werdykt jury - Muzeum II Wojny Światowej

W dniach 29, 30, 31 sierpnia 2010 r. obradował sąd konkursowy w składzie:
Wiesław Bielawski - przewodniczący, Grzegorz Buczek – sędzia recenzent, Wiesław Czabański –
sędzia recenzent, Wojciech Duda, George Ferguson, Wiesław Gruszkowski, Daniel Libeskind, Jack
Lohman, Andrzej Pągowski, Hans Stimmann.
Werdykt Jury:
I Nagroda 80.000 Euro - praca nr 117- numer identyfikacyjny 84171358- 92 pkt – Studio
Architektoniczne „Kwadrat” Sp. z o. o, Gdynia, Polska.
II Nagroda 50.000 Euro - praca nr 125- numer identyfikacyjny 11092109- 79 pkt –Piotr Płaskowicki
& Partnerzy Architekci, Warszawa, Polska.
III Nagroda 30.000 Euro - praca nr 21- numer identyfikacyjny 02122001- 75 pkt – BETAPLAN
S.A.,Ateny, Grecja.
Wyróżnienia regulaminowe:
I Wyróżnienie 10.000 Euro - praca nr 11- numer identyfikacyjny 10021002- 70 pkt -Ad Artis Emerla
Jagiełłowicz Wojda Spółka Jawna, Kraków, Polska.
II Wyróżnienie 10.000 Euro - praca nr 31- numer identyfikacyjny 81100611- 68 pkt- „DIZARH” Ltd.,
Varna, Bułgaria.
III Wyróżnienie 10.000 Euro - praca nr 36- numer identyfikacyjny 34179025- 65 pkt- Selim Velioglu,
Istambuł, Turcja.
IV Wyróżnienie 10.000 Euro - praca nr 124- numer identyfikacyjny 74745847- 64 pkt – Domino
Grupa Architektoniczna Wojciech Dunaj, Szczecin, Polska.
Jury zadecydowało też o przyznaniu 8 wyróżnień honorowych pracom o następujących numerach:
- nr 1- numer identyfikacyjny 58571012 – Max Rieder Żivil Techniker GMBH & Architekt Wagner ZT
GMBH, Wiedeń Austria.
- nr 26- numer identyfikacyjny 02041970; Perumal Pedavoli PTY Ltd., Ultimo, Australia.
- nr 32- numer identyfikacyjny 30118600; Kimmel Eshkolot Architects Ltd., Tel Aviv, Izrael.
- nr 49- numer identyfikacyjny 24072009; Hago-Architekci, Gdynia, Polska.
- nr 50- numer identyfikacyjny 20090629; Przedsiębiorstwo Projektowo-Wdrożeniowe Fort, Sp. z
o.o., Gdańsk, Polska.
- nr 51- numer identyfikacyjny 01747677; Partnerstwo Art Rays, Sofia, Bułgaria.
- nr 76- numer identyfikacyjny 19390445; Spółka Projektēšanas birojs ARHIS, Łotwa.
- nr 78- numer identyfikacyjny 10041004; JKMM Architects; Helsinki, Finlandia.
Uzasadnienia Sądu konkursowego oraz opinie o pracach nagrodzonych:
I nagroda: OPINIA SĄDU KONKURSOWEGO O PRACY NR 117, numer indentyfikacyjny 84171358.
Projekt wybrany w konkursie architektonicznym według członków Sądu Konkursowego dostaje już na
wstępie szansę stania się jednym z elementów Śródmieścia Gdańska. W naszym mniemaniu spełnia
wszelkie warunki, by w przyszłości stać się wyszukanym symbolem na miarę Zbrojowni, Kościoła
Mariackiego, czy Żurawia.
Ogromny budynek taktownie wpisuje się w otoczenie dając szansę na zostanie ikoną otoczoną
ważnymi dla Gdańska elementami historycznymi. Zaproponowane przez autorów minimalne środki
architektoniczne z wielką gracją łączą historyczny teren z nowoczesną ideą budynku. Nowatorski,
wielki projekt wykorzystuje niepowtarzalną atmosferę miasta i przekształca ją w nowoczesny sposób.
Kolor i faktura zaproponowane w projekcie wpisują się z wielką łatwością w koloryt Gdańska tworząc
muzeum na miarę 21 wieku.
Projekt przedstawia olbrzymi budynek, który łączy w sobie różnorodne cele. Dynamiczny, o wielkiej
skali, posiada charakter rzeźby kreowanej przez odwiedzających. Wyrasta symbolicznie z ziemi,
prowadzony poprzez światło, odważny, prosty i nagi, symbolicznie umieszczony w geometrii stoczni,
łączy ziemie – jej mrok, chłód, odcisk Przeszłości, z niebem – nadzieją, świeżością i Przyszłością.
Genialny projekt łączy racjonalną wizję budynku użytkowego z bogactwem historii. Wybrzmiewa w
pełni, opowiadając trudną dla wielu pokoleń historię, o której nie wolno zapomnieć. Atrakcyjny
budynek kumuluje w sobie emocje, pokazuje grozę wojny nie odbierając nam nadziei. Nie zamyka
interpretatorów w mrokach trudnego tematu.
Elegancki pawilon, razem z obeliskiem, wciska się w ziemię, uderza światłem tworząc symbol
katastrofy i pozostałej po niej nadziei. Budynek, niczym Feniks, wznosi się z ziemi, jej prochów, ku
niebu. Budynek z łatwością zapisze się w pamięci odwiedzających, stanie się przeżyciem, nie tylko
przez swoje wnętrze, ale i wpłynie również przez swój wygląd. Stanie się ważnym, miejscem na mapie
Gdańska, genialnie skomponowanym w przestrzeni.
Dobrze zorganizowany, nowoczesny budynek łączy w sobie ogrom funkcji, jest ogromną przestrzenią
dla stałych wystaw, jednocześnie otwierając się na nowe, przyszłe wystawy. Staje się atrakcją dla
turystów oraz mieszkańców Trójmiasta. Zaprojektowana wieża spełnia olbrzymią rolę w patrzeniu na
Gdańsk, jako całość, daje widzom świeże spojrzenie, które podkreśli walory Muzeum, jako punktu
widokowego.
Muzeum, jako przestrzeń publiczna, posiada możliwość stania się miejscem spotkań dla rodzin,
turystów i znajomych, gotowy przyjąć dziesiątki samochodów, łączy w sobie genialny koncept z
funkcjonalnością.
Ten wyjątkowy projekt Muzeum II Wojny Światowej, stanie się wielką atrakcją, która zawierać będzie
ważną dla ludzkości historię i stanie się ponadczasowym symbolem wpisanym w serca Gdańszczan,
Polaków i Europejczyków.
II nagroda: OPINIA SĄDU KONKURSOWEGO O PRACY NR 125, numer identyfikacyjny 11092109.
W tej pracy przemyślana historyczna narracja: „miasta a wojna – teraźniejszość i przyszłość” została
znakomicie ujęta w lapidarne, symboliczne ale też funkcjonalne formy. Klarowny pomysł – czytelny
przekaz – otwarte, atrakcyjne muzeum to mocny, aczkolwiek nieco dosłowny łącznik pomiędzy
historycznym i rozwijającym się XXI. wiecznym Gdańskiem. Strategia, na której opiera się praca jest
bardzo czytelna i dobrze uporządkowana – posługując się opowieścią o zniszczeniach wojennych i
odrodzeniu. Znajduje ona wyraz w dwóch, bardzo wyrazistych elementach, rozdzielonych
przecinającym obiekt ciągiem, biegnącym wzdłuż osi przedwojennej ulicy Grosse Gasse. Filozofia
przyjęta przez autora projektu bazuje na postmodernistycznym przedstawieniu zniszczeń i cierpień,
jakich doświadczyły miasta Europy, a zwłaszcza Gdańsk ze względu na swe znaczenie zarówno na
początku, jak i pod koniec wojny.
III nagroda: OPINIA SĄDU KONKURSOWEGO O PRACY nr 21, numer identyfikacyjny 02122001.
Członkowie Sądu Konkursowego zgodnie stwierdzili, że proponowane rozwiązanie jest z jednej strony
atrakcyjne, z drugiej wyszukane, a jednocześnie docenili jego całościową wymowę. Uznano, że
proponowane budynki dobrze łączą doświadczenie wojny z odniesieniami do teraźniejszości i
przyszłości poprzez zestawienie szeregu bloków wystawowych z budynkiem wielofunkcyjnym,
stanowiącym tło. Pozytywnie oceniono grę światła i mroku, a także nawiązanie do historycznego
układu ulic. Uznano, że Muzeum z powodzeniem mogłoby funkcjonować w kontekście Miasta,
jednocześnie nad nim nie dominując. Idea odtworzenia historycznej pamięci miejsca rozbrzmiewa tu
w sposób szczególny, stąd bardzo pozytywnie oceniono otwarte perspektywy przewidziane w
rozwiązaniu. Jury uznało jednak, że projekt w niewystarczającym stopniu odzwierciedla program
Muzeum II Wojny Światowej w stosunku do jego znaczenia.
I Wyróżnienie Regulaminowe: PRACA NR 11, numer identyfikacyjny 10021002.
W ocenie Sądu Konkursowego projekt swoją formą z powodzeniem oddał nastrój, o którym mówią
autorzy. Ładunek emocjonalny zawarty w potężnej i brutalnej bryle wywołującej skojarzenia z
okrętem wojennym czy bunkrem, budzi grozę i smutek. Obiekt z założenia nie jest „ładny” (jak każdy
obraz wojny), ale w swej grozie może być fascynujący, i tym samym groźny.
Wnętrza zaproponowane przez autorów oddają założenia ideowe przez nich przyjęte i są interesującą
propozycją kształtowania przestrzeni publicznej w takim obiekcie. Realizacja idei budynku, w swym
kształcie w tym miejscu rodziłaby wiele nieporozumień…
II Wyróżnienie Regulaminowe: PRACA NR 31, numer identyfikacyjny 81100611.
Projekt, poprzez bardzo wyrazistą formę, jest skuteczną próbą bycia ikoną. Ładunek emocjonalny,
zawarty w bryle jest wyzwaniem dla otoczenia i ludzi znajdujących się wokół. Zaprasza wręcz do
„zmierzenia się” z nim, skutecznie zachęcając do wejścia. Jest atrakcyjny, ciekawy, a jednocześnie
pełen powagi. Jednakże, zastosowane formy budzą zbyt jednoznaczne skojarzenia z formą krzyża i
młota, co może rodzić wątpliwości, co do intencji przesłania. Skojarzenia te prawdopodobnie
zdominowałyby dyskusję zarówno w fazie budowy, jak i w okresie eksploatacji budynku. Jury nie jest
pewne, czy idea, o której mówią autorzy, dotycząca ochrony „nici życia” przed okupacją, wojną,
śmiercią, znalazła odbicie w architekturze.
III Wyróżnienie Regulaminowe: Praca 36, numer identyfikacyjny 34179025.
Jest to jedna z najbardziej uderzających i zdyscyplinowanych propozycji. Nawiązuje do ekstremalnych
doświadczeń II Wojny Światowej, a także wojny jako takiej w ogóle, jak okopów, grobów, śmierci.
Projektanci nie pozostawiają widza obojętnym, więcej – domagają się, by zmierzył się z tymi
doświadczeniami, słowem – by zszedł do „mogiły”. Zewnętrzna bryła budynku poprzez zastosowaną
symbolikę podporządkowana została funkcji pomnika – memoriału. Tu więcej jest miejsca na
kontemplację, zastanowienie, przemyślenia, niż na sprawne wykorzystywanie funkcji budynku.
Niemniej sama forma budynku, a zwłaszcza ekspozycja nocna, jest bardzo interesująca. Praca bardzo
czytelna ideowo, w większości prawidłowo rozwiązuje układ funkcjonalno-przestrzenny. Jednak
wydaje nam się, że przyjęta forma jest bardziej rzeźbą i monumentem, niż propozycją budynku
użyteczności publicznej, funkcjonującą w przestrzeni miejskiej i realizującą założenia Zamawiającego.
IV Wyróżnienie Regulaminowe: PRACA NR 124, numer identyfikacyjny 74745847.
Autorzy w interesujący sposób podjęli próbę realizacji idei ukazania zniszczeń w sferze materialnej i
duchowej poprzez użycie betonu z natury rzeczy silnego, mocnego, wytrzymałego, wręcz
niezniszczalnego, a następnie poddali go działaniom destrukcyjnym. Budynek przedstawiono w
formie zbyt dosłownie nawiązującej do bunkra, która prowadzi dialog z odwiedzającym. Jury nie jest
jednak pewne, czy zaproponowana forma, szczególnie w odniesieniu do wnętrz, wytrzyma próbę
czasu.
Wyróżnienia POZAREGULAMINOWE “WSKAZANIA: SĄDU
Prace konkursowe, wskazane przez Sąd -, bez względu na zakres i sposób spełnienia wymagań
regulaminowych - prezentują różne typy rozwiązań, zestaw przemyśleń i sposobów potraktowania
tematu, które są wartymi zauważenia wypowiedziami. Ilustrują one zróżnicowane formy
architektonicznej ekspresji, które odmiennie pokazują jedną z najbardziej skrajnych ludzkich tragedii
XX. wieku. Wskazane prace - obok prac nagrodzonych i wyróżnionych - są dowodem na to, że
architektura i jej uniwersalny język, są w stanie wyrazić horror i historię II. Wojny Światowej, zarówno
w sposób dramatyczny i dosłowny, jak subtelny i metaforyczny sposób.
Praca Nr 1, numer identyfikacyjny 58571012: Ta szczególna praca zwróciła uwagę Sądu ze względu
na rzeźbiarską propozycję ukształtowania przestrzeni publicznej, przechodzącą w przestrzeń
ekspozycji muzealnej w dwóch wielkich kubikach surowych bunkrów.
Praca Nr 26, numer identyfikacyjny 02041970: Ta nieco “kapryśna” w formie praca zwraca uwagę
bogactwem i narracją prezentacji, ukazując bardzo osobisty stosunek autorów do wyzwania jakim są
cierpienia wojny.
Praca Nr 32, numer identyfikacyjny 30118600: Ta praca ze swoją abstrakcyjną propozycją “machiny
wojennej” jest mocnym przedstawieniem opresji wojennej i konsekwencji dla miast i ich
mieszkańców.
Praca Nr 49, numer identyfikacyjny 24072009: W tej pracy obraz zniszczonego mostu,
przedstawiającego dosłownie i metaforycznie istotę Wojny, został w interesujący sposób
zastosowany jako ikoniczne narzędzie łączące zróżnicowane architektonicznie elementy projektu.
Praca Nr 50, numer identyfikacyjny 20090629: Ta praca – jedna z najbardziej “zielonych” w tym
Konkursie, w interesujący sposób łączy budynek z krajobrazem dla wykreowania nowej przestrzeni
publicznej Gdańska, jednocześnie proponuje uspakajającą metaforę czasu po Wojnie.
Praca Nr 51, numer identyfikacyjny 01747677: Ta praca łączy w sobie wielość elementów w
intrygującej “zoomorficznej” formie smoka lub gąsienicy, jako konstrukcji maszerującej przez teren
lokalizacji Muzeum.
Praca Nr 76, numer identyfikacyjny 19390445: W tej pracy “krater bomby” wyraziście obrazuje
horror Wojny, zaś forma przypominająca promień światła ukazuje optymizm przyszłości.
Praca Nr 78, numer identyfikacyjny 10041004: Ta praca zmierza do wykreowania symbolicznego i
nostalgicznego parku pamięci na dachu prostej ale ekspresyjnej formy, wznoszącej się nad terenem,
lecz bez dominowania nad miastem.