Ocena umiejętności pomiarów glikemii u osób starszych z cukrzycą

Transkrypt

DOBROSTAN A EDUKACJA
ROZDZIAŁ VIII
¹Oddział Diabetologii,
Instytut Medycyny Wsi im. Witolda Chodźki w Lublinie
Department of Diabetology,
Witold Chodźko Institute of Rural Health in Lublin
²SP WSzS Poradnia Diabetologiczna w Chełmie
Independent Public Provincial Specialist Hospital, Diabetes Clinic in Chełm
³Absolwentka Wydziału Pielęgniarskiego WSZiA w Zamościu
Graduate of the Nursery Department,
Higher School of Management and Administration in Zamość
EWA KOSTRZEWA-ZABŁOCKA¹,², EWA BEŁZ³
Ocena umiejętności pomiarów glikemii u osób starszych
z cukrzycą typu 2 przez pielęgniarkę POZ
Assessment by a primary care nurse of the skills of the elderly patients
with type 2 diabetes to monitor their glucose levels
Słowa kluczowe: cukrzyca, pacjent, samokontrola, edukacja, pielęgniarka POZ
Key words: diabetes, patient, self-control, education, primary care nurse
Cukrzyca jest chorobą nieuleczalną, o powolnym przebiegu, w której przewlekłe
powikłania stają się przyczyną inwalidztwa i przedwczesnych zgonów [1]. W Polsce
liczba osób chorych na cukrzycę osiągnęła 2,5 mln, z czego połowa nie zdaje sobie
sprawy z rozwiniętej już choroby. Ta grupa jest szczególnie podatna na przyśpieszony rozwój mikro- i makroangiopatii, retinopatii i neuropatii cukrzycowej prowadzących do ślepoty, niewydolności nerek, zawałów serca, udarów mózgu i amputacji kończyn [9]. Cukrzyca w ogromnym tempie rozwija się również na całym świecie, stanowiąc jedno z największych wyzwań współczesnej medycyny [5]. Obok
stałego wzrostu zachorowań na cukrzycę typu 2 wzrasta również częstość rozwoju
nieprawidłowej tolerancji glukozy, stanu prowadzącego w konsekwencji do wystąpienia cukrzycy, w wielu populacjach sięgając nawet 30%. Stan przedcukrzycowy
dotyczy obecnie 316 mln osób (6,9% populacji dorosłych). Prognozy na 2035 r.
podają liczbę 471 mln [6].
Zachorowanie na cukrzycę typu 2 w starszym wieku, stanowi dla chorego poważny problem. W zasadniczy sposób zmienia jego życie, stawia go w nowej sytuacji, wywołuje stres, zachwianie psychoemocjonalne, społeczne i biologiczne. Jako
przewlekła choroba wymaga długotrwałego leczenia i pielęgnacji. Obok leczenia
farmakologicznego cukrzycy typu 2 jest właściwy styl życia oparty na samokontroli
i samo pielęgnacji [4]. W trosce o jakość życia pacjentów, coraz większą rolę przypisuje się edukacji, której głównym celem powinno być ułatwienie procesu adaptacji
do nowych, zmienionych przez chorobę warunków poprzez: przekazywanie wiedzy
i umiejętności, aktywizowanie go do samoopieki i samokontroli, wyrabianie pozytywnej motywacji oraz zwiększenie poczucia bezpieczeństwa [2]. Zgodnie z teorią
samoopieki wg Doroty Orem: „człowiek podejmujący działanie w ramach samoopieki musi posiadać niezbędną wiedzę i umiejętności”, edukacja jest głównym elementem niezbędnym w procesie samopielęgnacji i samoopieki. Samokontrola glikemii prowadzona przez pacjentów stanowi z jednej strony nieodłączny element
monitorowania skuteczności leczenia, będący podstawą stosowanej terapii, z drugiej
zaś jest odzwierciedleniem zaangażowania pacjenta w proces leczniczy. Odpowiednia częstość samokontroli glikemii, uzależniona od rodzaju stosowanej terapii, może
być motywacją do ciągłego dostosowywania dawek leków przeciwcukrzycowych,
doboru odpowiedniego posiłku oraz intensywności aktywności fizycznej do aktualnego stężenia glukozy we krwi. Chorzy dokonujący samodzielnych pomiarów stężenia glukozy w osoczu krwi, wymagają odpowiedniego przeszkolenia przez pielęgniarkę w zakresie obsługi glukometru, właściwej interpretacji wyników oraz dalszego postępowania [3].
Celem podjętych badań było dokonanie oceny umiejętności pomiarów glikemii
przez osoby starsze chorujące na cukrzycę typu 2, przez pielęgniarkę pracującą
w Podstawowej Opiece Zdrowotnej.
MATERIAŁ I METODY
Metodą, która posłużyła do przeprowadzenia badań własnych, była metoda sondażu diagnostycznego. Jej zaletą jest anonimowość, co pozwala na wyrażenie
przez ankietowanych własnego zdania bez żadnych obaw i ułatwia zgromadzenie
wartościowego materiału do badań.
Zastosowano technikę ankiety, a narzędziem badawczym był kwestionariusz ankiety własnej konstrukcji, który miał odpowiedzieć na pytanie: czy pacjenci z cukrzycą typu 2 pozostający pod opieką lekarza i pielęgniarki POZ prawidłowo wykonują pomiary glikemii na glukometrze.
Kwestionariusz został skonstruowany po zapoznaniu się z aktualnym piśmiennictwem dotyczącym samokontrolii. Składa się z 22 pytań, z czego 3 to pytania
dotyczące płci, wieku, miejsca zamieszkania. Pozostałe pytania miały na celu uzyskanie odpowiedzi, jak pacjenci radzą sobie z cukrzycą w warunkach domowych a
szczególnie z samokontrolą.
Badaniem objęto 45 osób z cukrzycą typu 2, zamieszkujące powiat biłgorajski.
Badania ankietowe przeprowadzono w październiku i listopadzie w 2014 roku.
118
Ewa Kostrzewa-Zabłocka, Ewa Bełz
Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej. Wartości analizowanych parametrów niemierzalnych, przedstawiono przy pomocy liczności i odsetka. Do opracowania i analizy danych z ankiet wykorzystano program komputerowy Microsoft
Office Excel.
WYNIKI
W badaniach wzięło udział 45 osób. Wśród badanych 56% stanowiły kobiety
i 44% mężczyźni. Najwięcej badanych osób było w przedziale wiekowym 60-70 lat
(44%), 70-80 lat (27%), a najmniej w wieku powyżej 80 lat (9%). Wykazano, że
38% osób chorowało na cukrzycę typu 2 od roku do 5 lat, a 27% zapadło na nią
przed więcej niż dziesięcioma laty. Natomiast 24% chorowało około 10 lat, a tylko
11% chorowało krócej niż rok.
Większość osób (68%) stosowała się do zaleceń lekarza i pamiętała o systematycznym przyjmowaniu leków, natomiast 20% raczej o tym pamiętała, zaś 10%
badanych przyjmowała leki wtedy, gdy miała podwyższony poziom glikemii, a 2%
respondentów przyjmowało leki sporadycznie.
Rycina 1 przedstawia osobę lub instytucję, od których respondenci czerpali wiedzę na temat samokontroli.
Od kogo czerpie Pan/Pani wiedzę na
temat samokontroli?
50
40
30
20
10
0
Od kogo czerpie
Pan/Pani wiedzę na
temat samokontroli?
nie
pielę
pogłe
inny
gniar
lekarz
diabe
telew
inter
specj
radio
biam
POZ ka tolog
izja
net
wiedz
alista
POZ
y
37
41
13
0
1
3
4
1
Rycina 1. Źródła wiedzy na temat samokontroli
Z Ryciny 1 wynika, że najwięcej badanych osób (41) wiedzę na temat samokontroli czerpało od pielęgniarki POZ, 37 osób od lekarza POZ, 13 osób od diabetologa,
a 4 osoby wiedzę zdobywała korzystając z materiałów prezentowanych w Internecie. Tylko 3 osoby czerpały informacje z radia, 1 osoba z telewizji, a 1 osoba w
ogóle nie pogłębiała swojej wiedzy na temat samokontroli.
Prawie połowa respondentów (47%) stosowała się do zaleceń dietetycznych, a
tylko 11% osób nie przestrzegała zaleceń żywieniowych.
119
Ponad połowa badanych osób (56%) nie prowadziła dzienniczka samokontroli.
Wyniki badań zapisywało 44% respondentów. Prawidłowe wartości glikemii na
czczo i po posiłkach znało 87% pacjentów.
Z badań wynika, że 84% osób wykonywała samodzielnie pomiary stężenia glukozy we krwi, za pomocą glukometru. Tylko 9% osób korzystało z pomocy rodziny,
a 7% nie wykonywało pomiarów (Ryc.2).
Czy wykonuje Pan/Pani
samodzielne pomiary stężenia
glukozy we krwi za pomocą
glukometru?
7%
tak
0% 9%
nie
84%
nie umiem tego
wykonać sama, sam
pomiary wykon uje
rodzina
Rycina 2. Samodzielność w dokonywaniu samokontroli
Spośród badanych osób ¾ czyli 76% respondentów kontrolowało poziom glikemii jeden raz w ciągu dnia, 18% osób 2 razy, 4% osób 3 razy, natomiast 2% osób
kontrolę wykonywało więcej niż 3 razy (Ryc. 3).
Ile razy w ciągu dnia kontroluje
Pan/Pani poziom glikemii?
76%
18%
4%
1 raz
2 razy
3 razy
2%
więcej niż
3 razy
Rycina 3. Częstotliwość pomiarów poziomu glikemii w ciągu dnia
120
Kolejną badaną kwestią była częstotliwość kontroli glikemii w ciągu tygodnia.
Najwięcej osób, bo 42% kontrolowało glikemię od 2 do 5 razy, 20% osób 5-10 razy,
18% jeden raz w tygodniu, natomiast powyżej 10 razy, takie kontrole wykonywało
16% osób, a tylko 4% czyniło to rzadziej niż raz w tygodniu.
Rycina 4 przedstawia pory w jakich najczęściej dokonywane były pomiary glikemii. Przeważnie samokontrole były wykonywane rano na czczo (32 osoby),
a najrzadziej 2 godziny po obiedzie (4 osoby) i po kolacji (3 osoby).
Kiedy wykonuje Pan/Pani najczęściej
pomiarów glikemii?
35
30
25
20
15
10
5
0
Kiedy wykonuje
Pan/Pani najczęściej
pomiarów glikemii?
na czczo
2 godz. po
śniadaniu
2 godz. po
obiedzie
2 godz. po
kolacji
32
11
4
3
Rycina 4. Najczęstsze pory dokonywania samokontroli
Mycie rąk przed pomiarem glikemii przedstawia Rycina 5. Spośród badanych
78% osób myło ręce przed pomiarem glikemii, natomiast 18% czasami o tym zapominało, a 4% osób wcale nie myło rąk (Ryc. 5).
Czy myje Pan/Pani ręce przed
pomiarem glikemii?
78%
4%
tak
18%
nie
czasami
zapominam
Rycina 5. Mycie rąk przed pomiarem glikemii
Z badań wynika, że 65% osób myło ręce wodą z mydłem, zaś 30% czyniło to
tylko samą wodą, natomiast 5% używało do tego celu spirytusu.
121
Badane osoby najczęściej nakłuwały w lewej ręce IV palec (20 osób), a w prawej ręce III palec (9 osób). Najrzadziej był nakłuwany palec lewy I i V prawy.
Spośród wszystkich poddanych badaniu osób niemal połowa, bo 49% za każdym
ukłuciem zmieniało palec, a 1/3 osób, czyli 33% nie zwracało na to uwagi, natomiast 18% nakłuwało tylko jeden palec.
Większość badanych (87%) nakłuwało swoje palce nakłuwaczem, 11% igłą do
zastrzyków, a 2% czyniło to wyłącznie samą igłą do nakłuwacza.
Rycina 6 ukazuje częstość wymiany igły w nakłuwaczu. Spośród badanych osób
blisko 24% wymieniało igły raz w tygodniu, 20% osób raz w miesiącu, 16% badanych raz na dwa tygodnie i tyle samo nie pamiętało kiedy wymieniało igłę w nakłuwaczu. Oprócz tego 13% osób robiło to raz w roku, 9% po każdym ukłuciu, a 2%
codziennie.
Jak często wymienia Pan/Pani igły
w nakłuwacz
24%
20%
16%
16%
13%
9%
2%
po każdym codziennie
raz w
ukłuciu
tygodniu
raz na 2
tygodnie
raz w
miesiącu
raz w roku
nie
pamiętam
Rycina 6. Częstość wymiany igły w nakłuwaczu
DYSKUSJA
Na podstawie przeprowadzonych badań własnych można stwierdzić, że osoby
badane po rozpoznaniu cukrzycy, starały się skrupulatnie wypełniać otrzymane
zalecenia, aby osiągnąć cele leczenia. Jako przyczynę tak rygorystycznego podejścia
do zaleceń, pacjenci podają zazwyczaj strach przed powikłaniami cukrzycy. Mućko
i wsp. opublikowali badanie o odczuwaniu lęku przed groźbą powikłań cukrzycy
[7].
Terapia cukrzycy typu 2 w starszym wieku wymaga szczególnej troski, ze
względu na znaczną chorobowość i zwiększoną umieralność chorych w tej populacji
wiekowej. W wieku podeszłym cele leczenia cukrzycy ulegają liberalizacji i indywidualizacji oraz zależą od współpracy chorego, gdyż pacjentom w tej grupie wiekowej trudno zmienić nawyki żywieniowe, uzasadnić niezbędną aktywność fizyczną
ograniczaną przez choroby współistniejące, wyegzekwować samokontrolę glikemii
[4]. Jak wynika z badań, przestrzega dietę tylko 29% osób, a raczej stara się ją przestrzegać (47%). Wśród osób starszych, pomiary glikemii samodzielnie wykonuje
84% badanych. Więcej niż połowa (56%) nie prowadzi dzienniczka samokontroli.
122
Większość (76%) respondentów, tylko raz dziennie wykonuje pomiary glikemii.
Najczęściej są wykonywane na czczo, a najrzadziej po kolacji. Tylko 2% pacjentów
wymieniało igłę codziennie, a najczęściej (20%) raz w miesiącu. Większość (65%)
przed badaniem myje ręce wodą z mydłem i najczęściej nakłuwa palce prawej ręki.
Według stanowiska Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego na 2016 rok, samokontrola glikemii jest integralną częścią leczenia cukrzycy. Chorzy leczeni metodą
wielokrotnych wstrzyknięć insuliny, powinni na co dzień wykonywać dobowy profil
glikemii, natomiast stosujący doustne leki przeciwcukrzycowe, raz w tygodniu skrócony profil glikemii (na czczo i po głównych posiłkach) oraz codziennie 1 badanie o
różnych porach dnia. U pacjentów z cukrzycą typu 2 leczonych stałymi dawkami
insuliny, zalecany jest codziennie 1-2 pomiar glikemii, raz w tygodniu skrócony
profil glikemii (na czczo i po głównych posiłkach) oraz raz w miesiącu dobowy
profil glikemii [10]. Według Zaleceń Polskiej Federacji Edukacji w Diabetologii,
przed ukłuciem palca, powinno się starannie umyć całą powierzchnię rąk, ciepłą
wodą z mydłem, a nakłucie powierzchni bocznej palców wykonać tak, aby jak najdłużej zachować ich funkcję czuciową. Lancety, igły i nakłuwacze są zawsze jednorazowego użytku [11].
Wielu autorów podkreśla, że edukacja terapeutyczna jest sprawdzoną i skuteczną
formą komunikowania się zespołu leczącego z osobami chorującymi na cukrzycę.
Pacjent staje się umiejętnym i aktywnym partnerem w procesie leczenia. Jednocześnie poprawia się jego jakość życia. Poprzez osiąganie większej autonomii, pacjent
pozytywnie umacnia swoją osobowość, staje się bardziej odporny na stres związany
z chorobą przewlekłą. Edukacja terapeutyczna stanowi fundament dla stosowania
wszystkich innych metod leczenia. Lekarz, pielęgniarka jak i inne osoby będące
członkami zespołu terapeutycznego, powinni spełniać w tym zakresie rolę nauczycieli z profesjonalnym przygotowaniem [8].
Pielęgniarka rodzinna w Podstawowej Opiec Zdrowotnej sprawuje kompleksową
opiekę pielęgniarską nad pacjentami. Świadczenia te obejmują m.in. prowadzenie
edukacji zdrowotnej, poradnictwo w zakresie zdrowego stylu życia i profilaktyki.
Przygotowuje i aktywizuje do samoopieki i samopielęgnacji w chorobie oraz przekazuje wiadomości teoretyczne i uczy konkretnych umiejętności praktycznych takich jak: samodzielny pomiar cukru, czy też pomiar ciśnienia tętniczego.
W pracy pielęgniarki rodzinnej z pacjentem ważny jest bezpośredni kontakt.
Dzięki indywidualnemu podejściu do pacjenta pielęgniarka ma możliwość przygotowania treści edukacyjnych do jego potrzeb i możliwości.
Niezaprzeczalnym atutem pielęgniarki rodzinnej w edukacji jest znajomość warunków socjomedycznych pacjenta, umożliwiającej określenie adekwatnego zakresu
przekazywanej wiedzy. Ułatwia to m.in. wpływ na zmianę nastawienia chorego z
postawy biernej na aktywną.
Należy podkreślić, iż dobrze wyedukowana rodzina pacjenta motywuje
go do podjęcia właściwego leczenia i dostarcza ukierunkowanej pomocy, a poza tym
– pozwala dostrzec pacjentowi pierwsze objawy powikłań, aby ten, w odpowiednim
czasie potrafił zareagować i im zapobiec. I co najważniejsze – wzmacnia poczucie
bezpieczeństwa i poprawia komfort życia chorego.
123
WNIOSKI
1. Respondenci w zaprezentowanej pracy, to osoby starsze dla których
w zdecydowanej większości pielęgniarka edukacyjna jest osobą udzielająca niezbędnego wsparcia, wpływającego na poprawę jakości życia w codziennym egzystowaniu z chorobą.
2. W procesie leczenia cukrzycy, pielęgniarka przypomina chorym o systematycznym pomiarze glikemii nie tylko na czczo, ale po posiłku, który stanowi najważniejszy wskaźnik wyrównania cukrzycy oraz zapobiega powikłaniom.
3. Bezsprzecznie ważnym elementem jest edukacja pacjenta oraz bliskich osób
w zakresie nakłaniania do zmiany palców do nakłucia na pomiar glikemii,
co w konsekwencji może zapobiec częstym powikłaniom – neuropatii cukrzycowej.
4. Wszyscy badani wiedzą o wymianie igieł w nakłuwaczu, lecz większość z nich
nie wymienia ze względów ekonomicznych. Niezbędne jest więc wypracowanie
nawyku zmiany igły, w celu chociażby zapobiegania zakażeniom.
5. W związku z tym, że w edukacji osób starszych pielęgniarka jest głównym źródłem wiedzy o chorobie, wymaga się od niej ciągłego uzupełniania wiedzy oraz
doskonalenia umiejętności praktycznych.
PIŚMIENNICTWO
1. Bernas M., Szczeklik-Kumala Z., Znaczenie edukacji terapeutycznej w leczeniu
chorych na cukrzycę. Diabetologia. Przewodnik Lekarza, 2013, nr 3, 84-89.
2. Boratyn-Dubiel L., Chmiel Z., Znaczenie edukacji zdrowotnej dla pacjentów z
cukrzycą. Zdrowie Publiczne 2015, 3 (120): 316-323.
3. Brodawko B., Mosiewicz J., Czepło C., Przewlekłe powikłania cukrzycy i świadomość osób z cukrzycą odnosząca się do problemów ich choroby. Medycyna
Metaboliczna 2015, 10 (2): 90-94.
4. Jasik M., Insulinoterapia w cukrzycy typu 2 w starszym wieku. For-Med., Warszawa 2013: 9.
5. Paterska A., Marczewski K., Edukacja chorych na cukrzycę typu 2-czy to ma
sens?. Zamojskie Studia i Materiały. Zamość 2012, Tom XIV Zeszyt 2: 117-118.
6. Strojek K., Diabetologia. Praktyczny poradnik. TerMedia Poznań 2014: 15-17.
7. Swoboda R., Bielak M., Sirek S., Analiza wiedzy o chorobie oraz częstość prowadzenia samokontroli glikemii u pacjentów z typem 2 cukrzycy. Problemy Medycyny Rodzinnej 2010; 12 (3): 5-10.
8. Szewczyk A., Pielęgniarstwo Diabetologiczne. PZWL Warszawa 2013: 310.
9. Tatoń J., Czech A., Bernas A., Szczeklik-Kumala Z., Cukrzyca w Polsce-można
lepiej. Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa 2009: 24.
124
10. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2016. Diabetologia Kliniczna. Via Medica tom 4, supl. A: A6.
11. Zalecenia w Opiece Diabetologicznej Polskiej Federacji Edukacji w Diabetologii, konsultantów krajowych w dziedzinach: pielęgniarstwa, pielęgniarstwa diabetologicznego i pielęgniarstwa epidemiologicznego 2016: 2.
STRESZCZENIE
Cukrzyca ma charakter choroby przewlekłej i nieuleczalnej, dlatego też istotne
znaczenie ma edukacja. Celem jej jest zaangażowanie osób chorych do kontroli
cukrzycy. Edukacja jest niezbędnym warunkiem samokontroli, która kształtuje zachowania zdrowotne, umożliwia kontrolę, ocenę, modyfikację terapii dla osiągnięcia
indywidualnie określonych celów terapeutycznych, takich jak: uzyskanie dobrego
wyrównania metabolicznego, zapobieganie ostrym i przewlekłym powikłaniom oraz
utrzymanie dobrej jakości życia. Samokontrola pozwala lepiej zrozumieć chorobę,
motywuje do lepszego przestrzegania zaleceń. Najczęściej jest utożsamiana z pomiarami glikemii przez pacjenta w domu. Pielęgniarka POZ bierze aktywny udział
w edukacji chorych na cukrzycę typu 2. Celem przeprowadzonych badań było dokonanie oceny umiejętności pomiarów glikemii przez osoby starsze chorujące na
cukrzycę typu 2, przez pielęgniarkę pracującą w Podstawowej Opiece Zdrowotnej.
W pracy zastosowano technikę ankiety, a narzędziem badawczym był kwestionariusz ankiety własnej konstrukcji. Badania ankietowe przeprowadzono w październiku i listopadzie w 2014 roku, a uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej.
W badaniach wzięło udział 45 osób w przedziale wiekowym od 50 do 80 lat i powyżej, zamieszkujący powiat biłgorajski. Większość badanych pacjentów (84%) wykonywała pomiary glikemii na glukometrze i potrafiła przeanalizować uzyskany
wynik. Przeważnie pomiary dokonywane były na czczo. Połowa nie prowadziła
dzienniczka samokontroli. Do nakłucia używali nakłuwacza, a igły w nim były
rzadko wymieniane ze względów ekonomicznych. Przeważnie wszyscy przestrzegali higieny rąk przed badaniem. W procesie leczenia cukrzycy, pielęgniarka POZ
przypomina chorym o systematycznym pomiarze glikemii nie tylko na czczo, ale i
po posiłku, który stanowi najważniejszy wskaźnik wyrównania cukrzycy oraz zapobiega powikłaniom. W związku z tym, że w edukacji osób starszych pielęgniarka
jest głównym źródłem wiedzy o chorobie, wymaga się od niej ciągłego uzupełniania
wiedzy oraz doskonalenia umiejętności praktycznych.
ABSTRACT
Diabetes is a chronic and incurable disease, which is why the education in this
field is so important. Its purpose is to involve patients with diabetes in management
of diabetes. Education is a prerequisite for self-control, which shapes health behaviours, facilitates control, assessment, therapy modification to achieve individually specific therapeutic goals, such as obtaining good metabolic control, preventing
acute and chronic complications, and maintaining a good quality of life. Self-control
allows a better understanding of the disease and encourages better compliance with
125
the recommendations. It is most often identified as the patient's ability to monitor the
glucose levels at home. The primary care nurse is actively involved in the education
of patients with type 2 diabetes. The goal of the study was to assess the skills of the
elderly patients with type 2 diabetes to monitor their glucose levels, by the primary
care nurse. The technique used in this study was the survey and the research tool
was a proprietary questionnaire. The surveys were conducted in October and
November 2014, while the results obtained were statistically analysed. The study
involved 45 people aged 50-80 and over, residents of the District of Biłgoraj. Most
of the surveyed patients (84%) measured their blood glucose level using the meter
and were able to analyse the results. In most cases, the measurements were carried
out on an empty stomach. Half did not keep a self-monitoring log. To pierce the
skin, they used lancets that were rarely replaced for economic reasons. Usually, all
the patients observed hand hygiene rules before the test. In the process of treating
diabetes, the primary care nurse reminds the patients about the need for systematic
measurements of glucose not only on an empty stomach, but also after a meal, which
is the most important indicator of diabetes control and prevention of complications.
Therefore, in the education of the elderly, a nurse is the main source of information
about the disease, and therefore she is required to continuously update her knowledge and practical skills.
Artykuł zawiera 20089 znaków ze spacjami
126

Ocena umiejętności pomiarów glikemii u osób starszych z cukrzycą

Transkrypt

Podobne dokumenty

Zaproszenie na Światowy Dzień Walki z Cukrzycą

Tabela samokontroli w cukrzycy

Zabieg operacyjny u pacjenta z cukrzycą

Cukrzyca ciężarnych

10 faktów na temat cukrzycy

Wskazania do refundacji OPI