1 PRZYKŁADOWE ZADANIA Z GEOGRAFII POZIOM

PRZYKŁADOWE ZADANIA Z GEOGRAFII
POZIOM PODSTAWOWY
120 min, łączna ilość punktów 50
Zadania 1- 10 wykonaj na podstawie mapy „Góry Stołowe” 1: 50 000 (mapa z próbnego
egzaminu dojrzałości z geografii, listopad 2006)
Zadanie 1. (1 pkt)
Określ w jakim kierunku płyną rzeki przedstawione na mapie:
•
•
Czerwona Woda płynie w kierunku.....................
Brlenka płynie w kierunku ...................
Zadanie 2. (1 pkt)
Zapisz skalę mapy w postaci mianowanej i liniowej.
•
skala mianowana ...........................
•
skala liniowa
Zadanie 3. (1 pkt)
Oblicz deniwelację na obszarze pola D4. Zapisz wykonywane obliczenia.
Miejsce na obliczenia:
Wynik: ..............................
Zadanie 4. (1 pkt)
Wymień rezerwaty znajdujące się na terenie Parku Narodowego Gór Stołowych.
.......................................................................................................................................
Zadanie 5. (2 pkt)
Określ minimum cztery charakterystyczne cechy połoŜenia miejscowości Karłów:
•
•
•
•
.....................................................................................................................
......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.........................................................................................................................
1
Zadanie 6. (1 pkt.)
Wyjaśnij pojęcie skansen?
Skansen - ................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
Zadanie 7. (2 pkt)
Wymień 5 obiektów antropogenicznych na szlaku czerwonym.
• .....................................................................................................................
• ....................................................................................................................
• ...................................................................................................................
• .................................................................................................................
• .....................................................................................................................
Zadanie 8. (2 pkt)
Oblicz rzeczywistą odległość (w linii prostej) między Muzeum śaby (pole D2) a kościołem
zabytkowym w Bukowinie Kłodzkiej (pole B2)
Miejsce na obliczenia:
Wynik: ...................................
Zadanie 9. ( 4 pkt)
Opisz przebieg Międzynarodowej ŚcieŜki Rowerowej „Ściany” począwszy od przejścia
turystycznego Ostra Góra, uwzględniając kierunek przebiegu, rodzaj drogi, elementy środowiska
przyrodniczego i elementy antropogeniczne.
•
kierunek przebiegu ścieŜki rowerowej .......................................................................
•
rodzaj drogi ...............................................................................................................
•
elementy środowiska przyrodniczego ....................................................................
•
elementy antropogeniczne ........................................................................................
Zadanie 10. (1 pkt)
Na obszarze Gór Stołowych zaznaczono oddzielną sygnaturą samotne skały. Nazwij dwa procesy
prowadzące do powstania tych skałek ostańcowych.
•
•
................................................
...............................................
2
Zadanie 11. (3 pkt)
Rysunek przedstawia w uproszczeniu Układ Słoneczny.
a. podpisz planety i planetoidy
b. wyróŜnij planety wewnętrzne i zewnętrzne
c. podkreśl cechy charakteryzujące planety wewnętrzne: mała gęstość, duŜa liczba
księŜyców, mała liczba księŜyców, duŜa gęstość, duŜe rozmiary, małe rozmiary
Zadanie 12. (2 pkt)
Rysunek przedstawia długość dnia i nocy w poszczególnych miesiącach roku.
Źródło: Kop J., Kucharska M., Szkurłat E., „Geografia w zadaniach i testach”, PWN
Przyporządkuj długość dnia i nocy wymienionym obszarom.
1)
2)
3)
4)
Nowa Ziemia
Borneo
Biegun Południowy
Polska
.................
................
................
.................
3
Zadanie 13. (1 pkt)
W tekście źródłowym przedstawiono informacje dotyczące trzęsienia ziemi w Polsce Północnej.
„...21 września 2004 roku wystąpiło najsilniejsze trzęsienie ziemi w najnowszej historii
geologicznej Polski Północnej. (....)
Wstrząsy odczuwalne były od Białego Stoku i Suwałk poprzez Olsztyn, Elbląg i Malbork
(równieŜ w Kaliningradzie) do Gdańska i Półwyspu Helskiego. Najsilniej ruchy skorupy
ziemskiej dały o sobie znać w Suwałkach, ale nikt nie ucierpiał i nie było Ŝadnych strat i szkód
(...) Za ich przyczynę przyjmuje się nieujawniony dotąd (Obwód Kaliningradzki był strefą
zamkniętą w byłym ZSRR) aktywny uskok tektoniczny, znajdujący się na głębokości od 10 do 15
km. Badania tego uskoku mogą potrwać jeszcze wiele lat. Niewykluczone, Ŝe na tektonikę tego
uskoku nakładają się dodatkowo ruchy odciąŜeniowe po pobycie na tym obszarze ostatniego
zlodowacenia skandynawskiego kilkanaście tysięcy lat temu, jak równieŜ ruchy podnoszące
samego Półwyspu Skandynawskiego z tego samego powodu. (...)”
Źródło: Zwoliński Zbigniew „Trzęsienia Ziemi w Polsce” w biuletynie „Pomagamy uczyć” nr 1/2006 ,
WSiP
Na podstawie tekstu źródłowego i własnej wiedzy podaj przyczyny trzęsień ziemi w Polsce
północnej.
•
..................................................................................
•
..................................................................................
Zadanie 14. (1 pkt)
Wpisz w odpowiednie miejsca łańcucha przyczynowo- skutkowego litery odpowiadające
następującym wydarzeniom:
A- emisja freonów do atmosfery
B- przenikanie do powierzchni Ziemi promieniowania ultrafioletowego
C- produkcja dezodorantów i urządzeń chłodniczych z zastosowaniem przestarzałych
technologii
D- zwiększone występowanie u ludzi chorób oczu i skóry
E- zanik warstwy ozonowej w atmosferze
D
4
Zadanie 15. (2 pkt)
Wyjaśnij, dlaczego dwutlenek węgla, tlenki azotu, metan, ozon nazywa się gazami
szklarniowymi?
•
•
....................................................................................................................
...................................................................................................................
Zadanie 16. (2 pkt)
W tabeli podane są średnie miesięczne temperatury powietrza w Gdańsku i Suwałkach.
Miasto
I
-4,2
-1,5
II
-4,1
-0,9
III
0,2
1,7
Średnia miesięczna temperatura w 0C
IV
V
VI
VII VIII IX
6,0 12,8 14,6 16,3 16,0 11,6
6,3 11,3 15,3 17,6 16,6 13,5
X
7,3
8,4
XI
1,4
3,4
XII
-2,0
0,2
a. wpisz w odpowiednie miejsca miasta: Gdańsk i Suwałki
b. uzasadnij swój wybór, podając dwa argumenty.
•
•
......................................................................................................................................
........................................................................................................................................
Zadanie 17. (2 pkt)
Podanym regionom geograficznym przyporządkuj typy jezior.
A.
B.
C.
D.
E.
Karkonosze
Owernia
śuławy Wiślane
PobrzeŜe Słowińskie
Pojezierze Fińskie
.............
............
.............
...........
.............
cyrkowe, krasowe, nadbrzeŜne, deltowe, wulkaniczne, cyrkowe, polodowcowe
Zadanie 18. (2 pkt)
Wymień po jednym przykładzie rodzaju lasów występujących w Europie i Afryce. Podaj ich
skład gatunkowy.
Europa
Afryka
rodzaj lasu
skład gatunkowy
5
Zadanie 19. (3 pkt)
Na rysunkach przedstawiono piramidy wieku i płci Etiopii i Szwecji.
Źródło: Stasiak J., Zaniewicz Z.,., „Geografia. Vademecum maturalne ”, OPERON, 2006
a. podaj nazwę typu społeczeństwa kaŜdego z państw.
Etiopia- ................................................
Szwecja- ...............................................
b. w którym kraju przyrost naturalny jest wyŜszy?
......................................................
c. wymień przedziały wieku, w którym przewaŜają w Etiopii kobiety, a w Szwecji
męŜczyźni.
Etiopia- ...............................................................
Szwecja- .............................................................
6
Zadanie 20. (2 pkt)
Średnia wartość współczynnika bezrobocia w Polsce w roku 2004 wynosiła 19,0 %. Uzasadnij
wysokość wskaźników bezrobocia dla podanych poniŜej województw.
a. województwo mazowieckie 14,7 %
•
•
..........................................
.............................................
b. województwo łódzkie 19,5 %
•
•
.......................................................
......................................................
c. województwo warmińsko- mazurskie 29,2 %
•
•
...............................................................
................................................................
Zadanie 21. (2 pkt)
Zaproponuj dwa sposoby walki z bezrobociem w Polsce.
•
•
.....................................................................................
....................................................................................
Zadanie 22. (2 pkt)
Na podstawie załączonej mapy i własnej wiedzy podaj po dwa uwarunkowania przyrodnicze i
pozaprzyrodnicze uprawy ryŜu.
Źródło: Wrona J., „Główne rośliny uprawne i zwierzęta hodowlane świata”, PAN
7
a. uwarunkowania przyrodnicze:
•
....................................................
•
..................................................
b. uwarunkowania pozaprzyrodnicze:
•
.........................................................
•
.........................................................
Zadanie 23. (2 pkt.)
Podaj dwa przykłady zaleŜności pomiędzy warunkami przyrodniczymi a działalnością
gospodarczą człowieka na obszarze Niziny Śląskiej.
•
...............................................................................................................................
..............................................................................................................................
.............................................................................................................................
•
..............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
Zadanie 24. (2 pkt)
Gaz ziemny staje się coraz waŜniejszym surowcem energetycznym na świecie.
a. wymień trzy waŜne regiony lub państwa, w których jest wydobywany gaz ziemny
•
........................................
•
.......................................
•
.........................................
b. wymień dwa powody , które przyczyniły się do wzrostu znaczenia gazu ziemnego w
gospodarce światowej
•
..........................................................................................................
•
..........................................................................................................
8
Zadanie 25. (1 pkt)
Podkreśl okręgi przemysłowe, które określane są mianem technopolii.
Zagłębie Ruhry, Minais Gerais, Corridor M4, Shaba, Sillicon Bawaria, Witwatersrand, Szosa 128
k. Bostonu, Damodar, Sillicon Island (Kiusiu), Hanshin
Zadanie 26. (2 pkt)
Podaj trzy przyczyny decydujące o tym, Ŝe technopolia powstają w państwach wysoko
rozwiniętych gospodarczo.
•
........................................................................................................
•
........................................................................................................
•
.....................................................................................................
Zadanie 27. (2 pkt)
W międzynarodowych przewozach ładunków transport morski odgrywa największą rolęobsługuje 70 % wymiany handlowej.
a. przyporządkuj rodzajom statków strukturę przewoŜonych przez nie towarów
1) masowiec
2) zbiornikowiec
3) kontenerowiec
1- ...............
a) towary ciekłe i gazowe
b) towary o duŜej objętości
c) drobnica
d) ropa naftowa
2- ..............
3- ...................
b. podaj trzy zalety transportu morskiego
•
...................................................
•
..................................................
•
.................................................
9
Zadanie 28. (2 pkt)
Mapa konturowa Europy.
a. na marginesie mapy dorysuj strzałki prowadzące do krajów, które wraz z Polską
przystąpiły do Unii Europejskiej (obok wpisz nazwę państwa)
b. zakreskuj kraje, które zostały członkami Unii Europejskiej 01.01. 2007 r.
Zadanie 29. (1 pkt)
Dokończ zdanie.
Proces scalenia gospodarek poszczególnych państw, prowadzący do powstania jednolitej
gospodarki światowej, nazywamy ..............................
10
OCENIANIE ARKUSZA- POZIOM PODSTAWOWY
Nr
Przewidywana odpowiedź
zad.
1. Czerwona Woda- w kierunku SE
Brlenka- w kierunku SW
2. skala mianowana
1cm- 500 m lub 1 cm- 0,5 km
skala liniowa 1cm na osi- 0,5 km
3. NajwyŜej połoŜony punkt 792 m n.p.m
NajniŜej połoŜony punkt (wartość
poziomicy) 540 m n.p.m
Deniwelacja wynosi 192 m
4. Rezerwaty: Błędne Skały, Szczeliniec
Wielki, Wielkie Torfowisko
Batorowskie
5. Np.
- przy granicy Parku Narodowego
Gór Stołowych
- przy drodze wojewódzkiej 387
- na południe od Szczelińca
Wielkiego
- na przecięciu się szlaków
turystycznych
- przy szlaku rowerowym
6. Skansen- muzeum budownictwa
wiejskiego i folkloru
7. Np.
Parkingi, ścieŜki rowerowe, tereny
zabudowane, hotele, restauracja,
muzeum
8.
9.
Suma
Kryteria zaliczenia
pkt
0-1 Za poprawne podanie kierunku rzek
....1 pkt
0-1 Za poprawny zapis skali mianowanej
i opis osi podziałki liniowej ....1pkt
0-1
Za poprawne obliczenie róŜnicy
wysokości w m .....1 pkt
0-1
Za poprawne podanie nazw
rezerwatów .....1 pkt
0-2
0-1
0-2
-
odległość na mapie : 8 cm
skala mianowana 1cm- 0,5 km
odległość w terenie- 4 km
0-2
-
kierunek: przebiega na odcinku
2,5 km w kierunku
południowym, następnie na
południowy- wschód do
Karłowa, od Karłowa do
parkingu przy Skale Bastion w
kierunku wschodnim, a
następnie w kierunku północnozachodnim u podnóŜa
Radkowskie Skały
prowadzi wzdłuŜ drogi
0-4
Np.
-
11
Za poprawne podanie dwóch cech
połoŜenia ...1 pkt
Za poprawne podanie czterech cech
połoŜenia...2 pkt
Za poprawne podanie definicji
...1 pkt
Za poprawne podanie trzech
obiektów antropogenicznych....1 pkt
Za poprawne podanie pięciu
obiektów antropogenicznych ....2 pkt
Za poprawny sposób obliczenia ...1
pkt
Za poprawny sposób obliczenia i
wynik ....1 pkt
Za poprawne podanie kierunku
przebiegu ścieŜki ....1 pkt
Za poprawne podanie rodzaju drogi
...1 pkt
Za poprawne podanie elementów
środowiska przyrodniczego ...1 pkt
Za poprawne podanie elementów
antropogenicznych ....1 pkt
asfaltowej, drogi wojewódzkiej
skały, obszary leśne, strumienie
parkingi, restauracja, hotele,
tereny zabudowane
Procesy niszczące: erozja, wietrzenie,
denudacja
a. w kolejności: Merkury, Wenus,
Ziemia, Mars, planetoidy, Mars,
Jowisz, Saturn, Uran, Neptun
b. planety wewnętrzne: Merkury,
Wenus, Ziemia, Mars, planety
zewnętrzne: Jowisz, Saturn,
Uran, Neptun
c. cechy planet wewnętrznych:
mała liczba księŜyców, duŜa
gęstość, małe rozmiary
1)- C
2)- A
3)- D
4)- B
- uskok tektoniczny
- zjawiska glaciizostazji
-
10.
11.
12.
13.
0-1
0-3
Za poprawne podkreślenie cech
.... 1 pkt
0-2
0-2
14.
C- A- E- B
0-1
15.
-
0-2
16.
gazy charakteryzują się
całkowitą przepuszczalnością
słonecznego promieniowania
krótkofalowego docierającego
do ziemi
- gazy zatrzymują długofalowe
promieniowanie cieplne
emitowane z powierzchni ziemi,
częściowo odbijają ku
powierzchni ziemi
a. kolejność: Suwałki, Gdańsk
b. np.
- w Suwałkach klimat posiada
więcej cech kontynentalnych
niŜ Gdańsk
- w Gdańsku klimat posiada
więcej cech morskich niŜ w
Suwałkach
- klimat o cechach
kontynentalnych charakteryzuje
się cieplejszymi latami , a
zimniejszymi zimami niŜ klimat
o cechach morskich
Za poprawne podanie nazwy
procesów .......1 pkt
Za poprawne podanie w kolejność
planet i planetoidy ... 1 pkt
Za poprawne wyróŜnienie planet
wewnętrznych i zewnętrznych.
... 1 pkt
0-2
12
Za poprawne przyporządkowanie
obiektów do rysunków:
- dwóch, trzech........1 pkt
- czterech .......2 pkt
Za poprawne podanie :
- jednej przyczyny ....1 pkt
- dwóch przyczyn .....2 pkt
Za poprawnie zbudowany ciąg ...
1pkt
Za poprawne uzasadnienie :
- jednym argumentem ... 1 pkt
- dwoma argumentami ...2 pkt
Za poprawną kolejność ...1 pkt
Za poprawne uzasadnienie dwoma
argumentami ....1 pkt17.
17.
18.
19.
A.
B.
C.
D.
E.
cyrkowe
wulkaniczne
deltowe
nadbrzeŜne
polodowcowe
0-2
Np.
- Europa: lasy iglaste, mieszane,
liściaste. Skład: sosna, świerk,
dąb, buk,
- Afryka: lasy tropikalne, lasy
namorzynowe, las świetlisty.
Skład: heban, kakaowiec,
mahoń
a. Etiopia – społeczeństwo młode,
Szwecja- starzejące się lub stare
b. Etiopia
c. Etiopia: 30- 49 , Szwecja: 0-9,
15- 54
0-2
a. duŜa liczba ofert pracy, napływ
kapitału zagranicznego
b. upadek przemysłu
włókienniczego, utrata rynków
zbytu dla produktów przemysłu
lekkiego na wschodzie
c. upadek PGR, mała ilość ofert
pracy, małe zróŜnicowanie
struktury gospodarki
0-2
0-3
20. Np.
21. Np.
Ograniczenie wysokości podatków,
zmniejszenie długości trwania tygodnia
pracy, ochrona rynku polskiego przed
importem towarów towarów
zagranicznych
22.
Np.
a. klimat gorący, temperatura
powyŜej 200C, Ŝyzne gleby
(mady) trzymające wilgoć, duŜe
nasłonecznienie, wymaga wody
(zwłaszcza odmiany mokre)
opady powyŜej 900 mm/rok
b. duŜe nakłady pracy w okresie
sadzenia i zbiorów, nawadnianie
pól, regulowanie poziomu
nawadniania pól
Za poprawne przyporządkowanie:
- do trzech, czterech regionów
typy jezior ....1 pkt
- do pięciu regionów typy
jezior .... 2 pkt
Za poprawne uzupełnienie :
- jednej kolumny ........ 1 pkt
- dwóch kolumn .....2 pkt
Prawidłowo podane typy
społeczeństw .....1 pkt
Poprawne podanie państwa o
najwyŜszym przyroście ..... 1 pkt
Poprawne podanie przedziałów
wiekowych – 1 pkt
Za poprawne podanie uzasadnienie
wysokości wskaźników bezrobocia:
- dla dwóch województw ....1
pkt
- dla trzech województw ....2
pkt
0-2
Za poprawne podanie:
- jednego sposobu ...1 pkt
- dwóch sposobów.... 2 pkt
0-2
Za poprawne podanie:
- dwóch, trzech uwarunkowań
upraw ryŜu ... 1 pkt
- czterech uwarunkowań .... 1 pkt
13
23. Np.
-
-
związek pomiędzy Ŝyznością
gleby a rodzajem upraw
(pszenica, burak cukrowy)
związek pomiędzy Ŝyznością
gleb a rozwojem przemysłu
przetwórczego
0-2
Za poprawne podanie:
- jednego przykładu ....1 pkt
- dwóch przykładów ...2 pkt
0-2
Za poprawne podanie trzech
obszarów (państw) wydobycia gazu
.... 1 pkt
Za poprawne podanie dwóch
powodów .... 1 pkt
0-1
Za poprawny wybór .....1 pkt
0-2
Za poprawne podanie;
- dwóch przyczyn .... 1pkt
- trzech przyczyn .....2 pkt
0-2
Za poprawne przyporządkowanie ...
1 pkt
Za poprawne podanie dwóch zalet ....
2 pkt
0-2
Za poprawne zaznaczenie państw i
podanie ich nazw .... 1 pkt
Za poprawne zakreskowanie nowych
członków Unii Europejskiej ..... 1 pkt
Za poprawnie podanie nazwy
procesu ...1 pkt
24. Np.
a. Zatoka Meksykańska, Morze
Północne, Syberia Zachodnia;
państwa: Arabia Saudyjska,
Algieria, Rosja, Kanada, USA
b. Wysoka kaloryczność, niskie
koszty transportu, małe
zanieczyszczenie środowiska,
niskie koszty wydobycia
25. Szosa 128 k. Bostonu, Corridor M4,
Sillicon Bawaria, Sillicon Island
(Kiusiu)
26. Np.
wysoko wykwalifikowana kadra,
posiadanie duŜych zasobów
finansowych na badania naukowe,
dbałość o środowisko przyrodnicze,
bliskość wyŜszych uczelni i instytutów
badawczych
27.
a. 1-b, 2-a, 3-c
Np.
Niskie koszty transportu, duŜa
pojemność statku, moŜliwość przewozu
róŜnych towarów (specjalizacja)
28.
a. Cypr, Czechy, Estonia, Litwa,
Łotwa, Malta, Słowacja,
Słowenia, Węgry
b. Bułgaria, Rumunia
29. globalizacja
0-1
14