Komplementarność jurysdykcji... - spis treści

spis treści
Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Rozdział 1. Typologia współczesnych, międzynarodowych trybunałów karnych . . . 27
1.1. Międzynarodowe trybunały karne ad hoc dla byłej Jugosławii i dla Rwandy . . . . . . . . . . . . . 27
1.2. Międzynarodowy Trybunał Karny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
1.3.
Trybunały hybrydowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
Rozdział 2. Charakter jurysdykcji międzynarodowych trybunałów karnych . . . . . . 45
2.1.
2.2.
2.3.
Pojęcie jurysdykcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jurysdykcja uniwersalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2.1. Pojęcie jurysdykcji uniwersalnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2.2. Rys historyczny rozwoju zasady jurysdykcji uniwersalnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2.3. Wzrastająca akceptacja krajowych ustawodawstw dla idei jurysdykcji uniwersalnej .
Międzynarodowa jurysdykcja karna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
45
48
48
61
67
71
Rozdział 3. Mechanizmy uruchamiające jurysdykcję Międzynarodowego
Trybunału Karnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
3.1.
3.2.
3.3.
3.4.
Przesłanki wykonywania jurysdykcji przez Międzynarodowy Trybunał Karny . . . . . . . . . . . .
Uruchomienie jurysdykcji na wniosek państwa-strony Statutu Międzynarodowego
Trybunału Karnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Uruchomienie jurysdykcji Międzynarodowego Trybunału Karnego na wniosek
Rady Bezpieczeństwa ONZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Uruchomienie jurysdykcji Międzynarodowego Trybunału Karnego przez prokuratora
MTK proprio motu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
96
115
132
142
Rozdział 4. Zakres jurysdykcji Międzynarodowego Trybunału Karnego . . . . . . . . . 145
4.1.
4.2.
4.3.
4.4.
Jurysdykcja ratione materiae . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jurysdykcja ratione personae . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jurysdykcja ratione temporis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jurysdykcja ratione loci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
145
167
177
180
Rozdział 5. Zasada komplementarności jurysdykcji Międzynarodowego
Trybunału Karnego i sądów krajowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
5.1.
5.2.
5.3.
Niedopuszczalność sprawy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
Odstąpienie postępowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
Zasada ne bis in idem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
Rozdział 6. Geneza trybunałów hybrydowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
6.1.
6.2.
6.3.
Geneza hybrydowego systemu wymiaru sprawiedliwości powołanego w ramach Misji
Tymczasowej Administracji Narodów Zjednoczonych w Kosowie (UNMIK) . . . . . . . . . . . .
Geneza Specjalnych Składów Sędziów ds. Poważnych Zbrodni w Timorze Wschodnim . . . .
Geneza Specjalnego Trybunału ONZ dla Sierra Leone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.3.1. Przyczyny powołania Specjalnego Trybunału dla Sierra Leone . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.3.2. List prezydenta Ahmada Kabbaha do Rady Bezpieczeństwa ONZ
z 12 czerwca 2000 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.3.3. Misja informacyjna specjalnego wysłannika Sekretarza Generalnego ONZ
– lipiec 2000 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.3.4. Upoważnienie Sekretarza Generalnego ONZ do podjęcia rozmów z rządem
Sierra Leone w sprawie powołania Specjalnego Trybunału . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.3.5. Raport Sekretarza Generalnego ONZ w sprawie powołania Specjalnego Trybunału
dla Sierra Leone, 4 października 2000 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
200
212
223
223
226
229
230
231
6
Spis treści
6.4.
6.5.
6.6.
6.3.6. Misja delegacji Rady Bezpieczeństwa do Sierra Leone, 7–14 października 2000 r. . . 6.3.7. Działania Sekretarza Generalnego ONZ na rzecz powołania Specjalnego Trybunału
dla Sierra Leone w latach 2000–2002 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.3.8. Podpisanie porozumienia w sprawie powołania Specjalnego Trybunału
dla Sierra Leone, Freetown, 16 stycznia 2002 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Geneza Nadzwyczajnych Izb Sądowych w sądach Kambodży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.4.1. Tło historyczne wydarzeń z lat 1975–1979 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.4.2. Zbrodnie reżimu Czerwonych Khmerów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.4.3. Proces Pol Pota i Ieng Sary przed Rewolucyjnym Trybunałem Ludowym
– Phnom Penh 1979 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.4.4. Okoliczności powstania Nadzwyczajnych Izb Sądowych w sądach Kambodży . . . . . . Geneza izb hybrydowych w Trybunale dla Bośni i Hercegowiny i departamentów
hybrydowych w Biurze Prokuratora Bośni i Hercegowiny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Geneza Specjalnego Trybunału dla Libanu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
235
236
238
238
241
244
248
262
265
Rozdział 7. Zakres jurysdykcji trybunałów hybrydowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
7.1.
7.2.
7.3.
7.4.
Jurysdykcja ratione materiae . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
7.1.1. Hybrydowy system wymiaru sprawiedliwości Kosowa, jurysdykcja ratione materiae . . 274
7.1.2. Specjalne Składy Sędziów ds. Poważnych Zbrodni w Timorze Wschodnim,
jurysdykcja ratione materiae . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
7.1.3. Specjalny Trybunał ONZ dla Sierra Leone, jurysdykcja ratione materiae . . . . . . . . . . 286
7.1.4. Nadzwyczajne Izby Sądowe w sądach Kambodży, jurysdykcja ratione materiae . . . . . 292
7.1.5. Izby hybrydowe w Trybunale dla Bośni i Hercegowiny, jurysdykcja ratione materiae . 300
7.1.6. Specjalny Trybunał ONZ dla Libanu, jurysdykcja ratione materiae . . . . . . . . . . . . . . . 303
Jurysdykcja ratione personae . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
7.2.1. Hybrydowy system wymiaru sprawiedliwości Kosowa, jurysdykcja ratione personae . . 305
7.2.2. Specjalne Składy Sędziów ds. Poważnych Zbrodni w Timorze Wschodnim,
jurysdykcja ratione personae . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308
7.2.3. Specjalny Trybunał ONZ dla Sierra Leone, jurysdykcja ratione personae . . . . . . . . . . 311
7.2.4. Nadzwyczajne Izby Sądowe w sądach Kambodży, jurysdykcja ratione personae . . . . . 320
7.2.5. Izby hybrydowe w Trybunale dla Bośni i Hercegowiny, jurysdykcja ratione personae . 329
7.2.6. Specjalny Trybunał ONZ dla Libanu, jurysdykcja ratione personae . . . . . . . . . . . . . . . 330
Jurysdykcja ratione temporis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332
7.3.1. Hybrydowy system wymiaru sprawiedliwości Kosowa, jurysdykcja ratione temporis . . 332
7.3.2. Specjalne Składy Sędziów ds. Poważnych Zbrodni w Timorze Wschodnim,
jurysdykcja ratione temporis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333
7.3.3. Specjalny Trybunał ONZ dla Sierra Leone, jurysdykcja ratione temporis . . . . . . . . . . 336
7.3.4. Nadzwyczajne Izby Sądowe w sądach Kambodży, jurysdykcja ratione temporis . . . . . 339
7.3.5. Izby hybrydowe w Trybunale dla Bośni i Hercegowiny, jurysdykcja ratione temporis . 341
7.3.6. Specjalny Trybunał ONZ dla Libanu, jurysdykcja ratione temporis . . . . . . . . . . . . . . . . 341
Jurysdykcja ratione loci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342
7.4.1. Hybrydowy system wymiaru sprawiedliwości Kosowa, jurysdykcja ratione loci . . . . . . 342
7.4.2. Specjalne Składy Sędziów ds. Poważnych Zbrodni w Timorze Wschodnim,
jurysdykcja ratione loci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343
7.4.3. Specjalny Trybunał ONZ dla Sierra Leone, jurysdykcja ratione loci . . . . . . . . . . . . . . . 344
7.4.4. Nadzwyczajne Izby Sądowe w sądach Kambodży, jurysdykcja ratione loci . . . . . . . . . 345
7.4.5. Izby hybrydowe w Trybunale dla Bośni i Hercegowiny, jurysdykcja ratione loci . . . . . 346
7.4.6. Specjalny Trybunał ONZ dla Libanu, jurysdykcja ratione loci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
Rozdział 8. Struktura organizacyjna trybunałów hybrydowych i ich relacje
z sądami krajowymi i komisjami prawdy i pojednania . . . . . . . . . . . . . 348
8.1.
8.2.
Struktura organizacyjna hybrydowego systemu wymiaru sprawiedliwości
w Kosowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348
Relacje hybrydowych paneli sędziów z pozostałymi sądami wewnętrznymi w Kosowie . . . . . 352
7
Spis treści
8.3.
8.4.
8.5.
8.6.
8.7.
8.8.
8.9.
8.10.
8.11.
8.12.
8.13.
Struktura organizacyjna Specjalnych Składów Sędziów ds. Poważnych Zbrodni
w Timorze Wschodnim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Relacje Specjalnych Składów Sędziów ds. Poważnych Zbrodni w Timorze Wschodnim
z sądami krajowymi oraz Komisją Rejestracji, Prawdy i Pojednania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Struktura organizacyjna Specjalnego Trybunału dla Sierra Leone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.5.1. Izby sądowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.5.2. Prokurator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.5.3. Sekretariat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.5.4. Komitet Zarządzający . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Relacje Specjalnego Trybunału dla Sierra Leone z sądami krajowymi . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Relacje Specjalnego Trybunału dla Sierra Leone z Komisją Prawdy i Pojednania . . . . . . . . .
Struktura organizacyjna Nadzwyczajnych Izb Sądowych w sądach Kambodży . . . . . . . . . . . .
8.8.1. Izby sądowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.8.2. Sędziowie Śledczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.8.3. Równorzędni Prokuratorzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.8.4. Biuro Administracyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Relacje Nadzwyczajnych Izb Sądowych w sądach Kambodży z sądami krajowymi . . . . . . . .
Struktura organizacyjna izb hybrydowych w Trybunale dla Bośni i Hercegowiny oraz
departamentów hybrydowych w Biurze Prokuratora Bośni i Hercegowiny . . . . . . . . . . . . . .
Relacje izb hybrydowych w Trybunale dla Bośni i Hercegowiny oraz departamentów
hybrydowych w Biurze Prokuratora Bośni i Hercegowiny z sądami krajowymi . . . . . . . . . . .
Struktura organizacyjna Specjalnego Trybunału dla Libanu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Relacje Specjalnego Trybunału dla Libanu z sądami krajowymi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
354
358
364
364
366
368
370
372
378
384
384
389
392
394
398
401
402
403
404
Rozdział 9. Miejsce i rola trybunałów hybrydowych w systemie
międzynarodowego sądownictwa karnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405
9.1.
9.2.
Luki w mechanizmach uruchamiających jurysdykcję MTK i ich uzupełnienie
przez trybunały hybrydowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.1.1. Wniosek państwa-strony Statutu MTK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.1.2. Wniosek Rady Bezpieczeństwa ONZ działającej na podstawie rozdziału VII
Karty Narodów Zjednoczonych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.1.3. Wszczęcie postępowania przez prokuratora MTK proprio motu . . . . . . . . . . . . . . . . .
Luki w jurysdykcji Międzynarodowego Trybunału Karnego i ich uzupełnienie
przez trybunały hybrydowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.2.1. Luki w jurysdykcji ratione materiae . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.2.2. Luki w jurysdykcji ratione personae . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.2.3. Luki w jurysdykcji ratione temporis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.2.4. Luki w jurysdykcji ratione loci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
405
405
407
412
415
415
421
432
434
Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442
Dokumenty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454