NORMALIZACJA
Transkrypt
NORMALIZACJA
NORMALIZACJA Tematyka wykładu Terminologia Historia normalizacji Cele normalizacji Zasady normalizacji Udziałowcy normalizacji Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji Działalność normalizacyjna krajowa Normalizacja zakładowa Podstawowe terminy •Normalizacja •Cel normalizacji •Wynik normalizacji •Obiekt normalizacji 1 Historia normalizacji Starożytny Egipt - zastosowanie "modułu budowlanego" (stałej wielkości liczbowej) do produkcji cegieł przy budowie piramidy Cheopsa. Słynne drogi rzymskie budowane od IV w. p.n.e. miały jednakową szerokość (ok. 2,75 m.). Palestyna IX-VII p.n.e. - normalizacja w branży garncarskiej. Starożytna Grecja - stałość i powtarzalność w sztuce kształtów kapiteli, ilości rowków na kolumnach itp. Anglia XI wiek - dekret nakazujący poświadczanie miary i wagi według uprzednio zatwierdzonych wzorów. Historia normalizacji cd. W 1120 r. Henryk I w Anglii ustalił jednostkę długości pod nazwą jard (obecnie 91,4 cm). Przedtem podstawą jarda był krok, równy dwóm łokciom; tysiąc kroków stanowiło milę. Anglia 1340 - ustalenie jednostki wagi – funt. Polska 1368 - ustalenie jednostki miar soli w kopalniach przez Kazimierza Wielkiego. Wenecja 1436 - zastosowanie standardowych części zamiennych. W 1570 r. Zygmunt August ujednolicił w Polsce wymiary cegieł (3 x 6 x 12 cali). We Francji w 1798 r. wprowadzono ujednolicone formaty papieru przeznaczonego do pism urzędowych (210 x 297 mm i 297 x 420 mm). Historia normalizacji cd. Za „ojca normalizacji” uważa się E. Whitneya, który w 1798 r. dostarczył rządowi amerykańskiemu 10 tys. muszkietów wytworzonych w sposób pozwalający uzyskać daleko idącą zamienność części. Niemcy 1846 - początki normalizacji w kolejnictwie. Niemcy 1869 - wydanie przez Niemieckie Stowarzyszenie Inżynierów katalogu normalizacyjnych profili stalowych walcowanych. Początek XX wieku - powstanie Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej (ISO). 2 Cele normalizacji Główny cel: Normalizacja służy uzyskaniu optymalnego w danych okolicznościach stopnia uporządkowania w określonej dziedzinie. Obecnie przyjmuje się, że normalizacja realizuje następujące cele szczegółowe: Regulowanie różnorodności; Kompatybilność; Zamienność; Bezpieczeństwo; Funkcjonalność ; Ochrona środowiska; Ochrona wyrobu . Zasady normalizacji W ustawie o normalizacji określono następujące zasady, którymi powinna kierować się normalizacja krajowa w Polsce: jawności i powszechnej dostępności, uwzględniania interesu publicznego, dobrowolności uczestnictwa w procesie opracowywania i stosowania norm, zapewnienia możliwości uczestnictwa wszystkich zainteresowanych w procesie opracowywania norm, konsensu jako podstawy procesu uzgadniania treści norm, niezależności od administracji publicznej oraz jakiejkolwiek grupy interesów, jednolitości i spójności postanowień norm, wykorzystywania sprawdzonych osiągnięć nauki i techniki, zgodności z zasadami normalizacji europejskiej i międzynarodowej. Udziałowcy normalizacji Głównymi udziałowcami normalizacji są: 1. producenci, 2. usługodawcy, 3. dostawcy, 4. użytkownicy (przemysłowi), 5. konsumenci, 6. władze publiczne, 7. środowiska naukowe. 3 Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji Historia działalności normalizacyjnej w Polsce Historia PKN sięga 1924 roku, pierwszą normę wydano w roku 1925. W latach 1972-1991 wraz z Głównym Urzędem Miar tworzył Polski Komitet Normalizacji Miar i Jakości (PKNMiJ). Podstawę działania PKN w obecnym zakresie regulują przepisy ustawy z 12 września 2002 r. o normalizacji. Struktura Polskiego Komitetu Normalizacyjnego Państwowa jednostka organizacyjna RADA NORMALIZACYJNA POLSKI KOMITET NORMALIZACYJNY Instytucjonalny organ wykonawczy Komitetu personel etatowy PREZES Z-ca -Prezesa Z-ca Prezesa BIURO KOMITETU KOMITETY TECHNICZNE (269) Kolegialne organy wykonawcze powoływane przez Komitet Wykonawcy opracowań normalizacyjnych zlecanych przez organy wykonawcze GRUPY ROBOCZE - EKSPERCI 4 Zadania PKN Prowadzenie polityki normalizacyjnej Organizacja procesu normalizacyjnego Inne działania Określenie stanu i kierunków rozwoju normalizacji Organizowanie i nadzorowanie działań związanych z opracowaniem i rozpowszechnianiem Polskich Norm i innych dokumentów normalizacyjnych Prowadzenie działalności szkoleniowej Reprezentowanie Rzeczypospolitej Polskiej w międzynarodowych i regionalnych organizacjach normalizacyjnych, uczestnictwo w ich pracach oraz występowanie za granicą w sprawach dotyczących normalizacji Przeprowadzenie ankiety powszechnej projektów norm – podawanie do publicznej wiadomości tytułów, terminów zakończenia ankiety oraz miejsca i sposobu udostępniania zainteresowanym treści projektów Prowadzenie działalności wydawniczej Opiniowanie projektów aktów prawnych związanych z normalizacją Zatwierdzanie i wycofywanie polskich Norm oraz innych dokumentów normalizacyjnych Prowadzenie działalności informacyjnej Inicjowanie i organizowanie pracy komitetów technicznych w celu realizacji zadań związanych z opracowaniem dokumentów normalizacyjnych Prowadzenie działalności promocyjnej, w tym promocji edukacji w zakresie normalizacji Normalizacja zakładowa Norma Europejska lub Międzynarodowa Norma krajowa Norma krajowa Norma zakładowa Norma zakładowa Rysunek 6. Normalizacja na różnych szczeblach 5 Uznanie potrzeby normalizacji Etap 0 Etap 1 Etap 2 Etap 3 Uzasadnienie podjęcia pracy Propozycja rozpoczęcia Propozycja podjęcia pracy skierowana do jednostki ( komórki) odpowiedzialnej. Decyzja o podjęciu prac wstępnych. Wyznaczenia grupy roboczej ( jeżeli istnieje taka potrzeba) Badania wstępne Wstępny przegląd i określenie celu Określenie kosztu normalizacji i jej opłacalności Propozycja harmonogramu prac Przeprowadzenie przeglądu przez jednostkę ( komórkę) odpowiedzialną Decyzja o opracowaniu normy (rozpoczęciu prac) Określenie zawartości technicznej normy Plan pracy: ( możliwe przeprojektowanie wyrobu normalizowanego ) Informacje Analiza Opracowanie (techniczne) normy Jeżeli analiza wykaże, że koszt normalizowanego wyrobu jest zbyt wysoki, to można dokonać przeprojektowania np. w wyniku analizy wartości Przeprowadzenie przeglądu przez jednostkę ( komórkę) odpowiedzialną Decyzje o sfinalizowaniu przygotowań Ankieta projektu w zakładzie ( jeżeli istnieje taka potrzeba) Plan pracy: Ostateczne opracowanie projektu Uzupełnienie i dokończenie normy Przeprowadzenie przeglądu przez jednostkę ( komórkę) odpowiedzialną. Decyzja o zatwierdzeniu. Rozwiązanie grupy roboczej ( jeżeli istnieje taka potrzeba) Etap 4 Publikacja Drukowanie i rozpowszechnianie Propozycja dotycząca zasad stosowania Przeprowadzenie przeglądu przez jednostkę (komórkę) odpowiedzialną Decyzja o wdrożeniu Stosowanie i obliczenie kosztów Etap 5 Nadzór nad stosowaniem Śledzenie kosztów Przeprowadzenie przeglądu przez jednostkę (komórkę) odpowiedzialną Raport końcowy Podstawowe funkcje działu normalizacji Opracowanie Wdrażanie Informacje o normie Inicjowanie opracowania nowych norm Badanie warunków stosowania norm Planowanie pracy nad danym tematem i ocena opłacalności Prowadzenie koordynacja opracowania norm zakładowych ( badania techniczne, ankieta itp.) Uczestniczenie i śledzenie zewnętrznej działalności normalizacyjnej Wydawanie nowych i znowelizowanych norm Nadzór nad stosowaniem i wdrażaniem norm Prowadzenie klasyfikacji i kodowania w zakresie objętym normami Współpraca z działem baz danych w ramach rejestrowania norm, materiałów i artykułów stosowanych w produkcji Współpraca z działem projektowania Udostępnianie w sposób ciągły informacji o działalności normalizacyjnej, zewnętrznej i wewnętrznej, poprzez ulotki, artykuły, seminaria itp. Upowszechnianie ogólnych informacji o normalizacji, jej technikach, filozofii i opłacalności Współpraca z biblioteką przedsiębiorstwa w zakresie norm zewnętrznych i publikacji normalizacyjnych 6