prezentacja p. M. Borsa, nt. Technologie informacyjne jako

Nowe technologie w gospodarce przestrzennej, konferencja, Bytom
TECHNOLOGIE
INFORMACYJNE
JAKO WYZWANIA
DLA SYSTEMU
PLANOWANIA
PRZESTRZENNEGO
13 stycznia 2012
dr Maciej Borsa – TUP, SGH, ISPiK
informacja a procesy rozwoju
2
rola informacji w procesie planowania rozwoju –
tradycyjnie: podstawa decyzji projektowych (dla urbanisty)
dziś: sposób funkcjonowania systemu decyzyjnego –
monitoring (planowanie ciągłe, kroczące)
jutro: możliwość rozszerzania partycypacji obywateli w podejmowaniu decyzji
o wykorzystaniu przestrzeni
ilość i pochodzenie informacji –
nadmiar / niedosyt, łatwość dostępu / wysoki koszt pozyskania-selekcji
fragmentacja, rozproszenie
kryzys tradycyjnych instrumentów sterowania rozwojem –
trudności w realizacji integracyjnej funkcji planowania przestrzennego
(case: Rospuda, case: powódź – dlaczego tak się dzieje?)
tło cywilizacyjne
3
kryzys finansowy, kryzys nieruchomości, kryzys wartości, kryzys finansowy
fragmentacja, atomizacja, „prywatyzacja” polityk” („płynne czasy”)
atomizacja / rozproszenie inwestorów
(top-down bottom-up)
cywilizacja informacyjna, (globalizacja,) społeczeństwo obywatelskie (dostęp
do informacji, zmienność wzorców, niestabilność sytuacji
przemiany paradygmatu – w różnych dziedzinach)
zmiana roli planowania przestrzennego
(planowanie stanu planowanie procesów: plan strategia)
kryzys wizji (planowanie „wizyjne”) –
podejście projektowe; planowanie zarządzanie
monitoring przestrzenny
naciski grup społecznych na zwiększenie swego wpływu (ekolodzy)
instrumenty kształtowania przestrzeni
4
środki prawne i struktury organizacyjne (służby)
środki nakazowo-zakazowe (plany zagospodarowania)
bezpośrednie inwestycje publiczne
środki ekonomiczne (programy UE)
analizy przestrzenne i badania
komunikacja społeczna i uspołecznienie procesów podejmowania decyzji
narzędzia informacyjne by:
produkować i udostępniać informacje
kształtować wiedzę (w społeczeństwie)
kształtować wiedzę własną (porządkować i uczytelniać)
potencjalne zmiany metod
5
ZARZĄDZANIE ROZWOJEM PRZESTRZENNYM
POLITYKA
PRZESTRZENNA
stan
stan
początkowy
początkowy
procesy
procesy przemian
przemian
PLANOWANIE
PRZESTRZENNE
stan
stan
końcowy
końcowy //
docelowy
docelowy
obieg informacji (wewnętrzny+PR)
6
Co wiemy?
Co chcemy przekazać?
Co faktycznie przekazujemy?
Jak to jest rozumiane?
Jak to jest wartościowane?
Jak to wpływa na zachowania
(na kształtowanie przestrzeni)?
Jak przekonywać, zjednywać sojuszników, wzmacniać partycypację /
demokrację, poprawiać przestrzeń?
Jak planować? (metodologia, praktyka, rola wizji przestrzennych)
infrastruktura informacji przestrzennej
7
ustawa z 4 marca 2010 o infrastrukturze informacji przestrzennej:
zasady tworzenia oraz użytkowania infrastruktury informacji przestrzennej:
danych przestrzennych i metadanych infrastruktury informacji przestrzennej;
usług danych przestrzennych;
interoperacyjności zbiorów danych przestrzennych i usług danych przestrzennych;
wspólnego korzystania z danych przestrzennych;
współdziałania i koordynacji w zakresie infrastruktury informacji przestrzennej;
organy administracji właściwe w w/w sprawach – organy wiodące;
transpozycja dyrektywy PE i Rady nr 2007/2/WE z 14 marca 2007 r.
ustanawiającej infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie
Europejskiej - lNSPIRE (Dz. Urz. UE L 108 z 25.04.2007);
nowe pojęcia iip
8
dane przestrzenne - dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do
określonego położenia lub obszaru geograficznego;
zbiór danych przestrzennych - rozpoznawalny ze względu na wspólne cechy
zestaw danych przestrzennych;
metadane - informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz usługi
danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie i używanie danych i usług;
usługi danych przestrzennych - usługi, które mogą być wykonywane przy użyciu
oprogramowania komputerowego na danych lub metadanych;
infrastruktura informacji przestrzennej - zbiory danych przestrzennych,
metadane, usługi, środki techniczne, procesy i procedury – stosowane i
udostępniane przez organy administracji i osoby trzecie;
interoperacyjność zbiorów i usług danych przestrzennych - możliwość łączenia
zbiorów danych przestrzennych oraz współdziałania usług;
harmonizacja, standaryzacja, schemat aplikacyjny, profil metadanych
organ wiodący – m.in. minister do spraw gospodarki przestrzennej w zakresie
tematu danych przestrzennych „zagospodarowanie przestrzenne”
zbiory danych przestrzennych
9
Infrastruktura informacji przestrzennej obejmuje zbiory danych
przestrzennych:
odnoszące się do terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub z nim powiązane;
występujące w postaci elektronicznej;
utrzymywane przez:
organ administracji lub w jego imieniu, które zgodnie z jego zadaniami publicznymi są
tworzone, aktualizowane i udostępniane,
osobę trzecią, której umożliwiono włączenie się do infrastruktury;
należące co najmniej do jednego z tematów danych przestrzennych
określonych w załącznikach do ustawy, w tym „zagospodarowanie
przestrzenne”.
usługi danych przestrzennych
10
wyszukiwanie zbiorów oraz usług danych przestrzennych na podstawie
zawartości odpowiadających im metadanych oraz umożliwiające wyświetlanie
zawartości metadanych;
przeglądanie, czyli co najmniej wyświetlanie, nawigowanie, powiększanie i
pomniejszanie, przesuwanie lub nakładanie na siebie zobrazowanych zbiorów
oraz wyświetlanie objaśnień, symboli kartograficznych i zawartości
metadanych;
pobieranie kopii zbiorów lub ich części oraz, gdy jest to wykonalne,
bezpośredni dostęp do tych zbiorów;
przekształcanie zbiorów w celu osiągnięcia interoperacyjności zbiorów
i usług danych przestrzennych;
usługi umożliwiające uruchamianie innych usług danych przestrzennych.
wszystkie w/w usługi mają być powszechnie dostępne za pomocą środków komunikacji
elektronicznej.
metadane
11
Metadane obejmują informacje dotyczące w szczególności:
zgodności zbiorów z obowiązującymi przepisami, dotyczącymi tematów
danych przestrzennych określonych w załączniku do ustawy;
warunków uzyskania dostępu do zbiorów i ich wykorzystania, usług danych
przestrzennych oraz wysokości opłat, jeżeli są pobierane;
jakości i ważności zbiorów w rozumieniu rozporządzenia Komisji (WE) nr
1205/2008 w sprawie wykonania dyrektywy nr 2007/2/WE w zakresie
metadanych;
organów administracji odpowiedzialnych za tworzenie, aktualizację i
udostępnianie zbiorów oraz usług danych przestrzennych;
ograniczeń powszechnego dostępu do zbiorów i usług danych
przestrzennych oraz przyczyn tych ograniczeń.
podmioty iip
12
organy administracji:
organ administracji rządowej lub organ jednostki samorządu terytorialnego,
inny podmiot, gdy jest powołany z mocy prawa lub upoważniony na podstawie
porozumień do wykonywania zadań publicznych dotyczących środowiska;
w przypadku gdy większa liczba identycznych zbiorów danych
przestrzennych jest w posiadaniu lub jest przechowywana w imieniu różnych
organów administracji, przepisy iip stosuje się jedynie do wersji
referencyjnej, z której uzyskano pozostałe kopie;
zadania związane z iip
13
tworzenie, aktualizacja i udostępnianie zbiorów metadanych infrastruktury,
jest zadaniem organów administracji, odpowiedzialnych w zakresie swojej
właściwości za prowadzenie rejestrów publicznych zawierających zbiory
związane z tematami danych przestrzennych, oraz osób trzecich, których
zbiory włączane są do infrastruktury;
organy administracji prowadzące te rejestry, wprowadzają, w zakresie
swojej właściwości, rozwiązania techniczne zapewniające
interoperacyjność zbiorów i usług danych przestrzennych oraz harmonizację
tych zbiorów;
wymienione organy administracji tworzą i obsługują, w zakresie swojej
właściwości, sieć usług dotyczących zbiorów i usług danych przestrzennych.
iip w planowaniu przestrzennym
14
Planowanie jako konsument / producent danych
Dane dotyczące planowania przestrzennego:
aneks II
Ukształtowanie terenu
Użytkowanie terenu - land cover
aneks III
Zagospodarowanie przestrzenne - land use: obecne i przyszłe
Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
Obiekty produkcyjne i przemysłowe
Obiekty rolnicze i akwakultury
Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/ regulacyjne i jednostki
sprawozdawcze
Strefy zagrożenia naturalnego
korzyści z iip – monitoring
15
dane referencyjne –
wymienność danych z jst
jednostki
administracyjne
sieci transportowe
hydrografia i zasoby
wodne
obszary chronione
ukształtowanie terenu
elementy fizjografii
złoża i zasoby
(mineralne, energia)
statystyka
rolnictwo (przestrzeń)
część infr. społecznej
zdrowie ludności
stan środowiska
ochrona środowiska
przemysł, oddziaływanie
ludność
specjalne regulacje (!!!)
obszary morskie
strefy zagrożenia + meteo
warunki początkowe
16
całkiem nowe wyzwania
stan kryzysu w planowaniu przestrzennym
zróżnicowane naciski
na bieżąco tworzone zasady
brak doświadczeń:
geodezja
środowisko
jak do tego podejść?
17
racjonalnie miarą efektywność
zdecydowanie – realizując własne cele
jak nie umiesz zwalczyć to się przyłącz
szeroko współdziałając, zyskując sojuszników
opierając na iip sektorowy paradygmat
tworząc struktury organizacyjne
wykorzystując wszystkie dostępne możliwości
czy jest alternatywa?
18
pasywność / reaktywność
procesy są nieuniknione
koszty są względnie stałe
brak gwarancji praktycznych efektów
groźba jałowości innych działań naprawczych
syndrom wożenia pustych taczek
istota problemu – rekomendacja:
19
traktowanie iip jako szansy dla gospodarki
przestrzennej
zogniskowanie wokół niej działań w kierunku
naprawy systemu planowania
przywrócenie koordynacyjnej roli gospodarce
przestrzennej i jej służbom
poprawa skuteczności, rozwój metodologii
szansa na pozyskanie sojuszników
Nowe technologie w gospodarce przestrzennej, konferencja, Bytom
www.akademiagis.pl
DZIĘKUJĘ
www.m-borsa.net
dr Maciej Borsa – TUP, SGH, ISPiK