Pani Joanna KLUZIK-ROSTKOWSKA Minister Edukacji Narodowej

R Z E C Z N I K PRAW O B Y W A T E L S K I C H
Warszawa,
. /) 1 .
1h' -r.
III.7040.105.2014.jp
Pani
Joanna KLUZIK-ROSTKOWSKA
Minister Edukacji Narodowej
P ' ' l u f Y U s *>t
Uprzejmie informuję, że do Rzecznika Praw Obywatelskich zwrócił się Zarząd
Główny Związku Nauczycielstwa Polskiego, z prośbą o dokonanie wykładni przepisów
art. 7 ust. la, ld i le ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z
2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.) oraz podjęcie działań mających na celu zainicjowanie
prac legislacyjnych, które doprowadziłyby do zmiany rozporządzenia Rady Ministrów z
dnia 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz. U.
z 2013 r., poz. 1050 ze zm.).
Wymaga podkreślenia, że mocą ustawy z dnia 24 kwietnia 2014 r. o zmianie
ustawy o systemie oświaty (Dz. U. z 2014 r., poz. 642), w art. 7 podstawowego aktu
normatywnego wprowadzono zmiany umożliwiające zatrudnianie w szkołach
podstawowych asystentów nauczycieli (ust. le i lf). Do zadań asystentów należy
wspieranie nauczycieli prowadzących zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze
lub wspieranie wychowawcy świetlicy. Asystent musi legitymować się wykształceniem
co najmniej na poziomie wymaganym do zajmowania stanowiska nauczyciela w szkole
podstawowej oraz przygotowaniem pedagogicznym.
Powyższe zmiany wprowadzone ustawą zmieniającą z dniem 4 czerwca 2014 r.
przewidują również, że asystenta zatrudnia się na zasadach określonych w Kodeksie
pracy, z tym że wynagrodzenie ustala się nie wyższe niż przewidziane dla nauczyciela
dyplomowanego i przy odpowiednim zastosowaniu przepisu art. lba (art. 7 ust. lf).
Zdaniem Związku Nauczycielstwa Polskiego szkoły samorządowe sąjednostkami
organizacyjnymi samorządu terytorialnego. Zgodnie zaś z art. 5d ustawy o systemie
Biuro R zecznika Praw Obyw atelskich
Al. S olidarności 77
00-090 W arszaw a
Tel. eentr. ( 48 22) 55 l 7 700
Infolinia obyw atelska 800 676 676
b i uro rzec z n i ka a b rp o .go v .p 1
w w w .rpo.gov.pl
oświaty, status prawny pracowników niebędących nauczycielami zatrudnionych w
szkołach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego określają
przepisy o pracownikach samorządowych. Z kolei, w myśl art. 2 pkt 1-3 ustawy z
dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1202),
jej przepisy stosuje się do pracowników samorządowych zatrudnionych m.in. w
wojewódzkich samorządowych jednostkach organizacyjnych, powiatowych jednostkach
organizacyjnych oraz gminnych jednostkach budżetowych, do których - zgodnie z art.
79 ust. 1 ustawy o systemie oświaty - należą szkoły zakładane i prowadzone przez
jednostki samorządu terytorialnego.
Z tego (oraz innych względów wskazanych przez ZNP) asystent nauczyciela
powinien być traktowany jako pracownik samorządowy ze wszelkimi tego
konsekwencjami, tj. z zastosowaniem ustawy o pracownikach samorządowych oraz aktu
wykonawczego, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 r. w sprawie
wynagradzania pracowników samorządowych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1050 ze zm.).
Podobny problem wyłonił się na tle zatrudniania osób niebędących
nauczycielami, posiadających przygotowanie uznane przez dyrektora szkoły za
odpowiednie do prowadzenia danych zajęć, o których mowa w art. 7 ust. la i ust lb
ustawy o systemie oświaty, zmienionym przez ustawę z dnia 19 marca 2009 r. (Dz. U.
Nr 56, poz. 458). Z przepisu art. 7 ust. lb ustawy o systemie oświaty wynika, że osobę,
o której mowa wyżej zatrudnia się na zasadach określonych w Kodeksie pracy, z
tym że do osób tych stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące tygodniowego
obowiązkowego wymiaru godzin zajęć edukacyjnych nauczycieli oraz ustala się
wynagrodzenie nie wyższe niż przewidziane dla nauczyciela dyplomowanego.
W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich regulacje prawne zmieniające ustawę o
systemie oświaty, przyjęte zarówno w ustawie z dnia 19 marca 2009 r. w stosunku do
„osób niebędących nauczycielami”, jak i w ustawie z dnia 24 kwietnia 2014 r. w
odniesieniu do „asystentów nauczycieli”, powodują wewnętrzną niespójność przepisów
ustawy o systemie oświaty (art. 7 ust. lb i ust. l f zdanie drugie w związku z art. 5d),
która również przekłada się na niejednoznaczność statusu tej grupy pracowników oraz
związane z nim obowiązki i uprawnienia pracownicze. Obowiązki i uprawnienia
pracownika samorządowego określają bowiem przepisy rozdziałów 3 i 4 ustawy o
pracownikach samorządowych.
Działając na podstawie art. 13 ust. 1 pkt 2 oraz art. 16 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia
15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (Dz. U. z 2001 r. Nr 14, poz. 147 ze
zm.), przesyłam kserokopię wystąpienia Zarządu Głównego Związku Nauczycielstwa
Polskiego z dnia 20 października 2014 r. (pismo znak: ZPE/302/3/KL/14), z uprzejmą
prośbą o zajęcie stanowiska w przedmiotowej sprawie.
W przypadku uznania potrzeby zmiany istniejącego stanu prawnego wskazanym
byłoby porozumienie się w tej sprawie z Ministrem Administracji i Cyfryzacji.
Zał. 1
SC
Do wiadomości:
Pan Krzysztof Baszczyński
Wiceprezes Zarządu Głównego
Związku Nauczycielstwa Polskiego
ul. Smulikowskiego 6/8
00-389 Warszawa
Z u p o w a żn ie n ia
R z e cznika Praw O byw atelskie*»-,
9 -
Stanisław Trociu
¿astępca Rzecznika Pr?w Ob v*-,ate!skicl'
__i