Dziura ozonowa

Odnawialne źródła energii od A do Z
Dziura ozonowa – czy nam zagraża ?
Ozon O3 jest niebieskawym gazem o ostrej charakterystycznej woni unoszącej się w powietrzu podczas
burzy. Ma on ważne znaczenie dla życia naszej planety ponieważ pochłania bardzo szkodliwe dla wszystkich
żywych organizmów promieniowanie ultrafioletowe (UV).
Zmniejszenie się
koncentracji ozonu w
ozonosferze jest nazywane dziurą ozonową która powstaje wskutek niszczenia warstwy ozonowej przez
związki chemiczne, zwane freonami. Niszczenie warstwy ozonowej prowadzi do zmniejszania się
efektywności pochłaniania promieni UV. W wyniku tego organizmy są narażone na zwiększone
promieniowanie ultrafioletowe. Nadmiar tego promieniowania może doprowadzić do zakłócenia równowagi
całych ekosystemów. Promieniowanie ultrafioletowe przenika wodę do kilku metrów wgłęb. Powoduje to
zamieranie szczególnie wrażliwych organizmów roślinnych i zwierzęcych tworzących plankton. Zmniejszy się
więc występowanie ryb żywiących się planktonem oraz ryb drapieżnych. Promieniowanie ultrafioletowe
wpływa również niekorzystnie na rośliny. Wśród roślin, które wykazują reakcję na promienie UV, ponad dwie
trzecie gatunków jest na nie wrażliwe. Zwiększenie się natężenia promieniowania ultrafioletowego na Ziemi
odbije się z pewnością w gospodarce człowieka. Promieniowanie ultrafioletowe może jednak negatywnie
wpływać bezpośrednio na ludzi. Poprzez wytwarzanie pigmentów w skórze, człowiek tylko w niewielkim
stopniu jest zdolny do obrony. Nadmierne promieniowanie UV może osłabiać u ludzi system immunologiczny
i tym samym zmniejszać odporność na infekcje i choroby. Wśród chorób tych najgroźniejsze są z pewnością
choroby nowotworowe, a szczególnie nowotwory skóry . Ponadto promieniowanie ultrafioletowe powoduje
podrażnienie spojówek, a przez to występowanie licznych chorób oczu, głównie zaćmy oraz przyspieszenie
procesów starzenia się skóry. Jeśli do środowiska wciąż wydzielane będą freony i inne gazy niszczące ozon,
to w niedalekiej przyszłości dziura ozonowa powiększy znacznie swój rozmiar i wkrótce pojawi się nad całą
kulą ziemską. Nie będzie to już więc dziura ozonowa, ale całkowity zanik ozonu w atmosferze ziemskiej.
Po raz pierwszy dziurę ozonową zaobserwowano w 1985 roku nad Antarktydą. Badania stężenia ozonu w
atmosferze ziemskiej wykazały, że w ciągu ostatnich kilkunastu lat zmniejsza się ono (średnio 0,2% rocznie).
Zjawisko to obserwuje się nie tylko nad Antarktydą, ale również na mniejszych szerokościach
geograficznych, także nad Polską. Dlatego należy podkreślić jak bardzo ważną rolę dla ludzkości spełniają
lasy równikowe, które poprzez produkcję olbrzymich ilości tlenu atmosferycznego umożliwiają powstawanie
ozonu. Po raz kolejny zauważamy, że ochrona środowiska naturalnego jest pojęciem globalnym i że wszyscy
mamy na to wpływ.
Już za dwa tygodnie napiszemy o nowych możliwościach ogrzewania naszych domów przez słońce.
Roman Głaz