Państwa Europy Wschodniej i Północnej

Państwa Europy Wschodniej i
Północnej
1. Państwo Moskiewskie
Dymitr Doński pokonuje wojska tatarskie w 1380 r. na
Kulikowym Polu; początek stopniowego (acz wolnego)
uwalniania się spod panowania Złotej Ordy
 Jednak dopiero Iwan III Srogi XV w. początek potęgi Moskwy
1. Przyłączył wiele ziem ruskich (m.in. księstwa
jarosławskie, rostowskie, Nowogród Wielki,Twer)
2. 1471 r. ożenił się z Zofią Paleolog (krewna cesarzy
bizantyjskich) czyniąc z Moskwy spadkobierczynię Cesarstwa
Bizantyjskiego

Moskwa – „trzeci Rzym”

Po upadku Konstantynopola Moskwa stała się centrum
religii prawosławnej




Wprowadzono samodzierżawie – silna władza niemal
absolutna
Jedynie z Dumą bojarską musiał się liczyć (Duma
złożona z kniaziów (książąt) oraz bojarów
(szlachciców)
Z czasem jednolity system podatkowy, służbę
wojskową dla bojarów, którzy też zaczęli podlegać
pod sądownictwo cara
Iwan IV Groźny







Wnuk Iwana III
Odsuwa Dumę od rządów
Opricznina – odsuwanie bojarów od władzy, by
wzmocnić cara (wydzielenie obszaru zależnego tylko od
cara, z reszty ziem, należących do bojarów, zbierano ogromne
podatki)
W miejsce bojarów coraz większa rola posłusznych
opriczników
Koronuje się na cara Wszechrusi
Dąży do zdobycie dojścia do Morza Bałtyckiego
(Moskwa ma jedynie dostęp do Zatoki Fińskiej)
Wojna o Inflanty – nieudane; ostatecznie odepchniecie
Moskwy od Bałtyku
2. Szwecja w XVI w.






1397 r. unia kalmarska – Dania+Szwecja+Norwegia;
dotyczący m.in. wspólnego prowadzenia wojen, jednego
monarchy itd.
Niby wszyscy równie, ale to Dania rządzi
Z czasem Szwecja i Norwegia się stawiają; próbują wybrać
swojego króla
Kiedy w 1520 r. król duński Chrystian II kazał ściąć ok. 100
przeciwników w Szwecji wybuchło powstanie
(„sztolkholmska krwawa łaźnia”)
Na czele powstania Gustaw Eriksson Waza (to nie ten od
telefonów, ani waz)
Po zwycięstwie w 1523 r. koronował się jako Gustaw I
Waza





Od 1527 r. Szwecja luterańska
Rozwój gospodarczy kraju
Król rządzi w porozumieniu z parlamentem Rikstagiem
W XVI w. ekspansja na Morze Bałtyckie; m.in. Na
skutek wojny północnej uzyskała Estonię (jeszcze o tym
będzie)
Po Gustawie był Eryk XIV, potem Jan III Waza, którego
żoną była córka Zygmunta Starego, Katarzyna
Jagiellonka
3. Ekspansja turecka
4. Walki na Morzu Śródziemnym