uniwersalna instrukcja dotycząca obowiązkowej

UNIWERSALNA INSTRUKCJA DOTYCZĄCA OBOWIĄZKOWEJ
CENTRALIZACJI ROZLICZEŃ PODATKU OD TOWARÓW I USŁUG
PRZEZ JEDNOSTKI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO OD DNIA 1
PAŹDZIERNIKA 2016 R. DO 1 STYCZNIA 2017 R. W ZWIAZKU Z
USTAWĄ Z DNIA 5 WRZEŚNIA 2016 R.
Skrót Instrukcji
Dnia 1 października 2016 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 5 września 2016 r.
o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania
zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych
z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw
członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki
samorządu terytorialnego. Ustawa jest pokłosiem dwóch uchwał NSA i wydanego
orzeczenia przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-276/14 z
dnia 29 września 2015 r., w którym to stwierdził, że podmioty prawa publicznego,
takie jak gminne jednostki budżetowe nie mogą być uznane za podatników podatku
od wartości dodanej, ponieważ nie spełniają kryterium samodzielności wg art. 9 ust.
1 dyrektywy 2016/112/WE.
I. ZAGADNIENIA WSTĘPNE
Instrukcja określa zasady:
a) rozliczeń podatku i korekt podatku od towarów i usług za okresy
rozliczeniowe upływające po dniu podjęcia wspólnego rozliczania podatku
od towarów i usług jednostek samorządu terytorialnego wraz ze wszystkimi
jednostkami organizacyjnymi
b) zwrotu środków przeznaczanych na realizację projektów w przypadku
zmiany kwalifikowalności podatku w związku z wyrokiem Trybunału
Sprawiedliwości UE z dnia 29 września 2015 r. w sprawie C-276/14
Jednostka samorządu terytorialnego jest obowiązana do podjęcia wspólnego
rozliczania podatku od towarów i usług wraz ze wszystkimi jednostkami
organizacyjnymi od dnia 1 stycznia 2017 r. Z dniem podjęcia wspólnego rozliczania
jednostka samorządu terytorialnego wstąpi we wszystkie prawa i obowiązki jednostek
1
organizacyjnych. Przed dniem podjęcia wspólnego rozliczania ta składa informację
do naczelnika urzędu skarbowego właściwego ze względu na adres jej siedziby wraz
z wykazem wszystkich jednostek organizacyjnych: na ich podstawie podległe
jednostki organizacyjne zostają wykreślone z rejestru jako podatnicy podatku od
towarów i usług, z dniem podjęcia wspólnego rozliczania.
II. PROPORCJONALNE ODLICZANIE
Do celów proporcjonalnego odliczenia, które reguluje art. 90 ust. 2 ustawy o
podatku od towarów i usług jednostka samorządu terytorialnego, która dokonała w
roku 2016 lub 2017 dokonanej „centralizacji” rozliczeń, przyjmuje proporcje
wyliczoną odrębnie dla każdej jednostki organizacyjnej zgodnie z art. 90 ust. 3-6, 9a i
10 ustawy o podatku od towarów i usług, w przypadku wykonywania przez jednostkę
organizacyjną czynności w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia
podatku należnego, jak i czynności, z którymi takie prawo nie przysługuje. Podobna
sytuacja występuje w przypadku, gdy jednostka organizacyjna korzystała ze
zwolnienia z art. 113 ustawy o podatku od towarów i usług, z tą różnicą , ze proporcja
będzie wyliczana na podstawie art. 90 ust. 8 i 9 ustawy o podatku od towarów i usług.
III. EWIDENCJA OBROTU
Jednostki
samorządu
terytorialnego,
których
jednostki
organizacyjne
prowadziły ewidencję obrotu za pomocą kas rejestrujących, po dokonaniu
„centralizacji” mogą nadal z nich korzystać, jednak nie dłużej niż do dnia 31 grudnia
2018 r. Zwalnia się jednostki samorządu terytorialnego z obowiązku prowadzenia
ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących w
zakresie czynności wykonywanych przez jednostki organizacyjne, jeśli przed dniem
wspólnego rozliczania korzystały ze zwolnienia z tego obowiązku do dnia 31 grudnia
2016 r. Jednostka samorządu terytorialnego ma możliwość skorzystania z ulgi na
zakup kas rejestrujących. Ma prawo do odliczenia od podatku kwotę wydatkowaną
na zakup w okresie do dnia 30 czerwca 2017 r. każdej z kas rejestrujących.
IV. KWALIFIKOWALNOŚĆ PODATKU
Jeśli nastąpiła zmiana kwalifikowalności podatku w części dotyczącej kwoty podatku
naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług, finansowanej ze środków przeznaczonych na
2
realizację projektów w związku z wyrokiem TSUE jednostce samorządu terytorialnego lub jej
jednostce organizacyjnej nie będzie przysługiwać prawo do dokonania obniżenia kwoty
podatku należnego o tę kwotę podatku naliczonego, również w ramach korekty deklaracji
podatkowej, o której mowa w art. 86 ust. 13 i 13a oraz w trybie art. 91 ust. 7–8 ustawy o
VAT. Zakaz ten dotyczy sytuacji, gdy przed dniem wejścia w życie projektowanej ustawy
samorząd lub jego jednostka organizacyjna nie dokonały zwrotu środków przeznaczonych na
realizację projektów, w części związanej ze zmianą kwalifikowalności podatku w części
dotyczącej podatku naliczonego.
V. ZASADY DOKONYWANIA KOREKT ROZLICZEŃ PODATKU
Jednostka samorządu terytorialnego dokonując korekt będzie musiała:
1) w odniesieniu do rozliczeń poszczególnych jednostek organizacyjnych, jeżeli
korekty deklaracji podatkowych nie są związane z wyrokiem TSUE - złożyć
pisemną informację, że korekty deklaracji nie są składane w konsekwencji wyroku
TSUE;
2) w odniesieniu do rozliczeń łącznie wszystkich jednostek organizacyjnych i jednostek
samorządu terytorialnego, jeżeli korekty tych rozliczeń są związane z wyrokiem
TSUE:

złożyć pisemną informację według wzoru określonego w załączniku do ustawy
o centralizacji, że korekty deklaracji podatkowych są składane w związku z wyrokiem
TSUE oraz czy obejmują kwoty podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług
finansowane ze środków przeznaczonych na realizację projektów, w odniesieniu do
których jednostka samorządu terytorialnego nie była obowiązana do zwrotu środków
przeznaczonych na realizację projektów,

złożyć wykaz wszystkich jednostek organizacyjnych, których rozliczenia podatku są
objęte korektami deklaracji podatkowych, z podaniem ich nazwy, adresu siedziby
oraz numeru identyfikacji podatkowej,

złożyć korekty deklaracji podatkowych za wszystkie okresy rozliczeniowe, w których
jednostki organizacyjne rozliczały odrębnie podatek, licząc od najwcześniejszego
okresu rozliczeniowego, za jaki została złożona korekta deklaracji podatkowej,

uwzględnić w składanych korektach rozliczenia wszystkich jednostek organizacyjnych
w odniesieniu do dokonywanych przez nie czynności podlegających opodatkowaniu
VAT.
3
VI. PREWSPÓŁCZYNNIK
Jednostki samorządu terytorialnego dokonując korekt deklaracji związanych z
wyrokiem TSUE są uprawnione zgodnie z art. 16 ustawy z dnia 5 września 2016 r. do
dokonania
obniżenia
kwoty podatku
należnego
z uwzględnieniem zakresu
wykorzystywanych towarów i usług do celów wykonywanej działalności na podstawie
ustawy o podatku od towarów i usług odrębnie dla każdej jednostki organizacyjnej w
przypadku wykonywania przez nią działalności gospodarczej oraz innych czynności
niż działalność gospodarcza zgodnie z:
a) art. 86 ust. 1 i 7b ustawy o podatku od towarów i usług, w brzmieniu
obowiązującym do dnia 31 grudnia 2015 r. (korekty dotyczące okresów
rozliczeniowych upływających do dnia 31 grudnia 2015 r.)
b) art. 86 ust. 1, 2a i 7b ustawy o podatku od towarów i usług, w brzmieniu
obowiązującym od dnia 1 stycznia 2016 r. (korekty dotyczące okresów
rozliczeniowych następujących od dnia 1 stycznia 2016 r.)
Podatnicy, którzy dokonują zakupu towarów i usług związanych zarówno
z wykonywaną działalnością gospodarczą, jak i z czynnościami pozostającymi poza
regulacjami ustawy o podatku od towarów i usług, od 1 stycznia 2016 r. na mocy
art. 86 ust. 2a ustawy o podatku od towarów i usług muszą ustalić proporcję
(prewspółczynnik), według której odliczać będą podatek naliczony. Obowiązkiem
podatnika,
w sytuacji
gdy
wykonuje
on
oprócz
działalności
podlegającej
opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług również działalność pozostającą poza
zakresem tego podatku, jest ustalenie na podstawie danych za poprzedni rok
podatkowy proporcji, w jakiej zakup służy wykonywanej przez niego działalności
gospodarczej, a w jakiej – innym celom, pozostającym poza regulacją ustawy
o podatku od towarów i usług.
VII. ZASADY DOKONYWANIA ZWROTU ŚRODKÓW PRZEZNACZONYCH NA
REALIZACJĘ PROJEKTÓW
Jednostka samorządu terytorialnego lub jednostka organizacyjna nie jest
obowiązana do zwrotu środków przeznaczonych na realizację projektów w zakresie
w jakim nastąpiła zmiana kwalifikowalności
podatku w części dotyczącej kwoty
podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług finansowanej ze środków
przeznaczonych na realizację projektów w związku z wyrokiem Trybunału
Sprawiedliwości. Warunkiem braku zwrotu jest nie dokonanie przed dniem wejścia w
4
życie ustawy obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z
tytułu nabycia towarów i usług finansowaną ze środków przeznaczonych na
realizacje projektów, również w ramach korekty. Jeżeli jednostka samorządu
terytorialnego przed dniem wejścia w Zycie ustawy dokonała obniżenia podatku
należnego jest obowiązana do niezwłocznego zwrotu tych środków.
VIII. ODPOWIEDZIALNOŚĆ
W związku z „centralizacją” podatkową jednostki samorządu terytorialnego
jako osoby prawne stają się odpowiedzialne za rozliczenia podatku od towarów i
usług. Osoby będące przedstawicielami organów osób prawnych i skarbnicy będą
odpowiedzialne za rozliczenia finansowe jednostki samorządu terytorialnego.
Szanowni Państwo
Pełną wersję Instrukcji dla jednostek samorządu terytorialnego przygotowaną
przez Instytut Studiów Podatkowych można nabyć poprzez formularz
zamówienia (do pobrania na stronie www.isp-modzelewski.pl)
W przypadku potrzeby udzielenia informacji w powyższym zakresie pozostaję do
dyspozycji pod tel. 22 517 30 86, mail: [email protected]
Andrzej Sarna
Dyrektor ds. marketingu
5