Słowniczek - Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych

Transkrypt

Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych
ul. Jagiellońska 74, 03-301 Warszawa
www.mazowia.eu
Słowniczek
Analiza
SWOT
-
to
metoda
pozwalająca
przeanalizować
atuty
i
słabości
regionu/przedsiębiorcy/sektora/gospodarki wobec szans i zagrożeń stwarzanych przez
otoczenie. Skrót SWOT pochodzi od pierwszych liter angielskich słów: strengths (mocne
strony), weaknesses (słabe strony), opportunities (szanse), threats (zagrożenia).
Beneficjent
–
to
osoba
realizująca
projekt,
z
którą
została
podpisana
umowa
o dofinansowanie.
Beneficjent ostateczny - osoba, instytucja lub środowisko (grupa społeczna) bezpośrednio
korzystająca z wdrażanej pomocy.
Biała Księga – jest to dokument opracowywany przez Komisję Europejską, który zawiera
koncepcje i proponowane działania legislacyjne w odniesieniu do konkretnej polityki.
Biznesplan - to dokument sporządzany przez przedsiębiorstwo, który planuje i analizuje
przedsięwzięcie umiejscowione w przyszłości.
Cele - określenie w fazie wstępnej przygotowania projektu, planowanych efektów, jakie ma
przynieść dane działanie o charakterze publicznym.
Cross-financing - to elastyczny sposób finansowania projektów, polegający na dofinansowaniu
w ramach projektu z udziałem środków z EFRR komplementarnych działań wchodzących w
zakres
EFS
oraz
dofinansowaniu
w
ramach
projektu
z
udziałem
środków
z EFS
komplementarnych działań wchodzących w zakres EFRR.
Dokumenty programowe - to dokumenty w postaci programów lub planów rozwoju,
opracowywane dla potrzeb wydatkowania środków przyznanych danemu obszarowi lub
sektorowi przez Komisję Europejską w ramach Funduszy Europejskich i towarzyszących im
środków krajowych. Określają m.in. cele i główne kierunki wydatkowania środków, kryteria
i sposoby realizacji konkretnych projektów, osoby i instytucje odpowiedzialne za wykonanie
określonych zadań oraz szacowaną wielkość i rozbicie środków. Do dokumentów takich
zaliczamy programy, regionalne programy.
Turniej współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu
Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013 oraz ze środków budżetu województwa mazowieckiego
dla rozwoju Mazowsza
www.mazowia.eu
Dyrektywa – akt prawa wtórnego Unii Europejskiej, który wiąże państwa członkowskie co do
celu działania, ale pozostawia im możliwość wyboru środków, do realizacji tego celu. Wymaga
wdrożenia do prawa krajowego.
Działanie - każdy z Priorytetów podzielony jest na mniejsze działy, które dotyczą bardziej
szczegółowych zagadnień.
Efektywność (wykorzystania środków) - kryterium ewaluacyjne porównujące wielkość
nakładów na rzecz realizacji programu (np. finansowych, administracyjnych, ludzkich)
z rzeczywistymi osiągnięciami programu na poziomie produktu, rezultatu lub oddziaływania.
Europejski Fundusz Społeczny – jest jednym z funduszy strukturalnych UE i głównym
narzędziem
finansowym
Unii
Europejskiej,
wspierającym
zatrudnienie
w
państwach
członkowskich oraz promującym spójność gospodarczą i społeczną. Wydatki EFS wynoszą
około 10% całkowitego budżetu UE.
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego – jest jednym z funduszy strukturalnych,
mającym na celu zmniejszenie dysproporcji pomiędzy poszczególnymi regionami państw
członkowskich UE.
Europejski Fundusz Spójności - został powołany na mocy Traktatu z Maastricht; nie należy
do
grupy
funduszy
strukturalnych;
różnica
pomiędzy
Funduszem
Spójności,
a pozostałymi funduszami polega na tym, że zakres jego działalności jest krajowy nie zaś
regionalny, a jego czas działania jest określony; Głównymi założeniami tego funduszu jest
niwelowanie różnić pomiędzy poszczególnymi krajami UE i pogłębianie integracji europejskiej.
EUROPOL – Europejski Urząd Policji, jest to europejska agencja policyjna z siedzibą w Hadze.
Pierwsza wzmianka pojawiła się już w traktacie z Maastricht, ale prawnym umocowaniem tego
organu jest Konwencja o EUROPOLU z 1998 r.
Ewaluacja ex-ante (ocena ex-ante) - ewaluacja przeprowadzana przed rozpoczęciem
realizacji programu. Jej podstawowym zadaniem jest zweryfikowanie długoterminowych efektów
wsparcia, zawartych w przygotowanych dokumentach programowych. Zasadniczym celem tej
ewaluacji, jest zwiększenie jakości dokumentów programowych poprzez udział w procesie
programowania podmiotu niezależnego od instytucji programującej. Ewaluacja ex-ante ma
www.mazowia.eu
zapewnić, iż środki przeznaczane na realizację programu operacyjnego zostaną wykorzystane
w sposób gwarantujący osiągnięcie najlepszych efektów.
Ewaluacja ex-post (ocena ex-post) - ewaluacja dokonywana po zakończeniu realizacji
programu, której głównym celem jest określenie jego długotrwałych efektów, w tym wielkości
zaangażowanych środków, skuteczności i efektywności pomocy. Głównym celem ewaluacji
końcowej jest przede wszystkim dostarczenie informacji na temat długotrwałych efektów,
powstałych w wyniku wdrażania danego programu, wraz ze sformułowaniem wniosków
dotyczących kierunku polityki strukturalnej.
Ewaluacja on-going (ocena on-going) - ewaluacja dokonywana w trakcie realizowania
programu. Jej celem jest oszacowanie stopnia osiągania zakładanych celów programu,
zwłaszcza pod względem dostarczonych produktów i osiągniętych rezultatów oraz określenie
trafności zamierzeń w stosunku do aktualnych trendów społeczno-gospodarczych. Wyniki
ewaluacji on-going służą ewentualnym modyfikacjom programu.
FRONTEX - Europejska Agencja Zarządzania Współpracą Operacyjną na Granicach
Zewnętrznych Państw Członkowskich Unii Europejskiej. Zadaniem Frontexu jest udzielanie
pomocy w szkoleniu służb granicznych, analiza ryzyka zagrożeń terroryzmem oraz
wspomaganie państw członkowskich UE przy wydalaniu nielegalnych imigrantów.
Fundusze strukturalne – to fundusze tworzone w ramach budżetu UE, umożliwiające rozwój
gospodarek państw członkowskich UE.
Generator wniosków - to program komputerowy służący wypełnianiu i drukowaniu wniosków o
dofinansowanie lub innych, dostępny za pomocą Internetu.
Inicjatywa
Wspólnotowa
Jaspers
-
Wsparcie
w
postaci
pomocy
doradczej
w przygotowaniu projektu dla dużych projektów (min. 25 mln € - środowisko, min. 50 mln € pozostałe obszary)
Inicjatywa Wspólnotowa Jessica - Wspólna inicjatywa Komisji Europejskiej, Europejskiego
Banku Inwestycyjnego oraz Banku Rozwoju Rady Europy. Wspieranie inwestycji dotyczących
zrównoważonego rozwoju miast. Forma pomocy – gwarancje, instrumenty finansowe, kredyty.
Inicjatywa Wspólnotowa Jeremie - Poprawa wykorzystania oraz zwiększenie efektywności
środków dla małych i średnich przedsiębiorstw w ramach funduszy strukturalnych. Jest to
www.mazowia.eu
wsparcie dla instrumentów finansowych, które następnie wspierają małych i średnich
przedsiębiorców.
Innowacyjność - to zdolność przedsiębiorstw do tworzenia i wdrażania innowacji np.
wprowadzania nowych i zmodernizowanych wyrobów, nowych lub zmienionych procesów
technologicznych lub organizacyjno-technicznych.
Instytucja Audytowa - krajowy, regionalny lub lokalny organ władzy publicznej lub podmiot
publiczny, funkcjonalnie niezależne od instytucji zarządzającej i instytucji certyfikującej,
wyznaczone
przez
państwo
członkowskie
dla
każdego
programu
operacyjnego
i odpowiedzialne za weryfikację skutecznego działania systemu zarządzania i kontroli.
Instytucja Certyfikująca - krajowy, regionalny lub lokalny organ władzy publicznej lub podmiot
publiczny, wyznaczone przez państwo członkowskie do poświadczenia deklaracji wydatków i
wniosków o płatność przed ich przesłaniem Komisji Europejskiej.
Instytucja Płatnicza - to instytucja lub organ odpowiedzialny za przygotowywanie i składanie
wniosków o płatności do Komisji Europejskiej.
Instytucja Pośrednicząca - instytucja, do której instytucja zarządzająca deleguje część funkcji
związanych z zarządzaniem, kontrolą i monitorowaniem programu, odnoszącą się do priorytetu
operacyjnego, działania albo projektu.
Instytucja Zarządzająca - to właściwy minister albo inny organ administracji publicznej,
odpowiedzialny za przygotowanie i nadzorowanie realizacji programu.
Konkurencyjność - zdolność do osiągania sukcesu w gospodarczej rywalizacji. To także
zdolność kraju do tworzenia i utrzymywania otoczenia, które sprzyja tworzeniu większej
wartości dodanej przez przedsiębiorstwa i osiąganiu większego dobrobytu przez ludność.
Konwergencja - proces zmniejszania zróżnicowań pomiędzy krajami Unii Europejskiej oraz
upodobnienie struktur społeczno-gospodarczych.
Krajowa Rezerwa Interwencyjna – jej utworzenie z inicjatywy państwa członkowskiego ma
charakter opcjonalny, są to środki na nagłe kryzysy lokalne lub sektorowe.
www.mazowia.eu
Krajowa Rezerwa Wykonania – jej utworzenie z inicjatywy państwa członkowskiego ma
charakter opcjonalny. Są to dodatkowe środki, mające charakter motywujący, przyznawane są
dla projektów o największej efektywności.
Kryteria kopenhaskie – Na szczycie Rady Europejskiej w Kopenhadze w dniach 21-22
czerwca 1993 została podjęta polityczna decyzja o rozszerzeniu Unii Europejskiej o kraje
Europy Środkowo - Wschodniej. Ustalone zostały tzw. kryteria kopenhaskie, które określają
warunki, jakie państwa stowarzyszone muszą spełnić, aby zostać przyjętym do tej organizacji.
Te kryteria to:
stabilność instytucji demokratycznych,
praworządność,
poszanowanie praw człowieka,
ochrona mniejszości narodowych,
funkcjonująca gospodarka rynkowa,
gotowość sprostania warunkom konkurencji UE,
zdolność do wypełniania obowiązków wynikających z członkostwa,
przyjęcie dorobku prawnego Unii Europejskiej (tzw. acquis communautaire).
Kryteria konwergencji - kryteria zbieżności, określenie grupy wymogów dotyczących
gospodarki, jakie miały spełnić kraje chcące przystąpić do trzeciego etapu tworzenia unii
gospodarczej i walutowej (UGW), a zarazem do przyszłej strefy euro.
Wśród wymogów znalazły się:
1) wysoki stopień ustabilizowania cen – stopa inflacji w danym kraju nie powinna być
wyższa o więcej niż 1,5 punktu procentowego od inflacji w 3 krajach o najniższym jej
wskaźniku;
2) utrzymywanie rygoru budżetowego – jego ewentualne zadłużenie nie powinno być
wyższe niż 3 proc. produktu krajowego brutto (PKB) danego kraju;
3) zadłużenie państwa – nie powinno przekroczyć 60 proc. jego PKB;
4) stabilność walut – w ciągu 2 lat przed przystąpieniem do UGW waluta danego
państwa musi być stabilna, tzn. jej wahania nie mogą wykraczać poza przyjęte ramy,
waluta ta nie może być w tym okresie dewaluowana względem innych walut
europejskich;
www.mazowia.eu
5) wysokość oprocentowania – stawka oprocentowania długoterminowego nie powinna
być wyższa o więcej niż 2 punkty procentowe od przeciętnej wysokości stóp
procentowych w krajach o największej stabilności cenowej.
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia/Narodowa Strategia Spójności - to dokument
strategiczny określający priorytety i obszary wykorzystania oraz system wdrażania funduszy
unijnych: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu
Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójności w ramach budżetu Wspólnoty na lata 2007–13.
NUTS – czyli obszary, których wytypowanie i nazwanie ułatwia wybór regionów, które
potrzebują wsparcia. NUTS, czyli Nomenclature of Units for Territorial Statistics, to po polsku
Nomenklatura Jednostek Statystyki Terytorialnej. W Unii Europejskiej istnieje pięć poziomów tej
klasyfikacji i obejmują one całe terytorium Unii Europejskiej. Jednostki typu NUTS były także
wyznaczane w krajach starających się o wejście do Unii Europejskiej.
NUTS 1 - regiony - grupujące województwa);
NUTS 2 - województwa (makroregiony) ;
NUTS 3 - podregiony - zgrupowanie kilku powiatów;
NUTS 4 - powiaty i miasta na prawach powiatu;
NUTS 5 - gminy.
Priorytet – każdy Regionalny Program Operacyjny podzielony jest na mniejsze działy,
poświęcone konkretnej tematyce.
Polityka regionalna - to ogół działań podejmowanych przez władze państw członkowskich
i instytucje UE, mające na celu zwiększenie konkurencji gospodarek regionalnych.
Polityki horyzontalne - strategia trwałego rozwoju Unii Europejskiej opiera się na założeniu, że
we wszystkich sferach polityki należy łącznie rozważać jej skutki gospodarcze, społeczne
i dotyczące środowiska naturalnego. Polityki horyzontalne Unii Europejskiej propagują ten cel w
swoich założeniach. Polityki horyzontalne powinny być brane pod uwagę na wszystkich etapach
www.mazowia.eu
wdrażania funduszy strukturalnych, w tym w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego
Województwa Mazowieckiego 2007-2013. Do polityk horyzontalnych zaliczamy:
politykę ochrony środowiska
politykę równych szans
politykę zatrudnienia
politykę konkurencji
politykę społeczeństwa informacyjnego
Polityka
konkurencji
–
należy
do
głównych
i
najwcześniej
uzgodnionych
polityk
wspólnotowych. Zasadność i konieczność jej prowadzenia wiąże się bezpośrednio z jednym
z głównych celów Wspólnot Europejskich, jakim było stworzenie wspólnego rynku państw
członkowskich. Polityka konkurencji ma dać gwarancje, że bariery zniesione w handlu
wewnętrznym, w ramach wspólnego rynku, nie zostaną zastąpione innymi działaniami ze strony
przedsiębiorstw lub rządów, prowadzącymi do zniekształcenia konkurencji. Polityka konkurencji
ma na uwadze przede wszystkim interes konsumentów i stara się o zapewnienie im łatwego
dostępu do dóbr i usług oferowanych na jednolitym rynku po maksymalnie zbliżonych cenach.
Równocześnie poprzez stworzenie warunków do skutecznego funkcjonowania wolnej
konkurencji, wpływa ona korzystnie na konkurencyjność unijnych przedsiębiorstw na rynku
światowym. Prawo konkurencji UE ma pierwszeństwo w stosunku do prawa narodowego, ale w
praktyce system wspólnotowy i rozwiązania narodowe funkcjonują obok siebie. Zasady
wspólnotowe mają na względzie zapewnienie swobodnej konkurencji na rynku wewnętrznym, w
handlu pomiędzy państwami członkowskimi; nie dotyczą natomiast poszczególnych rynków
narodowych.
Polityka ochrony środowiska
– polega na zorganizowanym
działaniu społecznym
zmierzającym do ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego poprzez realizację
kolejnych przedsięwzięć. Jest ona nieodłącznym elementem polityki na rzecz trwałego
i zrównoważonego rozwoju. Potrzebna jest ponieważ:
każdy ma prawo do życia w „czystym” środowisku. Ochrona zdrowia człowieka jest
jednym z powodów prowadzenia polityki ochrony środowiska
prowadzenie takiej polityki jest jednym z warunków funkcjonowania rynku Unii, który
umożliwia stały i przyszły wzrost gospodarczy.
www.mazowia.eu
zmusza do ciągłego rozwoju społeczeństwa, który nie będzie oparty na „rabunkowej”
gospodarce zasobami lecz na przemyślanym ich użyciu
zachęca do inwestowania przedsiębiorców. Szczególnie w nowe, innowacyjne metody,
które mogą im przynieść przyszłe zyski
Polityka
równości
szans
-
określa
w
nowoczesnych
społeczeństwach
prawo
do
sprawiedliwego dostępu do różnych życiowych możliwości. Z równością szans związany jest w
szczególności zakaz dyskryminacji (np. ze względu na płeć, wyznanie religijne czy narodowość)
gwarantowany prawami człowieka. Unia Europejska traktuje te kwestie priorytetowo, np.
zapisując kwestie równości w karcie Praw Podstawowych, a także tworząc lub wspierając
inicjatywy dążące do zminimalizowania nierówności społecznych.
Polityka społeczeństwa informacyjnego - Społeczeństwo Informacyjne to nowy typ
społeczeństwa, który ukształtował się w krajach, w których rozwój nowoczesnych technologii
teleinformatycznych osiągnął bardzo szybkie tempo. Podstawowymi warunkami, które muszą
być spełnione, aby społeczeństwo można było uznać za informacyjne, jest rozbudowana,
nowoczesna sieć telekomunikacyjna, która swoim zasięgiem obejmuje wszystkich obywateli
oraz rozbudowane, dostępne dla wszystkich zasoby informacyjne. Społeczeństwo informacyjne
nie tylko posiada rozwinięte środki przetwarzania informacji i komunikowania, lecz środki te są
podstawą tworzenia dochodu narodowego i dostarczają źródła utrzymania większości
społeczeństwa. Ważnym aspektem jest również kształcenie społeczeństwa w kierunku
dalszego rozwoju, tak aby wszyscy mogli w pełni wykorzystywać możliwości, jakie dają środki
masowej komunikacji i informacji.
Kierunki rozwoju społeczeństwa informacyjnego:
- Internet jako środek komunikacji obywatelskiej i informacji publicznej;
- Powszechny dostęp do informacji;
- Edukacja.
Cechy społeczeństwa informacyjnego:
- wysoko rozwinięty sektor usług, przede wszystkim sektor usług nowoczesnych (bankowość,
finanse, telekomunikacja, informatyka, badania i rozwój oraz zarządzanie),
- gospodarka oparta na wiedzy,
- wysoki poziom wykształcenia społeczeństwa,
- rosnące znaczenie specjalistów i naukowców w strukturze zawodowej,
www.mazowia.eu
- ogromny rozmiar przepływów informacji,
- postępujący proces decentralizacji państwa,
- aktywizacja społeczności lokalnej.
Polityka zatrudnienia – czynne oddziaływanie władz państwowych na rynek pracy pod kątem
potrzeb gospodarki kraju oraz godzenia interesów pracodawców i pracowników. Założenia
dotyczące polityki gospodarczej na terenie Unii Europejskiej tworzą Europejską Strategię
Zatrudnienia
(ESZ).
Podstawy
do
jej
sformułowania
utworzono
podczas
Szczytu
Luksemburskiego w 1997 r.
Europejska Strategia Zatrudnienia opiera się na czterech filarach:
Zatrudnialność – obejmuje działania umożliwiające bezrobotnym powrót do pracy,
a także promocję otwartego rynku pracy,
Przedsiębiorczość – oznacza dążenie do ułatwiania obywatelom UE zakładania
i prowadzenia firm, oraz zatrudniania innych osób,
Zdolność adaptacyjna pracowników i pracodawców – filar ten promuje modernizację
organizacji pracy,
Równość szans – oznacza walkę z dyskryminacją osób niepełnosprawnych, kobiet
i osób nie posiadających wykształcenia.
Produkt Krajowy Brutto (PKB) - miernik produkcji wytworzonej na obszarze danego kraju,
który jest sumą wydatków gospodarstw domowych na zakup dóbr i usług konsumpcyjnych,
wydatków sektora prywatnego na zakup dóbr i usług inwestycyjnych, wydatków państwa na
zakup dóbr i usług oraz salda bilansu handlu zagranicznego.
Projekt - przedsięwzięcie realizowane w ramach programu operacyjnego na podstawie umowy
o dofinansowanie (lub porozumienia) zawieranej między beneficjentem, a instytucją
zarządzającą lub z instytucją pośredniczącą.
Rozporządzenie – akt prawa wtórnego Unii Europejskiej o najsilniejszej mocy, wiążący we
wszystkich swoich elementach państwa członkowskie, od momentu wejścia w życie.
www.mazowia.eu
Strategia Lizbońska - program społeczno-gospodarczy Unii Europejskiej, którego celem jest
stworzenie do 2010 r. na terytorium Europy najbardziej konkurencyjnej i dynamicznej
gospodarki na świecie, opartej na wiedzy, zdolnej do długotrwałego rozwoju, tworzącej większą
liczbę lepszych miejsc pracy oraz charakteryzującej się większą spójnością społeczną.
Strategia ta uchwalona została w 2000 r. podczas szczytu Rady Europejskiej w Lizbonie.
Strategiczne Wytyczne Wspólnoty - ustanawiane przez Radę UE strategiczne wytyczne dla
spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej, określające ramy interwencji Funduszy
Strukturalnych i Funduszu Spójności z uwzględnieniem innych stosownych polityk Wspólnoty.
Trwałość projektu – beneficjenci mają obowiązek utrzymania projektu przez min. 3 lata od
jego zakończenia. Nie dopuszczalne jest np. zamknięcie przedsiębiorstwa, sprzedanie środków
materialnych.
Wnioskodawca - osoba, która przygotowała wniosek o dofinansowanie projektu i złożyła go w
ramach ogłoszonego konkursu.
Wydatki kwalifikowalne - są to wydatki podlegające refundacji. Muszą spełniać określone
kryteria:
Jest celowy, niezbędny i konieczny do realizacji projektu;
Jest rzetelnie udokumentowany;
Jest racjonalny pod względem ekonomicznym;
Został faktycznie poniesiony w ramach projektu;
Jest zgodny z kategoriami wydatków wynikającymi z umowy;
Jest zgodny z przepisami prawa UE i krajowego;
Został poniesiony przez beneficjenta;
Został poniesiony w odpowiednim okresie.
Wydatki niekwalifikowane – są to wydatki, które nie podlegają refundacji.
Zasada czasowań plus dwa – oznacza to, że środki z danej perspektywy finansowej mogą być
wykorzystywane jeszcze przez dwa lata po jej zakończeniu.
Zasada pomocniczości - ma na celu określenie odpowiedniego poziomu interwencji
w dziedzinach kompetencji dzielonych między UE a państwami członkowskimi. Dotyczy to
www.mazowia.eu
działań na szczeblu europejskim, krajowym lub regionalnym. W każdym z przypadków UE może
interweniować tylko wówczas, jeśli jest w stanie działać skuteczniej niż państwa członkowskie.
Protokół w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności wymienia trzy kryteria,
na podstawie których można ocenić, czy interwencja na szczeblu europejskim jest konieczna:
Czy działanie prezentuje wymiar międzynarodowy i nie może być uregulowane przez
państwa członkowskie?
Czy działanie narodowe lub brak działania mogą być niezgodne z wymogami traktatu?
Czy działanie na szczeblu europejskim może być szczególnie korzystne?
Zasada pomocniczości ma na celu także zbliżenie UE i obywateli poprzez zagwarantowanie, że
w razie konieczności działania zostaną podjęte także na szczeblu lokalnym. Niemniej jednak
zasada pomocniczości nie oznacza, że działania zostaną podjęte zawsze jak najbliżej
obywatela.
Zasada proporcjonalności - to zasada występująca w prawie wspólnotowym Unii Europejskiej,
która mówi, że:
Instytucje wspólnotowe mogą podejmować tylko takie działania, które są konieczne
i niezbędne do osiągnięcia celów zawartych w Traktacie,
Środki zastosowane do realizacji danego celu muszą być proporcjonalne do istoty
danego celu,
Środki te muszą być:
o
odpowiednie (to znaczy takie, przy pomocy których ten cel da się w ogóle
osiągnąć, właściwe dla danego celu)
o
niezbędne (to znaczy takie, których nie sposób osiągnąć lepiej za pomocą
innego środka, najwłaściwsze do osiągnięcia zamierzonego celu)
o
proporcjonalne sensu stricto (takie które w najmniejszym stopniu ograniczają
realizacje innych interesów podmiotów i ich prawa, należy zważyć i zbilansować
ostateczne "zyski" i "straty" ).
Zasady polityki regionalnej:
Zasada dodatkowości – oznacza, że fundusze Unii Europejskiej powinny uzupełniać
środki finansowe poszczególnych państw członkowskich, a nie zastępować je.
www.mazowia.eu
Zasada subsydiarności – oznacza, że decyzje powinny być podejmowane na jak
najniższym poziomie.
Zasada partnerstwa – oznacza, że w programowaniu i realizacji projektu powinni brać
udział wszystkie zainteresowane podmioty, zarówno Komisja Europejska, władze
państw członkowskich na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym, a także podmioty
gospodarcze.
Zasada programowania – oznacza, że instytucje UE kontrolują wykorzystywanie
środków i zapewniają, aby wszystkie działania były zgodne z prawem UE.
Zasada koordynacji – oznacza, że dąży się do skupiania środków finansowych na
najważniejszych priorytetach.
Zasada koncentracji - polega na ograniczeniu wsparcia ze środków unijnych jedynie do
tych typów działań, które mają podstawowe znaczenie dla spójności społecznogospodarczej Unii.
Unia Europejska
Jest organizacją międzynarodową, posiadającą osobowość prawną. Do podstawowych wartości
UE możemy zaliczyć poszanowanie godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości,
państwa prawnego, poszanowania praw człowieka i praw mniejszości. Wartości te są wspólne
wszystkim państwom członkowskim i należą do dorobku kulturowego Europy. Unia dąży także
do osiągnięcia pewnych celów, m.in.: wspieranie pokoju, zapewnienie obywatelom przestrzeni
wolności bezpieczeństwa i sprawiedliwości bez granic wewnętrznych, ustanowienie wspólnego
rynku i unii gospodarczej i walutowej.
Historia Unii Europejskiej
Historię formowania obecnych struktur Unii Europejskiej można podzielić na dekady w których
na przemian przeważały tendencje odśrodkowe (konfederacyjne) i dośrodkowe (federacyjne).
Początki współpracy - powojenna Europa
Po zakończeniu II wojny światowej coraz popularniejsze stały się idee integracji. Czołowi
europejscy politycy tacy jak Winston Churchil, Paul-Henri Spaak, Jean Monnet i Robert
Schuman zajęli się opracowaniem konkretnych strategii. Dnia 9 maja 1950 r. Robert Schuman,
www.mazowia.eu
we współpracy z Jeanem Monntem, ogłosił plan dotyczący propozycji wspólnej koordynacji
produkcji stali i wydobycia węgla w RFN i Francji. Od 1952 r. Europejska Wspólnota Węgla i
Stali jednoczyła gospodarczo i politycznie państwa Europy, by tym samym zapewnić
długotrwały pokój. Założyło ją sześć krajów: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy i
Włochy. Te same państwa 25 marca 1957 r. podpisały traktaty rzymskie, powołujące do życia
Europejską Wspólnotę Gospodarczą i Europejską Wspólnotę Energii Atomowej. Lata
pięćdziesiąte to także nieudane próby powołania do życia Europejskiej Wspólnoty Obronnej i
Europejskiej Wspólnoty Politycznej (Plan Foucheta).
Tendencje odśrodkowe – czyli epoka Charlesa de Gaulle’a
Lata sześćdziesiąte minęły pod znakiem walki między Francją a Niemcami o przeforsowanie
swoich racji. Francja z Charlesem de Gaulle’em na czele była hamulcem, blokującym
podejmowanie wszelkich decyzji o dalszej integracji. To właśnie wtedy miała miejsce tak zwana
„polityka pustego krzesła” i słynna konferencja haska (1969 r.), która była momentem
przełomowym.
Lata siedemdziesiąte – krok na przód
W tym okresie ma miejsce wiele konferencji eksperckich, powstają szczegółowe raporty na
temat różnych aspektów integracji m. in Raport Davignona (założenia dotyczące reformy
współpracy politycznej) i Raport Tindemansa (pojęci Europy dwóch prędkości). W 1974 r.
utworzono Radę Europejską i zdecydowano o przejściu do bezpośrednich wyborów do
Parlamentu Europejskiego, które odbyły się już w 1979 r. Dekada ta przyniosła ze sobą także
pierwsze rozszerzenie wspólnot. W 1973 r. ich członkami staje się Wielka Brytania, Irlandia
i Dania.
Margaret Thatcher u władzy – Wielka Brytania gra pierwsze skrzypce
Lata osiemdziesiąte charakteryzują się brakiem spójności miedzy współpracą polityczną
i gospodarczą, często dochodzi do sporów na tle partykularnych interesów państwa
członkowskich. Udaje się jedynie podpisać w 1986 r Jednolity Akt Europejski, który wprowadza
wspólne instytucje dla wszystkich Wspólnot. Członkami Wspólnot staje się Grecja (1981 r.),
Hiszpania i Portugalia (1986 r.).
Moment przełomowy – czyli burzliwe lata dziewięćdziesiąte
www.mazowia.eu
To moment, gdy w historii integracji europejskiej zachodzą największe zmiany. Traktat
z Maastricht
(1992 r.) wprowadza strukturę filarową, daje początek współpracy wymiarów
sprawiedliwości w sprawach karnych i systematyzuje zagadnienia związane z Wspólną Polityką
Zagraniczną i Bezpieczeństwa. Od tego momentu używamy pojęcia Unia Europejska. Rok 1995
przynosi kolejne rozszerzenie o Austrię, Finlandię i Szwecję. Zaczyna funkcjonować strefa
Schengen. Podpisany zostaje kolejny traktat reformujący struktury UE – Traktat z Amsterdamu
(1998 r.). Czołowi politycy dostrzegają słabość Unii Europejskiej i konieczność zacieśnienia
współpracy, co jest spowodowane między innymi wojną w byłej Jugosławii czy konfliktem na
Bliskim Wschodzie.
Przełom wieków – przełom w integracji?
Kolejne reformy przynosi traktat z Nicei (2001r.), który przygotowuje struktury UE na największe
rozszerzenie. W 2004 r. Estonia, Łotwa, Litwa, Polska, Czechy, Słowacja, Węgry, Słowenia,
Cypr i Malta stają się członkami Unii Europejskiej. W 2002 r. w obiegu gotówkowym pojawia się
wspólna waluta, którą jest euro. Fiaskiem kończą się prace nad Traktatem Konstytucyjnym.
Dopiero grudzień 2007 r. przynosi zmiany, kiedy to zostaje podpisany traktat z Lizbony. Nadaje
on Unii osobowość prawną, znosi strukturę filarową, wprowadza nowe stanowiska
(Przewodniczącego Rady Europejskiej i Wysokiego Przedstawiciela ds. Zagranicznych i Polityki
Bezpieczeństwa) i ujednolica katalog źródeł prawa. Koniec ostatniej dekady to także ogromna
próba dla idei integracji europejskiej. Wybucha kryzys gospodarczy, ujawniają się ogromne
dysproporcje i napięcia pomiędzy państwami członkowskimi i kolejne słabości w strukturach UE.
Polska w UE
Droga do UE - kalendarium
wrzesień 1988 r. – nawiązanie stosunków dyplomatycznych z WE
16 września 1989 r. – podpisanie umowy handlowej między WE a Polską
25 maja 1990 r. – złożenie wniosku o rozpoczęcie negocjacji umowy stowarzyszeniowej
22 grudnia 1990 r. – rozpoczęcie negocjacji umowy stowarzyszeniowej
16
grudnia
1991
r.
–
podpisanie
Układu
Europejskiego
(umowy
stowarzyszeniowej)
1 lutego 1994 r. – wejście w życie Układu Europejskiego
8 kwietnia 1994 r. – złożenie w Atenach wniosku o członkostwo
www.mazowia.eu
31 marca 1998 r. – otwarcie negocjacji akcesyjnych
13 grudnia 2002 r. – zamknięcie negocjacji akcesyjnych w Kopenhadze
16 kwietnia 2003 r. – podpisanie w Atenach traktatu akcesyjnego
7-8 czerwca 2003 r. – referendum akcesyjne
1 maja 2004 r. – wejście w życie traktatu akcesyjnego
Bilans zysków i strat
ZYSKI
STRATY
Swobodny przepływ towarów
Częściowa
Swobodny przepływ osób
w obszarach
Swobodny przepływ usług, kapitału i
wspólnotowymi
przedsiębiorczości
Szybszy wzrost kosztów życia przy
Obywatelstwo UE
wolniejszym wzroście dochodów
Zwiększenie
różnorodności
Drenaż
utrata
suwerenności
objętych
mózgów
politykami
(wzrastająca
świadczonych dóbr i usług, a także
emigracja młodych wykształconych
polepszenie ich jakości
ludzi)
Rozwój eksportu
Rozwój równych dziedzin gospodarki
wspomagany
z
funduszy
europejskich
Programy KE dla młodzieży takie jak:
Comenius, Erasmus, Leonardo da
Vinci
Polityka Spójności
Polityka spójności ma na celu wspieranie działań prowadzących do wyrównania warunków
ekonomicznych i społecznych we wszystkich regionach Unii Europejskiej. W szczególności Unia
Europejska zmierza do zmniejszenia różnic w poziomie rozwoju regionów oraz likwidacji
zacofania najmniej uprzywilejowanych regionów i wysp, w tym obszarów wiejskich.
www.mazowia.eu
Polityka spójności Unii Europejskiej to przede wszystkim pomoc w formie dotacji dla regionów w
Unii Europejskiej. Polityka spójności polega na realizacji trzech najważniejszych celów:
konwergencji – czyli spójności – Unia Europejska wspiera rozwój infrastruktury oraz
potencjału gospodarczego i ludzkiego najbiedniejszych regionów (prawie 82 proc.
wszystkich wydatków w ramach funduszy strukturalnych),
podniesienia konkurencyjności regionów i zatrudnienia – czyli Unia Europejska wpiera
innowacje i badania naukowe, zrównoważony rozwój oraz szkolenia zawodowego w
mniej rozwiniętych regionach (prawie 16 proc. wszystkich wydatków w ramach funduszy
strukturalnych),
europejskiej współpracy terytorialnej – czyli wspieranie, promocja i realizacja wspólnych
projektów o charakterze międzynarodowym na terytorium całej Unii Europejskiej.
Fundusze Europejskie 2007 -2013
Obecny okres programowania obejmuje 6 Programów Operacyjnych:
a) Program Kapitał Ludzki - współfinansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego.
Celem strategicznym Programu jest umożliwienie pełnego wykorzystania potencjału
zasobów ludzkich, zarówno w wymiarze indywidualnym, jak i społecznym.
b) Program Infrastruktura i Środowisko – współfinansowany z Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności. Celem programu jest poprawa
atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury
technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia,
zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej. Bardzo ważną
rzeczą dla rozwoju i poprawy warunków życia społeczeństwa jest tzw. infrastruktura
techniczna. Składa się na nią szereg elementów, takich jak:
energetyka;
dostarczanie wody;
usuwanie ścieków;
usuwanie odpadów;
transport.
www.mazowia.eu
c) Program Innowacyjna Gospodarka – współfinansowany z Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego. Głównym celem PO IG jest rozwój polskiej gospodarki
w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez
zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw, wzrost konkurencyjności polskiej nauki,
zwiększenie roli nauki w rozwoju gospodarczym, zwiększenie udziału innowacyjnych
produktów polskiej gospodarki w rynku międzynarodowym, tworzenie trwałych i lepszych
miejsc pracy, wzrost wykorzystania technologii informacyjnych i komunikacyjnych w
gospodarce.
d) Program Rozwój Polski Wschodniej - współfinansowany z Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego. Program realizowany na obszarze pięciu województw Polski
Wschodniej:
warmińsko-mazurskiego,
podlaskiego,
lubelskiego,
podkarpackiego
i świętokrzyskiego. Obszar ten jest słabiej rozwinięty od pozostałej części kraju, dlatego
potrzebuje dodatkowego wsparcia ze środków unijnych. Celem programu jest
„Przyspieszenie tempa rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej w zgodzie
z zasadą zrównoważonego rozwoju”, tzn. pomoc województwom Polski Wschodniej w
szybszym osiągnięciu poziomu rozwoju województw w innych częściach Polski, bez
negatywnego wpływu na stan środowiska naturalnego.
e) Program Pomoc Techniczna - współfinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego. Środki z programu PO PT mają pomóc temu, aby przyznawanie dotacji
nie opóźniało się i aby wszyscy byli dobrze poinformowani, kiedy i na co mogą otrzymać
środki, a także co muszą zrobić, aby otrzymać dotację. Ten program powstał z myślą o
tych, którzy są odpowiedzialni za przyznawanie dotacji unijnych w Polsce.
f)
Programy
Europejskiej
Współpracy
Terytorialnej
-
współfinansowany
z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Europejska Współpraca Terytorialna
zawiera w sobie wiele Programów, z których możesz otrzymać środki na bardzo różne
projekty. Realizacji założeń Europejskiej Współpracy Terytorialnej służą trzy typy
programów:
programy współpracy transgranicznej;
programy współpracy transnarodowej;
programy współpracy międzyregionalnej.
Najwięcej środków, bo aż 42,2% całości, przeznaczanych jest na PO Infrastruktura
i Środowisko.
www.mazowia.eu
Łączna suma środków włączona w realizację działań rozwojowych, których głównym
elementem będzie Narodowa Strategia Spójności (NSS), wyniesie łącznie ponad 107,9 mld
euro, w tym 85,4 mld euro ze środków UE.
Regionalne Programy Operacyjne
Oprócz sześciu wyżej wymienionych Programów Operacyjnych w istnieje 16
programów
regionalnych:
1. Regionalny Program dla Województwa Dolnośląskiego
2. Regionalny Program Województwa Kujawsko-Pomorskiego
3. Regionalny Program Województwa Lubelskiego
4. Lubuski Program Regionalny
5. Regionalny Program Województwa Łódzkiego
6. Małopolski Program Regionalny
7. Regionalny Program Województwa Mazowieckiego
8. Regionalny Program Województwa Opolskiego
9. Regionalny Program Województwa Podkarpackiego
10. Regionalny Program Województwa Podlaskiego
11. Regionalny Program dla Województwa Pomorskiego
12. Regionalny Program Województwa Śląskiego
13. Regionalny Program Województwa Świętokrzyskiego
14. Regionalny Program Warmia i Mazury
15. Wielkopolski Program Regionalny
16. Regionalny Program Województwa Zachodniopomorskiego
Regionalny Program Województwa Mazowieckiego
Priorytety:
Priorytet
I.
Tworzenie
warunków
dla
rozwoju
potencjału
innowacyjnego
i przedsiębiorczości na Mazowszu
Priorytet II. Przyspieszenie e-Rozwoju Mazowsza
Priorytet III. Regionalny system transportowy
www.mazowia.eu
Priorytet IV. Środowisko, zapobieganie zagrożeniom i energetyka
Priorytet V. Wzmacnianie roli miast w rozwoju regionu
Priorytet VI. Wykorzystanie walorów naturalnych i kulturowych dla rozwoju turystyki i
rekreacji
Priorytet VII. Tworzenie i poprawa warunków dla rozwoju kapitału ludzkiego
Priorytet VIII. Pomoc techniczna
Schemat instytucjonalny – czyli kto zarządza projektem:
Komisja Europejska
Instytucja Koordynująca RPO
w MRR
Zarząd Województwa
Mazowieckiego Instytucja
Zarządzająca
Mazowiecka Jednostka
Wdrażania Programów
Unijnych
Przykłady projektów finansowanych z RPO WM:
Uruchomienie lotniska w Modlinie
Płocki Park Przemysłowo – Technologiczny
Budowa obwodnicy Śródmiejskiej na odcinku od Ronda Wiatraczna do połączenia
z Dzielnicą Targówek
Zakup 20 szt. czteroczłonowych nowych Elektrycznych Zespołów Trakcyjnych
www.mazowia.eu
Bibliografia oraz źródła dodatkowych informacji:
http://europa.eu
http://ec.europa.eu/polska
http://europarl.pl
http://uniaeuropejska.org
http://funduszeeuropejskie.gov
http://mazowia.eu
http://eurodesk.pl
http://kpk.gov.pl
http://efs.gov.pl
http://kapitałludzki.gov.pl
http://mrr.gov.pl

Słowniczek - Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych

Transkrypt

Podobne dokumenty

Odpowiedź na pytanie

Pomarańczowa księ niczka. Zagadka Julii Tymoszenko

Wydruk: MAZOWSZE ZAPRASZA FILMOWCÓW

Innowator Mazowsza – trwa nabór wniosków do VIII edycji konkursu

Konkurs – informacja prasowa

pobierz PDF

Uchwała Nr 110/318/10 Zarządu Województwa Mazowieckiego z