Ćwiczenie 10 Linux jako sieciowy system operacyjny

Ćwiczenie 10 Linux jako sieciowy system operacyjny

Ćwiczenie 10
Linux jako sieciowy system operacyjny
1. Cel ćwiczenia
Celem ćwiczenia jest poznanie podstawowych funkcjonalności systemu Linux jako sieciowego
systemu operacyjnego.
2. Przygotowanie do ćwiczenia
•
•
•
Ethernet, stos protokołów TCP/IP
adresowanie IP, porty TCP,
popularne usługi TCP/IP.
3. Komunikacja między użytkownikami w systemie
•
•
•
•
polecenie write st02 (następnie <enter> treść <enter> i <ctrl-z>),
polecenie wall (następnie <enter> treść <enter> i <ctrl-z>),
polecenie talk st01 (użytkownik st01 wpisuje talk st02),
polecenie mesg n (mesg y), aby wyłączyć/włączyć możliwość wyświetlania komunikatu na
ekranie.
4. Tekstowe przeglądarki internetowe
•
•
lynx,
links.
Czym różnią się obydwie przeglądarki? Należy wykorzystać pola formularzy, na przykład
zalogować się i sprawdzić swoją skrzynkę e-mail.
5. Poczta elektroniczna
•
mail,
Wydanie polecenia mail pozwala przeglądać skrzynkę pocztową w trybie interaktywnym.
mail [-nv] [-s temat] [-c adresy] [-b adresy] adresy
Powyższy tryb pracy służy do wysyłania poczty. Jedynym wymaganym parametrem jest
adres użytkownika, do którego poczta zostanie wysłana (lub lista adresów, poszczególne
pozycje muszą być oddzielone przecinkami). Opcja -c umożliwia też określenie adresów, do
których zostanie przesłana kopia listu (CC, ang. Carbon Copy), opcja -b służy do wysłania
ślepej kopii (BCC, ang. Blind Carbon Copy). W obu tych opcjach można podać listę
adresów, oddzielonych przecinkami.
Po naciśnięciu klawisza <enter> program mail oczekuje na wpisanie treści wiadomości ze
standardowego wejścia. Aby zakończyć wpisywanie i wysłać wiadomość, należy nacisnąć
klawisze <ctrl-d> na początku linii, albo wpisać linię, składającą się tylko ze znaku kropki.
Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy
Instytut Informatyki Stosowanej
Laboratorium systemów operacyjnych (2010)
Następnie program kończy działanie i wysyła wiadomość. W przypadku, gdy wysłanie
wiadomości z jakiegoś powodu nie będzie możliwe (np. błędny adres), wiadomość zostaje
umieszczona w pliku o nazwie dead.letter w bieżącym katalogu. Każda następna,
niewysłana wiadomość zamazuje poprzednią zawartość tego pliku.
Treść listu może zostać pobrana z pliku, używając przekierowania standardowego wejścia:
mail < -s Test [email protected] < tresc_listu_w_pliku
Należy wysłać wiadomości e-mail między sobą. Jeżeli zalogowany użytkownik to st02 –
jego adres mail: [email protected].
•
pine,
Program pine działa w trybie interaktywnym. Należy zapoznać się z programem poprzez
wysłanie wiadomości do innego użytkownika. W jaki sposób wysłać wiadomość z
załącznikiem?
•
zewnętrzny klient poczty elektronicznej (Outlook Express), Linux jako serwer pocztowy,
Serwer w laboratorium jest serwerem poczty wychodzącej (SMTP) oraz przychodzącej
(POP3). Należy skonfigurować program Outlook Express w systemie Windows do pracy z
serwerem. Następnie wysłać wiadomość do innego użytkownika.
•
skrzynka pocztowa.
W większości serwerów skrzynka odbiorcza to zwykły plik tekstowy w katalogu /var/mail.
o takiej samej nazwie jak nazwa użytkownika. Należy obejrzeć ten plik. Co oznaczają
nagłówki każdej wiadomości? Po czym rozpoznać, że wiadomość zawiera załącznik?
6. Protokół przesyłania plików FTP
•
przeglądarka internetowa jako klient FTP,
Należy przejrzeć katalog domowy na serwerze z wykorzystaniem przeglądarki:
ftp://host (ftp://127.0.0.1),
ftp://user:hasło@host (ftp://st01:[email protected]),
Następnie zalogować się do publicznego serwera FTP jako użytkownik anonimowy:
ftp://ftp.task.gda.pl,
W systemie Linux można skorzystać z tekstowych klientów FTP: ftp i ncftp.
W jaki sposób zalogować się do serwera FTP i pobrać oraz wysłać na serwer plik
(podpowiedź: get i put)? Jakie są podstawowe komendy protokołu FTP używane przy
połączeniu z serwerem FTP w trybie tekstowym?
7. Konfiguracja interfejsu sieciowego
Należy zapoznać się z działaniem polecenia ifconfig. Co oznaczają poszczególne informacje
zwrócone przez polecenie? W jaki sposób skonfigurować ręcznie interfejs sieciowy?
8. Testowanie połączenia sieciowego
•
ping,
Testowanie połączenia do najbliższego serwera: ping 192.168.5.1.
Jakie opcje posiada powyższe polecenie? Co oznaczają poszczególne pola odpowiedzi? Co
to jest TTL?
Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy
Instytut Informatyki Stosowanej
Laboratorium systemów operacyjnych (2010)
•
traceroute,
Testowanie połączenia do dowolnej maszyny w sieci: traceroute www.wp.pl.
Co zwraca powyższe polecenie? W jaki sposób osiągane są poszczególne urządzenia
sieciowe na drodze do hosta docelowego i jaki udział ma w tym pole TTL? Czy na
podstawie odpowiedzi można odtworzyć geograficzną lokalizację maszyn w sieci?
• netstat,
Wyświetla informacje na temat nawiązanych połączeń sieciowych oraz ich stanu (należy
użyć opcji –a: netstat –a localhost.
• nmap,
Polecenie wyświetla listę otwartych portów TCP na wskazanej maszynie: nmap localhost.
Jakie zagrożenie dla bezpieczeństwa niesie używanie tego polecenia?
9. Wykorzystanie programu telnet do łączenia się z usługami TCP/IP.
Na początku należy połączyć się z zewnętrznym serwerem WWW (port 80). W wyniku
wykonanego polecenia serwer zwróci kod HTML strony startowej (plik index.php):
telnet www.multicast.pl 80
Trying 77.55.70.218...
Connected to www.multicast.pl.
Escape character is '^]'.
GET /index.php HTTP/1.1
Host: www.multicast.pl
pusta linia <ENTER>
close
Połączenie z serwerem poczty przychodzącej POP3 (port 110) i zarządzanie wiadomościami w
skrzynce odbiorczej poprzedzone jest uwierzytelnieniem użytkownika:
telnet localhost 110
Trying 127.0.0.1...
Connected to localhost.
Escape character is '^]'.
+OK
USER st02
+OK
PASS st02
+OK
STAT
+OK 2 979
LIST
+OK
1 362
2 617
.
RETR 2
+OK
Return-Path: <[email protected]>
Delivered-To: [email protected]
Received: (qmail 22502 invoked by uid 1024); 26 Sep 2007 17:59:00 -0000
Received: from localhost ([email protected])
by localhost with SMTP; 26 Sep 2007 17:59:00 -0000
Date: Wed, 26 Sep 2007 19:59:00 +0200 (CEST)
From: [email protected]
Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy
Instytut Informatyki Stosowanej
Laboratorium systemów operacyjnych (2010)
To: [email protected]
Subject: witaj
Message-ID: <[email protected]>
MIME-Version: 1.0
Content-Type: TEXT/PLAIN; charset=US-ASCII; format=flowed
Status: O
X-Status:
X-Keywords:
X-UID: 2
czesc
.
DELE 1
+OK
QUIT
+OK
Connection closed by foreign host.
Pierwotnie, protokół SMTP nie wymagał autoryzacji, dzięki czemu nadmiernie wykorzystywano tą
lukę do wysyłania spamu. Aby wysłać wiadomość mail o dowolnej treści należy wykonać poniższe
polecenia:
telnet localhost 25
Trying 127.0.0.1...
Connected to localhost.
Escape character is '^]'.
220 server.example.com ESMTP
MAIL FROM:[email protected]
250 ok
RCPT TO:[email protected]
250 ok
DATA
354 go ahead
Witaj
.
250 ok 1190829212 qp 22465
QUIT
221 server.example.com
Connection closed by foreign host.
10. Literatura
[1] Aeleen Frish: "UNIX. Administracja systemu", Wydawnictwo RM, Warszawa 1997,
[2] Krzysztof Marciniak: "qmail. Szybki i wydajny serwer pocztowy", Wydawnictwo HELION,
Gliwice 2006.
Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy
Instytut Informatyki Stosowanej
Laboratorium systemów operacyjnych (2010)