Podręcznik dobrych praktyk korzystania z funduszy

REALIZACJA
WŁĄCZENIA SPOŁECZNEGO
Z WYKORZYSTANIEM
FUNDUSZY STRUKTURALNYCH
Podręcznik dobrych praktyk korzystania
z funduszy strukturalnych opracowany przez EAPN
Podziękowania:
Niniejszy podręcznik został opracowany przez członków EAPN (w tym członków dawnej grupy roboczej EAPN
ds. funduszy strukturalnych). Dziękujemy wszystkim członkom, którzy przeprowadzili badania i podzielili się
przykładami dobrych praktyk projektów realizowanych z wykorzystaniem funduszy strukturalnych.
Fotografie:
Okładka: Janus Project, Portugalia ©EAPN Portugalia; str. 17: ©Clair et Net abl; Ic-Cavetta project for Adult
Literacy, Malta ©Cavetta; fotografia grupowa Janu Project, Portugalia ©EAPN Portugalia; Europejskie
Spotkania Osób Doświadczających Ubóstwa 2014 ©Rebecca Lee/EAPN.
SPIS TREŚCI
1. NOWY KONTEKST: FUNDUSZE STRUKTURALNE A STRATEGIA EUROPA
2020 ................................................................................................ 4
2. WYKORZYSTANIE FUNDUSZY STRUKTURALNYCH NA RZECZ
WŁĄCZENIA SPOŁECZNEGO .............................................................. 5
2.1 Nadanie wyższej rangi włączeniu społecznemu, redukcji ubóstwa
i zaangażowaniu organizacji pozarządowych w okresie
programowania 2014-2020 ........................................................ 5
2.2 Potencjał Strategii Europa 2020 ................................................. 6
2.3 Wytyczne EAPN ......................................................................... 7
3. POZYTYWNE PRZYKŁADY PROJEKTÓW PROWADZONYCH PRZEZ
ORGANIZACJE POZARZĄDOWE FINANSOWANYCH Z FUNDUSZY
STRUKTURALNYCH ................................................................................ 9
3.1 Zintegrowane, wielowymiarowe, zindywidualizowane podejście
do integracji społecznej ............................................................. 9
3.2 Innego rodzaju podejście oparte na indywidualnych ścieżkach do
integracji społecznej i zatrudnienia, obejmujące
spersonalizowane wsparcie. .................................................... 10
3.3 Docieranie do trudnych do dotarcia grup defaworyzowanych .. 12
3.4 Promowanie mechanizmów realizacji prowadzonych przez
organizacje pozarządowe ........................................................ 13
3.5 Stawianie osób doświadczających ubóstwa w centrum i
wspomaganie rozwoju społeczności lokalnej ........................... 15
3.6 Inwestowanie w działalność międzynarodową ......................... 15
4. WNIOSKI ....................................................................................... 16
3
1.
NOWY KONTEKST: FUNDUSZE STRUKTURALNE A STRATEGIA EUROPA 2020
Według danych Eurostatu 119,6 milionów osób w Unii Europejskiej jest zagrożonych ubóstwem
i wykluczeniem społecznym.1 Odpowiada to 24,2% populacji UE. Ubóstwo i wykluczenie społeczne wyraźnie
wzrosły w następstwie kryzysu gospodarczego, który rozpoczął się w 2008 r., a następnie zaostrzył się
w wyniku środków oszczędnościowych podjętych przez państwa członkowskie, co pogłębiło trudną sytuację
osób doświadczających ubóstwa.2
W ten trudny kontekst wpisuje się kluczowy dla rozwoju Unii Europejskiej moment, jakim jest śródokresowy
przegląd Strategii Europa 2020, który zakończy się w 2015 r.3 Ocenie poddano również nowy budżet UE oraz
nowy okres programowania funduszy strukturalnych 2014-2020.
Jedną z głównych zmian w bieżącej polityce spójności jest większe niż dotychczas wykorzystanie funduszy
strukturalnych na rzecz realizacji celów przewodnich Strategii Europa 2020 w tym również celu redukcji
ubóstwa (podźwignięcia z ubóstwa co najmniej 20 milionów osób do 2020 r.).
Realizacja celów przewodnich Strategii Europa 2020 została uwzględniona we wszystkich elementach
procesu Europejskiego Semestru. Państwa członkowskie powinny rokrocznie zdawać raport z wykorzystania
funduszy strukturalnych na rzecz celów przewodnich Strategii w przygotowywanych przez siebie krajowych
programach reform i krajowych raportach socjalnych.
Fundusze strukturalne w nowym okresie programowania odegrają znaczącą rolę w finansowym wsparciu
zobowiązań państw członkowskich do realizacji celu redukcji ubóstwa.
Przy silniejszym zaangażowaniu w integracje społeczną (szczególnie w ramach EFS) i w skuteczniejsze
promowanie działań oddolnych społeczności lokalnej, fundusze strukturalne na lata 2014-2020 mogą
zagwarantować mocniejsze ramy prawne dla finansowania integracji społecznej i działania socjalnych
NGO.
Fundusze strukturalne na okres programowania 2014-2020 wynoszą 352 miliardy euro. Po raz pierwszy
ustanowiono obowiązkowe minimum 23,1% wszystkich funduszy strukturalnych, które muszą zostać
wydane w ramach EFS.
Kolejną nowością, która powinna zagwarantować pomoc funduszy strukturalnych w osiągnięciu celu
redukcji ubóstwa jest przeznaczenie 20% EFS na redukcję ubóstwa.
Niniejszy podręcznik ma za zadanie:
ułatwić organizacjom pozarządowym zrozumienie nowych możliwości, jakie dają fundusze strukturalne
w okresie 2014-2020, aby mogły one lepiej promować włączenie społeczne i redukcję ubóstwa oraz pełniej
uczestniczyć w procesach związanych z funduszami strukturalnymi
dostarczyć organizacjom pozarządowym narzędzi do budowania projektów spełniających wymagania
przepisów dotyczących funduszy strukturalnych 2014-2020 w kwestii redukcji ubóstwa i pogłębiania
partnerstwa. Obejmuje to między innymi wyznaczenie zasad oceny dobrej praktyki projektów dotyczących
włączenia społecznego z wykorzystaniem funduszy strukturalnych oraz prezentowanie przykładów
projektów finansowanych z funduszy strukturalnych.
1
2
3
Zgodnie z trzema wskaźnikami Strategii Europa 2020: zagrożenia ubóstwem, ciężkiego niedostatku materialnego i niskiej
intensywności pracy.
Income and living conditions in Europe, Eurostat, Luksemburg 2010.
Rada ministrów podjęła decyzję o wprowadzeniu nowego podejścia do zarządzania priorytetami polityki na lata do 2020 r..
Strategia Europa 2020 została stworzona w celu promowania inteligentnego i zrównoważonego wzrostu sprzyjającego włączeniu
społecznemu. Strategia zawiera pięć szczegółowych celów:

Podźwignięcie co najmniej 20 milionów osób z ubóstwa i wykluczenia społecznego do 2020 r.;

Zwiększenie zatrudnienia z 69% do 75%;

Obniżenie odsetka osób przedwcześnie kończących naukę z 15% do 10% i zwiększyć uczestnictwo w kształceniu na
poziomie średnim z 31% do 40% ;

Redukcja emisji gazów cieplarnianych o 20%, ograniczenie zużycia energii o 20% i zwiększenie efektywności o 20% (formuła
20-20-20);
 Zwiększenie wydatków na badania i rozwój poszczególnych państw członkowskich do 3% PKB.
4
2.
WYKORZYSTANIE FUNDUSZY STRUKTURALNYCH NA RZECZ WŁĄCZENIA
SPOŁECZNEGO
Zgodnie z nową polityką spójności na lata 2014-2020 wszystkie fundusze strukturalne muszą przyczyniać się
do realizacji celu redukcji ubóstwa i na kilka sposobów promować włączenie społeczne. Europejski Fundusz
Socjalny (EFS) daje możliwość promowania włączenia społecznego poprzez tworzenie zintegrowanych
programów, usług i projektów, które mogą dotrzeć do szerokiego grona osób obecnie wykluczonych z rynku
pracy, a nie tylko szkoleń dla osób będących na rynku pracy. Co więcej, Europejski Fundusz Rozwoju
Regionalnego (EFRR) daje potencjał do budowania niezbędnej infrastruktury socjalnej. Nowy instrument,
jakim jest Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym (FEAD)4 oferuje nowe możliwości
finansowania działań mających na celu integrację społeczną w szczególności osób z grup wrażliwych. W tym
rozdziale przyjrzymy się bliżej możliwościom powstałym w ramach nowych ram prawnych na lata 2014-2020
(2.1) oraz działaniom EAPN (2.2).
2.1 Nadanie wyższej rangi włączeniu społecznemu, redukcji ubóstwa
i zaangażowaniu organizacji pozarządowych w okresie programowania 2014-2020
Nowy okres programowania w funduszach strukturalnych 2014-2020 oznacza krok naprzód pod względem
lepszego promowania integracji społecznej i redukcji ubóstwa oraz pod względem wzmocnienia zasady
partnerstwa.
1. Realizacja celu redukcji ubóstwa w ramach funduszy strukturalnych
 Promowanie włączenia społecznego i zwalczanie ubóstwa zostały wyraźnie wymienione jako
wspólny cel tematyczny wszystkich funduszy strukturalnych.
 EFS obecnie jest funduszem przeznaczonym na realizację celu redukcji ubóstwa. Pojawiły się również
pewne istotne innowacje:
 tzw. udziały minimalne, które oznaczają:
 Bezpieczny, zwiększony budżet EFS: minimalny udział EFS w środkach przeznaczonych na
politykę spójności w wysokości 23,1%.
 Zabezpieczenie alokacji 20% funduszy na promowanie włączenia społecznego i walkę
z ubóstwem.
 Promowanie włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa jako wyraźnie określony cel
tematyczny (również w ramach podejść opartych na aktywnej integracji społecznej).
 Warunek ex-ante dotyczący redukcji ubóstwa, który zobowiązuje organ zarządzający do uprzedniego
sprawdzenia, czy istnieje zintegrowana strategia przeciwdziałania ubóstwu na szczeblu krajowym,
która wymaga odpowiedniego finansowania z funduszy UE.
 EFRR zawiera wyraźny priorytet inwestycyjny dotyczący „Promowania włączenia społecznego
i zwalczania ubóstwa” poprzez inwestycje w infrastrukturę medyczną i socjalną, fizyczną
i ekonomiczną regenerację ubogich społeczności miejskich i wiejskich i wsparcie dla przedsiębiorstw
socjalnych.
 FEAD może finansować pomoc materialną i żywnościową lub wspierać działania na rzecz włączenia
społecznego.
2. Pozytywne zmiany w zasadzie partnerstwa poprawiające dostęp organizacji pozarządowych do
funduszy strukturalnych
 Zasada partnerstwa stała się bardziej wiążąca. Obecnie wymaga ona zwiększonego udziału
organizacji pozarządowych w przygotowanie umów partnerskich oraz we wszystkie etapy
programów operacyjnych (łącznie z możliwością finansowania budowania potencjału (capacity
4 FEAD jest następcą Europejskiego Programu Żywnościowego
5
building) w ramach EFS).
 Pojawiło się nowe narzędzie: Europejki Kodeks Partnerstwa, niewiążący dokument, którego celem
jest pomoc organom zarządzającym w stosowaniu zasady partnerstwa na każdym etapie nowego
okresu programowania.
 Wszystkie fundusze strukturalne włączają do głównego nurtu rozwój kierowany przez lokalną
społeczność, co powinno zwiększyć potencjał podejścia oddolnego i oddolnych projektów, stawiając
w centrum osoby doświadczające ubóstwa i ich potrzeby.
 Uproszczony system realizacji ma zachęcić do stosowania płaskich stawek i wyliczeń ryczałtowych, co
może ułatwić małym projektom dostęp do finansowania.
2.2
Potencjał Strategii Europa 2020
Strategia Europa 2020 wyraźnie stanowi, że fundusze strukturalne mają za zadanie przyczyniać się do
ociągania celów przewodnich redukcji ubóstwa i wykluczenia społecznego, zwiększania zatrudnienia
i efektywności edukacji. Fundusze strukturalne są w jednoznaczny sposób związane z tymi celami.
Zobowiązanie to powinno być odzwierciedlone w rocznych krajowych programach reform przedstawianych
Komisji przez państwa członkowskie.
1. Wsparcie Europejskiej Platformy Przeciwdziałania Ubóstwu (EPAP)
Europejska Platforma Przeciwdziałania Ubóstwu opracowała ramy działania wspierające realizację celu
redukcji ubóstwa, ze szczególnym naciskiem na bardziej celowe i efektywne wykorzystanie EFRR i EFS
poprzez:

łatwiejszy dostęp i ułatwione wypłaty z EFS dla niewielkich NGO poprzez łatwiejszy dostęp do
grantów globalnych (dostosowane do indywidualnych potrzeb programy dotacji);

Ułatwiony dostęp do dotacji dla grup zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym, skrajnym
ubóstwem i szeregiem niekorzystnych czynników, w tym Romów.
2. Pakiet inwestycji socjalnych w skrócie

Kluczowym celem pakietu inwestycji socjalnych jest pomoc państwom członkowskim we wrażaniu
priorytetów dotyczących włączenia społecznego w funduszach strukturalnych (w szczególności
w EFS).

Przewodnią zasadą pakietu jest korzystanie z funduszy unijnych w celu wspierania wzrostu
sprzyjającego włączeniu społecznemu poprzez wykorzystywanie funduszy na rzecz „zatrudnienia,
rozwoju kapitału ludzkiego, modernizacji usług publicznych, inwestycji w rozwój regionu i integracji
społecznej”.

Powstał nowy skrót „ESIF” oznaczający europejskie fundusze socjalne i strukturalne, który podkreśla
konieczność komplementarnego stosowania EFS i EFRR na rzecz inwestycji w:
o opiekę przedszkolną;
o opiekę zdrowotną;
o mieszkalnictwo;
o infrastrukturę oświatową.

Wydano szczegółowy komunikat w sprawie zastosowania EFS (ze szczególnym uwzględnieniem
innowacji socjalnej, przedsiębiorstw społecznych, testowania innowacyjnych podejść i stosowania
ich na szerszą skalę). Następnie powstały wytyczne programowe dotyczące zagwarantowania, by
większy odsetek funduszy strukturalnych odzwierciedlało priorytety pakietu inwestycji socjalnych.
6
2.3
Wytyczne EAPN
EAPN jest zdania, że ponieważ organizacje pozarządowe zwalczające ubóstwo ściśle współpracują z osobami
doświadczającymi ubóstwa, mają one pełne prawo do proponowania skutecznych rozwiązań na rzecz
włączenia społecznego i do realizacji tych rozwiązań w ramach projektów i programów oddolnych
finansowanych z funduszy europejskich. EAPN w aktywny sposób zachęca swoje organizacje członkowskie
do odpowiedniego udziału w procesie funduszy europejskich.
Od swojego powstania EAPN promuje w szczególności integrację społeczną poprzez szersze zaangażowanie
organizacji pozarządowych w fundusze strukturalne. Aby zachęcić organizacje do udziału EAPN wydała
dotychczas trzy podręczniki dotyczące roli funduszy strukturalnych w działaniach organizacji pozarządowych
(1999, 2005, 2008), które zostały następnie przetłumaczone na języki różnych państw członkowskich.
Korzystając z tego rozległego doświadczenia, EAPN pragnie wzmocnić możliwości NGO w zakresie
prowadzenia projektów z wykorzystaniem funduszy strukturalnych dotyczących integracji społecznej
i redukcji ubóstwa w nowym okresie programowania.
Poniżej prezentujemy niektóre wytyczne, które mogą pomóc w ocenie projektów z zakresu redukcji ubóstwa
lub integracji społecznej pod kątem możliwości ich finansowania z funduszy strukturalnych.
PROMOWANIE INTEGRACJI SPOŁECZNEJ POPRZEZ FUNDUSZE STRUKTURALNE
WYTYCZNE EAPN
1. Punkt wyjścia: projekt powinien odpowiadać kryteriom wymienionym w zaproszeniu do
składania wniosków, w szczególności projekty powinny wykazać, że mają znaczny wpływ na jeden
lub więcej kluczowych obszarów wymienionych poniżej (np. zintegrowane podejścia integracji
społecznej , dotarcie do grupy w niekorzystnej sytuacji, walka z dyskryminacją , mobilizacja
inwestycji na rzecz gospodarki społecznej, budowanie umiejętności i zdolności itp.)
2. Promowanie zintegrowanego, indywidualnego i wielowymiarowego podejścia do integracji
społecznej, obejmującego:

Zintegrowane ramy aktywnej integracji społecznej zawierające spersonalizowane ścieżki ku
integracji, pracy wysokiej jakości i ochronie socjalnej, która skutecznie wesprze dostęp do
minimalnego dochodu i dostęp do usług (w tym również do dostępnego i niedrogiego
mieszkalnictwa, transportu, energii, opieki i ochrony zdrowia), jak również rynki pracy
sprzyjające włączeniu społecznemu;

Realizacja innowacyjnych usług społecznych odpowiadających na lokalne potrzeby (usługi
komunalne i opiekuńcze) z EFS oraz budowa infrastruktury np. żłobków i przedszkoli (EFRR);

Podejście związane z cyklem życia, odpowiadające na wykluczenie dzieci i osób starszych;

Wsparcie dla innowacji socjalnej i gospodarki społecznej;

Wsparcie tworzenia miejsc pracy wysokiej jakości, szczególnie białych i zielonych miejsc pracy
oraz miejsc pracy w gospodarce społecznej; inwestowanie w indywidualne wsparcie dla osób
najdalej od rynku pracy; zwalczanie dyskryminacji w dostępie do miejsc pracy, usług, praw
i zasobów.
3. Zagwarantowanie że projekt skutecznie dotrze i pomoże trudnym do dotarcia grupom
defaworyzowanym (takim jak kobiety w niekorzystnej sytuacji, długotrwale bezrobotni, osoby
niepełnosprawne, imigranci, mniejszości etniczne, społeczności marginalizowane w ty Romowie,
osoby samotnie wychowujące dzieci, osoby bezdomne).
4. Promowanie mechanizmu realizacji napędzanego przez NGO:

Przede wszystkim, na szczeblu programu należy sprawdzić, czy organizacje pozarządowe zostały
wyznaczone jako instytucje pośredniczące w zarządzaniu dotacjami (tj. grantami globalnymi).
Takie dotacje zazwyczaj są zaprojektowane aby ułatwić dostęp małym organizacjom.

Po drugie, na poziomie projektów, zwrócić się do organu zarządzającego o pomoc techniczną
7
i pomoc w budowaniu potencjału, którą mogą zaoferować, aby pomóc uruchomić projekt.
5. Umieszczenie osób dotkniętych ubóstwem w centrum poprzez:

Promowanie ich uczestnictwa i wzmacnianie ich działań;

Korzystanie z nowych możliwości z inicjatyw społeczności lokalnej umożliwiających podejście
oddolne z udziałem osób doświadczających ubóstwa od etapu planowania aż do oceny
projektu.
6. Udział w działaniach międzynarodowych dostarczających innowacyjne produkty i usługi
pozwalające sprostać nowym potrzebom społeczności i wspierać poszkodowane grupy.
7. Zapewnienie długotrwałych efektów projektu (po okresie realizacji projektu) z rzeczywistą oceną ex
post pozytywnych rezultatów społecznych dla beneficjentów końcowych. Efekty te można mierzyć
za pomocą wskaźników integracji społecznej (zwiększenie zaufania, poczucia własnej wartości,
zrównoważona umowa o pracę powyżej płacy minimalnej po określonej liczbie miesięcy)
i partycypacyjnego systemu oceny społecznej z udziałem osób ubogich. Wskaźniki te powinny być
ukierunkowane na pomiar solidnych, osiągalnych efektów, tak by partnerzy projektu czuli się
odpowiedzialni.
8
3.
POZYTYWNE
PRZYKŁADY
PROJEKTÓW
PROWADZONYCH
PRZEZ
ORGANIZACJE
POZARZĄDOWE
FINANSOWANYCH
Z
FUNDUSZY
STRUKTURALNYCH
W ramach promowania wykorzystania funduszy strukturalnych na rzecz integracji społecznej, członkowie
EAPN podzielili się poniższymi przykładami projektów prowadzonych przez siebie w ostatnim okresie
programowania. Te przykłady z różnych państw członkowskich odzwierciedlają w miarę możliwości jedną lub
więcej spośród kluczowych wytycznych EAPN przedstawionych w punkcie 2.3.
Poniższe przykłady ilustrują, w jaki sposób projekty finansowane z funduszy strukturalnych mogą skutecznie
wspierać integrację społeczną osób doświadczających ubóstwa. Podzieliliśmy je według następujących
kryteriów:
3.1
Zintegrowane, wielowymiarowe, zindywidualizowane podejście do integracji społecznej;
3.2
Docieranie do trudnych do dotarcia grup defaworyzowanych;
3.3
Promowanie mechanizmów realizacji prowadzonych przez organizacje pozarządowe;
3.4
Stawianie w centrum osób doświadczających ubóstwa;
3.5
Inwestowanie w działania międzynarodowe.
3.1 Zintegrowane, wielowymiarowe, zindywidualizowane podejście do integracji
społecznej
Wdrażanie zintegrowanego podejścia aktywnej integracji społecznej
Opisany poniżej projekt ukazuje znaczenie łączenia trzech filarów aktywnej integracji społecznej
(odpowiedni dochód minimalny, wysokiej jakości usługi i rynek pracy sprzyjający włączeniu społecznemu)
poprzez stopniowe podejście, rozpoczynające się szkoleniem, przechodzące w szkolenie w miejscu pracy, by
zakończyć się certyfikatem gotowości do pracy.
Rekrutacja uczestników projektu odbywa się poprzez kontakt bezpośredni (praca w terenie zamiast
formalnej edukacji). Uczestnikom od początku zapewnia się wszechstronną gamę usług (np. doradztwo).
Pokazuje to że usługi muszą mieć niski próg dostępności, zapewniać niezagrażającą przestrzeń
i charakteryzować się łatwością wykorzystania przez osoby z grup defaworyzowanych.
Projekt Janus, Portugalia
Projekt Janus był prowadzony przez Portugalską EAPN w ramach Programu operacyjnego potencjał ludzki,
działanie 6.1 Szkolenie na rzecz włączenia.
Nazwa projektu została wybrana ze względu na fakt, że w mitologii Rzymskiej Janus symbolizował nowy
początek, rozwój i otwierał nowe drzwi.
Celem projektu jest dostarczenie umiejętności i możliwości szkolenia osobom otrzymującym gwarantowany
dochód minimalny. Większość z uczestników pochodzi ze środowisk defaworyzowanych.
Projekt przeprowadzono w trudnej dzielnicy w partnerstwie z lokalnymi służbami. Projekt Janus zapewnił
szkolenie obejmujące 400 godzin, 400 godzin szkolenia w miejscu pracy, ocenę kompetencji na początku i na
końcu projektu, uwrażliwianie pracowników i możliwość certyfikacji.
800-godzinne szkolenie ukończyło 13 osób. Cztery z nich przeszły na umowy o pracę, za pozostałe
kontynuowały naukę, by otrzymać zaświadczenie do stypendium.
Doświadczenie szkolenia podniosło pewność siebie i wiarę w siebie kursantów oraz wzbudziło w nich
zainteresowanie nauką.
Cytaty z wypowiedzi uczestników:
Po wielu latach przerwy wziąłem długopis do ręki.
9
Czują się bardziej przygotowana, mam większą determinację.
Mam więcej pewności siebie, bardziej wierzę w swój wygląd i cieszę się z życia.
Przedtem nie wiedziałam, jak włączyć komputer i poruszać się po sieci.
Teraz już wiem, jak napisać CV.
Przedtem moje problemy rozwiązywała mama. Teraz umiem robić to sam.
>>>EAPN Portugalia www.eapn.pt
3.2 Innego rodzaju podejście oparte na indywidualnych ścieżkach do integracji
społecznej i zatrudnienia, obejmujące spersonalizowane wsparcie.
OpenYouth z Dornbirn to dwa projekty, które pomagają młodym ludziom w zdobyciu kwalifikacji. Projekty
noszą nazwę OpenYouthWork, ponieważ działają na zasadzie i zgodnie z praktykami uczestnictwa
ochotniczego i niskiego progu uczestnictwa. Ideą projektów jest danie drugiej lub trzeciej szansy młodym
ludziom, którzy za wcześnie zakończyli edukację.
Uczestnicy są rekrutowani przez pracowników środowiskowych, np. na koncertach, warsztatach, w mieście.
Nie kontaktujemy się z nimi poprzez szkoły, gdzie wielu z nich doświadczyło nieprzyjemności, ani przez
urzędy pracy, gdzie wielu mogło się nie zarejestrować.
Open Youth Work, Dornbirn, Austria: Alb@tros i Job Ahoi
Celem programu Alb@tros jest umożliwienie uczestnikom uzyskania zaświadczenia o ukończeniu szkoły
ogólnokształcącej drugiego stopnia. Uczniowie mogą dołączyć do programu w każdym momencie roku
szkolnego. Kurs podzielony jest na moduły, a uczestnictwo możliwe jest przez internet lub osobiście.
Pierwsza rozmowa jet również ogólna oceną, podczas której uczeń prezentuje swój życiorys, a następnie
podpisywany jest wiążący kontrakt pomiędzy uczniem i nauczycielem.
Cel i tempo nauki ą wyznaczane przez samego ucznia, zaś podczas kolejnej rozmowy omawiane są postępy.
Jeśli uczeń zostaje w tyle, proponowane są dodatkowe kursy. W wypadku jakichkolwiek problemów
proponowane jest osobiste doradztwo. Kurs obejmuje również warsztaty i wycieczki. Nauczyciele muszą być
w pełni wykwalifikowani. Open Youth Work działa szczególnie intensywnie z pośrednictwem takich
organizacji jak Caritas.
Kurs kończy 14 testów i egzamin końcowy w Szkole Edukacji Socjalnej w Schlins, po których uczeń otrzymuje
pełne świadectwo ukończenia. Job Ahoi to warsztaty dla młodzieży w Dornbirn, polegające na renowacji
starych łodzi drewnianych, by mogły znów pływać. Warsztaty odbywają się pod przewodnictwem
wykwalifikowanych szkutników, a w warsztatowej szwalni powstają siedzenia, torebki i inne designerskie
produkty.
Młodzież biorąca udział w projekcie czeka rozmowa na temat ich kariery i przyszłych celów i pomoc
w rozwiązywaniu problemów z mieszkalnictwem, ubezpieczeniem społecznym, pieniędzmi, problemami
z prawem i ewentualnie z nadużywaniem substancji psychoaktywnych. Każde spóźnienie lub niewywiązanie
się z obowiązków prowadzi do obniżki wynagrodzenia.
Projekt zapewnia doradztwo, trening i wsparcie przy poszukiwaniu pracy. Po kursie uczestnicy rejestrują się
w urzędzie pracy z możliwością uzyskania pracy lub stażu.
Obydwa wymienione projekty uczą młodych ludzi dotrzymywania obietnic, wywiązywania się ze
zobowiązań, bycia punktualnym i niezawodnym, radzenia obie z władzami i pokonywania krytycznych
momentów w rodzaju egzaminów czy rozmów o pracę. Uczestnicy rozwijają poczucie odpowiedzialności za
siebie, rozwijają swoją osobowość, umiejętności społeczne i zawodowe. W ramach projektu Job Ahoi
uczestnicy nabywają również umiejętności techniczne i manualne.
> Więcej informacji: www.ojad.at
> EAPN Austria: www.armutkonferenz.at
10
Poniżej przedstawiamy cztery inne przykłady projektów podejmujących zintegrowane i wielowymiarowe
podejście dotarcia do grup marginalizowanych. Pierwszym jest projekt ErfA z Grazu w Austrii, ukazujący
wartość połączenia niskiego progu udziału, ustrukturyzowanego podejścia, usług towarzyszących i wielości
miejsc pracy, jak również powiązania rynku pracy z bioróżnorodnością. Drugi projekt, Clair et net z Belgii
zawiera wyraźną kombinację ekologii z gospodarką społeczną. Maltański projekt ilustruje znaczenie
zaczynania od podstaw oraz wykorzystania nowych technologii do uczynienia nauki przyjemniejszą, kiedy
naucza się osoby niemal pozbawione umiejętności czytania i pisania. Projekt polski, z Cieszyna, to z kolei
przykład potencjału gospodarki społecznej w integracji społecznej i zawodowej grup marginalizowanych.
ERfA, Graz, Austria
ERfA jest organizacją pozarządową z Grazu w Austrii, zajmującą się pomocom marginalizowanym grupom
w powrocie na rynek pracy. ErfA to skrót od niemieckiego zwrotu „doświadczenie dla wszystkich” (Niem. Erfahrung für Alle). Organizacja kieruje swoje działania do osób o minimalnych dochodach, długotrwale
bezrobotnych, imigrantów, byłych przestępców, osób uzależnionych od narkotyków, osób zadłużonych
i chorych.
Korzystając z EF ErfA zaproponowała pracę przy pielęgnacji miejskich parków i lasów, naprawie sklepów,
w administracji bibliotek i archiwów, na budowach i przy remontach , przy tworzeniu miejsc parkingowych
dla niepełnosprawnych, przy sprzątaniu i przeprowadzkach. Praca na 600 hektarach miejskich lasów
i parków obejmuje naprawę dróg, regulację rzek i promowanie bioróżnorodności (dbanie o rośliny, pszczoły,
budki lęgowe dla ptaków). ErfA opiera się na zasadzie progresji – pomaga ludziom przejść od zatrudnienia
na czarno do drugiego rynku pracy (praca tymczasowa na etat), a stamtąd do pierwszego rynku pracy (stała
praca na etat), oferując pomoc pracowników socjalnych, doradztwo i szkolenie w pracy.
Projekt dzieli się na etapy rekrutacji, przewodnictwa, stabilizacji, umocnienia, przeniesienia i reintegracji,
a jego zadaniem ma być promowanie pewności siebie, umiejętności komunikacji i osiągania celów
zawodowych przez uczestników. Udział w programie nie wymaga żadnych formalności, stawiane są niskie
wymagania.
ErfA zatrudnia 38 osób, ma 240 beneficjentów, a 20% absolwentów projektu jest teraz na pierwszym rynku
pracy.
> Więcej informacji: www.erfa-graz.at
> EAPN Austria: www.armutskonferenz.at
Clair et net, Melreux-Hotton, Walonia, Belgia
Clair et net to istniejąca od 2008 r. organizacja pozarządowa działająca na rzecz osób żyjących
w najskrajniejszym ubóstwie na terenach wiejskich Walonii, a w szczególności osób, które długo były bez
pracy, były ofiarą wypadku, są samotne lub bezdomne, mieszkają na parkingach lub w przyczepach
kempingowych. Clair et net stworzyła finansowany z EFS program integracji społecznej, który obejmuje:

Publiczną pralnię, dostęp do internetu i komputera oraz sprzedaż używanych mebli;

Obszar do nauki – nowe technologie, komputery, nauka ogrodnictwa i gotowania;

Obszar wspólny – nauka gotowania, wspólne przygotowywanie posiłków, zakupy, wydarzenia kulturalne;

Zatrudnienie – w pralni, w ogrodzie, w restauracji, w komisie meblowym.
Główne działania projektu skupiają się na pralni, odnawianiu mebli, organicznych owocach i warzywach
z sadu i ogrodu, naprawie ubrań i warsztatach kulinarnych. Projekt jest nastawiony proekologicznie,
wykorzystuje naturalne substancje czyszczące zamiast chemikaliów.
Projekt działa w oparciu o wspólną działalność i etyczne uczestnictwo oraz wyznaczenie własnego tempa
rozwoju, co może stanowić wyzwanie dla bardziej nastawionych na wynik programów EFS.
> Więcej informacji: http://www.clairnet.be
> EAPN Belgia: http://www.bapn.be
11
Tworzenie miejsc pracy w gospodarce społecznej, Cieszyn, Polska
Tworzenie miejsc pracy dla osób wykluczonych to przedsiębiorstwo społeczne powstałe w Cieszynie w 2007
r. z inicjatywy Stowarzyszenia Pomocy Wzajemnej „Być Razem”, które powstało w 1996 r. jako ośrodek
pomocy rodzinie dla ofiar przemocy i zapewniania usług osobom bezdomnym.
Tworzenie miejsc pracy dla osób wykluczonych rozpoczęło swoją działalność dzięki wspólnej dotacji z EFS
i budżetu lokalnego i państwowego w wysokości 1,5 mln euro. Prowadzenie przedsiębiorstwa socjalnego
kosztuje rocznie 150 000 euro, przynosząc dochód w wysokości 173 000 euro ze świadczonych usług
pralniczych, prasowalniczych, stolarskich, krawieckich, garmażeryjnych i porządkowych, umożliwiając
zatrudnienie również w działach sprzedaży, marketingu, PR i magazynowania.
Obecnie przedsiębiorstwo zatrudnia co roku 66 osób, wspierając i szkoląc kolejne 900 osób, w tym 330 osób
długotrwale bezrobotnych. Uczestnicy zyskują nowe umiejętności i podnoszą osobistą pewność siebie.
Więcej informacji: http://www.ekonomiaspoleczna.pl//440108
EAPN Polska: www.eapn.org.pl
3.3
Docieranie do trudnych do dotarcia grup defaworyzowanych
Poniżej przedstawiamy cztery przykłady projektów, których głównym celem jest dotarcie do osób
doświadczających ubóstwa i wykluczenia społecznego. Przykłady te pochodzą z Austrii, Hiszpanii, Czech
i Słowacji. Organizacje prowadzące poniższe projekty docierają do marginalizowanych młodych ludzi,
Romów i osób z niepełnosprawnościami.
Spacelab, Wiedeń, Austria
Spacelab to wiedeński projekt dla marginalizowanej młodzieży i dorosłych (18-25 lat). Zapewnia on miejsce,
w którym uczestnicy mogą się spotkać, skontaktować ze swoimi trenerami i omówić kiedy mogą przyłączyć
się do projektu.
Celem Spacelabu jest zapewnienie uczestnikom szkoleń zawodowych oraz treningu rozwoju osobistego,
pomoc w opracowaniu planu kariery zawodowej, rozwinięciu własnych umiejętności i pomoc w znalezieniu
zatrudnienia. Spacelab zapewnia modułowe szkolenie zawodowe i płatną praktykę w zakresie budownictwa,
ogrodnictwa, stolarki, ślusarki, mediów, pracy biurowej, ekologii i sztuki. Ważną cechą programu jest fakt, że
uczestnicy mogą iść własnym tempem, w zależności od uwarunkowań osobistych, swojego zaangażowania
i tempa nauki.
Program pomógł już 700 uczestnikom w ciągu ostatnich 2 lat, lecz około 6000 osób na terenie Wiednia
nadal potrzebuje tego rodzaju pomocy.
> Więcej informacji: www.spacelab.cc
> EAPN Austria: www.armutskonferenz.at
Ośrodek szkolenia zawodowego Caritas, San Lorenzo, Castellon, Hiszpania
Ośrodek szkolenia zawodowego Caritasu w San Lorenzo powstały w 1993 r. prowadzi warsztaty dla młodych
osób nie posiadających kwalifikacji ani doświadczenia, które zostały odrzucone przez istniejące służby
socjalne i mają ograniczoną osobistą i zawodową sieć wsparcia.
Uczestnicy projektu często są zagrożeni wykluczeniem społecznym z powodu pochodzenia, przynależności
społecznej, wychowania w instytucjach, problemów ze zdrowiem psychicznym, lekkiej niepełnosprawności,
ubóstwa lub rozpadu rodziny. Ośrodek oferuje szkolenie w zakresie ogrodnictwa i pracy z dziećmi
w kontekście integracji społecznej i włączenia w rynek pracy.
Dotychczas kurs ukończyło 80% uczestników, zaś 20% uczestników zdobyło zatrudnienie. Projekt otworzył
drogę do 30 organizacji i przedsiębiorstw.
12
Silną stroną projektu była wykorzystana metoda („uczysz się pracy pracując”), powiązanie szkolenia
zawodowego z rozwojem osobistym i zaangażowaniem rodzin. Projekt trwa już 20 lat i jest mocno
ugruntowany, ale sukces jest procesem długotrwałym i zależy od wystarczających zasobów
i wykwalifikowanego i zaangażowanego zespołu.
> EAPN Hiszpania: www.eapn.es
„Czas działać inaczej”, Czechy
Jest to dwuletni projekt, którego celem jest zwiększenie liczby osób pochodzenia romskiego w szkołach
średnich oraz poprawa ich możliwości na rynku pracy po zakończeniu nauki. Projekt zapewnia doradztwo
zawodowe, osobiste, motywacyjne i edukacyjne dla młodych Romów (10-18 lat) i ich rodziców.
Znaczącym aspektem projektu jest współpraca z rodzicami i wspieranie ich pomocy dzieciom w edukacji
średniej. Projekt działa w kilku miejscach: w samej szkole, po szkole i poza szkołą (kluby zawodowe, zajęcia
komputerowe, taneczne, teatralne, muzyczne, tutoring, korepetycje, przeglądy zdrowotne).
Uczestnicy są zachęcani do samodzielnego wyboru podejmowanych aktywności, zamiast biernego w nich
uczestnictwa, a nawet prowadzą sami kilka programów. Dotychczas udział w projekcie wzięło 1300 osób,
z których 1300 to Romowie.
Spośród 700 dzieci uczestniczących w poradnictwie szkolnym, 80% wybrało szkołę średnią. Efekty
długotrwale zależą od dalszego wsparcia zapewnionego uczestnikom na ich drodze życia.
> Więcej informacji: www.iqrs.cz
> EAPN Czechy: http://www.eapncr.org
Poprawa sytuacji zawodowej osób z niepełnosprawnościami, Vranov nad Topl'ou, Słowacja
Agencja na rzecz wspomaganego zatrudnienia we Vranovie prowadzi projekt integracji z rynkiem pracy osób
z niepełnosprawnościami, zapewniając uczestnikom wszelkie możliwe wsparcie i tworząc system
prowadzący do ich zatrudnienia.
Projekt jest skierowany do bezrobotnych osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin oraz do organizacji,
które mogą pomóc w znalezieniu im pracy, takich jak służby publiczne. Do najważniejszych świadczonych
przez projekt usług należą: szkolenie, analiza rynku pracy w celu znalezienia wolnych stanowisk, analiza
umiejętności, podejście do potencjalnego pracodawcy, praktyki, indywidualne wsparcie z użyciem bazy
danych osób bezrobotnych i potencjalnych pracodawców.
Dotychczas z projektu skorzystało około stu osób. Doprowadziło to do zmiany statusu osób
z niepełnosprawnościami, które obecnie mogą pracować i posiadają swój wkład w życie społeczne. Dzięki
temu jakość ich życia poprawiła się. Model ten został przejęty przez słowacki urząd pracy.
3.4 Promowanie mechanizmów realizacji prowadzonych przez organizacje
pozarządowe
Poniższe dwa projekty pokazują, w jaki sposób granty globalne mogą stać się jednym z najlepszych
sposobów dotarcia z funduszami europejskimi do grup marginalizowanych oraz jakie są zdolności
organizacji pośredniczących (takich jak FNARTS i LVSTC) w zarządzaniu tymi dotacjami. Przedstawione niżej
projekty przypominają również o kluczowej roli małych, oddolnych organizacji jako wylęgarni dobrych
pomysłów oraz że podejście zmasowane nie zawsze sprawdza się najlepiej w wykorzystaniu funduszy
strukturalnych. Rządy, które nie korzystają z grantów globalnych, rezygnują z kluczowych możliwości
lepszego wykorzystania funduszy strukturalnych i zarządzania nimi. Ostatni z przedstawionych projektów
ukazuje wartość podejścia międzynarodowego i w jaki sposób może ono podnieść standardy w opiece
społecznej.
13
Grant globalny na rzecz projektu mikrofinansowania, Francja
FNARS (Fédération nationale des associations d'accueil et de réinsertion sociale) to francuska organizacja
zajmująca się problemem bezdomności i marginalizacji zarządzała w latach 2000-2006 grantem globalnym
na rzecz projektu mikrofinansowania w centralnym regionie Francji w okolicy Orleanu, jako organizacja
pośrednicząca w ramach grantów globalnych, linia budżetowa 10b, której przeznaczeniem było wspieranie
lokalnych inicjatyw organizacji non-profit (obecnie linia 4.2.3).
Linia budżetowa finansuje projekty do 23 000 euro (85% finansowane z EFS) trwające do 36 miesięcy
i przeznaczona jest dla projektów z zakresu gospodarki społecznej (np. eko-turystyka), integracji społecznej
(np. osoby o minimalnych dochodach, młode, starsze, z niepełnosprawnościami) oraz projektów na rzecz
zwalczania dyskryminacji, głównie w odległych obszarach wiejskich i najtrudniejszych obszarach miejskich.
W latach 2005-2008 FNARS wykorzystała 3,4 mln euro na dotacje do 135 projektów, co pozwoliło pomóc
3 273 osobom, głównie długotrwale bezrobotnym, młodym poniżej 25 roku życia, osobom nisko opłacanym
i zarabiającym pensję minimalną, głównie poprzez szkolenia zawodowe i tworzenie przedsiębiorstw
społecznych (utworzono 180 miejsc pracy).
W latach 2010-2011 budżet wynosił 1 070 837 euro, co pozwoliło na pomoc 1 382 osobom w ramach 65
projektów.
Program miał ogromny wpływ na podtrzymanie pracy wielu małych organizacji pozarządowych
i zapewnienie praktycznej pomocy osobom potrzebującym.
> Więcej informacji: http://www.fnars-centre.com/rubrique.php3?id_rubrique=4
oraz www.fse.microprojects.fr
> EAPN Francja: www.eapn-france.org
Granty globalne i pomoc techniczna, Londyn, Anglia
EFS w Londynie operuje programem grantów globalnych pod nazwą granty wspólnotowe (niewielkie dotacje
na 100% do 21 000 funtów).
Konkretne wsparcie dla małych grup dostępne jest w ramach Small Groups Economic Project prowadzonego
przez London Voluntary Training Consortium.(LVSTC)8 Doświadczenia tej organizacji dowodzą, że można
w ten sposób realizować szereg projektów wspomagających grupy społeczne w najtrudniejszej sytuacji, na
przykład:

Praca z tureckimi imigrantkami w Londynie, w szczególności z tymi po rozwodach lub w trudnych
małżeństwach, wspomagająca ich umiejętności czytania i pisania, zatrudnialność i umiejętności
poszukiwania pracy;

Warsztaty dla bezrobotnych muzyków lokalnych, prowadzące do samozatrudnienia w charakterze
muzyka; szkolenie perkusyjne dla bezrobotnych, dzięki czemu mogą oni przekazywać wiedzę podczas
warsztatów dla innych grup (byłych przestępców i osób o szczególnych potrzebach);

Doradztwo i szkolenia rozwoju osobistego dla samotnych kobiet;

Doradztwo, rzecznictwo i wsparcie dla rodzin w trudnej sytuacji, osób bezdomnych i ofiar przemocy
domowej;

Kursy z higieny żywienia, umożliwiające pracę w restauracjach;

Dostarczenie zielonych umiejętności osobom z grup marginalizowanych, w tym bezrobotnym, by mogli
oni później otworzyć przedsiębiorstwa społeczne rozwijające gospodarkę postwęglową;

Szkolenia z zakresu umiejętności czytania, pisania liczenia i sportu dla francuskojęzycznej społeczności
afrykańskiej wraz ze środkami poprawy zdrowia psychicznego i zwalczania zachowań antyspołecznych.
Wszystkie te kursy i programy stanowią przykład wykorzystania EFS w ramach grantów globalnych do
dotarcia do osób z grup najbardziej marginalizowanych w kreatywny sposób. Wiele z tych projektów
14
odnotowało wysoki stopień progresji do zatrudnienia i dalszej edukacji.
Kluczowym czynnikiem sukcesu EFS w Londynie jest wykorzystanie pomocy technicznej przez LVSTC, które
od 1993 r. ma dostęp do pomocy technicznej na mocy par. 46. LVSTC wykorzystało pomoc techniczną
w pracy z ponad 4 000 grup, zapoznając je z EFS, pomagając w złożeniu wniosków o dotacje z EFS,
rozwiązując problemy i gwarantując zachowanie ducha partnerstwa wyrażonego w przepisach EFS.
> Więcej informacji: www.lvstc.org.uk
3.5 Stawianie osób doświadczających ubóstwa w centrum i wspomaganie
rozwoju społeczności lokalnej
Organizacje pozarządowe maja ogromny potencjał prowadzenia oddolnych projektów, które mogą
przyspieszyć włączenie społeczne grup marginalizowanych, wspomagając rozwój społeczności lokalnej na
danym terenie. Przykład tego rodzaju działania EAPN Bułgaria doskonale ilustruje, jak powinien wyglądać
odpowiednio zaplanowany projekt zapewniający zrównoważony rozwój społeczności lokalnej w podejściu
oddolnym kierowanym przez społeczność lokalną.
Projekt działania „Zrównoważony rozwój lokalnych społeczności i gospodarki lokalnej poprzez gospodarkę
społeczną, poprawa usług socjalnych i efektywne wykorzystanie funduszy strukturalnych”, Bułgaria.
Ten pilotażowy projekt działań i badań finansowany z EFS ma na celu ocenę skuteczności krajowego systemu
zarządzania funduszami strukturalnymi.
Czy fundusze strukturalne rzeczywiście wspomagają rozwój społeczności lokalnej i w jakim stopniu
priorytety funduszy strukturalnych korespondują z priorytetami małych gmin?
W projekt zaangażowane są da uniwersytety (z Sofii i Belgoevgradu), instytut socjologii Bułgarskiej Akademii
Nauk, gmina Sapareva Bany i lokalne NGOs oraz krajowa federacja pracodawców osób
z niepełnosprawnościami.
W ramach projektu 54 studentów obu uniwersytetów we współpracy z pracownikami akademickimi,
mieszkańcami gminy i lokalnymi władzami wykonało projekt działań badawczych oraz opracowało tzw.
„projekty nadziei” dotyczące różnych obszarów (rolnictwo ekologiczne, festiwale artystyczne, lokalna
strategia komunikacji, budowanie możliwości lokalnych NGOs pracujących z osobami niepełnosprawnymi,
regionalne stowarzyszenie producentów rolnych, rozwój usług turystycznych i zajęć dla dzieci).
Opracowany w ramach programu PROGRESS projekt „Mosty ku integracji” aktywuje lokalne grupy inicjatyw
i lokalny kapitał poprzez działania uczestniczące, badania i metodologię socjalną na rzecz publicznego
uczestnictwa.
Wielu interesariuszy ( w szczególności młodzieży) współpracowało na rzecz rozwoju lokalnego. Powstało
stanowisko „eksperta rozwoju lokalnego”.
> Więcej informacji: Maria Jeliazkova/EAPN Bułgaria, [email protected]
3.6
Inwestowanie w działalność międzynarodową
Międzynarodowe projekty finansowane z EFS ukazują znaczenie promowania międzynarodowych działań
wspierających innowacyjne praktyki integracji społecznej wymagające uczestnictwa.
Z danych EAPN wynika, że międzynarodowe działania w ramach EFS w latach 2007-2013 zostały ograniczone
w porównaniu z latami 2000-2006, kiedy działał program EQUAL. Istnieje jednak kilka przykładów dobrych
praktyk.
Model Aktywizacji Społecznej (Social Activation Model – SAM): poprawa zdrowia psychicznego,
Anglia i Dania.
Projekt SAM prowadzony przez ochotników z pomocy społecznej w Ipswich we wschodniej Anglii pomaga
osobom leczącym się na choroby psychiczne w powrocie do głównego nurtu społeczeństwa.
15
Pomoc obejmuje wspomaganie rozwoju umiejętności cyfrowych w obrębie fotografii, grafiki, projektowania
stron, telewizji i radia. W planach jest otwarcie przedsiębiorstwa socjalnego w dawnym lokalu handlowym.
Projekt charakteryzuje się zaangażowaniem uczestników w proces podejmowania decyzji, rozwój osobistych
umiejętności uczestników i elastyczne podejście do postępów.
Projekt SAM jest projektem międzynarodowym, w którym biorą udział partnerzy z Danii. W 2010 r. odbyły
się międzynarodowe warsztaty projektu pod egidą Sieci Aktywnej Integracji finansowane z EFS.
Pozwoliło to zbadać stopień w jakim doświadczenie projektu SAM można przenieść na inne kraje,
w szczególności koncepcje wzmacniania znaczenia uczestników i wykorzystanie otoczenia wspólnoty,
problemy projektu (nawroty u uczestników, niewystarczające wsparcie zdrowotne), czynniki sukcesu
(finanse, wizja elastyczność, wykorzystanie niezależnej ewaluacji) i inne istotne obszary refleksji, które mogą
podwyższyć standardy opieki społecznej w Europie.
4.
WNIOSKI
Przedstawione wyżej przykłady pokazują jak kluczową rolę mogą odgrywać NGO w realizacji skutecznych
projektów na rzecz redukcji ubóstwa i wykluczenia społecznego. Nasuwa się zatem istotne pytanie: Dlaczego
nie ma ich więcej?
W ciągu ostatnich lat EAPN wielokrotnie zwracała uwagę na trudności, których doświadczają organizacje
pozarządowe ubiegające się o dostęp do funduszy strukturalnych.
Obejmują one niski poziom informacji, niewielki procent funduszy i środków otwartych dla NGOs, brak
otwartych zaproszeń do składania wniosków, restrykcyjne wymagania współfinansowania,
nieproporcjonalnie wysokie wymagania wobec projektów , brak pomocy w przygotowaniu wniosków
i często ograniczony zakres dopuszczalnych działań.
Nawet w przypadku udanych programów istnieje szereg czynników zniechęcających do ich kontynuacji,
takich jak problemy z płynnością finansową i współfinansowaniem, nadmiar wymaganych raportów,
ograniczenia i opóźnienia finansowe.
Trudności te były już przedstawiane krajowym i europejskim instytucjom zarządzającym od wielu lat.
EAPN wielokrotnie zwracała uwagę na konieczność zmniejszenia tego rodzaju barier poprzez mechanizmy
pomocy technicznej, granty globalne, budowanie możliwości i wykorzystanie organów pośredniczących.
Gdyby udało się rozwiązać wymienione problemy, poziom uczestnictwa organizacji zajmujących się
włączeniem społecznym mógłby być o wiele wyższy, a wpływ na redukcję ubóstwa i wykluczenia
społecznego – znacznie większy.
16
17
INFORMACJE I DANE KONTAKTOWE
Więcej informacji na temat niniejszej publikacji:
Sian Jones, Koordynator Polityki EAPN
[email protected]
0032 (2) 226 58 59
Więcej publikacji i działań EAPN na stronie www.eapn.eu
Niniejszy podręcznik wykorzystania funduszy strukturalnych na rzecz włączenia
społecznego powstał dzięki współpracy członków EAPN, w tym członków dawnej grupy
roboczej ds. funduszy strukturalnych.
Podręcznik ma za zadanie ułatwić organizacjom pozarządowym zrozumienie nowych
możliwości, jakie dają fundusze strukturalne w okresie 2014-2020, aby mogły one lepiej
pełniej uczestniczyć w procesach związanych z funduszami strukturalnymi. Dostarcza on
również organizacjom pozarządowym narzędzi do budowania projektów spełniających
wymagania przepisów dotyczących funduszy strukturalnych 2014-2020 w kwestii redukcji
ubóstwa i pogłębiania partnerstwa.
Obejmuje to między innymi wyznaczenie zasad oceny dobrej praktyki projektów
dotyczących włączenia społecznego z wykorzystaniem funduszy strukturalnych oraz
prezentowanie przykładów projektów finansowanych z funduszy strukturalnych.
EAPN – Europejska Sieć Przeciwdziałania Ubóstwu jest największą
europejską siecią obejmującą organizacje pozarządowe zajmujące
się zwalczaniem ubóstwa, grupy oddolne oraz organizacje
ogólnoeuropejskie
aktywnie
przeciwdziałające
ubóstwu
i wykluczeniu społecznemu. EAPN powstała w 1990 r.
Europejska Sieć Przeciwdziałania Ubóstwu zezwala na kopiowanie pod
warunkiem podania źródła. Styczeń 2015.
Niniejsza publikacja otrzymała wsparcie finansowe z Programu Unii
Europejskiejna rzecz Zatrudnienia i Innowacji Społecznych (2014-2020 ).
Więcej informacji można znaleźć na stronie: http://ec.europa.eu/social/easi
Ani Komisja Europejska, ani żadna osoba działająca w imieniu Komisji nie
ponoszą odpowiedzialności za wykorzystanie informacji zawartych w
niniejszej publikacji . O pozwolenie na wykorzystanie lub powielanie zdjęć
które nie są objęte prawami autorskimi Unii Europejskiej należy zwrócić się
bezpośrednio do posiadacza praw autorskich.
18