Historia filoz Rok II

SYLABUS
Przedmiot: Historia filozofii
Rok akademicki 2013/14
Rok studiów: II
semestr I - II
Prowadzący
Ks. dr Wiesław Szurek
Liczba godzin zajęć
dydaktycznych
Opis przedmiotu
(cel i zamierzone
efekty kształcenia)
30 godzin w semestrze
Forma zajęć
(wykład, ćwiczenia,
konwersatorium)
Forma i warunki
zaliczenia
Tematy
poszczególnych
zajęć (tezy)
Cel wykładu:
a/ merytoryczny:
- Zapoznać z głównymi kierunkami europejskiej kultur myślenia ii
poszukiwań filozoficznych systemowego: otwartego na dziedzictwo tradycji i
poszukiwania współczesności, krytycznego i samodzielnego, zwracając uwagę na
„perennitas philosophiae; myślenia nie tracącego z pola widzenia dogłębnego
rozumienia i wyjaśniania rzeczywistości, świata realnego, z uwzględnieniem
praktyczno- życiowych odniesień i zastosowań.
b/ dydaktyczny:
- rozjaśnić historyczny kontekst pojęć i zasad koniecznych do studium teologii i
uformowania dojrzałego światopoglądu;
- przygotować grunt pod zrozumienie komplemetarności wiedzy i wiary, rozumu
i religii, filozofii - po części także i nauki - i teologii
Wykład + ćwiczenia + konwersatorium
Wymagania i warunki zaliczenia:
- zaliczenia ćwiczeń zadanych do samodzielnych opracowań;
- zaliczenie wyznaczonych kolokwiów na końcu bloków tematycznych;
- egzamin wg Ratio Studiorum pro Plonia
Zagadnienia
1. Epoki i okresy dziejów filozofii – charakterystyka filozofii nowożytnej.
2. Właściwości okresu Renesansu w filozofii.
3. Mikołaj z Kuzy i Marsilio Ficino jako prekursorzy Odrodzenia
4. Typy i charakterystyka renesansowych humanizmów: filologowie,
psychologowie i teolodzy.
5. Św. Franciszek Salezy – humanizm w teologii.
6. Giordano Bruno - zainteresowanie przyrodą
7. Metodologiczno-empiryczne podejście Franciszka Bacona do nauki.
8. „Naturalny system kultury”– religia naturalna: Herbert z Cherbury; Hugo
Grocjusz – prawo naturalne.
9. Franciszka Suareza modernizacja scholastyki.
10. Renesans w polskiej myśli filozoficznej.
11. Charakterystyka „wieku systemów nowożytnych XVII w.”
12. Model wiedzy według Galileo Galileusza.
13. René Descartes jako „ojciec nowożytnej filozofii” - poszukiwania
„systemu wiedzy uniwersalnej”.
14. Problem istnienia Pana Boga według Kartezjusza.
15. Kartezjańska psychologia i gnoseologia.
16. Błażeja Pascala zastosowanie filozofii kartezjańskiej.
17. „Zakład pascalowski” – tło i istota.
2
18. Mikołaja Malebranche’a okazjonalizm i infinityzm.
19. Tomasza Hobbesa materialistyczno-naturalistyczno-polityczna wizja
rzeczywistości.
20. Monistyczno-panteistyczna wizja rzeczywistości i człowieka Benedykta
Barucha Spinozy.
21. Główne tezy monadologii Gottfrieda Wilhelma Leibniza.
22. Gottfrieda Wilhelma Leibniza poglądy logiczne.
23. Izaak Newton pośrednikiem między przyrodoznawstwem a filozofią.
24. Polska myśl filozoficzna w XVII w.
25. Charakterystyka III okresu filozofii nowożytnej – „wieku oświecenia i
krytyki”
26. Johna Locke’a „nowy program filozofii” – empiryczna geneza wiedz
27. Georga Berkeleya radykalizacja empiryzmu: sensualizm, immaterializm, i
subiektywizm
28. Davida Hume’a pogląd na genezę idei.
29. Davida Hume’a krytka pojęcia substancji, siły i przyczynowości –
konsekwencje dla metafizyki religii i moralności.
30. Antona Asheley’a Schaftesbur’ego podstawy i główna zasada moralizmu.
31. Utylitaryzm etyków Oświecenia – istota i charakterystyka.
32. Nakierowanie Osiwecenia francuskiego na filozofię stosowaną
33. Franciszka M. A. Voltaire’a racjonalizm, naturalizm i deizm. Etyka
sprawiedliwości i ulgi w cierpieniu
34. Juliana La Metrie’go uzasadnienie materializmu i panpsychizmu.
35. Etienn’a Bonnota de Condillaca sensualizm i nominalizm
oraz
psychologiczna koncepcja filozofii.
36. Jeana Leoronda d’Alamberta pozytywistyczna koncepcja nauki i
filozofii. Fragmentaryczność i uwarunkowania wiedzy.
37. Adriena Claude’a. Helvetiusa naukowa sztuka życia na tle wizji człowieka.
38. Jean-Jaques Rousseau - uwielbienie natury i potępienie cywilizacji.
39. Poglądy pedagogiczne i społeczne J. J. Rousseau.
40. Thomasa Rieda realizm zdroworozsądkowy – metoda filozofii i
programowy dogmatyzm.
41. Christiana Wolfa racjonalizm i system nauk; protestancka scholastyka.
42. Immanuela Kanta krytycyzm jako „przewrót kopernikański w filozofii.
43. Kantowska koncepcja filozofii i jej metoda.
44. Kantowska preferencja co do teorii poznania i charakter kategorii a priori.
45. Kantowska krytyka metafizyki tradycyjne – perspektywy nowej metafizyki
46. Etyka i estetyka w systemie filozofii kantowskiej. Istota kantyzmu.
47. Oświecenie, kantyzm i filozofia „zdrowego rozsądku” w Polsce.
48. Nowy okres systemów XIX wiecznych jako IV okres filozofii
nowożytnej – charakterystyka postawy myślowej.
49. Radykalizm filozoficzny Jeremy’ego Benthamy i Jamesa Mila w
spojrzeniu na rzeczywistość i naturę ludzką.
50. Johana Gottlieba Fichtego idealistyczna filozofia wolności, czynu, ideału i
jaźni –
51. Fridricha Wilhelma Schellinga estetyczne, przyrodnicze i religijne
zabarwienie filozofii.
52. Georga Wilhelma Hegla
idealistyczno ewolucyjna filozofia i jej
dialektyczna metoda. Istota heglizmu
53. Zakres filozofii Hegla – przyroda i duch jako postacie bytu; filozofia
państwa, dziejów sztuki i religii.
54. Artura
Schopenchauera
fenomenalistyczna
i
metafizycznowoluntarystyczna wizja rzeczywistości
podstawą pesymistycznego
poglądu na świat.
55. M.Fr. P. Gonthier Maine de Biran – główne zręby metafizyki
spirytualistycznej.
3
56. Mistycyzm jako zjawisko charakterystyczne dla polskiej myśli
filozoficznej XIX w.
57. Główne kierunki filozofii współczesnej: pozytywizm, August Cite,
Ludwik Wittgensten, Koło Wiedeńskie
58. Pragmatyzm jako kierunek i szkoła filozofii współczesnej
59. Marksizm: alienacja, teoria rynku i walki klas, religia jako forma
wyalienowanej świadomości.
60. Egzystencjalizm: Soren Kierkegaard, Karl Jaspers, Jean-Paul Sartre.
61. Filozofia życia: Fryderyk Nietzsche, Wilhelm Dilthey, Henri Bergson.
62. Psychoanaliza: Zygmunt Freud, Gustaw Young, Erich Fromm.
63. Problem „filozofii chrześcijańskiej”: Jaques Maritain, Emanuel Mounier.
64. Fenomenologia Edmunda Husserla.
65. Filozofia Martina Heideggera.
66. Postmodernizm: dekonstrukcjonizm Jaques’a Derdy
Literatura
podstawowa
Literatura do zajęć:
Odnośny podręcznik:
- Władysław Tatarkiewicz, Historia Filozofii t. II i III, Warszawa 2007
- Andrzej Miś, Filozofia współczesna, Warszawa 2000
Lektura
uzupełniająca
Lektury uzupełniające
- Giovanni Reale, Historia filozofii starożytnej, Lublin 1999-2003
- Giovanni Reale, Myśl starożytna, Lublin 2003
- Frederick Charles Copleston SJ, Historia filozofii, t.1-9, Warszawa 2004
- Powszechna Encyklopedia Filozofii, Lublin 2000 - 2009
- Powszechna Encyklopedia Filozofii Polskiej, t. I - II,
- Leksykon filozofów współczesnych, Warszawa 1999