Niektóre przyczyny zaburzeń neurologicznych wynikające z

1142
Część XXIII n Choroby układowe i medycyna wewnętrzna
Tabela 168.3
Tabela 168.4
Niektóre przyczyny zaburzeń neurologicznych
wynikające z zaburzeń wchłaniania
Powikłania neurologiczne chirurgicznego leczenia
otyłości
Choroba
Przyczyny
Nieprawidłowe trawienie wycięcie żołądka
w świetle przewodu
niewydolność trzustki
pokarmowegobrak lub niedobór soli kwasów
żółciowych
Pierwotne niepra-
widłowości
komórek śluzówki
choroba trzewna (celiakia)
abetalipoproteinemia
Nieodpowiednia po-
wycięcie dużej części jelita cienkiewierzchnia wchłaniania
go lub zespolenie omijające
przetoka jelita cienkiego do jelita
grubego
zespolenie żołądkowo-jelitowe
Nieprawidłowości ściany jelita
zapalenie jelita cienkiego amyloidoza
uszkodzenie popromienne
Zablokowanie przepływu
i zastój limfy
chłoniak gruźlica
Nadmierny wzrost liczby
bakterii i zakażenia
pasożytami
ślepe pętle uchyłki jelit
sklerodermia
choroba Whipple’a
sprue tropikalne
kwasica D-mleczanowa
Różne
neuropatia cukrzycowa
niedoczynność przytarczyc
niedoczynność tarczycy
Z: Glickman R. In: Wyngaarden JB, Smith LH Jr, eds. Cecil’s Textbook of Medicine, 16th ed., Philadelphia: WB Saunders, 1982:678–690.
sznurach tylnych i w móżdżku, przypisywane są nie tyle złemu
wchłanianiu, co wrażliwości na gluten, ale dokładna patogeneza
objawów nie jest znana.
Bariatria oznacza leczenie chorobliwej otyłości, a liczba zabiegów chirurgii bariatrycznej wykonywanych w Stanach
Zjednoczonych szybko się zwiększa. Większość ze stosowanych
procedur zmniejsza objętość żołądka. Powikłania neurologiczne
są rzadkie, ale różnorodne w swojej naturze i wynikają prawdopodobnie z zaburzeń wchłaniania i obfitych wymiotów (tab.
168.4). Do grupy szczególnego ryzyka należą chorzy bardzo szybko
tracący na wadze, nie otrzymujący suplementacji witaminowej
lub z wcześniejszymi niedoborami żywieniowymi. Częstość występowania neuropatii w programie APGARS (Acute Post-Gastric
Reduction Surgery) wynosi 6 na 10 000 zabiegów. Niedobory
witaminowe (B12, tiamina lub wielowitaminowe) stwierdzono
u 40% chorych z neuropatią, ale suplementacja witamin nie zawsze przynosiła poprawę. Powikłania neurologiczne niedoboru
tiaminy po operacjach bariatrycznych są szeroko znane. Chociaż
występują rzadko, lekarze i pacjenci powinni pamiętać o tych
szkodliwych, a potencjalnie poddających się leczeniu zaburze-
Zespół
Przyczyna
Encefalopatia Wernickego
niedobór tiaminy
Zespół Korsakowa
niedobór tiaminy
Neuropatia z niedoboru tiaminy (postać sucha beri-beri)
niedobór tiaminy
Polineuropatia w zaburzeniach żywienianiedobory wielowitaminowe
Neuropatia z niedoboru witaminy B12 niedobór witaminy B12
Mielopatia z niedoboru miedzi niedobór miedzi
Zespół Guillaina-Barrégo
zapalenie
Zmodyfikowane wg Chang CG, Adams-Huet B, Provost DA. Acute post-gastric
reduction burgery (APGARS) neuropathy. Obes Surg. 2004;14:182–189; Kumar
N, McEvoy KM, Ahlskog JE. Myelopathy due to copper deficiency following
gastrointestinal surgery. Arch Neurol. 2003; 60:1782–1785 oraz Koike H, Misu
K, Hattori N et al. Postgastrectomy polyneuropathy with. thiamine deficiency.
J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2001; 71:357–362.
niach. Wszystkie zaburzenia, takie jak encefalopatia Wernickego
z różnymi stopniami zaburzeń świadomości, delirium, ataksją,
oftalmoplegią z oczopląsem lub izolowaną bez oczopląsu i ataksji,
zespół Korsakowa z demencją amnestyczną i czuciowo-ruchowa
polineuropatia z towarzyszącym bólem, współistniejące z suchą
postacią (dry) beri-beri zdarzają się oddzielnie lub w różnych kombinacjach, najczęściej w pierwszych kilku miesiącach od zabiegu.
Objawy mogą się jednak rozpocząć także dekady po operacji.
Alkoholicy po zabiegach gastroenterologicznych są szczególnie
podatni na choroby związane z niedoborem tiaminy.
Operacje gastroenterologiczne mogą także powodować nabyte
niedobory innych istotnych składników żywieniowych. Niedobór
miedzi, choć wyjątkowo rzadki, może się przejawiać mielopatią lub neuropatią i był obserwowany u chorych po zabiegach
gastroenterologicznych. Chorzy ci mają problemy z chodem,
stwierdza się u nich ataksję tylnosznurową i spastyczność; może
również występować zanik nerwów wzrokowych, a całość może
naśladować podostre złożone zwyrodnienie rdzenia wynikające
z niedoboru witaminy B12. Niedobór miedzi może być także skutkiem nadmiernego spożycia cynku lub żelaza, choroby trzewnej,
sprue tropikalnej i niezwiązanej z tropikami, biegunki lub mukowiscydozy.
Przewlekłe biegunki, bez względu na przyczynę, w tym także
wywołane zaburzeniami wchłaniania lub nadużywaniem środków
przeczyszczających, mogą powodować hipokaliemię i wynikającą
z niej przewlekłą miopatię, ostre porażenia lub ostrą mioglobinurię. Ostra hipofosfatemia może występować u alkoholików
leczonych z powodu utraty płynów i elektrolitów, u osób chorych
na cukrzycę po leczeniu kwasicy ketonowej lub w przypadku
przekarmienia. W tych okolicznościach niedowład kończyn może
imitować zespół Guillaina-Barrégo. Ostre zaburzenia elektrolitowe
mogą wywołać polineuropatię. Do obrazu klinicznego należą czasem również napady drgawkowe lub śpiączka.