docw mistrzowskiej koronie
download 
Reklamacja Transkrypt
w mistrzowskiej koronie
ma g a z y n l u d zi przedsiębiorcz ych ISSN 1899-6310 ijaciele NR 6-7 (83-84) CZERWIEC-LIPIEC 2015 y z r P W M I STRZOWSKIEJ KORON I E Gala AgroLigi 2014 - str. 9-24 Witamy w Mokate na targach SIALNOWOŚCI w Szanghaju WIOSNA PEŁNA MIĘDZYNARODOWE TARGI SPOŻYWCZE SIAL CHINA W SZANGHAJU ODBYŁY SIĘ W DNIACH OD 6 DO 8 MAJA. MOKATE NA SWOICH STOISKACH PRZEDSTAWIŁO KILKADZIESIĄT PRODUKTÓW, KTÓRE JAK ZWYKLE WZBUDZAŁY DUŻE ZAINTERESOWANIE ODWIEDZAJĄCYCH. Udział w tegorocznych targach pozwoli rozszerzyć dystrybucję w tym kraju. Jest o co walczyć – Chiny to jedna z najszybciej rozwijających się gospodarek świata. To rynek również bardzo wymagający jeżeli chodzi o jakość i cenę produktów – mówi Wiosenne herbaciane propozycje LOYDA zaskakują nowymMokate, Adam Mokrysz z zarządu międzynarodowy podejściem do tematu herbaty. To odpowiedzialny krok dalej, niżzaznane nam do rozwój grupy firm Mokate. tej pory kompozycje smaków. Targi SIAL China są dużą imprezą wystawienniczą o randze światowej, Przyjęcie produktów Mokate na ściwościach. Charakteryzuje go pełny, Pierwsząznichjestliniaherbat odbywającą się corocznie Szantargach było bardzo dobre – degukwiatowy bukiet,wprzy spewzbogaconych miodem Manuka. Ten aksamitny, statorzy naszych kaw i herbat pod- ghaju i przyciągającą wielu wystawcyficznym, zadziwiająco wręcz ostrym pochodzący Nowej Zelandii krzew ców i zwiedzających z całego świakreślali ich z wyśmienity smak, wszystzrodzinymirtowatych(łac.Leptosperta. W ubiegłorocznej edycji targów kim podobały się wyjątkowo dopra- smaku. inspirowane udział 2385 wystawcówmiodem oraz mum scoparium) wytwarza niezwykle cowane graficznie opakowania pro- wzięło Herbaty ponad 49 tys. zwiedzających, a doduktów. Fachowcy z branży zwracali MANUKAtounikalnepołączeniedwóch obfiteilościolejkóweterycznych.Kwitstępna powierzchnia wystawiennicza na4ich wysokąwjakość nieuwagę jedynie tygodnie roku.iZatrakjego kategorii:mioduiowocowo-ziołowych wynosiła ponad 96 tys. m. kw. W tym cyjną cenę. herbat - zupełnie nowy horyzont smakwiatówpowstajejedenznajdroższych – Mokate już od kilku lat jest obec- roku wystawców było już 2734, a tarku! miodów świata, o wielu cennych włane ze swoimi wyrobami w Chinach. gi odwiedziło 55 tys. gości. Superbrands Created in Poland dla Mokate, LOYD i Minutki Czas na ice latte! SYLWIAMOKRYSZ CzłonekZarządu MokateSA wUstroniu Lubimy zaskakiwać. NieIce Latte od Caffetterii Moustannieszukamynowychsmaków, kate to doskonały sposób na testujemyróżnekompozycje.Składbłyskawiczną kawę na zimno ników do naszych mieszanek poz mlekiem bez użycia ekspreszukujemynacałymświecie.Mamy su do kawy. To wyjątkowe pojużwoferciepołudniowoamerykańłączenie mocnego orzeźwienia i pobudzających ską Yerba-Mate, właściwości która ma swoich kawy. ProduktŚledzenie wyróżnia demiłośników. bieżących likatny smak jak z ulubionej trendównarynkutojedno.Nasinkawiarni oraz doskonały poteresuje równieża także tworzenie nowych ziom słodkości, piana kierunków rozwoju tego sektora utrzymująca się aż do samego rynku.Przytymnieustanniedążymy końca. Ponadto piękna, oryginalna szata graficzna nie podotego,byjakośćnaszychprodukzwala przejść obok produktu tówbyłajaknajwyższa.Zpewnością obojętnie. mogąsięPaństwospodziewaćniejednejjeszczeniespodzianki:-) projektu Superbrands Polska (po leW ŚRODĘ 20 MAJA 2015 ROKU W PODZIEMIACH UFFICIO PRIMO wej), odebrała Sylwia Mokrysz z zamiódFINAŁOWA z herbatą to dość znany duet, to z rządu pewnością nie można powiedzieć W WARSZAWIE ODBYŁA O SIĘile 9 GALA KONKURSU SUPERBRANDS Mokate. Z kolei statuetkę Superbrands Created in Poland 2014/2015 tego samego o herbacie z … winem. POLSKA, NA KTÓREJ OTRZYMALIŚMY STATUETKI SUPERBRANDS CREATEDA to właśnie druga z nowości LOYD’a dla Mokate odebrał dyrektor d/s mari najbardziej chyba zaskakująca. IN POLAND 2014/2015 DLA NASZYCH MAREK: MOKATE, LOYD I MINUTKA. ketingu Mokate sp. z o.o. Żory. Zarówno wino, jak i herbata dająca się z herbaty, suszu owoco- winopodbijasmakpotraw.Coważne, Warto zaznaczyć, że tegoroczsuszonych winogron herbatkismakująwyborniezarównona mająrzeszemiłośnikównacałymświe- wo-ziołowego, na nagroda Superbrands Createdlub gorąco,jakischłodzone. cie. Połączenie ich w jeden napój, to z dodatkiem białego, różowego in Poland jest już trzecią z kolei dla Toniepierwszyraz,gdyLOYD wina. Herbaty Tea&Wine wynikpracyzarównosommelierów,jak czerwonego marki LOYD oraz Mokate i pierwszą wyznaczatrendy,tworząckolejneinnosą smakiem wina, jednak i doświadczonych kiperów herbacia- inspirowane dla Minutki. Nagrodę Supebrands zawierają alkoholu – dlatego może wacjeiposzerzająckategorięherbat. nych i technologów opracowujących nie 2014/2015 otrzymała również Lavazza,pić której Mokate jest autoryzowakażdy. Napar zachowuje jednak mieszanki herbaciane. W efekcie po- je nym dystrybutorem w Polsce. wstała niezrównana kompozycja skła- wytrawnycharakter,którypodobniejak Statuetki dla Minutki i marki LOYD z rąk Moniki Kowalewskiej, dyrektor www.mokate.com.pl www.mokate.com.pl AgroRedakcja Szanowni Czytelnicy! D o Państwa rąk trafia szczególne wydanie AGRO, w dominującym stopniu poświęcone podsumowaniu konkursu AgroLiga 2014, które miało miejsce w Ogrodach Pałacu Prezydenckiego i w gmachu Centralnej Biblioteki Rolniczej. Jak pięknie wyglądało honorowanie najlepszych polskich rolników i agroprzedsiębiorców przez Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego i Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Marka Sawickiego oraz Prezesów ARiMR i ARR – można zobaczyć na wielu fotografiach. Zarejestrowane zostało także wzruszające podziękowanie „agroligowców” za 5 lat owocnej współpracy i pożegnanie Prezydenta Bronisława Komorowskiego, zakończone odśpiewaniem Staropolskiego 100 lat. Polecamy także w niniejszym AGRO prezentacje promocyjne wielu Laureatów AgroLigi 2014. Tych z Państwa, którzy chcieliby obejrzeć pełną telewizyjną relację z Gali AgroLigi 2014, odsyłamy do internetu – YouTube (Gala AgroLigi 2014). Redakcja AGRO Prof. Tomasz Borecki – doktorem honoris causa SGGW Prof. dr hab. Tomasz Borecki, wybitny uczony w dziedzinie leśnictwa, rektor SGGW w l. 2002 – 2008, doradca Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego – został wyróżniony zaszczytnym tytułem doktora honoris causa Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Uroczystość nadania tytułu doktora honoris causa SGGW odbyła się 22 maja 2015 r. w Auli Kryształowej uczelni. Była ona jednocześnie inauguracją Dni SGGW, które w tym roku są częścią obchodów 200-lecia szkoły. Rektor SGGW prof. dr hab. Alojzy Szymański podczas podniosłej uroczystości powiedział m.in.: – Dzisiejsza uroczystość ma dla mnie charakter wyjątkowy i bardzo osobisty, bowiem dane mi jest wręczyć dyplom doktora honoris causa mojemu poprzednikowi w pełnieniu funkcji rektora Panu Profesorowi Tomaszowi Boreckiemu, z którym współpracowałem jako prorektor ds. rozwoju przez 6 lat. Rektorowi, który wytrwale kontynuował rozpoczętą w 1999 r. rozbu- dowę kampusu w Ursynowie. Rektorowi, który dbał o pozycję SGGW w kraju i na świecie. Który zabiegał o pamięć historyczną w SGGW. Który podkreślał, jak ważna jest rola Uczelni we wspieraniu kształcenia młodzieży ze środowisk wiejskich. Który, jako leśnik z powołania, upowszechniał wiedzę o lasach i ich znaczeniu dla człowieka, powtarzając, że lasy muszą pozostać wspólnym dobrem dla nas wszystkich, takim samy, jakimi są powietrze i woda. Źródło – SGGW Uczta na Kaszubach … to kolejne wyjazdowe, przedsięwzięcie redakcji AGRO, z udziałem najbardziej przedsiębiorczych polskich rolników i agrobiznesmenów, w tym laureatów konkursów – Agroprzedsiębiorca RP i AgroLiga. Główną bazą Uczty na Kaszubach, nad którą Honorowy Patronat obejmuje Prezes ARR Radosław Szatkowski, będzie urokliwy Hotel Szymbark, zlokalizowany na terenie arcyciekawego Centrum Edukacji i Promocji Regionu w Szymbarku. Tomku, raz jeszcze najserdeczniejsze gratulacje z okazji nadania Ci zaszczytnego tytułu doktora honoris causa Uczelni, której poświęciłeś, i poświęcasz, całe swoje życie zawodowe – od redakcji AGRO i Stowarzyszenia AgroBiznesKlub. W programie Uczty na Kaszubach, która odbędzie się w dn. 25-28 września 2015 r., będą m.in.: wizyty w wyróżniających się gospodarstwach rolnych i agrofirmach tzw. Szwajcarii Kaszubskiej, liczne atrakcje turystyczne, seminarium „Jestem dumny, bo jestem stąd”, no i długie wieczory integracyjne. Zainteresowanych prosimy o pilny kontakt – tel. 600 079 010, e-mail:[email protected] – Magazyn Ludzi Przedsiębiorczych 00-930 Warszawa, ul. Wspólna 30, tel. 600 079 010 e-mail: [email protected], www.agroredakcja.pl Rada Programowa AGRO: prof. dr hab. Andrzej Kowalski (Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej) – przewodniczący oraz członkowie – Waldemar Broś (Krajowy Związek Spółdzielni Mleczarskich), prof. dr hab. Włodzimierz Fiszer (Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu), Rajmund Paczkowski (Krajowa Rada Drobiarstwa Izba Gospodarcza), Andrzej Kuczyński (Federacja Gospodarki Żywnościowej), Andrzej Muszyński (Polski Związek Producentów Roślin Zbożowych), Maciej Paradowski (Stowarzyszenie AgroBiznesKlub) i Mieczysław Twaróg (Stowarzyszenie Eksporterów Polskich). Redaguje: Leon Wawreniuk – redaktor naczelny i Zespół Ceny ogłoszeń i reklam: 1 kolumna A-4 – 4800 zł, 1/2 kolumny – 2500 zł, 1/3 kolumny – 1700 zł, 1/4 kolumny – 1300 zł; plus 23% VAT. Możliwość negocjacji cen. Ponadto w numerze B ank Pekao: dobry czas na inwestycje w rolnictwie P ROW 2014-2020: warto wiedzieć A groPlatforma ODR /1 PROW 2014-2020: warto wiedzieć MRiRW zakłada, że w 2015 r. ogłoszone zostaną terminy nabory wniosków dla kolejnych 8 działań Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020. Pomoc na inwestycje w gospodarstwach rolnych Pomoc będzie udzielana na materialne lub niematerialne inwestycje poprawiające ogólne wyniki gospodarstw rolnych prowadzących zarobkową działalność rolniczą. Będą wspierane wyłącznie takie rodzaje operacji, które będą przyczyniały się do poprawy ogólnych wyników gospodarstwa (poprawa jego konkurencyjności lub zwiększenie rentowności w wyniku restrukturyzacji, która powinna być oparta o orientację rynkową). Elementem operacji może być uzasadnione ekonomicznie wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Beneficjentem będzie mógł zostać rolnik prowadzący działalność rolniczą w celach zarobkowych lub grupa takich rolników. Pomoc udzielana jest w formie refundacji do 50% kosztów kwalifikowalnych, wyjątek do 60% kosztów kwalifikowalnych dla młodych rolników i inwestycji zbiorowych – nie mniej niż 30% kosztów kwalifikowalnych, operacji związanych m.in. z: budową, przebudową budynków inwentarskich i gospodarczych oraz zakupem wyposażenia, maszyn i urządzeń do produkcji rolniczej. Wsparcie dotyczy gospodarstw o pow. do 300 ha oraz ograniczone jest do gospodarstw dysponujących określoną w programie wielkością ekonomiczną. Wsparcie dla nowych uczestników systemów jakości żywności Ze względu na rosnące oczekiwania konsumentów w kraju i zagranicą, produkcja żywności wytwarzanej w ramach systemów jakości, a więc w oparciu o określone i sprawdzane standardy gwarantujące unikalną jakość produktu, stanowi szansę dla rozwoju gospodarstw rolnych i wzmacniania współpracy w łańcuchu żywnościowym. Z godnie z przepisami Programu, wsparcie dla rolników polegać będzie na refundacji kosztów uczestnictwa w unijnym lub krajowym systemie jakości i może wynieść maksymalnie 2 000 euro rocznie, przez trzy lata. Budowa i modernizacja dróg lokalnych Realizacja działania ma na celu poprawę warunków życia na obszarach wiejskich, poprzez zapewnienie ludności zamieszkującej obszary wiejskie dostępu do niezbędnej infrastruktury technicznej. W ramach działania będą realizowane inwestycje w budowę lub modernizację dróg lokalnych. Maksymalna wielkość pomocy na inwestycje ze środków EFRROW wyniesie do 3 mln zł na beneficjenta. Wymagany krajowy wkład 2/ środków publicznych, w wys. 36,37% kosztów kwalifikowalnych projektu, pochodzić będzie ze środków własnych beneficjenta. O wsparcie będzie mogła ubiegać się gmina, powiat lub ich związki. Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju Wsparcie w ramach podejścia LEADER udzielane będzie przede wszystkim na realizację operacji w ramach Lokalnych Strategii Rozwoju (LSR). W ramach wdrażanych LSR będą wspierane m.in.: przedsięwzięcia z zakresu rozwoju lokalnej infrastruktury technicznej i społecznej, tworzenia nowych miejsc pracy, edukacyjnoinformacyjne oraz z zakresu rozwoju lokalnej przedsiębiorczości, w tym małego przetwórstwa. Wysokość pomocy na operacje w ramach lokalnych strategii rozwoju dla beneficjentów innych niż jednostki sektora finansów publicznych, operacje związane z tworzeniem przedsiębiorczości bądź tworzenie inkubatorów przetwórstwa lokalnego – wynosi do 300 tys. zł. Wsparcie na utworzenie inkubatorów przetwórstwa lokalnego wyniesie do 500 tys. zł., natomiast 100 tys. zł. w przypadku operacji z zakresu rozpoczęcia działalności gospodarczej. W ramach LSR premiowane będą operacje spełniające w szczególności jedno lub kilka z wymienionych kryteriów: innowacyjne; przewidujące zastosowanie rozwiązań sprzyjających ochronie środowiska lub klimatu; generujące nowe miejsca pracy; realizowane przez podmioty zakładające działalność, której podstawę będą stanowiły lokalne produkty rolne. Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach OSN Pomoc kierowana jest do producentów rolnych, którzy prowadzą produkcję zwierzęcą, w gospodarstwach położonych na obszarach szczególnie narażonych na zanieczyszczenie azotanami pochodzenia rolniczego. Wsparcie (do 50 tys. zł) umożliwi wyposażenie gospodarstw rolnych w urządzenia do przechowywania nawozów naturalnych i pasz soczystych oraz urządzenia do aplikacji nawozów naturalnych. Intensywność wsparcia wynosi do 60% kosztów kwalifikowalnych dla młodych rolników, dla pozostałych beneficjentów – do 50% kosztów kwalifikowalnych. Rozwój przedsiębiorczości – rozwój usług rolniczych W ramach tego instrumentu proponuje się udzielanie wsparcia na rozwój działalności gospodarczej dotyczącej świadczenia usług rolniczych. Beneficjentem będzie mogła zostać osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, prowadząca działalność gospodarczą w zakresie usług rolniczych jako mikro- lub małe przedsiębiorstwo przez co najmniej dwa lata przed złożeniem wniosku o przyznanie pomocy. Wysokość pomocy do 500 tys. zł. Maksymalnie do 50% kosztów kwalifikowalnych. Przetwórstwo i marketing produktów rolnych – nabór nieobejmujący rolników Beneficjentem będzie mogła być osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która: posiada zarejestrowaną działalność w zakresie przetwórstwa lub wprowadzania do obrotu produktów rolnych, działa jako przedsiębiorca wykonujący działalność jako mikro, małe lub średnie przedsiębiorstwo. Beneficjent zobowiązany będzie do zadeklarowania, iż po zakończeniu realizacji operacji będzie zaopatrywał się w co najmniej 50% całkowitej ilości surowców niezbędnych do produkcji na podstawie umów długoterminowych (co najmniej 3-letnich) zawieranych np. z rolnikami bądź grupami producentów. W przypadku przedsiębiorców wsparcie wyniesie do 3 mln zł dla jednego beneficjenta lub do 15 mln zł dla związków grup producentów rolnych/zrzeszeń organizacji producentów. Wsparcie będzie mieć formę refundacji do 50 % wydatków związanych z poniesionymi kosztami kwalifikowalnymi. Restrukturyzacja małych gospodarstw Pomoc będzie przyznawana na restrukturyzację gospodarstwa w kierunku produkcji żywnościowych lub nieżywnościowych produktów rolnych, a także przygotowania do sprzedaży i sprzedaży bezpośredniej produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie oraz przetwórstwa produktów rolnych pochodzących głównie z gospodarstwa, przy czym produkt będący wynikiem przetwarzania powinien być również produktem rolnym. Beneficjentem będzie mógł zostać rolnik będący osobą fizyczną ubezpieczoną na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników z mocy ustawy i w pełnym zakresie jako rolnik, prowadzący wyłącznie działalność rolniczą. Wsparcie na restrukturyzację małych gospodarstw, o wielkości ekonomicznej do 10 tys. euro, będzie mieć formę premii, w wysokości 60 tys. zł, wypłacanej w dwóch ratach. Warunkiem wypłaty drugiej raty jest poprawna realizacja biznesplanu. Źródło – MRiRW XXIV „Biesiada u Bartnika” Pomóżmy pszczołom – pszczoły pomogą nam P Uhonorowani przez Prezydenta RP 18 czerwca 2015 r. – podczas Gali AgroLigi 2014 – Prezydent RP Bronisław Komorowski uhonorował Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski – Tadeusza Badacha i Romana Jagielińskiego oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski – Janusza Gołosa i Waldemara Szlepera. Tadeusz Badach Roman Jagieliński Janusz Gołos Waldemar Szleper fot. Arkadiusz Chorąży, Łukasz Kamiński - Kancelaria Prezydenta RP ierwszy weekend lipca w Stróżach to już tradycyjnie czas spotkań, zabaw i atrakcji pszczelarskich, i nie tylko, w Gospodarstwie Pasiecznym „Sądecki Bartnik” Anny i Janusza Kasztelewiczów (Pierwszy Wicemistrz Krajowy AgroLigi 2014). XXIV „Biesiada u Bartnika” tradycyjnie stała się wielkim pszczelarskim świętem dla tysięcy gości – pszczelarzy zawodowych, naukowców, hobbystów w pracy z pszczołami oraz licznych smakoszy miodów i produktów pszczelich, robiących tutaj zakupy i zainteresowanych spotkaniami ze specjalistami apiterapii. Pszczelarze mogli zapoznać się – podczas zorganizowanej już po raz piąty konferencji pod hasłem „Pomóżmy pszczołom – pszczoły pomogą nam” – z najnowszymi informacjami pszczelarskimi ze świata nauki oraz o właściwościach zdrowotnych i leczniczych miodu, a także wymienić poglądy i doświadczenia z praktyki pszczelarskiej. Część biesiadna – wyjątkowo bogata i zróżnicowana – obfitowała w liczne atrakcje, m.in.: pokazy miodobrania połączone z degustacjami, sprawdziany z wiedzy o miodzie i produktach pszczelich oraz porywające występy zespołów regionalnych – polskich i zagranicznych, a także walki w wykonaniu Zakonu Rycerskiego Ziemi Bieckiej. AgroPolityka Polska to kraj młodych rolników Unia Europejska to region, w którym rolnictwo bardzo szybko się starzeje – młodych rolników jest zaledwie 7,5 proc. – stwierdził 24 lipca 2015 r. konferencji prasowej minister rolnictwa i rozwoju wsi Marek Sawicki. I dodał: – Polska jest na tym tle krajem rolników młodych, gdyż na 1,3 mln złożonych wniosków, co najmniej 1/3, to wnioski złożone przez rolników, którzy nie przekroczyli 40 roku życia. W edług szefa resortu rolnictwa dzieje się tak dlatego, że od samego początku stawiamy na młodych rolników, oferując im różnorodne formy wsparcia. Tylko z premii na rozpoczęcie działalności rolniczej dotychczas skorzystało ok. 50 tys. gospodarstw. Min. Sawicki poinformował, że 20 sierpnia br. rozpoczyna się nabór wniosków na działanie młody rolnik w nowym Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. W tej perspektywie wsparcie w tym działaniu ma szansę otrzymać kolejnych 30 tysięcy polskich rolników. Uczestniczący w konferencji prasowej prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Andrzej Gross poinformował o warunkach, jakie muszą spełnić starający się o to wsparcie młodzi rolnicy. Zwrócił uwagę m.in. na konieczność zwiększenia wielkości ekonomicznej gospodarstwa o 10 proc. po trzech latach od otrzymania pomocy. Minister rolnictwa Marek Sawicki przedstawił ponadto informacje dotyczące płatności bezpośrednich w Polsce i w krajach Unii Europejskie, wskazując na ich różny poziom: – Nigdzie nie ma równych dopłat, to mit niektórych polityków. Nawet w samych Niemczech występują różnice pomiędzy poszczególnymi landami. Zwrócił przy tym uwagę, że politycy opozycji mijają się z prawdą, twierdząc, że dopłaty bezpośrednie muszą zostać wyrównane: – Mamy stawkę dopłat zbliżoną do średniej unijnej. Jeżeli policzymy dopłaty bezpośrednie Stawiamy na młodych ARiMR ogłosiła, że od 20 sierpnia do 2 września 2015 r. będzie można składać wnioski o przyznanie premii w ramach poddziałania „Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników” finansowanego z PROW 2014 – 2020. Wnioski o przyznanie pomocy można składać osobiście lub przez upoważnioną osobę, listem poleconym lub pocztą kurierską do kierownika biura powiatowego Agencji, właściwego ze względu na miejsce położenia gospodarstwa. W ramach PROW 2014 – 2020 do rozdysponowania jest 718 mln euro. Premie dla młodych rolników w PROW 2014-2020 będą przyznawane tylko tym wnioskodawcom, którzy już rozpoczęli urządzanie gospodarstwa rolnego i prowadzenie gospodarstwa rolnego jako kierujący rozpoczną po złożeniu wniosku o premię. O premie może się starać osoba, która: ma nie więcej niż 40 lat, posiada odpowiednie kwalifikacje zawodowe, po raz pierwszy rozpoczyna prowadzenie gospodarstwa rolnego jako kierujący gospodarstwem, co oznacza, że do dnia złożenia wniosku nie prowadziła 4/ gospodarstwa rolnego jako kierujący, stała się właścicielem lub objęła w posiadanie gospodarstwo rolne przed dniem złożenia wniosku o przyznanie pomocy, lecz nie wcześniej niż na 12 miesięcy przed jego złożeniem. Młody rolnik ma też 3 lata na uzupełnienie kwalifikacji zawodowych (wykształcenia), liczone od dnia doręczenia decyzji o przyznaniu pomocy. Inne wymagania dotyczą wielkości ekonomicznej gospodarstwa (SO), która nie może być mniejsza niż 13 tys. euro i nie większa niż 150 tys. euro. Kolejny wymóg dotyczy powierzchni użytków rolnych w gospodarstwie rolnym. Musi być ona co najmniej równa i fundusze na rozwój wsi, to okaże się, że polski rolnik na hektar otrzymuje 328 euro. To więcej niż farmerzy z Wielkiej Brytanii, Szwecji czy Hiszpanii, a niewiele mniej niż Francuzi czy Niemcy. Min. Sawicki zwrócił również uwagę, że są to stawki średnie. Tymczasem nowy system dopłat bezpośrednich w Polsce jest skonstruowany tak, aby promować rolników aktywnych. Odpowiedni dobór kierunków produkcji może znacznie podwyższyć wysokość unijnych dotacji. – Dla rolnika aktywnego może to być nawet 500 euro/ha. Odnosząc się do aktualnej sytuacji, szef resortu rolnictwa poinformował, że 1 sierpnia, a najpóźniej 10 sierpnia Komisja Europejska podejmie decyzję o wydłużeniu do 30 czerwca 2016 r. wsparcia dla sektora owoców i warzyw. W myśl założeń ma ono dotyczyć 459 tys. ton jabłek, z czego na Polskę przypadnie limit 292 tysięcy ton owoców. – Wpłynie to bardzo mocno na stabilizację sytuacji cenowej na rynku. Źródło – MRiRW średniej krajowej, a w województwach o średniej niższej niż krajowa – średniej wojewódzkiej i nie większa niż 300 ha. Przy czym określony został wymóg, że przynajmniej 70% minimalnej wielkości stanowi przedmiot własności beneficjenta, użytkowania wieczystego lub dzierżawy z zasobu własności rolnej Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego (JST). Pomoc nie może zostać przeznaczona na: chów drobiu (z wyjątkiem produkcji ekologicznej), prowadzenie plantacji roślin wieloletnich na cele energetyczne, prowadzenie niektórych działów specjalnych produkcji rolnej. Beneficjent zobowiązany będzie do prowadzenia uproszczonej rachunkowości w gospodarstwie, a w wyniku realizacji biznesplanu wartość ekonomiczna gospodarstwa wzrośnie co najmniej o 10%. Premia w wysokości 100 tys. złotych będzie wypłacana w dwóch ratach: n I – w wysokości 80% – po spełnieniu przez beneficjenta, w terminie 9 miesięcy od dnia doręczenia decyzji o przyznaniu pomocy, warunków z zastrzeżeniem których została wydana ww. decyzja n II – w wysokości 20% – po realizacji biznesplanu. Źródło – ARiMR Chcesz ...Reklamuj się w AGRO powiększyć swój sukces... 7 powodów, dla których warto (i należy!) reklamować się w AGRO AGRO propaguje postęp i nowoczesność oraz stawia na ludzi z inicjatywą AGRO organizuje bądź współorganizuje konkursy i rankingi wśród najlepszych polskich rolników i agroprzedsiębiorców AGRO integruje agroliderów polskiego rolnictwa i rolnictwa poprzez organizację ogólnopolskich AgroZajazdów i AgroMajówek AGRO nadaje najlepszym z najlepszych Świadectwa Wierzytelności Czynienia Dobra Ogólnego AGRO nie krytykuje, tylko upowszechnia dobre wzory, nagradza i nobilituje w AGRO nie ma ani grama polityki, wyłącznie gospodarka i przedsiębiorczość AGRO zalicza się do najbardziej rozpoznawalnych i czytanych czasopism w środowiskach rolno-agrobiznesowych zed się lud zi pr ma ga z yn ISSN 1899 bio rcz yc NR 9 (74) h AGRO adresujemy do ludzi AGROsukcesu na Ń 201 4 WRZ ESIE ASZAMY -631 0 skalę lokalną, regionu czy kraju, którzy wcale nie zamierzają na tym poprzestać i dalej w sposób racjonalny inwestują w swoje warsztaty pracy (gospodarstwa rolne, agrofirmy), rozbudowując je, modernizując i unowocześniając, korzystając przy tym z dobrodziejstw unijnych funduszy pomocowych. – str. 3 CAMY I ZAPR POLE nie iwowa Żn Retro ch hański u Koc patrz – str. 2015-03-16 I okladka ok.indd mag az yn ludz i prze dsię bior 1 cz ych i yjaciele NR 1-2 (78-79 ) STYCZ EŃ – LUTY Pz ISSN 1899-6 310 PAŁ A 2014 11 08:52:00 AgroGala 25-le AgroWydarzen ia cia Wolnej Polsk Wystawa 25-le i cia SMACZNA POLSKA Gala Agroprze dsiębiorca RP Fot. Arkadiusz I okladka.indd 1 2015 2014 Chorąży, Artur Przeżyjmy to jeszcz Kubat e raz… (patrz – str. 1, 3-19) 2015-03-16 08:53:12 Czytelnicy AGRO to autentyczni agroliderzy. Ludzie, którzy z racji swych dokonań gospodarczych, popartych nobilitacją w znaczących konkursach, mogą być dla innych wzorem do naśladowania. Są oni otwarci na świat, na nowe rozwiązania techniczne i technologiczne w procesie produkcji, na nowe trendy w gospodarce i na nowych partnerów, także – na media, w tym internet. Odbiorcami AGRO są także decydenci wszelkich szczebli oraz przedstawiciele nauki, bankowości, rynków i giełd, doradztwa rolniczego, organizacji samorządowych i branżowych itp. Cieszymy się, że jako AGRO mamy szansę docierać do tak elitarnego grona Czytelników. Tym samym stwarzamy firmom i instytucjom obsługującym rolnictwo i agrobiznes możliwość bezpośredniego dotarcia ze swoimi ofertami. 2015-03-16 08:49:51 EKLAM CENNIK R – 4800 zł Strona A4 2500 zł ½ str. A4 – 1300 zł ¼ str. A4 – VAT Plus 23% Możliwość n ce negocjacji Zapraszamy do współpracy! AGRO – Magazyn Ludzi Przedsiębiorczych 00-930 Warszawa, ul. Wspólna 30, tel. 0 600 079 010, e-mail: [email protected], www.agroredakcja.pl AgroFinanse Dobry czas na inwestycje RAFAŁ PETSCH, Dyrektor Zarządzający w Banku Pekao SA w specjalnym wywiadzie dla AGRO – uzmysławia szczególną wagę finansowania bankowego we współczesnym rolnictwie. Jego lekturę polecamy zwłaszcza tym polskim rolnikom i wiejskim przedsiębiorcom, którzy chcą rozbudowywać i unowocześniać swoje warsztaty pracy, poprzez wszelkiego rodzaju prorozwojowe inwestycje, m.in. z wykorzystaniem środków unijnych. i Polski, można uznać za korzystne ze względu na jego strategiczny charakter – należy oczekiwać, że będzie ono mogło liczyć na wsparcie ze środków publicznych w długim okresie. n Jak rozwijać gospodarstwo rolne? n Co skłoniło Bank Pekao do wprowadzenia oferty dla branży rolno-spożywczej? – O atrakcyjności sektora rolnictwa z punktu widzenia banków decydują zachodzące w nim procesy, głównie jego modernizacja i konsolidacja. Proces ten stymulowany jest przez wsparcie ze środków unijnych, wiąże się z intensywnymi inwestycjami w majątek trwały i nowoczesne technologie. W grupie najszybciej rozwijających się gospodarzy przeważają rolnicy młodzi, wykształceni, otwarci na wiedzę i nowinki, potrafiący zastosować je do usprawniania swojej działalności. Realizowane w rolnictwie inwestycje współfinansowane są ze środków unijnych, jednak cały proces transformacji rolnictwa znajduje się wciąż na dosyć wczesnym etapie i wymagał będzie jeszcze znacznych nakładów. W celu jego przyspieszenia i usprawnienia pożądane byłoby zwiększenie wkładu ze strony sektora bankowego w postaci ułatwienia rolnikom dostępu do finansowania. Projekt Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) na lata 2014–2020 przewiduje wydatkowanie środków o wartości około 13,5 mld EUR, tzn. 56 mld PLN. Jest to kwota zbliżona do wartości płatności zrealizowanych w ramach PROW 2007 – 2013 (blisko 60 mld PLN). Większość tych środków będzie przeznaczona na rozwój gospodarstw i inwestycje w środki trwałe (z preferencyjnym traktowaniem młodych rolników). Perspektywy rolnictwa jako gałęzi gospodarki, zarówno w skali UE, jak 6/ – Zmiany, jakie zachodzą w polskim rolnictwie w ostatnich latach, idą w dobrym kierunku. Rolnicy coraz więcej inwestują w nowoczesne środki i metody produkcji oraz powiększają swoje areały. Gospodarstwa rozrastają się, łączą i modernizują. To wszystko wpływa na zmianę obrazu polskiej wsi – rośnie jej wydajność i nowoczesność, zwiększają się dochody rolników, zmienia się ich podejście do prowadzonej działalności, która coraz bardziej traktowana jest jako nowoczesna działalność gospodarcza. n Czy jest coś jeszcze, co sprawia, że rolnik jest dziś na uprzywilejowanej pozycji? – Rolnicy to duża grupa zawodowa. A sektor rolno-spożywczy odnotowuje rokrocznie dobre wyniki. Zmieniają się też ich potrzeby. Rolnik ma coraz większe wymagania, jest otwarty na nowinki techniczne, zna się na finansach, zdalnie prowadzi interesy. To wszystko sprawia, że banki konkurują między sobą o względy tej grupy, prześcigając się z różnymi ofertami. Przykładowo, Bank Pekao oferuje rolnikom nieodpłatne korzystanie z bankomatów w każdej miejscowości, bezpłatny dostęp do bankowości internetowej czy bankowości mobilnej. nD laczego warto inwestować w rozwój właśnie teraz? – To najlepszy moment na inwestowanie z kilku powodów. Pierwszy z nich, to niskie koszty kredytu. Rolnik zapłaci teraz niższe odsetki od kredytu, ponieważ stopy procentowe, o które oparte jest oprocentowanie, są na niskim poziomie. Oddzielną kwestią jest napływ nowych środków z Unii Europejskiej. Już niedługo, w ramach nowego PROW na lata 2014-2020 rozpocznie się nabór wniosków. Jak już mówiłem, do rozdystrybuowania jest ponad 13,5 miliardów euro. Pamiętajmy, że trzeba dobrze wykorzystać te pieniądze. n J ak inwestować w rozwój? – Inwestować należy w przemyślany sposób, czyli tak, aby jak najwięcej zyskać i jak najmniej stracić. Zanim rolnik, tak jak każdy inny przedsiębiorca, zacznie inwestować, musi przygotować stosowny biznesplan z wykorzystaniem profesjonalnej wiedzy, a być może także pomocy doradcy finansowego. Trzeba pamiętać, że inwestycja – oprócz nakładów począt- – Rolnicy to duża grupa zawodowa. A sektor rolno-spożywczy odnotowuje rokrocznie dobre wyniki. Zmieniają się też ich potrzeby. Rolnik ma coraz większe wymagania, jest otwarty na nowinki techniczne, zna się na finansach, zdalnie prowadzi interesy. AgroFinanse kowych – wiąże się również z kosztami bieżącymi, takimi jak: utrzymanie sprzętu czy spłata zaciągniętych kredytów wraz z odsetkami. n Jak rozwijać gospodarstwo, nie mając środków własnych? – Jednym z najlepszych sposobów na rozwój gospodarstwa jest skorzystanie z kredytu bankowego. Może być to kredyt inwestycyjny przeznaczony na przykład na modernizacje gospodarstwa lub obrotowy na pokrycie wydatków związanych z działalnością bieżącą. Bank Pekao wykazuje elastyczne podejście do spłaty kredytu, dopasowując harmonogram spłat do cykli produkcyjnych i sezonowości. Kredyty obrotowe, są udzielane w wysokości do 60% przychodów rocznych ze sprzedaży. W sytuacji, gdy rolnik chce wziąć kredyt do kwoty 500 tysięcy złotych, to decyzja o jego przyznaniu podejmowana jest w ciągu jednego dnia. n Co z zakupem maszyn rolniczych? Czy warto sięgać po leasing, żeby sfinansować tego typu przedsięwzięcie? – Tak, to dobre rozwiązanie, dzięki leasingowi rolnik może sfinansować zakup maszyn i urządzeń rolniczych. Także w tym przypadku bank dostosowuje raty do sezonowości produkcji, np. w okresie, kiedy firma potrzebuje więcej środków na inwestycje, możliwe jest jednorazowe zmniejszenie raty leasingowej. Można też ją zwiększyć, wykorzystując w ten sposób mechanizm „tarczy podatkowej”. Jest to innowacyjne i niezwykle elastyczne rozwiązanie, które umożliwia wykazanie większego kosztu uzyskania przychodu, tym samym zmniejszając opodatkowaną kwotę zysku. n Na jakie aspekty rolnik powinien zwrócić uwagę biorąc kredyt w banku? – Bardzo ważne jest szeroko rozumiane doradztwo. Rolnik, jak każdy klient, nie musi znać się na niuansach produktów kredytowych czy leasingu. Ma konkretną potrzebę, na przykład chce sfinansować zakup maszyn, a doradca w banku powinien jak najlepiej dopasować produkt finansowy do jego potrzeb. Oprócz tego ważna jest rozbudowana sieć oddziałów, tak aby rolnik nie musiał pokonywać kilometrów w celu uzyskania porady czy zaciągnięcia kredytu w banku. Dodatkowo, tak jak w każdym innym aspekcie życia, warto stawiać na so- lidnych i wiarygodnych partnerów, którzy od wielu lat prowadzą działalność finansową. n Jaki powinien być Bank na miarę oczekiwań rolników? – Około 75 proc. rolników posiada w banku rachunek oszczędnościowy lub bieżący, a blisko 60 proc. deklaruje, że miesięczne dochody netto ich gospodarstw mieszczą się w przedziale od 2 do 8 tys. zł. Coraz więcej osób z tej grupy korzysta także z kart płatniczych. Polscy rolnicy zgłaszają coraz większe zapotrzebowanie na usługi bankowe. Bank powinien być blisko, a doradca bankowy kompetentny i uprzejmy. Powinien służyć radą w sprawie wyboru ubezpieczenia, funduszy unijnych, prognoz dotyczących rozwoju rynków rolnych czy cen produktów. Instrumenty finansowe nie mogą być zbyt złożone i powinny wspierać szanse, jakie stoją przed ich gospodarstwami. Podstawową rzeczą jest zrozumienie sposobu prowadzenia działalności rolniczej oraz trudności, jakie pojawiają się w jej toku. Sam fakt sezonowości śródrocznej może nie wystarczyć. Należy uwzględnić takie elementy, jak: okresowe wahania cen skupu płodów rolnych, specyfikę prowadzonej działalności, produktywności ziemi. Ważnym aspektem jest także określenie, ile rolnik zarobi sprzedając swoje plony i kiedy będzie miał szanse je sprzedać. Dopiero w następnym kroku następuje ocena ryzyka, czyli weryfikacja na dokumentach (np. zaświadczenie o ilości posiadanych gruntów czy faktury pokazujące skalę prowadzonej działalności), a także wizyta doradcy u rolnika. Bank Pekao SA cały czas doskonali procedury, aby być jak najbardziej przyjazny; ograniczamy ilość wymaganych dokumentów, coraz lepiej i szybciej oceniamy potencjał gospodarstw. Istotnym elementem wydaje się zaoferowanie usług dedykowanego, mobilnego doradcy, który nie tylko przyjedzie z umową, ale będzie orientował się w biznesie rolnym (np. jakie są trendy w kształtowaniu się cen, aktualne problemy). Nasi dedykowani doradcy udzielają profesjonalnego wsparcia oraz doradztwa finansowego w zakresie doboru usług i produktów bankowych, są przyjaźnie nastawieni i chętnie jeżdżą i spotykają się z rolnikami w ich gospodarstwach czy na terenie firm zajmujących się przetwórstwem spożywczym. Komentuje Wojciech Lipka ekspert finansowy AgroBiznesKlub (e-mail:[email protected]) B ranża rolno-spożywcza jest coraz bardziej atrakcyjna dla sektora bankowego. W ostatnich miesiącach kolejne banki ogłosiły chęć oferowania swoich usług dla rolników i przedsiębiorców. Jednak warto przyjrzeć się, czy oferowane produkty i procedury bankowe uwzględniają specyfikę sektora rolno-spożywczego. Na przykład są rolnicy, którzy dobrze gospodarując, osiągają przewidywalny dochód, ale nie zawsze mogą to w pełni udokumentować. Podobnie grupy producenckie, które często nie wykazują w swoich sprawozdaniach finansowych rzeczywistego potencjału ekonomicznego, gdyż ostatecznymi beneficjentami są ich udziałowcy i marża z działalności trafia przede wszystkim do nich. Sytuacja taka wymaga szczególnej analizy i uwzględnienia przy rozpatrywaniu zdolności kredytowej rolnika i możliwości spłaty kredytu. Bank Pekao SA, który od kilku lat buduje swoją ofertę dla sektora rolno-spożywczego, w dużej mierze już „odrobił tę lekcję” i stale ulepsza procedury, aby być wiarygodnym partnerem dla rolników i przedsiębiorców sektora rolno-spożywczego. Jednak rolnik lub przedsiębiorca, rozważający pozyskanie finansowania w formie kredytu, powinien pamiętać, że każdy bank przede wszystkim musi dbać o zagwarantowanie możliwości odzyskania pożyczonych pieniędzy w umówionym czasie oraz uzyskanie zapłaty za usługę, jaką jest udzielenie kredytu i jego często wieloletnią obsługę. Mówię tutaj o wysokości oprocentowania kredytu (marża) i prowizji, czyli opłatach dodatkowych. Dlatego – obok przedstawienia w dokumentach i rozmowach z bankiem mocnych stron swojej działalności, szczegółowego wyjaśnienia swojej sytuacji finansowej w celu przekonania banku, że praktycznie poza siłą wyższą (a i od jej skutków można się ubezpieczyć) nie występują zagrożenia dla spłacenia kredytu – warto porównać warunki, na jakich udzielany jest kredyt: czy wszystkie zapisy w umowie kredytowej jesteśmy w stanie spełnić, czy zabezpieczenia kredytu pozwolą na dalszy rozwój, czy nie należałoby zrestrukturyzować posiadanych kredytów? Stąd nie do przecenienia jest często pomoc niezależnego doradcy, znającego specyfikę produkcji rolnej, ale także dobrze orientującego się w wymaganiach i procedurach bankowych. Dzięki pomocy fachowego doradcy negocjacje przy pozyskiwaniu kredytów czy zakupów w leasingu mogą być znacznie szybsze, łatwiejsze i korzystniejsze pod względem warunków finansowania, w tym jego kosztów. Tak widzę moją rolę eksperta AgroBiznesKlubu, by – wykorzystując swoje dotychczasowe doświadczenie zawodowe (w tym bankowe) – pomagać w kontaktach z bankami i innymi firmami finansowymi. /7 Tak było przed rokiem… Fot. Arkadiusz Chorąży oraz Łukasz Kamiński i Wojciech Olkuśnik – Kancelaria Prezydenta RP Gala AgroLigi 2013 w Pałacu Prezydenckim, z udziałem Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego, dostarczyła laureatom AgroLigi 2013 szczebla krajowego oraz pozostałym uczestnikom uroczystości wiele satysfakcji i wzruszeń. Jak było owego 1 kwietnia 2014 r. – przypominają zdjęcia fotoreporterów. 8/ ZWYCIĘZCY Ogólnopolskiego Konkursu AgroLiga 2014 KATEGoRIA RolnIcY KATEGoRIA FIRMY MISTRZ KRAJoWY MISTRZ KRAJoWY Barbara i Ryszard Grzesik Eko-Garten lipnica Górna, woj. małopolskie F.H. NOWALIJKA Piotr Wychowałek Piotrków Trybunalski, woj. łódzkie I WIcEMISTRZ KRAJoWY I WIcEMISTRZ KRAJoWY Monika i Grzegorz Tuszyńscy otrębusy, woj. mazowieckie Gospodarstwo Pasieczne „Sądecki Bartnik” A. i J. Kasztelewicz Stróże, woj. małopolskie Wiesława i Zdzisław Korzenieccy Budzewo, woj. warmińsko-mazurskie FOSFAN S.A. Szczecin, woj. zachodniopomorskie WIcEMISTRZoWIE KRAJoWI WIcEMISTRZoWIE KRAJoWI Ewa i Ryszard Kruzińscy okonin, woj. kujawsko-pomorskie Adrian Kałkus olszowiec, woj. lubelskie Ewa i Franciszek Marciniak Goszczanów, woj. łódzkie Teresa i Jan Drabina czerniejewo, woj. wielkopolskie lAUREAcI KRAJoWI Jolanta i Janusz Sroka Pyskowice, woj. dolnośląskie Magdalena i Leopold Świderscy Rogoziniec, woj. lubuskie Ewa i Sebastian Stachelek Lucyna i Marian Stachelek lubrza, woj. opolskie Magdalena i Wojciech Bania Rzędzianowice, woj. podkarpackie Grażyna i Dariusz Putkowscy Rotki, woj. podlaskie Magdalena i Marek Mokwa Subkowy, woj. pomorskie RUNOLAND Sp. z o.o. Sp. J. Góra, woj. dolnośląskie Fructoplant Sp. z o.o. Gąbin, woj. mazowieckie P.H.U. GAMA Szepietowscy Sp. J. Wysokie Mazowieckie, woj. podlaskie Szymkowiak Grupa Producentów Drobiu Sp. z o.o. Dębienko, woj. wielkopolskie AGOS GROUP Marek Zientecki Międzyrzecz, woj. lubuskie lAUREAcI KRAJoWI Zakład Masarsko-Wędliniarski SMAKOSZ Bądkowo, woj. kujawsko-pomorskie FAST-CHEM Stanisław Fabrowski Mircze, woj. lubelskie Top Farms Głubczyce Sp. z o.o. Głubczyce, woj. opolskie HORTINO ZPOW Sp. z o.o. leżajsk, woj. podkarpackie Fundacja Polska Farma Ekologiczna ECOFARM Małkowo, woj. pomorskie Sylwia i Roman Gabryś Mnich, woj. śląskie Zakład Masarski „Więcek” Sp.J. Adolf, Dariusz, Klaudiusz Więcek Psary, woj. śląskie Marzena i Łukasz Kieras Komorów, woj. świętokrzyskie Masarnia Pod Lasem Anna Wiklak Kapałów, woj. świętokrzyskie Lidia Ordysińska Wołczkowo, woj. zachodniopomorskie WARMEX Sp. z o.o Wielbark, woj. warmińsko-mazurskie Więcej o uroczystościach AgroLigi 2014 w Warszawie oraz laureatach konkursu – na str. 10 oraz 10 – 52 /9 AgroLiga 2014 – Ogrody Pałacu Prezydenckiego, 18 czerwca 2015 r. Fot. Łukasz Kamiński – Kancelaria Prezydenta RP Prezydent BRONISŁAW KOMOROWSKI do laureatów i uczestników Gali AgroLiga 2014: AgroLiga – Ligą Mistrzów Szanowny Panie Ministrze, drodzy Państwo, Przede wszystkim jeszcze raz gratuluję wszystkim odznaczonym, wszystkim wyróżnionym, którzy uzyskali tak zaszczytne tytuły nie tylko dla siebie, bo przecież odznaczenia i te nagrody, wyróżnienia, to jest forma docenienia dokonań i całego środowiska producentów i przetwórców rolnospożywczych, jak i docenienia w ogóle całego wysiłku szeroko pojętej polskiej wsi. Serdecznie więc wszystkim dziękuję za ten wysiłek, który chociaż w tym wymiarze udało się docenić i nagrodzić, udało się także pokazać. Bo jest co pokazywać w zakresie osiągnięć polskiego rolnictwa oraz polskiego przemysłu rolno-spożywczego. Jest co pokazywać i jest z czego być dumnym, gdy widzi się polską żywność na rynkach europejskich i na rynkach światowych, jako konkurującą skutecznie z żywnością i przetwórstwem z innych krajów. To naprawdę jest warte podkreślenia jako zjawisko wielkiego sukcesu w postaci nie tylko obecności polskiej żywności na rynkach zagranicznych, ale także dominującej jej obecności na rynku wewnętrznym w kraju. To cieszy oraz buduje dumę i nadzieję na przyszłość, że zdołamy wspólnym wysiłkiem utrzymać ten właśnie trend, tę tendencję do ofensywy polskiej żywności. Pragnę wykorzystać dzisiejsze spotkanie w ramach AgroLigi, by wszystkim Państwu nie tylko pogratulować osiągnięć – jak słyszeliśmy mamy Laureatów od trzody chlewnej aż po ślimaki – co też samo w sobie jest jakimś zjawiskiem, symbolem, sygnałem o tej dobrej zmianie, ale chcę także serdecznie podziękować, także osobiście, za współpracę z całym środowiskiem przez 5 lat mojej prezydentury. Spotkanie z AgroLigą chyba było pierwszym takim spotkaniem prezydenckim po poprzednich wyborach i zapadło mi głęboko w pamięć. Powiedziałbym, że zapadło głęboko w pamięć pełną wdzięczności. Z Panem Ministrem Sawickim wymieniałem pewne uwagi, że za każdym razem, kiedy mam okazję wręczyć odznaczenie czy wyróżnienie, coś się dowiaduję nowego, najczęściej niesłychanie ciekawego i dającego właśnie taki impuls pozytywnej nadziei na przyszłość. Za każdym razem dowiaduję się o jakiejś zdobyczy technologicznej, o jakimś sukcesie ekonomicznym, o jakimś zjawisku np. rodzinności tych firm, co jest dla mnie niesłychanie ważne, ale jest też ważne dla Polski. I za te wiele wspólnych wydarzeń serdecznie dziękuję. Chcę szczególnie podziękować serdecznie za obecność, a także pomoc w organizowaniu dorocznego Gościńca Prezydenckiego w Spale. Dzięki Dożynkom Prezydenckim w Spale także mogliśmy zadbać o to, aby cała Polska – za pośrednictwem mediów, którym również serdecznie dziękuję – mogła przeżywać jako sukces wspólny sukces polskiej wsi, polskiego rolnictwa, polskiego przemysłu rolno-spożywczego i innych gałęzi towarzyszących rodzimemu rolnictwu. Serdecznie dziękuję za całe minione 5 lat, zachęcam do dalszego wysiłku. Dalsze sukcesy to jest gwarancja tego, że w dalszym ciągu AgroLiga będzie Ligą Mistrzów. Wszystkiego dobrego. 10 / AgroLiga 2014 – Ogrody Pałacu Prezydenckiego, 18 czerwca 2015 r. Koronacja Mistrzów Krajowych AgroLigi 2014 Dokonali jej Prezydent RP Bronisław Komorowski i Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Marek Sawicki, w asyście Wiceprezesa TVP S.A. Mariana Zalewskiego (wręczył w nagrodę laptop Mistrzom Krajowym AgroLigi 2014 w kategorii Rolnicy) i Mistrzów Krajowych AgroLigi 2013 – Moniki i Tomasza Bankiewicz oraz Beaty Piaseckiej-Sasin i Bogdana Piaseckiego kategoria Rolnicy Barbara i Ryszard Grzesik, EKO-GARTEN – Lipnica Górna, woj. małopolskie kategoria FIRMY Fot. Arkadiusz Chorąży, Łukasz Kamiński – Kancelaria Prezydenta RP F.H. NOWALIJKA Renata i Piotr Wychowałek – Piotrków Trybunalski, woj. łódzkie / 11 AgroLiga 2014 – Ogrody Pałacu Prezydenckiego, 18 czerwca 2015 r. HONORY DLA LAUREATÓW AGROLIGI 2014 Monika i Grzegorz Tuszyńscy I Wicemistrzowie Krajowi w kategorii Rolnicy Wiesława i Zdzisław Korzenieccy I Wicemistrzowie Krajowi w kategorii Rolnicy Ewa i Ryszard Kruzińscy Wicemistrzowie Krajowi w kategorii Rolnicy Adrian Kałkus Wicemistrz Krajowy w kategorii Rolnicy Ewa i Franciszek Marciniak Wicemistrzowie Krajowi w kategorii Rolnicy Teresa i Jan Drabina Wicemistrzowie Krajowi w kategorii Rolnicy 12 / Fot. Arkadiusz Chorąży, Łukasz Kamiński – Kancelaria Prezydenta RP I Wicemistrzów Krajowych, Wicemistrzów Krajowych i Laureatów Krajowych AgroLigi 2014 honorowali i nagradzali: Prezydent RP Bronisław Komorowski (wręczał swoje imienne listy gratulacyjne), Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Marek Sawicki (wręczał swoje imienne listy gratulacyjne), Wiceprezes ARiMR Jarosław Wojtowicz (wręczał laureatom puchary i dyplomy konkursowe w kategorii Rolnicy) i Prezes ARR Radosław Szatkowski (wręczał puchary i dyplomy konkursowe w kategorii Firmy). Nagrody z rąk tak ważnych oficjeli odbierali: Jolanta i Janusz Sroka Laureaci Krajowi w kategorii Rolnicy Leopold i Grzegorz Świderscy Laureaci Krajowi w kategorii Rolnicy Ewa i Sebastian Stachelek Laureaci Krajowi w kategorii Rolnicy Magdalena i Wojciech Bania z synem Jakubem Laureaci Krajowi w kategorii Rolnicy Grażyna i Dariusz Putkowscy Laureaci Krajowi w kategorii Rolnicy Magdalena i Marek Mokwa Laureaci Krajowi w kategorii Rolnicy G A L O W E Fot. Arkadiusz Chorąży, Artur Kubat, Łukasz Kamiński – Kancelaria Prezydenta RP AgroLiga 2014 – Ogrody Pałacu Prezydenckiego, 18 czerwca 2015 r. W I K T U A ŁY / 13 Sylwia i Roman Gabryś Laureaci Krajowi w kategorii Rolnicy Marzena i Łukasz Kieras Laureaci Krajowi w kategorii Rolnicy Lidia Ordysińska – Laureatka Krajowa w kategorii Rolnicy (Nagrody odebrała w Szczecinie) Anna i Janusz Kasztelewicz – Sądecki Bartnik I Wicemistrz Krajowy w kategorii Firmy Zbigniew Matkowski i Jacek Ciubak – Fosfan I Wicemistrz Krajowy w kategorii Firmy (Nagrody odebrali w Szczecinie – z rąk Wiceprezesa AgroBiznesKlubu Leona Wawreniuka) Bogusław i Przemysław Leśniewscy – Runoland Wicemistrz Krajowy w kategorii Firmy G A L O W E 14 / W I K T U A ŁY Fot. Arkadiusz Chorąży, Artur Kubat, Elżbieta Wawreniuk, Łukasz Kamiński – Kancelaria Prezydenta RP AgroLiga 2014 – Ogrody Pałacu Prezydenckiego, 18 czerwca 2015 r. Przemysław Żabka i Piotr Buła - Fructoplant Wicemistrz Krajowy w kategorii Firmy Krystyna i Tadeusz Szepietowscy - Gama Wicemistrz Krajowy w kategorii Firmy Józef Szymkowiak z wnukiem Maksymilianem – Grupa Producentów Drobiu Szymkowiak Wicemistrz Krajowy w kategorii Firmy Józef Zientecki – Agos Group Wicemistrz Krajowy w kategorii Firmy Grzegorz Skowroński – ZM-W „Smakosz” Laureat Krajowy w kategorii Firmy Stanisław Fabrowski – Fast-Chem Laureat Krajowy w kategorii Firmy G A L O W E Fot. Arkadiusz Chorąży, Artur Kubat, Łukasz Kamiński – Kancelaria Prezydenta RP AgroLiga 2014 – Ogrody Pałacu Prezydenckiego, 18 czerwca 2015 r. W I K T U A ŁY / 15 Krzysztof Gawęcki – Top Farms Głubczyce Laureat Krajowy w kategorii Firmy Józef Sztorc – Hortino ZPOW Laureat Krajowy w kategorii Firmy Stanisław Szyca – Ecofarm Laureat Krajowy w kategorii Firmy Dariusz Więcek – Zakład Masarski „Więcek” Laureat Krajowy w kategorii Firmy Tomasz Perczak – Warmex Laureat Krajowy w kategorii Firmy Anna i Zdzisław Wiklak – Masarnia Pod Lasem, Laureat Krajowy w kategorii Firmy. (Odebrali nagrody w Modliszewicach z rąk Członka Zarządu Woj. Świętokrzyskiego Piotra Żołądka i Wicewojewody Świętokrzyskiego Pawła Olszaka) G A L O W E 16 / W I K T U A ŁY Fot. Artur Kubat, Elżbieta Musiał, Łukasz Kamiński – Kancelaria Prezydenta RP AgroLiga 2014 – Ogrody Pałacu Prezydenckiego, 18 czerwca 2015 r. AgroLiga 2014 – Ogrody Pałacu Prezydenckiego, 18 czerwca 2015 r. Fot. Łukasz Kamiński – Kancelaria Prezydenta RP LAUREACI AGROLIGI 2014 Z TROFEAMI / 17 AgroLiga 2014 – Ogrody Pałacu Prezydenckiego, 18 czerwca 2015 r. Marek Sawicki, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi: AgroLiga – to elita polskiego rolnictwa i przetwórstwa Szanowny Panie Prezydencie, Panie i Panowie, Chcę podziękować Panu Prezydentowi za kolejny Patronat nad tym naszym rolniczym świętem – XXII już edycją AgroLigi. Chcę też powiedzieć Panie Prezydencie, że gości Pan u siebie elitę. Elitę polskich rolników, elitę przetwórstwa, ale nie tylko polskiego rolnictwa i polskiego przetwórstwa, ale z całą odpowiedzialnością można stwierdzić – światowego! Dzisiaj polskie produkty żywnościowe są najlepszymi, najwyżej cenionymi produktami na świecie. Dzisiaj także nasze produkty – oprócz tego, że dominują na rynku krajowym, że znalazły należne im miejsce na rynkach Wspólnoty Europejskiej – to są także w ponad 70 państwach świata. Są obecne dlatego, że mają lepszą jakość, mają lepsze walory smakowe i – dzięki zaradności naszych przetwórców i naszych rolników, dzięki ich udziałowi w różnego rodzaju imprezach wystawienniczych – zdobyły rynki świata. AgroLiga 2014 jest AgroLigą roku trudnego, który zaczynaliśmy w atmosferze wielkich obaw i niepokojów. To był niestety początek blokady na trzodę ze względu na afrykański pomór świń, to było później embargo rosyjskie. Mimo tych problemów nasi agroprzedsiębiorcy utrzymali dodatnią, prawie 5% dynamikę wzrostu eksportu, przy dodatnim bilansie 6,6%, utrzymując się na trzecim miejscu produktów eksportowych z Polski. Chcemy w najbliższym czasie przebić chemię i być na drugim miejscu. Chcę także pochwalić się przed Państwem, że dzisiaj polskie produkty żywnościowe, takie jak: jabłka, drób czy pieczarki – to pierwsze miejsce w ilości i jakości produktów wytwarzanych w Europie. Mamy też w wielu innych segmentach żywnościowych drugie i trzecie pozycje. Jesteśmy znaczący producentem żywności w Europie i na świecie i za to należy się jeszcze raz serdeczne podziękowanie, w pierwszej kolejności dzisiejszym uhonorowanym, wyróżnionym i odznaczonym Laureatom AgroLigi 2014, ale także całemu polskiemu rolnictwu i przetwórstwu. Serdecznie dziękuję. Podzięko Ryszard Grzesik, Mistrz Krajowy AgroLigi 2014 w kategorii Rolnicy: Szanowny Panie Prezydencie, Proszę przyjąć podziękowania od wszystkich uczestników konkursu za szczególny patronat i pieczę nad kolejną edycją AgroLigi oraz dzisiejszą gościnność w tak zacnym miejscu, jakim jest Pałac Prezydencki. Nasze podziękowania kieruję także do pozostałych Honorowych Patronów konkursu: Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministra Gospodarki, Prezesów Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz Agencji Rynku Rolnego, a także Prezesa TVP SA za wsparcie idei AgroLigi i naszej działalności, co bardzo sobie cenimy. Szczególne podziękowania kieruję pod adresem bezpośrednich organizatorów konkursu: na szczeblu wojewódzkim – Ośrodków Doradztwa Rolniczego, i na szczeblu krajowym – Stowarzyszenia AgroBiznesKlub i Redakcji Rolnej I Pr. TVP SA , którzy zauważyli oraz docenili naszą pracę, przedsiębiorczość, innowacyjność i otworzyli nam drogę do dzisiejszego sukcesu . Chcę również podziękować naszym rodzinom oraz pracownikom, których trud i wysiłek niejednokrotnie przyczyniły się do sukcesu naszych gospodarstw i firm . Wszystkim zaś laureatom AgroLigi, których tu dzisiaj mam przyjemność reprezentować, chciałbym podziękować za wspólną drogę na kolejnych etapach konkursu, za możliwość rywalizacji, która ubogaciła nas i dodała nam nowych bodźców do dalszej pracy. I jeszcze wątek osobisty. Panie Prezydencie w 2011 roku odwiedził Pan wraz z Małżonką gminę Lipnicę Murowaną, aby uczestniczyć w uroczystościach Niedzieli Palmowej, a mnie w udziale przypadł zaszczyt wręczenia kwiatów Pierwszej Damie. Nie przypuszczałem, że los jeszcze raz połączy nasze drogi i będzie mi dane gościć w progach Pałacu Prezydenckiego, i to w tak radosnych okolicznościach. Szanowny Panie Prezydencie, serdecznie dziękuję za tę wielką chwilę dla nas i proszę przyjąć od nas wyrazy szczególnego uznania za Pańską pracę i dorobek dla naszego Państwa. Życzymy Panu wszelkiej pomyślności, wyrazów sympatii oraz przychylności ludzkiej. 18 / Fot. Arkadiusz Chorąży, Łukasz Kamiński – Kancelaria Prezydenta RP Dziękuję za wielką chwilę AgroLiga 2014 – Ogrody Pałacu Prezydenckiego, 18 czerwca 2015 r. wania i Staropolskie 100 lat Fot. Arkadiusz Chorąży, Łukasz Kamiński – Kancelaria Prezydenta RP Gala AgroLigi 2014 w pięknej scenerii Ogrodów Pałacu Prezydenckiego stała się okazją do serdecznego podziękowania Prezydentowi RP Bronisławowi Komorowskiemu oraz Zastępcy Szefa Kancelarii Prezydenta RP Dariuszowi Młotkiewiczowi i Doradcy Prezydenta RP prof. Tomaszowi Boreckiemu – za wielką życzliwość i pomoc okazywaną w ciągu minionych 5 lat organizatorom i uczestnikom konkursu AgroLiga. W imieniu „agroligowców” ciepłe słowa w tym względzie skierowali Mistrzowie Krajowi AgroLigi – Wojciech Pysiak i Andrzej Remisiewicz. Później były indywidualne podziękowania i życzenia oraz dary, a na koniec – kilkuset uczestników Gali AgroLiga 2014 odśpiewało Prezydentowi Komorowskiemu i Jego współpracownikom oryginalne Staropolskie 100 lat, przy akompaniamencie Kapeli Promni i podlaskich akordeonistów. / 19 AgroLiga 2014 – Ogrody Pałacu Prezydenckiego, 18 czerwca 2015 r. Fot. Arkadiusz Chorąży, Łukasz Kamiński – Kancelaria Prezydenta RP BANKIET z 20 / AgroLiga 2014 – Ogrody Pałacu Prezydenckiego, 18 czerwca 2015 r. Fot. Arkadiusz Chorąży, Łukasz Kamiński – Kancelaria Prezydenta RP Prezydentem / 21 AgroLiga 2014 – Centralna Biblioteka Rolnicza, 18 czerwca 2015 r. Zasłużone ODZNACZENIA Podczas uroczystości w Sali Odczytowej Centralnej Biblioteki Rolniczej kilkunastu laureatów konkursu AgroLiga 2014 i osób z nimi współpracujących zostało uhonorowanych – przez Podsekretarza Stanu w MRiRW Tadeusza Nalewajka – Honorowymi Odznakami „Zasłużony dla Rolnictwa”, przyznanymi przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Marka Sawickiego. Otrzymali je: Min. Tadeusz Nalewajk gratuluje wszystkim odznaczonym wysokich osiągnięć gospodarczych Dariusz Więcek Grzegorz Tuszyński Leopold Świderski Tadeusz Szepietowski Janusz Sroka Dariusz Putkowski Tomasz Perczak Franciszek Marciniak Arleta Linka Bogusław Leśniewski Zdzisław Korzeniecki Jadwiga Kaczmarek Ryszard Grzesik Roman Gabryś Fot. Arkadiusz Chorąży Piotr Wychowałek 22 / AgroLiga 2014 – Centralna Biblioteka Rolnicza, 18 czerwca 2015 r. Upominki od Banku Pekao Teresa Drabina Podczas uroczystości w Centralnej Bibliotece Rolniczej wszyscy obecni na Sali Odczytowej laureaci szczebla krajowego AgroLigi 2014 otrzymali, z rąk przedstawicielek Banku Pekao SA jako Partnera Strategicznego konkursu AgroLiga 2014 – dyr. Barbary Masianis-Iwanowskiej i dyr. Beaty Góreckiej, specjalne upominki ufundowane przez Bank Pekao i organizatorów konkursu AgroLiga. Mogli też usłyszeć krótką prezentację oferty adresowanej do rolnictwa i agrobiznesu ze strony Banku Pekao. Uroczystość zakończyło wspólne odśpiewanie – na cześć Laureatów AgroLigi 2014 – Staropolskiego 100 lat oraz… hymnu AgroLigi. Wojciech Bania Jacek Hermanowicz (odebrał Odznakę w Szczecinie z rąk Marszałka Województwa Zachodniopomorskiego Olgierda Geblewicza) Zdzisław Wiklak (odebrał Odznakę w Modliszewicach z rąk Wicewojewody Świętokrzyskiego Pawła Olszaka) Fot. Arkadiusz Chorąży, Elżbieta Wawreniuk, Elżbieta Musiał Ws pól ne zdJęc ie ob darowan yc h Lau reat ów A groL i g i 2 0 1 4 z przedstawi c i el ka m i Ba n ku P e kao / 23 AgroLiga 2014 – Ogrody Pałacu Prezydenckiego, 18 czerwca 2015 r. AgroPodlasie znów dopisało P odlasie, jak co roku, stanęło na wysokości zadania i licznie dopingowało swoich reprezentantów podczas Gali AgroLiga 2014 w Ogrodach Pałacu Prezydenckiego i uroczystości w Centralnej Bibliotece Rolniczej w Warszawie. Wyjazd ponad 60-osobowej grupy najlepszych podlaskich rolników, agroprzedsiębiorców oraz przedstawicieli władz samorządowych i instytucji związanych z rolnictwem – został tradycyjnie zorganizowany przez Mistrzów Krajowych AgroLigi 2011 – Grażynę i Andrzeja Remisiewicz, właścicieli podlaskiej firmy Trans-Rol, przy wydatnej pomocy Urzędu Marszałkowskiego w Białymstoku. W trakcie podróży w autokarze panowała wyjątkowa atmosfera, okraszona muzyką, śpiewem, a nawet tańcami. Ponadto – Andrzejowi Remisiewiczowi, wraz z Wojciechem Pysiakiem, przypadł – w imieniu laureatów AgroLigi – zaszczyt podziękowania Prezydentowi RP Bronisławowi Komorowskiemu za 5 lat owocnej współpracy na polu konkursu AgroLiga. Podlaskie AgroLaury rozdane 27 czerwca 2015 r., podczas XXII Regionalnej Wystawy Zwierząt Hodowlanych i Dni z Doradztwem Rolniczym PODR w Szepietowie, Marszałek Województwa Podlaskiego Mieczysław Baszko oraz Dyrektor PODR Szepietowo Grzegorz Mikołajczyk wręczyli podlaskim zdobywcom AgroLaurów Wolności RP dyplomy i listy gratulacyjne Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Marka Sawickiego oraz Wiceprezesa Rady Ministrów, Ministra Gospodarki Janusza Piechocińskiego, a także Medale 25-lecia Smaczna Polska – za aktywne propagowanie idei i ducha przedsiębiorczości oraz zaangażowanie i wkład w rozwój polskiej gospodarki. Podczas wystawy ogłoszono wyniki plebiscytu „Gazety Współczesnej” na wybór „Podlaskiego Rolnika Roku 2015”. Tytuł ten przypadł Sylwestrowi Jaszczołtowi, który – z żoną Anną – został także wybrany Mistrzem Podlaskiej AgroLigi 2015. 24 / AgroKampania „Dobry Produkt – Silna Polska” pod takim hasłem Stowarzyszenie AgroBiznesKlub zorganizowało w 2015 r. kampanię promocyjną 25 Lat Wolności Rynkowej „Dobry Produkt - Silna Polska”, której celem była nobilitacja i wzmocnienie promocji produktów rolno-spożywczych, cieszących się uznaniem u konsumentów krajowych i zagranicznych. Honorowy Patronat nad tą kampanią sprawował Prezydent RP Bronisław Komorowski. D Tadeusz Badach (OSM Krasnystaw) o udziału w kampanii „Dobry Produkt – Silna Polska” zostały zakwalifikowane wyroby firm spożywczych i gospodarstw rolnych: Activ – Warszawa, BIN – Aleksandrów Kujawski, Browar Jabłonowo, Consonni Bartelak – Kamyk, Ekologiczne Gospodarstwo Rolne Stefan Bednarek – Lututów, Fruit Family – Belsk Duży, Sądecki Bartnik – Stróże, Gospodarstwo Rolne Elżbieta i Wojciech Pysiak – Zdziechów, Gospodarstwo Sadownicze MB – Komorów, Gospodarstwo Sadownicze Tomasz Bankiewicz – Komorów, GS “S.Ch.” – Szadek, Grupa Mokate – Ustroń, Janex – Janów Lubelski, Mazurskie Miody – Tomaszkowo, Nalewki Staropolskie Karol Majewski i Wspólnicy – Łomianki, OSM Garwolin - Wola Rębkowska, OSM Jasienica Rosielna, OSM Krasnystaw, OSM Sierpc, Piekarnia Cukiernia Gajda – Radom, Piekar- nia Wacyn – Wacyn, PP-U-H Henryk Kowalczyk – Dziewki, Roja – Świniokierz Dworski, ŚSM „Jana” – Środa Wlkp., Ubojnia Drobiu PIÓRKOWSCY – Wola Cyrusowa, Victoria Cymes – Wałcz oraz Zakład Mięsny „Jasiołka” – Dukla. 18 czerwca 2015 r. – podczas Gali AgroLigi 2014 – uczestnikom kampanii, wręczając imienne listy gratulacyjne, dziękował i winszował wysokich osiągnięć Zastępca Szefa Kancelarii Prezydenta RP Dariusz Młotkiewicz: – Wytwarzane przez Państwa produkty to znakomita reklama polskiej żywności. Mam nadzieję, że kampania promocyjna „Dobry Produkt – Silna Polska” przyczyni się do jeszcze większej popularności Państwa wyrobów, rozsławiając walory polskiej żywności i prezentując dynamizm naszej gospodarki.”. Listy gratulacyjne z rąk min. Dariusza Młotkiewicza odebrali: Monika i Tomasz Bankiewicz (Gospodarstwo Sadownicze MB) Sylwia Mokrysz (Grupa Mokate) Maria Czwojdrak (ŚSM „Jana”) Wojciech Pysiak (Gospodarstwo Rolne Pysiak) Lech Krukowski (Victoria Cymes) Hubert Buksowicz (Browar Jabłonowo) Beata Piasecka-Sasin (Mazurskie Miody) Ewa Brzezińska i Marek Karczewski (Piekarnia Wacyn) Waldemar Żółcik (Activ) Anna i Janusz Kasztelewicz (Sądecki Bartnik) Fot. Arkadiusz Chorąży SILNA POLSKA / 25 4 01 a g r ol ig a 2 Barbara i Ryszard GRZESIK N Lipnica Górna 268, 37-724 Lipnica Murowana, woj. małopolskie tel./fax 14 685 25 37, tel. kom. 609 462 722, 667 470 104 e-mail: [email protected], www.ekogarten.com asza Szkółka Roślin Ozdobnych Eko-Garten, założona w 1999 r., obejmuje obszar ok. 30 ha i mieści się na terenach podgórskich. Produkcja w kontenerach zajmuje 2,5 ha, pozostała część gospodarstwa to uprawy gruntowe drzew i krzewów iglastych i liściastych. 5 ha zajmuje uprawa drzew alejowych, na 6 ha znajdują się plantacje choinkowe. W naszej ofercie znajdują się: ukorzenione sadzonki w multipletach, młodzież w P-9, dorosły materiał w kontenerach oraz kopany z gruntu z zabezpieczoną bryłą korzeniową, choinki, a także rośliny sezonowe – kwiaty 26 / wiosenne (pierwiosnek, tulipan, hiacynt, bratki), kwiaty balkonowe i rabatowe (pelargonie, surfinie, begonie) oraz chryzantemy. Zajmujemy się również projektowaniem, zakładaniem oraz pielęgnacją ogrodów i terenów zieleni. Na terenie naszej szkółki znajduje się punkt sprzedaży detalicznej zaopatrzony w szeroki asortyment akcesoriów ogrodniczych. Zdobycie tytułu Mistrza Krajowego AgroLigi 2014 w kategorii Rolnicy – to dla nas ogromny zaszczyt i zobowiązanie do dalszego rozwoju szkółki Eko-Garten oraz poszerzenia naszej oferty. Wiesława i Zdzisław KORZENIECCY Budzewo 33, 11-606 Budry,woj. warmińsko-mazurskie tel./ fax 87 429 14 94, e-mail: [email protected] S W pierwszym znajdują się maciory, prosięta oraz loszki remontowe, w pomieszczeniach porodowych jest ogrzewanie podłogowe dla prosiąt z wykorzystaniem pieca na słomę (duża kostka). W drugim obiekcie znajdują się prosięta odsadzone i warchlaki do 40 kg, trzeci obiekt – to są tuczarnie.Wszystkie pomieszczenia dla zwierząt są klimatyzowane. Nowoczesna technologia produkcji i rozwiązania techniczne zapewniają wysoki status zdrowotny i dobrostan zwierząt oraz spełniają wymogi ochrony środowiska. W gospodarstwie zatrudniamy 12 pracowników na podstawie umów o pracę oraz 4 – 6 pracowników sezonowych. 01 4 woją przygodę z rolnictwem rozpoczęliśmy w 1984 r., zakupując 20 ha ziemi oraz 2 maciory. Obecnie – wraz z córką Anią i zięciem Markiem – prowadzimy 700-hektarowe gospodarstwo rolne, specjalizujące się w produkcji roślinnej i hodowli trzody chlewnej. Produkcja roślinna oparta jest na zbożach, rzepaku, a także roślinach strączkowych. Posiadamy kompleksowy sprzęt maszynowy i uprawowy do produkcji, własne zaplecze warsztatowe, wiaty na maszyny i sprzęt rolniczy oraz suszarnię, magazyny i silosy na zboże i rzepak na 2500 ton. Poza dopłatami bezpośrednimi w gospodarstwie nie korzystaliśmy ze środków pomocowych UE. Hodowla trzody chlewnej prowadzona jest w oparciu o stado podstawowe 500 szt macior rasy PIC w cyklu zamkniętym, podzielonym na 3 obiekty. a g r ol ig a 2 Zapraszamy do współpracy / 27 Monika i Grzegorz Tuszyńscy P 05-805 Otrębusy, ul. Warszawska 60, woj. mazowieckie tel. 22 393 10 77-78, fax 22 420 22 59 e-mail: [email protected], www.tuszynscy.pl W naszej ofercie posiadamy szeroki asortyment gatunków. Wiele roślin produkujemy na specjalne zamówienia wraz z umowami na wyłączność z zachowaniem prawa do odmian rejestrowanych. Ściśle współpracujemy z najbardziej cenionymi hodowcami roślin ozdobnych na świecie m.in.: powojników, bylin, traw, krzewów i prymuli Belariny. Zaufali nam m.in.: Poulsen Roser A/S (od którego posiadamy wyłączne prawo do produkcji odmian w Europie), David Kerley & Co., TerraNova Nurseries, Inc, Plantipp BV, Planthaven oraz Marco Van Noort Breeding BV. Nieustannie poszerzamy naszą ofertę o najnowsze odmiany w celu sprostania oczekiwaniom naszych wymagających partnerów. Stale rozwijamy naszą firmę, wprowadzamy nowe technologie i rozwiązania zarówno w laboratorium jak i w szklarniach. Dbamy o bezpieczeństwo pracy naszych pracowników oraz pragniemy stworzyć przyjazne miejsce pracy. 01 4 rowadzimy nowoczesne, rodzinne gospodarstwo ogrodnicze „Tuszyńscy” o wielopokoleniowej tradycji w uprawie roślin ozdobnych. Specjalizujemy się w produkcji materiału wyjściowego metodą in vitro. W 2013 r. oddaliśmy do użytkowania najnowocześniejsze technologicznie laboratorium w Europie. Sadzonki produkowane w naszym laboratorium są wolne od wszelkiego rodzaju chorób i stanowią materiał wyjściowy najwyższej jakości. Naszą misją jest kompleksowa współpraca z hodowcami w celu wprowadzenia na rynek nowych odmian roślin. Dzięki zastosowaniu metody in vitro jesteśmy łącznikiem między hodowcami a odbiorcami hurtowymi. Dostarczamy sadzonki bezpośrednio z laboratorium lub – na życzenie klienta – jako ukorzenione w szklarni w paletach rozsadowych. Cały materiał aklimatyzujemy z naszych szklarniach o pow. 1 ha i sprzedajemy jako ukorzenione sadzonki poprzez sieć brokerów, zarówno w Polsce, Europie oraz za Oceanem. a g r ol ig 28 / a 2 TERESA I JAN DRABINA 62-250 Czerniejewo, Plac Wiosny Ludów 11, woj. wielkopolskie tel. 693 068 383, e-mail: [email protected] P rowadzimy – wraz z rodziną – 40-hektarowe gospodarstwo rolne, od 2000 r. specjalizujące się w hodowli norek. Hodowla odbywa się w 27 pawilonach, zajmujących łącznie powierzchnię ok. 3 ha. Obecnie stado podstawowe liczy 5500 marek. Rocznie z gospodarstwa sprzedaje się ok. 20 tys. skórek – całość produkcji przejmuje Dom Aukcyjny w Helsinkach. Ponadto uprawiamy na 35 hektarach zboża (jęczmień i pszenżyto) oraz kukurydzę. Nasze gospodarstwo jest w pełni wyposażone w niezbędny sprzęt rolniczy, który jest trzymany w szczelnych, czystych i estetycznych pomieszczeniach. Dużą wagę przykładamy do estetyki obejścia i bezpieczeństwa pracy. Są u nas często organizowane specjalistyczne szkolenia i pokazy oraz odbywane praktyki rolnicze. W uznaniu wysokich osiągnięć produkcyjnych i zaangażowania oświatowego – nasze gospodarstwo zostało laureatem konkursów: Wielkopolski Rolnik Roku 2011 r. oraz Rolnik Farmer 2012. Uhonorowanie nas przez Prezydenta RP zaszczytnym tytułem Wicemistrza Krajowego AgroLigi 2014 – to kolejny, wielce znaczący sukces i zarazem zobowiązanie do dalszej mądrej i wydajnej pracy w prowadzonym gospodarstwie rolnym. / 29 ADRIAN KAŁKUS Fot. Tomasz Piotrowski, Adrian Kałkus Olszowiec 16, 23-100 Bychawa, woj. lubelskie tel. 508 344 945, e-mail: [email protected] P rowadzę – wraz z rodziną – 120-hektarowe gospodarstwo rolne, specjalizujące się w produkcji mleka (na stanie śr. 140 krów dojnych i ok. 40 jałówek cielnych, roczna sprzedaż ok. 1250 tys. l mleka). Nowo wybudowana obora na 147 szt. bydła jest wyposażona w: dwa roboty udojowe, robot do podgarniania paszy, robot do usuwania nieczystości z podłogi szczelinowej oraz automatyczne czochradła. Ponadto – zwierzęta przebywające w oborze są monitorowane przy pomocy 4 kamer. Dzięki zastosowaniu tych 30 / nowoczesnych technologii – produkcja mleka w gospodarstwie została podwojona, wydatnie poprawiła się też zdrowotność wymion u krów, a tym jakość mleka. Gospodarstwo nasze skorzystało ze wszystkich możliwych dotacji unijnych na zakup nowego sprzętu, dzięki czemu obsługa zwierząt stała się łatwiejsza, no i – co ważne – można niemal z każdego miejsca na świecie połączyć się poprzez internet ze znajdującym się w naszej oborze komputerem i uzyskać niezbędne informacje na temat aktualnej sytuacji w oborze. EWA i RYSZARD KRUZIŃSCY Okonin 34, 87-517 Brzuze, woj. kujawsko-pomorskie tel. 54 270 84 09, tel. kom. 513 401 294, e-mail:[email protected] P rowadzimy wraz z rodziną 127-hektarowe (w tym 50 ha dzierżawa) gospodarstwo rolne, specjalizujące się w chowie trzody chlewnej (na stanie 100 macior i 3 knury, średni odchów prosiąt od maciory 25 szt., sprzedaż tuczników poprzez Grupę Producentów Trzody Chlewnej Kaban w Rypinie). Gospodarstwo nasze posiada nowoczesne budynki inwentarskie, złożone z: porodówki, odchowalni, tuczarni, sektora krycia i chlewni macior. Stosowane w chowie nowoczesne technologie i rozwiązania techniczne zapewniają wysoki status zdrowotny i dobrostan zwierząt. Zainstalowany przez nas monitoring, pozwala na obserwację całego gospodarstwa, w szczególności zachowań macior na porodówce, w której znalazły zastosowanie maty grzewcze sprzyjające ograniczeniom upadku prosiąt do momentu odsadzenia. W produkcji roślinnej w naszym gospodarstwie są stosowane kompleksowe technologie uprawy zbóż oraz – w części pól – uprawa bezrowkowa. Skorzystaliśmy z funduszy unijnych, m.in. na zakupy: zbiornika na gnojówkę, płyty obornikowej i maszyn rolniczych oraz na modernizację chlewni i montaż stacji żywieniowej. Nasze gospodarstwo wyróżnia się wysoką estetyką obejścia (w którym część wypoczynkowa jest wyraźnie oddzielona od części produkcyjnej). Chętnie uczestniczymy w różnych inicjatywach społecznych, organizując m.in. pikniki dla osób niepełnosprawnych i udostępniając miejsca noclegowe pielgrzymom. / 31 EWa i FraNCiszEK MarCiNiaK 98-215 Goszczanów, woj. łódzkie tel. 502 351 356, e-mail: [email protected] P rowadzimy ponad 130-hektarowe gospodarstwo rolne (w tym 40 ha dzierżawa), specjalizujące się w produkcji bydła opasowego w cyklu otwartym. Roczna sprzedaż opasów sięga 150 szt., przy średniej wadze 700 kg. W gospodarstwie dominuje bydło szwajcarskiej rasy Simental, które jest sprzedawane lokalnie oraz na rynek grecki i włoski. Produkcja roślinna (uprawiamy głównie kukurydzę oraz jęczmień i pszenicę) w gospodarstwie jest dostosowana do potrzeb produkcji zwierzęcej. Regularna wymiana materiału 32 / siewnego, dobór odpowiednich odmian i współpraca z uznanymi firmami nasiennymi – umożliwiają osiąganie wysokich wydajności z 1 ha. Nasze gospodarstwo jest kompleksowo zmechanizowane, co pozwala na sprawną obsługę i zarządzanie produkcją. Jego estetyczne obejście zostało podzielone na część produkcyjną i mieszkalną. Prowadzimy także Ubojnię AGAT w Sędzimirowicach. Jest to działalność gospodarcza z dużymi tradycjami, doświadczeniem i z ugruntowaną pozycją na rynku mięsnym. Magdalena i Marek Mokwa 83-120 Subkowy, ul. Kociewska 3 woj. pomorskie tel. 605 346 075, e-mail: [email protected] P 01 4 rowadzimy 96-hektarowe (w tym 33 ha to dzierżawa) gospodarstwo rolne, specjalizujące się w produkcji roślinnej oraz w hodowli zarodowej i tuczu trzody chlewnej. Stado hodowlane linii matecznej rasy PBZ liczy 85 macior i utrzymywane jest w czystości rasy. Z pojedynczego miotu uzyskujemy średnio 12 prosiąt, co w skali roku daje średnią wyproszeń na poziomie 2,35. W 2013 r. gospodarstwo nasze sprzedało 250 loszek w wadze 95-100 kg oraz 1500 szt. tuczników w wadze 100-115 kg. Od blisko 15 lat nasze zwierzęta są prezentowane na licznych wystawach wojewódzkich i regionalnych, zdobywając liczne nagrody i wyróżnienia. Rośliny uprawiane w gospodarstwie to: buraki cukrowe (68 t/ha), rzepak (4,7 t/ha), pszenica ozima (8 t/ ha), jęczmień jary (6,5 t/ha) oraz pszenżyto ozime (9,5 t/ha). W ostatnich 10 latach, dzięki pozyskaniu unijnych środków finansowych, w naszym gospodarstwie udało się przeprowadzić wiele inwestycji, takich jak: zakupy maszyn rolniczych, silosów zbożowych i mieszalni pasz oraz budowa i modernizacja budynków inwentarskich. a g r ol ig a 2 / 33 4 01 a g r ol ig a 2 GRAŻYNA I DARIUSZ PUTKOWSCY Rotki 1, 17-312 Drohiczyn, woj. podlaskie tel. 508 919 463, e-mail: [email protected], www.dazynka.pl P rowadzimy niewielką rodzinną masarnię i serowarnię pod wspólną nazwą. „Dażynka – Nadbużańskie Smaki”, usytuowane przy gospodarstwie rolnym. Przetwórstwo mięsa i mleka odbywa się u nas – zgodnie z wdrożonym systemem HACAP – pod stałym nadzorem powiatowego lekarza weterynarii. Nasze wędliny, garmażerkę, sery i majonezy wytwarzamy w oparciu o tradycyjne, dawne receptury przekazywane z pokolenia na pokolenie. Stosujemy tylko naturalne przyprawy, a wędzimy wyłącznie dymem z drzew liściastych. Nasze sery dojrzewające i twarogowe posiadają bogatą paletę smaków, uzyskaną poprzez dodanie naturalnych przypraw, warzyw, owoców i nasion pochodzących 34 / z przydomowego ogródka. Wszystkie nasze specjały wędliniarskie i serowarskie nie zawierają sztucznych konserwantów, barwników czy polepszaczy smaku. Nasza „Dażynka” to już rozpoznawalna w regionie marka produktów (nagrody w konkursach z zakresu kulinarnego dziedzictwa). Mamy nawiązaną współpracę z restauracjami, domami weselnymi, hotelami oraz sklepami. Realizujemy także zamówienia indywidualne, na stoły weselne i inne imprezy okolicznościowe. Miłośników dawnych zagubionych smaków i zapachów tradycyjnych wędlin oraz zdrowego stylu odżywiania – zapraszamy do naszego gospodarstwa, by przekonać się o jakości wyrobów i higienicznych warunkach ich wytwarzania. F.H. Nowalijka Piotr Wychowałek 97-300 Piotrków Trybunalski ul. Życzliwa 17 tel. 44 646 15 29, fax 44 646 26 52 e-mail:[email protected] www.nowalijka.pl F .H. Nowalijka, założona w 2002 r. przez Piotra Wychowałka, powstała na bazie istniejącego od lat 70. gospodarstwa rodziny Wychowałek. Jesteśmy obecnie jedną z największych firm branży owocowo-warzywnej w Polsce i blisko współpracujemy z ponad 400 gospodarstwami ogrodniczymi średniej i małej wielkości. W W naszej ofercie znajdują się warzywa sałatkowe, korzenne i okopowe: koper, natka, szczypior, sałata, rzodkiewka, ogórek, pomidor, papryka, kapusta, burak, marchew, por itp. Od niedawna produkujemy również warzywa, przede wszystkim sałaty, we własnej najnowocześniejszej szklarni w Europie o powierzchni 2,5 ha, z uprawą hydroponiczną wykorzystującą wodę deszczową i bez użycia pestycydów. Wszystkie nasze produkty spełniają najwyższe normy jakościowe, wymagane przez naszych klientów. Ich asortyment jest przygotowywany przez doświadczony i wyspecjalizowany zespół, tak aby spełniał standardy Unii Europejskiej i dostosowany był do wymogów i specyfikacji naszych klientów. W firmie mamy wprowadzony system HACCP oraz BRC. Posiadamy własny transport. Dzięki nowoczesnym rozwiązaniom logistycznym naszych kierowców, jesteśmy w stanie zaoferować naszym klientom i kontrahentom szybki transport, przy jednoczesnym zachowaniu najwyższej jakości produktów. ysokie wymagania, które spełniamy, zostały docenione przez takie firmy jak: Kaufland Polska, Auchan Polska, Carrefour Polska, Tesco, Jeronimo Martins, Lidl i wielu innych indywidualnych odbiorców hurtowych i detalicznych. Wychodząc naprzeciw potrzebom rynku Unii Europejskiej, poszerzyliśmy grono swoich klientów i kontrahentów, nawiązując współpracę z wieloma firmami z: Włoch, Holandii, Belgii, Hiszpanii, Czech, Słowacji, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Austrii i Turcji. 01 4 Zapraszamy do współpracy! a g r ol ig a 2 / 35 4 01 a g r ol ig a 2 AgroLaur Wolności RP Przetwórca 25-lecia TERAZ POLSKA Firma i marka handlowa RUNOLAND jest własnością Spółki Jawnej, która powstała w 1992 r. Nasz zakład produkcyjny to obiekty dawnych Zakładów Przetwórstwa Leśnego LAS w Górze. Podstawową działalnością firmy jest przetwórstwo runa leśnego. Przetwarzane u nas runo leśne i płody rolne pochodzą z chemicznie czystych nieskażonych terenów borów dolnośląskich. Grzyby marynowane Grzyby suszone P rzetworzone grzyby leśne i owoce lasu stanowią najważniejszą i największą część naszej produkcji -– blisko 60 proc. Pozostały asortyment – to przetwory owocowe i warzywne. Od 2005 r. posiadamy Ekologiczny Certyfikat Zgodności, który jest co roku odnawiany. Zakład spełnia wszystkie wymogi aktualnej ustawy unijnej w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych. Przeprowadzane systematycznie badania kontrolne potwierdzają wysoką jakość naszych przetworów oraz ich zgodność z wymogami dotyczącymi żywności ekologicznej. Blisko połowa naszej produkcji jest sprzedawana na eksport – głównie do Stanów Zjednoczonych i Kanady. W 2000 r. amerykańskie władze sanitarne przyznały naszej Spółce numer bezpośredniego eksportera do USA, a większość naszych przetworów otrzymała certyfikację eksportową do tego kraju. W 2009 r. uzyskaliśmy też certyfikat NOP umożliwiający sprzedaż naszych produktów ekologicznych na terenie USA. Przetwory owocowe Przetwory warzywne P roponujemy bogactwo produktów o wybitnych walorach smakowych. Zapewniamy wszystkich naszych obecnych i potencjalnych odbiorców, że nie stosujemy żadnych surowców genetycznie modyfikowanych. W firmie RUNOLAND kładziemy głównie nacisk na jakość, dlatego też stosujemy tradycyjne metody produkcji, bez używania chemicznych konserwantów. Całą produkcję kontroluje przyzakładowe laboratorium. Mamy nadzieję, że nasze działania, mające na celu ciągłe rozszerzanie oferty produktów rolnictwa ekologicznego i zapewnianie najwyższej jakości oferowanych przetworów owocowo-warzywnych i grzybowych, spełniają oczekiwania naszych klientów. W ramach zamówień indywidualnych oferujemy również nasz asortyment w dużych opakowaniach dostosowanych do potrzeb odbiorców cateringowych. Wyroby – jak z babcinej spiżarni RUNOLAND Sp. z o.o. – Sp.J., 56-200 Góra, ul. Podwale 11 tel. 65 543 242 26, fax 65 543 22 33, e-mail: [email protected], www.runoland.pl Nasz rodzinny interes Nasza przygoda z drobiem datuje się od 1979 r. Obecnie produkujemy na bardzo dużą skalę brojlery – 4 mln szt. rocznie oraz jaja konsumpcyjne – ok. 200 tys. sztuk dziennie. Zgoda, zaufanie i wzajemne zrozumienie w naszej rodzinie leży u podstaw naszego sukcesu w drobiarstwie. Przede wszystkim – cała trzypokoleniowa rodzina współtworzyła i współtworzy nasz rodzinny biznes. Zasadą jest, że – zanim podejmiemy wiążące decyzje - wszyscy wyrażamy swoje zdanie w sprawach ważnych dla rozwoju produkcji drobiarskiej w naszym gospodarstwie. Wszyscy też kontrolujemy na wyznaczonych odcinkach pracę naszego wspólnego interesu. To taka nasza sprawdzona recepta na sukces. Fermy Drobiu Rodziny Szymkowiak Dębienko, ul. Nowa 20, 62-000 Stęszew tel./fax 61 813 44 84, e-mail:[email protected] AgroLaur Wolności RP Rolnik 25-lecia Fot. Maciej Fiszer AgroLaur Wolności RP AgroPartner 25-lecia 4 01 a g r ol ig a 2 AgroChemia Rolnikom pod rozwagę Interesujące doświadczenia Bayer CropScience G ospodarstwo Rolne Andrzeja i Romualda Wiśniewskich w Sławkowie k. Torunia to przykład nowocześnie zarządzanego gospodarstwa z wzorowo prowadzonymi uprawami, w które świetnie wpisują się technologie kierowane do tego sektora przez firmę Bayer CropScience. Zlokalizowane jest tu również Centrum Doradztwa Technicznego (CDT) firmy Bayer CropScience. W gospodarstwie Wiśniewskich na blisko 830 ha uprawia się: pszenicę, rzepak, buraki cukrowe, buraki ćwikłowe, cebulę i kukurydzę. W wyznaczaniu optymalnych dla tego gospodarstwa terminów zabiegów bardzo pomocna jest zainstalowana na jego terenie stacja meteorologiczna, a także wskazówki, które właściciele otrzymują m.in. od Wojciecha Karasia, pracownika Działu Rozwoju firmy Bayer CropScience w Polsce Północno-Wschodniej, który zajmuje się m.in. doświadczalnictwem rejestracyjnym, a także koordynuje prowadzone tutaj doświadczenia. Zaprawy nasienne Baytan ®Trio 180 FS Na poletkach wykazujących działanie fungicydowych zapraw nasiennych można obserwować różnice między zbożem niezaprawionym (wewnętrzny krąg), gdzie wyraźnie widać porażenie pszenicy i jęczmienia pasiastością i głownią. Poletka obsiane ziarnem potraktowanym Baytanem Trio znacznie się różnią – zboża są wolne od chorób, dobrze rozwinięte, łan jest mocno zielony. Zboża są więc zdrowsze i mocniejsze, co pozwala na uzyskanie wyższych i lepszych plonów ziarna (zwłaszcza w uproszczonych płodozmianach zbożowych). Unikalna kombinacja substancji aktywnych w zaprawie Baytan Trio pozwala zachować bardzo wysoką skuteczność w zwalczaniu chorób grzybowych i wysoką selektywność w stosunku do chronionej uprawy. Oprócz skuteczności w stosunku do chorób widocznych na poletkach pokazowych, Baytan zwalcza: zgorzel siewek, pleśń śniegową, mączniaka prawdziwego, septoriozę liści, rynchosporiozę zbóż, plamistość siatkową, pasiastość liści, głownię pyląca oraz śnieć cuchnącą. Nie mniej ważne jest pozytywne działanie w ograniczaniu zgorzeli podstawy źdźbła. Astep® 225 FS – zaprawa insektycydowo-fungicydowa Ubiegłoroczna długa i ciepła jesień wpłynęła na cykl rozwojowy mszycy czeremchowo-zbożowej (stanowiącej większość wszystkich mszyc w zbożach). Owady nie powróciły na żywiciela zimowego lecz z traw przeniosły się na oziminy. Infekcje jesienne są najgroźniejsze – mszyce przenoszą choroby wirusowe. Objawy widoczne są wiosną w postaci przebarwień liści charakterystycznych dla poszczególnych gatunków zbóż. Warto porównać te szkody z poletkami, na których ziarno zbóż zostało zaprawione Astepem. Eliminacja mszyc jesienią przyczyniła się do braku porażania wirusami. Z tak ochronionych zasiewów można spokojnie oczekiwać wysokich plonów. Zboża W obliczu narastającego problemu z odpornością miotły zbożowej na herbicydy z grupy ALS, firma Bayer CropScience proponuje przekierowanie ciężaru walki z chwastami w uprawie zbóż na terminy jesienne. Przynoszą one doskonałe rezultaty w zwalczaniu miotły zbożowej, dzięki zastosowaniu najlepszego herbicydu do zwalczania uodpornionej miotły jakim jest Komplet® 560 SC. Preparat poprzez odmienny sposób działania substancji 44 / AgroChemia aktywnych z innych grup chemicznych oraz działanie dolistne i doglebowe skutecznie eliminuje miotłę z plantacji. W przypadku nieuodpornionej miotły zbożowej poleca się zabiegi wiosenne herbicydem Huzar®Activ, który jednocześnie zwalczy chwasty jednoliścienne i dwuliścienne. Bayer CropScience w intensywnych programach ochrony fungicydowej zbóż prezentuje system podwójnej ochrony Univo Xpro. Do pierwszego zabiegu użyto nowy fungicyd Boogie® Xpro 400 EC. Jest to fungicyd zawierający trzy substancje czynne: biksafen, protiokonazol i spiroksaminę, co czyni go niezwykle skutecznym w zwalczaniu szerokiego spektrum chorób i daje wysoką elastyczność stosowania. Wielką zaletą Boogie Xpro jest zwalczanie chorób podstawy źdźbła na najwyższym poziomie oraz niezrównana ochrona przed septoriozami. W drugim terminie zastosowano preparat Fandango® 200 EC. Atutami tego systemu są: doskonała skuteczność przeciwko septoriozie i innym chorobom liści, długotrwała ochrona oraz korzystny wpływ na plonowanie zbóż. Na plantacjach w szczególności narażonych na atak przez fuzariozy poleca się dobrze sprawdzony system Fusaro. Rzepak Celem doświadczeń jest pokazanie skuteczności zapobiegania i zwalczania chorób, szkodników oraz przełożenia złotej technologii na wielkość i jakość plonu rzepaku. Wykonanie trzech zabiegów insektycydowych jest praktycznie standardem. Obowiązkowe jest również wykonanie zabiegu w okresie kwitnienia produktem Propulse® i wtedy warto pamiętać o zabiegu na szkodniki łuszczynowe. W tym roku dodatkowo skupiono się na jesiennej i wiosennej ochronie rzepaku preparatem Tilmor®. Rolnicy powinni zapomnieć o skracaniu rzepaku silnymi regulatorami wzrostu, które skracają nie tylko część nadziemną ale i system korzeniowy, co prowadzi w latach suchych do znacznych strat w plonie. Bayer, który wprowadzał tę technologię prawie 20 lat temu, pokazuje obecnie kolejny krok. Nowe odmiany rzepaku potrzebują ochrony przeciw chorobom i regulacji pokroju, a nie hamowania i silnego skracania roślin. Nasiona rzepaku i pszenicy Odmiany rzepaku 20 odmian głownie mieszańcowych rzepaku zostało wysianych w terminie optymalnym (mieszańce 50 nasion/m2; odm. liniowe 60 nasion/m2). Pomimo to wzeszło o ok. 20% roślin mniej. Spowodowane to było ciężkimi warunkami pogodowymi panującymi w tym czasie. Celem tego doświadczenia jest porównanie obecnych i przyszłych odmian rzepaku oferowanych przez Bayer CropScience i określenie ich przydatności do uprawy w tym regionie Polski. Wszystkie odmiany zostały wysiane w 4 powtórzeniach, 3 powtórzenia z pełną ochroną fungicydową, 1 powtórzenie bez ochrony. Pod koniec czerwca można było stwierdzić, że odmiany z hodowli Bayer Crop Science są tolerancyjne na choroby; dopiero jednak wysokość plonu pokaże różnice pomiędzy wariantami chronionymi i niechronionymi. Odmiany te wprowadzone na rynek w zeszłym roku, to: mieszańce Puncher (który pomimo ciężkiego przebiegu pogody zaraz po siewach bardzo dobrze się rozwijał jesienią a także szybko „wystartował” wiosną) oraz odmiana liniowa Aixer, która charakteryzuje się bardzo wysokim zaolejeniem. Odmiany pszenicy Bayer mocno inwestuje również w hodowlę i rozwój odmian pszenicy. W Sławkowie kolejny rok są testowane odmiany – tym razem 14. Wysiane są one w 4 powtórzeniach i – tak jak przy rzepaku – 3 powtórzenia z pełną ochroną fungicydową oraz 1 powtórzenie bez ochrony. Na podstawie wieloletnich obserwacji firma zamierza wyselekcjonować najlepsze odmiany i w niedalekiej przyszłości wprowadzić je na rynek. Kukurydza Celem prowadzonych doświadczeń w Sławkowie jest pokazanie, jaka była skuteczność zwalczania chwastów w kukurydzy za pomocą rożnych technologii zabiegów w konkretnym roku. Można oglądać efekty zwalczania chwastów za pomocą produktów działających odglebowo np. Adengo® 315 SC, stosowanych w terminie przedwschodowym i w fazie 2 liści kukurydzy. Można też zobaczyć i porównać skuteczność zabiegu robionego w terminie powschodowym w jednym zabiegu oraz w technologii dawek dzielonych lub technologii dwuzabiegowej. Zawsze należy pamiętać, że zarówno termin zabiegu, jak i rodzaj produktu – należy dobierać w zależności od rodzaju zachwaszczenia, warunków pogodowych oraz technologii uprawy kukurydzy. Burak cukrowy W zwalczaniu chwastów w uprawie buraków cukrowych w Sławkowie realizowany jest program doświadczeń poletkowych z Betanalem maxxPro 209 OD. Herbicyd ten wyróżnia się nowatorskim rozwiązaniem formulacyjnym, które warunkuje wysoką skuteczność chwastobójczą i zapewnia zwalczanie wielu gatunków chwastów. W badanych wariantach Betanal® maxxPro stosowany jest nalistnie, metodą dawek dzielonych w zakresie od 1,0 do 1,25 l/ha. W celu kontroli samosiewów rzepaku, herbicyd stosowany jest w mieszaninie z partnerem opartym na matamitronie lub triflusulfuronie metylowym. Prezentowane doświadczenia mają na celu pokazanie efektywności zwalczania szerokiej gamy chwastów, w tym samosiewów rzepaku, w zależności od uwilgotnienia gleby i przebiegu warunków pogodowych. Ziemniaki Jednym z wielu elementów zrównoważonego rolnictwa, realizowanego przez gospodarstwo Farm Frites Poland Dwa w Bobrownikach, jest system wspomagania decyzji (DSS). Jest on szczególnie istotny w ochronie plantacji ziemniaka przed najgroźniejszymi chorobami – zarazą i alternariozą. System prognozowania pojawu zarazy pozwala na optymalizację ilości zabiegów fungicydowych, a także wskazuje, kiedy i jaki środek chemiczny należy zastosować. W ramach realizowanego programu fungicydowego, bardzo popularnym i chętnie stosowanym na plantacjach ziemniaka Farm Frites jest fungicyd Infinito® 687,5 SC. Jego zaletą jest wielokierunkowy sposób ograniczania rozwoju zarazy ziemniaka. Dzięki właściwościom systemicznym, doskonale chroni on rośliny ziemniaka przed zarazą na liściach i łodygach, przemieszcza się także do nowych przyrostów roślin wyrosłych po zabiegu. W warunkach silnej presji infekcyjnej, działa też prewencyjnie, chroniąc rośliny przed zakażeniem, a w sytuacji, kiedy zakażenie miało już miejsce i rozwój strzępki infekcyjnej trwa ok. 72 godzin, Infinito hamuje jej dalszy wzrost, dzięki działaniu leczniczemu. Stosowany w dawce 1,6 l/ha zapewnia lon pełną ochronę roślin ziemniaka przed zarazą w sposób wyjątkowo pewny i długotrwały. Fot. Elżbieta Wawreniuk / 45 otwarcie obory kubiaków 28 maja 2015 r., podczas uroczystego otwarcia nowoczesnej obory wolnostanowiskowej w Sulmowie pod adresem jej inwestorów – Mistrzów Krajowych AgroLigi 1999 Teresy i Jana Kubiaków i ich całej rodziny, padło wiele słów uznania i gratulacji z ust oficjeli, przedstawicieli firm i instytucji współpracujących przy powstawaniu tego obiektu, a także licznie przybyłych rolników z wielu stron kraju spod znaku AgroLigi. N owo otwarta obora wolnostanowiskowa pomieści 300 krów. Została zaprojektowana z myślą o zapewnieniu maksymalnego poszanowania dobrostanu zwierząt. Jest wyposażona m.in. w: halę udojową, antypoślizgowe posadzki, wysokiej jakości maty wypoczynkowe, klimatyzację i wagę. Warte podkreślenia jest to, że ten nowoczesny obiekt, którego budowa i wykończenie trwały 9 miesięcy, powstał bez dotacji unijnych, tylko wyłącznie w oparciu o środki własne oraz dzięki kredytom. Teresa i Jan Kubiakowie – wraz z synami Piotrem i Adamem oraz synowymi – prowadzą wzorowo gospodarstwo 46 / rodzinne, specjalizujące się w produkcji mleka. Zaczynali w 1982 r. od kilkunastu hektarów. Obecnie ich gospodarstwo – wraz z dzierżawami – liczy 150 ha i jest w pełni zmechanizowane. Średnia wydajność stada (175 szt. krów mlecznych) w gospodarstwie w przeliczeniu na sztukę wynosi 10,5 tys. litrów, co pozwoliło w 2014 r. wyprodukować ponad 1,6 mln mleka i sprzedać je do SM Spomlek w Radzyniu Podlaskim. W styczniu 2015 r. Teresa i Jan Kubiak zostali uhonorowani AgroLaurem Wolności RP w kategorii Rolnik 25-lecia. Fot. Elżbieta Wawreniuk Tak Osowa Sień świętowała swoje 70-lecie P onad 400 gości z całego kraju, w tym przedstawicieli władz szczebla krajowego i regionalnego, 25 czerwca 2015 r. zaszczyciło swoją obecnością Hodowlę Zwierząt Zarodowych Osowa Sień, która obchodziła uroczyście swój Jubileusz 70-lecia, połączony z otwarciem nowoczesnej fermy bydła na 700 szt. w Jędrzychowicach. Było okolicznościowe przemówienie prezesa HZZ Osowa Sień Czesława Kryszkiewicza, odznaczenia resortowe, branżowe i regionalne, dyplomy i przypinki z wizerunkiem słynnego byka Ilona (ma tu swój pomnik), no i padło mnóstwo ciepłych słów, gratulacji i podziękowań pod adresem prezesa i załogi HZZ Osowa Sień ze strony przybyłych gości. Blasku uroczystości dodały swymi brawurowymi występami mażoretki i orkiestra dęta ze Stowarzyszenia Kultury Ziemi Wschowskiej oraz zespół Maraquja. Fot. Elżbieta Wawreniuk, HZZ Osowa Sień / 47 AgroBiznes 8 Zmodernizowany Port nad Odrą mln zł kosztowało Fosfan S.A. Szczecin umocnienie firmowego nabrzeża Portu nad Odrą wraz z budową placów składowych. 7 lipca 2015 r. w otwarciu tej inwestycji, która pozwoli czołowemu producentowi nawozów rolniczych i ogrodniczych w Polsce przyjmować statki o kilka razy większej nośności niż dotychczas, uczestniczyli: Marszałek Woj. Zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz, Wicemarszałek Woj. Zachodniopomorskiego Jarosław Rzepa i Prezydent Szczecina Piotr Krzystek. Świadkami uroczystości byli liczni partnerzy firmy Fosfan – z kraju i za granicy, którzy przypłynęli na nią… statkiem Odra Queen. – Do tej pory mogliśmy tutaj rozładowywać statki o maksymalnej nośności 3 tys. ton, gdyż stare nabrzeże nie nadawało się do pogłębienia. Jego obecna modernizacja pozwala na przyjmowanie do rozładunku statków o nośności 8-10 tys. ton – poinformował podczas otwarcia Portu nad Odrą dyr. ds. rozwoju w firmie Fosfan Mirosław Warenik, dodając, że inwestycja w całości została sfinansowana przez Fosfan, w większości z krótkoterminowego kredytu. Spółka Fosfan (zdobywca tytułu Pierwszego Wicemistrza Krajowego AgroLigi 2014), której właścicielem jest Zbigniew Matkowski, a prezesem dr Jacek Ciubak, nie zamierza poprzestać na umocnieniu nabrzeża na długości 246 m. W najbliższych planach jest wybudowanie drogi dojazdowej oraz za- daszonego magazynu o pojemności 20 tys. ton (szacowany łączny koszt ok. 3 mln zł). W związku z tym, że Unia Europejska stawia na rozwój portów, Fosfan chce skorzystać tym razem z dotacji unijnych. By zwiększyć swoje możliwości magazynowe, spółka Fosfan wykupiła dodatkowe tereny od miasta. Fosfan wytwarza rocznie ok. 140 Nowa inwestycja w Nagradowicach 30 czerwca 2015 r. odbyło się uroczyste otwarcie nowoczesnego Magazynu Zbożowo-Nasiennego w Oddziale Produkcyjno-Nasiennym w Nagradowicach, który umożliwi zachowanie najwyższej jakości materiału siewnego, na każdym etapie jego przechowywania. M agazyn wyposażony został w nowoczesne technologie oparte na rozwiązaniach firmy Pectus, a także w maszyny i urządzenia, które pozwolą utrzymać wysoką jakość materiału siewnego – od przyjęcia z pola, poprzez czyszczenie, oczekiwanie na świadectwo, zaprawianie i konfekcjonowanie. Magazynowanie odbywać się będzie w 8 silosach 300-tonowych oraz 40 silosach 30-tonowych. Silosy wyposażone są w monitoring temperatury, a także przystosowane do przewietrzania. Oddział ProdukcyjnoNasienny w Nagradowicach, należy do Poznańskiej Hodowli Roślin w Tulcach (prezes Zdzisław Paszkiewicz, Wzorowy Agroprzedsiębiorca RP 2012), nad którą nadzór właścicielski sprawuje Agencja Nieruchomości Rolnych. Źródło – ANR 48 / tys. ton wieloskładnikowych nawozów rolniczych oraz kilkanaście tys. ton ogrodniczych. Prezes Jacek Ciubak: – 35-40 proc. naszej produkcji trafia do Niemiec, Danii, krajów nadbałtyckich, a także do Włoch oraz Chorwacji. Niemal cały eksport wysyłamy drogą morską właśnie poprzez nasz Port nad Odrą. Fot. Elżbieta Wawreniuk Dobroczyńca Roku W tegorocznym finale ogólnopolskiego konkursu „Dobroczyńca Roku” znalazła się firma Tarnowskie Zakłady Osprzętu Elektrycznego ,,Tarel’’ w Woli Rzędzińskiej, której jest Józef Sztorc, Wzorowy Agroprzedsiębiorca RP 2014. „Tarel”. jako jedyna w Polsce prywatna firma utworzyła Warsztaty Terapii Zajęciowej i doprowadziła do utworzenia Zakładów Aktywizacji Zawodowej, w którym znalazło zatrudnienie 80 osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności. D ziałalność Józefa Sztorca pozwala na przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu wielu osób niepełnosprawnych, umożliwia im wyrównanie szans życiowych w stosunku do reszty społeczeństwa oraz zmniejsza uczucie nieprzydatności w społeczeństwie. Józef Sztorc: – W konkursie ,,Dobroczyńca Roku’’ wyłaniane są firmy angażujące się w najciekawsze i najbar- dziej wartościowe projekty społeczne – przez filantropię i wolontariat. O tym, że moje przedsiębiorstwo znalazło się finale, zdecydowali internauci, oddając na nas swoje głosy. Od lat, prowadząc własną działalność gospodarczą, staram się pomagać innym. Nie mogę przejść obojętnie, kiedy widzę ludzi, którzy nie mogą sobie sami w życiu poradzić. Pomagam ludziom, bo to lubię ludzi. AgroPlatforma ODR 18 AgroLaury Wolności RP dla Ośrodków Doradztwa Rolniczego czerwca br., podczas uroczystości agroligowej w Centralnej Bibliotece Rolniczej, wszystkie w kraju Wojewódzkie Ośrodki Doradztwa Rolniczego – w uznaniu dużych zasług we wspomaganiu przemian, modernizacji oraz szeroko rozumianego postępu w rolnictwie i przetwórstwie rolno-spożywczym w l 1989-2014 – zostały uhonorowane statuetkami AgroLaur Wolności RP. Wręczali je: prezes ARR Radosław Szatkowski i wiceprezes ARiMR Jarosław Wojtowicz. Andrzej Kamasa (MODR Warszawa) Grzegorz Mikołajczyk (PODR Szepietowo) Beata Wszołek (ŁODR Bratoszewice) Marek Bojarski (W-MODR Olsztyn) Jarosław Mostowski (ŚODR Modliszewice) Zwycięzcy AgroKlasy ODR 2014 nagrodzeni A Henryk Kijak (ŁODR Bratoszewice) Leszek Piechocki i Zygmunt Grudny (K-PODR Minikowo) Antoni Skrabucha (LODR Końskowola) Elżbieta Musiał (ŚODR Modliszewice) Fot. Arkadiusz Chorąży Sylwia Lenard (ZODR Barzkowice) groligowa uroczystość w CBR stała się także okazją do wręczenia pucharów zwycięzcom AgroKlasy ODR 2014 prowadzonej na łamach AGRO. Przypomnijmy, że dwa I miejsce zdobyły: „Rada” (ŁODR Bratoszewice) i „Lubelskie Aktualności Rolnicze” (LODR Końskowola), zaś trzy II miejsca – „Zachodniopomorski Magazyn Rolniczy” (ZODR Barzkowice), „Wieś Kujawsko-Pomorska” (K-PODR Minikowo) i „Aktualności Rolnicze” (ŚODR Modliszewice”. Nagrody – z rąk podsekretarza stanu w MRiRW Tadeusza Nalewajka – odebrali: Pamiątkowe zdjęcie nagrodzonych przedstawicieli ODR z całego kraju z oficjelami / 49 AgroPlatforma ODR Finanse w gospodarstwie rolnym Prowadzenie gospodarstwa rolnego w gospodarce wolnorynkowej wymaga prowadzenia rzetelnej rachunkowości, bo tylko w oparciu o pochodzące z niej dane możemy podejmować kluczowe decyzje o dalszym rozwoju bądź zaprzestaniu prowadzenia określonego kierunku działalności rolniczej. C zęsto znajdujemy wiele powodów, aby nie prowadzić rzetelnej rachunkowości w gospodarstwie. Prawdą jest, że trudno przewidzieć ceny płodów rolnych czy koszty zakupów środków produkcji. Wydaje nam się, że długo będziemy pamiętać wszystkie ważniejsze transakcje, że podstawowe kalkulacje potrafimy wykonywać w pamięci bądź na kartce, na kalkulatorze czy nawet w komputerze, wykorzystując dane odtwarzane z pamięci. W praktyce tak nie jest. Nie pamiętamy dokładnych danych, wiele z nich pomijamy, nie doceniając ich wagi, przyjmujemy założenia niemające rzetelnych podstaw. Warto więc podjąć trud prowadzenia w gospodarstwie rolnym ewidencji jego finansów. Fot. G. Jakimiak Jak uzyskać pełny obraz w gospodarstwie? Forma tej ewidencji i stopień jej szczegółowości powinny być dostosowane do wielkości gospodarstwa, rodzaju prowadzonej działalności rolniczej i ilości wykonywanych operacji finansowych. Należy także przyjąć okres rozliczeniowy (miesiąc, kwartał czy rok) i najlepiej zacząć ewidencję od początku najbliższego. Pierwszym krokiem jest wtedy oszacowanie stanu wyjściowego (początkowego), nazywanego też „bilansem otwarcia”. Wówczas trzeba zanotować stany posiadanej gotówki (w domu i w banku), ale też stany zobowiązań i należności, stany zapasów środków produkcji, oszacować wartość majątku produkcyjnego oraz wartość tzw. produkcji w toku. Następne działania to już tylko rzetelne, systematyczne zapisywanie wszystkich operacji finansowych. Po zakończeniu okresu rozliczeniowego i jego podsumowaniu można do- Największe możliwości zwiększania przychodów tkwią w działalności rolniczej (wpływy ze sprzedaży płodów rolnych) oraz w pozarolniczych sferach aktywności członków rodziny rolniczej. konać pierwszych analiz i ocen, a także wprowadzić poprawki do systemu ewidencji, wynikające z pierwszych doświadczeń w jego prowadzeniu. Pełen obraz w gospodarstwie można sobie ukształtować dopiero po analizie całego roku, a najpełniejszy wizerunek dają analizy trzech (lub więcej) kolejnych lat – taka jest specyfika działalności rolniczej. Nawet uproszczona rachunkowość gospodarstwa rolnego, bez precyzyjnego określania, które koszty i w jakiej wysokości przypisać do poszczególnych kategorii uzyskiwanych przychodów, pozwala na oszacowanie, czy wszystkie wydatki są racjonalne i uzasadnione, a wpływy adekwatne do zaangażowanych w ich uzyskanie zasobów. Analiza wydatków Analiza wydatków związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego to często pierwszy krok do ich racjonalizacji i szukania oszczędności. Przy analizie wydatków na środki do pro- AgroPlatforma ODR dukcji rolnej dużą rolę odgrywa sezonowa zmienność cen wielu z nich. Umiejętność przewidywania, w jakich okresach można dokonywać najtańszych zakupów, to szansa na istotne obniżenie kosztów. Ponadto stała analiza racjonalności zużywania środków produkcji powinna także zaowocować poprawą ich efektywności. Dotyczy to szczególnie zużycia nawozów, pasz, środków ochrony roślin i paliwa. Należy także zwrócić uwagę na koszty związane z prowadzeniem gospodarstwa domowego, a w szczególności na koszty ogrzewania domu, wody i energii elektrycznej, zużywanych zarówno w domu jak i w gospodarstwie rolnym. Racjonalne zmniejszanie wydatków napotyka jednak granicę, której przekroczenie przestaje być zasadne albo znacząco pogarsza jakość życia. Znacznie więcej możliwości tkwi w zwiększaniu przychodów (wpływów). Analiza przychodów (wpływów) Największe możliwości zwiększania przychodów tkwią w działalności rolniczej (wpływy ze sprzedaży płodów rolnych) oraz w pozarolniczych sferach aktywności członków rodziny rolniczej. Rzadziej w gospodarstwie rolnym pojawiają się dochody z własności oraz najmu budynków i budowli, czyli czynsze dzierżawne, których wysokość w dużej mierze zależy od lokalnego rynku i właściciele gospodarstw nie mają większego wpływu na ich poziom. Działalność rolnicza prowadzona na relatywnie niewielką skalę (a taka jest w typowym rodzinnym gospodarstwie rolnym) może przynosić satysfakcjonujące przychody tylko wtedy, gdy uwzględnione zostaną główne reguły rynkowe. Po pierwsze – nie da się skutecznie konkurować z dużymi, towarowymi gospodarstwami w sferze produktów masowych, których produkcja jest łatwa do zmechanizowania (podstawowe zboża, rzepak, buraki cukrowe itp.). Po drugie – małe gospodarstwo łatwiej może znaleźć i zagospodarować nisze rynkowe (czyli odkryć i zaspokoić specyficzne potrzeby określonych grup klientów) oraz, wykorzystując swoje zasoby i dość korzystne przepisy, wejść w bezpośrednie relacje z odbiorcami swoich produktów, omijając marże pośredników i związane z nimi zagrożenia. Konsumenci coraz częściej szukają na rynku produktów świeżych, wiadomego pochodzenia, często popartego certyfikatem ekologicznym. Innym możliwym źródłem zwiększenia dochodów gospodarstwa rolnego jest praca zarobkowa lub pozarolnicza działalność gospodarcza. Przy niemożności pełnego wykorzy- PRZYKŁADOWE ZESTAWIENIE PRZYCHODÓW I KOSZTÓW Wpłaty (miesiąc, kwartał lub rok) Tytuł wpłaty Stan na początek okresu = BO Płatność obszarowa za ubiegły rok Sprzedaż produkcji roślinnej (zboża, rzepak itp.) Sprzedaż produkcji zwierzęcej (trzoda, bydło itp.) Pensja (jeżeli członek rodziny pracuje) Tytuł wypłaty Zakup nawozów Zakup środków ochrony roślin Zakup paliwa, opału, wody Zakup pasz i materiału siewnego Zakup środków higieny, ubrań Zakup żywności Podatki, ubezpieczenia Prąd, telefony, Internet Remonty, części zamienne Wydatki na kulturę, prasę, książki Dojazdy do pracy, szkoły Razem kwota (zł) stania zasobów ludzkich w działalności rolniczej, podjęcie przez któregoś z członków rodziny pracy zarobkowej (w jakiejkolwiek formie, również sezonowo) lub uruchomienie (najlepiej na bazie gospodarstwa rolnego) pozarolniczej działalności gospodarczej może znacząco poprawić sytuację finansową całości gospodarstwa. Warto przy tym wiedzieć, że rolnik, który prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą, może nadal pozostać ubezpieczony w KRUS (chociaż płaci wówczas podwójną stawkę) w przypadku, gdy kwota podatku dochodowego z tytułu tej działalności za poprzedni rok nie przekroczy określanej co roku tzw. kwoty granicznej (za 2014 r. wynosi ona 3166 zł). Bilans gospodarstwa rolnego Wypracowanie nadwyżki finansowej jest ekonomicznym celem prowadzenia działalności gospodarstwa. Nie jest to łatwe zadanie, zwłaszcza bez możliwości syntetycznej analizy kosztów i przychodów. Możliwość tę daje jednak prowadzenie, nawet uproszczonej, rachunkowości. Jednym z narzędzi rachunkowych jest bilans, czyli zestawienie składników majątkowych gospodarstwa (majątek trwały + majątek obrotowy + środki pieniężne) oraz wskazanie źródeł ich finansowania (kapitał własny + zobowiązania). Ale do bieżącego zarządzania gospodarstwem bardziej przydatny jest raczej „bilans”, rozumiany jako zestawienie przychodów i kosztów, a jeszcze prościej – wpłat i wypłat. Przykładowe zestawienie przychodów i kosztów przedstawia tabela. Różnica podsumowania wykaże nadwyżkę bądź niedobór środków finansowych. Nadwyżka środków finansowych na koniec każdego kwartału będzie świadczyła o tym, że gospodarstwo rolne ma płynność finansową, a niedobór – o braku płynności finansowej. Będziemy widzieli także, jakie składniki kosztów lub przychodów są najbardziej znaczące. Prowadząc rachunkowość gospodarstwa rolnego, trzeba sobie zdawać sprawę z tego, że zawsze odzwierciedla ona jedynie „historię”, czyli rejestruje zdarzenia gospodarcze, które już były. Ale to właśnie ta historia jest najlepszą podstawą planowania finansowego. Dobre zarządzanie to m.in. umiejętność prognozowania przepływów gotówkowych (cash flow), dzięki czemu można unikać bodaj najgorszej sytuacji w działalności gospodarczej, jaką jest brak możliwości spłacania bieżących zobowiązań, czyli brak płynności finansowej. Ponadto dobrze przygotowany plan przepływów gotówkowych pozwala na realną ocenę potrzeb kredytowych i możliwości terminowej spłaty rat kredytowych. Izydor Zieliński „Lubelskie Aktualności Rolnicze” LODR Końskowola / 51 AgroPlatforma ODR AgroBiblioteczka ODR W tej rubryce promujemy najciekawsze wydawnictwa tematyczne, nadesłane przez Ośrodki Doradztwa Rolniczego. „Małe biogazownie w gospodarstwie rolnym”, autor – Mirosław Gruszczyński, wydawca – ŁODR Bratoszewice iogazownia rolnicza to instalacja służąca do celowej produkcji biogazu z substancji z odchodów zwierzęcych, biomasy roślinnej lub organicznych odpadów pochodzących z: gorzelni, browarów, mleczarni, cukrowni, zakładów przetwórstwa owoców czy ubojni zwierząt). Warto z tą publikacją się zapoznać, jak również przed podjęciem decyzji o ew. inwestycji przeanalizować obecną sytuację na rynku biogazowym. „Agroturystyka zgodna z prawem”, autorka – Izabella Dudzińska-Krawczyk, wydawca – ZODR Barzkowice T o swoiste kompendium wiedzy pod względem organizacyjno-prawnym, przeznaczone zarówno dla właścicieli gospodarstw agroturystycznych, jak i dla tych, którzy mają zamiar zabrać się za ten rodzaj działalności gospodarczej. „Tradycyjne nasadzenia w zagrodzie dla zachowania bioróżnorodności”, autorka – Jadwiga Liberska-Łuczak, wydawca – ŁODR Bratoszewice J ak pielęgnować stary tradycyjny sad zagrodowy, jak go założyć, gdzie kupić stare odmiany drzew owocowych – na te, i wiele innych pytań, można znaleźć wyczerpujące odpowiedzi w tej publikacji. Autorka podkreśla przy tym, że właściwe pielęgnowanie tradycyjnych sadów, to aktywne wsparcie dla ochrony agrobioróżnorodności. Okładka miesiąca Z a najbardziej urokliwą stronę tytułową spośród czasopism ODR wydanych w maju 2015 r. wybraliśmy okładkę miesięcznika „RADA” (wydawca – ŁODR Bratoszewice). 52 / Paweł Tarasiewicz w górnym rzędzie w środku Fot. Han Hopman B Nasz człowiek w Kanadzie Rozmowa z Pawłem Tarasiewiczem, młodym rolnikiem, pomagającym rodzicom w prowadzeniu dużego gospodarstwa mleczarskiego w Pieńkach. Paweł jest absolwentem Politechniki Białostockiej. Ukończył kierunek technika rolnicza i leśna. Miał rzadką okazję pobytu i pracy na jednej z rolniczych wystaw w Toronto. n Kanada może pochwalić się świetnie rozwiniętym rolnictwem, szczególnie hodowlą bydła. Organizowanych jest tam wiele wystaw rolniczych. Jaki charakter ma wystawa Royal Agricultural Winter Fair w Toronto? – To jedna z największych, kanadyjskich wystaw zwierząt organizowana od 92 lat. Wystawiane są zwierzęta z Kanady, główne bydło mleczne, w ilości ponad 800 sztuk, ale głównej ekspozycji towarzyszą mniejsze i krócej trwające wystawy: kóz, owiec, drobiu, gołębi, królików i bydła mięsnego. W kategorii bydła mlecznego wystawiane są 4 rasy: czarno-biały i czerwono-biały holsztyn, jersey i ayshire. Wystawę zwiedzać można przez 10 kolejnych dni. W 2014 r. trwała od 7 do 16 listopada. Odwiedzający to oczywiście Kanadyjczycy, ale też wycieczki hodowców z całego świata, wśród nich była też wycieczka rolników i lekarzy weterynarii z Polski. n Wyjazd na taką wystawę nie jest łatwym przedsięwzięciem i na pewno nie należy do tanich. Jaka była Pana droga na wystawę? – Początek był dosyć przypadkowy. Szukałem kursu dla inseminatorów i natknąłem się na informację o Konkursie Młodego Hodowcy. Wysłałem swoje zgłoszenie. Po jakimś czasie nawiązano ze mną kontakt i – po przejściu kolejnych szczebli kwalifikacji – zostałem wybrany do pracy przy obsłudze stanowiska wystawowego kanadyjskiej firmy Semex, której przedstawicielem w Polsce jest firma Konrad. Potem uczestniczyłem w jednodniowym szkoleniu przygotowywania bydła do prezentacji i w efekcie na początku listopada znalazłem się w Toronto. Nie ponosiłem żadnych kosztów związanych z przelotem i pobytem. n Jak organizatorzy prezentują bydło? – Wystawa organizowana jest w zamkniętym obiekcie. Jest to kompleks hal z boksami dla bydła, arenami, na których dokonywana jest ocena i przeprowadzane są aukcje, a także – z powierzchniami wystawienniczymi, gdzie prezentowane są głównie: kosmetyki do pielęgnacji bydła, maszynki do strzyżenia, odzież używana przy prezentacji bydła i odzież robocza. n Był Pan wielokrotnie na Wystawie Zwierząt w Szepietowie, czym różni się od wystawy Royal Agricultural Winter Fair? – To, co rzuca się od razu w oczy na wystawie w Toronto, to kaliber krów. W naszym gospodarstwie utrzymuje- AgroPlatforma ODR AgroKlasa ODR 2015 Fot. Paweł Tarasiewicz W my holsztyny i jestem do ich widoku przyzwyczajony, ale te kanadyjskie są znacznie większe. A poza tym duże wrażenie robi wygląd krów oraz sposób, w jaki przygotowane są do wystawy. Przygotowanie jest perfekcyjne, a w utrzymaniu takiego stanu przez cały okres trwania ekspozycji pomaga infrastruktura wystawy, w tym wydzielone pomieszczenie, w którym krowy są codziennie myte i poddawane zabiegom pielęgnacyjnym. Regularnie są też strzyżone. Ocena bydła wygląda podobnie do tej na polskich wystawach, ale aukcje bydła są prowadzone w typowo w amerykańskim stylu z błyskawicznie reagującym i mówiącym nieprzerwanym potokiem słów aukcjonerem. Wylicytowane ceny za pierwiastki na aukcjach były imponujące i dochodziły do 30 tys. dolarów kanadyjskich. n Bydło na wystawie jest kanadyjskie, odwiedzający z całego świata, a skąd pochodzili inni wolontariusze pracujący, tak jak Pan, na wystawie? Fot. Paweł Tarasiewicz – Nasza grupa złożona była z 10 osób. Pracowałem razem z: dwoma Brazylijczykami, trzema Kanadyjczykami i jedną osobą z Nowej Zelandii. Z Europy było nas czworo – poza mną, dwie osoby z Niemiec i jedna z Wielkiej Brytanii. Pracowaliśmy na stanowisku firmy Semex, gdzie prezentowane były krowy wyhodowane dzięki inseminacji kanadyjskim nasieniem, oferowanym przez tę firmę. Krowy i stoisko były pod naszą opieką przez 24 godziny na dobę, w czasie godzin ekspozycyjnych udzielali- śmy również podstawowych informacji zwiedzającym. n Przy tak intensywnej pracy, na dodatek zmianowej, nie było chyba zbyt wiele czasu na zwiedzanie, ale na pewno coś poza krowami udało się zobaczyć? –Mieszaliśmy w hotelu blisko centrum Toronto, więc samodzielnie zwiedzaliśmy miasto. Organizatorzy zabrali nas też na jedną z najwyższych wież na świecie, ponad 500-metrową CN Tower. Załamanie pogody i śnieżyca uniemożliwiła planowaną wycieczkę nad Wodospady Niagara. Mam wrażenie, że wszystko w Kanadzie jest większe. Mówiłem już o krowach, że są znacznie większe od naszych, ale podobnie jest w przypadku dróg, tak szerokich, że przynajmniej jeden pas wydaje się zbędny. Nie żałują też betonu. Wszystkie budynki, budowle, drogi są duże i solidne. Czasami budynki stoją w takich miejscach, w jakich w Polsce nigdy nie zostałyby pobudowane, bo niemożliwe byłoby uzyskanie pozwolenia na budowę. n Jakie efekty przyniósł wyjazd do Kanady? – Minęło niewiele czasu od mojego powrotu, gdy zaczęliśmy wprowadzać, do gospodarstwa rodziców kanadyjską genetykę poprzez stosowania nasienia firmy Semex. Po powrocie z Kanady ukończyłem kurs inseminatora, więc część zabiegów będę mógł wykonywać samodzielnie. Rozmawiał: Dariusz Gaszewski „Wiadomości Rolnicze” PODR Szepietowo ramach AgroKlasy ODR przedstawiamy sukcesywnie – z myślą o ogólnopolskim odbiorcy – najciekawsze artykuły, które ukazują się na łamach wydawnictw periodycznych ODR. Zamieszczamy też ważne, niekiedy kontrowersyjne, wypowiedzi z tychże biuletynów w AgroSzachownicy ODR oraz prezentacje nadsyłanych do naszej redakcji wydawnictw tematycznych w AgroBiblioteczce ODR. Publikujemy też najciekawszą – naszym zdaniem – okładkę wydawnictwa periodycznego ODR. Jest to z jednej strony – swoista promocja działalności informacyjno-publicystycznej poszczególnych ODR na niwie krajowej, z drugiej zaś – wzbogacenie treści merytorycznych miesięcznika AGRO. Wzorem lat poprzednich – przez cały 2015 r. będzie zamieszczana i uaktualniana co miesiąc tabela AgroKlasy ODR. A oto zasady punktacji w rywalizacji AgroKlasa ODR 2015: 4 pkt. – przysługuje czasopismu ODR za przedrukowany artykuł 2 pkt. – otrzymuje czasopismo ODR za zamieszczenie w AGRO opracowania jego artykułu bądź znacznego fragmentu artykułu po 1 pkt. – przypada dla czasopisma ODR za przytoczoną wypowiedź z jego łamów w AgroSzachownicy ODR, za każde wydawnictwo tematyczne zaprezentowane w AgroBiblioteczce ODR oraz za okładkę miesiąca AgroKlasa ODR 2015 Tabela po IV rundzie n „Aktualności Rolnicze” ŚODR Modliszewice – 14 pkt. n „Lubelskie Aktualności Rolnicze” LODR Końskowola – 13 pkt. n „Pomorskie Wieści Rolnicze” PODR Gdańsk – 12 pkt. n „Wiadomości Rolnicze” PODR Szepietowo – 12 pkt. n „Podkarpackie Wiadomości Rolnicze” PODR Boguchwała – 11 pkt. n „Wieś Mazowiecka” MODR Warszawa – 11 pkt. n „Zachodniopomorski Magazyn Rolniczy” ZODR Barzkowice – 11 pkt. n „Rada” ŁODR Bratoszewice – 9 pkt. n „Lubuskie Aktualności Rolnicze” LODR Kalsk – 7 pkt. n „Wieś Kujawsko-Pomorska” K-PODR Minikowo – 7 pkt. n „Twój Doradca – Rolniczy Rynek” DODR Wrocław – 4 pkt. n „Bieżące Informacje” W-MODR Olsztyn – 3 pkt. n „Śląskie Aktualności Rolnicze” ŚODR Częstochowa – 3 pkt. / 53 AgroPlatforma ODR Edukacja na „Ranczo” w Pstrągowej Z Damianem Środoniem, właścicielem gospodarstwa edukacyjnego „Ranczo” – rozmawia Małgorzata Wilk n „Ranczo” zazwyczaj kojarzy się z Dzikim Zachodem pokazywanym m.in. w westernach – dlaczego taka nazwa, i to w połączeniu z prowadzeniem zagrody edukacyjnej? – Moje gospodarstwo to oaza natury i w pewnym sensie dzikości, co ukazuje nam praktycznie każdy western. Zwierzęta przebywają na 10-hektarowym terenie, gdzie mają naturalne warunki do życia. Pierwotne rancza z Dzikiego Zachodu zajmowały się hodowlą bydła, owiec lub koni i rozciągały się nawet na setki tysięcy kilometrów. Nasze „Ranczo” to taka miniaturka w porównaniu do pierwowzoru; jednak zasada funkcjonowania pozostaje taka sama. Nasze zwierzęta żyją praktycznie bez naszej ingerencji, same się rozmnażają, chodzą do wodopoju i pasą się na pastwiskach, dokarmiamy je jedynie zimą. Teren gospodarstwa to: lasy, góry, pastwiska i łąki. Dlatego dzieci, które do nas przyjadą, mają okazję m.in.: ugrząźć w błocie, potknąć się o korzeń drzewa wystający z ziemi, wpaść do kałuży, poparzyć się pokrzywami itp. Proszę uwierzyć, są to o wiele ciekawsze atrakcje dla nich, niż chodzenie po wybrukowanych chodnikach i przejażdżki z rodzicami samochodem po lesie. Styczność z nieskażoną naturą daje dzieciom niesamowitą frajdę, a przy okazji mogą się 54 / nauczyć czegoś nowego i ciekawego. Stąd pomysł, aby zagrodę edukacyjną nazwać właśnie „Ranczo”. Nie dosyć, że nazwa jest łatwa do zapamiętania, to utożsamia się z pierwotnym Dzikim Zachodem. n Jakie programy realizowane są w zagrodzie edukacyjnej „Ranczo”? – Pierwszy program „Wypalanie traw degradacją życia” ukazuje bioróżnorodność gatunkową roślin i zwierząt, występujących na łąkach i w okolicy naszego stawu. Jednocześnie za pomocą plansz pokazujemy, jak niebezpieczne i niszczące w skutkach jest wypalanie traw. Kolejny temat zajęć „Wszystko o ziemniaku” przedstawia, skąd tak naprawdę biorą się frytki, tak dobrze znane wszystkim dzieciom. Natomiast proces uprawy i wiele ciekawostek o ziemniakach nie są już tak oczywiste. Własna plantacja ziemniaków jest najlepszym eksponatem doświadczalnym na lekcję edukacyjną dla najmłodszych, i nie tylko. Ostatni temat „Poznajemy zwierzęta w tradycyjnym gospodarstwie rolnym” realizujemy dzięki grzeczności zaprzyjaźnionego gospodarstwa, w którym uczestnicy zajęć mogą poznać tajniki hodowli krów, trzody chlewnej, koni i drobiu. Wiedza zdobyta podczas lekcji edukacyjnej na wsi utrwala się o wiele skuteczniej, niż ta wyczytana z podręcznika, dlatego warto z niej korzystać. n Jakie zaplecze posiada „Ranczo” do prowadzenia zajęć edukacyjnych? – Zapleczem jest cały teren naszego gospodarstwa, czyli: łąka, staw rybny, las, plantacja ziemniaków oraz obora w zaprzyjaźnionym gospodarstwie. Na wypadek złej pogody posiadamy altankę, w której może się odbyć cała lekcja edukacyjna. W takim przypadku korzystamy z małych i większych plansz oraz prezentacji multimedialnych. n Co Pana zainspirowało do prowadzenia tego typu działalności? – Kiedyś podczas wizyty pracowników PODR Boguchwała w naszym gospodarstwie agroturystycznym dowiedziałem się o utworzeniu „Ogólnopolskiej Sieci Zagród Edukacyjnych”. Inicjatywa ta bardzo mnie zainteresowała, gdyż lekcje edukacyjne wydawa- AgroPlatforma ODR n Na koniec najważniejsze pytanie. Czy istnieją jakieś pozytywne aspekty prowadzenia zagrody edukacyjnej przez rolnika? ły się bardzo ciekawym elementem dla wycieczek, które przyjeżdżały w tym czasie do naszego Mini ZOO. Długo się nie zastanawiając, postanowiłem skompletować i złożyć dokumenty aplikacyjne do sieci zagród. Podczas całego procesu układania tematów zajęć i składania wymaganych dokumentów, dostałem bardzo duże wsparcie od PODR w Boguchwale, za co jestem bardzo wdzięczny. n Zagroda edukacyjna posiada ofertę dla dzieci szkolnych i starszej młodzieży. W jaki sposób dociera Pan ze swoją ofertą do tych grup? – Magnesem dla potencjalnych uczestników zajęć edukacyjnych na „Ranczo” stało się nasze Mini ZOO. Dzieci uwielbiają głaskać i karmić oswojone lamy, daniele, owieczki i kucyki. Dlatego też podczas każdych zajęć edukacyjnych robimy przerwę na zwiedzanie Mini ZOO. Strona internetowa Ogólnopolskiej Sieci Zagród Edukacyjnych (www.zagrodaedukacyjna.pl) oraz nasza prywatna strona są w dzisiejszych czasach bardzo ważnym czynnikiem marketingowym. Nie mniej ważnym czynnikiem są polecenia naszych dotychczasowych klientów, z czego się bardzo cieszymy. Zajęcia staramy się przeprowadzać najlepiej jak potrafimy, a najlepszą zapłatą jest zadowolenie dzieci i młodzieży, przebywających w naszej zagrodzie. Zainteresowanie zajęciami rośnie z roku na rok, dlatego myślimy o ciągłym rozwoju i tworzeniu kolejnych atrakcji. Planujemy poszerzać nasze Mini ZOO o tradycyjne polskie gospodarskie zwierzęta, aby uczestnicy zajęć edukacyjnych jeszcze realniej dowiedzieli się, jak żyli nasi przodkowie na wsi. n Jakie korzyści wymieniają dzieci i czego nauczyły się, uczestnicząc w zajęciach edukacyjnych w zagrodzie „Ranczo”? – Na pewno już nie wierzą, że mleko i jajka powstają w Tesco… Myślę, że każde dziecko wynosi z zajęć coś innego. Kiedyś chłopiec, wychodząc z obory z zatkanym nosem i twarzą, nie mógł uwierzyć, że mleko doi się do wiadra w takim smrodzie. Z kolei jakiejś dziewczynce zapach w oborze wcale nie przeszkadzał, gdyż była zafascynowana, że mleczko – które pije codziennie – powstaje ze ślicznej, zielonej trawki a krowa podczas jedzenia podziwia tak piękne widoki. Po kilkudziesięciu lekcjach z dziećmi już nic mnie nie dziwi, wręcz sam zaczynam postrzegać pewne rzeczy inaczej niż dotychczas. Dzięki wielkiej szczerości i bezpośredniości dzieci, lekcje są ciekawe nie tylko dla nich, ale i dla nas prowadzących. Dla niektórych dzieci lekcja edukacyjna na wsi zmienia całkowicie pogląd na t,o jak powstaje żywność. Jedni się cieszą, inni są nieco zawiedzeni. Jedno jest pewne, stosunkowo niedługa lekcja u rolnika dostarcza więcej wiedzy niż wszystkie plansze i ilustracje z nauczania początkowego. – O tak! Mnie praca z dziećmi sprawia wielką przyjemność. Bardzo lubię opowiadać o tajnikach życia na wsi i o tym, „co w trawie piszczy”. Staram się prowadzić zajęcia w ciekawy sposób, aby zdobywanie wiedzy przeplatało się z zabawą i przede wszystkim miłym spędzaniem czasu. Dodatkowo prowadzenie zajęć wspiera mój rodzinny budżet. Rodzice chętnie wysyłają swoje dzieci na wieś i pokrywają nieduże koszty wyprawy, aby te dowiedziały się, skąd się bierze żywność, którą znają tylko ze sklepowych półek. Ponadto przygoda z zagrodą edukacyjną „RANCZO” odmieniła diametralnie moje życie, oczywiście na lepsze. Dzięki studyjnej wizycie w Szwajcarii zorganizowanej przez Ogólnopolską Sieć Zagród Edukacyjnych wraz z PODR w Boguchwale, w której miałem przyjemność uczestniczyć, najprawdopodobniej mam dziś wspaniałą żonę Sylwię. Otóż podczas zwiedzania pewnego bardzo starego szwajcarskiego kościoła, pani przewodnik powiedziała; legenda głosi, że jeśli kawaler zadzwoni dzwonem kościelnym, to w przeciągu roku się ożeni. Ja jako kawaler, nie zastanawiając się ani chwili, zadzwoniłem dzwonem, a donośny dźwięk przeszył wszystkich obecnych w kościele. Po przyjeździe ze Szwajcarii przyjaźń z Sylwią przerodziła się w prawdziwą wielką miłość. Nie upłynął rok od wizyty w Szwajcarii, a my wzięliśmy ślub, jesteśmy bardzo szczęśliwi, razem prowadzimy zagrodę edukacyjną. Śmiało mogę powiedzieć, że początkowa przygoda z zagrodą edukacyjną przeistoczyła się w nową drogę życia ze wspaniałą kobietą u boku. „Podkarpackie Wiadomości Rolnicze” PODR Boguchwała Fot. Archiwum Damiana Środonia / 55 AgroPlatforma ODR Jak mówić do zwierząt? Do napisania tego artykułu zmobilizowała mnie obserwacja szybkich przemian, jakie zachodzą w rolnictwie i na polskiej wsi. Na przestrzeni ostatnich lat wieś zmieniła swoje oblicze. Przybyło nowoczesnego sprzętu oraz nowych technologii w uprawie roślin i w chowie zwierząt. Nastąpiła znaczna koncentracja produkcji, poprawa dobrostanu i wydajność od zwierząt. Wieś swoim wyglądem coraz bardziej przypomina miasto. Przybywa asfaltów, chodników, pięknych zagród z podwórkami wyłożonymi wzorzystymi kostkami. Z obserwacji wynika, że zmienił się też język, jakim się posługujemy. O statnio w naszym języku mamy wiele naleciałości, uproszczeń (spoko, zara, nara, itp.), tym bardziej zapomina się o języku, jakim dawniej komunikowaliśmy się ze zwierzętami. Rozmawiając z młodzieżą, dziećmi, a nawet z dorosłymi mieszkańcami wsi, okazało się, że bardzo duża grupa osób, ma problemy ze zwracaniem się do zwierząt. Wszystko przez to, że coraz mniej jest hodowanych zwierząt i coraz mniej używa się języka, jakim posługiwali się nasi rodzice, dziadowie i pradziadowie. Z językiem jest tak, jak z jazdą samochodem, gdy się nie jeździ, to się zapomina. Sama doświadczyłam tego, będąc w gospodarstwie ekologicznym na seminarium wyjazdowym. Chciałam przywołać konia pasącego się na okólniku. Przez pewien czas nie mogłam tego uczynić, gdyż zapomniałam, jak to się robi. Dodam, że więcej osób miało z tym problem. Koń nie reagował na ich przywoływania. Wreszcie przypomniałam sobie, jak się u mnie w rodzinnym domu mówiło do konia. Okazało się, że po wypowiedzeniu 3 razy cieś, koń podniósł głowę i ruszył w naszą stronę. Uświadomiłam sobie, że to działa i nie jest to zwrot regionalny. Dziś w hodowli bardzo dużo uwagi poświęca się dobrostanowi. Tymczasem porozumiewanie się ze zwierzętami jest równie ważną sprawą. Wbrew pozorom zwierzęta nas słuchają i odpowiednio reagują. Inaczej wygląda 56 / hodowla zwierząt w małych stadach, gdzie jest bliski kontakt człowieka ze zwierzęciem, a inaczej w dużych oborach i fermach, gdzie człowiek oddala się od zwierzęcia, a jego rolę przejmuje elektronika i komputery. Jednak udomowione zwierzęta lgną do człowieka. Znając odpowiedni język porozumiewawczy, możemy uniknąć wszelkich zbędnych dla nas i zwierząt stresów przy obsłudze, przepędzaniu i transporcie. Jak możemy ogólnie przywoływać zwierzęta gospodarskie, aby zareagowały i bezstresowo się zbliżyły? Zwierzęta gospodarskie: n krowa: ne nekś, ne nekś, ne nekś lub hoł, hoł, hoł n koń: cieś, cieś, cieś n owca: baś, baś, baś n świnia: mali, mali mali n kura: cip, cip, cip n gęś: dzicia, dzicia, dzicia n kaczka: taś, taś taś n królik: truś, truś, truś n indyk: gul, gul, gul n cielę: meciu, meciu, meciu. Zwierzęta domowe: n pies: tupś, tupś, tupś lub do nogi n kot: kici, kici, kici. Trzeba w tym miejscu dodać, że aby uzyskać zamierzony cel, należy zwierzęta przywoływać spokojnie, przyjaźnie i zachęcająco. Podobnie dziecko nie podejdzie do nas, gdy będziemy się do niego zwracali głośno i nerwowo, ale z radością reaguje na miły głos i uśmiech. Jak komunikujemy się ze zwierzętami, chcąc je odpędzić lub przepędzić? Zwierzęta gospodarskie: n kura: a śsio, a śsio, a śsio! n gęś: a hula, a hula, a hula! n kaczka: a taś, a taś, a taś! n świnia: a ciu, a ciu, aciu! n koń: nastąp się, wio, hejta, wista, prr! n krowa: nawróć się, hej, puśtu, hej! n owca: a baś, a baś, a baś! Zwierzęta domowe: pies: do budy! n kot: a psiko, a psiko, a psiko! W tym wypadku należy używać zdecydowanego i podniesionego głosu. Kiedyś w gospodarstwach utrzymywano z reguły wszystkie gatunki zwierząt, stąd też i dzieci wiejskie, i te, co je odwiedzały, doskonale znały te zwroty i nie było z tym problemu. Większość hodowców zwraca się do swoich pupilków po imieniu. Wymienione wyżej zwroty odnoszą się ogólnie do poszczególnych gatunków zwierząt. W różnych regionach mogą one się różnić. Należałoby dodać jeszcze, jak nazywa się mowa poszczególnych gatunków: owca – beczy, krowa – muczy i ryczy, gęś – gęga, koń – rży, świnia – kwiczy, kura – gdacze, ciele – beczy, kogut – pieje, gąsior – syczy, kaczka – kwacze, pies – szczeka, warczy, wyje i skomli, kot – miauczy i mruczy. Oprócz mowy bezpośredniej występuje jeszcze tzw. mowa ciała. Zwierzęta, podobnie jak ludzie, swoim zachowaniem i wyglądem okazują swoje radości lub niezadowolenie. Trzeba więc bacznie obserwować, wyciągać odpowiednie wnioski i mądrze reagować. Nasuwa się tu jeszcze jeden wniosek: zakupując nowe sztuki, należy dowiedzieć od poprzedniego właściciela o sposobie komunikacji i postępowaniu odnośnie żywienia i obsługi. Wtedy zwierzęta szybciej i łatwiej się zaaklimatyzują i odwdzięczą się wydajnością. Znajomość komunikacji, obserwacja i odpowiednie postępowanie ze zwierzętami może przyczynić się do ograniczenia wysiłku fizycznego, stresów i kosztów. W obsłudze zwierząt czasami prawidłowymi zwrotami, gestami i postępowaniem można uzyskać większy efekt, niż korzystając z urządzeń pomocowych typu poskromów czy poganiaczy. Zawsze jednak należy zachować zdrowy rozsądek i przestrzegać przepisów BHP przy obsłudze zwierząt, gdyż czasami mogą być nieobliczalne. Szczególnie, gdy zostaną nagle przestraszone, wykazują wtedy swój instynkt zachowawczy zwierzęcia dzikiego: kopią, bodą, gryzą i pędzą na oślep. Krystyna Wieczorkiewicz „Aktualności Rolnicze” ŚODR Modliszewice Fot. M. Ejsmond-Mrówka AgroPlatforma ODR AgroSzachownica W tym kąciku publikujemy najbardziej interesujące informacje i opinie na aktualne tematy związane z polskim rolnictwem i agrobiznesem, zamieszczone w poszczególnych wydawnictwach periodycznych WODR. Budżet rezerwowy UE na 2016 „Ostatnio Parlament Europejski przyjął planowany na 2016 r. budżet rezerwowy na wypadek kryzysu w rolnictwie w wys. 446,1 mln euro. Bezpośrednio jest to efektem zatwierdzenia sprawozdania przewodniczącego komisji rolnictwa i rozwoju wsi Czesława Siekierskiego, dotyczącego współczynnika korygującego do płatności bezpośrednich za rok 2015. W praktyce oznacza to, że płatności te za 2015 r. obniżone zostaną o 1,4 proc. w celu sfinansowania wspomnianego budżetu rezerwowego.” – MK, „Aktualności Rolnicze”, ŚODR Modliszewice Spółdzielczy wkład „Wielka chwała tym spółdzielniom kółek rolniczych, które przetrwały proces transformacji i dają sobie radę w zderzeniu z gospodarką rynkową. Szanują i wspierają kółka rolnicze, koła gospodyń wiejskich, służą swoim członkom i środowisku, w którym funkcjonują. Przyczyniają się do tego, że łączne przychody sektora spółdzielczego, z całokształtu działalności w naszym kraju , wyniosły w 2013 r. 70 mld 822 mln zł. Do budżetu państwa spółdzielnie – tytułem podatku dochodowego – odprowadziły 580 mln 432 tys. zł.– Andrzej Krawczyk, prezes WZRKiOR w Katowicach - w rozmowie z Maurycym Hankiewiczem, „Śląskie Aktualności Rolnicze”, ŚODR Częstochowa Przez te ciągłe zmiany… „Rolnicy denerwują się, że co roku są zmiany we wnioskach, np. dotyczących dopłat do materiału siewnego czy płatności bezpośrednich. Ostatnim przykładem zmian było wprowadzenie wymogu zazielenienia i dywersyfikacji upraw po dokonaniu zasiewów jesiennych. Wielu rolników, w związku z często występującymi suszami w naszym rejonie, w 100 proc. obsiali powierzchnie swoich pól na jesień. Dlatego też wiosną byli zmuszeni do zaorania części ozimin, aby spełnić wymóg zazielenienia i dywersyfikacji upraw.” – Jaremiusz Konieczny, członek Rady Powiatowej Lubuskiej Izby Rolniczej – w rozmowie z Grażyną Duhan, „Lubuskie Aktualności Rolnicze”, LODR Kalsk Czas na poplony „Wielu rolników odchodzi od poprawnego zmianowania na polu, uprawiając mało roślin motylkowych na konto dużej ilości zbóż. Powoduje to, że gleby stają się ubogie w niektóre pierwiastki, tracą swoją strukturę i są rezerwuarem chorób. I tu rozwiązaniem jest uprawa poplonów. (…) Jednak wprowadzenie kombajnowego zbioru zbóż, a co za tym idzie, długi okres pozostawania zboża na polu, aż do osiągnięcia przez nie pełnej dojrzałości, spowodowało, że jest zbyt mało czasu na uprawę poplonów. Pewnie zupełnie by o nich zapomniano, gdyby nie wprowadzenie programu rolnośrodowiskowego, który gwarantuje dopłatę do zasianego poplonu. Za każdy hektar poplonu utrzymany do wiosny, można otrzymać pieniądze. Jest to tzw. rekompensata za to, że rolnik chce działać na rzecz ochrony środowiska”. – Wioletta Ostrzyżek, „Lubelskie Aktualności Rolnicze”, LODR Końskowola Słoma jako nawóz „Rolnicy po żniwach stają wobec pytania: przeznaczyć słomę na nawóz czy sprzeda? W obliczu wzrastających cen nawozów mineralnych warto więc zwrócić uwagę na wartość nawozową słomy. Dostarcza ona nie tylko wielu składników pokarmowych, ale jest również cennym źródłem substancji organicznej, z której powstaje później próchnica, będąca wskaźnikiem żyzności gleby. Przeciętnie na obszarze 1 ha powstaje ok. 5 ton słomy zbóż ozimych i słomy rzepakowej. Słoma zawiera ok. 90 proc. suchej masy, więc taka jej ilość dostarcza glebie średnio: 30 kg azotu, 12 kg fosforu, 60 kg potasu, 7 kg magnezu, 17 kg wapnia oraz szereg mikroelementów.” – Halina Grochala, „Zachodniopomorski Magazyn Rolniczy”, ZODR Barzkowice 400 wrogów kukurydzy „400 patogenów odpowiadających za rozwój chorób zagraża polskim uprawom kukurydzy. Najliczniejszą oraz najgroźniejszą grupą są grzyby patogeniczne, chociaż w ostatnich latach coraz większą aktywnością wykazują się wirusy oraz bakterie. W sprzyjających warunkach mogą doprowadzić do strat w wysokości plonu ziarna ok. 10-15 proc. w skali kraju. Znacznie poważniejsze są straty pośrednie związane ze spadkiem jakości produktu finalnego lub surowca, jak również z możliwością jego skażenia przez mikotoksyny – ich zawartość poddawana jest rygo- rystycznej kontroli.” – Małgorzata Stempniak, „Twój Doradca – Rolniczy Rynek”, DODR Wrocław Chrońmy bez chemii „Aby zmniejszyć ryzyko porażenia przez choroby i szkodniki oraz wzmocnić kondycję uprawianych warzyw, możemy stosować bezpieczne dla naszego zdrowia preparaty roślinne. Należą do nich: gnojówki, wywary, wyciągi i napary przyrządzane z roślin zawierających związki hamujące rozwój chorób, żerowanie szkodników i działające odstraszająco. Służą one do podlewania lub opryskiwania roślin. Można je stosować przez cały okres wegetacji, profilaktycznie lub w czasie występowania chorób i szkodników.” – Barbara Porowska, „Wiadomości Rolnicze”, PODR Szepietowo Prawdomówny jak… bartnik „Do dzisiaj przetrwały zaledwie ślady po dawnej świetności bartnictwa. Ostatnie drzewa bartne, relikty przeszłości, dożywają swoich dni. Żywa pozostaje jednak tradycja, na którą chętnie powołują się współcześni pszczelarze. Do legendy urósł zwrot „prawdomówny jak bartnik” – wywodzący się z faktu, iż bartnik zwolniony był ze składania w sądzie przysięgi „na Boga”, gwarantującej prawdziwość zeznań W języku pszczelarskim do dzisiaj ul z rodziną pszczelą nazywany jest pniem. Powszechne jest również przekonanie o świętości i szlachetności pszczół, czego dowodem jest choćby fakt, iż pszczoła umiera, rodzina pada, ale nigdy nie zdycha. Po ponad 100-letniej przerwie bartnictwo przeżywa jednak swoisty „renesans”. Zapoczątkowany przez WWF Polska projekt przywracania braci w Lasach Spalskich znalazł licznych naśladowców. Ostatnią inicjatywą tego rodzaju jest - realizowany przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych – program restytucji bartnictwa w 4 kompleksach leśnych Polski północno-wschodniej.” – Agnieszka Witkiewicz, „Bieżące Informacje”, W-MODR Olsztyn Dlatego warto jeść jeżyny „Czarna malina, ożyna, ostrężyna – pod takimi nazwami kryje się popularna jeżyna. Najlepiej jeść je na surowo. Odpowiednie są również na soki, nalewki, konfitury czy galaretki. Warto docenić nie tylko ich specyficzny słodkawo-kwaśny, nieco cierpki smak, ale także właściwości zdrowotne. Zawierają one bowiem bardzo dużo witaminy E (witaminy młodości) i C (szklanka owoców to połowa dziennego zapotrzebowania), ponadto – witaminy z grupy B oraz prowitaminę. Znajdziemy w nich: potas, fosfor, żelazo, magnez i wapń oraz cenne garbniki, flawonoidy i kwasy organiczne. Jeżyny to również wartościowe źródło przeciwutleniaczy, które wymiatają z organizmu / 57 AgroPorady Domowe PORADY CZYTELNIKÓW W dużych jabłkach odcinamy górę i wydrążamy środki. Rozgniatamy pierniczki (zwykłe) dodajemy miód, orzechy, cynamon i trochę adwokata lub amaretto. Powstałą masę wkładamy do środka jabłek, przykrywamy górą jabłka i do piekarnika. Smacznego! Przepis przekazała nam Dorota Kowalczyk z Siewierza, która w nagrodę otrzymuje książkę poradniczą. DOMOWE RECEPTY • jeżeli do ciasta na pierogi dodamy trochę oliwy lub oleju, ciasto będzie miękkie i elastyczne • kwiatów doniczkowych, które kupiliśmy, nie przesadzamy od razu, musimy dać im 2-3 tygodnie na zaaklimatyzowanie się w nowym miejscu • pieczywo tostowe dłużej pozostanie świeże, jeśli będziemy je przechowywać w lodówce • piersi z kurczaka będą bardziej chrupiące, jeśli tradycyjną panierkę z bułki tartej zastąpimy mąką kukurydzianą ROŚLINY OGRODOWE ODSTRASZAJĄCE KOMARY PLECTRANTHUS (ZWANY KOMARZYCĄ) – roślina pnąca, której główną ozdobą są dwukolorowe liście, zielone z białymi lub jasnozielonymi brzegami. Czasami pojawiają się małe, kremowe kwiatuszki. Możemy ją sadzić w donicach, jak i bezpośrednio do gleby. Dobrze sprawdza się w donicach wiszących oraz przy ścianach i murkach. KOCIMIĘTKA – bylina osiągająca 35-40 cm wysokości. Kwitnie dość długo, od lipca do września. Roślina ta polecana jest osobom nieposiadającym koty, ponieważ jest bardzo lubiana przez te zwierzęta i często przez nie podgryzana. Kocimiętka tworzy gęste zarośla i wydziela zapach, którego komary nie znoszą. MIRT – dekoracyjna i wiecznie zielona roślina, która ma małe i skórzaste liście, zaś kwiaty białe i bardzo liczne. Czasami pojawiają się na niej małe, jadalne jagody. Mirt polecany jest w miejsca słoneczne, przewiewne, o dostatecznej przestrzeni do wzrostu (osiąga nawet 2 m wysokości). DRZEWA TO NASI PRZYJACIELE Wywary i nalewki sporządzane z różnych drzew oddziaływają na schorzenia w naszym ciele, zaś energie rozmaitych gatunków drzew są pomocne w różnych duchowych, psychicznych i fizycznych problemach. BRZOZA – obdarzy nas przede wszystkim dobrym samopoczuciem, uspokoi i pocieszy. Kiedy stoimy przed trudnym i pozornie nierozwiązywalnym problemem, zwróćmy się po pomoc właśnie do brzozy. Medytując w jej cieniu, odkryjemy nowe możliwości do działania, znajdziemy niezauważony dotąd sposób na wybrnięcie z sytuacji. Poczujemy przypływ dobrych pomysłów i wyraźne rozbudzenie intuicji. BUK – wpływa pozytywnie na nasze myśli, jest zatem doskonałym pocieszycielem w każdym stresie. Łagodzi napięcia i poprawia humor. Potrafi oczyścić nas z bólu po ciężkich przejściach i zasilić chęcią do życia. W kontakcie z tym drzewem odnajdziemy nowe bodźce do działania, a na swoje problemy spróbujemy spojrzeć z pewnym dystansem. SURMIA (CATALPA) – drzewko dorastające nawet do kilku metrów wysokości, o dużych, dekoracyjnych liściach i białych kwiatach pojawiających się na przełomie lipca i sierpnia. Rośnie dość wolno i lubi miejsca słoneczne. Polecana jest tylko w ogrodach o dużej ilości wolnej przestrzeni oraz przy alejkach spacerowych. BAZYLIA – znamy różne odmiany tej rośliny, ale wszystkie mają wspólną cechę, są bardzo aromatyczne. Bazylię sadzimy w doniczkach i ustawiamy w takich miejscach, by jej zapach roznosił się w obszarze, w którym chcemy mieć spokój od komarów. Rośnie bardzo szybko i jest niezastąpionym dodatkiem do wielu dań, szczególnie kuchni włoskiej. MYJEMY PRALKĘ • Przynajmniej raz w miesiącu wlewamy do pralki szklankę octu i nastawiamy puste pranie na ok. 1 godzinę – najlepiej jakiś program z wysoką temp. 60 stopni. Ocet odświeży ją, zdezynfekuje i wypłucze nagromadzone resztki proszku. Jeśli pralka jest bardzo brudna, napełniamy ją gorącą wodą, 8 litrami octu i nastawiamy na ok. 10-15 minut. Po tej operacji wyłączamy ją i pozostawiamy na noc, a rano wypuszczamy wodę i nastawiamy pustą pralkę (bez detergentów) na pełen cykl. • Kołnierz pralki czyścimy szmatką nasączoną w occie lub w środku do mycia pralek, zaś szufladę na proszek szorujemy jakimś mocnym detergentem. • Nie będziemy mieli problemu z osadzaniem się proszku i powstawaniem szlamu w niedostępnych miejscach, jeżeli będziemy używać częściej płynów do prania. Jeśli zaś używamy proszki, to wsypujmy je bezpośrednio do bębna (jeśli nie mamy prania wstępnego). Pamiętajmy również zasadę, że więcej nie znaczy lepiej – nie używajmy proszku, czy płynu w większych ilościach niż to podaje producent na opakowaniu. • Filtr w pralce czyścimy przynajmniej raz na dwa miesiące. • Po każdym praniu zostawiamy otwartą pralkę i wysuniętą szufladkę tak, by wyschła, zwłaszcza na noc. PRAWDA W OCZACH Oczy zdrowego człowieka mogą być brązowe, niebieskie albo barwy będącej mieszaniną tych dwóch kolorów. Wszystkie inne, to oznaka zatrucia organizmu. Zieleń sygnalizuje brak wewnętrznej równowagi. Czasem oczy zmieniają kolor, np. niebieskie u miłośnika niezdrowego jedzenia brązowieją, a orzechowe jaśnieją na zdrowej diecie. Kolor zdradza też predyspozycje do chorób. Niebieskoocy są bardziej narażeni m.in. na chorobę wrzodową, reumatyzm, artretyzm, a także niedomagania serca i krążenia, choroby tarczycy, nerek, układu oddechowego oraz alergie. Szare i zielone oczy zdradzają skłonność do gromadzenia toksyn w układzie nerwowym i pokarmowym oraz kłopotów z trawieniem. Brązowe i czarne oczy świadczą o predyspozycjach do schorzeń układu dokrewnego, kamicy nerkowej i nerwicy, nadprodukcji żółci i miażdżycy. Zamglone oczy są oznaką słabej odporności, zaczerwienione białka to sygnał braku witamin, czarne kreski bie- 58 / gnące w stronę źrenicy wskazują na zaburzenia przemiany materii, niewielkie płytki na brzegu tęczówki na podatność na choroby reumatyczne, zaś wąskie pierścienie wokół tęczówki na zaburzenia przyswajania wapnia. Powieki opuchnięte i zsiniałe mogą świadczyć o nieprzespanej nocy lub płaczu. Jeśli jednak opuchlizna oczu nie jest spowodowana żadnym z nich, może to być spowodowane kłopotami z nerkami. Gdy opuchlizna widoczna jest tylko na górnej powiece, to znak, że cierpimy na schorzenia woreczka żółciowego. Jeśli na powiekach dostrzegamy żółte cętki lub białe grudki, zbadajmy swój poziom cholesterolu, bo tego typu zmiany świadczą, że jest on stanowczo za wysoki. Samodzielne rozpoznanie dolegliwości trzeba używać z umiarem, dlatego, jeśli coś Państwa zaniepokoi, skonsultujmy się z irydologiem bądź odwiedźmy swojego lekarza rodzinnego. Pokaz florystyczny w Broniszach: Jeżeli kochać, to nie indywidualnie… Johann Obendrauf W zorganizowanym 31 maja 2015 w hali kwiatowej WR-SRH Bronisze tradycyjnym pokazie florystycznym, tym razem pod zawołaniem „Jeżeli kochać, to nie indywidualnie…”, wzięło udział troje mistrzów florystyki: Johann Obendrauf (Austria), Hana Kindelmannova Sebestova (Czechy) i Przemysław Biegaj (Polska). Oprócz całego bogactwa kwiatów (eustoma, hortensje, cantedeskia, gerbery, goździki, róże i anturium) tym razem dominującym dodatkiem florystycznym okazał się bardzo modny w tym sezonie filc, który był wykorzystywany zarówno do two- Hana Kindelmannova Sebestova Przemysław Biegaj rzenia biżuterii, do wykańczania bukietów, jak i do robienia kryz. Artyści chętnie też sięgali po zieleń dekoracyjną: liście orzecha, liście paproci czy trawy. Podczas pokazu na oczach wieloosobowej widowni wykonano m.in.: kilkanaście wiązanek ślubnych, bukiety okolicznościowe, dekoracje stołów oraz samochodów pary młodej. Ciekawym uzupełniającym elementem pokazu okazały się także duże formy dekoracyjne ogrodów, loggi czy tarasów. Fot. Elżbieta Wawreniuk / 59 AgroMagazyn Prezentujemy Kwatery na Medal 2015 Wzorem lat poprzednich trwa konkurs agroturystyczny „Kwatery na Medal 2015, którego organizatorem – obok redakcji AGRO – jest Telewizja Interaktywna AgroNews. W ramach konkursu zaprezentujemy w kolejnych numerach AGRO – oraz na www.agronews.com. pl wizytówki 16 gospodarstw agroturystycznych, dysponujących interesującymi ofertami miłego i czynnego spędzenia wypoczynku na łonie natury. Następnie – podobnie jak w latach ubiegłych – Czytelnicy AGRO i Internauci wybiorą w drodze plebiscytu Kwaterę na Medal 2015. W niniejszym AGRO (patrz okładka) przedstawiamy kolejne dwa gospodarstwa agroturystyczne zakwalifikowane do konkursu: Zamostowo, woj. lubuskie i Dom pod Kasztanami, woj. łódzkie. Przypominamy, że zaprezentowaliśmy już gospodarstwa agroturystyczne: w AGRO 4 – Agrohippika, Kondratów, woj. dolnośląskie oraz Nad Jeziorem Sopień, Mały Głęboczek, woj. kujawsko-pomorskie oraz w AGRO 5 – Polana i Skarpa, Lipowiec, woj. lubelskie oraz Ułańska Zagroda, Załom, woj. zachodniopomorskie. AgroZaproszenia Senacka Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi – na konferencję „Rola samorządu terytorialnego, rolniczego i związków rolniczych w rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich – 25 lat doświadczeń” Zarząd Unii Producentów i Pracodawców Przemysłu Mięsnego – na sympozjum branżowe oraz Galę 10-lecia UPEMI Organizatorzy – na międzynarodową konferencję podsumowującą realizację Projektu ProOptiBeef Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie – na finał XV edycji ogólnopolskiego konkursu „Sposób na Sukces” Stowarzyszenie Rzeźników i Wędliniarzy RP – na wydarzenie pn. „Mięsna Arena” w Gubinie ARiMR – na dziennikarski wyjazd studyjny połączony z odwiedzinami trzech grup producentów owoców i warzyw z woj. łódzkiego i mazowieckiego Marszałek Województwa Podlaskiego i PODR Szepietowo – na seminarium podsumowujące konkurs Podlaska AgroLiga 2015 w Białymstoku Zarząd Województwa Podlaskiego w Białymstoku – na Międzynarodową Praktyczno-Naukową Konferencję „Innowacyjne gospodarstwa wiejskie” w „Ziołowym Zakątku” w Korycinach Zarząd Hodowli Zwierząt Zarodowych Osowa Sień – na obchody Jubileuszu 70-lecia HZZ Osowa Sień Zarząd Rynku Hurtowego Bronisze oraz Zarząd Stowarzyszenia Kupców i Producentów Rolnych w Broniszach – na Galę 20-lecia Rynku Hurtowego Bronisze PPHU„Bogdan” Bolesławowo – na uroczystość 20-lecia firmy Bayer CropScience – na doroczne spotkanie polowe w Centrum Doradztwa Rolniczego w Sławkowie oraz w gospodarstwie Farm-Frites Poland w Bobrownikach Fosfan S.A. Szczecin – na otwarcie przebudowanego firmowego Portu Nad Odrą Zarząd Krajowej Spółki Cukrowej S.A. – na Dni Pola 2015 w Zakładzie Nasienno-Rolnym w Łagiewnikach k. Kruszwicy Prezes Zarządu KZSM Zw. Rew. oraz Prezes Zarządu Grupy Mlekovita – na VIII Światowy Dzień Mleka w Polsce Ogólnopolskie Święto Mleka w Wysokiem Mazowieckiem 60 / Gospodarstwo Pasieczne „Sądecki Bartnik”, Stowarzyszenie „Nasza Ziemia Grybowska” i Karpacki Związek Pszczelarzy – na XXIV Biesiadę u Bartnika oraz na konferencję nt. „Pomóżmy pszczołom – pszczoły pomogą nam” w Stróżach Prezes KRUS Artur Brzóska – na konferencję podsumowującą V Ogólnopolski Konkurs Plastyczny dla Dzieci „Bezpiecznie na wsi – zwierzaki to nie pluszaki!” i spotkanie z laureatami Rada Nadzorcza i Zarząd Kliniki Uzdrowiskowej „Pod Tężniami” im. Jana Pawła II – na uroczystości związane z obchodem 25-lecia Spółdzielni Usług Medycznych w Ciechocinku Warszawski Rolno-Spożywczy Rynek Hurtowy S.A. Bronisze – na Wiosenny Pokaz Florystyczny „Jeżeli kochać, to nie indywidualnie…” Burmistrz Sokółki – na Dni Sokółki 2015, połączone z „Różnorodnością kulinarną i kulturową Podlasia” Marszałek Województwa Opolskiego i Dyrektor OODR Łosiów – na podsumowanie konkursu AgroLiga 2015: Najlepszy Rolnik Indywidualny oraz Najlepsza Firma Przetwórstwa Rolno-Spożywczego i Usług Rolniczych w woj. opolskim Marszałek Województwa Podkarpackiego i Dyrektor PODR Boguchwała – na Dni Otwartych Drzwi oraz XVII Regionalną Wystawę Zwierząt Hodowlanyh w Boguchwale PODR Szepietowo – na XXII Regionalną Wystawę Zwierząt Hodowlanych i Dni z Doradztwem Rolniczym w Szepietowie K-PODR Minikowo – na XXXVI Dni Otwartych Drzwi w Zarzeczewie oraz na XXXVIII Międzynarodowe Targi Rolno-Przemysłowe AGRO-TECH i XVI Regionalną Kujawsko-Pomorską Wystawę Zwierząt Hodowlanych w Minikowie KFMR „Krukowiak” – na VI Biesiadę dla Przyjaciół w Redczu Krukowym Starostwo Powiatowe w Sierpcu oraz Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Studzieńcu – na Sierpeckie Dni Rolnika w Studzieńcu Jan Drabina, Wicemistrz Krajowy AgroLigi 2014 – na uroczystość rodzinną w Noskowie SM Mlekpol – na Dzień Dziecka z Mlekpolem w Grajewie i Kolnie Dziękujemy TRANS-RO R S O N L A R T Grażyna i Andrzej Remisiewicz GENERALNY AgroLaur DYSTRYBUTORWolności RP woj AgroPartner 25-lecia NAWOZÓW H Krajowy AgroLigi 2011 MINERALNYCMistrz MELASOWANYCH WYSŁODEK Grażyna i Andrzej Remisiewicz AUTORYZOWANY DYSTRYBUTOR NAWOZÓW MINERALNYCH Firma TRANS-ROL z wieloletnim doświadczeniem, mająca siedzibę w woj. podlaskim, zaopatruje w: NAWOZY, Ś.O.R., KOMPONENTY PASZOWE, WYSŁODKI największe przedsiębiorstwa rolne w kraju. Kontakty opierają się na zaufaniu oraz profesjonalnym doradztwie i obsłudze. ZAPRASZAMY DO WSPÓŁPR WŁAŚCICIELI GOSPODARST WSPÓŁPRACUJEMY ZROLNYCH, NAJLEPSZYMI FIRMY HANDLO OFERUJEMY KONKURENCYJNE CENY ZAPRASZAMY: ZAPEWNIAMY PROFESJONA Kruszewo Wypychy 18-218 Sokoły DORADZTWO I OBSŁUGĘ Zachęcamy do składania niezobowiązujących zapytań cenowych: [email protected] SPRZEDAŻ DETALICZNA TOWAR DOSTARCZAMY NA TE - tel. 86/ 476 31 63 ZAPRASZAMY CAŁEGO KRAJU, OFERUJEM Kruszewo Wypychy MATERIAŁY BUDOWLANE tel. 602 452 861 tel. 668 118 243 18-218 Sokoły - tel. 602 542 861 tel. 664 430 121 KONKURENCYJNE CENY. DZIAŁ SPRZEDAŻY DETALICZNEJ NAWOZY SPRZEDAŻ HURTOWA 86/4763 163 - tel. 664 430tel. 121 WYSŁODKI SPRZEDAŻ HURTOWA WŁAŚCICIEL FIRMY - tel. 668 118 243 Andrzej Remisiewicz tel. 604 167 434 www.trans-rol.pl e-mail: [email protected] DZIAŁ SPRZEDAŻY MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH DZIAŁ SPRZEDAŻY HURTOWEJ – NAWOZY, WYSŁODKI DZIAŁ SPRZEDAŻY PASZ, Ś.O.R. DODATKÓW PASZOWYCH DORADCA HANDLOWY tel. 668 118 242 tel. 537 576 555 ZŁOTY LAUR 20-lecia AgroLigi EuroCertyfikat 2011 Kruszewo Wypychy ZAMOSTOWO w sercu nad jeziorem Kursko, cznego w Zamostowie zaspokoją potrzeby zarówno sty ury rot Ag twa ars Gospod okolica apraszamy do naszego jne położenie naszego domu i malownicza miłośników aktywnego wypoczynku. i cy ak jak , Atr ku iej. ieł sk zg bu go Lu ejskie Ziemi mysłu. Miłośnicy poczynku z dala od mi nalewki własnego po ić na rowerze, dz tych, którzy szukają od jedzenia polecamy potrawy z dziczyzny i jeź ować, spacerować, Dla smakoszy dobrego mogą uprawiać sporty wodne, pływać, wędk intona, bilard, bule, darta i piłkarzyki. u ca do , ping-ponga, badm aktywnego wypoczynk zabaw dla dzieci i miejs ę, koszykówkę, tenisa wk tkó sia ą, żn no ę pod drzewem, plac kę pił wk śta . hu we ie, zo śc ns mo a także grać w: pla po gry na ewniamy: leżaki yty w saunie oraz Dla pełnego relaksu zapzimowej polecamy: narty biegowe, kuligi, wiz rze po W . biesiadowania Z zyrzecz, woj. lubuskie stowo 1, 66-300 Międ mo Za , cz wi ato Ign , www.zamostowo.pl Alina i Ryszard : [email protected] ail e-m 6, 60 9 74 1 60 , tel. 95 741 97 93 Kwatery na medal N DOM POD KASZTANAMI asze gospodarstwo po terenie Bolimowskieg łożone jest nad rzeką Rawką, we ws i Ruda (niecałe 80 km kuchnia, przyjazna o Parku Krajobrazowego. Kameralne atmosfera – gwarantu pokoje z łazienkami od Warszawy) na , sm Miłośnicy natury bę ją dą mogli nacieszyć świetny wypoczynek z dala od wielkom aczna domowa w towarzystwie nasz się pięknem tego ma iej ych pupili – lowniczego miejsca skiego zgiełku. na ognisko, wypoży , a także pobyć czalnię sprzętu rek koni, psów i kotów. Dla naszych gośc i przejażdżki na kucy kach, a dorosłym jaz reacyjnego, salę kominkową i telewizy udostępniamy: grill, miejsce koniach. dę konną dla początk jną ujących i zawansow . Dzieciom proponujemy anych na dobrze uło żonych tel. 46 835 13 04, 602 35 Małgorzata Prus, Ru da 8, 96-100 Skiernie wice, woj. łódzkie 80 51, e-mail: kontakt@ dompodkasztanami.c om.pl, www.dompod kasztanami.com.pl
