eTwinning 10 lat później:
Transkrypt
eTwinning 10 lat później:
eTwinning 10 lat później: Wpływ na pracę, umiejętności i możliwości rozwoju zawodowego nauczycieli według użytkowników programu eTwinning Caroline Kearney i Àgueda Gras-Velázquez PL Wydawca Centralne Biuro Programu eTwinning www.etwinning.net European Schoolnet (EUN Partnership AISBL) Rue de Trèves 61 – 1040 Bruksela – Belgia www.eun.org – [email protected] Publikację należy przytaczać jako: Kearney, C. i Gras-Velázquez, À., (2015). „eTwinning 10 lat później: wpływ na pracę nauczyciela, umiejętności i możliwości rozwoju zawodowego” według badanych eTwinnerów. Centralne Biuro Programu eTwinning - European Schoolnet, Bruksela. Autorzy Caroline Kearney, Àgueda Gras-Velázquez Projekt & Koordynacja Danosh Nasrollahi językowa Szata graficzna oryginału Unijep, Belgia Nakład2000 ISBN 9789491440960 9 789491 440960 Listopad 2015. Opinie wrażone w niniejszej publikacji należą do ich auto- rów i niekoniecznie pokrywają się z tymi reprezentowanymi przez Komisję Europejską czy Centralne Biuro Programu eTwinning. Niniejsza publikacja została wydana na zasadach i warunkach określonych w licencji Attribution-Non Commercial-Share Alike 3.0 Unported Creative Commons (CC BY-NC-SA 3.0) (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/ deed.pl). Publikacja powstała przy wsparciu finansowym unijnego programu Erasmus+. Spis treści Streszczenie...............................................................................4 1 Wstęp.......................................................................................7 2 Metodologia............................................................................10 3 Profil respondentów oraz ich szkół..................................................12 Wpływ eTwinningu na pracę i umiejętności nauczycieli........................20 4 5 Wpływ eTwinningu na uczenie się uczniów.......................................32 6 Wpływ eTwinningu na szkoły........................................................36 Rozwój zawodowy w ramach eTwinningu: udział nauczycieli 7 oraz uznanie ich osiągnięć...........................................................41 8 Czego dowiadujemy się z tego badania i jakie są dalsze plany?...............48 9 Glosariusz...............................................................................52 10 Bibliografia..............................................................................57 eTwinning 10 lat później 3 Streszczenie eTwinning – społeczność szkół europejskich – to bezpieczna platforma internetowa, oferująca szerokie spektrum działań, począwszy od realizacji wspólnych projektów szkolnych na szczeblu krajowym i międzynarodowym po platformy współpracy zespołowej i możliwości rozwoju zawodowego adresowane do nauczycieli. eTwinning to jedyna w swoim rodzaju sieć szkół, nauczycieli i uczniów, która nie ma w Europie ani poza nią swojego poprzednika czy odpowiednika. Minęło dziesięć lat od oficjalnej inauguracji akcji eTwinning. Niniejszy raport nawiązuje do tej okazji, przedstawiając kluczowe osiągnięcia programu oraz obszary, które wciąż wymagają udoskonalenia w oparciu o badanie przeprowadzone na szeroką skalę pod koniec 2014 roku z udziałem nauczycieli działających w eTwinningu. Badanie miało na celu określić, w jaki sposób program wpływa na pracę zawodową nauczycieli uczestniczących w programie oraz jak można ulepszyć formy doskonalenia zawodowego, oferowane przez eTwinning. W badaniu dobrowolnie wzięło udział 6 000 eTwinnerów. To dzięki nim niniejszy raport prezentuje solidny, poparty faktami materiał, na podstawie którego eTwinning może rozwijać swoje usługi na rzecz społeczności edukacyjnych w Europie. Znakomita większość respondentów uważa, że Twinning w największym stopniu wpłynął na ich zdolność nauczania umiejętności przekrojowych (takich jak praca zespołowa, kreatywność, umiejętność rozwiązywania problemów, umiejętność podejmowania decyzji) i to właśnie tę praktykę, bezpośrednio w wyniku swojego zaangażowania w program, nauczyciele stosują teraz częściej niż kiedyś. Fakt ten napawa optymizmem, bo choć nauczyciele mają dostęp do zasobów i możliwości doskonalenia zawodowego w zakresie nauczanego przez siebie przedmiotu, to jednak ostatnie badania pokazują, że znacznie mniej jest dostępnych zasobów i możliwości, dzięki którym nauczyciele mogliby rozwijać umiejętności nauczania i sprawdzania kompetencji przekrojowych i dlatego oceniają je jako szczególnie trudne. eTwinning ma więc tutaj do odegrania jasno określoną rolę, polegającą na wypełnianiu tej luki. Wyniki badania pokazują również, że, zdaniem nauczycieli, eTwinning szczególnie pozytywnie wpływa na ich umiejętności nauczania metodą projektu, umiejętności w zakresie języków obcych oraz umiejętności współpracy z nauczycielami innych przedmiotów. eTwinning bardzo dba 4 eTwinning 10 lat później o rozwój umiejętności z tych obszarów, a są to umiejętności, które w przeciwnym razie nauczycielom trudno byłoby rozwijać, lub w przypadku których nauczyciele mieliby mniej możliwości sprzyjających ich rozwojowi. Badani eTwinnerzy są również zdania, że program przyczynił się także do częstszego stosowania przez nich określonych praktyk dydaktycznych XXI wieku, w tym nauczania multidyscyplinarnego, pracy nad projektem, rozwijania kompetencji uczniów, dyskusji ukierunkowanych na uczniów, pracy w grupach, rozwijania umiejętności uczenia się oraz nauczania i uczenia się opartego na problemach. Ponadto 83% badanych nauczycieli uważa, że ich udział w eTwinningu przełożył się na częstsze niż wcześniej oddawanie się autorefleksji nad swoją pracą zawodową i tyle samo ankietowanych twierdzi, że bezpośrednio w wyniku uczestnictwa w eTwinningu korzysta z teraz z nowych metod nauczania, narzędzi i zasobów. Wyniki badania dotyczące możliwości doskonalenia zawodowego oferowanych przez eTwinning również są bardzo krzepiące. W raporcie podkreśla się zarówno celowość dalszego ich rozwijania jak i potrzebę przyciągnięcia większej liczby nauczycieli, którzy mogliby z takich form doskonalenia skorzystać. A jaki jest wpływ na największych beneficjentów programu, czyli na samych uczniów? Większość nauczycieli-eTwinnerów uważa, że największym pozytywnym wynikiem oddziaływania eTwinningu na poziomie uczniowskim jest wzrost motywacji u uczniów, a zaraz potem wspieranie współpracy uczniów. W świetle wyników przeprowadzonego badania, w raporcie sugeruje się, aby w przyszłości eTwinning mógł odgrywać bardziej proaktywną rolę w opracowywaniu określonych działań wspierających wykorzystywanie technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK) w celach edukacyjnych, większe zainteresowania i udział rodziców w projektach europejskich oraz proces uczenia się uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Najbardziej uderzające są jednak wyniki analizy korelacji przeprowadzonego badania, gdzie obserwujemy, że nauczyciele pracujący w innowacyjnych szkołach w większym stopniu dzielą się swoimi praktykami zdobytymi w ramach eTwinningu z innymi pracownikami szkoły niż nauczyciele pracujący w nieinnowacyjnych szkołach. Ci pierwsi także konsekwentnie deklarują, że - w porównaniu z nauczycielami z nieinnowacyjnych szkół - eTwinning miał większy wpływ na różnorodne aspekty związane ze szkołą. Na tej podstawie w raporcie zaleca się podjęcie konkretnych działań ukierunkowanych na wspieranie mniej zaawansowanych eTwinnerów, pracujących w nieinnowacyjnych szkołach, by mając dostateczne wsparcie, mogli w pełni uczestniczyć w eTwinningu i dzielić się zdobytymi praktykami, upowszechniając w ten sposób innowację. Ponadto raport rekomenduje, aby wykorzystywać doświadczenie zaawansowanych eTwinnerów pracujących w bardziej innowacyjnych szkołach na rzecz ich mniej doświadczonych kolegów. Wysiłki należy skierować na skuteczniejsze włączanie eTwinningu w eTwinning 10 lat później 5 funkcjonowanie całej szkoły, by w ten sposób rezultaty oddziaływania tego programu były trwałe i obejmowały całą instytucję. Pamiętając o tym, że sprzyjające środowisko szkolne jest dla eTwinningu czynnikiem warunkującym wywieranie znaczącego wpływu na poziomie szkoły (na co wskazuje zarówno analiza badania jak i ostatnio przeprowadzona w ramach programu analiza wpływu 1), to zaleca się przede wszystkim, aby program skoncentrował się na zaangażowaniu dyrektorów i kadry kierowniczej szkół. W ten sposób wzrośnie nie tylko świadomość szkół w zakresie możliwości oferowanych przez eTwinning, ale zwiększą się także szanse, że działania prowadzone w ramach eTwinningu będą wpływać na politykę szkolną i wpiszą się w główny nurt działań szkoły. W raporcie zaleca się, aby w swoim kolejnym planie działania Zespół Doradców Pedagogicznych uwzględnił jako priorytetowe zrozumienie ograniczeń powszechnie napotykanych przez szkoły z różnych krajów, utrudniających tym szkołom bardziej dogłębne zaangażowanie się w eTwinning i osiąganie maksymalnych korzyści. Zarówno omawiane badanie jak i ostatnio przeprowadzona w ramach programu analiza wpływu jednoznacznie wskazują, że nauczyciele działający w eTwinningu, dzięki współpracy i dostępowi do możliwości doskonalenia zawodowego, zdobywają wiedzę o nowych metodach i narzędziach edukacyjnych i stosują je (European Commission (c), 2015). Zdobyte przez nauczycieli doświadczenie i nowa wiedza rzadko są jednak przekazywane dalej w ramach szeroko zakrojonej współpracy szkolnej czy szkolnych projektów. Raport zaleca więc, aby program promował i oferował pomoc, umożliwiającą szkołom osiągnięcie „skumulowanego wpływu” wynikającego z realizacji kolejnych projektów eTwinning. Bezpośrednie zaangażowanie dyrektorów szkół w tego typu działania, poprzez zachęcanie i wspieranie ich w tworzeniu polityki szkolnej, ułatwiającej szkole długoterminowe zaangażowanie w eTwinning (oraz - ogólnie - w uczenie się w oparciu o międzynarodowe projekty i w rozwój zawodowy) to strategiczny i trwały sposób pomocy szkołom w stawaniu się bardziej innowacyjnymi w zakresie stosowanych przez nie strategii nauczania i uczenia się. 1. European Commission/Education for Change (2013). Study of the impact of eTwinning on participating pupils, teachers and schools. Luxembourg: Publications Office of the European Union. Dokument dostępny online tutaj: http://ec.europa. eu/education/news/2013/20130215_en.htm 6 eTwinning 10 lat później 1 Wstęp Czym jest eTwinning? eTwinning – społeczność szkół europejskich – to bezpieczna platforma internetowa, oferująca szerokie spektrum działań, począwszy od realizacji wspólnych projektów szkolnych na szczeblu krajowym i międzynarodowym po platformy współpracy zespołowej i możliwości rozwoju zawodowego adresowane do nauczycieli. Obecnie akcja jest finansowana przez Komisję Europejską w ramach programu Erasmus+. Początki eTwinningu sięgają jednak czasów sprzed programu Erasmus+, jako że akcja została zainaugurowana dziesięć lat temu, w 2005 roku. W chwili obecnej społeczność eTwinning liczy ponad 330 000 zarejestrowanych użytkowników. eTwinning oferuje swoim użytkownikom duże wsparcie. W każdym z krajów uczestniczącym w programie (jest ich obecnie 362) działa narodowe biuro kontaktowe (NSS) promujące akcję, służące radą i wsparciem dla użytkowników końcowych, organizujące liczne działania i oferujące możliwości doskonalenia zawodowego na poziomie krajowym. Na poziomie europejskim eTwinning jest koordynowany przez Centralne Biuro Programu eTwinning (CSS), którym zarządza European Schoolnet, sieć 31 ministerstw edukacji. Biuro CSS współpracuje z biurami kontaktowymi i odpowiada za rozwój platformy oraz oferuje szeroki zakres możliwości doskonalenia zawodowego oraz inne inicjatywy, w tym doroczną Konferencję Europejską oraz galę wręczenia nagród, podczas której nauczyciele i uczniowie nagradzani są za swój udział w wybitnych projektach. eTwinning to również rozbudowana platforma cyfrowa, obejmująca obszary publiczne i prywatne, dostępna w 28 językach. 2. Podczas pisania tego raportu w eTwinningu w pełni uczestniczy 36 krajów. Kiedy badanie to zostało opublikowane w 2014 roku, w programie w pełni brały udział 33 kraje. eTwinning dodatkowo obejmuje niektóre z krajów sąsiadujących, a ze względu na ich odmienny status w programie określane są mianem „krajów eTwinning Plus”. eTwinning 10 lat później 7 Rysunek a. Publiczny portal eTwinning Obszar publiczny (www.etwinning.net) oferuje odwiedzającym go gościom informacje o tym, jak zaangażować się w eTwinning; opisuje również korzyści płynące z akcji i dostarcza inspiracji do projektów partnerskich. Obszar prywatny eTwinningu zarezerwowany jest dla zarejestrowanych użytkowników, głównie nauczycieli, i zawiera szereg funkcji, umożliwiających komunikowanie się i współpracę. Respondentami ankiety, stanowiącej podstawę niniejszego raportu, są wszyscy zarejestrowani użytkownicy mający dostęp do Pulpitu, co przedstawia poniżej rysunek b. Rysunek b. Pulpit eTwinning Obszar ten pełni rolę interfejsu dla zarejestrowanych użytkowników; służy do wyszukiwania innych członków społeczności eTwinning oraz do komunikowania się z nimi. Na Pulpicie znajdują się także specjalne platformy dedykowane pracy zespołowej, na które ten raport się powołuje: pokoje nauczycielskie3 (składające się z prywatnego forum i pokoju rozmów), grupy eTwinning (prywatne moderowane platformy dla eTwinnerów, gdzie można prowadzić dyskusje i wspólnie pracować nad określonym tematem). Pulpit zapewnia ponadto dostęp do różnorodnych form doskonalenia zawodowego, o których także jest mowa w tym raporcie. Są to: seminaria online (godzinne wykłady), warsztaty online (trwające dwa tygodnie) oraz kursy online (trwające sześć tygodni). 3. Pokoje nauczycielskie zostały zastąpione przez odnowione Grupy eTwinning. Pokoje wciąż działały w czasie publikacji badania, dlatego też badanych pytano o opinię na temat Pokoi. 8 eTwinning 10 lat później Niniejszy raport został napisany w odniesieniu do korzystania z tej właśnie platformy. Należy tutaj zaznaczyć, że po napisaniu tego raportu, Pulpit eTwinning zaczął działać w nowej wersji pod nazwą eTwinning Live (https://live.etwinning.net (nowa wersja platformy została uruchomiona jesienią 2015 roku) i zawiera bardziej zaawansowane funkcje społecznościowe oraz funkcje umożliwiające współpracę, w tym możliwość przeprowadzania spotkań wideokonferencyjnych na żywo. Działania monitorujące program eTwinning: W latach 2014-2015 działania monitorujące obejmowały dwie części: przeprowadzone na szeroką skalę badanie ilościowe dotyczące działań dydaktycznych eTwinnerów oraz działań i potrzeb w zakresie doskonalenia zawodowego - oraz - przeprowadzony na mniejszą skalę jakościowy projekt pilotażowy badający rozwój kompetencji pedagogicznych i cyfrowych nauczycieli realizujących projekt eTwinning. Takie dwutorowe podejście umożliwia z jednej strony monitorowanie na dużą skalę wybranej grupy eTwinnerów, a z drugiej strony można w ten sposób dogłębniej zbadać uwarunkowania stojące za określonymi trendami. Bieżący raport analizuje pierwszy typ z podanych niżej czynności monitorujących: badanie monitorujące eTwinning uruchomione pod koniec 2014 roku. Jakościowy projekt pilotażowy zostanie przeanalizowany w 2016 roku. Strategia monitorująca programu eTwinning przyjmuje długookresową perspektywę, umożliwiając w ten sposób monitorowania postępów realizacji w miarę upływu czasu, śledzenie tendencji oraz określenie pedagogicznego kierunku eTwinningu na kolejne lata. Badanie będzie w razie potrzeby aktualizowane i udostępniane eTwinnerom co dwa lata. Pierwszy raz w historii eTwinningu przeprowadzono tak szczegółowe badanie dotyczące wpływu programu na codzienną praktykę i rozwój umiejętności nauczycieli, i pierwszy raz takie badanie zostało poddane analizie przez Centralne Biuro programu eTwinning w ramach podstawowej działalności tej jednostki4. W badaniu dobrowolnie wzięło udział 6 000 eTwinnerów. To dzięki nim niniejszy raport prezentuje solidny, poparty faktami materiał, na podstawie którego eTwinning może rozwijać swoje usługi na rzecz społeczności edukacyjnych w Europie. 10. urodziny eTwinningu to właściwy moment, by podsumować kluczowe osiągnięcia programu z ostatniej dekady i szukać najlepszych sposobów wykorzystania potencjału eTwinningu do szerzenia innowacji poprzez partnerską współpracę szkół i doskonalenie zawodowe. Analiza niniejszego badania przyczynia się do osiągnięcia tego celu. 4. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że niezależne badanie oddziaływania (obejmujące dane zebrane z przeglądu literatury, przeglądu danych i dokumentów, 24 przypadków szkolnych i ankiety) przeprowadzone przez Education for Change, w imieniu Komisji Europejskiej, zostało opublikowane w styczniu 2013 roku. Niniejszy raport nawiązuje do tego badania w miejscach, gdzie ma to znaczenie. eTwinning 10 lat później 9 2 Metodologia Przeprowadzone w 2014 roku badanie monitorujące eTwinning miało na celu określić, w jaki sposób program wpływa na pracę zawodową nauczycieli uczestniczących w programie oraz co, zdaniem nauczycieli, można jeszcze zrobić, by ulepszyć formy doskonalenia zawodowego, oferowane przez eTwinning. Badanie5 składało się z 42 pytań zamkniętych, a jego ukończenie zajmowało około 15 minut. Badanie opublikowano 26 września 2014 roku i było dostępne online przez 9 tygodni. Badanie skierowano do wszystkich eTwinnerów, niezależnie od tego, jak długo działali w eTwinningu, ani też w jakim stopniu byli zaangażowani w realizację projektów czy formy doskonalenia zawodowego. Jedynie respondenci, którzy odpowiedzieli, że nigdy nie brali udziału w żadnych działaniach ani projektach w ramach eTwinningu, byli informowani o niemożności ukończenia przez nich pozostałej części badania. Ponieważ głównym celem prezentowanej ankiety było zbadanie wpływu eTwinningu na pracę nauczycieli, to minimum doświadczenia zdobytego w ramach eTwinningu było warunkiem koniecznym. Badanie udostępniono w 25 językach (EN, FR, TR, IT, BG, PT, PL, RO, DE, HR, EL, ES, SV, DA, LV, LT, HU, SL, CS, SK, ET, NO, FI, NL, MT)6. W ramach promocji badania Centralne Biuro Programu eTwinning zamieściło artykuł informacyjny na pulpicie eTwinning, zachęcający wszystkich eTwinnerów do wzięcia udziału w badaniu w dniu, którym zostało ono opublikowane, tj. 26 września 2014 roku. Na portalu publicznym w dniu uruchomienia badania również opublikowano stosowny artykuł, a w październikowym wydaniu biuletynu wysłanym w pierwszym tygodniu października także zamieszczono komunikat poświęcony badaniu. Aby zachęcić nauczycieli i inne osoby zawodowo związane z edukacją do wzięcia udziału w badaniu, dla jego uczestników przewidziano loterię, w której można było wygrać trzy tablety. Przed korektą danych w badaniu wzięło udział 8 137 respondentów. W procesie korekty danych podjęto niżej opisane kroki, dzięki czemu uzyskano ostateczną liczbę badanych. 5. Dostępne online tutaj: http://files.eun.org/etwinning/Monitoring_Survey_2014_english.pdf 6. Odpowiedziano na wszystkie wersje językowe ankiety z wyjątkiem wersji maltańskiej, która nie otrzymała żadnej odpowiedzi, ponieważ badani z Malty odpowiadali na ankietę w języku angielskim. 10 eTwinning 10 lat później Wszystkie podwójne odpowiedzi, których było 27, zostały usunięte. Podczas analizy badania wykluczono także: odpowiedzi wyłącznie na pytania demograficzne (pytania 1-8 w badaniu), których było 115, oraz odpowiedzi wyłącznie na pytania demograficzne oraz pytanie 9, dotyczące bieżącej sytuacji nauczycieli w eTwinningu, których było 1989. Wyeliminowano także 6 odpowiedzi, w których respondenci oświadczyli, że nigdy nie byli zaangażowani w żadne z działań w ramach eTwinningu. Ostatecznie niniejsza analiza zostało oparta na 6 000 wiarygodnych odpowiedzi. Należy mieć na uwadze fakt, że ilekroć mowa o wpływie, to został on zmierzony wyłącznie na podstawie odpowiedzi udzielanych według skali osobistych odczuć i przekonań ankietowanych, co stanowi jedyne źródło informacji, na którym oparto niniejszą analizę. Tam, gdzie jest to istotne, podano linki do istniejących dodatkowych badań. Należy również wspomnieć, że aby lepiej zrozumieć wyniki przeprowadzonego badania i móc wyłonić możliwe tendencje oraz dodatkowe znaczenie, utworzono cztery kategorie opisujące profil respondentów (nowi nauczyciele, bardzo doświadczeni nauczyciele, nowi eTwinnerzy, zaawansowani eTwinnerzy) oraz dwie kategorie opisujące profil szkoły, w której badany nauczyciel pracuje (szkoły innowacyjne, szkoły nieinnowacyjne). Kategorie te stworzono wyłącznie dla potrzeb tej analizy na podstawie zgromadzonych danych. Każda z wspomnianych kategorii została opisana w tym raporcie. Kategorie odpowiedzi zostały utworzone, by umożliwić krzyżową analizę danych, i by sprawdzić, jak taki zabieg wpłynął na wyniki. Należy zaznaczyć, że relacje opisywane w niniejszym raporcie to wyłącznie korelacje, tak więc nie można na podstawie tej analizy określić związków przyczynowo skutkowych. Podczas gdy korelacja pomiędzy dwoma czynnikami może wydawać się znacząca, tak kontrolowanie innych czynników, które być może także odgrywają jakąś rolę i częściowo wyjaśniają dane, nie jest możliwe w przypadku tej prostej analizy. eTwinning 10 lat później 11 3 Profile respondentów i ich szkół 3.1. Jakie funkcje zawodowe pełnią respondenci w swoich szkołach? Rysunek 1: Role respondentów Figure 1 : Profil des personnes interrogées Inna Autre Nauczyciel bwesoins szkolespécifiques specjalnej Enseignant 6% 4% Koordynator TTIK Coordinateur IC 6% szkoły Directeur/ chef dDyrektor ’établissement 6% Nauczyciel Enseignant 91% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Osoby badane poproszono o zaznaczenie jednej lub więcej funkcji, jakie pełnią w swoich szkołach. Jak jasno wynika z Rysunku 1, znakomita większość respondentów (ponad 90 %) jest w swoich szkołach nauczycielami. Niewielki procent badanych jest w swojej szkole wyłącznie lub także dyrektorem (6%), pozostałe osoby pełnią funkcje koordynatora ICT (6%), są nauczycielami szkole specjalnej (4%) lub pełnią inną rolę (6%). 12 eTwinning 10 lat później 3.2. W jakim wieku są respondenci i ile mają lat doświadczenia w nauczaniu? Rysunek 2: Wiek respondentów Figure 2 : Âge des personnes interrogées Powyżej 55ans lat Plus de 55 9% 46-55ans lat 46-‐55 35% 36-‐45 36-45ans lat 36% 31-‐35 31-35ans lat 13% 30 ns olub u mmniej oins 30alat 7% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% Ponad połowa respondentów ma pomiędzy 36 a 55 lat, a ich liczba w równym stopniu rozkłada się przy dolnej i górnej granicy tego zakresu wiekowego. Kolejne 9% ankietowanych ma więcej niż 55 lat. Tylko 20% wszystkich respondentów ma 35 lat lub mniej. Figure 3 : Années d'expérience des personnes interrogées Rysunek 3: Doświadczenie respondentów w latach pracy Więcej 30ans lat Plus dniż e 30 10% 21-30ans lat 21-‐30 26% 40% 11-20ans lat 11-‐20 4-10ans lat 4-‐10 21% 1-3ans lat 1-‐3 Moins niż d'un an Mniej 1 rok 2% 0% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% Aż 76% wszystkich badanych ma pomiędzy 11 a 30 lat doświadczenia zawodowego, co oznacza, że ta próba badawcza reprezentuje bardzo doświadczoną grupę nauczycieli. Tylko 21% ma 4 - 10 lat doświadczenia w pracy pedagogicznej, a zaledwie 2 % 1-3 lata doświadczenia zawodowego, co pokazuje, że w niniejszym badaniu wzięło udział niewielu nauczycieli-nowicjuszy. eTwinning 10 lat później 13 3.3. Jakie kraje reprezentują respondenci? Rysunek 4: Liczba odpowiedzi według krajów Response rate by country 900 800 700 826 785 688 600 500 400 300 200 100 448 406 364 238 208 208 177 158 152 136 133 128 117 105 102 89 75 68 49 44 41 39 29 29 26 25 24 21 14 11 8 8 8 4 3 3 3 Po Po la ls Wnd ka Itałoch l Gr Gry y Hieec ecja sz e Sp pa n R a Ro umin ia m u an ni i a Tu Tua Srk rcj Sl łoewy a ov a ak cja Fr ia a PForan n cj Po rtuce a rtu gal Buga ia Bu łgl lga ari Łria a La ot w Stv a SCw zwiae heod cja re Cr wna c oNa ja Zje H dn Cz Ger ieam oc ec m cy zo h aCnz Re ey ne pu ch Kr bl y ól i es Cy Cc yp tw p r o (W Lit ruList ie hSułao wa l Irl kiSelj nwiae an oBv nia di reynt i P iaan ół ii no i U Uk cKn e rUa k j) Hu inrea in ng W a De aryęg nm ry aD Be rka ni lg B a iu e FiFnin ml gia B Foyła lalan rm Ju n Es E d dia er go to st Yusł no goow Au A ia nia slaiań s v Rsk t us NoNo riat ria epa R rwrw ubep ae lic ub o lik M y gia f Ma M acMa altaalt ed ce a ondo ia n Ot ii I MMohern ne Ne old łda o th H vawia er ol la an nd d IreIrla s ia la nd Islnd ia I c Lu Lu ela an xe kse n dia m md bo b ur urg Tu Tung ni ez A A si ja Azrm rmae Az erben nia er ejia ba dż ij an G Garn or uz Sw Sezw itz agjia ja er ca la ria nd 0 Ogółem w badaniu wzięło udział 6 000 nauczycieli, z czego - w porównaniu z innymi krajami reprezentowanymi w badaniu - znacząca liczba pracuje w Polsce (826), Włoszech (785) i Grecji (688). Wśród innych krajów, które w dość dużej liczbie wzięły udział w badaniu są: Hiszpania (448), Rumunia (406), Turcja (364), Słowacja (238), Francja (208) i Portugalia (208). Wszystkie inne kraje przedstawione na Rysunku 4 reprezentowane są przez mniej niż 200 nauczycieli. 3.4. W jakiego rodzaju szkołach i na jakich poziomach edukacyjnych nauczają respondenci? Rysunek 5: Formy kształcenia 5% 10% 85% ogólne zawodowe ogólne i zawodowe 14 eTwinning 10 lat później Znakomita większość badanych (85%) reprezentuje szkolnictwo ogólne, podczas gdy 10% respondentów naucza zarówno w szkołach ogólnokształcących jak i zawodowych, a tylko 5 % nauczycieli wyłącznie w szkołach zawodowych. Badanych poproszono o zaznaczenie jednego lub więcej przedziałów wiekowych uczniów na poziomach edukacyjnych, na których nauczają. Blisko 50% nauczycieli uczy albo w szkole podstawowej albo w ponadpodstawowej lub w obydwu, natomiast jedna trzecia badanych pracuje i/lub w szkołach ponadgimnazjalnych. 3.5. Jakich przedmiotów szkolnych nauczają respondenci? Rysunek 6: Przedmioty nauczane przez respondentów Subjects taught literatura Language Język and liiterature 12% Informa7cs / ICT Informatyka/TIK 12% Foreign Języki languages obce 45% Primary school subjects Przedmioty w szkole podstawowej 24% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Primary school subjects Foreign languages Informa@cs / ICT w szkole Language and literature Język i literatura Informatyka/TIK Języki obce Przedmioty podstawowej W odpowiedzi na pytanie o przedmiot szkolny, jakiego nauczają, nauczyciele mogli wybrać więcej niż jeden przedmiot z udostępnionej im długiej listy przedmiotów szkolnych. Rysunek 6 pokazuje tylko te przedmioty, których naucza 12 % lub więcej respondentów. Na pierwszym miejscu plasują się języki obce, których naucza blisko połowa badanych, co wskazuje na dominację nauczycieli języków obcych w społeczności eTwinning. Od początku programu nauczyciele języków obcych najliczniej reprezentują społeczność eTwinning, pomimo iż program adresowany jest do wszystkich nauczycieli na wszystkich poziomach nauczania. Drugą liczniej reprezentowaną grupę badanych stanowią nauczyciele przedmiotów w szkole podstawowej (24%). Kolejne dwa przedmioty licznie nauczane przez badanych to informatyka/TI oraz język i literatura (obydwa odpowiednio wybierane przez 12 % badanych). eTwinning 10 lat później 15 3.6. Jaki jest status respondentów w Twinningu? Rysunek 7: Status respondentów w eTwinningu eTwinning status Nigdy nie uczestniczyłem/-łam w żadnych projektach ani działaniach I have never been involved in any eTwinning ac4vi4es ow r pramach rojects eTwinningu I have een involved in past successfully completed projects and am now currently W bprzeszłości uczestniczyłem/-łam w pomyślnie ukończonych projektach, a obecnie zaangażowany/-a w nowe projekty involved jestem in new p rojects 0% 27% I have been nvolved iprojektach, n various projects hich are now finished Uczestniczyłem/-łam w iróżnych które w już zostały ukończone 17% Koordynuję jeden lub więcej projektów, które obecnie sącurrently w trakcie I coordinate one or more projects which are in realizacji progress 11% Uczestniczę po razfor pierwszy jednym lub wielu projektach, obecnie I am involved the first w 4me in one or w more projects which aktóre re currently in są w trakcie realizacji progress Jestem nowy w I eTwinningu i właśnie uczestniczę w swoim pierwszym am new to eTwinning and am involved in my first project projekcie Rozpocząłem/-łam projekt, udało mi sięto go ukończyć, I started a project, bale ut nie I didn’t manage finish it and I więc quit zrezygnowałem/-łam I am not currently involved w in żadnym any project but par4cipate in oudział ther eTwinning Nie uczestniczę aktualnie projekcie, ale biorę w innych ac4vi4es działaniach w ramach eTwinningu 8% 17% 3% 17% 0% 10% 20% 30% Badanych poproszono o wybranie stwierdzenia, które najpełniej odzwierciedla ich bieżącą sytuację w eTwinningu. Jak pokazuje Rysunek 7, co raczej nie zaskakuje, większość badanych reprezentuje profil najbardziej zaawansowanego eTwinnera, który został zdefiniowany w pytaniu badania: jest nim nauczyciel, który nie tylko uczestniczył w udanych i już zrealizowanych projektach eTwinning, ale w chwili obecnej również bierze udział w nowych projektach. Prawdopodobnie to właśnie ci nauczyciele, z racji swojej największej aktywności w eTwinningu najliczniej wiedzieli o badaniu, czując jednocześnie, że mają odpowiednie doświadczenie, na którym mogą oprzeć swoje odpowiedzi. Co więcej, jako bardzo aktywni eTwinnerzy i ze względu na swój duży udział w poruszanych w ankiecie kwestiach, ta grupa nauczycieli miała też prawdopodobnie największą motywację, by wziąć udział w badaniu, w którym pytano o ich potrzeby i proszono o sugestie, jak można jeszcze ulepszyć eTwinning. Warto również wspomnieć o trzech innych grupach badanych eTwinnerów. Dwie z tych grup również reprezentują aktywnych eTwinnerów; 17 % badanych było w przeszłości zaangażowanych w różne projekty eTwinning, kolejne 17 % zadeklarowało, że choć aktualnie nie realizuje żadnego projektu, to jednak aktywnie uczestniczy w innych działaniach w ramach eTwinningu. Inny popularny profil nauczyciela w eTwinningu to eTwinner zaangażowany w swój pierwszy w życiu projekt eTwinning. Ta grupa respondentów również stanowi 17% wszystkich badanych. 16 eTwinning 10 lat później 4 3.7. Jak wyglądają profile szkół respondentów? Rysunek 8: Profile szkół respondentów Figure 9: Respondents' school profiles Moja szkoła uczestniczy w eTwinningu i innych My aktywnie school ac=vely par=cipates in eTwinning and projekother 5% interna=onal ptach rojects międzynarodowych 17% 48% Moja iszkoła bierze w inicjatywach, którychinnova=ve celem jest My school s involved in iudział ni=a=ves aimed at cul=va=ng 3% 13% promowanie innowacyjnych działań w szkole prac=ces in school Moja szkoła promuje współpracę pomiędzy nauczycielami poprzez My school promotes collabora=on among teachers through systematyczne spotkania, podczas nauczyciele scheduled =me for teachers to mktórych eet, share, evaluate wymieniają or develop 5% się, oceniają i opracowują materiały teaching methods and dydaktyczne materials oraz metody nauczania Moja My szkoła school uczestniczy is engaged iw n ssamoewaluacji elf-‐evalua=on 5% 0% 51% 16% 14% 10% 29% 20% 30% 40% 33% 54% 25% 57% 24% 50% 60% 70% 80% 90% 100% STRONG DISAGREE DISAGREE AGREE STRONG AGREE Zdecydowanie nie zgadzam się Nie zgadzam się Zgadzam się Zdecydowanie zgadzam się Aby określić profil szkoły, w której pracują poszczególni nauczyciele, poproszono badanych, by odpowiedzieli, w jakim stopniu zgadzają się z następującymi czterema stwierdzeniami: Moja szkoła aktywnie uczestniczy w eTwinningu i innych projektach międzynarodowych; Moja szkoła bierze udział w inicjatywach, których celem jest promowanie innowacyjnych działań w szkole; Moja szkoła promuje współpracę pomiędzy nauczycielami poprzez systematyczne spotkania, podczas których nauczyciele wymieniają się, oceniają i opracowują materiały dydaktyczne oraz metody nauczania; Moja szkoła uczestniczy w samoewaluacji. Wyniki pokazują, że większość nauczycieli zgadza się lub zdecydowanie zgadza się, że ich szkoła uczestniczy w inicjatywach ukierunkowanych na szerzenie innowacyjnych praktyk (84%), a także uczestniczy w procesie samoewaluacji (81%). Brzmi to budująco i uspokajająco, jako że rzeczywiście misją i obowiązkiem każdej szkoły jest zapewnienie jej uczniom jak najlepszego wykształcenia z zastosowaniem nowoczesnych metod nauczania oraz ewaluacji stosowanych praktyk, by tam, gdzie to konieczne wdrożyć środki naprawcze; szkoła zawsze powinna dążyć do stawania się jeszcze lepszą. Co ciekawe, największa grupa nauczycieli nie zgodziła się lub zdecydowanie nie zgodziła się, że ich szkoła promuje dwa wymiary innowacyjności, obejmujące angażowanie się w projekty międzynarodowe (22%) oraz współpracę nauczycieli (21%). Rezultaty te pokazują, że nauczyciele rzadziej (nawet jeśli tylko nieznacznie) pracują w szkołach, które intensywnie angażują się w projekty międzynarodowe lub w szkołach, gdzie współpraca pomiędzy nauczycielami jest wyraźnie promowana poprzez specjalnie zaplanowane działania w tym kierunku. To bardzo ciekawe w kontekście eTwinningu, eTwinning 10 lat później 17 ponieważ program jest wyraźnie zorientowany na realizację tych dwóch celów; jest to przecież realizacja projektów międzynarodowych poprzez współpracę nauczycieli i uczniów. Dane z przeprowadzonej ankiety potwierdzają też inne badania uzasadniające potrzebę promowania przez szkoły współpracy nauczycieli (European Commission (a) 2015); European Commission (b) 2015); pod tym względem eTwinning w dużym stopniu zaspokaja to zapotrzebowanie, na co wskazują odpowiedzi nauczycieli. W przypadku nauczycieli, którzy pracują w szkołach, gdzie współpraca między nauczycielami nie jest propagowana można przypuszczać, że eTwinning odgrywa naprawdę istotną rolę, ponieważ oferuje nauczycielom możliwość współpracy z innymi nauczycielami z zagranicy. Współpraca partnerska nauczycieli leży u podstaw projektów eTwinning, zachęca się więc eTwinnerów, by wspólnie realizowali działania, dokonywali ewaluacji i dzielili się wynikami swoich projektów ze swoimi kolegami, koleżankami i pozostałą częścią szkoły. Nie da się przecenić wagi dzielenia się z innymi wynikami projektów, ponieważ właśnie w ten sposób można zainspirować do współpracy innych nauczycieli, zarówno we własnej szkole jak i poza nią. Co więcej, dzielenie się rezultatami sprzyja także praktykom samoewaluacji szkół. W tym przypadku węższe grono respondentów zadeklarowało, że zdecydowanie zgadza się, że takie praktyki mają miejsce w ich szkole. Aby przekonać się, czy nauczyciele pracujący w szkołach o określonych cechach odbierają eTwinning w różny sposób, dla potrzeb niniejszej analizy określono dwie kategorie profilu szkoły. Pierwsza kategoria obejmuje odpowiedzi nauczycieli, którzy zdecydowanie zgadzają się lub zgadzają się, że ich szkoła zaangażowana jest w innowacyjne praktyki, promuje współpracę między nauczycielami, aktywnie uczestniczy w projektach międzynarodowych i bierze udział w procesie samoewaluacji. Tę pierwszą kategorię respondentów nazwaliśmy nauczycielami pracującymi w „innowacyjnych 18 eTwinning 10 lat później szkołach”. Druga kategoria obejmuje odpowiedzi nauczycieli, którzy zdecydowanie nie zgadzają się lub nie zgadzają się, że ich szkoła bierze udział w innowacyjnych praktykach, promuje współpracę miedzy nauczycielami, aktywnie uczestniczy w projektach międzynarodowych i bierze udział w samoewaluacji. Tę drugą kategorię respondentów nazwaliśmy nauczycielami pracującymi w „nieinnowacyjnych szkołach”. Definicje te powstały dla potrzeb niniejszej analizy, należy bowiem pamiętać, że nie ma ogólnie przyjętych wykładni, co stanowi innowacyjną czy nieinnowacyjną szkołę i że oczywiście przy określaniu stopnia innowacyjności szkoły branych jest pod uwagę znacznie więcej czynników niż te tutaj wymienione. Ponadto, kategorie te powstały wyłącznie w oparciu o opinie nauczycieli dotyczące szkół, w których pracują. Kategorie te utworzono, by lepiej zrozumieć dane zebrane w opisywanym badaniu. Analizując wyniki w wyżej opisany sposób można zauważyć, że 57% ankietowanych uważa, ze pracuje w innowacyjnych szkołach. eTwinning przyciąga więc nauczycieli ze szkół wspierających innowację. Niewielki procent badanych (4%) określił, że nie zgadza się lub zdecydowanie się nie zgadza się ze wszystkimi czterema stwierdzeniami, co implikuje, że ci nauczyciele pracują w znacznie mniej innowacyjnych środowiskach szkolnych. Nie jest bynajmniej zaskoczeniem, że tak niewielki procent badanych pracujący w nieinnowacyjnych szkołach zaangażował się w eTwinning, choć z pewnością grupa ta może najwięcej zyskać zarówno indywidualnie jak i na poziomie całej szkoły. Budujący jest fakt, że niektórzy mimo wszystko zostają eTwinnerami, nawet jeśli w chwili obecnej tych osób jest niewiele; eTwinning mógłby szczególnie skupić się na średnią- lub dłuższą metę na nauczycielach z mniej innowacyjnych szkół, tak by mogli oni poczuć dostateczne wsparcie i wziąć udział w eTwinningu. Taki udział nauczycieli miałby w efekcie pozytywny wpływ na szkołę, która w ten sposób stałaby się bardziej innowacyjna w swoich praktykach. eTwinning 10 lat później 19 4 Wpływ eTwinningu na umiejętności nauczycieli i ich pracę zawodową 4.1. Jakie umiejętności nabyli nauczyciele bezpośrednio w wyniku zaangażowania w eTwinning? Rysunek 9: Pozytywny wpływ eTwinningu na umiejętności nauczycieli Umiejętności komunikacyjne w pracy z rodzicami Umiejętności w zakresie technologii informatycznych stosowanych w nauczaniu Umiejętności w zakresie języków obcych w nauczaniu Umiejętność nauczania w środowisku wielokulturowym lub wielojęzycznym Umiejętność współpracy z innymi pracownikami szkoły (np. dyrekcja, biblitekarze, pracownicy administracyjni, informatycy, nauczyciele wspierający, doradcy zawodowi etc.) Umiejętności współpracy z nauczycielami innych przedmiotów Umiejętności planowania/przygotowywania lekcji Praktyki w zakresie ewaluacji i oceniania uczniów Zdolność oceniania umiejętności przekrojowych, w tym umiejętności pracy w zespole, kreatywności, rozwiązywania problemów, podejmowania decyzji etc. Zdolność nauczania umiejętności przekrojowych, w tym umiejętności pracy w zespole, kreatywności, rozwiązywania problemów, podejmowania decyzji etc. Umiejętność nauczania metodą projektów Wiedza na temat uczniów Zachowanie uczniów oraz umiejętność utrzymania dyscypliny w klasie Umiejętność wyboru odpowiedniej strategii edukacyjnej w określonej sytuacji Kompetencje pedagogiczne w zakresie nauczanego przedmiotu/nauczanych przedmiotów Wiedza w zakresie programu nauczania Wiedza w zakresie nauczanego przedmiotu/nauczanych przedmiotów Umiarkowany Duży 20 eTwinning 10 lat później Badanych poproszono o określenie stopnia wpływu (żaden, mały, umiarkowany lub duży), jaki według nich miały zadania realizowane w ramach eTwinningu na szereg umiejętności wyszczególnionych na Rysunku 9. Rysunek 9 przedstawia udziały procentowe badanych, którzy ocenili, że zadania realizowane w ramach eTwinningu miały pozytywny wpływ na ich umiejętności (umiarkowany lub duży wpływ). Umiejętnością, na którą według największej grupy nauczycieli (91%) udział w eTwinningu miał umiarkowany lub duży wpływ to zdolność nauczania umiejętności interdyscyplinarnych, takich jak praca zespołowa, kreatywność, umiejętność rozwiązywania problemów, czy umiejętność podejmowania decyzji. Zaraz na dwóch kolejnych miejscach plasują się ex-aequo umiejętności nauczania metodą projektu oraz umiejętność nauczania języków obcych, na które według 89 % badanych eTwinning miał także umiarkowany lub duży wpływ. Wziąwszy pod uwagę główny nacisk eTwinningu na realizację projektów partnerskich w wielokulturowym i wielojęzycznym środowisku, nie jest rzeczą zaskakującą, że nauczanie metodą projektu oraz umiejętności w zakresie języków obcych zostały uznane przez nauczycieli za te, które w największym stopniu poprawiły się dzięki eTwinningowi. Ciekawszym jednak wydaje się fakt, że umiejętnością, na którą udział w eTwinningu miał największy wpływ jest zdolność nauczania umiejętności interdyscyplinarnych, czyli przekrojowych, w tym umiejętności pracy zespołowej, kreatywności, umiejętności rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji. Przeprowadzone ostatnio przez KeyCoNet 7 badania, obejmujące studia przypadków z poszczególnych krajów oraz międzynarodowe konsultacje z udziałem zainteresowanych grup ujawniły, że nauczyciele mają mniejsze doświadczenie i brakuje im szkoleń w zakresie nauczania i oceniania umiejętności przekrojowych, a narzędzia które wspierałyby ich w tym procesie są nieliczne (KeyCoNet (a), 2014). Jeszcze nowsze badania przeprowadzone przez biuro Eurydice potwierdzają ten stan rzeczy. W ogólnoeuropejskiej ankiecie nauczyciele wyrazili dużą potrzebę dalszego doskonalenia zawodowego w zakresie nauczania umiejętności przekrojowych (European Commission (a) 2015). Jest więc rzeczą pozytywną i pocieszającą, że dane z Ankiety Monitorującej Program eTwinning sugerują, że eTwinning jest skutecznym narzędziem w zaspokajaniu tej potrzeby. Wiemy również, że nauczyciele uważają nauczanie umiejętności interdyscyplinarnych za trudne, a ocenianie ich za zadanie szczególnie wymagające. W międzynarodowych konsultacjach z udziałem zainteresowanych grup, gdzie przebadano 3 451 nauczycieli i 468 dyrektorów szkół z całej Europy, obydwie grupy badanych oceniły trudność opracowania i wdrożenia nowych narzędzi służących ocenie umiejętności przekrojowych jako jedną z trzech głównych barier utrudniających efektywne wdrożenie w klasie nauczania i uczenia się w oparciu o kompetencje (KeyCoNet (b), 2014). W tym kontekście wyniki Ankiety Monitorującej Program eTwinning pokazują, ze eTwinning ma mimo wszystko pozytywny wpływ na rozwój tych umiejętności u nauczycieli, co potwier7. KeyCoNet to Europejska sieć polityki ds. kompetencji kluczowych w edukacji szkolnej. Projekt ten finansowany przez Komisję Europejską i koordynowany przez European Schoolnet (http://keyconet.eun.org). eTwinning 10 lat później 21 dza 86% badanych. Fakt, że 5% mniej ankietowanych uznało, że eTwinning pozytywnie wpływa na ich zdolność oceny umiejętności interdyscyplinarnych w porównaniu z umiejętnością ich nauczania potwierdza wyniki badań wskazujące na szczególne trudności nauczycieli pod tym względem. Niniejszy raport zaleca, aby eTwinning gromadził wszystkie narzędzia i wytyczne uzyskane w ramach realizacji projektów eTwinning, które w sposób szczególny pomagają nauczycielom w nauczaniu i ocenianiu umiejętności interdyscyplinarnych, inaczej przekrojowych, ponieważ wyraźnie widać, że dużo jest dostępnych materiałów wysokiej jakości w tym zakresie. Takie materiały można by następnie udostępnić poza eTwinningiem szerszej społeczności nauczycieli, którzy nie są jeszcze częścią eTwinningu, a którzy takich materiałów bardzo potrzebują. Przykładowo można by to zrobić za pośrednictwem ostatnio uruchomionej platformy School Education Gateway8, portalu dostępnego w 23 językach europejskich i gromadzącego artykuły o tematyce edukacyjnej oraz zasoby skierowane do nauczycieli, szkół, ekspertów oraz innych osób związanych z edukacją. Udostępnianie na szerszą skalę tak pomocnych i konkretnych narzędzi oraz wytycznych odnoszących się do omawianych właśnie kwestii pomogłoby wypełnić lukę, z jaką nauczyciele muszą się obecnie mierzyć; pomogłoby również promować eTwinning, który - miejmy nadzieję - przyciągnie jeszcze więcej szkół i nauczycieli. Umiejętności, na które eTwinning miał umiarkowany lub duży wpływ według 80% lub więcej respondentów to: zdolność współpracy z nauczycielami innych przedmiotów (85%), wiedza na temat uczniów (82%); umiejętność wyboru odpowiedniej strategii edukacyjnej w określonej sytuacji (81%); kompetencje pedagogiczne w nauczaniu określonego przedmiotu/przedmiotów (81%) oraz umiejętność nauczania w środowisku wielokulturowym i wielojęzycznym (80%). Należy w tym miejscu podkreślić, że znaczna większość nauczycieli deklaruje, że eTwinning bezpośrednio przyczynił się do rozwoju ich umiejętności współpracy z innymi nauczycielami, zwłaszcza z nauczycielami różnych przedmiotów. Ostatnie badania TIMMS9 i PIRLS10 pokazują, że w 17 badanych krajach przeciętnie jedna trzecia (36%) uczniów klas czwartych jest nauczana przez nauczycieli, którzy deklarują wysoki stopień współpracy z innymi nauczycielami w celu podniesienia jakości nauczania i uczenia się. Przyglądając się bliżej naturze tej współpracy widzimy, że przeciętnie nieco ponad połowa uczniów ma lekcje z nauczycielami, którzy dzielą się swoimi doświadczeniami pedagogicznymi (57.45%) i w trybie cotygodniowym rozmawiają z innymi, jak nauczać określonego tematu (51.24%). Mniejszy odsetek uczniów (średnio 42.42%) ma nauczycieli, którzy podczas cotygodniowych spotkań wspólnie 8. www.schooleducationgateway.eu 9. TIMMS (Trends in International Mathematics and Science Study): jeden z międzynarodowych systemów ewaluacyjnych Zobacz: http://timssandpirls.bc.edu/ 10. PIRLS (Progress in International Reading Literacy Study): jeden z międzynarodowych systemów ewaluacyjnych Zobacz: http://timssandpirls.bc.edu/ 22 eTwinning 10 lat później planują i przygotowują materiały dydaktyczne. Działania, które wymagają bliższej współpracy, takie jak wspólna praca w celu wypróbowania nowych pomysłów oraz wizyta w klasie innego nauczyciela, są jeszcze rzadszymi zjawiskami w porównaniu z formami współpracy opisanymi powyżej (European Commission (b) 2015). Wyniki te potwierdzają przeprowadzone niedawno konsultacje KeyCoNet, które pokazują, że istnieje rzeczywista potrzeba współpracy między nauczycielami zarówno w obrębie szkół jak i poza nimi (KeyCoNet (b) 2014). Tradycyjna organizacja szkół powoduje, że nauczyciele są często odizolowani w swoich klasach i mają niewiele możliwości wymiany pomysłów czy spostrzeżeń. Tylko 36% ankietowanych nauczycieli zadeklarowało, że ma doświadczenia związane z współpracą i działaniami networkingowymi w ramach doskonalenia zawodowego. W tym kontekście z zadowoleniem obserwujemy, że według znacznej większości nauczycieli, eTwinning daje im możliwość podniesienia umiejętności w zakresie współpracy z kolegami i koleżankami. Byłoby dobrze, aby w przyszłości w ramach jakościowych działań monitorujących eTwinning zbadano, jaki dokładnie rodzaj współpracy odbywa się pomiędzy nauczycielami oraz jakim rodzajom współpracy eTwinning mógłby zaproponować więcej wsparcia. Sieci nauczycieli, niezależnie czy działające online czy funkcjonujące w świecie rzeczywistym mogą wspierać rozwój społeczności uczących się oraz stymulować innowację (KeyCoNet (c) 2014). Należy zwiększyć współpracę nauczycieli poprzez wspieranie społeczności nauczycielskich, oferując im wirtualne i rzeczywiste przestrzenie do działania oraz rozwijając kulturę współpracy szkół wśród nauczycieli, uczniów i szerszej społeczności. Można to uczynić rozwijając podejścia oparte na współpracy w ramach doskonalenia zawodowego nauczycieli. eTwinning w chwili obecnej angażuje się w takie działania za pośrednictwem swojej nowej platformy eTwinning Live, uruchomionej we wrześniu 2015 roku, na której pojedyncze osoby lub grupy nauczycieli mogą korzystać z wideokonferencji, wspierającej kształcenie zawodowe oparte na współpracy. Wideokonferencja to narzędzie bardziej w rękach eTwinnerów niż Centralnego Biura czy biur kontaktowych. Nauczycieli działających w społeczności eTwinning zachęca się, by przejmowali całkowitą odpowiedzialność za korzystanie z tego narzędzia i tym samym pozwolili, by kwitła oddolna innowacja, a nauczyciele samodzielnie kształtowali swój rozwój zawodowy. Wyzwaniem będzie zachęcenie eTwinnerów do korzystania z tego narzędzia i promowania w ten sposób zespołowego uczenia się nauczycieli; jednocześnie trudno będzie zniechęcać indywidualnych nauczycieli przed korzystaniem z wideokonferencji jako jednokierunkowej platformy przekazu informacji, bez aktywnego udziału innych nauczycieli. Zespół Doradców Pedagogicznych programu eTwinning, który ma za zadanie dbać o wartość edukacyjną eTwinningu i kierować jego rozwojem jako społeczności zawodowej, przygotowuje w chwili obecnej wytyczne oraz inne strategie w pełni wykorzystujące potencjał eTwinning Live w zakresie uczestnictwa i współpracy. eTwinning 10 lat później 23 Rysunek 10: Brak wpływu eTwinningu na umiejętności nauczycieli Umiejętności komunikacyjne w pracy z rodzicami Umiejętności w zakresie technologii informatycznych stosowanych w nauczaniu Umiejętności w zakresie języków obcych w nauczaniu Umiejętność nauczania w środowisku wielokulturowym lub wielojęzycznym Umiejętność współpracy z innymi pracownikami szkoły (np. dyrekcja, biblitekarze, pracownicy administracyjni, informatycy, nauczyciele wspierający, doradcy zawodowi etc.) Umiejętności współpracy z nauczycielami innych przedmiotów Umiejętności planowania/przygotowywania lekcji Praktyki w zakresie ewaluacji i oceniania uczniów Zdolność oceniania umiejętności przekrojowych, w tym umiejętności pracy w zespole, kreatywności, rozwiązywania problemów, podejmowania decyzji etc. Zdolność nauczania umiejętności przekrojowych, w tym umiejętności pracy w zespole, kreatywności, rozwiązywania problemów, podejmowania decyzji etc. Umiejętność nauczania metodą projektów Wiedza na temat uczniów Zachowanie uczniów oraz umiejętność utrzymania dyscypliny w klasie Umiejętność wyboru odpowiedniej strategii edukacyjnej w określonej sytuacji Kompetencje pedagogiczne w zakresie nauczanego przedmiotu/nauczanych przedmiotów Wiedza w zakresie programu nauczania Wiedza w zakresie nauczanego przedmiotu/nauczanych przedmiotów Po drugiej stronie tego spektrum obserwujemy, że mniej niż 10 % respondentów deklaruje, że ich zaangażowanie w eTwinningu nie ma żadnego wpływu na szeroki wachlarz umiejętności wyszczególnionych na Rysunku 10. Ciekawe jednak są dwa wyjątki, gdzie wyższy procent badanych (zaznaczony na Rysunku 10 na czerwono) zadeklarował, że eTwinning nie miał żadnego wpływu na zwłaszcza dwie umiejętności: znajomość programu nauczania, gdzie 14% ankietowanych stwierdziło, że eTwinning w ogóle nie miał wpływu na tę umiejętność oraz umiejętności w zakresie nowych technologii wykorzystywanych w nauczaniu - 13% ankietowanych zadeklarowało brak jakiegokolwiek wpływu na tę umiejętność ze strony eTwinningu. Nie jest rzeczą zaskakującą i niepokojącą, że według 14% badanych eTwinning nie miał żadnego wpływu na znajomość programu nauczania, ponieważ w każdym kraju jest on ustalany na poziomie krajowym lub szkolnym i dlatego eTwinning nie może - i nie ma takiego zamiaru - obierać sobie za cel podnoszenia wiedzy nauczycieli w zakresie ich własnego programu nauczania (należy to oddzielić od wiedzy i rozumienia w zakresie przedmiotu, którego nauczają i 24 eTwinning 10 lat później co przez badanych zostało wyżej ocenione). Co ciekawe, niemal ta sama liczba badanych deklaruje, że eTwinning nie miał w ogóle żadnego wpływu na ich umiejętności w dziedzinie nowoczesnych technologii wykorzystywanych w nauczaniu, co w przypadku społeczności internetowej propagującej przede wszystkim współpracę za pośrednictwem mediów cyfrowych wydaje się zaskakujące. 22% badanych stwierdziło, że eTwinning miał niewielki wpływ na ich umiejętności nauczania z wykorzystaniem nowych technologii, co oznacza, że ogółem ponad jedna trzecia badanych przyznaje, że eTwinning miał ograniczony wpływ lub nie miał żadnego wpływu na te umiejętności. Wynik ten nie wydaje się już tak zaskakujący, jeśli umiejscowimy go kontekście. Należy pamiętać, że choć eTwinning jest platformą cyfrową zachęcającą do wykorzystywania możliwości oferowanych przez technologie w celu wspierania procesu nauczania i uczenia się, to eTwinnerzy powszechnie rozumieją i wykorzystują te technologie jako środek prowadzący do celu, nie oczekując przy tym, że eTwinning podniesie ich umiejętności w zakresie wykorzystywania TIK w celach edukacyjnych. Platforma jest przede wszystkim obszarem wymiany treści z innymi nauczycielami i uczniami na poziomie międzynarodowym i miejscem, gdzie można rozwijać się zawodowo w dziedzinach związanych z nauczaniem i uczeniem się. To powiedziawszy, kiedy badanych zapytano wprost, czy eTwinning bezpośrednio zwiększył częstotliwość stosowania przez nich metod nauczania i uczenia się z wykorzystaniem technologii cyfrowych, wyniki były bardziej pozytywne, co przedstawia część 5 niniejszego raportu. Być może jest tak, że eTwinnerzy zapytani o wpływ programu na szereg umiejętności, rzadziej wskazują na dydaktyczne wykorzystanie TIK tylko jeśli umiejętność ta pojawia się obok innych umiejętności, co do których nauczyciele czują, że eTwinning miał na nie bardziej bezpośredni wpływ. Ze względu na cyfrową naturę i cyfrowy potencjał programu, dobrze byłoby, aby eTwinning zbadał za pośrednictwem swoich różnych kanałów doskonalenia zawodowego, w jaki sposób program ten może w większym stopniu wpływać na umiejętności nauczycieli w zakresie wykorzystania technologii w nauczaniu oraz monitorował te postępy w krótszych i dłuższych przedziałach czasowych. Warto tutaj zauważyć, że w kontekście ostatnich wyników z raportu OECD PISA poświęconego wykorzystywaniu przez uczniów technologii do uczenia się, ważne jest, aby w przypadku każdej formy doskonalenia zawodowego oferowanej przez eTwinning i ukierunkowanej na nauczanie z wykorzystaniem technologii, podkreślać, że ustawiczne stosowanie technologii z pominięciem kontekstu nauczania i uczenia się nie zagwarantuje uczniom osiągnięcia wyższych wyników; wprost przeciwnie, może wpływać na nie negatywnie. Wyniki PISA pokazują, że wykorzystanie TIK w określonych kontekstach, tam gdzie niesie ono edukacyjną wartość dodaną, łączy się z lepszymi wynikami uczniów w nauce w porównaniu z sytuacjami, gdzie TIK są rzadko wykorzystywane. Kluczowym zadaniem zespołu monitorującego eTwinning będzie więc baczne śledzenie nowych badań oraz obserwowanie rozwoju sytuacji (zarówno w obrębie eTwinningu jak i poza nim), które pozwolą bliżej przyjrzeć się tym określonym kontekstom i zobaczyć, co składa się na umiarkowane wykorzystanie TIK, by na tej podstawie móc zaoferować najbardziej odpowiednie i aktualne szkolenia w tym zakresie. eTwinning 10 lat później 25 4.2. Jakie praktyki nauczycielskie nauczyciele deklarują, że stosują częściej w wyniku swojego zaangażowania w program eTwinning ? Figure 11: Increase in teaching prac?ces as a result of eTwinning Rysunek 11: Wzrost stosowania określonych praktyk nauczycielskich w wyniku udziału w eTwinningu Obserwuję uczniów podczas ich pracy nad określonym zadaniem i niezwłocznie RI observe students when working on par?cular tasks and provide przekazuję uwagi immediate feedback Umieszczam pisemną informację zwrotną na pracy ucznia, tzn. wynik dI provide wriYen feedback on student work in addi?on to a wyrażony mark, i.e. liczbowo numeric score or leYer grade lub w postaci oceny 60% 45% Przeprowadzam I administer standardowe standardised ttesty ests 38% i przeprowadzam testy 2I develop Opracowuję and administer my own student własne assessment 51% ZadajęI guczniom pracę domową ive students homework Uczę uczniów umiejętności uczenia się,the rozwijając ich świadomość własnego procesu µI teach students process o f ‘learning to learn’ by developing uczenia się i potrzeb, a także pokonywać przeszkody celu osiągnięcia awareness of uczę their ich learning process and needs, wand the ability to powodzenia w uczeniu się overcome obstacles in order to learn successfully Uczę rozumieć treści przenikające różne wiedzy ?I teach the understanding of themes that cut adziedziny cross disciplines 39% 67% 71% JI organize visits from professionals and other community members to Organizuję w szkole spotkania z udziałem specjalistów school i innych członków społeczności eI organize trips outside of school (for example, to museums or the Organizuję wyjścia poza szkołę (np. do muzeów lub miejsc pracy specjalistów, itp.) work place of professionals etc.) 60% 58% Uczęto według wymagań egzaminacyjnych 6I teach according the requirements of examina?ons 42% [I refer to zaperspektywy problem from everyday life or wlub ork codziennej to demonstrate why Odnoszę się do problemu życia codziennego pracy, by new kpokazać, nowledge żeis nowa useful wiedza jest przydatna cI guczniom, ive different work to the students ho have difficul?es and/or to Daję różne zadania którzy mają problemy wwnauce i/lub tym, którzy radzą lepiej niż inni those who can advance faster sobie Moje nauczanie opiera się na rozwoju jak również na nabywaniu nMy teaching is based kompetencji on students’ uczniów competence development as much i utrzymaniu przez uczniów as their knowledge acquisi?on and rwiedzy eten?on 59% Zadaję uczniom DI pytania, by sstawiać sprawdzić, czytwszystko rozumieją ques?on tudents im to cwyzwania hallenge tihem and check heir understanding 60% 61% 68% Podczas lekcji>I proszę uczniów, byork pracowali samodzielnie z podręcznikiem ask students to w independently using textbooks in class 47% Na początku lekcji jasnowprzedstawiam uczniom lekcjiobjec?ves oraz czego powinni po I share ith students the lesson’s cele learning and explain się the tejolekcji learning outcomes expected of them clearly at the start f each nauczyć lesson 60% 0I present Podsumowuję a summary of rostatnio ecently learned content nauczane treści 55% [I facilitate discussion with the wpodczas hole class, with most większość ?me dedicated Zachęcam do dyskusji z udziałem całej klasy, której przez czasu mówią uczniowie to students talking 67% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Aby uchwycić jak najwierniejszy obraz rzeczywistego wpływu eTwinningu na częstotliwość, z jaką nauczyciele stosują określone praktyki nauczycielskie, poproszono badanych, by najpierw ocenili, czy w ogóle takie praktyki stosują i w jakim stopniu. Na drugim etapie poproszono badanych nauczycieli, by ocenili, czy w wyniku swojego zaangażowania w program eTwinning obecnie stosują te praktyki częściej. Przyjęto takie dwuetapowe podejście, by nauczyciele mogli samodzielnie dokonać jak najdokładniejszej oceny wpływu eTwinningu. Jak pokazuje Rysunek 11, ze wszystkich praktyk, które nauczyciele zadeklarowali, że stosują, większość nauczycieli wymienia w szczególności pięć działań, które obecnie stosują częściej, bezpośrednio w wyniku zaangażowania w eTwinning. Te praktyki to: Uczę rozumienia treści obejmujących różne dyscypliny (71%); Nauczając skupiam się na rozwijaniu kompetencji uczniów oraz na przyswajaniu 26 eTwinning 10 lat później 90% 100% i utrwalaniu ich wiedzy (68%); Zachęcam do dyskusji z udziałem całej klasy, w których przez większość czasu mówią uczniowie (67%); Uczę, jak uczyć się, rozwijając wiedzę uczniów w zakresie procesu uczenia się oraz umiejętność określania własnych potrzeb; Uczę jak pokonywać przeszkody, by uczyć się skutecznie (67%); Ukazuję problem w świetle codziennego życia lub pracy, by pokazać, że nowa wiedza jest użyteczna (61%). Wyniki są budujące i w pełni odpowiadają misji eTwinningu, która zakłada upowszechnianie i wspieranie wielodyscyplinarnego nauczania i uczenia się z uwzględnieniem podejścia opartego na kompetencjach, odbywającego się w odpowiednim kontekście i zorientowanego na uczącego się. Pierwsza z podanych praktyk (nauczanie rozumienia treści o przekrojowym zakresie tematycznym), którą badani stosują obecnie częściej w wyniku swojego zaangażowania w eTwinning, pozostaje w ścisłym związku z odpowiedziami respondentów przedstawionymi na Rysunku 9, gdzie większość nauczycieli deklaruje, że eTwinning miał największy wpływ na ich zdolność nauczania umiejętności przekrojowych. Co ciekawe, praktykami, które badani w najmniejszym stopniu łączą z zaangażowaniem w eTwinning są: zadawanie uczniom pracy domowej (tylko 39%) oraz nauczanie pod kątem wymagań egzaminacyjnych (tylko 42%). Wyniki te można pozytywnie zinterpretować w ten sposób, że praca nad projektami eTwinning wcale nie musi kojarzyć się z większym obciążeniem pracą szkolną po lekcjach i że nauka w ramach eTwinningu wykracza poza wymagania szkolnych czy ogólnokrajowych sprawdzianów wiedzy i umiejętności. 4.3. Jaki wpływ miał eTwinning na stosowanie przez nauczycieli nowych metod nauczania, narzędzi i materiałów? Figure 4: The 13: The use of new teaching m1ethods aus se a of new tools/resource Rysunek 12: Korzystanie z nowych metod Rysunek 13: Korzystanie z nowych narzępod result wpływem eTwinningu dzi/zasobów eTwinningu result pod of wpływem eTwinning of eTwinning 13% 22% 78% TAK YES NIE NO 87% TAK YES NIE NO eTwinning 10 lat później 27 Jak pokazuje Rysunek 13, znakomita większość w liczbie 87% badanych nauczycieli deklaruje, że obecnie stosuje nowe narzędzia i materiały bezpośrednio w wyniku swojego udziału w eTwinningu, natomiast 78% badanych zaczęło stosować nowe metody nauczania. Choć obydwa wyniki są bardzo pozytywne, to fakt, że jednak blisko 10% mniej badanych deklaruje stosowanie nowych metod nauczania w wyniku zaangażowania w eTwinning można logicznie wytłumaczyć tym, że zmiana metod nauczania wymaga zmiany mentalności, a to może zająć więcej czasu. Z drugiej jednak strony stosowanie konkretnego narzędzia, które nauczyciel już wypróbował w ramach eTwinningu, lub które widział, jak stosują inni, pozwala zaoszczędzić czas i ułatwia zmianę dotychczas stosowanych metod w krótszej perspektywie czasowej. Oczywiście należy tutaj zaznaczyć, że zwiększając ekspozycję nauczycieli na nowe innowacyjne narzędzia i materiały oraz zachęcanie do korzystania z nich w swojej codziennej praktyce wpłynie z czasem na wszystkie metody nauczania stosowane przez nauczyciela, tak więc w dłuższej perspektywie czasowej proces zmian również będzie zachodził. 4.4. Jaki wpływ miał eTwinning na refleksje nauczycieli nad ich praktyką zawodową i czy nauczyciele dzielą się swoimi doświadczeniami zdobytymi w eTwinningu z innymi pra cownikami szkoły? As a result of eTwinning Rysunek 14: Jak często zastanawiasz się do you reflect nad How swojąfrequently pracą nauczycielską? on your own prac9ce? do you reflect more than Rysunek 15: Czy pod wpływem eTwinningu on your osię wn obecniebefore częściej zastanawiasz nad swojąpedagogical pracą nauczycielską? prac>ce? 0% 9% 17% 48% 43% 83% not at a niezbyt ll to some extent nigdy często quite aczęsto bit a lot całkiem bardzo często 28 eTwinning 10 lat później YES NIE NO TAK W celu uzyskania od nauczycieli możliwie najwierniejszej oceny własnej, poproszono ich najpierw, by zastanowili się jak często zastanawiają się nad swoją pracą i czy w wyniku zaangażowania w eTwinning rozmyślają o niej teraz częściej niż w przeszłości. Jak pokazuje Rysunek 14, spektakularne 91% odpowiedziało, że oddaje się refleksji na temat swojej pracy całkiem często lub bardzo często. Wynik ten wydaje się wiarygodny tym bardziej, że nauczyciele musieli poświęcić trochę czasu na refleksję nad swoją praktyką zawodową, by jak najbardziej szczegółowo odpowiedzieć na pytania z omawianej Podobnie duży odsetek nauczycieli deklaruje, że dzięki eTwinningowi Figure 17: ankiety. Freqeuncy with which teachers share eTwinning (83%) prac:ces ther school staff się refleksji na temat swojej pracy. obecnie częściejwith niżokiedyś oddaje 17: Freqeuncy with which teachers share eTwinning prac:ces with other school staff with which teachers share eTwinning prac:ces 3% with other school staff 4.5. Jak 24% często chers share eTwinning prac:ces dzielisz się swoimi doświadczeniami zdobytymi 3% hool staff w ramach eTwinningu z innymi pracownikami szkoły? 24% 32% 3% 32% Co ciekawe, obraz ten różnicuje się bardziej, gdy pytamy nauczycieli, jak często dzielą się swoimi 32% praktykami z innymi pracownika3% mi szkoły. Wyniki wskazują, że 41% nauczyciele częściej zastanawiają się nad własną praktyka 41% 24% 32% nauczycielską i czują się przy tym pewniej niż wówczas, gdy mają się tymi refleksjami podzielić z innymi, poszerzając w ten spoNIGDY NEVER OCCASIONALLY FREQUENTLY VERY FREQEUNTLY sób ogólną wiedzę i kompetencje CZASAMI OCCASIONALLY FREQUENTLY VERY FREQEUNTLY szkoły. Mniej niż połowa bada41% nych (41%) wyraziła zdanie, że CZĘSTO FREQUENTLY VERY FREQEUNTLY często dzieli się z kolegami i koleBARDZO CZĘSTO VERY FREQEUNTLY żankami swoimi doświadczeniami zdobytymi w ramach eTwinningu, a mniej niż jedna czwarta (24%) odpowiedziała, że robi to bardzo często. Blisko jedna trzecia respondentów odpowiedziała, że dzieli się swoimi doświadczeniami okazjonalnie, co oznacza, że ten istotny etap wymiany doświadczeń pod koniec realizacji projektu eTwinning lub danej formy doskonalenia zawodowego jest powszechnie postrzegany jako opcjonalny, lub realizowany tylko wtedy, gdy pozwala na to czas. Rysunek 16: Częstotliwość, z jaką nauczyciele dzielą się swoimi praktykami32% z innymi pracownikami szkoły % NEVER IONALLY QUENTLY eTwinning 10 lat później 29 Figure 17: Frequency with which teachers share eTwinning prac0ces with sięother chool sztaff Rysunek 17: Częstotliwość, z jaką nauczyciele dzielą swoimi s praktykami innymi pracownikami szkoły z uwzględnieniem profilu szkoły according to school profile innowacyjna 2% Innova0ve nieinnowacyjna Non-‐innova0ve 23% 45% 9% 0% 29% 54% 10% NEVER 20% 30% OCCASIONALLY 28% 40% 50% FREQUENTLY 60% 70% 80% 9% 90% 100% VERY FREQEUNTLY NIGDY CZASAMI CZĘSTO BARDZO CZĘSTO Przekrojowa analiza danych pokazuje, że nauczyciele częściej dzielą się swoimi doświadczeniami wyniesionymi z eTwinningu, kiedy nauczają w innowacyjnych szkołach. Na podstawie tej badanej próby widzimy, że znaczna większość (74%) nauczycieli pracujących w innowacyjnych szkołach deklaruje, że często lub bardzo często dzieli się swoimi doświadczeniami zdobytymi w eTwinningu, co pozostaje w uderzającym kontraście do 37% nauczycieli pracujących w nieinnowacyjnych szkołach, którzy deklarują to samo. Choć różnica jest oczywista, to jednak można uznać za budujące, że nieco ponad jedna trzecia nauczycieli pracujących w nieinnowacyjnych szkołach dzieli się swoimi doświadczeniami wyniesionymi z eTwinningu z innymi pracownikami szkoły, w tym z osobami nieuczestniczącymi w programie, i że czyni to mimo faktu, że pracuje w mniej sprzyjających okolicznościach. Co ciekawe, nie ma żadnej korelacji pomiędzy doświadczeniem nauczycieli wyrażonym w latach pracy i tym, czy nauczyciele dzielą się czy nie swoimi doświadczeniami zdobytymi w ramach eTwinningu. To z 30 eTwinning 10 lat później kolei mogłoby sugerować, że długość pracy nauczycielskiej w żaden sposób nie determinuje gotowości dzielenia się doświadczeniami, natomiast to, czy nauczyciele pracują w innowacyjnych szkołach, czy nie pracują, mogłoby już potencjalnie mieć wpływ (choć nie można wyciągnąć z niniejszej analizy żadnego związku przyczynowego). Informacje wynikające z omawianej analizy mocno więc przemawiają za tym, by eTwinning w większym stopniu ukierunkował swoje wysiłki na budowanie bardziej innowacyjnych szkół jako całości, raczej niż skupiał się na rozwoju indywidualnych nauczycieli. Aby wiedza i doświadczenia poszczególnych nauczycieli nie zostały zaprzepaszczone, i by mogły one stanowić zbiorowy kapitał, z którego czerpałaby cała szkoła, wskazane byłoby, aby program w dalszym ciągu zachęcał do dzielenia się rezultatami projektów eTwinning z osobami nieuczestniczącymi w programie i by w przyszłości zastosował odpowiednie strategie umożliwiające bardziej bezpośredni i otwarty charakter takich działań. Należałoby przedstawiać te działania jako integralną część udanego projektu eTwinning, a nie tylko jako opcjonalny dodatek do projektu pod koniec jego realizacji. Dzielenie się wynikami z kolegami i koleżankami ze szkoły powinno stanowić kluczowe zalecenie w wytycznych dla eTwinningu: jak skutecznie upowszechniać rezultaty projektu, by miały one trwały wpływ na rozwój zawodowy innych nauczycieli. Należy ponadto zachęcać nauczycieli, by pokazywali w eTwinningu, w jaki sposób prezentowali i omawiali swoją pracę z szerszą społecznością szkolną podczas zebrań lub specjalnych dni. Dzięki dzieleniu się inspirującymi przykładami inni nauczyciele być może zechcą zrobić to samo w swojej szkole. W najbliższym czasie dobrze byłoby zorganizować warsztaty online oraz seminarium online, a także przygotować wzorcowy projekt poświęcony dzieleniu się rezultatami projektów eTwinning i działaniom ukierunkowanym na doskonalenie zawodowe z udziałem osób spoza eTwinningu. Wskazane byłoby, aby niektóre z działań w zakresie doskonalenia zawodowego na ten temat były w szczególności kierowane do dyrektorów oraz kierownictwa szkół, jako że rola tych osób ma kluczowe znaczenie we włączaniu dobrych praktyk w główny nurt życia szkoły. eTwinning 10 lat później 31 5 Wpływ eTwinningu na uczenie się uczniów 5.1. Jakie praktyki uczenia się uczniów są obecnie stosowane częściej w wyniku udziału w eTwinningu? Rysunek 18: Wzrost stosowania określonych praktyk uczenia się wśród uczniów w wyniku udziału w1eTwinningu Figure 8: Increase in student learning prac>ces as a result of eTwinning „Students collect evidence about their work Uczniowie dokumentują swoją pracę tworząc portfolio (tzn. through tudent porIolios (i.e.the sswojej ystema>c tworząssystematyczny zbiór przykładów pracy) 64% collec>on of a learner’s exemplary work…) Uczniowie wybierają, czego będą sięauczyć; samitdecydują, jak WStudents choose what nd how hey learn, tegoand dokonają odpowiedzialność za własne się take i rbiorą esponsibility for their own uczenie learning 59% !Students Uczniowie assess eoceniają ach others ork pracęw innych 57% Students assess their własną own wpracę ork Uczniowie oceniają 57% Uczniowie w klasie samodzielnie własnym >Students wpracują ork individually at their we own pace tempie in the classroom Uczniowie pracują nad projektami, które trwają najmniej DStudents work on projects that rco equire at least one week to complete tydzień Uczniowie pracują małych grupach i wspólnie dochodzą TStudents ww ork in small groups to come up rozwiązania with a joint sdo olu>on to a problemu problem lub or zadania task 46% 75% 72% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 32 eTwinning 10 lat później Jak pokazuje Rysunek 18, 75% nauczycieli deklaruje, że w wyniku udziału w eTwinningu uczniowie bardziej angażują się w projekty niż to miało miejsce wcześniej. Prawie tylu samo nauczycieli (72%) stwierdza, że dzięki eTwinningowi częściej niż kiedyś angażuje uczniów do pracy w małych grupach, umożliwiając im wspólną pracę nad rozwiązaniem problemu. To budujące, że tak wysoki procent nauczycieli dużo częściej korzysta w swojej codziennej praktyce nauczycielskiej z metod nauczania XXI wieku i przypisuje to bezpośrednio swojemu zaangażowaniu w eTwinning. 5.2. Które z praktyk nauczania i uczenia się wspieranych przez technologie informacyjne są częściej stosowane w wyniku udziału w eTwinningu? Rysunek 19: Wzrost w nauczaniu i uczeniu się z wykorzystaniem technologii w wyniku udziału w eTwinningu Profil szkoły i wpływ eTwinningu na szerszą praktykę szkolną Wykorzystuję portale społecznościowe jako narzędzia do nauczania i uczenia się razem z moimi uczniami Korzystam w pracy z uczniami z wirtualnego środowiska edukacyjnego/systemu zarządzania szkoleniami (np. Moodle) Wspólnie z uczniami tworzę nowe materiały i zasoby Uczniowie grają w gry cyfrowe w celach edukacyjnych Uczniowie rozwijają umiejętności kodowania Uczniowie korzystają z urządzeń mobilnych podczas lekcji (np. laptopów, tabletów, telefonów komórkowych, itp.) Uczniowie korzystają z TIK/multimediów/Internetu podczas lekcji Uczniowie korzystają z TIK/multimediów/Internetu przy odrabianiu pracy domowej Komunikuję się przez internet z uczniami Komunikuję się przez internet z rodzicami Uczestniczę w szkoleniach online Oceniam cyfrowe zasoby pomocne w uczeniu się odnoszące się do przedmiotu, którego nauczam Wykorzystuję TIK do dostarczania informacji zwrotnej i/lub sprawdzania uczenia się Samodzielnie tworzę cyfrowe materiały dydaktyczne dla uczniów Przygotowuję i wykorzystuję prezentacje multimedialne podczas lekcji Wykorzystuję TIK/multimedia/Internet podczas lekcji Wykorzystuję TIK/multimedia/Internet do przygotowania lekcji eTwinning 10 lat później 33 Nauczycieli zapytano także czy obecnie, w wyniku swojego uczestnictwa w eTwinningu, częściej niż kiedyś stosują w swoim codziennym nauczaniu określone praktyki nauczania i uczenia się z wykorzystaniem nowych technologii. Jak pokazuje Rysunek 19, praktyki nauczania i uczenia się z wykorzystaniem technologii cyfrowych obejmują przede wszystkim następujące aspekty: nauczyciele uczestniczący w kursach organizowanych online (78%), nauczyciele i uczniowie wspólnie tworzący nowe materiały i zasoby (77%), nauczyciele korzystający podczas pracy z uczniami z serwisów społecznościowych jako narzędzi do nauczania i uczenia się (76%) oraz nauczyciele korzystający z TIK /sprzętu multimedialnego/internetu podczas lekcji (75%) i podczas przygotowywania ich (74%). Warto zauważyć, że choć wszystkie pozostałe praktyki nauczania i uczenia się z wykorzystaniem technologii cyfrowych zostały podobnie ocenione, jedyną praktyką, która została oceniona znacznie niżej było komunikowanie się online z rodzicami, gdzie blisko połowa respondentów deklaruje, że w wyniku udziału w eTwinningu obecnie korzysta z tej możliwości częściej. 5.3. Jaki wpływ miał eTwinning na poziomie uczniów? Rysunek 20: Wpływ eTwinningu na poziomie uczniów Poprawa jakości edukacji uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi Podniesienie motywacji uczniów Poprawa relacji osobistych wśród uczniów Rozwijanie umiejętności uczenia się wśród uczniów Rozwijanie autonomii uczniów oraz umiejętności przejmowania odpowiedzialności za własne uczenie się Propagowanie współpracy partnerskiej wśród uczniów ŻADEN MAŁY UMIARKOWANY DUŻY 34 eTwinning 10 lat później Według badanych nauczycieli, największy wpływ eTwinningu na uczniów to wzrost motywacji uczniów, co zadeklarowała zdecydowana większość (92 %) nauczycieli, stwierdzając, że eTwinning miał duży lub umiarkowany wpływ na wzrost motywacji uczniów. Na kolejnym miejscu znalazło się propagowanie współpracy partnerskiej wśród uczniów, do której - według 88% nauczycieli - eTwinning przyczynił się w dużym lub umiarkowanym stopniu. Aspektem, na który według zdecydowanej mniejszości nauczycieli (30%) eTwinning miał niewielki wpływ lub nie miał żadnego wpływu jest poprawa jakości edukacji uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Obszar ten dotyczący stosunkowo niewielkiego odsetka populacji nauczycieli i uczniów, ma jednak istotne znaczenie, mimo że poświęca mu się wystarczająco dużo uwagi. eTwinning mógłby więc zastanowić się nad większą aktywnością w tym obszarze, organizując warsztaty online lub grupy eTwinning skierowane przede wszystkim do nauczycieli pracujących z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych. eTwinning 10 lat później 35 6 Wpływ eTwinningu na szkoły 6.1. Jaki wpływ miał eTwinning na poziomie szkoły? Rysunek 21: Wpływ eTwinningu na poziomie szkoły Budowanie poczucia obywatelstwa europejskiego w szkole Podnoszenie świadomości pracowników szkoły odnośnie wagi wykorzystania Internetu w sposób bezpieczny i odpowiedzialny Zainteresowanie rodziców projektami europejskimi Zainteresowanie innych nauczycieli eTwinningiem Podnoszenie gotowości pracowników szkoły do rozpoczynania dalszych projektów innowacyjnych Poprawa relacji pomiędzy nauczycielami i uczniami Poprawa współpracy między nauczycielami ŻADEN MAŁY UMIARKOWANY DUŻY Nauczycieli poproszono o określenie stopnia w jakim eTwinning wpłynął na ich szkoły jako całość w odniesieniu do różnych czynników (wymienionych na Rysunku 21 powyżej). Ogólna tendencja rysuje się tak, że blisko jedna trzecia badanych deklaruje, że eTwinning miał bardzo duży wpływ na większość aspektów, około 40 % określiło ten wpływ jako umiarkowany, 20% jako niewielki i 10% lub mniej twierdzi, że eTwinning w ogólne nie ma żadnego wpływu. Można tutaj jednak zauważyć dwa ciekawe wyjątki. Poprawa relacji pomiędzy nauczycielami i uczniami to aspekt, w przypadku którego największa grupa respondentów zgadza się (84%), że eTwinning miał umiarkowany lub duży wpływ na szkoły, w których uczą. To bardzo pozytywny wynik, ewidentnie pokazujący, że choć eTwinning jest wyraźnie adresowany do nauczycieli, to ostatecznie program ten wpływa też na samych uczniów, co jest bardzo budujące. Kolejnym elementem, który został oceniony nieco wyżej pod względem wpływu w porównaniu z innymi aspektami jest budowanie poczucia obywatelstwa europejskiego w obrębie 36 eTwinning 10 lat później szkoły, gdzie 77% nauczycieli ogółem zgodziło się, że eTwinning miał umiarkowany lub dużym wpływ. To również bardzo krzepiący wynik, ponieważ szerzenie poczucia obywatelstwa i solidarności wydaje się szczególnie trafne i istotne w dzisiejszych czasach, w kontekście kryzysu uchodźców w Europie czy ataków terrorystycznych w Paryżu i Kopenhadze w 2015 roku. Warto również wspomnieć, że angażowanie rodziców w projekty europejskie to aspekt najniżej oceniony, gdzie ponad jedna trzecia wszystkich respondentów deklaruje, że eTwinning nie miał żadnego wpływu lub że ten wpływ był niewielki. Ten brak oddziaływania w przypadku rodziców nawiązuje do wcześniejszych wyników opisanych w rozdziale 5.2, gdzie zauważyliśmy, że blisko połowa nauczycieli stwierdza, że komunikowanie się online z rodzicami nie wzrosło pod wpływem zaangażowania w eTwinning. Być może dzieje się tak dlatego, że do chwili obecnej zaangażowanie rodziców nie było priorytetem w eTwinningu i nie poświęcano temu aspektowi jakiejś szczególnej uwagi. Dlatego też w kolejnych latach swojej działalności eTwinning mógłby bliżej przyjrzeć się temu zjawisku. 6.2. Czy wpływ eTwinningu jest odbierany inaczej przez nowych nauczycieli w porównaniu z doświadczonymi pedagogami czy nauczycielami pracującymi w innowacyjnych i nieinnowacyjnych szkołach? Rysunek 22: Wpływ eTwinningu na poziomie szkoły (nowi nauczyciele) Budowanie poczucia obywatelstwa europejskiego w szkole Podnoszenie świadomości pracowników szkoły odnośnie wagi wykorzystania Internetu w sposób bezpieczny i odpowiedzialny Zainteresowanie rodziców projektami europejskimi Zainteresowanie innych nauczycieli eTwinningiem Podnoszenie gotowości pracowników szkoły do rozpoczynania dalszych projektów innowacyjnych Poprawa relacji pomiędzy nauczycielami i uczniami Poprawa współpracy między nauczycielami ŻADEN MAŁY UMIARKOWANY DUŻY eTwinning 10 lat później 37 Rysunek 23: Wpływ eTwinningu na poziomie szkoły (bardzo doświadczeni nauczyciele) Budowanie poczucia obywatelstwa europejskiego w szkole Podnoszenie świadomości pracowników szkoły odnośnie wagi wykorzystania Internetu w sposób bezpieczny i odpowiedzialny Zainteresowanie rodziców projektami europejskimi Zainteresowanie innych nauczycieli eTwinningiem Podnoszenie gotowości pracowników szkoły do rozpoczynania dalszych projektów innowacyjnych Poprawa relacji pomiędzy nauczycielami i uczniami Poprawa współpracy między nauczycielami ŻADEN MAŁY UMIARKOWANY DUŻY Aby lepiej zrozumieć dane opisujące wpływ eTwinningu na szkołę, porównaliśmy ze sobą różne kategorie respondentów, by sprawdzić, czy można zaobserwować jakieś tendencje. Na początku zbadaliśmy, czy długość doświadczenia nauczycieli wyrażonego w latach ma potencjalny wpływ na poziom oddziaływania eTwinningu na poziomie szkolnym. Aby tego dokonać, zdefiniowaliśmy „nauczycieli-nowicjuszy” jako tych, którzy mają 3 lata lub mniej doświadczenia w nauczaniu, a „bardzo doświadczonych nauczycieli” jako tych, którzy uczą od 21 lat i dłużej. Jak wyraźnie pokazują Rysunki 22 i 23, poziom wpływu eTwinningu zadeklarowany przez nauczycieli-nowicjuszy i bardzo doświadczonych nauczycieli jest w gruncie rzeczy bardzo podobny, przy nieco wyższym poziomie pozytywnego wpływu (umiarkowanego lub dużego) zadeklarowanego przez bardzo doświadczonych nauczycieli. Na tej podstawie możemy wysnuć wniosek, że to jak bardzo doświadczeni są nauczyciele wydaje się nie mieć żadnego związku z poziomem wpływu eTwinningu na szkoły, w których ci nauczyciele pracują. 38 eTwinning 10 lat później Rysunek 24: Wpływ eTwinningu na poziomie szkoły (szkoły innowacyjne ) Budowanie poczucia obywatelstwa europejskiego w szkole Podnoszenie świadomości pracowników szkoły odnośnie wagi wykorzystania Internetu w sposób bezpieczny i odpowiedzialny Zainteresowanie rodziców projektami europejskimi Zainteresowanie innych nauczycieli eTwinningiem Podnoszenie gotowości pracowników szkoły do rozpoczynania dalszych projektów innowacyjnych Poprawa relacji pomiędzy nauczycielami i uczniami Poprawa współpracy między nauczycielami ŻADEN MAŁY UMIARKOWANY DUŻY Rysunek 25: Wpływ eTwinningu na poziomie szkoły (szkoły nieinnowacyjne) Budowanie poczucia obywatelstwa europejskiego w szkole Podnoszenie świadomości pracowników szkoły odnośnie wagi wykorzystania Internetu w sposób bezpieczny i odpowiedzialny Zainteresowanie rodziców projektami europejskimi Zainteresowanie innych nauczycieli eTwinningiem Podnoszenie gotowości pracowników szkoły do rozpoczynania dalszych projektów innowacyjnych Poprawa relacji pomiędzy nauczycielami i uczniami Poprawa współpracy między nauczycielami ŻADEN MAŁY UMIARKOWANY DUŻY eTwinning 10 lat później 39 Z drugiej jednak strony, ciekawe jest, że gdy badamy poziom wpływu programu na szkołę i pytamy o to nauczycieli pracujących w innowacyjnych szkołach oraz nauczycieli pracujących w nieinnowacyjnych szkołach, wówczas różnica pomiędzy tym, co deklarują te grupy badanych jest rzeczywiście wyraźna. Jak pokazują odpowiedzi udzielone w badaniu, eTwinning ma większy wpływ na poziomie szkolnym, kiedy nauczyciel zaangażowany w działania w ramach eTwinningu pracuje w - jak to określono w niniejszym raporcie – innowacyjnej szkole (tj. szkole, która aktywnie uczestniczy w projektach międzynarodowych, kultywuje innowacyjne praktyki w szkole, propaguje współpracę wśród nauczycieli i jest zaangażowana w proces samoewaluacji, jak opisano w rozdziale 3). Blisko 80% lub więcej nauczycieli pracujących w innowacyjnych szkołach deklaruje, że eTwinning miał wpływ na ich szkołę jako całość w odniesieniu do wszystkich obszarów w porównaniu z 30% nauczycieli, którzy pracują w nieinnowacyjnych szkołach. Jedynym wyjątkiem jest aspekt poprawy relacji pomiędzy uczniami i nauczycielami, gdzie - co ciekawe - większość nauczycieli pracujących w nieinnowacyjnych szkołach (60%) oceniło eTwinning jako mający umiarkowany lub duży wpływ. Choć nie można tutaj wyciągnąć żadnego związku przyczynowo skutkowego pomiędzy rodzajem szkoły, w której pracuje nauczyciel, a wpływem jaki eTwinning ma na tę szkołę, to opisywana tutaj korelacja wydaje się jednak sugerować, że profil szkoły może istotnie mieć wpływ na to, jak dużo szkoła może zyskać w wyniku zaangażowania danego nauczyciela w program. I ponownie wyniki te wydają się potwierdzać kierunek eTwinningu propagowany przez Zespół Doradców Pedagogicznych, czyli odchodzenie od dążenia do rozwoju indywidualnych nauczycieli na rzecz koncentrowania się na szkole jako całości. Należy mieć nadzieję, że skupiając się na szkole jako całości wpływ na tym poziomie będzie większy. 40 eTwinning 10 lat później 7 Rozwój zawodowy w ramach eTwinningu: Udział nauczycieli i uznanie ich osiągnięć 7.1. W jakim stopniu nauczyciele wykorzystują i doceniają platfor my dedykowane współpracy zespołowej oraz usługi w zakre sie doskonalenia zawodowego dostępne w eTwinningu? Rysunek 26: Wykorzystanie przez eTwinnerów platform współpracy oraz usług w zakresie doskonalenia zawodowego Czy kontaktowałeś/-łaś się z innymi nauczycielami za pośrednictwem Pulpitu eTwinning? Czy uczestniczyłeś/-łaś w pokojach nauczycielskich w ramach eTwinningu? Czy uczestniczyłeś w grupach eTwinning? Czy uczestniczyłeś/-łaś w krajowych warsztatach stacjonarnych w ramach eTwinningu? Czy uczestniczyłeś/-łaś w europejskich warsztatach stacjonarnych w ramach eTwinningu? Czy uczestniczyłeś/-łaś w seminariach online w ramach eTwinningu? Czy uczestniczyłeś/-łaś w kursach online w ramach eTwinningu? Czy uczestniczyłeś/-łaś w warsztatach online w ramach eTwinningu? Tak Nie eTwinning 10 lat później 41 Rysunek 27: Uznanie eTwinnerów dla platform współpracy oraz usług w zakresie doskonalenia zawodowego Kontakt z innymi nauczycielami za pośrednictwem Pulpitu Pokoje nauczycielskie Grupy eTwinning Krajowe warsztaty stacjonarne w ramach eTwinningu Europejskie warsztaty stacjonarne w ramach eTwinningu Seminaria online w ramach eTwinningu Kursy online w ramach eTwinningu Warsztaty online w ramach eTwinningu 0% 2% 1% 0% 0% 3% 1% 1% ZUPEŁNIE NIEPRZYDATNE NIEZBYT PRZYDATNE CAŁKIEM PRZYDATNE BARDZO PRZYDATNE Najbardziej uderzające na Rysunkach 26 i 27 jest to, że bardzo wysoki odsetek (90%) eTwinnerów kontaktował się z innymi eTwinnerami za pośrednictwem Pulpitu eTwinning (obecnie eTwinning Live) i 96% z nich określiło to jako całkiem lub bardzo przydatne. Można stwierdzić więc, że Pulpit był skutecznie działającym interfejsem, umożliwiającym kontakt pomiędzy poszczególnymi eTwinnerami. Przyglądając się drugiej stronie tego spektrum, można zauważyć, że usługą, z której korzysta najmniej eTwinnerów (22%) to prowadzone w ramach eTwinningu kursy online. To odzwierciedla fakt, że udział w każdym kursie jest ograniczony do 150 osób wybieranych przez odpowiednie biuro kontaktowe NSS. Co więcej, jest to najbardziej intensywna forma doskonalenia zawodowego ze wszystkich aktualnie dostępnych w ramach eTwinningu, ponieważ wymaga ona od nauczyciela zaangażowania przez okres 6 tygodni. Jeśli chodzi o stopień przydatności takich kursów online, aż 97 % respondentów deklaruje, że były one całkiem lub bardzo przydatne. Jak widać na Rysunku 26, wszystkie inne platformy współpracy zespołowej i formy doskonalenia zawodowego przyciągnęły 41% lub mniej badanych eTwinnerów (z wyjątkiem pokoi nauczycielskich, w których uczestniczyło 52% respondentów). Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że tylko niewielki odsetek eTwinnerów korzysta i czerpie korzyści z różnego rodzaju dostępnych platform współpracy zespołowej oraz z różnych form 42 eTwinning 10 lat później doskonalenia zawodowego. Jeśli jednak weźmie się pod uwagę, że w rzeczywistości średnio tylko jedna trzecia wszystkich zarejestrowanych eTwinnerów realizuje projekty, to robi wrażenie fakt, że przeciętnie większy odsetek badanych w omawianej ankiecie deklaruje, że uczestniczy w różnych formach doskonalenia zawodowego dostępnych w tym programie. Co więcej, pamiętając, że udział w tych różnorodnych formach doskonalenia zawodowego jest dobrowolny, a także realizowany w wolnym czasie nauczyciela i nie skutkuje żadnym formalnym uznaniem, to poziom uczestnictwa można uznać za raczej pozytywny. Należy także podkreślić, że przeciętnie blisko 90% nauczycieli, którzy deklarują obecność na platformach współpracy zespołowej lub w różnych formach szkoleniowych ocenia ten udział jako całkiem lub bardzo przydatny. Przeprowadzona ostatnio analiza wpływu dotycząca eTwinningu ujawniła także, że udział w takich formach doskonalenia zawodowego ma wpływ na motywację i entuzjazm eTwinnerów, a także na ich metody nauczania oraz sposób realizacji projektów (European Commission (c), 2015). eTwinning ma więc ogromny potencjał jeśli chodzi o dalsze rozwijanie możliwości doskonalenia zawodowego i powinien skoncentrować się na przyciąganiu szerszych rzeszy nauczycieli, którzy mogliby z tych narzędzi i możliwości skorzystać. Zasadność działania eTwinningu w tym obszarze jest także podkreślana w przeprowadzonym na szeroką skalę badaniu poświęconym TIK w edukacji w Europie (w którym uczniowie, nauczyciele i dyrektorzy szkół udzielili 190,000 odpowiedzi) i które podkreśla niewykorzystany potencjał internetowych wspólnot edukacyjnych nauczycieli (European Schoolnet, 2013). Jak pokazuje Rysunek 27, oprócz wspomnianych już kursów online, najbardziej docenianymi formami doskonalenia zawodowego są warsztaty stacjonarne zarówno na szczeblu krajowym jak i europejskim, które 98% badanych określa jako całkiem lub bardzo użyteczne. Najmniej docenianą przestrzenią współpracy zespołowej są pokoje nauczycielskie, gdzie 13% badanych deklaruje, że nie są one zbyt pomocne lub że są zupełnie niepomocne. Warto również zauważyć, że w momencie publikacji tej ankiety pokoje nauczycielskie przestały istnieć i zostały zastąpione przez odnowione grupy eTwinning, które w czasie swojego krótkiego istnienia zostały bardziej pozytywnie ocenione (zobacz Rysunek 27). eTwinning 10 lat później 43 Rysunek 28: Udział w doskonaleniu zawodowym w zależności od profilu eTwinnera Czy kontaktowałeś/-łaś się z innymi nauczycielami za pośrednictwem Pulpitu eTwinning? Czy uczestniczyłeś/-łaś w pokojach nauczycielskich? Czy uczestniczyłeś/-łaś w grupach eTwinning? Czy uczestniczyłeś/-łaś w krajowych warsztatach stacjonarnych w ramach eTwinningu? Czy uczestniczyłeś/-łaś w europejskich warsztatach stacjonarnych w ramach eTwinningu? Czy w ramach eTwinningu uczestniczyłeś/-łaś w seminarich online? Czy w ramach eTwinningu uczestniczyłeś/-łaś w kursach online? Czy w ramach eTwinningu uczestniczyłeś/-łaś w warsztatach online? ZAAWANSOWANY NOWY Dla potrzeb niniejszej analizy, „zaawansowani eTwinnerzy” to osoby, które opisują siebie w następujący sposób: koordynator jednego lub większej liczby projektów aktualnie realizowanych; uczestniczący w różnego rodzaju projektach, które już zostały ukończone; uczestniczący w projektach, które zostały pomyślnie ukończone, a w chwili obecnej zaangażowany w nowe projekty. „Nowi eTwinnerzy” to osoby, które określiły siebie jako nowe osoby w eTwinningu i zaangażowane po raz pierwszy w projekt lub więcej projektów aktualnie realizowanych. Ciekawy wynik pokazuje Rysunek 28 - więcej zaawansowanych eTwinnerów w porównaniu z nowymi eTwinnerami regularnie uczestniczy w platformach współpracy zespołowej i formach doskonalenia zawodowego. To pokazuje, że im bardziej nauczyciel jest zaangażowany w eTwinning, tym większy ma apetyt na dalsze dokształcanie się. To bardzo budujący wynik. Z drugiej jednak strony, z korzyścią dla eTwinningu byłoby zapewnienie większego wsparcia dla nowych eTwinnerów, po to, by nowe osoby w eTwinningu miały wiedzę na temat dostępnych narzędzi i usług i były zachęcane do korzystania z nich. Ambasadorowie eTwinning, czyli najbardziej doświadczeni spośród wszystkich eTwinnerów, odgrywają tutaj istotną rolę, wspólnie z biurami kontaktowymi i Centralnym Biurem Programu eTwinning. I rzeczywiście, podczas Tygodni eTwinning w 2015 roku, Biuro Centralne CSS, zaangażowało ambasadorów eTwinning w kampanię adresowaną do nowo przybyłych. 44 eTwinning 10 lat później 7.2. Wiedza badanych w zakresie uznania w ramach eTwinningu Rysunek 29: Wiedza eTwinnerów o certyfi- Rysunek 30: Wiedza eTwinnerów o działa- uczestnictwaawareness of cer8ficate profilu eTwinning Figure 31: enaTwinner's awareness of lis7ng of Figure 3kacie 0: eTwinner's of niach ac7vi7es on eTwinning profile par8cipa8on 19% 19% 31% 31% 69% 81% 81% Tak YES 69% Nie NO YES Tak NO Nie Wyniki badania pokazują, że respondenci są ogólnie bardziej świadomi Figure 32: Usefulness of eTwinning cer:ficates for możliwości uzyskania uznania w postaci advancing eTwinners' careers certyfikatu uczestnictwa w różnych formach doskonalenia zawodowego (81%) 14% niż zdobycia uznania poprzez publika14% cję listy działań na profilu użytkownika (69%). To sygnał dla biur kontaktowych 29% 29% 57% i Biura Centralnego, które powinny jesz57% cze raz przyjrzeć się, w jaki sposób promuje się dostępne formy uznania na poziomie centralnym i na poziomach krajowych. Biura programu powinny Tak Nie Dotyczy YES Nie NO NOT APPLICABLE podkreślać, że wszystkie projekty eTwinnerów oraz działania na rzecz rozwoju zawodowego publikowane są na profilach poszczególnych nauczycieli. Tylko nieco ponad połowa respondentów (57%) deklaruje, że uzyskanie certyfikatu eTwinning stwierdzającego udział w określonych formach doskonalenia zawodowego rzeczywiście ma znaczenie dla ich kariery zawodowej. Jest to warte uwagi, ponieważ jak pokazują wyniki badań, pomimo braku formalnego uznania dla form doskonalenia zawodowego w eTwinningu, znaczna liczba nauczycieli mimo wszystko korzysta z tych możliwości i określa je jako przydatne, co pokazują Rysunki 26 i 27. Rysunek 31: Przydatność certyfikatów eTwinning dla rozwoju kariery zawodowej eTwinning 10 lat później 45 Metody, takie jak promowanie na portalu eTwinning, w kanałach krajowych (np. informacje przekazywane przez władze szkolne w okólnikach), a także inne działania promocyjne należy stosować w perspektywie krótkoterminowej, by eTwinnerzy byli świadomi możliwych form uznania dostępnych w eTwinningu; może to odgrywać dużą rolę motywacyjną, zachęcającą nauczycieli do aktywnego działania. Środków tych nie należy kierować wyłącznie do eTwinnerów, ale do wszystkich nauczycieli, którzy pragną rozwijać się zawodowo. Należałoby ponadto włożyć dodatkowy wysiłek w informowanie nowych eTwinnerów, po raz pierwszy przyłączających się do społeczności eTwinning, o dostępnych możliwościach uznania. 7.3. Jakie tematy i w jakich formach chcieliby realizować eTwinnerzy w przyszłości w ramach doskonalenia zawodowego? Figure 33: Preferred topics for professional development Rysunek 32: Preferowane tematy doskonalenia zawodowego Nie jestem zainteresowany/-a działaniami w zakresie doskonalenia zawodowego I am not interested in Professional Development acIviIes 2% Other 11% Inne Teaching and learning methodologies 63% Metody nauczania i uczenia się CLIL (Zintegrowane Nauczanie Przedmiot- CLIL (Content and Language Integrated Learning) owo-Językowe) 41% Competence-‐based topics Tematy poświęcone kompetencjom 61% Subject-‐based topics Tematy związane z określonym przedmiotem 58% 0% 10% 20% 30% 40% Subject-‐based topics Competence-‐based topics CLIL (Content and Language Integrated Learning) Teaching and learning methodologies 50% 60% 70% Other o tematy, które eTwinnerzy chcieliby I am not interested in Professional Development acJviJes Jeśli chodzi realizować w ramach działań doskonalenia zawodowego dostępnych w eTwinningu (respondenci mogli wybrać więcej niż jeden temat), preferencje nauczycieli rozkładają się raczej równomiernie pomiędzy metody nauczania i uczenia się (63%), tematy nawiązujące do kompetencji (61%), tematy związane z określonymi przedmiotami (58%). 46 eTwinning 10 lat później Figure 34: Preferred formats for professional development Rysunek 33: Preferowane formy doskonalenia zawodowego 38% eTwinning groups Grupy eTwinning Krajowe warsztaty stacjonarne w ramach Face-‐to-‐face naAonal eTwinning eTwinningu workshops 58% Europejskie warsztaty stacjonarne w ramach Face-‐to-‐face European eTwinning eTwinningu workshops 63% 46% eTwinning online seminars Seminaria online w ramach eTwinningu 51% online courses Kursy onlineeTwinning w ramach eTwinningu nline learning events WarsztatyeTwinning online woramach eTwinningu 0% 57% 10% 20% 30% 40% 50% 60% eTwinning online learning events eTwinning online courses eTwinning online seminars Face-‐to-‐face European eTwinning workshops 70% Face-‐to-‐face nRysunek aBonal eTwinning workshops eTwinning groups warsztaty stacjonarne zostały Ponownie, jak pokazuje 33, europejskie i krajowe najwyżej ocenione przez nauczycieli, gdzie odpowiednio 63% i 58% badanych określiło je jako preferowane formy w zakresie przyszłego doskonalenia zawodowego w ramach eTwinningu. Wyniki te są spójne z wynikami przedstawionymi na Rysunku 27, który pokazuje, że dla blisko 98% nauczycieli stacjonarne formy doskonalenia zawodowego, w których uczestniczyli były całkiem lub bardzo przydatne. Ciekawe jest jednak to, że 57% nauczycieli deklaruje swoje preferencje w kierunku warsztatów online, które znajdują się zaraz na kolejnym miejscu za spotkaniami o charakterze stacjonarnym. eTwinning 10 lat później 47 8 Czego dowiadujemy się z tych badań i jakie są dalsze plany? Dzięki 6 000 nauczycieli, którzy dobrowolnie wzięli udział w niniejszym badaniu, w 10 lat od poczęcia eTwinningu możemy dzisiaj powiedzieć coś na temat wpływu, jaki wierzymy, że program ten miał na umiejętności i pracę nauczycieli. Pozytywnie należy ocenić fakt, że nauczyciele nie tylko deklarują, że eTwinning miał największy wpływ na nauczanie przez nich umiejętności przekrojowych (obszar uznawany przez nauczycieli za szczególnie wymagający), ale też zapewniają, że ze wszystkich wymienionych praktyk jest to działanie, które w wyniku swojego udziału w eTwinningu obecnie najczęściej wcielają w życie. To bardzo budujący fakt, bo choć nauczyciele mają dostęp do zasobów oraz różnych możliwości doskonalenia zawodowego w zakresie nauczanego przez siebie przedmiotu, to jednak mniej jest dostępnych materiałów i szkoleń, dzięki którym nauczyciele mogliby rozwijać umiejętności nauczania i oceniania kompetencji i treści przekrojowych, co częściowo właśnie z tego powodu jest dla nauczycieli szczególnie trudne. eTwinning odgrywa więc tu szczególną rolę w wypełnianiu tej luki. Innym unikalnym aspektem eTwinningu, z którym nauczyciele niezbyt często stykają się w swojej codziennej pracy to platforma współpracy zespołowej zawierająca narzędzia i możliwości doskonalenia zawodowego skierowane do nauczycieli zainteresowanych przede wszystkim rozwijaniem umiejętności nauczania i uczenia się metodą projektów. Była to kolejna umiejętność, na którą według największej liczby respondentów eTwinning miał duży lub umiarkowany wpływ. Warto również przyjrzeć się wpływowi eTwinningu na umiejętności nauczycieli w zakresie języków obcych ze względu na międzynarodowy wymiar programu oraz na umiejętności współpracy z nauczycielami innych przedmiotów. Wszystkie z czterech umiejętności, na które - według nauczycieli - eTwinning miał największy wpływ (zwłaszcza zdolność nauczania umiejętności przekrojowych oraz umiejętność współpracy z nauczycielami innych przedmiotów) to obszary szczególnie pielęgnowane w ramach eTwinningu i które w innych okolicznościach trudniej byłoby 48 eTwinning 10 lat później nauczycielom rozwijać lub mieliby ku temu mniej sposobności. Dokumentują to badania przedstawione w niniejszym raporcie. eTwinnerzy biorący udział w badaniu, zadeklarowali również, że program przyczynił się także do częstszego stosowania przez nich praktyk nauczycielskich XXI wieku. o charakterze progresywnym, w tym nauczania wielodyscyplinarnego, rozwijania kompetencji uczniów, dyskusji z aktywnym udziałem uczniów, rozwijania umiejętności uczenia się, problemowego nauczania i uczenia się. Możliwość rozwijania tych umiejętności i praktyk to kamienie milowe edukacyjnej wartości dodanej eTwinningu dla nauczycieli i uczniów z 36 krajów. Jest rzeczą oczywistą, że w kolejnych latach eTwinning powinien poświęcić odpowiedni czas i zasoby, by program nadal mógł oferować wysokiej jakości usługi, umożliwiające stale rosnącej liczbie nauczycieli czerpanie korzyści z rozwijania przez nich tych ważnych umiejętności i praktyk XXI w., przygotowujących dzisiejszych uczniów na wyzwania jutra. Patrząc w przyszłość, czy eTwinning powinien inwestować swój czas i energię także w innych obszarach? Na podstawie wyników badań, obszarami, na które według badanych eTwinning miał najmniejszy wpływ są: edukacyjne wykorzystanie TIK, rozwijanie zainteresowania rodziców projektami europejskimi i próba zaangażowania ich w te projekty oraz poprawa jakości edukacji uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Te drogi można by zbadać w najbliższej przyszłości. Aby ugruntować zainteresowanie nauczycieli określonymi platformami współpracy zespołowej, zasobami projektów czy możliwościami rozwoju zawodowego powiązanymi z tymi obszarami, dobrze byłoby przeprowadzić badanie opinii lub opublikować ankietę na temat potrzeb użytkowników skierowaną do wszystkich eTwinnerów. W kontekście odchodzenia od rozwoju umiejętności i praktyk indywidualnych nauczycieli, jednym z najciekawszych wyników niniejszej analizy jest oczywiste znaczenie typu szkoły, w której dany nauczyciel pracuje. Analiza korelacji pokazuje, że nauczyciele pracujący w innowacyjnych szkołach w większym stopniu dzielą się swoimi praktykami zdobytymi w ramach eTwinningu z innymi pracownikami szkoły niż nauczyciele pracujący w nieinnowacyjnych szkołach. Ci pierwsi także konsekwentnie wskazują, że - w porównaniu z nauczycielami z nieinnowacyjnych szkół - eTwinning miał większy wpływ na różne aspekty na poziomie szkoły. Choć wyniki pokazują również, że nauczyciele pracujący w mniej sprzyjających warunkach szkolnych mimo wszystko uczestniczą w eTwinningu i czerpią korzyści z tego programu, to jednak ewidentnie widać, że najwięcej nauczycieli uczestniczących w programie i korzystających z jego dobrodziejstw pracuje w szkołach, które dla potrzeb tej analizy zostały zdefiniowane jako innowacyjne; są to miejsca, w których propaguje się kulturę samooceny, współpracę nauczycieli, zaangażowanie w projekty międzynarodowe, zaangażowanie w innowacyjne działania. Na kolejnym etapie swojego rozwoju eTwinning powinien odgrywać kluczową rolę nie tylko w działaniach na rzecz rozwoju zawodowego indywidualnych nauczycieli, ale powinien także dbać o to, by szkoły stawały się bardziej innowacyjne pod względem stosowanych praktyk nauczania i uczenia się, niezależnie od swojej sytuacji początkoeTwinning 10 lat później 49 wej. Aby tego dokonać, eTwinning mógłby przyjąć dwutorowe podejście. Po pierwsze, należałoby opracować działania specjalnie ukierunkowane na nauczycieli z mniej innowacyjnych szkół, by zapewnić im jak najlepsze wsparcie, dzięki któremu mogliby w pełni uczestniczyć w eTwinningu i dzielić się swoimi praktykami z całą szkołą, szerząc w ten sposób innowację; drugi tor działań to działania adresowane do nauczycieli już pracujących w innowacyjnych szkołach; należałoby wspierać ich w wychodzeniu ze swoimi innowacyjnymi praktykami poza własną szkołę i w dzieleniu się nimi z sąsiednimi szkołami, które w ten sposób mogłyby otrzymywać wsparcie na poziomie lokalnym. Jedna z możliwości zakładałaby opracowanie programu doradztwa, według którego eTwinnerzy pracujący w innowacyjnych szkołach łączyliby się w ramach swojej współpracy z mniej innowacyjnymi szkołami, by w ten sposób umożliwić przekazywanie wytycznych i oferowanie pomocy. Program ten mógłby być pilotowany w ramach przyszłych jakościowych działań monitorujących z udziałem niewielkiej grupy nauczycieli z jednego kraju oraz z podobną grupą nauczycieli z różnych krajów, by w ten sposób określić najlepsze warunki działania takiego programu doradztwa i aby w przyszłości przynosił on zamierzone efekty. Tego typu działanie jest konkretnym przykładem odpowiedzi na potrzeby określone w poprzedniej ankiecie badającej wpływ i zakłada bardziej efektywne wykorzystanie doświadczenia zaawansowanych eTwinnerów zarówno w obrębie ich szkół jak i w ramach całego programu (European Commission (c), 2015). Inną rekomendacją, którą warto byłoby rozważyć, jest przygotowanie specjalnych platform współpracy zespołowej (np. grup eTwinning) oraz możliwości rozwoju zawodowego (np. warsztaty online) dedykowanych dyrektorom oraz zespołom kierowniczym szkół. Ukierunkowanie działań na osoby kierujące szkołą nie tylko podniesie wiedzę szkół w zakresie możliwości, jakie eTwinning ma im do zaoferowania, ale w ten sposób wzrosną także szanse, że praktyki typowe dla eTwinningu będą wpływać na politykę szkolną i docelowo wejdą w jej główny nurt. Dyrektorzy szkół aktualnie reprezentują niewielką grupę wszystkich eTwinnerów, co odzwierciedla fakt, że program ten jest skierowany przede wszystkim do nauczycieli, a pośrednio przez nich - do uczniów. W związku z powyższym zaleca się zorganizowanie kampanii adresowanej do dyrektorów szkół oraz opracowanie dla nich specjalnych działań. Zaangażowanie dyrektorów szkół może być na przykład tematem przewodnim kolejnej edycji kampanii „Tygodnie eTwinning”. Ponadto, na ceremonię rozdania nagród eTwinning, oprócz zwycięzców - nauczycieli i uczniów, można by także zaprosić dyrektorów zwycięskich szkół i zorganizować spotkanie, podczas którego przybyłe osoby, Biuro Centralne Programu eTwinning oraz biura kontaktowe NSS mogłyby wspólnie dyskutować o swoich potrzebach i o tym, w jaki sposób szkoły mogłyby w największym stopniu skorzystać z programu. Zgodnie z wynikami opisywanej tutaj ankiety, ukazującymi bardziej umiarkowane oddziaływanie eTwinningu na nieinnowacyjne szkoły, przeprowadzone ostatnio badanie wpływu ujawniło, że nieuprzywilejowane środowisko (w którym brak wsparcia ze strony kolegów, koleżanek oraz dyrekcji i gdzie program nauczania jest nieelastyczny) to największa złożona bariera (obok braku czasu), utrudniająca nauczycielom zaanga50 eTwinning 10 lat później żowanie w projekty eTwinning (European Commission (c), 2015). Dlatego też w raporcie zaleca się, aby w swoim kolejnym planie działania Zespół Doradców Pedagogicznych uwzględnił jako priorytetowe zrozumienie ograniczeń powszechnie napotykanych przez szkoły z różnych krajów, utrudniających tym szkołom bardziej dogłębne zaangażowanie się w eTwinning i osiąganie maksymalnych korzyści. Wspomniane ograniczenia wynikają z organizacji szkoły, zarządzania, kultury oraz programu nauczania, a dedykowane tym problemom badanie oraz spotkanie się najpierw z nauczycielami z różnych krajów pomoże zrozumieć te bariery i określić sprzyjające warunki oraz mechanizmy wymagane na poziomie szkoły. Niniejsze badanie - jak i poprzednia analiza wpływu - wyraźnie pokazują, że nauczyciele działający w eTwinningu, poprzez współpracę i dostęp do różnych form doskonalenia zawodowego uczą się o nowych narzędziach i metodach nauczania i stosują je w swojej codziennej praktyce nauczycielskiej. (European Commission (c), 2015). Nabyte przez nauczycieli doświadczenie i nowa wiedza rzadko są jednak przekazywane dalej w ramach szeroko zakrojonej współpracy szkolnej i szkolnych projektów. Centralne Biuro programu już dostrzegło tę prawidłowość, a ostatnia promocja szkolnych zespołów eTwinning podczas specjalnie dedykowanej kampanii w 2012 roku była pierwszym krokiem w kierunku rozwiązania tego problemu. Mając na uwadze wcześniejsze badanie wpływu, niniejszy raport zaleca promowanie wśród szkół „łącznego wpływu”, osiąganego w wyniku udziału w kolejnych projektach eTwinning oraz zaopatrzenie szkół w stosowne wytyczne na ten temat. Bezpośrednie zaangażowanie dyrektorów szkół w tego typu działania poprzez zachęcanie i wspieranie ich w tworzeniu szkolnej polityki ułatwiającej szkole długoterminowe zaangażowanie się w eTwinning (oraz - ogólnie rzecz ujmując - w nauczanie w oparciu o projekty międzynarodowe i w rozwój zawodowy) to strategiczny i trwały sposób pomocy szkołom w stawaniu się bardziej innowacyjnymi pod względem stosowanych metod nauczania i uczenia się. Należy wspomnieć, że koncepcja „szkoły eTwinning” znalazła się w centrum uwagi już 2006 roku, a więc rok po oficjalnej inauguracji eTwinningu. W tym czasie zamysł ten nie miał jednak szans nabrać kształtu i nie mógł wejść w główny nurt programu, ponieważ program był w dopiero w początkowej fazie rozwoju. Dziewięć lat później pozioma ekspansja społeczności eTwinning osiągnęła przeciętny wynik ponad dwóch eTwinnerów na każde 138 566 szkół, zarejestrowanych w 36 krajach obecnie uczestniczących w programie. Ponieważ masa krytyczna została osiągnięta, teraz jest najlepszy czas, by zrewidować koncepcję „szkoły eTwinning” i przebudować ją w oparciu o różnorodne czynniki, które wyłoniły się z analizy aktualnego badania. Nowa perspektywa pozwoli wpływom eTwinningu głębiej wchodzić w każdą szkołę, zaszczepiając w nich w ten sposób innowacje organizacyjne, dzięki którym skuteczne metody nauczania i uczenia się, wypracowane podczas realizacji projektów eTwinning, a także związane z programem działania na rzecz doskonalenia zawodowego, wejdą do głównego nurtu kształcenia. eTwinning 10 lat później 51 9 Glosariusz 52 Amba sadorzy (eTwinning) Doświadczeni członkowie eTwinningu, którzy na szczeblu lokalnym i krajowym wspierają innych nauczycieli i promują eTwinning. Ambasadorowie są powoływani przez swoje biura kontaktowe, a ich zadaniem jest wspieranie eTwinnerów. Centralne Biuro Progra mu eTwin ning (CSS) Europejskie biuro programu eTwinning, prowadzone przez European Schoolnet w Brukseli. Biuro to odpowiada za centralną koordynację zadań przeprowadzanych w ramach eTwinningu w całej Europie. Konferencja (eTwinning) Doroczna Konferencja eTwinning to trzydniowe wydarzenie gromadzące ponad 500 uczestników (nauczycieli, dyrektorów szkół, biura kontaktowe oraz zainteresowane strony), którzy dyskutują o eTwinningu i jego rozwoju; podczas konferencji jej uczestnicy mogą spotkać się z innymi eTwinnerami i podzielić się z nimi swoimi poglądami. Konferencja organizowana jest zazwyczaj jesienią, a jej uczestników wybierają biura kontaktowe oraz Centralne Biuro Programu eTwinning. Kraje (eTwinning) Obecnie w eTwinningu działa 36 krajów. Pełna lista dostępna jest tutaj: https://www.etwinning.net/pl/pub/get_support/contact.htm. Tylko nauczyciele reprezentujący systemy edukacyjne tych krajów mogą oficjalnie współpracować w ramach eTwinningu. eTwinning 10 lat później Pulpit (eTwinning) Pulpit eTwinning był obszarem o charakterze społecznościowym, zarezerwowanym wyłącznie dla nauczycieli zarejestrowanych w eTwinningu (uczniowie nie mieli dostępu). Dostępne funkcje obejmowały: tworzenie profilu, narzędzia do networkingu i szukania partnera do projektu partnerskiego, udostępnianie zasobów. Od września 2015 roku Pulpit został zastąpiony platformą eTwinning Live (https://live.etwinning.net). eTwinner Nauczyciel zaangażowany w eTwinning i zarejestrowany na portalu eTwinning, także uczeń uczestniczący w projekcie eTwinning. eTwinning Program europejski promujący współpracę szkół w Europie oraz międzyszkolne działania networkingowe. By uzyskać więcej informacji, przejdź do portalu eTwinning www.etwinning.net. eTwinning Live eTwinning Live (https://live.etwinning.net) to środowisko o ograniczonym dostępie, zarezerwowane dla zarejestrowanych użytkowników; zainaugurowane we wrześniu 2015 roku. Oprócz narzędzi dostępnych na wcześniejszym Pulpicie, eTwinning Live umożliwia eTwinnerom organizowanie i przeprowadzanie wydarzeń online w ramach programu. Nauczyciele mają również możliwość korzystania z systemu wideokonferencji, dzięki któremu koledzy i koleżanki z różnych krajów mogą spotkać się w czasie rzeczywistym i rozmawiać o swoich pomysłach na projekt, o lekcjach czy pracy nauczycielskiej. eTwinning Plus eTwinning Plus (plus.etwinning.net) udostępnia szkołom znajdującym się w bezpośrednim sąsiedztwie Europy platformę, na której mogą one łączyć się ze szkołami uczestniczącymi w programie eTwinning. Kraje należące do programu eTwinning Plus: Azerbejdżan, Armenia, Gruzja, Mołdawia, Tunezja i Ukraina. eTwinning Plus ma swój portal: https://plus.etwinning.net. Projekt europejski (eTwinning) Projekt zakładają przynajmniej dwie szkoły z dwóch różnych krajów. Projekt musi być zatwierdzony przez biura kontaktowe obu krajów. Od 2014 roku możliwe jest zakładanie projektów z udziałem szkół z tego samego kraju, co ma być pierwszym krokiem do współpracy na szczeblu europejskim. eTwinning 10 lat później 53 European Schoolnet European Schoolnet (www.europeanschoolnet.org) to organizacja koordynująca program eTwinning na poziomie europejskim w imieniu Komisji Europejskiej. European Schoolnet zarządza Centralnym Biurem Programu eTwinning (CSS). Grupy (eTwinning) Społeczności w ramach eTwinningu skupiające nauczycieli, którzy mogą tam prowadzić dyskusje według przedmiotu, zagadnienia lub tematu; to sposób, by podzielić się swoimi przemyśleniami z podobnie myślącymi członkami eTwinningu. Pełna lista grup dostępna jest na eTwinning Live (https://live.etwinning.net). Warsztaty online (eTwinning) Krótkie intensywne kursy internetowe poświęcone różnym tematom. Wprowadzają nauczyciela w dany temat, stymulują pomysły i pomagają rozwijać umiejętności. Nie wymagają one od uczestników długoterminowego zaangażowania (dyskusja, refleksja i praca własna w czasie dwóch tygodni) i są prowadzone przez ekspertów. Laboratorium Specjalna platforma do prowadzenia w eTwinningu warsztatów edukacyjne online. (eTwinning) 54 Narodowe Biuro Kontaktowe Programu eTwinning (NSS) Jednostka reprezentująca i promująca program eTwinning na szczeblu krajowym. Każde biuro NSS oferuje szkolenia i wsparcie, organizuje imprezy, a także prowadzi kampanie medialne i informacyjne na poziomie regionalnym i krajowym. Biura kontaktowe NSS dla krajów uczestniczących w programie eTwinning Plus zwane są Partnerskimi Biurami Kontaktowymi (PSA). Portal (eTwinning) Wielojęzyczna platforma internetowa przeznaczona dla członków eTwinningu do prowadzenia zadań w ramach programu. Aby mieć dostęp do wszystkich znajdujących się tam narzędzi należy być zarejestrowanym. Informacje dostępne są w 28 językach: www. etwinning.net. eTwinning 10 lat później Gotowe zestawy projektów (eTwinning) Przewodniki krok-po-kroku do udanych projektów, zawierające konkretne pomysły dla nauczycieli, pokazujące jak wdrażać europejskie projekty partnerskie do pracy w klasie. Gotowe projekty można wykorzystywać w całości lub dostosowywać ich fragmenty do określonych kontekstów nauczania. Nagrody (eTwinning) W ramach eTwinningu można otrzymać dwa rodzaje nagród: Krajowe Nagrody eTwinning, przyznawane w poszczególnych krajach oraz Nagrody Europejskie. Europejskie Nagrody eTwinning przyznawane są co roku nauczycielom i uczniom, którzy osiągnęli wybitne wyniki w projekcie eTwinning. Jedną z głównych nagród jest udział w gali wręczenia nagród. Aby wziąć udział w konkursie, należy mieć przyznaną Europejską Odznakę Jakości. Zgłoszenia przyjmowane są od października każdego roku; zwycięzcy ogłaszani są w styczniu następnego roku. Gala wręczenia nagród Gala wręczenia nagród to wydarzenie podczas którego rozdawane są nagrody eTwinning. W gali biorą udział nauczyciele i uczniowie zwycięskich projektów w różnych kategoriach; uczestniczą oni także w warsztatach oraz innych przedsięwzięciach związanych z technologiami informacyjno-komunikacyjnymi; ceremonia odbywa się w Brukseli. Konferencja trwa trzy dni. Warsztaty Rozwoju Za wodowego Warsztaty adresowane do nauczycieli, którzy chcą podnieść swoje umiejętności w różnych obszarach, w tym w zakresie edukacji, TIK oraz współpracy. Organizowane są przez Biura Kontaktowe Programu eTwinning oraz przez Centralne Biuro Programu eTwinning i odbywają się w różnych miastach europejskich przez cały rok szkolny. Profil (eTwinning) Na platformie eTwinning Live (https://live.etwinning.net), wszyscy eTwinnerzy mogą tworzyć swoje profile oraz profile szkół, tak by inni mogli ich zobaczyć i dowiedzieć się czegoś na ich temat. Lista wszystkich działań realizowanych w ramach eTwinningu znajduje się na profilach osobistych eTwinnerów. eTwinnerzy mogą komentować lub „polubić” wiadomości zamieszczane w dzienniku na poszczególnych stronach profili lub „obserwować” dany profil. eTwinning 10 lat później 55 Odznaki Jakości eTwinning przyznaje Krajowe Odznaki Jakości oraz Europejskie Odznaki Jakości tym partnerom projektu, którzy zaprezentowali wysoki poziom innowacji i osiągnęli sukces w swojej pracy nad projektem. O Krajowe Odznaki eTwinning trzeba ubiegać się za pośrednictwem platformy eTwinning Live, podczas gdy Europejskie Odznaki Jakości przyznawane są raz do roku (zwykle w październiku). Uznanie eTwinning oferuje nauczycielom kilka możliwości zdobycia uznania za swoją pracę, w tym Krajowe i Europejskie Odznaki Jakości, nagrody eTwinning na szczeblu krajowym i europejskim. Uznanie pracy uczniów realizowane jest w formie certyfikatu Krajowej Odznaki Jakości. Rejestracja Nauczyciele rejestrujący się w eTwinningu zdobywają dostęp do platformy eTwinning Live (https://live.etwinning.net) oraz dostępnych na niej narzędzi. Wszyscy zarejestrowani nauczyciele są weryfikowani przez Narodowe Biuro Kontaktowe danego kraju, by zapewnić bezpieczną i wiarygodną bazę danych nauczycieli. Rejestracja to proces dwustopniowy. Wykorzystanie programu do tworzenia społeczności w internecie Tworzenie sieci społecz w celu wirtualnego łączenia ze sobą ludzi o podobnych zainteresowaniach. eTwinning Live (https://live.etwinning.net) oferuje szenościowych reg narzędzi społecznościowych, które pomagają nauczycielom łączyć się z innymi eTwinnerami. Pokoje na uczycielskie 56 Nieformalne pokoje były dostępne na zamkniętym już Pulpicie eTwinning. Nauczyciele mogli albo dołączać do pokoi albo je tworzyć. W pokojach dyskutowano z innymi na określony temat przez okres do trzech miesięcy. Wraz z uruchomieniem eTwinning Live (https://live.etwinning.net), pokoje zostały zastąpione przez grupy, wzbogacone o nowe funkcje. eTwinning 10 lat później 10 Bibliografia European Commission (a) /EACEA/Eurydice (2015). The Teaching Profession in Europe: Practices, Perceptions, and Policies. Eurydice Report. Luxembourg: Publications Office of the European Union. Dostępny online tutaj: http://eacea.ec.europa.eu/education/ eurydice/documents/thematic_reports/184EN.pdf European Commission (b) /Joint Research Centre (2015). Teaching Practices in Primary and Secondary Schools in Europe: Insights from Large-Scale Assessments in Education. JRC Science and Policy Report. Luxembourg: Publications Office of the European Union. Dokument dostępny online tutaj: https://crell.jrc.ec.europa.eu/sites/default/files/files/ JRC95601.pdf European Commission (c) /Education for Change (2013). Study of the impact of eTwinning on participating pupils, teachers and schools. Luxembourg: Publications Office of the European Union. Dokument dostępny online tutaj: http://ec.europa.eu/education/ news/2013/20130215_en.htm European Schoolnet (2013). Survey of Schools: ICT in Education. Benchmarking access, use and attitudes to technology in Europe’s schools. Streszczenie. Dokument dostępny online tutaj: http://www.eun.org/c/document_library/get_file?uuid=9be81a75-c868-4558-a777-862ecc8162a4&groupId=43887 eTwinning 10 lat później 57 KeyCoNet (a) (2014). KeyCoNet case studies, European Schoolnet, Brussels. Dokument dostępny online tutaj: http://keyconet.eun.org/project-results/case-studies KeyCoNet (b) (2014). KeyCoNet Stakeholder Consultation, European Schoolnet, Brussels. Dokument dostępny online tutaj: http://keyconet.eun.org/recommendations/consultation KeyCoNet (c) (2014). KeyCoNet Recommendations, European Schoolnet, Brussels. Dokument dostępny online tutaj: http://keyconet.eun.org/recommendations OECD (2015). Students, Computers and Learning: Making the Connection, PISA, OECD Publishing. Dokument dostępny online tutaj: http://dx.doi.org/10.1787/ 9789264239555-en Pedagogical Advisory Group Report 1 (2006). Reflections on eTwinning. Dokument dostępny online tutaj: https://www.etwinning.net/pl/pub/discover/publications.htm 58 eTwinning 10 lat później