Przepisy podatkowe MSR 23

08-01-RZ-1-F-005-KO
tematdnia
◊ rp .pl
Czwartek | 8 stycznia 2009
5
>Rozliczenie zależy od rodzaju kredytu
Sposób naliczenia kosztów, jakie spółka skapitalizuje w wartości
swoich aktywów, w dużej mierze zależy od źródła finansowania
Ze znowelizowanych przepisów MSR 23 wynika, że są tu
dwie możliwości: finansowanie
celowe i ogólne.
# Na konkretny cel
# Z finansowaniem celowym
mamy do czynienia w sytuacji,
kiedy spółka zaciąga kredyt lub
pożyczkę przeznaczoną na realizację konkretnej inwestycji
(na przykład tzw. kredyty inwestycyjne). Środki z uzyskanego
kredytu są wtedy wykorzystywane wyłącznie na spłatę zobowiązań z tytułu zakupu środków trwałych, robót, materia-
łów itp. związanych z konkret- procesu inwestycyjnego czy
nym zadaniem inwestycyjnym, też terminami spłaty zobowiąprzygotowaniem danego środ- zań.
ka lub grupy środków trwałych # Jeśli spółka uzyskuje korzydo użytkowania.
ści ekonomiczne z przejściowo
# Koszt takiego finansowania wolnych środków (np. odsetki z
w całości jest ujmowany w war- lokaty terminowej), wartość
tości początkowej aktywów, a tych korzyści powinna ponaliczanie kosztów do skapita- mniejszyć koszt finansowania,
lizowania następuje od chwili, jaki zostanie skapitalizowany w
kiedy spełnione są wszystkie wartości początkowej danych
warunki kapitalizacji.
aktywów.
# Może się zdarzyć, że środki
pozyskane z kredytu celowego >PRZYKŁAD
są przejściowo niewykorzystane, ze względu na różnicę # Koszt odsetek od kredytu ceczasu między datą pozyskania
lowego na budowę nowej linii
a harmonogramem realizacji
produkcyjnej wyniósł w ciągu
roku 500 tys. zł. Przychody z
lokat krótkoterminowych, na
których zostały zdeponowane
środki z kredytu, wyniosły 50
tys. zł. Spółka powinna powiększyć wartość linii
produkcyjnej o 450 tys. zł.
Pieniądze
z różnych źródeł
# Zupełnie inne podejście stosujemy w sytuacji, kiedy wytworzenie (dostosowanie) aktywów
jest finansowane ze środków, jakie zostały pozyskane ze źródeł
ogólnych, tj. nieokreślających
konkretnego celu inwestycyjnego. Przykładem takiego finansowania są wszelkie pożyczki
lub kredyty ogólnego przeznaczenia (np. na bieżącą działalność gospodarczą), kredyty w
rachunku bieżącym bądź inne
ogólne źródła zewnętrzne, niezwiązane z konkretnym celem
inwestycyjnym.
# Pieniądze ze źródeł finansowania ogólnego mogą być wykorzystywane zarówno na bieżącą działalność gospodarczą,
jak i cele inwestycyjne, stąd konieczne jest odpowiednie podzielenie i przyporządkowanie
kosztów finansowych. Nierzadko zdarza się, że przedsiębiorstwo ma wiele źródeł finansowania ogólnego i sytuacja komplikuje się jeszcze bardziej.
# Najpierw na inwestycje
# Co istotne, MSR 23 przyjmuje
założenie, że zadłużenie zewnętrzne w pierwszej kolejności
finansuje nakłady inwestycyjne,
a dopiero później działalność
operacyjną. Zatem, nawet jeśli
przedsiębiorstwo ma środki z
działalności operacyjnej w wysokości pozwalającej na sfinansowanie wszystkich nakładów
inwestycyjnych, koszty związane z obsługą zadłużenia ogólnego powinny zostać uwzględnione w wartości realizowanych zadań inwestycyjnych.
# Liczymy
średnią stopę
# W razie zadłużenia ogólnego
koszt finansowania, jaki należy
skapitalizować, liczony jest za
pomocą tzw. średniej stopy kapitalizacji. Jest to średnia ważona stopa wszystkich kosztów finansowania zewnętrznego, stanowiących zobowiązania jednostki gospodarczej w danym
okresie (poza źródłami finansowania celowego).
>Komplikacje w grupie i przy różnicach kursowych
Spore problemy przy sporządzaniu
skonsolidowanego sprawozdania mogą mieć
grupy kapitałowe, które do tej pory nie
kapitalizowały kosztów finansowania
Przede wszystkim dotyczy to
sytuacji, w których finansowanie, jakie otrzymują poszczególne podmioty w ramach grupy,
nie jest idealnym odbiciem
struktury i warunków finansowania, jakie otrzymuje grupa
kapitałowa z zewnątrz (np. z
banków).
# Ważny koszt zewnętrzny
# Zgodnie z MSR 23 kapitalizacja kosztów finansowania w sprawozdaniu skonsolidowanym powinna odzwierciedlać sposób, w
jaki finansuje się grupa jako całość, a nie poszczególne jej jednostki >patrz przykład 1.
Dla celów sprawozdania
skonsolidowanego kosztem,
jaki kwalifikuje się do kapitali-
zacji, jest koszt „zewnętrzny”
dla grupy kapitałowej, a nie finansowania wewnętrznego.
# Oznacza to, że przy sporządzaniu sprawozdania skonsolidowanego jednostka dominująca powinna wykonać wiele czynności związanych z wyeliminowaniem uprzednio naliczonych kosztów finansowania wewnętrznego (na poziomie sprawozdań jednostek) i
naliczyć je według „warunków
zewnętrznych”, odpowiednio
korygując wartość początkową
i amortyzację aktywów. To karkołomne ćwiczenie może się
nie udać bez skomplikowanych modeli finansowych i dodatkowego rejestru środków
trwałych na poziomie konsolidacji.
Trzeba porównać
z polską pożyczką
# Jeśli przedsiębiorstwo zadłuża się w walutach obcych, aby
sfinansować swoje nakłady inwestycyjne, różnice kursowe są
kosztem lub przychodem, który
podlega kapitalizacji. Jednakże,
w odróżnieniu od polskiej ustawy o rachunkowości oraz przepisów o podatku dochodowym,
tylko ta część różnic kursowych,
która stanowi korektę kosztu
odsetek, zostanie uwzględniona w wartości początkowej wytwarzanego środka trwałego. W
praktyce oznacza to, że spółki
będą musiały porównać koszt,
jaki wystąpiłby, gdyby jednostka zadłużyła się w walucie polskiej, z tym, jaki wystąpił w walucie obcej >patrz przykład 2 .
—Radomił Maślak
jest dyrektorem w Dziale Audytu
PricewaterhouseCoopers
—Paweł Wesołowski
jest starszym menedżerem
w Dziale Audytu
PricewaterhouseCoopers
>PRZYKŁAD 1
# Grupa kapitałowa finansuje się kredytem bankowym (ogólnym) o oprocentowaniu 7,5
proc. oraz obligacjami zewnętrznymi (niezwiązanymi ze specyficznym zadaniem inwestycyjnym) oprocentowanymi według stopy 8,5 proc. Jednocześnie jednostka dominująca
H udzieliła dwóm spółkom zależnym (A i C) pożyczek wewnątrzgrupowych (ogólnych) na
działalność gospodarczą oprocentowanych według stopy 10 proc. Potrzeby inwestycyjne
spółki B zostaną natomiast zaspokojone poprzez dopłatę do kapitału dokonaną przez
jednostkę dominującą.
W sprawozdaniach jednostkowych spółki A i C skapitalizują koszt finansowania według
stopy 10 proc. Spółka B nie skapitalizuje żadnych kosztów finansowania zewnętrznego
ze względu na to, że całość nakładów inwestycyjnych jest finansowana z kapitału własnego.
Z perspektywy grupy kapitałowej koszt finansowania będzie obliczony na podstawie średniej ważonej stopy kapitalizacji właściwej dla finansowania zewnętrznego, czyli kredytu
bankowego i obligacji wyemitowanych przez jednostkę dominującą. Stąd w sprawozdaniu
skonsolidowanym jednostka dominująca powinna skorygować koszty finansowania naliczone w sprawozdaniu jednostkowym spółki A i C o różnicę w stopie kapitalizacji.
Dodatkowo w sprawozdaniu skonsolidowanym zostaną naliczone i skapitalizowane
w wartości nowo wytworzonych aktywów koszty finansowania w jednostce B,
mimo że z perspektywy jednostki one nie wystąpiły (patrz tabela).
Spółka zależna A
Spółka zależna B
Spółka zależna C
Sprawozdanie
jednostkowe
Sprawozdanie
skonsolidowane
wg stopy 10 proc.
brak
wg stopy 10 proc.
wg stopy 7,9 proc.
wg stopy 7,9 proc.
wg stopy 7,9 proc.
>PRZYKŁAD 2
>Nie wykorzystamy przepisów podatkowych
Spółki muszą kapitalizować odsetki i różnice
kursowe związane z wytworzeniem aktywów,
jednak powszechnie stosowane zasady podatkowe istotnie się różnią od tych, jakie
proponuje MSR 23. Dlatego możliwość wyko-
rzystania już istniejących procedur zastosowanych przy rozliczeniu podatkowym w procesie
wdrożenia zaktualizowanego MSR 23 jest
znacznie ograniczona. Poniżej przedstawione
zostały główne różnice. ∑
>PRZYKŁADY RÓŻNIC MIĘDZY KAPITALIZACJĄ PODATKOWĄ I KSIĘGOWĄ
Przepisy podatkowe
Kategorie kosztów
Odsetki od kredytów i zobowiązań inwestycyjnych
Różnice kursowe od kredytów i zobowiązań inwestycyjnych
Rodzaj finansowania
Raczej celowe
Odsetki
Zapłacone i naliczone (do dnia oddania do użytkowania)
wg stopy nominalnej
Różnice kursowe
Wszystkie zapłacone i naliczone do dnia oddania środka
(od zobowiązań inwestycyjnych i kredytów)
Rozpoczęcie kapitalizacji Nie jest uregulowane (zazwyczaj
– od dnia uruchomienia finansowania)
Zawieszenie kapitalizacji Nie jest uregulowane
Zakończenie kapitalizacji W momencie oddania środka do użytkowania
MSR 23
Szersza kategoria kosztów finansowania
(łącznie z kosztami pozyskania finansowania)
Celowe i ogólne
Naliczone według metody zamortyzowanego
kosztu
Tylko w części, w jakiej korygują koszt odsetek
Kiedy spełnione trzy warunki kapitalizacji
Kiedy przerwane prace konstrukcyjne
Kiedy zasadniczo wszystkie prace zakończone
# Spółka mająca siedzibę w Polsce otrzymała pożyczkę w wysokości 10 mln USD na finansowanie budowy magazynu. Odsetki przeliczone na walutę polską wyniosły za rok 1500
tys. zł. Hipotetycznie taka pożyczka zaciągnięta w złotych wiązałaby się z odsetkami w
wysokości 1955 tys. zł. Na dzień bilansowy kursy kształtowały się niekorzystnie i ujemne
różnice kursowe na wycenie kapitału pożyczki wyniosły 4000 tys. zł. Wyliczenie kapitalizowanej kwoty różnic kursowych korygujących kwotę odsetek będzie wyglądało
następująco:
1
2
3
4
5
6
7
Odsetki od pożyczki w USD
Ujemne różnice kursowe
Łącznie koszty związane z finansowaniem (poz. 1 + 2)
Teoretyczna kwota odsetek od pożyczki w PLN
Różnice kursowe do skapitalizowania (1955 – 1500 = 455) (poz. 4 – 1)
Łączny koszt finansowania ujęty w wartości budynku (poz. 5 + 1)
Różnice kursowe odniesione w wynik (4000 – 455) (poz. 2 – 5)
1500 tys. zł
4000 tys. zł
6500 tys. zł
1955 tys. zł
455 tys. zł
1955 tys. zł
3545 tys. zł
Maksymalna kwota różnic kursowych, jaką można skapitalizować, ograniczona jest teoretycznym kosztem finansowania w walucie krajowej. Warto zauważyć, że w sprawozdaniu
finansowym sporządzonym zgodnie z polskimi przepisami całość różnic kursowych
(4000 tys. zł) powiększyłaby wartość budynku biurowego. Zatem w okresie gwałtownej
deprecjacji złotego zastosowanie zasad MSR 23 spowoduje, że wynik finansowy spółki
może być znacząco niższy niż w porównywalnym sprawozdaniu według polskich zasad
rachunkowości.