Autoreferat - Wydział Medycyny Weterynaryjnej
Transkrypt
Autoreferat - Wydział Medycyny Weterynaryjnej
hab,ilitaq,.'inego Zalqczr,tiknr 2 do wniosku o przeprowadzeniepostgprtw'an:ie AutorefeYat dr JaroslawKaba ZakhadChorob ZakaLnychi Iipidemiologii lKatedraChorobDu|ychZwterz4t z Klinik4 ne.j WydzialfMedycyny W'eterynaryj SGGWw Warsz,awie 2()12 Warszawa, Autoreferat 1. Imig i nazzwisko JaroslawFeliks Kaba 2. Porsiadanedyplomy, stopnie naukowe/artystyczne z prodlanriem na:zwy,rnriejscai roku ich uryskania oraz tytulu rozprawy doktorskiej tytr,rl:Diplomate of the EuropeanCollege of Small Ruminant Health Mlanagement (D:Ip.ECSRI{M,specjalisl.aeuropejski z z:akresuzarzqdzamazdrowiem nralych prz'.e|uwacz;y), Utrecht, Ho,.[an.dia., European[]oard for Veterinar:ySpecialirsation, rok 201| tytrul: specialistakrajowy z zakresu epizootiologii i administracji weterynar''yjnej, Ko,misjado SprawSpecjal'tzacjrLekarzyWeterynierii,Pulawy,rok 2003 dyplom uk,ct'rczenia studiow podyplomowycktz zakresuepizootiologii i administracji we,terynaryjnej, Wydzial lv{edycynyWeterynaryjnejSGGW w Warszawie,rok.2Ct03 'Wydzial Medycyny Weterynaryjnej stopierinaukowy: doktor nauk weterynaryjnych, 'Warszawa, SCIGW, rolk 2001, tytul rozprawy doktorskiej: Epirderniologia zapalentawEzlow chlonnych, wirusowego zapalemastawrj,wi mozgu serowaciejrtrcego orztzchorobyJohnegou k(rz hodowlanychw Polsce. tytul: lekarzweterynarii,V/ydziat WeterynaryjnySGGW, Warszawa,rok 1991t tytrrl:mgr inz. zootechnik,WydzialZootechniczn.v'SGGW, Warszawa,rok 1986 3. [nllbrmacje o doq,sSczasowym zatrudnieniu jednostkach nau kowych/ artysfycznych - S:zkolaGlowna GospoderstwaWiejskiego w Warszauriena od 199,,2 drl dnia d.zisiejszego stanowiskerch: ,od 1.01.2010do dnia dzisiejszego- Zaklad Clhor6b Zakahnychi Epidenric,logii, KattedraChorob Duzych Zwterz4t z Klinik4, $/ydzial Medycyny Weteryn,aryjnej, SGTGW w Warszawie,adiunkt rcd 1.01.2(102do 31.12.2009 - Zaklad Clhorob ',Zaka2nych i Epiderni,clogii Weterynaryjnej, Katedra Nauk Klinicznych, Wydzial Medycyny Weteryn.aryjnej, SGI3Ww lVarszawie,adiunkt rcd 1. 10.20t0 1 do 31.12.2001 - Pracownia EpiclemiologiiWeterynaryjnrj, Zaklad Epizootiologii, Katedra Chorob Zaka2nych,N{likrobiologiii Parazytologii,\il1rdzial Me,Cycy'ny'Weterynaryjnej. SGGW w Warszawiie, kierovvnik,adiunkt - Pracownia EpiclemiologiiWeterynaryjn{, Zaklad rcd 1.01.2000 do 30.09.21101 Epizootiologii, Katedra Chorob Zaka2nych,N{ikrobiologii i Parazytologii,\Wlrdzial 'Weterynaryjnej, Me,Cycy'ny SGGW w Warszawiie, kierovvnikpracowni,asys;tent - KatedraEpizootiologii:zKlinik4 Chor6biL.aka1ny'ch, rcd15.10.19t92 do 31.12.19t99 Wy'dzialWeterynaryjny,SGGW w Warszawie,asystent 4. Wriikazanie osiqgnigcia wynikaj4cego z ^rt. 16 ust.2 ustawyzzdnia 14 murca 2003 r. o stopniachnaukow'ychi fytule naukowymoraz o storpniach i tytule w zakresiesztuki(Ilz.I-1.nr 65rpoz.595ze zm.) j edrrotem atyczrrycykl publikacji : Badaniaepidemiologiczne wirusowegoz^paleniastaw6wi m6zgu k6z (CAE) OYAZ wplyw naturalnegozakaLeniawirusem CAE na wybrane parametry'krwi i mleka a) pubJlikacje: l . Kalra J., StrzalkowskaN., Jozwik A., Krzylewsk.iJ., BagnickaE. Twelve year-long r;ohortstud'gon the influenceof caprinearthrit:is-encephalitis virus infectioh on goats rnrill< yield and its composition. J. Dairy Sci., 2C112,95: (lFzorc:;,497) 1617-1622 'wkl,adw autorstwo:70%- opracowanie koncepc.ji badari,okrerilenie celubadari,'wspr6ludzial 'w c)pracowaniu metodykibarJari (wyborzwierz4l:. do lbadafi, wyb6r metodlaboratoryjnych), 'wsprsfud2ial w zebraniumaterialu,wsp6ludzialw opracowaniu statystycznynr wynikow, iLnter:pretacja rvynikowbadari, napisanie publikacj i 2 . KalbaJ., V/innicka A., ZaleskaM., Nowicki M.,, BagnickaE. Influencepf chronic ,;aprine arthritis-encephalitisvirus infection on the population of peripheral lieulrrocl.tes. Pol.J. Vet. Sci.,2011,14:585-590 (IF:zo1e:0,507) 'wkfad w autorstwo: l0%, - opracowaniekoncepcjibadari,okrerilenie celu badari, r)prafcowanie metody'kibadari(wybor zwierz1td<tbadari,wybor metod laboratoryjnych), 'wsprofud7i31 w zebraniumaterialu,wspoludzial w opracorvaniu statystycznym wyniktiw, :interpretacja rvynik6wbadari, napisanie publikacj i 3 . Kalba J., Ilagnick& E., Nowicki M., Witkowski L., Czopowicz M., Nowicka D., SzaluS-Jordanow O. Long-term study on the spreadof caprinearthritis-enc,ephLalitis in : 0,451) a g,oatherd.Centr.Eur. J. Immunol.,201l,36: lTCl-173 li,..lFzo1e wk,lad w autorstwo: 70o/';- opracowaniekoncepcjibadari,okresleniecelu bada6, opracowanie metodykibadafl,wsp6ludzialw zebraniumaterialu,opracowanie rstatystyczne wyr:rikow, interpretacja wynik.owbadari,napisanie publikacj i 4 . KalbaJ. StefaniakT., Bagnick&E., CzopowiczM,. Haptoglobinin goatswlth caprine artlnitis-enr:ephalitis. Centr'.Eur. J. Immunol.,2011,36 76-78(IFzors:0,45i1) wklad w autorstwo:65% - opracowanie koncepcjibadafi.wsp6ludzial w okreSle,niu celu badlari,wsp6tudzialw opracowaniumetodykibadarl(wybor zwierzqtdo badzui,badania serr:rlogiczne), wspoludzial w zebraniu materialu,wsp6ludzial w wykonianiubadari (badaniaserologiczne), laboratoryjnych opracowanie statystyczne wynikow.wsp6l,udzial w interpretacji wynikowbadari, wspoludzial w napisaniu publikacji 5 . Kaba J., jrlowicki M., Sobczak-FilipiakM., Witkowski L., Nowicka D., Czopowicz M., SzaluS-Jordanow O., Bagnicka E. Case-controlstudies on the occ;urr€nc€ of neuLrologic lbrm of caprinearthritis-encephalitis in Poland.Med. Weter., 2011, 67: 26.1,-266 wkllad w atutorstwo:70% - opracowanie koncepcjibadaii,opracowanie metodyl:ibadari, wspoludzialw zebraniumaterialu,wsp6ludzialw badaniachanatomopatolog;icznych, wykonanie obliczeri epidemiologicznych, wspoludzial w interpretacji wynikow,dokumentacja fotr:rgrafi czna,napisan ie publikacji 6 . Karba J.,Zl,aleskaM., Bagnick&E., Nowicki M,,, Nowicka D. Influenceof caprine artlluitis-enr;ephalitis virus infection on activity of peripheralblood lymphocytes. Pol. J. \r/et.Sci..2010,13:219-223 (lFzoro:0,507) wkllad \v autorstwo: 75o/o - opracowanie koncepcji badari, okre:ilenie r;elu badari, opraco\/aniemetody'kibadan(wybor zwierz4tdo badari'wyb6r metod laboratoryjnych,wybor melod statyrstycznych), wspirludzialw zebraniumaterialu,rvsp6ludzialw wykonaniu badari labrrratoryjnych,opracowanir:statystycznewynikorv, iinterpretacja wynikow badari,napisanie putrlikacji 7. K:nba J., Rola M., Materniak M., Kuzrnalk J., Nowicki M. Isolatiorr and chilracterizationof caprinearthritis encephalitis,v,irusin goats in Poland. Pol. ,J.Vet. Sc,i., 2009,12: 183-188(Ilrzooq: 0,435) wklad w autorstwo:65%- opracowanie koncepcji badari, okreslenie celubadan.wsrpirludzial w opracov/aniu metodykibadan(wybor zwierz4tdo badari,wybclrmetodlaboratgryjnych), ws;p6ludzia't w zebraniu materialu, wsp6ludzialtv wylftonaniu badarilaboratoryjnych (badania serologiczne), wspoludzialw interpretacjiwynikr5,wbada6,wsp6ludziallrv napisaniu publikacji Odbitki putrlikacji oraz oSwiadczeniawsp6lautor6w, okreSlaj4ceindyu,idualny wklad kazdeploz nich w powstaniepracy znajcluj4sig w zal4czeniu. b) omr6wisniscelu naukowego ww. prac i osi4gnigtych wynikriw v,r^z z om6wieniemich ewentualnegowykorzyrstania Prace bad,awczepoSwigconeepidemiologii wirusorveg5ozapaleniastaw6w i rn6zgu koz (caprirrre arthritis-€)ncephalitis, CA'E) prowadzgod 1996roku. Wyniki obserwacjiz lat l 9961997 stanowily j edn4 z czgsrli mojej rozprawy doktorskiej. Badania te d,otyczyly wystQpowiania choroby w'Polsce i wykazaly,2e zakaleniewirusem CAE bylo obecnepod koniec lat 90 ubie,glegowieku w okolo 26% stad k6z objgtych ocen4uzytkoworici.W roku 2002 odse:tekten wzr6sl do oko:to66oA,a w roku 200-,tosiqgn4lprawie 72% (.obrser:wacje wlasne).Choroba wystgpuje wigc powszechniew Polsce i nra tendencjgdo szerzenrasig. Stanov,ri, :;zczegol.nie dla wlaScicieliduzych stad k6z rnlecznychw Polsce, powat,nyproblem khmcz.:ny.Z powyzszych powod6w podj4lem dalsze badania epidemiologiczne,ktorych celemlbylro: 1. Oc,enadynilmiki szerzeniasig w stadzie zakaieniawirusemzapaleniastawr5wi rn6zgu k6:2, 2 . Os:zacowaniewsp6lczynnika prewalencji fbrml' nerr,vowejwirusowego z,apalenia sta.w6rn, i nrozgu koz, J. Oc,enawptywu zakalenitt wirusem zapalenta staw6rv i mozgu koz na wybrane parametryJkrwi, 4 . Ocena wp:tywu zakalema wirusem zapalenta staw6rv i m6zgu koz nLEwybrane parrametry rrnlekai wydajn<lSimleczn4. Ocena dynamiki szerzenia sig w stadzie zakaLenia wirusem zapalenia staw6w i m6zgu k6z brak jest danych dotycz4cychdynamikr szerzeniasiE zakaheniiawimsem W piSnnier:Lnictwie i CAE vrrstadzie kriz. Wirusowe zlapaleniestaw6w i mir:zgukoz jest chorob4 pr':ze''ru1ekl4 s4 badaniatalkiemuszq byi dlugotrvrale.PublikowaneinfcrrmacjedotyczqcechorobrowoSci czajq siQ zwykle do podania wspolczynnika prewalencji \\/ chwili wyrywl<ovvei ogr:ani wykon',gwaniabadan i nic nie, mowi4 o dynamice procesu. Oszacowanir:,'waftoSci odpowiedrrich wspolczynnikow prewalencji jest niezbgdne miEdzy innymi do anahz ekonorrric:mychdotycz4cych programow zwalczania chor6b. Prowadzone prr.ez:smnie wielole'tnir.:badania epidemiolog;iczneI zgromadz,onyw t)'m czasie materia'l nLaul<owy pozwolily na Sledz:enie szerzeniasig zakaleniaw stadziew warunkachnaturalnych.BarJania byly we r,vspolpracyz doc. dr hab. Z,ofri4Ryniewicz, a nastgpnic:z dt hab. te pror;vad:zone Emili4 Balgnick4,prof. nadzw., z; Instytutu Genetyk.ii Hodow'.liZwterz4t PAN w JastrzlEbcu oraz z prof. dr. hab. Jackiem Bluzmakiemz PanstwowegoInstytutu Weteryn:rryjne,go Inst'ytutuBadawczegow Pulawach. Pafrstu,'ow,3go Stado, w ktoryrn prowadzono obserwacje wyllrano na podstawie wynikorn' tradari przeprowadzonychw 1996 roku. S/ gronradzonejprzezemnie kolekcji epidemiologicznyr:h w tym stadziew 1994 roku. surowic znajdowalysig probki pobraneod wszystkich zwrerzzyt w Wykonanr,:badaniapotwierdzrly,ze chorobabyla juz wredy obecna.Z danych z,gbran)'ch badaniachankietowychwiadomo,2e w tym wlaSnieokresiezakupionodo stadazwtenrElaz Francjiri l-lolandii.W obu wymienionychkrajachCAEIstanowilojuz wtedy powaznyproblem klinicz:ny.W 1994'rokuwspolczynnikseroprewalencjiw badanymstadziebyt niski i wlrnosil 6,10A.Moglo to :Swiadczyi,2e r1o zawleczeniachorob;gdoszlo niedawno, a uriEc:dawalo szansg nil Sledzenie procesu szerzenrasig chorob'/ od samego pocz4tku. W celu jednoz:nacznego potwierdzenradiagnozy podjEto probE izolacji wirusa CAE. Na pods;tawie badan serologicz:nychwybrano 8 kciz 'w wieku od 3 do 6 lat, u ktorych wczesrrriejrszych przebiegaloz objawami klinicznymi. W dwu kolejnych, wykonanych w odstgpie zakaae'nie jednegr;o roku, baCaniachserologicznychpotwierdzanou nich wysokie miano pr:leciiwcial przeci,wkowirusowi CAE. Od zwrerz4ttych pobrano probki krwi, z ktorych uyiz:olowano komorki jednoj4clrzaste(PBMC). Z polowy uzyskan\rchPBMC, na drodze wybi,5rczej hodov,'lir:rapodloZu rolnicui4cyrn,otrzymanokom(irki szeregumonocyty-makrofagi(lvI/M). Obydr;viefrakcje komorek - PBMC i M/M od wszystklichz,wterzqtinkubowano z kozimi kom6rl,:amiblony maziowej jako kom6rkami wskaZrrikowymi.Hodowle pasazowanotrzy razy w odr;tgpachtygodniovvych.W dwoch spoSrodoSmiu hodowli MA4 obecnoScwirusa CAE zrilstetla wykazanana podsta'wietworzenia siE syncytiow komorkovvychw z:.akahonych hodowlachr. Izolaty'te zidentyfiko''wano nastgpniejako wirus C,r\E za pomoc4metod wr:stern blot, P(llR i analizlrsekwencji.Sekwencjanukleotydowgienugag tych wirus6w u.ykaz'ywala odpowiedrrio92,09/o i 90,3yohom,clogiize szczepemwzorcowym CAEV-Co. Po proilanilu do hodowli n:.iezakalonych komorek rsupernatanty zebranez lhodowli powodowaly tworzenriesig syncyti6w,Ustalono,ze koncentracjawirusa wynosila 103'5i 102'5TCIDso w ml. \[/ ten sposobjedlnoznacznie potwierdzonoobecnoSiwirusoweeiozapaleniastaw6w i m(rzg,uk6z w wybranrymstadzie.Wyniki tych badan zostalyzawartew pulikacji: Kalba J., Rola M., Mieterniak M., Kuiimak J., Nowicki M. Isolation and characterizationof caprinearthritisencephalitisvirus in goatsin Poland.2tlf09r, Pol. J. Vel..Sci.,12 183-188 Zebran'e rJane epridemiologiczneoraz jednoznaazne potwierdzenie obecnoSc;ichoroby sprawily,:i:estadouznanoza modelowedla Sledzeniaprcrces6rvszetzeniasig zakialaenra, oraz obserwacjijego nastgpstw.Analizie poddanodane pochodzEcez okresu od 199t4r1o2011 roku. \rVt)'m czasiewszystkiezwierzEtaw stadziebyly rvielokrotniebadaneserologiczniew odstgpirchokolo roku. Zebrany rnaterial pozwolil na przeSledzeniedynamiki sz:erz,enia sig zakazetttaw okresie 17 lat. Wirusowe zapaleniestaw6rv i mozgu koz szerzy sriggl6wnie drogE piorrow4 z matki na potomstwo. Wirus wystEpuje w' mleku i nawet jedrrokrotne pobraniesiary lub mlekaprzez kozlg jest wystarczajtlcedo zakalenia.Chorobamoze r6rvniez 'Wymaga siLE,choc znacznretrudniej, drog4 poziom4. to jednak dlugotrwialego szerzy<i":, kontakttu :migdzy zwterzqtami. rW warunkach eksperyrnentalnychpotwierdzorro rorvniez mozliv,ros<i:, zakaheniazwierzqcrapoprzez podanie wiruserdo kanalu strzykowego. Elral<jest jednak jed,noznacz:nych dowodovr na to, ze wspomnianadroga ma znaczenierv prraktyce. Zwa\cz,:"anie chorobypolegana usuwaniuze stadazwierz1tserododatnichlub odchcrwiek:oLIEt z matkami, z wykorzystaniemjedynie mleka 'wolnego od wiruserCAll. W bez kcr'nta.ktu W z powylszym, badania sizetzeniasig zakahenraf\rzeprowadzonow dwu okre,sac;h. zwr4zk;^u latach 19'94-2002nie stosowancl Zadnych dzialan ograniczaj4cychmozliwoSi zitkaheme przez zwrerzi4li chorobie. szerryla siE rv stadziew sposobnaturalny.W takich warunLkach pierws:ze 4 lata od zakai'ema zaobserwowancl pocz4tkowo powolny (okres przede'pid,omiczny), a nastgpnie szybki wzrost hczblr zwrerzEt serododatnir:h(rozwoj epidemii). Badania te pozwoli,ty na oszacowanie siredniego wzrostu wsprilczyrurika seroprewalencjina 7,7o/orocznie (Sredniageometryc:z;tta). Po 8 latach od prawdopoclobnego zawlec:teniachoroby wspolczynnik seroprewalencjirvyrrosil okolo 75%. W rollu 2092 w gospodinrstwierozpoczgto odchovrywai ko2lgta bez komtaktu z matk4, z wykorzysta.niem siary nrlel.:apochodz4cychod kn6w. W latach 2002-2003 rvsp6lczynnik seroprewalencji utrzym''/walsig na najwyLszympoziomie (szczylepidemii),a nastEpniezaczyl spaclaiSre:dnio (Sredniag'r:ometryczna) o 9,8oArocznie, aZ do osi4gniEciaw roku 2007 wartgsci 2t5,4o/o (wygasirnit,: epidenrii).Wprowadzonyprogram zwalczaniaCAE nie byl jednak wyrstarcz ajqcy do uzdrov"ieniasl.ada.\lI nastgpnychlatach wspolczyrrnik seroprewalencjiwaha1 s1Ew nieznac:'zn)ich granicach (okres poepidemiczny) nie prz<:kaczaj4c 33%. Utrzyml,wanir: sig tego wrspolczynnika na stalym poziomie (okolo 25-300/,;) przez nastgpnelata sugeruje,Ze zakalenteprzeszlo w formE enderniczn4.Wydaje sig, ze w warunkach terenowych proz1oma drogas:zer;t:enia sig zakaZenianie trlozwolilana dalszl' spaclekwsp6lczynnikaseropreyale,ncji. Oszaco'wattewspirlczynniki prewalencji stanowi4 podstawg niezbgdn4 do oceny strat ekononticz:nychztui}zanych z zakahememoraz koszt(iw w'prowadzenia prograrlu jego zwalczitniaw stadzie.Wyniki om6wionychbadanopublikowanow pracy: Kaba J., Ilagnicka E., Nowicki M., Witkowski L., CzopowrczM., NowickarD., SzerluS-Jordanow O. Long-term study on the spreadof caprinearthritis-encephalitis in a goatherd.2011,Centr.Eur. J. Immunol.,36: 170-173. oszacowaniewsp6lczynnikaprewalencji nerwowej formy wirusow egoz p^lenia staw6w i m6zgu k6z Prowadzoneprzez wiele lat badaniaepidemiologicznewirusowego zapaleniastawow i m,jzgu koz oraz zr:branedane kliniczne i anatomopatologiczne r,vskazuj w 4, Ze zakaaenieprrze6iega Polsce w postaci stawowej, plucnej, wymieniou'ej i subklinicznej. W trakcie badan epidemiiologicznyc.h odnotowanorLatomiast tylko jeden przypadekpostacinerwowej choloby. Jestto :;rgorlne z innymi publikowanymi danymi. Postai ta jest rzadkoopisywanai ngtowana na Swir::cie:. Sporadycznej.j wyr;tgpowaniepowoduje, 2e bardzo trudno jest clsz,acgwai odpowi'edn'i wspolc:zynnikprewalencji.W dostgpnympiSnriennictwiebrak jest takich danrych, a co sig 2. tym v'i42e, brak jest mozliwoSci oceny ekonomicznego znaczeniatej fbrmy chorob1r. Z',powyl:;zychpowodow zdecydowanosig na podjEciepr6by oszacowaniarvartoSci prewalencjinerworruej wspolc:;zynrnika formy CAE. W oparciu o zgr,cmadzonewieloletnie dane epidemiologiczneprzeprowadzonobadania kliniczrro-l:ontrolne.WykorzystanobazEdanych zebrany'chw trakcie badari przeglEdorvych popular:jt\<;.oz bgdqcychpod ocenE. uzytkowoSciw Polscew latach 1996,2002i2Cl07.Objgly one w poi.izczeg6lnych latach odpowiednio 72, 57 i 39 stad z terenu calej Polski. l]tada podzielonona serododatniei seroujemnena podstaw'iewynikow badari metodq EILISA, a zebrancrdraneepidemiologicznepoddano anahzie stal'ystyc znej. Nie wykazano istotnej statystyrczn.re zale2noScipomigdzy vTtrtqpowaniemobjaw6w nerwowych u doroslychl:oz a zwrerz4tserododatnichw stadzie.Ilorazy'szansnaraheniaobliczonenarpodsl.awie obecnoSeftl. przeprowadzonych wynikirw badat'r w roku 2002 i2Cl07(odporn,iednio O&*p : 0,6-13i 0,513) byly statysrtycznre nieistotne.Objawy nerwowe obserwowanostatystycznreistotrrieczq:Sciej (p.0,0 1) u zwierzqtdoroslychntL ukollqt. Po raz pierwsiryw Polscepotwierdzonometodami laborat,r:ryjnymi(lbadaniaserologiczne i histopatologiczne)i opisano przypa,clekfirrmy nerwov'vejCAII u kozlgcta. Oszacowano,ze nerwowa postai CAE wystgpuje u k6z w nie wigcej niZ 0,650/o:r.akaZonych staclw ci4gu roku. Prewalencjata jest bardzo niska. Nerwowa forma CAE nie stanowi wigc istrttnegoproblemu klinicznego, a co sig z tym r,vi4:Ze takhe w Polsce.Wyniki powyZszychbadat'rzosrtalyzawartew publikacji:: ekononrric,.:nego Kaba J., l.lowicki M., Sobczak-FilipiakM., Witkowski L., Nowicka D., Cz,cpowicz M.' SzaluS-Jordanow O., Bagnicka E. Case-cor:rtrol studies on the occun'enoeof neurologicform of caprinearthritis-encephalitis in Poland.Med. Weter.,,2011, 67: 26.:\-266. Ocena wptywu zakaLeniawirusem zapalenia staw6w i m6zgu k6z na wybrane parametry krwi Jednyn:r i7, podstawowych powod6w podejmowania badan epidemiologic:znychjest dostarczenie wiarygodnych <lanych do przepro'wadzenta odpowiednir:,h etnahz V/irusowe zapale:nie ekonor:nic:z:nych. stawow i mozgu stanowi szczegolniewazny probl:m w stadach ''l;oz mlecznych. Ocena wplywu zakahema wirusem CAE na pararnetry charakterT,zujqceuzytkowoSi mleczn4 ma wigc bardzo duhe praktyczne zn.acz;enie. na ten temat wiele prac,jednak ich wyniki s4 rozbteZne.Istniej4publikacje,w Opublikovvano 10 ktoryclr autorzy sugeruj4,ze chor,obaobniza wydajnoscrnlecznEI zwrgkszaliczb,r;kom6rek somaty,czn,ych w rrLleku,ale inni autorzy nie potwierdzajEtychr,vynikow.Wiadomo,jerlnak,ze wirus j,estobecny w mleku i chor:ob a moZedotyczy'i gruczolu mlekowego.Jedn4z po,staci jest wla6nieforma wymienior,va.Glownym jej objawerpjest silny klinicznychtego zirkahenia spadekv['dajnoSc:i,a niekiedy nawet bezmlecznoS<i. Wiadomo, Ze monocyty, nlakrofagi i kom6rl,;:id,r:ndrytyczne odgrywajE najwaZniejsz4rolg w patogeneziezakaaentawirusem CAE. ZakahoneInonocyt)' wgdruj4 do w'ielu narzEdow(w tym rJowymienia) i tam dochpdz:iclo ich przeksz:,tak:,enia w makrofagi. zakazone makrofagi wvdzielaj4 cytokiny, kt6re z .kolei stymulr,rj4rnigracjq:limfocytow i rozwoj przewleklego zapalenia.Badanrain vitr6 wykitzaly, ze tkanrki'wymieni.as4 wrazliwe na zakaheniewimsem CAE. Wydaje sig, ze sr:zczreg,5lnie wrazliv,rer;E kclmorki nablonka urydzielniczego.W r,varurnkach in vitro stwierdz:on(f,;Zew wyniku zal<aleniadochodzi do rozwoju procesuzapalneplo,w ktorym bior4 udziitl z:arirwno komorki cldpowiedzialneza prorresy zapalne,jak i orlpornosciowe.Wydaje rsig, 2,e w przebie;guwirusov/ego zapaleniastaw6w i mozgu k6z procesy zapalnebgd4cewyniJriem zachod:;r4cych pror:es6w odpornoSciowychodgrywaja ctecyduj4c4rolg. Dotycz'y to tak1e wymienia.Planuj4cwigc przeprovrudzenie oceny wplywu CAE na uzytkowaniemlec:rnek6z, zdecydr,rwano sig badaniate poprzedzii obserwacj4wplywu zakaaeniana wybraneparanretry kwi. Wiruso'wezapaleniestaw6w i m,j7gu koz jest chorob4 o przebiegv przewleklyrn.Z tego wzglgdrrr przeprowetdzono ocengwplywu dlugotrwalegozitkaaemanaprocesy odpornoSciowe. Badaniirprzeprowetdzonona dwu grupach zwteruEt (iruBrado$wiadczalnasklada,ta:;ig z 17 koz od wie:lulat naturalniezakahonychwirusem CAII. Gr,upakontrolnaskladalasig z 29 koz pochod:;z4cvch ze stadawolnego a,d zakalema.W probkachpelnej krwi ocenianocalkowit4 liczbg leukocyt6u' oraz odsetek neutrofili, eoz1,nofi [i, monocyt6w oraz lirnfircytow. Nastgpnie, metod4 cytometrycznq dokonano anahzy fenotypowej kom6rek ukladu odpornoSciowego wykorzystujEc przeciwciala monoklonalne skierowane prz:ec,iwko wybran'ymantygenompowierzchniowym(cD14, cf)L E|-82, cD4, cDgo,, TCR-N6, \ /c1N2, W'C1-N3) co pozwolilo na okreslenie struktury rs'ubpopulacjilimfocltou,, Ito2:nice jedynie w warloSciachopisuj4cychwyniki surbpopr,rlacji stwierd:;lono limfocyt6w l' - ods;etek wszystkich badanlrch subpopulacji (CD4*, CD8*, 'rctR1-N6, WC l -N2, WC 1-NI3) byl statystycznte istotnie (p<0,01) wylszy u zwrerzEt zakaaonych, w porcirvnaniru z nrezakalZon'ymi.Nie stwierdzono statystycznie istotnych rohntc w calkowitej lic,zbie leukocyt6vi i odsetku limlbcytow. Moze to Swiadczye o ograniczonymwplywie za"kai,enia l1 w publillilcji: wirusernC:AEna uklad odpornoSciowykoz. Badaniate zostalyz.aprezentowane Kalba J., Winnicka A., ZaleskaM., Nowicki M., Bagnicka E. Influence of ch:ronic caprrine arthritis-encephalitisvirus infection on the population of peripheral 2011,Pol.J. Vrat.Sci.,14:585-590. leul<ocytes. W kolejnychbadaniachocenionowplyw zakaleniawirusem CAE na aktywnoSi 1[imfor:yt6w krwi crbwodowej koz. W tym celu zdecydowano sig wykorzystai metodg niesr,l'oistej transfonmacjiblastycznej limfocytow z zastosowaniemfitohemaglutyninyjako mitc'genu. w Podejmujac takie badania brano pod uwagg mozliwosi ewentualnegowykor:z:ystania przyszloSc;itej nretody w rutynowej diagnostyce ch.oroby'.Dtugi i bardzo rcZt"ty u poszcztlgolnychkoz czas jaki uplywa od zakalema do serokowersji stanowi po\ /azny problern w trakcie realizacji programu zwalczaniachoro,by.Zltyt po2ne wykrycir:rur stadzie (wynik falszywie ujemnylt spr:zyja szerzeniu sig zakaZe:nai w zwrerz1cra zakaac>nego jr:st czgstoprzyczynEniepowodzenw zwalc,zanruC.,A.E. Transformacjablas1.;rczna praktyr::e jest barr:dz<-t czulqnretod4i w zwi4zku z tym moglaby'<tkazacsiq pomocnaw rozwnlzarniutego problerrnu.Zastosowanie fitohemaglutyniny jako ntitogenu znacznre upraszczawykonanie w testu, ()o moze miec decyduj4ceznaczeniew przypadk'uzastosowaniago w pr;zys',zl<trSci Przeprowildzonebadaniawykazaty,2e u koz niezakalonychwirusem rutyno'wejdiagnos;tyce. CAE (46 ;zwterz4t)indeks stymulacjilimfocytow (SI) wahal sig w szerokichgranica,ch(SI*;n -- 0,45,Sl,nuk, :4Ct,00)przy czym Sredniawynosila5,86(odch)'leniestandardowe SD : 18,40). indeks SI przyjmorn,alwartoScibardzo zblilone do Sredniej Dla k6,z zakaaonyr;h(3 | z,wrerz4t.) wynosz4cr:j1,10 (.SI*in:= 0,46, SI**, : 1,85. SD : 0,26)" Roznica pomiEdzlySrednimi wyrsokoil;totna indeksamistymulacjilimfocytow uzwrerz4tw obu grupachbyta statystycznre (p<0,01), co mc)ze Swiadczy6 o wplywie zakalenia wirusem CAE na zrnniejs;zenie testemELISA 'wykreSlono limfocytow. W oparciiuo wyniki badanserol,rgicznych aktywrrroSci krzywi4 II.OC. Pole pod ktry*4 wynosilo jedynie 0,'.324,c;o Swiadczy o bardzo rriskiej trafnol:ici metody. Wydaje sig wigc, Ze mozlirvoSc.izastosowaniatestu triln:;formacji blasty,;zn{ lirnfo,cyt6w w diagnostyce zakahehC.z\l-iVs4 w praktyce bardzo ctgrtrni<:zone. Wynilrritych badanprzedstawionow publikacji: Kaba J., ZaleskaM., BagnickaE., Nowicki V[., Nowicka D. Influenci:of crlprine virus;infectionon activitl,of'peripheralblood lymphrocytes.Pol. arthritis-encephalitis J. Vet. Sci.2010.13:219-223 t2 Uzupelnieniem povrylszych badah byla proba oceny wplywu zakaheniawirusenn (lAE na stEzenir:haptoglobiny (Ht'), jedrrego z bialek ostrej fiitzy. W dostgpnym piSmiennictwie informi,rcj€) na temat wplywu zakaheniawirusem CAII na stgzeniebialek ostrej faz,.ys4 bardzo sk4pe. ZclecydowrenosiQ na wybor haptoglobiny, jako jednego z najwahniejsizl'chu przezu,,uac,zy biatek tej grupy. Stgzeniehaptoglobiny'zlradano u 146 zwrerz4t ir.akaaonych wirusem CIAE i li'9 woln'ychod zakahenia.Wynik.i porriwnanoza pomocQtestu U MannaWhitneya w celu oceny statystyc:mejistotnoScirozntcy poziornuHp u k6z poch,cdz:4c)r ch z obu grrup.W 11 pr6bkach stwier:dzonoobecnoSi t{p - czterech(2,7o/o)pochoclz4r;ych od serodoclatrrich i s:Ledmiu(:,3,9o ) od seroujemnychzwierzqt Nie wykazano statystyr;znie istotnej ro;znicyw zawartoSciHp pomtqdzy kozami ser,:rdodatnimi i seroujemnymi,SiSrod koz, u,kt6rychwyl<rytobaclanebiralkomedianastgzenial-lp byta wylsza ponad dvrukrotnieu (1,06 gll) nr2 u seroujemnych(0,49 g/l). Wyniki tych badan zna.ldujqrsiEw k6z serododatnich publikarcj i: Ka,baJ. Stefaniak.f.,BagnickdE.,CzopowiczV[. Haptoglobinin goatsurith caprine artlhritis-enr:ephalitiri. Centr.Eur. J. Immunol..201l, 36: 76-78. Ocena wplywu zakaLeniawirus em zap^lenia staw6w i m6zgu k6z na wytrrane parametry mleka i wydajnoSdmleczn4 Wyniki badari wplywu ztrkaheniawirusem CAE na rvybrane parametry krwi stanowily podstar,vgdo podjgcia d<>cyzjio rozpoczgciu badari, ktorych celem bylo porr5wranie wydajrroScimlecznej, Iiczl>ykomorek somatycznychw rnleku, zawartoSitluszctzu,brertkai laktozl' u koz zakalonych i zdrowych. Badania przeprowadzonowe wspolpracl,,z dr hab. prof. nad:2w.,z InstytutuGenetykiil{odowli Zwrerz4tPAN w Jastrzgb,cu Emili4 Ba;r;nick4, w stadziem<idelowyn,w kti,rym prowadzonotakze badaniadynamrkr szerzeniasi<;zakaZenta wirusem CAE. Bior4c pod uwagE)przewlekly przebiegchoroby niezbgdnebyty cllugotrwale (wieloletnie) obserrwacje.W dostgpnym piSmierurictw;iebrak jest informacji na temat podobnie przeprowadzonlrchbadat'r. Dotychczas putrlikow'ane prace opieraly sit; na krotkotrwi:rlych (1-2 laktacje)i dotyczy'ly'niewielkiejliczby zwterzqt Nie brano obrserwacjach przy t:ym pod u\ilagg wplywu wieku zwierz4t na badane parametry. Badania wlasne przeprowardzono vr okresie 12 kolejnych lat. W stadziekozy brakowanebyly w vrieku okolo 5-6 latl. Dwunastoletnia obserwacja dala pewno$i, 2e informacje bgde pochodzily ze 13 wszystlriich laktac;1iw ci4gu catego Zycia koz oraz, 2e \\i bazie danych zlaj<lzie sig przynajmniejjedno pokoleniezwierzqt.Jestto szczegolniewazne ze wzglgdu na przewlekly charakter:t:akazenia. ZwterzEtazostaly podzielonerra serododatniei seroujemne.Ich status serologiczrnypotu'ierdzanctcorocznie (metoda ELISA). Raz w miesi4cu od ws;zystkich zwterza;tvr laktacji pobierernopr6bki mleka i ocenianowydajnoSi dziennq,liczbq kom6rek somatyczn,ych oral;zawart<lSd glownych skladnikowmleka: thtszczu,bialka i laktozy. Dane uzyskarre od zwierzql kt6rych status serologiczny nie byl jednoznaczny nie byly uwzglgdnianew analizie sl.atystyc:,znej. W ten sposobze'branodane o 3042 probllaclhrnleka (1114 r:d serododatnichi 1928 od seroujemnychzwierz1t)pochodz4cychod I'/7 l<oz.Do anahzyw;inik6w ,n pomo(l4protiramu DMU 6 wydanre:4.7 (University of Aarhus. Dania) wykorz:ystanowielocechorvy, po,wtarzalnoSciowymodel osobniczy, przy wylior:zystaniu informi,rcji o udo-iachdziennych oraz metodg ograniczonej, najwigkszej wiarygodnoSci (averag;eitrformation, restrictedrnaximum likelihood method, AIREML). Pozwolilo to na wyelimino'wanie vrplywu na badane parametry czynnik(rw innych, nt? zakaaeniewirusem CAE. Startystyczn.4 istotnoSi roZnic pomigdzy oszaoowanymi wartoSciami badanych parametr6'',v oceniono za pomocq testu t-Studenta.Nie wykazano statystycznir>is;totnych roznic w wydajnoSci mlecznej i liczbie komtirek sornatycz,nychpomigdzy zwie,rzqtami serodoclatnimi i ser:oujemnymi. Wykazanonatomiast,ze rnleko pochodz4ceod seroujemnych koz zawrerawigct:j bialka (u seroujemnych3,40o/,a, u serododatnich3,35oA),tluszczu (u serouje.mnvch 3,6'90A,u rserodoclatnich 3,54oA)i laktozy (u seroujemnych4,30oA,,u serodoclatrrich 4,2.io ). W'ykazaneroznice s4 niewielkie natomiast statystycznie wysoce istotne (p'':0,01.).Wplyw wieku koz na status serologircznyzostal oceniony ,.a pomoc? jednoce':ch<-rwegcl, powtarza.lnoSciowego modelu osobnic:.ego,rowniez przy wyllor:zystaniu metody' I'IREML i prog;ramu DMU 6. Potwierdzor'r.o, 2e wraz z wiekiern wzrasta prawdopod.obienstr^'o zakai,eniawirusem CAE w stadzie. Przeprowarlzone bildanianiiemajq swoich odpou'iednikoww piSmiennictwieSwiatovryrm. Po raz pie,rw"rzydokonano tak wiarygodnej oceny wplywu wirusa CAE na najwazniejsze parametry charakteryzuj4<:euzy'tkowanie mleczne k6z. Wykazanie ro1mc bsdanych parametr6r,vu k<12 sercldodatnichi serodoujemnych,bylo mozliwe dzigkii z:ebraniu szczegc'slovrych i wiarygodnLych danych,bardzodlugiemuokresowiobserwacji oraz:wllaSciwie dobranr,:mu modelowi statyl;tycznemu. Wyniki badanmajq bardzoduze znaezeniepralctyrczne. Dostarcrzajrtr nieztrgdnych danyc,h do prowadzenia ',ruszelkichanaltz ekongmicznych dotycziltcyc,h wirusowego zapaleniastaw6w i m<izgukoz. Wyniki badan zostaLyza'wartew T4 publika'cji: Kalba J., StrzalkowskaN.. Jozwik A., Krzyhewski J., Ilagnicka E. Twelve year-long colrort study on the influenceof caprinearthritis-encephalitis virus infection on goats milk yieldandits cc,mposition. J. Dairy Sci.,2012.,95: l617-1622. Wnioski Przeprcrwarlzone rvieloletnie badania epidemiologicznewirusowego zapalentast3w6w i m6zgu ko'.2oraz wplywu zakalenta na wybrane parametry krwi i mleka po:zwalaj4na wyci 4gniEr:: ie ponri'.szychwnio skow: l. Po zawleczeniu choroby do stada wspolczyrrnik seroprewalencji vrirusowego zaptalema s1.aw6w i rn6zgukozw stadziewzrastarocznieo okolo 7,7yo. 2. Zw;a,lczantechoroby polegaj4ce na natychmiastowym odsadzaniu koLIEt i ich 't6ez odchowie kontaktu z. matkami i z zawiercj4cyrni wirus siar4 lull rnlekiem prow&dzido obnilenta wslr6lczynnikaseroprewalencjio ok. 9,8oArocznie.Metoda ta zastosowanajako jedyny element programu zwtrlczaniachoroby nie prowadzi do uwrrlnienia stada o,d zakalenta, a powoduje jedynie zmniejszenie wsp6lczynnika seroprewak:ncjiw stadziedo okolo 25-30%. 3. Nerwowa forma wirusowego zapaleniastaw6w i m6zgu wystqpujew nie wiEcej niz 0,6.504zaka.Zonych s;tadkoz w ci4gu roku. 4. Za\<;.alentewirusenr CA.E zmntejsza aktyr,vno5d blastyczn4 limfocltorv krwi obr;vodowejoraz zwigksza odsetek badanych subpopulacji limfocytow T (CD4*, Ct)8*, TCF|I-N6, V/C1-Nil, wCl-N3), nie ma natomiastwplywu na calkowit4liczbg leu)<ocyt6w', odsetel.: limfocy't6wi stgZeniehaptogl,rbiny. rvirusem zapaleniastawow i mozgr koz nie wplywa na wydajnoS6mleczn4 5. Za\<;.ahenie i li,::zbgkonnoreksomatycznychw mleku. 6. Zal<;-aheme wirusem zapalema staw6w i mozgu koz w niewielkim stopniu obniza zar,,rartos(, tluszczu.bialka i laktozv w mleku. Powyzsze informacje, a szczeg6lnie oszacowanewartoSci epidemiologiczne oraz dane dotyczilce wplywu na rrrlecznoSi sq podstaw4 do przeprowadzaniawszelkich. anahz ekonon:ricz:nych dotyczqcychwirusowego zapaleniastaw(rwi mozgu koz. Dane tallie nie byly do tej p,or)'dostgprLe w piSnriennictwieSwiatowym. t5 5. orrn6wieniepozostatychosi4gnig6nauko\vo- badawcrych Dorobek naukowy przed uzyskaniemstopnia doktora nauk weterylaryjnyr:h W roku 1981 rozpoczElemstudia na Wydziale ZootechnicznvnrSGGW w Wal'sza.wre.po ukoficz,enir-r drugiegoroku, w 1983,zdecydowalemsig na podjgcie.jednocze(nie lauki na Wydziale WeteryrLaryjnvnt SGGW. Obowi4zkorvepraktyki zawoclowe.w-vnikaji;1ce z planu studiow nil W1'dzialeZoc,technicznym. odbywalemkill<ukrorniew posiadto5ciHonkolan Kartan()u' Finlandii. Gostrrt-rdarstrwo hodou'lane.wchod:racew sklad posiaclioSci Honkolan Kartanr).sliladalos;iEz najlvigkszego w owym czasierv Finlancliistadabydla mlecznego oraz. duzej chle'wni.staCaowiec i koni rekreacyjnych.W czaisieiednei z praktyk werkacl,jny,ch. bgdqcjeszr:zestudr;ntefflw,3terynarii.nrialenrr.nacz1cyuctziallv zdiagnozowaniu zego ;rier.ws w Finlandlii ogniska IBI{, W trakcie studiow weterynary'inych,w ramach clzialallo$ci Migdzy"nori)fls1t.gt ZrzeszeniaStr.rdentow Weterynarii(IVSA), odbylem rowniez prraktykg r'vakacyjnqw klinice weterynaryinej w Belgii. co derlo rni mozliwo5c zirpoznania siq z profesjonalnie prorvadzon)itm chowemk6z rnlecznych. W roku 1986obronilemnii S/ydziale Zootechnicznym SrliGWpri:lc9rnagisterskq na temat..[:lenrentyosteometriikoScimieclniczlej zubravv rozwo.jr-r p,OTsploclorvynt" i Llzvskalern tvtulu ma,gistrainzypierazogtechnika.praca powstajapod opiek4 pronlotora prof. clr. hab. Henry'kaKobrynia w Katedrze Anatomii Prawidlowt:jna'Wydziale Medycyny WeterynaryjnejSGGW. Wyniki badan zostaly przedstawione r.r'pierwszejpublikaciinaukorvej,ktorej.jesrem w'sp6lautorem: KolbryriH., Kaba .f. Postnatalgrowth of the pelvic bone in aurochs.Folia Morphol., 198i6,45: 2il3-289. Moje zainteresowetnia jako student Wt'ctzialuMedycyny Wete:rynaryjnej korttynuor,r'alem uczestnicztlc pod opiek4 prof. clr. hab. Henryka Kobry'niaw llracach Sekcii Anatomicznej Kola Naul'lowegoMedyk6w Weterynar,vjnych. Po ukori,czenir,r studitiw weterylaryjnych i uzyskaniu'*'roku 1991tytulu lekarzaweterynariipodj4lempracqzawodow4;akokierownik dzialuhodr-ru'lanego l{onkotanKartanorv lrinlandii.Dzigki uzyskanernu prawu wl,lconLywania zawodurv Finlandrii.obj4lem r6rvniezobowi4zkilekarzaweterynariiw tym gosp,oclsrstr,vie. Obowiqzkite peln;Llem do roku l'992, kiedy to wrocilernna stale clo Polski i rozpctcz4lern pracQ lla Wydziale WeterynaryjnyrnSGGW w Warszawie. Zostalem zatrudniony na T6 stanowiskuasystenta r,vKertedrze l)pizootiologiiz KlinikE Chorr;,'tb Zaka2nych. Pracqnaukow4 prowadzilempocz4tkowoprodkierunkiernpro{. dr. hab..lerzegoKit)i. Moje zaint,oreisowania kierowaly'rsigw strclngmoi:lir.voSci zapobieganiachorobornu roznych gatunkow zwrerzEt.co znalazlosr;voje odbiciemiedzyinnyrniw publikac,f ach: Kaba J., Kita J., Piwowarczyk A., SlowikclwrskiP., Witkowski [,. Etiology of neonataldianheain dairy f'armsin West Pomeraniain Poland.Buletinul USlAtrlV-CN. 20(t2,,57-5B: 258-2!i9 FapiasinskiA., Kaba J., Zalewski A. Zwalczanieinwazjr pasoZytniczychu koz przy uz1,'ciu toltrazurylu(Baycox,Bayer)i fabantelu(R.intal,Bayer).Zycie Wet. 1999,74: 16',l168 preparatu Ki1.aJ., K:lba J., BuczyrhskiJ., Zaleska M., Za.lewskiA. Zastosow'anie Ba'gpamunP w prolilaktyce i terapii wirusowychz:akahengornychdrog odclechowych ',t3:363-365 u k.oni.ZycteWet.,1998, Szr.:leszczukP., Ivloniuszko E. A., Kaba J. Wplyw zasiedlania przewodu poJrlarmowego brojlrrow nil efektyprodukcjr.MagirzynDrobiarstwo,1998,25',14-15. prakty'cz:nynr. moje zainteresowaniazttczEly Z czasr:m.zgodnie'ze'zdobytyrn doSrviadczenienr . Szczegolnq uwagg ograniczac!siQ d,c diagnostyki i zwalczanra chorob prze'Zuwaczy poSwiEcal:m chorobom zakalnym koz, co mialo swcrje nastgpstwaw posterciszeregu publikacji z tego zakresu. Jestem migdzy innymi autorem rozdzialu na ternat chor6b w pierr,vszejna rynku polskim pozycji ksi4zkowejpoSwigconejw calofci zdrowiu zaka2nychr koz (Sikora J., Fergasiriski A., Kaba J. Choroby koz" Kompendium.Sanmedia,Warszawa, zgodrriez sugestiamimojego opiekunanaukowegoprof. dr hab.Jerzego 1995).Jed;noczeSnie, Kity, ukir,:runkowalemsit; na powstaj4ce w 6wczesnym czasie nowe d'ziedzinynauki zwrEza.nez wykorzystaniem metod matematycznychw weterynarii epide,mi,ologigi ekonornikt; weterynaryjn4. Wi4zalo sig to z odbyciem zagranLcznychszkoleri t sta?y naukowych z zakresu epidemiologii i ekonomiki weterynarl'jnej(Agricultural Urriversity, Flolandia w 1995 i 1991 roku) oraz diagnostyki chorob zakaL'nyc:,h bydla Wagerring;en, (VeteriLnary ResearchInstitute, Brno, Czechy w 1997 roku). W latach 1997-1998 ,cdbylem malych dziesiq:ciorniesigcz:ny sta?naukouy (stypendiumprogramuTenrpus)z za\<resu chcr,r6tr przeluwac',zyw T'irlrztliche Hotrschle Hannover w Niemczech. Staz ten mia\ szczegolne znacze'niew mojr:j karierze naukowej. WczeSniejszav'rspolpracaprof. dr. habr,l-adeusza Frymusa:t'.wydzierlemw F{anowerzeumozliwila mi nawrEzaniekontaktu i trwaj4ce"ldo dziS t7 wymiany naukow€:jz prof. dr. halb.Martinem Ganteremz Klinik fiir Kleine Klaurentiere. W trakcie sta:zumialem mozliwoSi skupieniasig na bardzo waznych, z praktycznegopunktu widzenia, chorobach zakalnych koz serowaciejr4cymzerpaleniuwgzlow r:hlonnych, wiruso'wyn zapaleniustar,v6wi mozgu koz oraz chorobie Johnego.Efektem moich, prac badawczyc,h by'loprzeprowadzenie w 1996roku pier''wsizych w Polsce,wykonanych.zlyodmez obowiqzuj4cymizasadaminaukovrymi,badanepiderniologicznychw populacji k(iz objgtych ocenQuzy'tkowoSci.Badania te pozwolily na potrvierdlzenre wystgpowaniaw krerjuoraz oszaco'waniechorobowoScina p,cziomie stad i wewn4trz sterdserowaciej4cegc'zapa,Ienta wgzlovr c,trlomych, wirusowego zapalemastaw6w i nrr6zgukoz oraz choroby Joh.nego. Znaczqcynrtr'*ynikami pr:zeprowadzonychbadari by'ly lakZe,opracowanie nov/ego testu ELISA prt'.eznaezc)nego do diagnostyki zakaleh Cory,,4g1r,:racter,ium pseudotubecul,osis u k6z, przystosowanieistniej4cegotestu ELISA, przeznacZOnego do diagnostykichorobyJohnegou bydla, do l;tosowaniau ko:zoraz ocenatrafnoScitych test6w serologicznych. Wy.nik.ilbadari zostalyzawartew publikacjachnaukowych: Kalba J., Gerlach G.F., l.lowicki M., Rypula K:. Agreementbetween ULISIT and conrplementfixation testusedfor diagnosingoIparatuberculosis in goats.Irol. J. Vet. S c i . ,2 0 0 8 ,l l 209-212 Kalba J., CianterM., Rypula K., Frymus T. E)valuation of agreementof the ELISA and AGID tests in the diagnosticsof caprinea:lhritis-encephalitis.ElectrorricJournal of r['}olish Agricultural Uni'u'ersities, Veterinarl,1r4.,clicine,, 2004,7 Kalba J. Epidemiologyof caprinearthritisencephalitis, paratuberculosis and caseous lynrphadenjtis in gorats in Poland.BuletinulUSI\VIV-CNI2001,55-56:236 Kalba J., KutschkeL., GerlachG. F. Developnnent of an ELISA for the cliagnosis of Corynebacteriumpr;eudotr"rberculosis infectionsin goa1.s. Vet. Microbiol. 2001, 78: 1 5 51, -6 3 Kalba J., ChruScielD. Wykorzystanieszczepiorrkiinaktywowanej w zapotrieganiu gru.2licy' rze:komej u koz. AnnalesUMCS sec.DD, 2000,LViB : 304 Kulschke L., Ganter M., Kaba J. Wirksamkeit einer stallspezifischen 'Wschr. Pseudotuberkulose-'Vakzine bei Ziegen.Dtch. l-rewztL ,2000, 107:,19'.5-:t00 Kalba J., F'.yniewic',2 Z. Srirusowe zapaleniestarvow i m6zgu koz w Po,lsce-- stan obecnyi perspektywy.Annals of WarsawAgriculturalUniversity- SGGW, Animal Scirgnces, 2tJ00,37: 7 5-82 l8 KalbaJ. W'irusowezapalemestaw6wi mozgukrszzagrozeniem dla hodowli koz w Polsce. Biuletynowczarski. PolskiZwtqzekowczarski2000,12:3-6 Kalba J. Podejrzeniie zapalenia. Wirusowe z.aytaleniestawow i m6zgu kctz. Farmer, l9t)t9,14 12-13 Kalba J. Zapalemeserowaciej4cewgzlow c:hlonnychu k6z. Zycie Wetr:rrynaryjne, 19!)8,6: 220-223 Kalba J. AnalizazagroZehepizootycznychw popr,rlacji koz hodowlanychw P,olscena prz',ykladziewybran'ychchorob zakafinych.Zeszyty Naukowe ZakladuHodowli Owiec iKoz SGG'WWarsz:awa,7997,1: 1l 5-123 Kafba J., Ci'anter, Iv[., Bic]lhardt,K., Prandola,J., 1997.Prevalenceof antib,rdiesto caprrineartlhritis-encephalittis in breeding goats in Poland. Epidemiologie e:t Sante A n i m a l e3 l - 3 2 . 11. C1 6 . ZakonczenLiem te61oetapur mojej dzialalnoSci naukoruej bvto uzyskanie na'fr/ydziale Medyc'yny Weter;rnaryjnej SGGW w Warszawie w 2001 roku stopnia dol.ltora nauk weterynaryjnychrra podstawie pracy: ,,Epidemiologiaserowaciej4cegozapaleniawgzlow chlonn;rch.,wiruso\^'egozapalentastaw6w i mozgu orazc.horob;z Johnegou koz hodovrlanych w Polsc;e",kt6rej promotorembyl prof. dr hab. TadeuszFrymus. lltorobek naukow'ypo uzyskaniutytulu doktora nauk weterynaryjnych Po uzyrskarniu stoprrianauk,cwegodoktora moje zainteresowania skupily sig gl6wrriena dwu dziedzinach:chorobachmalych przeZuwaczyi epidemiologii w'eterynaryjnej.Wplyvy na tak4 decyzjq:mialy, miEdzy innymi, realizowanew latach 1998-2001na Wydziale Medycyny Weterynarvjnejw Warsza\Nredwa migdzynarodowepro-iektyTempus-PHARE proS''rrigcone zagadn'.ieni,cm epiclemiologiiweterynaryjnej.W obr"raktlrwnie uczestniczylem,a jednym z nich l<ierowalem ( I 998-2001 Tempus PHARE Join European Project l:2309-97 Restructurisationo1 the W'arsawVeterinary School curriculum and introductionLoi: a new course). Cilownym celem projekt6w byto wprow'adzenie nauczania epidemriologiido jnych prograrnu studi6'w wete:rynary zar6wno na poziomie magisterskim jak i podyplrrmowym.!V kierowanym przezemnie projekcieuczestntczylyzespoly zajnujEcesiE tematyk4 epidemiologii 'weterynaryjnej z przoduj4cych \v tej dziedzinie oSrodkow 19 europeriskir:h- wydzial6w medycyny weterynaryjnej z Edynburga, Lizbony i Nantes. Wspolpracaz dr. lvlichalenrThrusfieldemi prof. ArrnandoLuctz4,a takaewczesniejzdobya w trakcie;lagranic:znych szkolenwiedza,pozwolib mi na opracowanieautorskiegoprrogramu nauczanraprzedmiotu ,,Epidemiologiaweterynaryjna" dla student6w kierunku medycyna weterynaryjna. L.zupelnie,nie programu stanowiil strnorzone przeze mnie nraterialy dydaktycnte (zbior zadah udostgpnianystudentom popr:zezp\atformE internetovr'4SGGW) oraz wyda.nyz rnojej inicjatywy i opracowanyw duzej c;:gSciprzez mnie (wspolredagowanie naukorve, autorst'wo 7 z:, 14 rozdzialow) pierwszy w Polsce podrgcznik z zakresu epidenriolrrgiiweterynaryjnej (Frymus T., Kaba J., Kita J., KrzyZahska K., Podstawy Epidenriol,ogii Weterynaryinej.,SGGW, 2008). Podrgczmik ten oftzymal nagrod\iP,olskiego Towar:zysl.waNauk Weterynaryjnych dla najlepsze,i ksi4zki z weterynar,yjnej opublikov,'anej w Polsce w zakresu m,edycyny latach 2008-2011. Wydzial M,edycyny Wetery'naryjnejw Warsza\Nrejakopierwszy w Polscewprowadzil przedmiot epiderniologiq weterynar,yjnEdo programu nauczania, a ja jestern od pocz4tku osob4 zit niego odpowied:r.ialnE. Eiralemr(iwniez udzial we wprowadzaniuepidemiologii weterynaryjnejdo programunauczaniana W1'dzialeMedycyny Weterynaryjnejw Olsztynie,a do chwili obecnej 'Wydziale corocznie prorn,adzgwyklady z tego zakresu na Medycyny Wetery'naryjnejw Lublinie o,rvzna st.udiachprodyplomowychw Warszawie,Wroclawiu i Pulawach.Stosowanie profesjonerlnychnnetod epidemiologicznychw praktyce badawczej wymaga poglgbienia wiedzy'z;r,ak,resu r;tatystyki.StEdmoje zainteresowania z\Nrocilysig w kierunku biostatystyki i mozliwoSci r,vykorzystaniametod matematycznychw' weterynarii. Doprowaclziloto do przygotovroni?przrcze mnie programu nauczania przedmiotu ,,Biostatystyka i metody dokumenartcji", kttiry reali:rujgna Wydziale Medycyny S/eterynaryjnejSGGW w Wilrszawie (program polskojqzyczny i anglojEzyczny),a obecnie r6wniez we Wroclawiu (program anglojtizyt::zny)onz na studiach podyplomowych w Warszawie. Te zainl.ere:sowania naukowez',nalaz.ly odbicie ,rupublikacji szereguprac z silrr4podbudow4epidemiologic)zny: Rypula K., Kaba J., Ploneczka-Janeczko K., V/ojern'oda-Kotwica B., I(urnala A., Marzurkieuricz M. Epidemiologiczneaspektyzak"aIenwirusem BVD-MD w stadach bydlamlecznegona treniePolski.Med. Weter.,2010,66: 684-687 Ry'pulaK.., StefaniakT., Kotwica-WojewodaB.. PoplawskiM., Blach .[., Kaba J. Zarstosowanie r(xunych form uodporniania biernego prosi4t \ry okresie pr:z:edodsaclzeniow)'m w warunkach hodowli wielkostadnej. Acta lscir:ntiarum - MedicinaVeterinarra.2009,8: 39-49 Polonorurn. 20 Alloui M.l{., Ayar:hiA., Alloui N., TlidjaneV[., Kaba J. Prevalence of abscess dis,rase in srmall runrinants of Batnaarea(Algeria'). Renc.Rech.Ruminants;,2008, l5: 87 Stefanoff P., Siennicka J., Kab? J., Nowicki M., Frerenc:zi E., Gut W. Idenl.ificationof ne\v endenric tick-trorne encephalitis foci in Poland - a pilot seroprevalence study in selected regions.Int. J. Med. Microbiol.2008,298 S1: 102-107 Kl,ockiewic:z M., K.aba J., Tomczuk K., JaneckaE., SadzikowskiA.B., Rypula K., Strldziriska M., Malecki-TepichJ. The epidemiologyof calf coccidiosis(Eime,riaspp.) in Poland..Parasitol, Res.2"007. 101:S121-S128 Klockiewrc:zM., K.aba J., Tomczuk K., JaneckaE., Itypula K., SadzikowskiA.8., SturdzinskaM.. Malecki-Tepich J. Wystgpowaniekokcydiozy ciel4t w wy'branych reprionach Polski. Zycie Wet., 2007, 82: 674-675 Jo:i:wikA., Jakubowskif'., Kaba J., Jurkowski W., Witkowski M., Nowicki M., Frymus T. Evaluationof agreementof ELISA and complementfixation test in the diagnostics of Q fever in cattle.Med. Weter.,2007, 63 655-657 Kaba J., K.itaJ., PiwowarczykA., Pawiriski.1.,W'itkowskiL. Epidemiologiabiegunek no,i/o naro,Czonych ciel4t w duzych stadachkrow mlecznych.Med. Weter., 2006, 62: 66:i-668 Ra.dzik-Ra.nt A., Kaba J., Rant W. Analrza zmranzawartoScikwas6w tlusz:czowych w tluszczu olkrywow),mowiec w wieku od 6 do 14 miesigcy. Annales l.lni''rersitatis Currie-Sklodowska Lublin.SectioEE. 2003. 21 110-114. W lat,ach 2000-2002 ucz:estniczylemw europejskiej sieci badawczej Developnrentsof Europeaneducatic,nal stratr:gies: Designof veterinarianprofiles identifiedby marketneedsfor the ye'ar 2020 (prrogramErasmus,projekt 10042-ClP-1-2000-PT-ERASMIJS-1-N). Celem projektu byta ocena proziomu przygotowania absolwentow wydzialow medycyny weterynar,yjnejdo wykonywania zawodu \ekarza weterrynariioraz wskazanie perspektyw w zmieniaj4cejsig Europie.W badaniacht1'chwykorzystywanonretodykE ksztalceni;a,Iekarz'y stosowantltaklevr epidemiologiiweterynaryjnej(badania. ankietowe).Bylem odpowiedzialny za pr:zeprowadzeniew .Polsce pilotazovvych badan ankietowych wSrod potencjalnych pracodfawcowabsrolwent<i'w wydzialow medycyny weterynaryjnej. Wraz z prof. dr. hab. JerzyntKit4 i prol. dr. hab. Jackiem Szczawniskimna\e1;tlemdo migdzynarodow,ego zespolu prowarCz4cego badania \' 20 krajach bgd4cych czlonkami lub kandyduj4cychdo Unii 21 Europejskiej.Wyrriki badan i wnioski z nich plyn4ce zostaly opublikowanei udost[gpnione zaintereso'i/anym l;tronomw postacimigdzynarodovvych raport6w (Prospectsfor veterinarian profiles: requirementsby the profession and the society, VET 2020, SocratesT'hematic Network JProject,2002; Current aspectsof veterinerryprofessionand educationin Europe, VET 2.021:.), SocratesThernatic Network Project, 2002). Wyniki badan przeprowadzonych przez rrasz, zesp6l,w Polsce, wraz:z ich anahz4zostalyprzedstarvionew publikacjach: Szr:zawnisl<i J., Kita J., Kaba J. Perspektywy:z:awoduweterynaryjnegow Swietle w1'nikorvprojektu\/ET 2020.Med. Weter.2003,!i9 7iB-782 Szczawtisl<iJ., Kita J., Kaba J. Zawod weterynaryjny'w Swietlewynikirw projektu VF)T2020.Med. Weter.2003,59: 444-447. Konsel<wencj4prowadzonychprzeze mnie badan stalo sig urkierunkowaniezainteresowat't naukowychna zagadnieniaepidemiologiiweterynaryjnejoraz chorob malych prze2"utvaczy. Moj dorobeknaukowy i kliniczny byt podstaw4r,vyborunmie na czlonkaEuropearrCollegeof Small Ruminant Flealth lvlanagement(ECSRHM) (pienwszyi jedyny do chu'ili obecnej przedstaw:Lciel Potski w tlrm gronie), co wtqhe siE z u:zyskaniemtytulu Diplornate of the ECSRIIM, r6wnctznacznegoz tytulem specjalisty europejskiegoz zakresu :rar:z4,Jzama zdrowiem malych przeZtrwaczy.Kliniczna dokumentacjafotograficzna mojego autorstwa znajduje r;ig takhe w ostatnim wydaniu podstawowej z zakresu chorob koz ksi4zki w literaturrze (Smith M. C, ShermanD. M. Goat Medicine.Wiley-Blackwell,2008, Swiator,vej Ames,USA, s. 51,1). ObecniewigkszoS,c moich prac badawczychpoSr,vigcona.jest epidemiologiichorohtzakaLnych koz. fenratyka t4 zainte:resowalemrowniez doktorantow oraz mlodych pracc)wnikow naukorvychWydz,ialuMeCycyny WeterynaryjnejSC}GWw Warszawie.W ten sp'os6b,w bardzo sprrzyjaj4cej atmoslerzetworzonej przez prof. dr. hab. JerzegoKitg i prof. dr'. hab. Tadeusza Frymusa powstal zespol badawczy, w sklad ktorego wchodzili mlodzi, entuzjasty,cznie narstawienido pracy naukowo-badawczejludzie. Dzigki temu mozhwe bylo sprawne przeprow'adzenie: w latach 1996,2002 i'.2007 szeroko zakrojonych badan epidenriol,rgicznyr;h popullcji koz bgd4cychpod ocen4uirytkor,voSci w Polsce.W tralicietych badan zgromadzonyzostal olbrzymi material naukow,v..s;kladaj4sig na niego migdz''rinnymi kolekcja surowic pobran'ych ocl reprezentatywniewybrane.j proby zwierzqt oraz dane epidenriol,rgicznepochodz4ce z badafi ankietowych. Material ten uzupelniaj4 dane i dokunrentrlcjalbtograficznauzyskanew trakcie prowadz:onejdzialalnoSciklinicz:ne-i. Dzigki 22 tym w.ieloletnimrvysilkorrrmozliwe bylo podjgcie, a nastgpniereahzacjaszeretlu1.emat6w badawr:zyr::h. 1. Terrnatbadlawczy:repidemiologia wirusowegozapaleniastaw6w i m6zgurktiz Pracerrbiq:tejednotematycznymr:yklem publikacji ,,Baclaniaepidemiologiczner,r,innowego zapalertiarstaw6wi mozgu koz (CAE) oraz wplyw naturalnego zakaileniawiruse,rnCAE na wybrarre parametry krwi i mleka" zostaly om6wione powyzej i stanowi4 osi4gnigcie wynikerj4c(tgo z ar,l.16 ust. 2 usta'wyz dma 14 marca2003 r. o stopniachnaukowychri tytule naukor,vynloraz o stopniachi tytule w zakresiesztuki(,D2.U. nr 65,po2.595 zezm.). Efektem rc:ahzacjitego tem.atubaclawczegos4 takzepublikacje: Katba J., (ianter V[., Czopowicz M. Humoral immune responseto caprine rlrthritisenr::ephalitis virus irr goatherds.Centr.Eur.J. Immunol.2010,35:196-198 KarbaJ., V/ira T., l{owicki M., Witkowski L, Itesultso1preliminaryepiderniologicaal investigationon occurrenceof caprine arthritis - encephalitison area clrcrsed to the borderin L,vovregionin Llkraine.ScientificMessengerof Lviv NationalAcademyof VeterinaryMedicinenamedafterZ. Z. Gzhytskyj,2005.7 : 187-189 KarbaJ., (ianter M.., RypurlaK., Frymus T. llvaluationof agreemento{'the:ELISA and AGID tests in the diagnosticsof caprinearthr:itis-encephalitis. ElectronicJournal of lPolishAgriculturalUniversities,VeterinaryMedicine,2004,7 KarbaJ., Frymus1,, Nowicki M., Witkowski[,., ['urek8., BereznowskiA,, Papierska D. Zapalen,iestawo,wu kriz w przebieguzakaZeniawirusem CAEV. Magazyn Wet. 20103,79'. 40-43. 2. Terrnatbaclawczy:epidemiologiaserowaciej4cego z palenia wgzl6w ctrlonnychu k6zz Temat ten jest kontynuac.jqmoich badan zapoczqtkou,,anych w trakcie przygotorvywania rozpra\^ryrloktorskiej. W 2002 roku do prac tych wlEczfl:"em6wczesnychstudentriwstudiow doktoranc.liich,z kt6rymi wczesniej wsp6lpracowalem,iako opiekun Sekcji Epizootycznej Kola lrlaukowego Medykr5w Weterynaryjnych.Pozwolilo to na sprawne konrlynuowanie badari epirlemiolo,gicznych serowaciej4cegozapaleniuy,Ezl6w chlonnych w populacji koz objgtych l.ontrol4 uzytkovro$ciw Polsce. Badania przebiegalyw Scislej wsp6{:prarc1, z dr 23 Magdalenr4 Rzewusk4i prof. dr. hab. Marianem Binkierrrz Zakladu Bakteriologii V/ydzialu Medycyny' WeterlrnaryjnejSGGW oraz dr hab. Ann4 Lutynsk4 z Narodowego Instytutu Zdrowta P'ublicznego- ParistwowegoZakladu Higieny. Wyniki stanowily podstav/Epracy doktorskiej dr. N4ariuszaNowickiego (Wystgpowanie r szerzenie siQ serov!'aciej4cego zapaleniawgzl6w chlonnych u k<tzw Polsce,SGGW w Warszawie,promotor p.rof.dr hab. Tadeusizlirymus, praca obroniona w 2008 roku). Od stworzenia koncepc'ii, poprzez planovianie i organizacjq badan aL do obrony pracy' doktorskiej sprawowalem opiekg naukorv4 nad dol,ltorantenr.Uczestniczylem takle w przygotowaniach i realizacji grantu promotorskiego proSwieconegotej tematyce (Dynami.ka szerzenrasig sero!\raciej4cego zapalema'wgzlowchlonnyr:hu kirz w Polsce;grant nr 2 P06K 007 27; realizowanyw latach 2004-2"00t'). Badaniate po:uwolilyna opracowaniepublikacji: Nc,wicki Iv[., Kabs J., M<lsiejE., GzyI r\., ,Augustynowicz E., Rzewuskar M.., Binek 'f. M,, SzaluS-Jardanow O., StefanskaI., Frymus Fingerprintingof Corynebucterium pseudotube:rculosi,s strains circulating among goats in Poland using Random Arnplified Polymorphic DNA (RAI']D) and Amplified Fragment Length Polymorphism(AITLP)techniques. Bull. Vet. Inst,Pularvy,2011,55: 403-409 Kaba J., l'trowickiM., Frymus T., Nowicka D., Witkowski L., SzaluS-Jorda.now O., Cz:opow'rcz'.M., Thlusfield M. Evaluationof the risk factorsinfluencingthe spreadof cai:ieous lyrnphadenitis in goatherds.Pol. J. \'et. Sci.,2011, 14: 231-237 Stc:fariskaI., Rzewuska M., Nowicki lvl., Kaba J., Binek M. WlaSciwoSci fiz:iologiczftei zmiennoScgenomowi szczepowCorynebacteriumpseudotube.rculosis wyizolowanychod koz w Polsce.Med. \\Ieter..2007,63:1474-1477. Zdobyte rJoSwiadr:zenie praktyczne w zakresietechnik diagnostyki serologicznej zakaaen bakteryjnvchu ztu'terz4t(szczegolniew zakresietechniki ELISA) sprawilo, Ze zr,odzilsig pomysl na,wrEzania wspolpracyz dr Magdalen4Rzewuskq z ZakladuBakteriologii \Vydzialu Medycyn),Weterl,naryjnejSGGW w zakresieoceny'skutecznoSciautoszczepionki pr:zeciwko rodokoko:;lie2rebi4t.Temettemtym zainteresowalemlek. wet. Lucjana Witkowsk.iego,czego efekternlryla jego pracad,rktorska(Wystgpowanie zakai:,eh Rhodococcusequi u zrebi4toraz proby imrnunoprc,lilaktyki,SGGW w Warszawie,promotor prof. dr hab. Jerzy Kita, praca obronioner w 2(107 rok'u). W przygotowaniu i realizac.ji tego tematu badawczego jako opiel<unnaukowy doktoranta,a co sig z tym wi4he bralem udzial w uczestnic,ll',ylem reahzagi grantu llromotorskiego(Wystgpowaniezakalen Rhodococcusequi u :2re1bi4t oraz 24 proby imrnunoprofilaktyki,;grant nr 2 p06K A0627: realizowanyw latach 2004-2"A015). Moja opieka naukowa skupila sig szczegolniena pontocy w opracowaniutestu EL,ISA do okreSlaniapoziomu przeciwcial przeciwko Rhodococct.ts eqt,tiw siarze i surowicy krwi. Wyniki tych prac irostalyopublikowane: W:ltkowskiL., Sobc:zak-FiJtipiak M., Kaba J., Rze',vuskzr M., Kita J. Rhodorooccus equi infigctionin foals clinicaland pathomorphological changes.Pol. J. Vet. Sci., 2004,7: 1 5 11- 5 4 WiitkowskiL. Kab:r J., RzewuskaM., Kita J. RodokokozaarebtEt- rozpctzniawanie i lec:zenie . Cz. 1. MagazynWet., 2008, 136:7g3-796 Witkowski L. Kab:l J., RzewuskaM., Kita.l. Mozliwosci zapobiegania rgdc,kokozie Lre,bi4t.'Zycie Wet,,2008,83: 365-370 Witkowski L. Kaba J., RzewuskaM., Kita J. Roclokokoza2rebiqt- rozpc.tznawanie i lec;zenie . Cz. 2. MagazynWet., 2009, 141: 46-4g Witkowski L., Kaba J., RzewuskaM., Nowicki M., SzaluS-Jordanow O., Kita J. De't'elopmentof II.LISA test for the evaluationof the level of antibodiesagainst Rhodococc'us equi in equineserumand colostrums(w przygotowaniu). 3. Tennatbadawczy:epidemiologiachoroby Morela u k6z Nastgpstwemprorvadzeniabadari epidenriologicznych serowaciej4cego zapaleniawgztow chlonnl'sh u kctz byto stwierdzeniepierwszegow Polsce przypadkuchoroby lMorela,co stanowilotematpublikacji: Ka'ba J., lizaluS C)., RzewuskaM., Stefanska1., Binek M., Frymus l. ()gnisko chcrrobyMorela w stadzie koz. Magazynwet., 2007, 16: 46-4g. Naturaln4 konsekrn'encj4lego odkrycia bylo sformulo'waniei podjgcie nowego tematu badawc;ze€lo.Stal: sig on podstaw4 pracy doktorskiej dr Olgi Szaluri-Jgrdanow (Wystqpowanie,oltrazkliniczny ianatomopatologiczny chorobyMorela u k6z w pol;ce oraz wlaSciwoSr::i wyizolowany'chszczepowStaphyloccocusai!,treus subsp.anaerobiasSGGW w Warszawie,promotor prof. dr hab. TadeuszFrymus, praca obronionaw 2010 rol<u).Od momentu'';vykrycier chorob;l Morela i sformulowemiatemertubad,awczego aZ do czasuobrony sprawowal,3lnopir:kg nauliow4 rrad doktorantk4. Brale.m tei udzial w przygotovraniu i realizacli qranttt prromotorskiego(Wystgpowanie, obraz kliniczny i anatomopartol,og rczny 25 chorob,yI\,{orelau koz w Polsceoraz wlaSciwoSciwyizolowanych szczepowSta7.thy,Loccocus aureus subsp.anoerobiu,s:, grant nr N N 308 025734;realizowanyw latach ,1005-2009). Wyniki przeprowa,dzonych badariznajduj4sig w opublikowanychpracach: SzaluS-Jorclanow C)., Kanbar T., SoedarmantoI., Eissa N., Alber J., Liimmler C., Zsr:hockIVI.,Weiss;R., Kaba J., Frymus T. Phenotypicand genotypicpropertiesof Stt;rphylt)coctctts au'reus subsp. anaerobius isolated from lymph node abscessesof goats.Berl. Munch.Tierarztl.Wochenschr., 2011,124:128-135 SzaluS-Jorclanow O., Kaba J., CzopowiczN{., W'itkowskiL., Nowicki lvl[.,lrlowicka D.. StefafrskaI., Rzewuska M., Sobczak-FilipiakM., Binek M., Irry'mus T. Ep,idemiological feiltures<lfMorel's diseasein goats.Pol. J. Vet. Sci.2010, 13:43744'.5. 4. Temat badawczy: epidemiologia roniefi wywolywanych przez czynniki zlakafune i parso2ytnicze u k6z: ProwarJzoneprzei/,nasz zesp6l badania epidemiologicznew populacji koz bEd4cychpod ocen4uz1'tkowoSciw Polrscepotwierdzity, ze ronienia r;tanowi4bardzo wahny problemem kliniczny. Z zebranychprz,eznas wieloletnichdanych\ T/nika,ze wystgpowalyone .w ponad 80% stad.Praktyczneznac,zenie problemu sklonilo nas ctopodjgcieproby oceny cz'ynnikow na vvystgpowanie ronieri rv stadachkoz i opracowaniaodpowiedniego ryzyka wplywa.j4cy'ch modelu rnatemat'/cznego.Stanowi to temat rozpraw'y doktorskiej lek. we,t. Michala Czopowrcza (Wyrstgpowaniei przyczyny ronieri tla za.kaLnegou koz Polsce, SGGW w Warszilwir:,promotor prof. dr hab. TadeuszFrymus, praca w przygotowaniu).O<1nnomentu powstenia koncep,cjibadair do chwili obecnej jestem opiekunem naukowym dol<toranta. Badanjiasr:1 bardzo zaawant;owane, juz opublikowanych: a wigkszoilcuynikow :zostalo Cz,opowicz,M., Kaba J., SzaluS-Jordanow O., Nowicki M., Witkowski L.' FrymusT. Mrrrltivariat.e model for the assessment o1 risk of fetal loss in goat herds.Poll.J. Vet. Sci.2072, 75 67-7ti Czopowicz; M., Kaba J., Smith L., SzaluS-Jordanow Ct.,Nowicki M., Witkowski L., Frymus T. I-eptosp:iral antibodiesin the breedinggoat populationof Poland.\/et. Rec. 2 0 1 1 ,t 6 g " 2 3 0 26 Cz:opow'icz: M., Kaba J., SchirrmeierH.. BagnicliaE., SzaluS-Jordanow O., Nowicki M., Witkowski L., Frymus T. Serologicalev'idencefor BVDV-1 infectionin goatsin Pc,land--slnortcommunication. Acta Vet. Hung.,2:011, 59: 399-404 Cz:opou'icz: M., Kaba J., SzaluS-Jordanow O., Nowicki M., Witkowski L., FrymusT. Se,roprevalenceoi' Toxctplasmagondii and lr{eospora caninum inf'ections in goatsin Poland.Ve:t.Parasitol.,201 1, 178:339-341 Cz:opou,ici: M., Kaba J., SzaluS-Jordanow O., Nowicki M., Witkowski L., FrymusT. Se,rological evidenceof lack of contactwith caprineherpesvirustype 1 and bluetongue virusin goatpopulationin Poland.Pol.J. Vet. Sci,2010, 13 709-7ll Cz:opou'iczr M., KarbaJ., Szalus-Jordanow O., Nowicki M., Witkowski I-., Nowicka D., Frymus T. Pre'',zalence of antibodiesagainstl:-:hlamydophila abortus and Coxiella burrnetii in goatflor:ksin ['oland.Pol.J. \/et. Sci.,2010,13:175-179. Prace por;wiEconeepiderrriologiizakaleh Leptospirtrspp., BVDV-I, Toxoplasmagondii i Neosporacaninum zostdt.gwyroznione przez Polskie T'owarzystwoNauk Weterynaryjnych pierwsz4Iragrod4za najlellszy cykl prac naukowych z dziedzinyweterynarii opubrlikowanych w 2011 roku. 5. Inne tematy badar'vcze Po uzyskaniustopnia naukowegodoktora uczestniczylemrowniez lub nadal uczestniczgw szeregupr:ojektach badau,c>zych kierowanychprz,ezinne osoby: Elrspresjawybranl'ch gen6w ukladu odpornoSciowegow komorkach sornatycznych mleka w odpowie<Lzi na obecnoSiwirusa zapalemastaw6w i mozgu kriz (CAEV), (Irrstytut Genetyki i Hodowli ZwterzEt PAI{ w Jastrzgbcu, lata 2012-2016, pr,rmotorstwopomocniczepracydoktorskiejmgr JustynyJarczak) Wply'uvrasy i standardur,vagowego na profil histologiczn.v w4okienmit;Sniowl'chi ce,chy.iakoSciowe migsa.iagni4t !v stadzie orviec objgtyrn programemhodowli zalchowawczei (grantNCN N N311 081240:S/y,JzialNauk o ZwierzgtachSIGGWw W'arszawir:. lata2011-2014\ polimorllzmuBo-[.,A.-l)RR3 Z:;vtqzek z podatnoSciq bydla mlecznegona E]VD-MD (grant K[]N. N311 037 31i0685: Instytut Genetyki i Flodowli ZwierzEt PAN, .Iastrzgbiec,Iata 2006-20A9) 27 Za"leznoscmigdzy' ogolnE liczb4 i roclzajernkomorek somatyczny,ch. r,vybranymi ws;kaznikamibiochemiczrymi i lizykochernicznymi rnleka oraz liczbty i skladem gatunkowynrdrobnoustroi6wa stanelnzdror,votn:im gruczolurnlekoweg. k(rz (grant KIjtN' 2P062 013 30: Instvtut Genetykii FlodorvliZwierzyt PAN, Jastrzgb,iec, lata 2006-2008) Food producinganimalsas a potentialsourceof' emergingviral zoonoses(gra't 'v ranrach6tl'Iiramewrlrk Programme.Med-Vet-Net- ZOOVIR-NE1:panstwow\/ 7aklad I{i;rlieny.S'arszau,a. lata21106-2007). Publikircje'bgd4ce wynikitlm realizacji powyzszych temat6w badawczych wraz.:, z pelnym wykazem opublikowanych przeze mnie prac naukowych, dokladnymi informar;jami o osi4gnigcii:rch dydaktycznych, rvsp6lpracy krajorvej i zagranicznej oraz clziarlalnoSci populanyztlqcejnaukg znajdqqsiE w zalqcznrkachnr 3 i nr 4 do wniosku przepro\rradTsnis o postgpowa nia habiIitacyjnego. r l ' l i Ll'/ I , , T_r t \ '',i-,, --i' ,' ,l *.i I ,; ., . . . . . . . .. : . ^ l , i , l ' i j i I ' ,,t [, i . \,I. i ....,,r{,...,.),..:........ I JareislawKaba , i i t t 28