informacje dla lekarzy i rodziców

Informacje dla lekarzy
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny przypomina, że obowiązkiem lekarzy lub
felczerów jest zgłaszanie chorób zakaźnych do właściwego Państwowego Powiatowego
Inspektora Sanitarnego.
Ognisko zatrucia pokarmowego
Ognisko zatrucia/zakażenia pokarmowego – wg Dyrektywy 2003/99/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 17 listopada 2003r. to wystąpienie, w określonych warunkach,
dwóch lub więcej przypadków zachorowań ludzi na tę samą chorobę i/lub zakażenia osób
tym samym czynnikiem lub wystąpienie sytuacji, w której obserwowana liczba przypadków
zachorowań przekracza liczbę oczekiwaną i przypadki te są powiązane z jednym źródłem
pokarmu lub istnieje prawdopodobieństwo takiego związku.
Od 01.07.2004 r. zgłaszamy jako ognisko zachorowań 2 lub więcej przypadków
zachorowań ludzi na tę samą chorobę
Obowiązek ten wynika z ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych
u ludzi (Dz.U. 2013 poz. 947).


rozdział 6 określa szczegółowo tryb postępowania w przypadku podejrzenia lub
rozpoznania zakażenia lub choroby zakaźnej oraz w przypadku stwierdzenia zgonu z
powodu choroby zakaźnej
art.27 ust.1 wskazuje na obowiązek lekarza lub felczera, który podejrzewa lub
rozpoznaje zakażenie, chorobę zakaźną lub zgon z powodu zakażenia lub choroby
zakaźnej, zgłoszenia tego faktu w ciągu 24 godzin od momentu rozpoznania lub
powzięcia podejrzenia zakażenia, choroby zakaźnej lub zgonu z powodu zakażenia
lub choroby zakaźnej.
Zgodnie z art.52.p.4 – Kto wbrew obowiązkowi, o którym mowa w art. 27 ust. 1 lub 2, nie
zgłasza zakażenia, zachorowania na chorobę zakaźną lub zgonu z powodu zakażenia lub
choroby zakaźnej albo ich podejrzenia, podlega karze grzywny.
Informacje dla rodziców
Zatrucie pokarmowe jest to ostre zachorowanie połączone z zaburzeniami przewodu
pokarmowego spowodowane spożyciem produktów zawierających substancje szkodliwe dla
zdrowia.
W upalne dni ryzyko zatrucia pokarmowego u dziecka jest większe. Bakterie, które
odpowiadają za zatrucie pokarmowe atakują znacznie częściej latem, bo wysoka
temperatura i wilgoć sprzyjają ich namnażaniu się. Co robić, gdy dziecko w czasie urlopu
zacznie cierpieć z powodu zatrucia pokarmowego?
Typowe objawy zatrucia pokarmowego to: bóle brzucha, mdłości, wymioty, biegunka.
Zatrucia pokarmowe mogą być wywołane przez wirusy, bakterie i pasożyty lub
produkowane przez nie toksyny. Zakażenia wirusowe najczęściej zdarzają się wiosną lub
jesienią, zwykle towarzyszy im infekcja górnych dróg oddechowych: katar, ból gardła,
podwyższenie temperatury ciała. Latem natomiast zazwyczaj występują zakażenia
bakteryjne.
Przez bakteryjne zatrucie pokarmowe rozumie się ostre choroby zakaźne, spowodowane
spożyciem swoistych bakterii lub ich toksyn z żywnością. Zachorowania te charakteryzują
się najczęściej stosunkowo krótkim okresem inkubacji i występowaniem zaburzeń ze strony
przewodu pokarmowego: nudności, wymiotów, bólów brzucha, biegunki. Do tych objawów
żołądkowo-jelitowych mogą dołączyć się objawy ogólne, jak: osłabienie, ból głowy, gorączka,
zaburzenia krążenia. Występowanie, przewaga i nasilenie objawów żołądkowo-jelitowych i
ogólnych zależą od czynnika etiologicznego (rodzaju bakterii) oraz indywidualnej wrażliwości
chorych.
Zachorowania te charakteryzują się stosunkowo krótkim okresem inkubacji tj. czasem od
spożycia posiłku do ujawnienia się objawów, trwającym przeważnie od kilku do kilkunastu
godzin, gwałtownym wystąpieniem dolegliwości żołądkowo-jelitowych oraz na ogół szybkim
powrotem do zdrowia.
Łagodzenie dolegliwości
Z racji tego, że zatrucie pokarmowe najczęściej wiąże się z częstymi wymiotami oraz
biegunką, bardzo ważne jest uzupełnianie płynów. W ten sposób można zapobiec bardzo
groźnemu dla organizmu odwodnieniu. Nie należy jednak pić wszystkiego. Nieodpowiednie
są bowiem napoje słodzone, gazowane, a nawet zwykła woda nie dostarczy wszystkich
niezbędnych składników. Konieczne jest więc picie bulionów, przecieru z marchwi i ryżu,
woda ze szczyptą soli oraz cukrem. Tego rodzaju napoje nie tylko nawadniają, ale też
dostarczają potrzebne elektrolity i składniki mineralne. W przypadku jedzenia, powinny to
być posiłki lekkostrawne, również dostarczające dużo wody do organizmu. Doskonale
sprawdzają się kleiki z kaszy manny, ryżu z gotowanym mięsem drobiowym. Unikać
natomiast należy mleka i napojów mlecznych, ponieważ nasilają one objawy zatrucia
pokarmowego na skutek wymywania przez biegunkę enzymów z błony śluzowej jelita, które
odpowiadają za trawienie laktozy.
Warto wspomagać dietę środkami o działaniu wstrzymującym biegunkę. Może to być węgiel
aktywny oraz tabletki dostępne w aptece bez recepty. Jeśli jednak zatrucie nie ustępuje
samoistnie, należy zgłosić się do lekarza. W niektórych przypadkach konieczne okazuje się
bowiem podanie antybiotyku
Zatrucie pokarmowe u dzieci: uwaga na odwodnienie!
Im młodsze dziecko, tym szybciej powinno trafić do lekarza, który stwierdzi, czy to
rzeczywiście zatrucie, czy inna choroba o podobnych objawach:
Wymioty i biegunka prowadzą do odwodnienia, więc trzeba pamiętać, by dziecko dużo piło
(po trochu, ale często). Jeśli zauważysz, że dziecko ma suche usta, zapadnięte oczy i
ciemiączko, jest ospały i apatyczny, mało siusia – jak najszybciej zawieź go do szpitala.
Kiedy do lekarza z dzieckiem, które ma zatrucie pokarmowe?
Jeśli biegunkę ma dziecko w pierwszym półroczu życia, trzeba jak najszybciej skontaktować
się z pediatrą. To konieczne również wtedy, gdy u starszego dziecka nie daje się jej
zahamować, a dziecko ma oznaki odwodnienia: jest apatyczny, osłabiony, marudny, ma
gorączkę, suche usta, mało siusia, a kolor jego moczu jest ciemny. Niektóre zakażenia
bakteryjne muszą być leczone w szpitalu – konieczne może się okazać podawanie dziecku
kroplówki
Co zrobić, jeśli dziecko również wymiotuje?
Trzeba podawać mu płyny obojętne: wodę, lekko osłodzoną herbatkę – często, nawet co parę
minut, ale po jednej lub dwie łyżeczki. Wówczas jest szansa, że powstrzyma się wymioty.
Jeśli jednak nadal się one utrzymują i w dodatku dziecko ma biegunkę, należy jak
najszybciej skontaktować się z lekarzem.
PROFILAKTYKA ZATRUĆ, czyli jaki im skutecznie zapobiegać.
Zatrucie pokarmowe nie zawsze jest spowodowane jedzeniem poza domem – często wywołuje
je potrawa sporządzona w warunkach domowych, szczególnie gdy nie zachowuje się
wymienionych poniżej zasad:
o
o
Częste mycie rąk ciepłą wodą z mydłem - bezwzględnie bezpośrednio przed posiłkiem
i przed kontaktem z jakimkolwiek produktem żywnościowym oraz po skorzystaniu z
toalety
przed i po pracy w kuchni starannie umyj ręce, by nie przenosić gronkowców, stale
znajdujących się na skórze i gardle
o
o
Wskazane jest stosowanie ręczników jednorazowego użytku.
Deski do surowego mięsa, drobiu i ryb oraz wszelkie naczynia kuchenne, sztućce,
noże powinny być bardzo dokładnie myte po użyciu
o
Koniecznie sprawdzać daty przydatności produktów spożywczych do spożycia
umieszczane na opakowaniach. Te, których termin przydatności minął oraz te, które
sprawiają wrażenie zepsutych (zmiana koloru, smaku lub zapachu), należy
natychmiast wyrzucić.
unikaj surowych pokarmów zawierających białko tj. ryby, dziczyzna, mięso, mleko,
jaja, sushi, surowe ostrygi, sałatki z dodatkiem surowego jajka, kogiel-mogiel; nie
używaj pękniętych jajek; wszystkie surowe potrawy mogą zawierać drobnoustroje
nie próbuj surowych produktów przed przyrządzeniem
surowe produkty sparz wrzątkiem lub włóż do zamrażalnika, bakterie nie mnożą się
w temperaturze powyżej 65,5°C i poniżej 4,5°C
obróbka cieplna jest jedynym sposobem dającym gwarancję zniszczenia wszystkich
szkodliwych bakterii, dlatego mięso piecze się, gotuje i smaży aż nie ustąpi różowa
barwa, drób dopóki nie zniknie czerwone zabarwienie wokół stawów, a ryby aż
zaczną się rozdzielać na płaty
przygotowując mięso w mikrofalówce, korzystaj z termometru do pomiaru
temperatury i oceń czy upiekło się do końca
sok z surowego mięsa nie powinien wchodzić w kontakt z innymi produktami, gdyż
może przenieść szczególnie niebezpieczne drobnoustroje na produkty dotąd
nieszkodliwe
mięso odmrażaj w lodówce, ponieważ bakterie mogą rozmnażać się na jego
powierzchni, podczas gdy wnętrze jest jeszcze zamrożone
jedzenie przechowuj w lodówce nawet jeśli jeszcze jest ciepłe, duże porcje schładzaj
po podzieleniu na mniejsze
używaj osobnych desek i noży do krojenia i obróbki surowego mięsa, a po użyciu
starannie je umyj
dokładnie czyść otwieracze do konserw, zwłaszcza w trudno dostępnych miejscach
często zmieniaj gąbki do zmywania i korzystaj z papierowych ręczników kuchennych
do wycierania blatów
nie zostawiaj jedzenia w temperaturze pokojowej dłużej niż 2 godziny; bakterie
rozwijają się w potrawach z dodatkiem mięsa, jaj, w ciastkach z kremem, sosach,
sałatkach jarzynowych trzymanych poza lodówką
zrezygnuj ze zbierania grzybów, jeśli nie potrafisz ich rozpoznać
nie
spożywaj
żadnego
zawekowanego
przetworu,
przed
20-minutowym
przegotowaniem
nie próbuj żadnych pokarmów wyglądających podejrzanie: pęknięte słoiki, wzdęte
puszki, uwypuklone denko, zmętniałe płyny; przy których otwieraniu słychać świst
lub czuć niemiły zapach – takie produkty należy zniszczyć, nie dopuszczając do nich
zwierząt!
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o