Materia³ na zaliczenie wyk³adów

Materiał powtórzeniowy na zaliczenie wykładów
z Wybranych zagadnień prawnych w technice instalacyjnej.
1. Ustawa Prawo budowlane + rozporządzenie Zakres i forma projektu budowlanego
Spełnienie wymagań podstawowych dotyczących:
a) bezpieczeństwa konstrukcji,
b) bezpieczeństwa pożarowego,
c) bezpieczeństwa użytkowania,
d) odpowiednich warunków higienicznych i zdrowotnych oraz ochrony środowiska,
e) ochrony przed hałasem i drganiami,
f) odpowiedniej charakterystyki energetycznej budynku oraz racjonalizacji użytkowania energii
Dla budynku oddawanego do użytkowania oraz dla budynku, lokalu mieszkalnego, a także części
budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową, w przypadkach, o których mowa w
ust. 4 dokonuje się oceny charakterystyki energetycznej w formie świadectwa charakterystyki
energetycznej zawierającego określenie wielkości energii w kWh/m2/rok niezbędnej do zaspokojenia
różnych potrzeb związanych z użytkowaniem budynku, a także wskazanie możliwych do realizacji
robót budowlanych, mogących poprawić pod względem opłacalności ich charakterystykę
energetyczną. Świadectwo charakterystyki energetycznej ważne jest 10 lat.
Zwolnienie ze świadectwa:
• podlegających ochronie na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad
zabytkami;
• używanych jako miejsca kultu i do działalności religijnej;
• przeznaczonych do użytkowania w czasie nie dłuższym niż 2 lata
• przemysłowych i gospodarczych o zapotrzebowaniu na energię nie większym niż 50
kWh/m2/rok;
• mieszkalnych przeznaczonych do użytkowania nie dłużej niż 4 miesiące w roku
Pojęcia podstawowe:
• budowa - wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę,
rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego;
• roboty budowlane - należy przez to rozumieć budowę, a także prace polegające na
przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego
• przebudowa - wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana
parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem
charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość,
szerokość bądź liczba kondygnacji
• remont - wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających
na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym
dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym
• pozwolenie na budowę - należy przez to rozumieć decyzję administracyjną zezwalającą na
rozpoczęcie i prowadzenie budowy lub wykonywanie robót budowlanych innych niż budowa
obiektu budowlanego
Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie
Za samodzielną funkcję techniczną w budownictwie uważa się działalność związaną z
koniecznością fachowej oceny zjawisk technicznych lub samodzielnego rozwiązania zagadnień
1
architektonicznych i technicznych oraz techniczno-organizacyjnych, a w szczególności działalność
obejmującą:
• projektowanie, sprawdzanie projektów architektoniczno-budowlanych i sprawowanie
nadzoru autorskiego;
• kierowanie budową lub innymi robotami budowlanymi;
• kierowanie wytwarzaniem konstrukcyjnych elementów budowlanych oraz nadzór i kontrolę
techniczną wytwarzania tych elementów;
• wykonywanie nadzoru inwestorskiego;
• sprawowanie kontroli technicznej utrzymania obiektów budowlanych;
• rzeczoznawstwo budowlane
Uprawnienia budowlane mogą być udzielane do:
• projektowania
• kierowania robotami budowlanymi
Uprawnienia budowlane są udzielane w specjalnościach:
1. architektonicznej;
2. konstrukcyjno-budowlanej;
3. instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń cieplnych, wentylacyjnych, gazowych,
wodociągowych i kanalizacyjnych;
4. instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych
Prawa i obowiązki uczestników procesu budowlanego
Uczestnicy procesu budowlanego
• inwestor
• inspektor nadzoru inwestorskiego
• projektant
• kierownik budowy lub robót
Do obowiązków inwestora należy zorganizowanie procesu budowy, z uwzględnieniem zawartych
w przepisach zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, a w szczególności zapewnienie:
• opracowania projektu budowlanego i, stosownie do potrzeb, innych projektów
• objęcia kierownictwa budowy przez kierownika budowy
• opracowania planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia
• wykonania i odbioru robót budowlanych
Do obowiązku projektanta należy:
• opracowanie projektu budowlanego w sposób zgodny z warunkami zabudowy i
zagospodarowania terenu, wymaganiami Ustawy Prawo Budowlane, przepisami oraz
zasadami wiedzy technicznej
• zapewnienie, w razie potrzeby, udziału w opracowaniu projektu osób posiadających
uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności oraz wzajemne
skoordynowanie techniczne wykonanych przez te osoby opracowań projektowych,
z uwzględnieniem specyfiki projektowanego obiektu budowlanego
• sporządzenie informacji dotyczącej bezpieczeństwa
i ochrony zdrowia ze względu na specyfikę projektowanego obiektu budowlanego,
uwzględnianej w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia
• uzyskanie wymaganych opinii, uzgodnień i sprawdzeń rozwiązań projektowych w
zakresie wynikającym z przepisów
• wyjaśnianie wątpliwości dotyczących projektu i zawartych w nim rozwiązań
• sprawowanie nadzoru autorskiego na żądanie inwestora lub właściwego organu
2
Projektant, w trakcie realizacji budowy, ma prawo:
• wstępu na teren budowy i dokonywania zapisów w dzienniku budowy dotyczących jej
realizacji
• żądania wpisem do dziennika budowy wstrzymania robót budowlanych w razie:
a) stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia; b) wykonywania ich niezgodnie z
projektem
Do podstawowych obowiązków kierownika budowy należy:
• protokolarne przejęcie od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy wraz
ze znajdującymi się na nim obiektami budowlanymi, urządzeniami technicznymi i stałymi
punktami osnowy geodezyjnej oraz podlegającymi ochronie elementami środowiska
przyrodniczego i kulturowego.
• prowadzenie dokumentacji budowy
• podejmowanie niezbędnych działań uniemożliwiających wstęp na budowę osobom
nieupoważnionym
• zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu oraz zorganizowanie budowy i kierowanie
budową obiektu budowlanego w sposób zgodny z projektem i pozwoleniem na budowę,
przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, oraz przepisami bezpieczeństwa i higieny
pracy
• wstrzymanie robót budowlanych w przypadku stwierdzenia możliwości powstania
zagrożenia oraz bezzwłoczne zawiadomienie o tym właściwego organu
• zawiadomienie inwestora o wpisie do dziennika budowy dotyczącym wstrzymania robót
budowlanych z powodu wykonywania ich niezgodnie z projektem
• realizacja zaleceń wpisanych do dziennika budowy
• zgłaszanie inwestorowi do sprawdzenia lub odbioru wykonanych robót ulegających
zakryciu bądź zanikających oraz zapewnienie dokonania prób
i sprawdzeń instalacji, urządzeń technicznych
i przewodów kominowych przed zgłoszeniem obiektu budowlanego do odbioru
• przygotowanie dokumentacji powykonawczej obiektu budowlanego
• zgłoszenie obiektu budowlanego do odbioru odpowiednim wpisem do dziennika budowy
oraz uczestniczenie w czynnościach odbioru i zapewnienie usunięcia stwierdzonych wad
Kierownik budowy ma prawo:
• występowania do inwestora o zmiany w rozwiązaniach projektowych, jeżeli są one
uzasadnione koniecznością zwiększenia bezpieczeństwa realizacji robót budowlanych lub
usprawnienia procesu budowy.
• ustosunkowania się w dzienniku budowy do zaleceń w nim zawartych
• Łączenie funkcji kierownika budowy i inspektora nadzoru inwestorskiego nie jest
dopuszczalne
Opis techniczny projektu budowlanego powinien określać
Rozwiązania zasadniczych elementów wyposażenia budowlano-instalacyjnego, zapewniające
użytkowanie obiektu zgodnie z przeznaczeniem, w szczególności instalacji i urządzeń
budowlanych: sanitarnych, ogrzewczych, wentylacji grawitacyjnej i mechanicznej, chłodniczych,
klimatyzacji, gazowych, elektrycznych, telekomunikacyjnych, piorunochronnych, a także sposób
powiązania instalacji obiektu budowlanego z sieciami zewnętrznymi, założenia przyjęte do
obliczeń instalacji oraz podstawowe wyniki tych obliczeń, z uzasadnieniem doboru, rodzaju i
wielkości urządzeń, przy czym należy przedstawić dla instalacji ogrzewczych, wentylacyjnych,
klimatyzacyjnych lub chłodniczych - założone parametry klimatu wewnętrznego z powołaniem
przepisów techniczno-budowlanych oraz innych przepisów w tym zakresie, dobór i
zwymiarowanie parametrów technicznych podstawowych urządzeń ogrzewczych,
wentylacyjnych, klimatyzacyjnych i chłodniczych oraz określenie wartości mocy cieplnej i
chłodniczej oraz mocy elektrycznej związanej z tymi urządzeniami.
3
Charakterystykę energetyczną obiektu budowlanego, opracowaną zgodnie z przepisami dotyczącymi
metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części
budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów
świadectw ich charakterystyki energetycznej, z wyjątkiem obiektów wymienionych w art. 20 ust. 3
pkt 2, określającą w zależności od potrzeb:
• bilans mocy urządzeń elektrycznych oraz urządzeń zużywających inne rodzaje energii,
stanowiących jego stałe wyposażenie budowlano-instalacyjne, z wydzieleniem mocy
urządzeń służących do celów technologicznych związanych z przeznaczeniem budynku w
przypadku budynku wyposażonego w instalacje ogrzewcze, wentylacyjne, klimatyzacyjne lub
chłodnicze - właściwości cieplne przegród zewnętrznych, w tym ścian pełnych oraz drzwi,
wrót, a także przegród przezroczystych i innych
• parametry sprawności energetycznej instalacji ogrzewczych, wentylacyjnych,
klimatyzacyjnych lub chłodniczych oraz innych urządzeń mających wpływ na gospodarkę
energetyczną obiektu budowlanego, w tym wentylacyjnych i klimatyzacyjnych
• dane wykazujące, że przyjęte w projekcie architektoniczno-budowlanym rozwiązania
budowlane i instalacyjne spełniają wymagania dotyczące oszczędności energii zawarte w
przepisach techniczno-budowlanych
• analizę możliwości racjonalnego wykorzystania, o ile są dostępne techniczne, środowiskowe i
ekonomiczne możliwości, wysokoefektywnych systemów alternatywnych zaopatrzenia w
energię i ciepło do których zalicza się zdecentralizowane systemy dostawy energii oparte na
energii ze źródeł odnawialnych, kogenerację oraz pompy ciepła, określającą roczne
zapotrzebowanie na energię użytkową do ogrzewania, wentylacji, przygotowania ciepłej
wody użytkowej oraz chłodzenia obliczone zgodnie z przepisami dotyczącymi metodologii
obliczania charakterystyki energetycznej budynków
• dostępne nośniki energii
• warunki przyłączenia do sieci zewnętrznych,
• wybór dwóch systemów zaopatrzenia w energię do analizy porównawczej: systemu
konwencjonalnego oraz systemu alternatywnego lub systemu konwencjonalnego oraz
systemu hybrydowego, rozumianego jako połączenie systemu konwencjonalnego i
alternatywnego
2. WT 2008/2014
Określenia i definicje
pomieszczenia mieszkalne - pokoje w mieszkaniu, a także sypialnie i pomieszczenia do dziennego
pobytu ludzi w budynku zamieszkania zbiorowego.
pomieszczenie techniczne - przeznaczone dla urządzeń służących do funkcjonowania i obsługi
technicznej budynku
pomieszczenia przeznaczone na stały pobyt ludzi, w których przebywanie tych samych osób w ciągu
doby trwa dłużej niż 4 godziny,
pomieszczenia przeznaczone na czasowy pobyt ludzi, w których przebywanie tych samych osób
w ciągu doby trwa od 2 do 4 godzin włącznie
Nie uważa się za przeznaczone na pobyt ludzi pomieszczeń, w których:
łączny czas przebywania tych samych osób jest krótszy niż 2 godziny w ciągu doby, a wykonywane
czynności mają charakter dorywczy bądź też praca polega na krótkotrwałym przebywaniu związanym
z dozorem oraz konserwacją maszyn i urządzeń lub utrzymaniem czystości i porządku mają miejsce
procesy technologiczne niepozwalające na zapewnienie warunków przebywania osób stanowiących
4
ich obsługę, bez zastosowania indywidualnych urządzeń ochrony osobistej i zachowania specjalnego
reżimu organizacji pracy, jest prowadzona hodowla roślin lub zwierząt, niezależnie od czasu
przebywania w nich osób zajmujących się obsługą.
Wyposażenie techniczne budynków:
Instalacje i urządzenia do ogrzewania budynku powinny mieć szczytową moc cieplną określoną
zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi obliczania zapotrzebowania na ciepło pomieszczeń, a także
obliczania oporu cieplnego i współczynnika przenikania ciepła przegród budowlanych.
Do obliczania szczytowej mocy cieplnej należy przyjmować temperatury obliczeniowe zewnętrzne
zgodnie z Polską Normą dotyczącą obliczeniowych temperatur zewnętrznych, a temperatury
obliczeniowe ogrzewanych pomieszczeń - zgodnie z tabelą.
W budynku zasilanym z sieci ciepłowniczej oraz w budynku z własnym (indywidualnym) źródłem
ciepła na olej opałowy, paliwo gazowe lub energię elektryczną, regulatory dopływu ciepła do
grzejników powinny działać automatycznie, w zależności od zmian temperatury wewnętrznej w
pomieszczeniach, w których są zainstalowane. Wymaganie to nie dotyczy budynków
jednorodzinnych, mieszkalnych w zabudowie zagrodowej i rekreacji indywidualnej, a także
poszczególnych mieszkań oraz lokali użytkowych wyposażonych we własne instalacje ogrzewcze
Urządzenia, o których mowa w ust. 5, powinny umożliwiać użytkownikom uzyskanie w
pomieszczeniach temperatury niższej od obliczeniowej, przy czym nie niższej niż 16°C w
pomieszczeniach o temperaturze obliczeniowej 20°C i wyższej.
Instalacje ogrzewcze zasilane z sieci ciepłowniczej powinny być sterowane urządzeniem do regulacji
dopływu ciepła, działającym automatycznie, odpowiednio do zmian zewnętrznych warunków
klimatycznych.
Oszczędność energii i izolacyjność cieplna WT2008
Budynek i jego instalacje ogrzewcze, wentylacyjne i klimatyzacyjne, ciepłej wody użytkowej, a w
przypadku budynku użyteczności publicznej również oświetlenia wbudowanego, powinny być
zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby ilość ciepła, chłodu i energii elektrycznej,
potrzebnych do użytkowania budynku zgodnie z jego przeznaczeniem, można było utrzymać na
racjonalnie niskim poziomie.
Wymaganie określone w WT2008 uznaje się za spełnione dla budynku mieszkalnego, jeżeli:
1) przegrody zewnętrzne budynku oraz technika instalacyjna odpowiadają wymaganiom
izolacyjności cieplnej, przy czym dla budynku przebudowywanego dopuszcza się zwiększenie
średniego współczynnika przenikania ciepła osłony budynku o nie więcej niż 15% w
porównaniu z budynkiem nowym o takiej samej geometrii i sposobie użytkowania, lub
2) wartość wskaźnika EP określającego roczne obliczeniowe zapotrzebowanie na nieodnawialną
energię pierwotną do ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz
chłodzenia jest mniejsza od wartości granicznych określonych odpowiednio w ust. 3 pkt 1 i 2
Maksymalne wartości EP rocznego wskaźnika obliczeniowego zapotrzebowania na nieodnawialną
energią pierwotną do ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz
chłodzenia, w zależności od współczynnika kształtu budynku A/Ve wynoszą:
W budynkach mieszkalnych do ogrzewania i wentylacji oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej
(EPH+W) w ciągu roku
5
a) dla A/Ve<0,2
EPH+W=73+7800/(300+0,1Af)
b) dla 0,2<A/Ve<1,05
EPH+W=55+90A/Ve+7800/(300+0,1Af)
c) dla A/Ve>1,05
EPH+W=149,5+7800/(300+0,1Af)
gdzie:
A – jest suma pól powierzchni wszystkich przegród budynku, oddzielających część ogrzewana
budynku od powietrza zewnętrznego, gruntu i przyległych pomieszczeń nieogrzewanych,
liczona po obrysie zewnętrznym
Ve – jest kubatura ogrzewanej części budynku, pomniejszona o podcienia, balkony, loggie, galerie itp.,
liczona po obrysie zewnętrznym
Af – powierzchnia użytkowa ogrzewana budynku
WT2014 - Zmiana Warunków Technicznych obowiązuje od 01.01.2014 r.
Oszczędność energii i izolacyjność cieplna WT2014
Budynek i jego instalacje ogrzewcze, wentylacyjne, klimatyzacyjne, ciepłej wody użytkowej, a w
przypadku budynków użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych,
gospodarczych i magazynowych – również oświetlenia wbudowanego, powinny być zaprojektowane i
wykonane w sposób zapewniający spełnienie następujących wymagań minimalnych:
1) wartość wskaźnika EP [kWh/(m2a)] określającego roczne obliczeniowe zapotrzebowanie na
nieodnawialną energię pierwotną do ogrzewania, wentylacji, chłodzenia oraz przygotowania
ciepłej wody użytkowej, a w przypadku budynków użyteczności publicznej, zamieszkania
zbiorowego, produkcyjnych, gospodarczych i magazynowych – również do oświetlenia
wbudowanego, obliczona według przepisów dotyczących metodologii obliczania
charakterystyki energetycznej budynków, jest mniejsza od wartości obliczonej zgodnie ze
wzorem, o którym mowa w § 329 ust. 1 lub 3.
2) przegrody oraz wyposażenie techniczne budynku odpowiadają przynajmniej wymaganiom
izolacyjności cieplnej określonym w załączniku nr 2 do rozporządzenia.
Wymagania minimalne uznaje się za spełnione dla budynku podlegającego przebudowie, jeżeli
przegrody oraz wyposażenie techniczne budynku podlegające przebudowie odpowiadają
przynajmniej wymaganiom izolacyjności cieplnej określonym w załączniku nr 2 do rozporządzenia
§ 329. Maksymalną wartość wskaźnika EP określającego roczne obliczeniowe zapotrzebowanie
budynku na nieodnawialną energię pierwotną do ogrzewania, wentylacji, chłodzenia, przygotowania
ciepłej wody użytkowej oraz oświetlenia oblicza się zgodnie z poniższym wzorem:
EP = EPH+W + ΔEPC + ΔEPL; [kWh/(m2 · rok)]
6
7
8
9
3. Świadectwa i charakterystyki energetycznej budynków
Terminologia
pomieszczenie o regulowanej temperaturze powietrza – należy przez to rozumieć pomieszczenie,
które ze względu na swoją funkcję powinno być ogrzewane lub chłodzone
zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną w budynku, lokalu mieszkalnym lub części
budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową – należy przez to rozumieć ilość
energii przeliczonej na energię pierwotną i wyrażoną w kWh, dostarczaną przez systemy
techniczne dla następujących celów użytkowania energii:
• ogrzewanie i wentylację
• chłodzenie
• przygotowanie ciepłej wody użytkowej
• oświetlenie wbudowane
Nieodnawialne źródła energii – źródła, których wykorzystanie postępuje znacznie szybciej niż
naturalne odtwarzanie
Energia pierwotna – suma energii zawartej w pierwotnych nośnikach energii, które pozyskuje się
bezpośrednio z natury
Energia końcowa – energia dostarczana do budynku z zewnętrznej sieci nośnika energii
10
wskaźnik EK – należy przez to rozumieć roczne zapotrzebowanie energii końcowej na jednostkę
powierzchni pomieszczeń o regulowanej temperaturze powietrza w budynku albo lokalu
mieszkalnym, wyrażone w kWh/(m2rok)
wskaźnik EP - należy przez to rozumieć roczne zapotrzebowanie na nieodnawialną energię
pierwotną na jednostkę powierzchni pomieszczeń o regulowanej temperaturze powietrza
w budynku, lokalu mieszkalnym lub części budynku stanowiącej samodzielną całość technicznoużytkową, wyrażone w kWh/(m2rok)
Obliczenia zapotrzebowania ciepła użytkowego do ogrzewania i wentylacji wykonuje się dla
normatywnych warunków użytkowania oraz w oparciu o dane klimatyczne z bazy danych
klimatycznych, określonych dla najbliższej stacji meteorologicznej
Sprawność systemu ogrzewania – stosunek energii jaka byłaby rozpraszana z pomieszczeń
budynku w ciągu sezonu ogrzewczego przy założeniu utrzymania w nich określonej temperatury
wewnętrznej do energii dostarczonej do systemu w ciągu całego sezonu ogrzewczego (Iloczyn
współczynników sprawności lub współczynnik nakładu instalacji na pokrycie strat systemu
ogrzewczego i na energię pomocniczą).
W praktyce ogólną sprawność systemu ogrzewania określa się na podstawie wartości średnich
sezonowych sprawności składowych, a więc:
• wytwarzania ciepła – przemiany energii chemicznej paliwa w ciepło
• akumulacji ciepła w elementach pojemnościowych (zbiornikach buforowych)
• dystrybucji (transportu) ciepła ze źródła do odbiorników ciepła (miejsca wykorzystania)
• regulacji i wykorzystania ciepła – dopasowania ilości dostarczanego ciepła do chwilowych
potrzeb cieplnych budynku/pomieszczenia
Wartości współczynników sprawności
• wytwarzania zależy od konstrukcji urządzenia produkującego ciepło, rodzaju paliwa bądź
źródła energii
• transportu zależy od odległości na jaką przesyłane jest ciepło i stopnia izolacji cieplnej
instalacji (głównie sieci przewodów)
• akumulacji zależy od zastosowanych zbiorników buforowych
• regulacji i wykorzystania zależy od rodzaju instalacji i zastosowanych urządzeń
regulacyjnych (regulacja centralna, strefowa, miejscowa)
Obliczenia rocznego zapotrzebowania na energię pierwotną
EP = QP/Af kWh/m2rok
QP – roczne zapotrzebowanie na energię pierwotną dla ogrzewania i wentylacji, przygotowania
ciepłej wody oraz napędu urządzeń pomocniczych
Af – powierzchnia ogrzewana (o regulowanej temperaturze) budynku lub lokalu mieszkalnego
QP = QP,H + QP,W kWh/rok
QP,H = wH · QK,H + wel · Eel,pom,H
QP,W = wW · QK,W + wel · Eel,pom,W
QP,H – roczne zapotrzebowanie na energię pierwotną przez system grzewczy i wentylacyjny do
ogrzewania i wentylacji
QP,W – roczne zapotrzebowanie na energię pierwotną przez system do podgrzania ciepłej wody
Eel,pom,H – roczne zapotrzebowanie na energię elektryczną końcową do napędu urządzeń
pomocniczych systemu ogrzewania i wentylacji
wi - współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej na wytworzenie i dostarczenie
nośnika energii (lub energii) końcowej do ocenianego budynku (wel, wH, wW), który określa
11
dostawca energii lub nośnika energii; przy braku danych można korzystać z tabl. 1 (wel – dotyczy
energii elektrycznej, wH – dotyczy ciepła dla ogrzewania, wW – dotyczy ciepła do przygotowania
ciepłej wody użytkowej)
L.p.
1
1
2
3
4
5
6
7
8
Nośnik energii końcowej
2
Paliwo/źródło energii
Ciepło z kogeneracji1)
9
10
11
Systemy ciepłownicze
lokalne
12
13
14
Energia elektryczna
Olej opałowy
Gaz ziemny
Gaz płynny
Węgiel kamienny
Węgiel brunatny
Biomasa
Kolektor słoneczny
termiczny
Węgiel kamienny, gaz
ziemny3)
Energia odnawialna (biogaz,
biomasa)
Ciepło z ciepłowni węglowej
Ciepło z ciepłowni
gazowej/olejowej
Ciepło z ciepłowni na
biomasę
Produkcja mieszana2)
Współczynnik
nakładu
wi
3
1,1
1,1
1,1
1,1
1,1
0,2
0,0
0,8
0,15
1,3
1,2
0,2
3,0
4)
Systemy PV
0,70
skojarzona produkcji energii elektrycznej i ciepła,
2)
dotyczy zasilania z sieci elektroenergetycznej systemowej,
3)
w przypadku braku informacji o parametrach energetycznych ciepła sieciowego z
elektrociepłowni (kogeneracja), przyjmuje się wH = 1,2,
4)
ogniwa fotowoltaiczne (produkcja energii elektrycznej z energii słonecznej)
Uwaga: kolektor słoneczny termiczny – wH = 0,0
1)
Wyznaczenie rocznego zapotrzebowania na energię końcową:
QK,H = QH,nd/ηH,tot
ηH,tot = ηH,g· ηH,s· ηH,d · ηH,e
QH,nd - zapotrzebowanie na energię użytkową (ciepło użytkowe) przez budynek (lokal mieszkalny)
ηH,tot średnia sezonowa sprawność całkowita systemu grzewczego budynku – od wytwarzania
(konwersji) ciepła do przekazania w pomieszczeniu,
ηH,g średnia sezonowa sprawność wytworzenia nośnika ciepła z energii dostarczanej do granicy
bilansowej budynku (energii końcowej),
ηH,s średnia sezonowa sprawność akumulacji ciepła w elementach pojemnościowych systemu
grzewczego budynku (w obrębie osłony bilansowej lub poza nią),
ηH,d średnia sezonowa sprawność transportu (dystrybucji) nośnika ciepła w obrębie budynku
(osłony bilansowej lub poza nią),
ηH,e średnia sezonowa sprawność regulacji i wykorzystania ciepła w budynku (w obrębie osłony
bilansowej)
12
4. Efektywność energetyczna
Określenia
efektywność energetyczna — stosunek uzyskanej wielkości efektu użytkowego danego obiektu,
urządzenia technicznego lub instalacji, w typowych warunkach ich użytkowania lub eksploatacji, do
ilości zużycia energii przez ten obiekt, urządzenie techniczne lub instalację, niezbędnej do uzyskania
tego efektu
audyt efektywności energetycznej — opracowanie zawierające analizę zużycia energii oraz
określające stan techniczny obiektu, urządzenia technicznego lub instalacji, zawierające wykaz
przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej tych obiektów, urządzeń lub instalacji,
a także ocenę ich opłacalności ekonomicznej i możliwej do uzyskania oszczędności energii;
przedsięwzięcie służące poprawie efektywności energetycznej — działanie polegające na
wprowadzeniu zmian lub usprawnień w obiekcie, urządzeniu technicznym lub instalacji, w wyniku
których uzyskuje się oszczędność energii
oszczędność energii — ilość energii stanowiącą różnicę między energią potencjalnie zużytą przez
obiekt, urządzenie techniczne lub instalację w danym okresie przed zrealizowaniem jednego lub kilku
przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej a energią zużytą przez ten obiekt,
urządzenie techniczne lub instalację w takim samym okresie, po zrealizowaniu tych przedsięwzięć
i uwzględnieniu znormalizowanych warunków wpływających na zużycie energii
Poprawie efektywności energetycznej służą w szczególności następujące rodzaje przedsięwzięć:
• izolacja instalacji przemysłowych;
• przebudowa lub remont budynków;
• modernizacja: a) urządzeń przeznaczonych do użytku domowego, b) oświetlenia, c) urządzeń
potrzeb własnych, d) urządzeń i instalacji wykorzystywanych w procesach przemysłowych, e)
lokalnych sieci ciepłowniczych i lokalnych źródeł ciepła;
Przykłady
• modernizacja izolacji termicznej rurociągów ciepłowniczych oraz ciągów technologicznych
w obiektach (np. izolacja: rurociągów, zbiorników, kotłów, kanałów spalin, turbin, urządzeń
oczyszczających gazy wlotowe, armatury przemysłowej).
• izolacja termiczna systemów transportu mediów technologicznych w obrębie procesu
przemysłowego
• ocieplenie ścian, stropów, fundamentów, stropodachów lub dachów.
• modernizacja lub wymiana stolarki okiennej i drzwiowej lub wymiana oszkleń w budynkach
na efektywne energetycznie
• izolacja cieplna, równoważenie hydrauliczne lub kompleksowa modernizacja instalacji
ogrzewania lub przygotowania ciepłej wody użytkowej.
• likwidacja liniowych i punktowych mostków cieplnych.
• modernizacja systemu wentylacji poprzez montaż układu odzysku (rekuperacji) ciepła
• oświetlenia wewnętrznego (np. oświetlenia pomieszczeń: w budynkach użyteczności
publicznej, mieszkalnych, biurowych, a także budynków i hal przemysłowych lub handlowych)
lub oświetlenia zewnętrznego (np. oświetlenia tuneli, placów, ulic, dróg, parków, oświetlenia
dekoracyjnego, oświetlenia stacji benzynowych oraz sygnalizacji świetlnej),
w tym a) wymiana źródeł światła na energooszczędne, b) wymiana opraw oświetleniowych
wraz z osprzętem na energooszczędne,c) wdrażanie systemów oświetlenia o regulowanych
parametrach (natężenie, wydajność, sterowanie) w zależności od potrzeb użytkowych,d)
stosowanie energooszczędnych systemów zasilania
13
•
•
•
•
•
•
•
•
modernizacja lub wymiana urządzeń energetycznych i technologicznych wraz z instalacjami:
sprężarki, silniki, pompy, wentylatory oraz ich napędy i układy sterowania,
modernizacja lub wymiana rurociągów, zbiorników, kanałów spalin, kominów, urządzeń
służących do uzdatniania wody,
stosowanie systemów pomiarowych i monitorujących media energetyczne
wymianie lub modernizacji grupowych i indywidualnych węzłów cieplnych z zastosowaniem
urządzeń i technologii o wyższej efektywności energetycznej (izolacje, napędy, wymienniki),
modernizacji systemów zasilanych z grupowych węzłów cieplnych poprzez przebudowę tych
systemów na węzły indywidualne,
instalacji lub modernizacji systemów automatyki i monitoringu pracy węzłów i sieci
ciepłowniczych
zastosowaniu układów kogeneracyjnych w lokalnych źródłach ciepła,
modernizacji lokalnych kotłowni
Działania na rzecz poprawy efektywności energetycznej
• Stosowanie obowiązkowych świadectw charakterystyki energetycznej dla budynków oraz
mieszkań przy wprowadzaniu ich do obrotu oraz wynajmu,
• Oznaczenie energochłonności urządzeń i produktów zużywających energię oraz
wprowadzenie minimalnych standardów dla produktów zużywających energię
5. Odnawialne źródła energii
Energia słoneczna – metody pozyskania
• Heliotermiczna – doprowadzenie ciepła do turbiny parowej napędzającej generator
produkujący energię elektryczną. Heliostaty lub paraboloidy – zwierciadła, absorber, czynnik
roboczy (np. pary litu) ponad 500°C napędza turbinę.
Słoneczne kolektory termiczne – przygotowanie c.w.u. i wspomaganie ogrzewania (kolektory
płaskie/skupiające i próżniowe).
• Helioelektryczna – bezpośrednia przemiana energii promieniowania słonecznego w energię
elektryczną (ogniwa/baterie fotowoltaiczne), dynamiczny rozwój, bardzo szerokie
zastosowanie
Energia geotermalna
• Grunty i skały do gł. 2,5 km – pompy ciepła (sondy)
• Wody gruntowe – pompy ciepła (dolne źródło)
• Wody gorące i ciepłe – wykorzystanie bezpośrednie
• Para wodna – elektrownie lub elektrociepłownie geotermalne
Energia wiatru – małe elektrownie wiatrowe (do 100 kW)
• Praca w ekstremalnych warunkach (oś pionowa)
• Prosta budowa w porównaniu do dużych turbin
• Systemy hybrydowe (ogniwa fotowoltaiczne, generator spalinowy, bateria akumulatorów)
• Produkcja na potrzeby własne (domy jednorodzinne, szklarnie, suszarnie)
Energia wody
• Śródlądowe – w turbinach wodnych zamiana energii potencjalnej na kinetyczną, następnie w
hydrogeneratorach (prądnicach) na energię elektryczną – ograniczone zasoby, trudny dostęp,
duże koszty inwestycyjne budowli hydrotechnicznych.
• Pływy morskie, falowanie, prądy oceaniczne, energia wynikająca z różnic zasolenia, energia
termiczna wód oceanicznych
Energia biomasy
Drewno, słoma, odpady komunalne (np. makulatura), odpady produkcyjne, plantacje, biogaz,
fermentacja na wysypiskach śmieci, oleje, alkohole (bioetanol)
14