Gimnazjon - Zespół Szkół w Baniosze

Gimnazjon
Gimnazjon 2012
Czasopismo Uczniów Gimnazjum w
Baniosze
W numerze:

Prima Aprilis

Triduum Paschalne

Galeria Gimnazjonu-Ostatnia Wieczerza

Wielkanoc

Legendy PRL-u

Epika

Liryka

Dramat

Nasze Pasje — Jazda Konna
Redakcja:
05-532 Baniocha, ul. Szkolna 1
Redaktor naczelny: Anna Wasilewska
Zespół z IIIa: Aleksandra Machnikowska, Joanna Goliszewska, Kamil Wilk, Gabriela Jeleń, Justyna Paterka, Dominika Bołoz, Jacek Błaszczyk, Szymon Kaczyński
Zespoł z II c: Sandra Myland, Matylda Łojewska, Patrycja Górka, Sylwia Łechtańska
Str. 2
PRIMA APRILIS
Gimnazjon 2012
Czasopismo Uczniów
ba” (Poisson d’avril).
W Szkocji znany jest jako
„Polowanie na głupca” (Hunt the gowk Day), na
Litwie „Dzień kłamcy” (Melagio diena), w Portugalii „Dzień kłamstwa” (Dia da mentira), a w Rosji „Dzień śmiechu” (Dien smiecha).
W krajach hiszpańskojęzycznych 28 grudnia obchodzony jest Día de los Santos Inocentes, jako
katolickie święto Dzień Niewiniątek. Jest on okazją do żartów i kawałów, jest odpowiednikiem
prima aprilis.
Dzień żartów – obyczaj związany z
pierwszym dniem kwietnia, obchodzony w wielu krajach świata. Polega on
na robieniu żartów, celowym wprowadzaniu w błąd, kłamaniu, konkurowaniu w próbach sprawienia, by inni
uwierzyli w coś nieprawdziwego. Tego W Polsce
dnia w wielu mediach pojawiają się
Obyczaj ten dotarł do Polski z Europy Zachodniej
różne żartobliwe informacje. Geneza i przez Niemcy w epoce nowożytnej w XVI wieku.
W XVII został już uznany za „modę staroletnią”,
pochodzenie tego zwyczaju nie jest
zaczął on być wtedy obchodzony w podobnej formie, w jakiej występuje do dzisiaj. Przeświadczejeszcze wyjaśnione.
nie to przeniknęło nawet do najwyższych kręgów
Obchody na świecie a w Polsce
Na świecie
państwowych – przykładowo sojusz antyturecki z
Leopoldem I Habsburgiem podpisano 1 kwietnia
1683, ale antydatowano go na 31 marca, aby na
dokumencie nie widniała data prima aprilis.
Pierwszego kwietnia poświęcano opowiadaniu
zmyślonych historii, robieniu przeróżnych dowcipów i naigrawaniu się z naiwnych, bądź nieostrożnych ludzi. Dzień ten uważano za niepoważny i starano się nie robić w nim żadnych ważnych rzeczy. Dziś pierwszy kwietnia obchodzimy
jako dzień radosny, w którym celowo próbuje się
wprowadzić innych w błąd.
Z robieniem psikusów przez dzieci w wieku
szkolnym związany był w niektórych regionach
także 12 marca – dzień św. Grzegorza, patrona
uczących się. Obyczaj ten nosił nazwę gregorianek lub gregołów.
Szymon Kaczyński
W krajach anglojęzycznych 1 kwietnia jest nazywany „Dniem Głupców” (April Fools’ Day lub
All Fools’ Day). W Wielkiej Brytanii, Australii i
RPA wzajemne żartobliwe oszukiwanie jest uprawiane tylko do południa. W innych krajach germańskojęzycznych dzień ten jest nazywany po
prostu 1 kwietnia, a żart zrobiony tego dnia Aprilscherz lub np. Aprilskämt (szw.). We Francji prima aprilis jest określany jako „Dzień kwietniowej
ryby” (Jour du poisson d’avril) a pierwszokwietniowe żarty nazywane są „kwietniowa ryStr. 3
TRIDUUM PASCHALNE
Kwiecień 2012
Wielki Czwartek – święto ruchome w kalendarzu chrześcijańskim. Przypada w Wielkim Tygodniu, 3 dni przed Wielkanocą. Obchodzone przez różne wyznania chrześcijańskie na pamiątkę ustanowienia sakramentów: Kapłaństwa i Eucharystii.
W kościołach parafialnych ma miejsce tylko jedna uroczysta msza
sprawowana wieczorem - Msza Wieczerzy Pańskiej, która rozpoczyna Triduum Paschalne. W jej trakcie podczas śpiewu Chwała na
wysokości biją wszystkie dzwony w świątyni. Po zakończeniu śpiewu dzwony i organy milkną. W czasie Przeistoczenia mogą być używane kołatki bez gongu. W niektórych kościołach odbywa się obrzęd obmycia nóg dwunastu mężczyznom, czyli tzw. "Mandatum".
Po zakończeniu Wieczerzy Najświętszy Sakrament przenosi się do
kaplicy adoracji, zwanej "Ciemnicą" (na pamiątkę uwięzienia Jezusa
po Ostatniej Wieczerzy), gdzie adoruje się go do późnych godzin nocnych i przez cały Wielki Piątek. Po
zakończeniu liturgii z ołtarza zdejmuje się świece, mszał, krzyż, obrusy. Tabernakulum zostaje otwarte i
puste, a Wieczna lampka zgaszona.
Wielki Piątek – drugi dzień Triduum Paschalnego, upamiętniający śmierć Jezusa Chrystusa na krzyżu.
Chociaż w kalendarzowy Wielki Piątek Kościół katolicki nie sprawuje liturgii eucharystycznej to w sensie
duchowym do obchodów wielkopiątkowych zaliczana jest Msza Wieczerzy Pańskiej (odprawiana wieczorem w Wielki Czwartek). Wielki Piątek jest dniem zadumy nad Męką Chrystusa, skupienia, powagi, wzmożonej pobożności i gorliwych praktyk religijnych. Tego dnia obowiązuje post ścisły. W Wielki Piątek odprawiane są nabożeństwa Drogi Krzyżowej.
Wielka Sobota – święto chrześcijańskie, przedostatni dzień Wielkiego Tygodnia, poprzedzający święto Zmartwychwstania. Należy do Triduum Paschalnego. Obchodzone przez chrześcijan obu tradycji,
wschodniej i zachodniej.
Od wczesnych godzin rannych katolicy adorują Najświętszy Sakrament w przygotowanej do tego celu kaplicy zwanej Grobem Pańskim. Jest to czas żałoby po ukrzyżowanym Jezusie Chrystusie. Jest to również
okazja do skorzystania z Sakramentu Pokuty.
Tradycyjnie w tym dniu błogosławi się pokarmy na stół wielkanocny
Str. 4
Gimnazjon 2012
Jan Paweł II
Gimnazjon 2012
Czasopismo Uczniów
Młodość Papieża:
Karol Wojtyła urodził się 18 maja 1920 roku w Wadowicach jako drugie dziecko Karola Wojtyły seniora i Emilii
z Kaczorowskich. Brat Edmund był od niego o kilka lat starszy. Ojciec przyszłego papieża był byłym oficerem,
który został jednak ostatecznie urzędnikiem.
Bardzo młodo i w tragicznych okolicznościach zmarł brat przyszłego następcy św. Piotra, Edmund. W 1932 r. pracując w
Bielskim szpitalu zaraził się od pacjentki dyfterytem. "Mój brat, Edmund, zmarł u progu samodzielności zawodowej, zaraziwszy się jako młody lekarz ostrym wypadkiem szkarlatyny, co wówczas (1932 rok) przy nieznajomości antybiotyków
było zakażeniem śmiertelnym. Są to wydarzenia, które na głęboko wyryły się w mojej pamięci - śmierć brata chyba nawet
głębiej niż matki, zarówno na szczególne okoliczności, rzec można tragiczne, jak też i z uwagi na moją większą już wówczas dojrzałość. Liczyłem w chwili jego śmierci dwanaście lat".
Papiescy biografowie zaznaczają, że już od pierwszych lat szkoły wyróżniał się jako najlepszy uczeń. Uznawany był również za zdolnego sportowca. Kończąc szkołę nie myślał jednak o zostaniu księdzem. W planach Karola znajdowały się studia nad literaturą na Uniwersytecie Jagiellońskim, a także doskonalenie umiejętności aktorskich.
Już po roku studia przerwał wybuch II wojny światowej. Podjął wówczas fizyczna pracę w zakładach chemicznych Solvay w
Borku Falęckim. W tym okresie Karol związał się też z organizacją podziemną "Unia", powiązaną ze środowiskiem katolickim, która starała się między innymi ochraniać zagrożonych Żydów.
W lutym 1941 r., gdy wrócił po pracy do domu zastał w nim nieżyjącego ojca. Jak sam wspominał, w wieku 20 lat utracił
już wszystkich, których kochał.
Kapłaństwo:
Jesienią 1942 roku Karol Wojtyła podjął decyzję o wstąpieniu do seminarium duchownego. Jako że Niemcy zakazali wówczas kształcenia seminarzystów, uczęszczał do tajnego seminarium założonego przez metropolitę
krakowskiego, arcybiskupa Adama Sapiehę. Z jego też rąk przyjął w listopadzie 1946 roku święcenia kapłańskie.
Dzięki protekcji kardynała Sapiehy przez kolejne 2 lata Karol Wojtyła studiował w Rzymie na Papieskim Uniwersytecie
Dominikańskim. Tam też obronił w 1948 roku pracę doktorska.
Po powrocie do kraju przez kilka miesięcy był wikarym jednej z podkrakowskich, wiejskich parafii. Następnie został przeniesiony z Niegowici do krakowskiej parafii św. Floriana, gdzie zasłynął z organizowanych przez siebie wyjazdów ze studentami w góry i nad jeziora. "Ksiądz Wojtyła nie mógł trafić lepiej. Był wikarym. Pierwsze dziecko – Barbarę Annę Pyłko
– ochrzcił dopiero 20 sierpnia. Przez cały okres wikariuszowski u św. Floriana, to jest do sierpnia 1951, ochrzcił 229 dzieci. Także w sierpniu pobłogosławił pierwsze u św. Floriana małżeństwo: Zygmunta Stanisława Szymoniaka z Janiną Gębicą. W sumie udzielił tu 170 ślubów" - pisał o tym okresie życia papieża w "Tygodniku Powszechnym" ks. Adam Boniecki.
U św. Floriana Karol Wojtyła zorganizował, co dzisiaj wydaje się niemal symboliczne, pierwsze w historii parafii rekolekcje
dla chorych. Kościół miał się wówczas zamieniać niemal w sale szpitalną, w której stały łóżka z chorymi, kręciły się pielęgniarki i sanitariusze.
Wielka pasją księdza Wojtyły było jednak duszpasterstwo młodzieży akademickiej. Z częścią najbardziej zaangażowanych
w te działania osób utrzymywał później kontakt nawet w czasach, gdy był już następcą św. Piotra.
Dnia 12 grudnia 1953 jego praca habilitacyjna "Ocena możliwości oparcia etyki chrześcijańskiej na założeniach systemu
Maxa Schelera" została przyjęta jednogłośnie przez Radę Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, jednak
Wojtyła nie uzyskał habilitacji z powodu odmowy Ministerstwa Oświaty.
W 1954 r. zaczął wykładać na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Tam też w niewielkiej grupie profesorów brał udział w
tajnych spotkaniach, na których rozmawiano o trudnej sytuacji Kościoła.
W 1958 r. Karol Wojtyła został wezwany do prymasa Stefana Wyszyńskiego, który zgodnie z decyzją papieża mianował go
biskupem pomocniczym Krakowa. W cztery lata potem został krajowym duszpasterzem środowisk twórczych i inteligencji.
W tym okresie aktywnie uczestniczył również w obradach Soboru Watykańskiego II, gdzie dał się poznać dostojnikom Kościoła z całego świata. Bieg kariery księdza Wojtyły kolejny raz przyspieszył pod koniec grudnia 1963 roku, gdy został mianowany arcybiskupem metropolitą krakowskim. W 1967 roku otrzymał również tytuł kardynała.
Str. 5
Gimnazjon 2012
Czasopismo Uczniów
Pontyfikat
Gimnazjon 2012
Czasopismo Uczniów
29 września 1978 roku zmarł Jan Paweł I, którego pontyfikat trwał zaledwie 33 dni. Przybyli ponownie na
konklawe kardynałowie 16 października w 8. głosowaniu około godz. 17.00, wybrali na papieża Karola Wojtyłę. Kardynał z Polski zgodził się z wyborem kolegium kardynalskiego. W ten sposób na tronie Piotrowym
zasiadł pierwszy w historii Polak i pierwszy od 455 lat papież, który nie był Włochem.
Jan Paweł II objął rządy w Watykanie, gdy świat był podzielony na dwa obozy, a nad ludzkością wisiała groźba nuklearnej zagłady. Bardzo szybko po rozpoczęciu pontyfikatu nowy papież rozpoczął podróże po całym świecie. W pierwszą
podróż apostolską Jan Paweł II udał się w styczniu 1979 r. do Ameryki Łacińskiej.
Jako papież łączył w sobie dwie unikalne cechy. Był pewnym siebie przywódca Kościoła, a jednocześnie serdecznym
ojcem szukającym bliskiego kontaktu ze swoimi dziećmi. To właśnie ta wyjątkowa kombinacja cech i przyniosła mu
ogromną popularność na całym świecie. Przy tym odrzucił towarzyszący jego poprzednikom dystans i pompę na rzecz
komunikowania się z ludźmi, także przy wykorzystaniu nowoczesnych środków przekazu.
Na Polakach i na całym naszym regionie swoje piętno papież odbił przybywając w czerwcu 1979 r. do Polski. To wówczas wzniecił iskry, które spowodowały pożar prowadzący do rozpadu bloku komunistycznego. "Niech zstąpi Duch Twój!
Niech zstąpi Duch Twój! I odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi!" - mówił podczas homilii wygłoszonej czerwca 1979 r. na
placu Zwycięstwa w Warszawie. Właśnie wtedy Polacy zobaczyli, że mogą być razem. Dni pierwszej papieskiej pielgrzymki do kraju stanowiły bezprecedensowe wydarzenie, były momentem niezwykłego zjednoczenia narodu i wywarły
trwały wpływ na mające nastąpić wkrótce zdarzenia. Szacuje się, że we wszystkich uroczystościach wzięło udział ponad
10 milionów Polaków, a kolejne miliony oglądały relacje w telewizji.
Ojciec Święty podtrzymywał też swój naród na duchu po zgnieceniu przez władzę "Solidarności". W 1983 roku papież
mówił o podmiotowości narodu, o jego prawie do suwerenności i o sile, jaką państwo winno czerpać z poparcia społeczeństwa. Przypomniał zasady sprawiedliwości społecznej zawarte w Ewangelii. Wskazał na konieczność rzetelnej pracy
i odnowy moralnej narodu. Mówił też o pojednaniu, poszanowaniu i dialogu społecznym, określając zasady współżycia
swoich rodaków w dzisiejszej Polsce. "Naród ginie, gdy znieprawia swojego ducha, naród rośnie, gdy duch jego coraz
bardziej się oczyszcza i tego żadne siły zewnętrzne nie zdołają zniszczyć" - podkreślał pod Jasną Górą.
W dziesięć lat po upadku komunizmu papież spełnił kolejne ze swych marzeń - stanął na Ziemi Świętej. Podczas pielgrzymki był m.in. w sanktuarium Mojżesza na górze Nebo i odprawił mszę w Wieczerniku w Jerozolimie i w kościele
Grobu Pańskiego. Uczestniczył również we mszy dla młodzieży na Górze Błogosławieństw w Galilei oraz w Bazylice
Zwiastowania NMP w Nazarecie. Media szeroko informowały o treści karteczki, którą zgodnie ze zwyczajem pozostawił
między kamieniami Ściany Płaczu: "Boże naszych ojców, Ty wybrałeś Abrahama i jego potomstwo, aby objawić swe
Imię narodom. Jesteśmy głęboko zasmuceni postępowaniem tych, którzy w ciągu historii spowodowali cierpienia Twoich
dzieci. Prosząc Cię o przebaczenie, chcemy zobowiązać się do prawdziwego braterstwa z narodami Przymierza".
Do końca niespełnione zostało papieskie marzenie o odwiedzeniu Rosji. Nie udało się rozwiązać konfliktu z Kościołem
Prawosławnym, który zdecydowanie przeciwstawia się działalności misyjnej Kościoła katolickiego na terenie, który uważa za swój.
Od 14 marca 2004 roku pontyfikat Jana Pawła II jest uznawany za najdłuższy, po pontyfikacie Świętego Piotra oraz
Piusa IX.
Kamil Wilk
Str. 6
Ostatnia Wieczerza
Gimnazjon 2012
Czasopismo Uczniów
Ostatnia Wieczerza – malowidło ścienne był z grupy apostołów wyizolowany, usado-
Leonarda da Vinci, wykonane w refektarzu wiony samotnie gdzieś na krańcu obrazu nierzadko odwrócony tyłem do widza.
kościoła Santa Maria delle Grazie w Mediolanie przedstawiające Ostatnią Wieczerzę. Ręka z nożem.
Malowidło powstało na zamówienie księcia
Na obrazie daje się zauważyć rękę trzymająMediolanu Ludovico Sforzy. Da Vinci malocą nóż, tuż za trzecim apostołem w grupie
wał fresk przez 3 lata. Posłużył się on niety- uczniów siedzących po prawicy Jezusa. Ze
pową techniką, która okazała się nietrwała względu na zły stan dzieła przez pewien czas
– mimo wielu renowacji fresk jest nadal w uważano że ręka ta, jeśli policzyć wszystkie
złym stanie (w maju 1999 zakończono wiel- ręce na obrazie, jest nadmiarowa i nie należy
ką konserwację malowidła pod kierownic- do nikogo. Jednak obecnie dość łatwo zauważyć, że jest to dłoń świętego Piotra, a licztwem Pinin Brambilli Barcilon; prace kon- ba rąk na obrazie jest prawidłowa. Gwałtowserwacyjne trwały pięciokrotnie dłużej niż na reakcja św. Piotra na słowa Jezusa jak i
malowanie dzieła).
fakt, że trzyma on w dłoni nóż, może odwoływać się do późniejszych wydarzeń w GetFresk 7 przedstawia moment, w którym Jesemani, gdzie św. Piotr, broniąc Jezusa, odcizus ogłasza, iż jeden z apostołów go zdradzi
na jednemu z napastników ucho. Istnieje
(Judasz to czwarta postać od lewej).
również interpretacja, według której wyceloNaturalizm obrazu jak i samo przedstawienie
wane w św. Bartłomieja ostrze ma przypomisceny, pełne dynamizmu i emocji niespotynać o jego męczeńskiej śmierci.
kanych w ówczesnych freskach ukazujących
ostatnią wieczerzę, było niemal rewolucją.
Apostołowie zgrupowani są po trzech, jednocześnie każdy z nich inaczej reaguje na słowa Jezusa. Leonardo nieszablonowo namaloDominika Bołoz
wał także postać Judasza, który na współczesnych malarzowi przedstawieniach tej sceny
Str. 7
Gimnazjon 2012
Wielkanoc!
Gimnazjon 2012
Czasopismo Uczniów
Wielkanoc, Pascha, Niedziela wielkanocna, Zmartwychwstanie
Pańskie — najstarsze i najważniejsze święto chrześcijańskie upamiętniające zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa, obchodzone
przez Kościoły chrześcijańskie wyznające Nicejskie Credo (325 r.).
Obchody Wielkanocy
Wierni Kościołów wyrastających z nurtu reformacji spotykają się na uroczystych nabożeństwach, aby cieszyć się z pamiątki zmartwychwstania Jezusa, aby wspólnie wielbić
Boga, czytać i rozważać jego słowo zapisane w Piśmie Świętym. Dzień ten jest dniem
radości i śpiewu, w zależności od Kościoła różnie celebrowany, jednak wszędzie mający radosny i podniosły charakter.
Wielkanocne zwyczaje ludowe
Z obchodami świąt wielkanocnych związanych jest wiele zwyczajów ludowych (z których część wywodzi się ze starosłowiańskiego święta Jarego) śniadanie wielkanocne, pisanki, święconki, śmigus-dyngus, dziady śmigustne, Rękawka, Emaus, walatka, z kurkiem po dyngusie, Siuda Baba, wieszanie Judasza, pogrzeb żuru i śledzia, pucheroki, palma wielkanocna, Jezusek Palmowy.
Str. 8
Paterka Justyna
Legendy PRL-u
Gimnazjon 2012
Czasopismo Uczniów
W cyklu legendy PRL-u pokazaliśmy wam już wszystkie ikony tamtego okresu. Zaczynamy nową serię,
w której pokażemy jednoślady z wyżej wymienionego okresu.
A więc zaczynamy od jednośladu, od którego wszystko się zaczęło, czyli od RYSIA.
Pierwszy polski powojenny motorower powstał w
rekordowym tempie pięciu miesięcy od założeń do prototypu. Sytuacja przemysłu zbrojeniowego (a WSK takim był i
jest zresztą częściowo do dziś pod nazwą PZL Hydral) pod
koniec lat pięćdziesiątych stała się na tyle trudna, ze wrocławski zakład zaczął rozglądać sie za dodatkową produkcją. Założenia do produkcji motoroweru zostały sformułowane w styczniu 1957 roku i do pracy w dwóch sąsiadujących zakładach (WSK i ZWM-dzisiejszy Polar) przystąpiły
dwa zespoły konstruktorów. Silnik powstał w WSK Psie
Pole w zespole, w skład którego weszli m.in. inż. Zdzisław
Haman, inż. Marian Skąpski, a pozostałe elementy zespół
ZMZ w składzie inż. Zbigniew Domicz, inż.. Edward Janas,
inż. Roman Wachowiak.
Delegacja WFM wizytując zakład stwierdziła wtedy "mają przerost ambicji ale żadnego doświadczenia i nic
z tego nie będzie!"
Po kilku miesiącach od tego momentu 50 motorowerów Ryś zaprezentowano na defiladzie pierwszomajowej
w 1958 roku.
Jako wzór do rozmyślań zostały zakupione motorower austriacki firmy Haleiner Motorenwerke oraz NRDowski Simson SR-1. Motorower austriacki był nowoczesną
konstrukcją z przednim zawieszeniem teleskopowym, tylnym zawieszeniem na wahaczu z dwoma teleskopami. Simson charakteryzujący się dużymi nietypowymi kołami oraz
zawieszeniem przednim na krótkim wahaczu pchanym resorowanym za pomocą klocków gumowych oraz zawieszeniem tylnym na podwójnym wahaczu amortyzowanym
również klockiem gumowym umieszczonym wysoko pod
siodłem. Niewykluczone ze stąd wziął się pomysł tylnego
zawieszenia Rysia.
Powstały motorower był konstrukcją nowoczesną i
zaskakiwał nowatorskimi rozwiązaniami. Silnik został
przystosowany do późniejszego zwiększenia pojemności do
70 cm do czego jednak nigdy nie doszło.
W roku 1958 wykonano 400 szt. motorowerów, w
59 planowano 20 tyś egz. Docelowo planowano produkcje
45 tys pojazdów w roku. W ciągu produkcji nie wprowadzano zasadniczo większych zmian konstrukcyjnych nie
licząc drobnych zmian w skrzyni biegów, gaźniku oraz nowej obudowy tylnej pozwalającej obniżyć siodło o 50 mm
kosztem zmniejszenia skrzynki narzędziowej, dla ułatwienia wsiadania.
Eksportowa wersja Ryś-Lux miała dodatkowe podwójne listwy po bokach oraz chromowane boki zbiornika.
15 maja 1963 roku na wniosek ówczesnego kierownika ZM Zakrzów Ministerstwo Przemysłu Ciężkiego zdecydowało aby produkcją motorowerów przenieść do Zakładów Rowerowych w Bydgoszczy skupiając się wyłącznie na
produkcji chłodziarek.
Str. 9
Gimnazjon 2012
Gimnazjon 2012
Czasopismo Uczniów
Epika jest jednym z trzech rodzajów literackich (obok liryki i dramatu). Ukształtowała
się z ustnych sag, podań, legend i mitów o przeszłości.
ny (synkretyczny), łączy elementy epiki i
liryki, podobnie jak ballada czy powieść po obecność narratora
etycka.
 świat przedstawiony
pamiętnik
 fabuła (i układ przyczynowo-skutkowy zdarzeń)
opisuje przeżycia uczestnika, bądź świadka
zapis prozą (wyjątki – epopeja, powieści poetyckie)
jakiegoś wydarzenia, chronologicznie ułoGatunki epiki
żone.
powieść
utwór pisany prozą, obszerny, wielowątkowy, o dużej ilości bohaterów; np. Quo vadis; Rodzaje narracji:
występuje kilkanaście rodzajów powieści,
pierwszoosobowa
np. historyczna, polityczna, przygodowa,
narrator jest uczestnikiem wydarzeń. Czasensacyjna, społeczno-obyczajowa, psychosowniki są w pierwszej osobie liczby pojelogiczna, biograficzna, fantastycznodynczej lub mnogiej, występują zaimki takie
naukowa, fantasy, kryminalna itp.
jak: mi, mnie, mój, ja. Taki narrator nazynowela
wany jest narratorem konkretnym.
utwór krótki, jednowątkowy, z małą ilością trzecioosobowa
bohaterów i punkcie kulminacyjnym znajnarrator przedstawia, komentuje przebieg
dującym się w zakończeniu; np. "Janko Muwydarzeń, sam nie bierze udziału w wydazykant" czy "Latarnik"
rzeniach, jest narratorem wszechwiedzącym.
epos (epopeja)
rozbudowany utwór wierszowany, przedsta- Składniki świata przedstawionego:
wiający dzieje mitycznych, legendarnych
lub historycznych bohaterów na tle przeło-  czas i miejsce akcji
mowych wydarzeń dla danej społeczności;  fabuła
bohaterowie (główni, drugoplanowi i epizodyczni)
np. "Iliada", "Odyseja" lub "Pan Tadeusz"
opowiadanie
Między światem przedstawionym a narratorem zautwór niewielki, tematycznie ograniczony
chodzi określony stosunek, gdy narrator jest albo
do jednego wątku, różniący się od noweli
brakiem wyraźnej konstrukcji, luźnym ukła- niewidoczny, albo uwidacznia swoje stanowisko,
lub w skrajnych przypadkach traktuje fabułę jako
dem akcji często wzbogacanej epizodami
pretekst do własnych przemyśleń i wypowiedzi.
baśń
utwór opowiadający dzieje bohaterów z re- Czas fabuły a czas powstania utworu:
guły fantastycznych, nie posiadający okre- przeszłość
ślonego miejsca oraz czasu (dawno, dawno
epika historyczna
temu za górami, za lasami)
teraźniejszość
legenda (podanie)
epika współczesna
opowieść (nasycona elementami fantastyki, przyszłość
zawierająca jednak część prawdy) o bohateepika fantastyczna (epika futurystyczna)
rze, często o życiu świętego, męczennika
ujawniająca czas i miejsce akcji
anegdota
krótkie, często zabawne opowiadanie o jakimś specyficznym wydarzeniu, np. historyjka z życia sławnej postaci
satyra
utwór ośmieszający i piętnujący ukazywane
w nim zjawiska, osoby, obyczaje, stosunki
społeczne – uwaga! jest to gatunek mieszaKamil Wilk
Cechy epiki:
Str. 10
Gimnazjon 2012
Czasopismo Uczniów
Jeden z trzech rodzajów literackich, obok dramatu i epiki.
Obejmuje utwory, których głównym przedmiotem przedstawienia są przeżycia
wewnętrzne, przekazywane za pośrednictwem wypowiedzi monologicznej
(rzadziej dialogu), odznaczającej się subiektywizmem, podporządkowanej
funkcji ekspresywnej oraz funkcji poetyckiej języka. Centralnym elementem
utworu lirycznego jest tzw. podmiot liryczny. Niezależnie od gatunku język liryki oznacza się (w porównaniu z dramatem i epiką) wysokim zmetaforyzowaniem.
Gatunki liryczne:
Większość europejskich gatunków lirycznych wywodzi się ze starożytności – z poezji helleńskiej lub rzymskiej, niektóre także ze Starego Testamentu. W średniowieczu gatunki liryczne powstawały głównie w kręgu liryki dworskiej (np. włoska canzona). Poeci renesansowi skupili się na kontynuowaniu
gatunków antycznych, dlatego innowacje przyniósł dopiero barok – wtedy
upowszechnił się sonet. Podobnie wyglądała sytuacja w dwóch następnych
epokach – oświecenie to powrót do poezji klasycznej, a romantyzm – innowacje. W romantyzmie powstały m.in. poematy liryczny i dygresyjny oraz ballada.
Wykonała: Joanna Goliszewska
Str. 11
Gimnazjon 2012
Dramat
Gimnazjon 2012
Czasopismo Uczniów
Jeden z trzech rodzajów literackich (obok liryki i epiki). Jest to właściwie rodzaj sztuki na granicy teatru i
literatury.
Dzieło dramatyczne zaliczane jest do literatury jedynie w warstwie słownej, natomiast w swojej realizacji
widowiskowej należy do wielotworzywowej sztuki teatru. W dziele dramatycznym nie występuje podmiot
literacki lub jego rola jest ograniczona do minimum, świat przedstawiony jest opisywany poprzez działania
i wypowiedzi w pełni usamodzielnionych postaci. Akcja w klasycznych formach dramatu jest wyraźnie
zarysowana i ma ustalony tok przebiegu (od przedstawienia, poprzez rozwinięcie, perypetię, punkt kulminacyjny, a skończywszy na rozwiązaniu).
Postacie występujące w dramacie są charakteryzowane poprzez czyny i słowa, które wypowiadają
(charakterystyka pośrednia), a ich wzajemne relacje ustalane są poprzez ich udział w akcji. Obok tekstu
głównego (dialogi i monologi dominujące w dramacie) mogą występować didaskalia (tekst poboczny), które wprowadzają różnego rodzaju uwagi odautorskie, dotyczące głównie sposobu inscenizacji dzieła.
Jako utwór literacki dramat charakteryzuje się przede wszystkim tym, że jest tworzony w celu realizacji
scenicznej, jednak występują też dramaty niesceniczne, których autorzy skupili się bardziej na rozbudowie
samego tekstu. Ale i te granice są płynne: na początku uważano dramaty romantyczne za niesceniczne,
podczas gdy dziś Dziady Adama Mickiewicza to jeden z najczęściej wystawianych dramatów.
Współczesny dramat zbudowany jest z aktów, które dzielą się na sceny i odsłony.
Rodzaje dramatu:
Dramat satyrowy
Dramat liturgiczny
Dramat właściwy
Dramat jezuicki
Dramat mieszczański
Dramat romantyczny
Dramat muzyczny
Dramat niesceniczny
Dramat obyczajowo-psychologiczny
Dramat ekspresjonistyczny
Dramat epicki
Dramat poetycki
Dramat symboliczny
Dramat groteskowy
Dramat szekspirowski
Kaczyński Szymon
Str. 12
Gimnazjon 2012
NASZE PASJE – JAZDA KONNA
Gimnazjon 2012
Czasopismo Uczniów
Jazda konna to wspaniały sport, który zapewnia nam stały kontakt ze zwierzęciem.
Polega na wspólnej pracy jeźdźca i konia. Jest to trudny sport, ale bardzo dobrze wpływa na samopoczucie, kształtuje naszą osobowość, a nawet sylwetkę.
Jazda konna jest to sport dla miłośników zwierząt. Każdy niezależnie od wieku może zacząć trenować i osiągnąć jakiś
sukces. Jeśli nie będzie to wygrana w zawodach, może to być po prostu spełnianie swoich pragnień i ambicji.
Jednak aby nauczyć się jeździć konno potrzeba wiele cierpliwości, zaufania i sumienności.
Tylko wtedy jeśli zaufamy zwierzęciu będziemy mogli z nim doskonale współpracować.
Jak w każdym sporcie zdarzają się upadki i niepowodzenia. Kluczem do sukcesu jest to, żeby się tym nie przejmować i ćwiczyć
dalej.
DYSCYPLINY JEŹDZIECKIE

Ujeżdżenie

Skoki

WKKW (Wszechstronny Konkurs Konia Wierzchowego)

Powożenie

Woltyżerka

Rajdy
Do najbardziej popularnych dyscyplin jeździeckich zaliczamy:
1.
Skoki
2.
Ujeżdżenie
3.
WKKW
CIEKAWOSTKI I REKORDY
Najdłużej żyjący koń - 62 lata
Najwyższy skok – 2,47 m (5 lutego 1949 r. w Santiago w Chile)
Najdłuższy skok - 8,25 m (Johannesburg 25 kwietnia 1975 r.)
Najszybszy koń - osiągnął zdumiewającą szybkość
69,9 km/h w gonitwie na ćwierć mili w Meksyku 5 lutego 1945 r.
Najmniejszy koń - 35,5 cm wzrostu, waga - 9 kg
Najwyższy koń - 215 cm wzrostu, waga- 1524 kg
Wiola Paluszek
Str. 13