Skrypty to, krótko mówiąc, programy czytane przez

Tworzenie, uruchamianie, podstawy - skrypty
Skrypty to, krótko mówiąc, programy czytane przez interpreter linijka po linijce, nie
wymagające kompilacji. Skrypty pisze się szybko, skrypty są krótkie, skrypty ułatwiają życie.
Jak utworzyć sobie skrypt?
touch skrypt //tworzymy pusty plik
chmod +x skrypt //dodajemy możliwość wykonania (+x) do pliku
A jak taki skrypt odpalić?
./skrypt
A teraz pokrótce jak napisać skrypt:
Po pierwsze potrzebujemy programu który wykona nasz skrypt (interpreter). Dlatego też, w
pierwszej linijce musimy go wskazać, w dzisiejszych czasach będzie to:
#!/bin/bash
Czyli podstatwowa powłoka systemu. Dodam jeszcze, że wszystko napisane po '#' do końca
linii jest komentarzem.
Czas już najwyższy na przykład:
"Napisz program który wypisze słowo podane w parametrze, obecny czas oraz nazwę
użytkownika uruchamiającego skrypt"
#!/bin/bash
echo $1
date +%H:%M:%S
whoami
Linia pierwsza (przy cichym typowym dla informatyków założeniu, ze numerujemy od 0)
zwraca nam pierwszy parametr jaki dostal skrypt ("$1"). Druga linia to odpowiednio
sformatowana data (godzina:minuta:sekunda). Trzecia linia to whoami - czyli "kim jestem" polecenie które zwaraca nazwę zalogowanego usera.
Co to znaczy że skrypt dostał parametr? No np.
./skrypt parametr1 parametr2
Skoro pierwszy parametr ukrywa się pod zmienną $1 to łatwo jest się domyślić, że reszta
parametrów jest trzymana w zmiennych: $2, $3 itd. Jeżeli parametr nie istnieje to pod daną
zmienną nic nie ma. A co jest w $0? Ano w $0 jest nazwa skryptu (i sposób jego wywołania).
Czyli np.
#!/bin/bash
echo $0
Da nam:
./skrypt #[ENTER]
./skrypt
1
Jakie są jeszcze inne przydatne zmienne 'wbudowane'?
$* - wypisze wszystkie parametry naraz
$$ - zwróci numer procesu (PID)
$# - zwróci ilość podanych parametrów
Zmienne i operacje na zmiennych
Jak działają w ogóle zmienne w tych skryptach? Wygląda to tak:
Deklaracja/przypisanie:
TEKST="dupa"
LICZBA=666
PI=3.14
Wywołanie:
echo $TEKST
echo $LICZBA+$PI
No i fajnie jest, ale co poniektórzy zauważą że $LICZBA+$PI nie da nam "669.14" lecz
"666+3.14". Krótko mówiąc bash preferuje stringi. Słabo mu idzie liczenie, zaokrąglenia,
składania obliczeń arytmetycznych jest mało przyjazna. Ale to tylko dlatego, że takie operacje
nie są w praktyce prawie w ogóle potrzebne. Ale jezeli już trzeba... :
JEDEN=222
DWA=444
echo $[ $JEDEN + $DWA ] #zwroci 666
echo $[ $JEDEN + 111 ] #zwroci 333
WYNIK=$[ JEDEN + DWA ]
Jak widać, mało przyjaźnie. W ostatniej linijce jak łatwo się domyślić pod zmienną WYNIK
została przypisana liczba 666. Rozpoznawane operacje arytmetyczne to:
+, -, *, /
** - potęgowanie
% - modulo
++ - pre i post inkrementacia / dekrementacja
+=, -=, /= *=
i operacje logiczne
Należy pamietać o tym, że bash nie wykona niczego na liczbach zmiennoprzecinkowych
(potraktuje je jako tekst).
Kto nie bawił się wcześniej językami w stylu php, tego może dziwić, że bashowi wszystko
jedno czy pod zmeinną jest string czy liczba. Wbrew pozorom jest to bardzo wygodne. Można
kleić ze sobą wyrazy, zmienne tekstowe i liczbowe bez żadnych konwersji/rzutowań.
JEDEN="du"
2
DWA="mny"
TRZY="pa"
CZTERY="n"
PIEC=666
echo $JEDEN$DWA $TRZY$CZTERY #dumny pan
echo $JEDEN$TRZY #dupa
echo $JEDEN-$PIEC-$TRZY! #du-666-pa!
Niektóre symbole (jak np '_') moga być wykorzystane w nazwie wiec trzeba na nie uwazac.
Jezeli koniecznie chcemy je wypisac to tradycyjnie stostujemy \ (backslash).
JEDEN="du"
PIEC=666
echo $JEDEN_$PIEC # niepoprawnie - Bash bedzie szukal zmiennej $JEDEN_ (a takiej nie
ma)
echo $JEDEN\_$PIEC #poprawnie - wypisze: du_666
UWAGA! Popularny bład:
JEDEN = 123 #zle - nie moze byc spacji pomiedzy znakiem =
DWA=23 #dobrze
Mało popularna, ale niekiedy przydatna jest możliwość pobrania danych od użytkownika już
w trakcie działania skryptu (a nie jako parametr).
#!/bin/sh
echo Wpisz tekst:
read TEST
echo Napisałeś:
echo $TEST
Warunki
Zacznijmy od if..then..elsa. Przykład:
#!/bin/sh
IF [ $# -le 2] ; THEN
echo "Mniej niż 3 parametry"
ELSE
echo "3 parametry albo nawet więcej"
FI
Słowa kluczowe początkowo będą pisane dużymi literami dla poprawienia czytelności. Teraz
śmieszna rzecz: warto zauważyć że polecenie IF jest zakończone swoją odwrotnąścią FI.
Podobnie jest z kilkoma innymi poleceniami blokowymi. Druga rzecz, dziwne
porównywanie. Oj dziwne - uważajcie na spacje, nawiasy i średniki które muszą być tak jak
to jest w kodzie powyżej. Samo porównanie to '-le' znaczy 'less or equal' - mniejszy lub
równy. Zaraz sobie wypiszemy część możliwości porównywania. Jak widzimy ilość
3
argumentów ($#) jest porównywana z liczbą 2 i na podstawie wyniku mogą zostać wypisane
dwa rózne teksty. Możliwe jest oczywiście pominięcie kawałka z ELSE albo dodanie (ile
chcemy) ELIF [ warunek ]; THEN.
Krótko o dostępnych warunkach:
Inty można porównywać na dwa sposoby:
standardowo = (albo == - tutaj to jest to samo), !=, < , >, <=, >= używając takiego zapisu
#!/bin/sh
IF (($# < 2)); THEN
echo "mniej niz 2"
ELIF (($# > 2)); then
echo "wiecej niz 2"
ELSE
echo "dwa"
FI
albo mniej standardowo(odpowiednio do tych na górze): -eq, -ne, -lt, -gt, -le, -ge używając
takiego zapisu:
#!/bin/sh
IF [ $# -lt 2 ]; THEN
echo "mniej niz 2"
ELIF [ $# -gt 2 ]; then
echo "wiecej niz 2"
ELSE
echo "dwa"
FI
Do stringów mamy: = (i == - tutaj to samo), !=,. <, >, -z (czy jest NULLem), -n (czy nie jest
NULLem)
Z plikami można robić mi. -e (sprawdza czy dany plik istnieje)
Mamy jeszcze CASEa działa to tak:
#!/bin/sh
CASE $1 IN
dupa) echo "Ale brzydko napisales" ;;
1) echo "Uczen bez jedynki to jak zolnierz bez karabinu" ;;
*) echo Napisałeś $1;;
ESAC
To taki switch (jak w ansi c) w którym za zmienną brany jest pierwszy argument skryptu (w
tym wypadku oczywiście). $1 jest prównywane z 'dupa' oraz '1' a jeżeli wszystko zawiedzie to
wykonywana jest czynność domyślna *). Proszę zwrócić uwagę na ;; - podwójne średniki!
Pętle
4
Skupimy się na dwóch pętlach: for'a i while'a. For jest bardzo przydatny bo można iterować
po wszyskim.
#!/bin/sh
FOR uczelnie IN agh uj pk ar ap ae ; DO
echo $uczelnie
done
Jak widać pod zmienną uczelnie są podstawiane kolejne nazwy z listy. Mogą to być również
pliki z folderu, albo kolejni użytkownicy z listy itd. Pętle liczbową łatwiej zrobić while'm:
#!/bin/sh
i=0;
while [ $i -le 10 ]; do
i=$[i+1]; #inkrementujemy licznik
echo $i
done
Widać, że warunki są tworzone identycznie jak w IFie. Reszta jest chyba oczywista. Można
pomijać ten średnik po warunku ( ten przed 'do') jeżeli 'do' napiszemy w nowej linii. Średnik
zachowuje się tak samo jak koniec linii.
Cytowanie
Mamy trzy rodzaje cytowania: "jedno", 'drugie' i `trzecie`. Czym się różnią pokazuje poniższy
skrypt:
#!/bin/sh
$JEDEN="whoami"
echo "$JEDEN"
echo '$JEDEN'
echo `$JEDEN`
./skrypt
whoami
$JEDEN
kdzwinel
" - działa tak że wypisuje wszystko ze środka interpretując zmienne
' - nie interpretuje zmiennych, porpostu wypisuje wszystko jako zwykły tekst
` - interpretuje zmienne i uruchamia polecenia zawarte w tekście ( teks po poleceniu
zostanie potraktowany jako parametr)
Cytowanie przydaje się wtedy gdy chcemy przekazać poleceniu parametr skłądający się z
dwóch (lub więcej) wyrazów np
./skrypt "ZSZ WG"
bez cytowania każde słowo zostało by potraktowane jako oddzielna zmienna.
5
Funkcje
Funkcje tworzymy np. na sposób znany z c:
#!/bin/sh
funct ()
{
echo "dupa"
}
funct #wywolanie
Funkcje nigdy nic nie zwracają i nigdy nie mają określonych pomiedzy '(' a ')' parametrów
jakie przyjmują. Jeżeli już koniecznie chcemy coś przekazać to wewnątrz funkcji działają $1
$2 itd, czyli funkcja zachowuje się jak 'skrypt w skrypcie'.
#!/bin/sh
funct ()
{
echo $1
}
funct "dupa" #wywolanie
Funkcje mogą być deklarowane 'gdziebądź', ale są rozpoznawalne tylko w kodzie poniżej
deklaracji.
6