Dobór środków ochrony indywidualnej

Transkrypt

Dobór środków ochrony indywidualnej
URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL
Dobór środków ochrony indywidualnej
Przez środki ochrony indywidualnej – rozumie się wszelkie środki noszone lub
trzymane przez pracownika w celu jego ochrony przed jednym lub większą liczbą zagrożeń związanych z występowaniem niebezpiecznych lub szkodliwych czynników w środowisku pracy, w tym również wszelkie akcesoria i dodatki przeznaczone do tego celu.
Środki ochrony indywidualnej powinny być stosowane w sytuacjach, kiedy nie można uniknąć zagrożeń lub nie można ich wystarczająco ograniczyć za pomocą środków
ochrony zbiorowej lub odpowiedniej organizacji pracy.
Środki ochrony indywidualnej powinny:
o
być odpowiednie do istniejącego zagrożenia
o
uwzględniać warunki istniejące w danym miejscu pracy
o
uwzględniać wymagania ergonomii oraz stan zdrowia pracownika
o
być przeznaczone do osobistego użytku
Środki ochrony zbiorowej to środki przeznaczone do jednoczesnej ochrony grupy
ludzi, w tym i pojedynczych osób, przed niebezpiecznymi i szkodliwymi czynnikami występującymi pojedynczo lub łącznie w środowisku pracy, będące rozwiązaniami technicznymi stosowanymi w pomieszczeniach pracy, maszynach i innych urządzeniach.
Zagrożenia od elektryczności statycznej
Elektryczność statyczna jest to zespół zjawisk towarzyszących pojawieniu się
niezrównoważonego ładunku elektrycznego na materiałach o małej przewodności elektrycznej (dielektrykach, materiałach izolacyjnych) lub na odizolowanych od ziemi obiektach przewodzących (np. ciele człowieka, elementach urządzeń, itp.).
Ładunki te wytwarzają wokół siebie pole elektrostatyczne o natężeniu tym większym, im większa jest wartość ładunku wytwarzającego to pole.
Elektryzowanie (elektryzacja) jest to wytwarzanie na danym ciele znajdującym
się w polu elektrostatycznym nadmiaru ładunków elektrycznych jednego znaku.
Elektryzowanie występuje zwykle w warunkach zetknięcia lub zbliżenia i następującego po nim rozdzielenia dwóch nie naelektryzowanych ciał. Warunki takie zachodzą np.
przy transporcie ciał (przesypywaniu, przepompowywaniu, a także przy ślizganiu, tocze-
Opr.: Grzegorz Szymkowiak
URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL
niu, uderzaniu, rozdrabnianiu, przepływie), jak również ich mieszaniu. Możliwe też jest
przy zmianach stanu skupienia, przy ich jonizacji, przy oddziaływaniu indukcyjnym czy
mechanicznym powodującym efekt piezoelektryczny, jak i w różnych procesach elektrochemicznych.
Wyróżnia się trzy rodzaje zagrożeń elektrycznością statyczną:
- niekorzystne oddziaływanie na człowieka
- zakłócenia procesów technologicznych
- pożarowo-wybuchowe
Ładunki elektrostatyczne mogą powstawać na ludziach drogą kontaktową w czasie chodzenia, zdejmowania odzieży albo wykonywania czynności domowych lub zawodowych. Elektryzacja ludzi może również nastąpić przez indukcję. Ciało człowieka może
gromadzić ładunki elektryczne, jeśli jest odpowiednio odizolowane od ziemi, np. przez
nieprzewodzące obuwie lub podłogę. Energia związana z naładowaniem elektrostatycznym człowieka wynosi od kilku do kilkudziesięciu mJ.
Oddziaływanie elektryczności statycznej na ludzi jest następujące:
o
przebywanie pod wpływem pola elektrostatycznego przez dłuższy czas
ma ujemny wpływ na stan zdrowia i samopoczucie ludzi
o
wyładowania elektrostatyczne powstają przy zbliżeniu do uziemionego obiektu; poza niemiłym lub groźnym uczuciem, wyładowania mogą
prowadzić do urazów mechanicznych przy występujących odruchach. Wyładowanie zwykle jest słabo odczuwalne lub nieodczuwalne, a przy wyższych
poziomach napięcia i energii (o energii ok. 250 mJ) może spowodować wystąpienie ciężkiego szoku. Ponieważ wartości te znacznie przekraczają minimalne energie zapłonu wielu mieszanin wybuchowych, zachodzi też niebezpieczeństwo inicjacji wybuchu przy wyładowaniu z człowieka w warunkach
zagrożenia wybuchowego lub pożarowego.
Silne pola elektrostatyczne mogą powodować zakłócenia w działaniu aparatury
kontrolno-pomiarowej, komputerów oraz we wszelkich urządzeniach elektronicznych zawierających elementy półprzewodnikowe.
Wyładowania elektryczności statycznej prowadzą też do trwałych uszkodzeń
elementów półprzewodnikowych. Może je powodować sam człowiek, kiedy jest naładowany i dotyka tych elementów, np. w trakcie procesu produkcji czy przy montażu.
Środki ochrony przed elektrycznością statyczną
Środki ochrony przed elektrycznością statyczną powinny eliminować możliwość elektryzacji obiektów lub, jeżeli to niemożliwe, zapewniać bezpieczne odprowadzanie ładunków elektrycznych.
Opr.: Grzegorz Szymkowiak
URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL
W celu odprowadzania ładunków elektryczności statycznej z metalowych i przewodzących części i urządzeń stosuje się uziemienia i połączenia wyrównawcze. Uziemianie powinno zapewnić spływ ładunków bez wystąpienia zagrożenia wybuchowego lub
pożarowego.
Czasem zdarza się, że uziemienie nie spełnia roli odprowadzania ładunków elektrostatycznych do ziemi, np. jeżeli spływ ładunków występuje tylko z warstwy cieczy przylegającej do ścianek zbiornika.
W celu ochrony przed elektrycznością statyczną stosuje się powszechnie antystatyzację tkanin i odzieży.
Antystatyzacja polega na zmianie właściwości materiałów i substancji w celu
zmniejszenia ich elektryzacji i gromadzenia się ładunków.
o
Antystatyzacja trwała tkanin uzyskiwana przez odpowiedni dobór
struktury włókien mieszanin tworzyw sztucznych z bawełną lub lnem
o
Antystatyzacja okresowa otrzymana się przez preparację powierzchniową włókien w procesie produkcji. Po kilkunastu praniach (co
najmniej 10) właściwości antystatyczne okresowe zanikają i tkaniny
podlegają znowu elektryzacji. Powszechna jest również antystatyzacja
doraźna, uzyskiwana przez płukanie tkanin i odzieży
Opaska nadgarstkowa jest najbardziej popularnym i efektywnym sposobem na eliminowanie ładunków elektrostatycznych generowanych przez ciało człowieka. Powinna
być używana przez cały czas pracy w strefie ochrony antyelektrostatycznej.
Opr.: Grzegorz Szymkowiak
URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL
Rękawice antystatyczne
Opr.: Grzegorz Szymkowiak
URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL
Koszulka antystatyczna Polo z logo ESD
Fartuchy antystatyczne z logo ESD
Opr.: Grzegorz Szymkowiak
URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL
Koszulka antystatyczna T-SHIRT
Spodnie antystatyczne
Opr.: Grzegorz Szymkowiak
URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL
Obuwie antystatyczne
Zmiany procesów technologicznych umożliwiające eliminację zagrożeń to:
o
zmniejszenie szybkości procesów, np. zmniejszenie szybkości
przepływu cieczy zwiększenie pojemności obiektów względem ziemi
o
korekta procesów w celu pozbycia się źródeł generacji ładunków, np. eliminacja rozbryzgiwania cieczy, pylenia materiałów sypkich
o
prowadzenie procesów w atmosferach obojętnych, np. nie zagrożonych wybuchem
o
dobór tworzyw na wykładziny, konstrukcje maszyn i urządzeń produkcyjnych w celu zmniejszenia elektryzacji stykających się z nimi
obiektów oraz materiałów.
Mata antystatyczna
Opr.: Grzegorz Szymkowiak
URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL
Urządzenie czułe na wyładowania elektrostatyczne
Symbolem ESD (ang. Electrostatic sensitive device) określa się wszelkie urządzenia (głównie elektryczne) które mogą być uszkodzone przez ładunki elektrostatyczne
powstałe w urządzeniach, ludziach, narzędziach, i innych izolatorach lub półprzewodnikach
Szczególnie czule na wyładowania elektrostatyczne są:
o
układy CMOS
o
układy Transistor-Transistor Logic
o
karty komputerowe
o
obwody scalone
o
diody laserowe
Często skrótem ESD określa się ochronę układów przed wyładowaniami elektrostatycznymi.
Podczas transportu układów ESD używa się piany, lub specjalnych worków. Podczas
montażu stosuje się uziemione maty, lub uziemione narzędzia by nie uszkodzić elementów.
Symbol wrażliwości ESD
Materiały ochronne ESD dzielimy na:
o
Przewodzące: Materiały posiadające opór pomiędzy 1kΩ i 1MΩ
o
Rozproszone: Materiały posiadające opór pomiędzy 1MΩ i 1TΩ
o
Ekranowanie: Ekrany, osłony łagodzą pola elektromagnetyczne
Opr.: Grzegorz Szymkowiak
URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL
Strefa chroniona antystatycznie
Skrót ESD może oznaczać również wyładowanie elektrostatyczne (z ang. Electro
Static Discharge)
Zazwyczaj wyładowanie elektrostatyczne jest niezauważalne, ponieważ nie dostrzegamy wyładowań o wartości poniżej 3000 Volt. Zaistnienie zjawiska ESD zauważamy w
postaci iskry powyżej 5000 Volt. Najbardziej czułe podzespoły elektroniczne ulegają
uszkodzeniu już przy wyładowaniu rzędu 30 Volt.
Obecność uszkodzeń spowodowanych przez ESD nie jest łatwa do wykrycia i może
zostać niezauważona w fazie produkcyjnej. Ujawnia się dopiero w fazie użytkowania. Pełne zrozumienie zagrożenia jakim jest ESD umożliwia stosowanie efektywnych metod zabezpieczenia. I w tym miejscu pojawia się pojęcie EPA (z ang. ESD Protected Area –
strefa chroniona antystatycznie).
EPA jest strefą, nie koniecznie zespołem elementów, może to być pojedyncze stanowisko, której stworzenie ma na celu całkowite wyeliminowanie zjawiska ESD.
Symbol ochrony EPA
Środki ochrony związane z wymianą podzespołów komputera
1. Warunki dopuszczenia pracownika do pracy

ukończone 18 lat (młodociany w ramach praktycznej nauki zawodu pod
nadzorem instruktora)

ukończona co najmniej szkoła zawodowa w danej specjalności lub inne
uprawnienia do wykonywania zawodu

przejście odpowiedniego instruktażu, zapoznanie się z instrukcją obsługi,
przeszkolenie bhp i p. poż.

stan zdrowia odpowiedni do wykonywanej pracy potwierdzony świadectwem wydanym przez uprawnionego lekarza

ubrany w odzież roboczą przewidzianą dla danego stanowiska
Opr.: Grzegorz Szymkowiak
URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL
2. Czynności przed rozpoczęciem pracy

przygotować urządzenia pomocnicze do składowania materiałów, przyrządów, narzędzi i odpadów

zaplanować kolejność wykonywania poszczególnych czynności

sprawdzić stan techniczny urządzeń i oświetlenia stanowiska, a w szczególności stan instalacji elektrycznej (zauważone usterki i uchybienia
zgłosić natychmiast przełożonemu)

przygotować niezbędne pomoce warsztatowe, przyrządy pomiarowe, narzędzia pracy, zmiotki oraz konieczne ochrony osobiste

zapoznać się z dokumentacją naprawianego urządzenia
3. Zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy
o
o
Nie wolno:

na stanowisku pracy przechowywać materiałów pomocniczych i odpadów w ilościach większych od wynikających z potrzeb technologicznych, umożliwiających utrzymanie ciągłości pracy na danej zmianie

zdejmować osłony i zabezpieczenia z obsługiwanych urządzeń i narzędzi

stosować uszkodzone narzędzia z napędem elektrycznym lub pneumatycznym

używać urządzeń bez wymaganego urządzenia ochronnego (zerowania) lub przy jego nieodpowiednim zastosowaniu

wykonywać napraw w niekompletnym lub mokrym ubraniu i obuwiu,
boso, będąc spoconym po wytężonej pracy, a także będąc pod wpływem alkoholu lub w złym stanie zdrowia

dotykać elementów elektronicznych w nieosłoniętym urządzeniu gołymi palcami (takie czynności wykonuje się wyłącznie za pośrednictwem materiałów izolacyjnych lub izolowanych narzędzi, jak wkrętaki
i szczypce z atestem elektrycznym)

wykonywać napraw na metalowym stole, krześle, w pomieszczeniu o
wilgotnej, brudnej lub przewodzącej podłodze, a także, jeżeli w bezpośrednim zasięgu rąk i nóg znajdują się masy metalowe
Nakazuje się:

używać obowiązujące ochrony osobiste

utrzymywać w porządku miejsce pracy, nie rozrzucać narzędzi

utrzymywać posadzkę w czystości i suchą
Opr.: Grzegorz Szymkowiak
URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL

podczas wykonywania pracy zwracać uwagę tylko na wykonywane
czynności, uwzględniając warunki bezpiecznej pracy dla siebie i otoczenia

zachowywać prawidłową pozycję ciała przy wykonywaniu pracy

używać tylko sprawnych narzędzi i pomocy warsztatowych, nieuszkodzonych, prawidłowo oprawionych

sprzęt przekazywany użytkownikowi po naprawie powinien mieć pełnosprawną izolację obudowy, nie zmienioną w stosunku do konstrukcji przyjętej przez producenta

odłączyć całkowicie przewód zasilania sieciowego od naprawianego
urządzenia, jeżeli wykonuje się takie czynności, jak lutowanie, dołączanie odizolowanych przewodów, odkręcanie zacisków i śrub stykowych

unikać wyładowań elektrostatycznych podczas manipulowania sprzętem przy odkrytej pokrywie obudowy
4. Czynności po zakończeniu pracy

odkładać obrabiane i gotowe elementy na wyznaczone miejsca

uporządkować stanowisko pracy oraz narzędzia i sprzęt ochronny
5. Zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych

o wadach i/lub uszkodzeniach urządzenia należy niezwłocznie zawiadomić przełożonego

elektronarzędzia, których uszkodzenie stwierdzono w czasie pracy, powinny być niezwłocznie zatrzymane i odłączone od zasilania

bezwzględnie udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym

w razie awarii maszyny stwarzającej zagrożenie dla otoczenia należy zastosować zrozumiałą i dostrzegalną sygnalizację ostrzegawczą i alarmową

każdy zaistniały wypadek przy pracy zgłaszać swojemu przełożonemu, a
stanowisko pracy pozostawić w takim stanie, w jakim nastąpił wypadek
Środki ochrony związane z naprawami sieci komputerowej
z użyciem elektronarzędzi
1. Warunki dopuszczenia pracownika do pracy z elektronarzędziem

ukończone 18 lat (młodociany w ramach praktycznej nauki zawodu pod
nadzorem instruktora)
Opr.: Grzegorz Szymkowiak
URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL

wykonanie pouczenia o sposobie użytkowania określonego rodzaju narzędzia

przejście odpowiedniego instruktażu, zapoznanie się z instrukcją obsługi,
przeszkolenie bhp i p. poż.

stan zdrowia odpowiedni do wykonywanej pracy potwierdzony świadectwem wydanym przez uprawnionego lekarza

ubrany w odzież roboczą przewidzianą dla danego stanowiska

przy obsłudze maszyn z ruchomymi elementami nie można pracować w
odzieży z luźnymi (zwisającymi) częściami jak np. luźno zakończone rękawy, krawaty, szaliki, poły (fartucha) oraz bez nakryć głowy okrywających włosy
Do pracy należy przystąpić:

wypoczętym

ubranym w odzież roboczą

z włosami przykrytymi czapką lub chustą

w okularach przeciwodpryskowych

w przypadkach powodujących zapylenie półmaskę przeciwpylną
2. Czynności przed rozpoczęciem pracy

dokładnie zapoznać się z dokumentacją wykonawczą i instrukcją obsługi
urządzenia

sprawdzić stan techniczny urządzeń mechanicznych i oświetlenia stanowiska, a w szczególności stan instalacji elektrycznej w tym
o
przyłączy
o
klasę izolacji (II klasa izolacji oznaczona jest na tabliczce znamionowej znakiem; takie narzędzie nie wymaga podłączenia do
gniazdka z kołkiem uziemiającym)

sprawdzić czy nie ma widocznych uszkodzeń korpusu narzędzia, czy
przewód zasilający i wtyczka nie są uszkodzone

sprawdzić czy nie jest uszkodzone lub zanieczyszczone gniazdko przyłączeniowe

sprawdzić czy narzędzie skrawające (wiertło, frez, tarcza szlifierska itp.)
jest w dobrym stanie

prawidłowo i mocno zamocować narzędzia skrawające w uchwycie

sprawdzić na biegu luzem czy narzędzie pracuje równo
Pracownik uruchamiający urządzenie powinien przed dokonaniem tej czynności
sprawdzić dokładnie, czy jego uruchomienie nie grozi wypadkiem
Aby tego dokonać przed pracą należy:
Opr.: Grzegorz Szymkowiak
URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL

próbnie uruchomić zmechanizowane urządzenia i sprawdzić jakość ich
działania

przygotować niezbędne pomoce warsztatowe, przyrządy pomiarowe, narzędzia pracy, zmiotki, oraz konieczne ochrony osobiste, np. okulary,
maski, ochronniki słuchu, itp.

zauważone usterki i uchybienia zgłosić natychmiast przełożonemu
3. Zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy
o
o
Nie wolno:

wznawiać pracę urządzenia bez usunięcia uszkodzenia

zdejmować lub manipulować fabrycznymi osłonami ochronnymi

podłączać odbiorniki do sieci w sposób inny niż za pomocą wtyczek
stanowiących fabryczne wyposażenie odbiorników

pracować w rękawicach wilgotnych

stosowania przypadkowych przedłużaczy i uszkodzonych gniazdek
elektrycznych

dociskać narzędzia do materiału tułowiem

pracy narzędziem na drabinie przystawnej lub na chwiejnym i niepewnym rusztowaniu

pracy narzędziami o napędzie elektrycznym na zewnątrz pomieszczenia w czasie deszczu lub śnieżycy

zasilać elektronarzędzi w miejscach krańcowego zagrożenia (na
przykład przy dużej wilgotności, wewnątrz zbiorników itp.) w inny
sposób niż przez transformator separacyjny
Nakazuje się:

używać obowiązujące ochrony osobiste

sukcesywnie usuwać odpady

utrzymywać w porządku miejsce pracy, nie rozrzucać narzędzi i
przedmiotów przeznaczonych do obróbki lub obrobionych,

utrzymywać posadzkę w czystości i suchą

zachowywać prawidłową pozycję ciała przy wykonywaniu pracy

narzędzia mocować mocno, ale tak aby nie uległy uszkodzeniu

przy procesach o dużym natężeniu hałasu bezwzględnie stosować
ochronniki słuchu

przy obróbce, przy której występuje duże zapylenie stosować okulary
ochronne oraz ochrony dróg oddechowych

przy pracy narzędziami o napędzie mechanicznym należy zawsze
stosować rękawice robocze
Opr.: Grzegorz Szymkowiak
URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL

w trakcie wykonywania obróbki narzędzie skrawające dociskać do
materiału ostrożnie i bez nadmiernej siły

w czasie wykonywania pracy narzędziami o napędzie elektrycznym w
środowisku o dużym zawilgoceniu lub w pomieszczeniu, którego podłoga jest dobrze przewodząca (metal, wilgotne deski, mokry beton
itp.) na stanowisku należy stosować chodnik dielektryczny lub kalosze dielektryczne
4. Czynności po zakończeniu pracy

odkładać obrabiane i gotowe elementy na wyznaczone miejsca

uporządkować stanowisko pracy oraz narzędzia i sprzęt ochronny
5. Zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych

o wadach i/lub uszkodzeniach urządzenia należy niezwłocznie zawiadomić przełożonego

elektronarzędzia, których uszkodzenie stwierdzono w czasie pracy, powinny być niezwłocznie zatrzymane i odłączone od zasilania

bezwzględnie udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym

w razie awarii maszyny stwarzającej zagrożenie dla otoczenia należy zastosować zrozumiałą i dostrzegalną sygnalizację ostrzegawczą i alarmową

każdy zaistniały wypadek przy pracy zgłaszać swojemu przełożonemu, a
stanowisko pracy pozostawić w takim stanie, w jakim nastąpił wypadek
Narzędzia i urządzenia o napędzie mechanicznym podlegają okresowym
przeglądom i badaniom na skuteczność zerowania
Badania okresowe należy wykonywać:

co 6 miesięcy dla elektronarzędzi zaliczanych do kategorii użytkowania I

co 4 miesiące dla elektronarzędzi zaliczanych do kategorii użytkowania II

co 2 miesiące dla elektronarzędzi zaliczanych do kategorii użytkowania
III

po każdej zaistniałej sytuacji mogącej mieć wpływ na bezpieczeństwo
użytkowania elektronarzędzia (upadek, zawilgocenie itp.).
Opr.: Grzegorz Szymkowiak
URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL
PRZYKŁADOWY ZESTAW UBRAŃ ROBOCZYCH
Okulary chronią przed pyłem i kurzem
Półmaska przeciwpyłowa z jednym zaworkiem
Czapka
Opr.: Grzegorz Szymkowiak
URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL
Ubranie robocze
Koszulka
Opr.: Grzegorz Szymkowiak
URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL
Koszula flanelowa
Kamizelka
Opr.: Grzegorz Szymkowiak
URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL
Buty
Rękawice
Opr.: Grzegorz Szymkowiak

Podobne dokumenty