sentymentalizm i rokoko jako nurty towarzyszące klasycyzmowi oraz

Pobrano z http://magda.of.pl
SENTYMENTALIZM I ROKOKO
JAKO NURTY TOWARZYSZĄCE KLASYCYZMOWI
ORAZ TWÓRCZOŚĆ REWOLUCYJNA
NURT SENTYMENTALNY
Sentymentalizm jest nurtem literackim. Miał on charakter pewnej postawy filozoficznej.
Nazwa wywodzi się od powieści „PodróŜ sentymentalna”. Sentymentalizm powstał jako
reakcja przeciwko racjonalizmowi i dydaktyzmowi. Przejawiał się on pod koniec wieku
XVIII w modzie, stylu bycia, Ŝyciu towarzyskim, ogrodnictwie. Słowo sentymentalizm ma
następujące znaczenia:
1. nurt artystyczny drugiej połowy XVIII wieku
2. przesadna i uwidoczniona uczuciowość i wraŜliwość
Modne stało się przebywanie na łonie natury i prostota Ŝycia. W Polsce sentymentalizm
rozwinął się w latach 80 i 90 XVIII wieku. Ośrodkiem jego rozwoju były Puławy (siedziba
ksiąŜąt Czartoryskich). Głównym mecenasem była Izabela Czartoryska. Drugim nurtem
literatury sentymentalnej była poezja grobów. Przedstawiano: Ŝal, smutek, grozę i rozpacz.
Jan Jakub Rousseau - prekursor nurtu
Był francuskim pisarzem; autor „Emila”, „Nowej Heloizy”. Stworzył podstawę dla
sentymentalizmu. Głosił tezę: „Człowiek jest cząstką natury”. Podkreślał rolę ludzkich uczuć,
zwłaszcza miłosnych.
„Umowa społeczna”
Odrzucił w tym utworze styl Ŝycia salonów i cywilizację, która godzi w człowieka. Rzucił
hasło powrotu do natury. Centrum zainteresowania był człowiek, ten który kieruje się
uczuciem i emocjami. Na pierwszym miejscu powinna być spontaniczność, a rozum na
końcu. Człowiek to ten, który kieruje się sercem, jest uczulony na piękno natury, potrzebuje
czułości.
Karpiński - poeta sentymentalny
Był to polski twórca sentymentalny. Pisywał utwory miłosne, religijne, refleksyjne,
patriotyczne. Zasłynął jako twórca pieśni erotycznych i sentymentalnych.
„O wymowie w prozie albo w wierszu”
Postuluje tam aby pisano jak najprościej i zrozumiale, aby dano upust swojemu natchnieniu.
„Pieśń dziada Sokolskiego”
Jest to utwór patriotyczny. Przedstawiony jest w nim obraz nędzy, ubóstwa, ruiny. Wskazuje
on na rychły koniec państwa.
„Do Justyny. Tęskność na wiosnę”
Język w tym utworze jest łatwy w odbiorze, prosty i potoczny. Wiersz jest regularny i
rytmiczny. Rymy są bardzo dokładne. Jest opis przyrody. Ostatnia strofa to pointa. Jest to
wiersz o uczuciu i o tęsknocie. Uczucia są zaprezentowane za pomocą przyrody i na tle
przyrody.
Pobrano z http://magda.of.pl
„Laura i Filon”
Jest to pieśń sentymentalna (sielanka). Jest to sielanka konwencjonalna. Nawiązuje ona do
nurtu sielanek Wergiliusza. Świadczą o tym:
− imiona bohaterów (Lura, Filon) są wystylizowane na tą konwencję
− głównym tematem jest miłość, uczucie i mimo przeszkód i trudności zakończenie jest
szczęśliwe
Jest to teŜ sielanka sentymentalna poniewaŜ:
− zaprezentowana jest na tle przyrody
− tematem są uczucia
− bohaterowie kierują się uczuciem
− wyolbrzymione są reakcje i uczuciowość
− prymat uczuć nad rozsądkiem
− literackie wyznaczniki uczuciowości
− występują elementy ludowe
Karpiński wygłasza filozofię mówiącą o potędze miłości.
„Pieśń dziada Sokolskiego w kordonie cesarskim”
Ludzie szli za zbytkami. Wolność porównywana jest do ptaka. Jest to pieśń Ŝalu za utraconą
suwerennością. Utrata niepodległości spowodowana była niegodnym postępowaniem
Polaków. Jest to utwór patriotyczny.
Cykl utworów: „Pieśń naboŜna”
Pisane były te utwory z myślą o czytelniku ludowym, niewykształconym. Karpiński usiłował
kształtować postawy obywatelskie. Propagował zasady wiary, etykę chrześcijańską. Boga
prezentował jako dobrego i sprawiedliwego ojca. Jedna z tych pieśni to „Pieśń o narodzeniu
pańskim”. Zawarte są w niej elementy religijności. Bóg cierpiał i był dobrym ojcem dla ludzi.
Opiekował się i darzył uczuciem lud. Bóg kocha wszystkich. Jest wszechmocny. Utwór ten
zawiera elementy patriotyczne. Propaguje powrót do natury. Bóg czuje to samo co ludzie.