jesień 2014 - Flora Praszka
Transkrypt
jesień 2014 - Flora Praszka
JESIEŃ 2014 KATALOG TOTALNIE SKUTECZNY HERBICYD ¬ czyste od: maków, chabrów, rumianów, rdestów, przetaczników, przytuli, fiołków, miotły zbożowej i całej reszty ¬ chroni pole przed chwastami, pilnuje, aby zboże dobrze rosło i wysoko plonowało ¬ bardzo pomocny w każdym gospodarstwie ¬ brak ograniczeń w doborze roślin następczych www.flora-praszka.pl POWITANIE e OCHRONA HERBICYDOWA Jak skutecznie zwalczać chwasty w rzepaku? Zwalczanie chwastów jest najważniejszym zabiegiem, który należy wykonać w uprawach rzepaku ozimego. Najlepsze rezultaty dają zabiegi doglebowe, wykonywane do 3 dni po siewie, które niszczą konkurencję chwastów już od samych wschodów. s. 23 r ⏩ BIOSTYMULACJA ROŚLIN Jak wspomóc rzepak jesienią? Planując siew rzepaku ozimego, warto zastanowić się, jak można dodatkowo wspomóc rośliny uprawne, żeby podczas żniw uzyskać zadowalający plon. s. 49 t ⏩ OCHRONA HERBICYDOWA Jak zwalczać chwasty w zbożach? Pierwszym zabiegiem najczęściej wykonywanym jesienią w zbożach jest ochrona herbicydowa. Chwasty, czyli rośliny segetalne, towarzyszą roślinom uprawnym od początku ich rozwoju. s. 87 Szanowni Państwo, zgodnie z kilkuletnią tradycją przedstawiamy Państwu najnowszą edycję naszego katalogu „Jesień 2014”. W katalogu tym pragniemy przedstawić propozycję odmian rzepaku ozimego oraz zbóż. Proponujemy Państwu oprócz znanych i sprawdzonych odmian również nowości, które zostały specjalnie wyselekcjonowane z myślą o Państwa potrzebach. Katalog zawiera także wybrane elementy ochrony, pielęgnacji oraz nawożenia. W dobie optymalizacji kosztów produkcji rolnej, jednymi z najważniejszych elementów wpływających na jakość plonów i wynik ekonomiczny gospodarstw rolnych jest dobór właściwej odmiany oraz pewne i sprawdzone technologie ochrony przed chwastami, chorobami i szkodnikami. Takie rozwiązania znajdą Państwo w naszym katalogu. Zachęcamy do lektury oraz zapraszamy do współpracy z naszymi przedstawicielami działającymi w terenie. u ⏩ OCHRONA PRZED SZKODNIKAMI Jesienne szkodniki zbóż Intensyfikacja upraw zbóż, uproszczenia w agrotechnice i strukturze zasiewów, oraz zmiany klimatyczne są przyczynami coraz częściej występującego zagrożenia ze strony mało znanych, dotychczas mniej ważnych szkodników. s. 103 ⏩ Z wyrazami szacunku, Prezes i Pracownicy Flora Sp. z o.o. JESIEŃ 2014 1 SPIS TREŚCI Kelpak • 53 Toto 75 SG • 97 Jak poprawnie uprawiać rolę pod rzepak? • 4 Nano Active® • 54 Trimax 50 SG • 98 Nano Active Forte® • 55 Lentipur Flo 500 SC • 99 Jesienią zadbaj o plon rzepaku • 5 Opti Rzepak • 57 Izoherb 500 SC • 100 Bor Extra 21 • 58 Kiler 360 SL • 102 RZEPAK • 3 MATERIAŁ SIEWNY RZEPAKU • 7 Rohan F1 • 8 Cropvit B • 59 DK Exclusiv • 10 Cropvit PK • 60 ZBOŻA • 61 Inspiration F1 • 14 Alessio F1 • 15 Uprawa roli pod zboża • 62 Sidney • 16 Przedsiewne nawożenie zbóż • 63 Galileo • 20 Chagall • 21 Jak skutecznie zwalczać chwasty w rzepaku? • 23 Jesienny program ochrony herbicydowej upraw rzepaku • 28 Naspar 500 SC • 30 Devrinol Top 375 CS • 31 Permuson 416 SC • 32 Elegant 05 EC • 34 Jak skutecznie zwalczyć szkodniki w rzepaku? • 35 Fazy rozwoju roślin rzepaku jesienią a zagrożenia plantacji rzepaku • 39 DelCaps 050 CS • 40 Pyrifos 480 EC • 41 Sherpa 100 EC • 42 2 MATERIAŁ SIEWNY ZBÓŻ • 65 Technologia to jakość • 66 Kwalifikowany materiał siewny zbóż • 67 Bardzo ważny jest wybór odmiany... • 68 Linus • 70 Joker • 72 Jesienny program zaprawiania i ochrony fungicydowej zbóż • 112 Propico 250 EC • 114 Premis 025 FS • 115 Omnix 025 FS • 116 Jak polepszyć odporność i wiosenny start zbóż? • 117 Jesienny program nawożenia dolistnego i biostymulacji upraw zbóż • 120 Kelpak • 121 Potenzial • 76 Nano Active® • 122 Barryton • 77 Nano Active Forte® • 123 Porównanie cech użytkowych i wartości gospodarczej odmian pszenicy ozimej – oferta Chemirolu • 78 Pizarro • 79 Agostino • 80 SU Allawi F1 • 81 Dańkowskie Amber • 82 California • 83 Jak zabezpieczyć ziarno przed porastaniem? • 86 Jesienny program ochrony fungicydowej upraw rzepaku • 46 Jesienny program ochrony herbicydowej roślin zbóż • 91 Jak zwalczać chwasty w zbożach? • 87 Galaper 200 EC • 92 Jak wspomóc rzepak jesienią? • 49 Galmet 20 SG • 93 Jesienny program nawożenia dolistnego i biostymulacji upraw rzepaku • 52 Pakiet handlowy Galaper 200 EC + Galmet 20 SG • 95 JESIEŃ 2014 Jak chronić zboża przed chorobami? • 109 Platin • 74 Jak skutecznie chronić rzepak przed chorobami grzybowymi i prawidłowo przygotować uprawę do zimy? • 43 Brasifun 250 EC • 47 Pyrifos 480 EC • 107 DelCaps 050 CS • 108 SY Polana • 12 DK Cadet • 18 Jesienne szkodniki zbóż • 103 Dynamic Cresco • 124 Opti Zboża • 125 Cropvit Mn/Cu • 126 Cropvit PK • 127 DZIAŁ SKUPU PŁODÓW ROLNYCH • 129 ADIUWANTY • 133 Adiuwanty: większa pewność działania pestycydów • 134 Działanie adiuwantów • 135 Asystent+ • 136 Partner+ • 137 Clean Speed • 138 Antypiano • 138 RZEPAK MATERIAŁ SIEWNY OCHRONA, NAWOŻENIE, PIELĘGNACJA I BIOSTYMULACJA ROŚLIN RZEPAKU 5 agrotechnika w uprawie rzepaku Jak poprawnie uprawiać rolę pod rzepak? Bartosz Waniorek 6 Chemirol Spośród wszystkich roślin uprawnych najtrudniej uzyskać wysokie i satysfakcjonujące plony rzepaku ozimego. Wymaga on znacznych nakładów finansowych, które przeznaczane są głównie na środki ochrony roślin, nawożenie mineralne oraz nawożenie nalistne. Jednak poniesienie wysokich nakładów na produkcję nie zawsze idzie w parze z odpowiednio wysokimi plonami. Co jeszcze możemy zrobić, żeby produkcja rolna w tym segmencie była bardziej opłacalna? Skupmy teraz swoją uwagę na agrotechnice. P lony niższe od zakładanych bardzo często związane są z pewnymi uchybieniami podczas planowania i wykonywania zabiegów agrotechnicznych, do których należy zaliczyć także uprawę roli. Powszechna jest opinia, że pierwszym krokiem w kierunku uzyskania wysokich plonów jest niewątpliwie terminowy siew rzepaku ozimego. Jest on ściśle określony dla danego regionu Polski. Idealnym przedplonem dla rzepaku są rośliny stosunkowo szybko „schodzące” z pola, takie jak jęczmień ozimy. Mimo to, ze względu na duży udział pszenicy ozimej w strukturze zasiewów, jest ona bardzo często przedplonem dla rzepaku ozimego. Wiąże się to ze znacznym skróceniem czasu od momentu zbioru pszenicy ozimej do siewu rzepaku ozimego, który musi zostać optymalnie wykorzystany do przeprowadzenia wszystkich niezbędnych zabiegów uprawowych. Zapominamy często, że oprócz odpowiedniego terminu siewu, równie ważne jest wcześniejsze przeprowadzenie niezbędnych zabiegów uprawowych, które powinny być wykonane ze szczególną starannością. FOT. 1. S krócony palowy system korzeniowy rzepaku rosnącego na glebach o niewłaściwej strukturze. 4 JESIEŃ 2014 | rzepak Po zbiorze rośliny przedplonowej rzepaku ozimego należy możliwie szybko wykonać podorywkę w przypadku tradycyjnej uprawy roli lub powierzchniową uprawę gleby, gdy stosujemy uproszczenia w uprawie. Za rezygnacją z tradycyjnej podorywki w uprawie ścierniska przemawia przede wszystkim jej niska wydajność w porównaniu z agregatami do uprawy uproszczonej lub broną talerzową. Niezależnie od systemu uprawy roli, prawidłowo przeprowadzona uprawa pożniwna, oprócz przykrycia resztek pożniwnych powinna niszczyć chwasty występujące na powierzchni pola oraz stwarzać optymalne warunki do retencji wody z opadów letnich w warstwie uprawnej gleby. Teoretycznie, po około 2–3 tygodniach po uprawie pożniwnej można wykonać zespół zabiegów przedsiewnych, jednak w praktyce okres ten jest znacznie skrócony. Siew rzepaku ozimego może być poprzedzony orką siewną połączoną z zastosowaniem wału wgłębnego Campbella, który przyspiesza naturalne osiadanie gleby – trwające naturalnie nawet do 3 tygodni. Orka siewna może z powodzeniem zostać zastąpiona przez głęboką uprawę uproszczoną, nawet do głębokości 25 cm. Specjalistyczne agregaty do uprawy uproszczonej wyposażone są w wały stalowe, gumowe, które również przyspieszają naturalne osiadanie gleby i wyrównują powierzchnię pola. W związku z małą ilością czasu potrzebną na przeprowadzenie szeregu zabiegów uprawowych w tradycyjnym systemie uprawy roli coraz większą popularność wśród rolników zyskują uproszczenia w uprawie roli pod rzepak. Dotyczy to zwłaszcza producentów rolnych gospodarujących na dużych areałach, którzy muszą zoptymalizować prace polowe. Siew rzepaku ozimego wykonywany jest głównie agregatami uprawowo-siewnymi, które dodatkowo doprawiają glebę bezpośrednio przed siewem, gwarantując tym samym odpowiednie przygotowanie „łoża siewnego”. Celem wszystkich zabiegów uprawowych przeprowadzonych przed siewem rzepaku ozimego jest stworzenie optymalnych warunków do kiełkowania i wzrostu roślin. Prawidłowo wykonane zabiegi uprawowe nie tylko wpływają na układ gleby, ale również ograniczają ilość brył na powierzchni pola, a tym samym wpływają na skuteczność walki z chwastami. Niewłaściwe przeprowadzenie zabiegów uprawowych przed siewem nie tylko wpływa negatywnie na dynamikę wschodów, ale również warunkuje nieprawidłowy rozwój systemu korzeniowego w dalszych fazach wzrostu. Gleba nadmiernie zagęszczona, o zdegradowanej strukturze i zaburzonym prawidłowym układzie, ogranicza rozwój palowego systemu korzeniowego, powodując jego skrócenie (fot.1). Tym samy rzepak ozimy nie może w pełni korzystać z składników pokarmowych zakumulowanych w głębszych warstwach gleby. ● 5 nawożenie mineralne w uprawie rzepaku Jesienią zadbaj o plon rzepaku Michał Laszczyński 6 Chemirol Rzepak jest rośliną, która określa i koduje swój przyszły plon jeszcze przed spoczynkiem zimowym. Dlatego, ważne jest zapewnienie takich warunków rozwojowych w okresie jesiennym, aby uzyskać jak najwyższy potencjał plonotwórczy. Prawidłowa struktura roślin powinna uwzględniać 10–12 w pełni rozwiniętych liści, odpowiednią średnicę szyjki korzeniowej (około 10 mm) oraz dobrze rozwinięty system korzeniowy. Właśnie w takiej fazie w rzepaku różnicują się stożki wzrostu i koduje liczba pędów bocznych, które są nośnikiem około 80% plonu. A by uzyskać wysoki potencjał plonu, warto zadbać o odpowiednią obsadę roślin, która w zależności od odmiany powinna mieścić się w przedziale 35–50 roślin na m2, ale również o prawidłowy poziom nawożenia jesiennego. Odpowiednia zasobność gleby umożliwia wytworzenie prawidłowej rozety liściowej, zwiększa mrozoodporność roślin oraz gwarantuje stabilność plonowania – niezależnie od warunków klimatycznych. 1 Jesienią: potas, fosfor, azot siarka Przedsiewne nawożenie powinno obejmować aplikację potasu, fosforu, azotu i siarki. Oprócz podstawowych makroskładników, konieczne jest stosowanie mikroskładników, które pomagają w prawidłowym funkcjonowaniu młodych roślin, podwyższając ich mrozoodporność. W czasie całego okresu wegetacji rzepak plonujący na poziomie 45 dt*ha-1 pobiera z gleby około 260 kg N, 120 kg P2O5, 340 kg K2O, 110 kg Ca, 60 kg MgO oraz 175 kg SO3. Prawidłowa strategia nawożenia powinna uwzględniać podział na dawki jesienne i wiosenne. Ważne jest jednak, aby jesienią nie doszło do sytuacji zagłodzenia plantacji na skutek niskiego nawożenia przedsiewnego (jak zdarzało się częstokroć w ubiegłym sezonie) lub przedłużającego się okresu wegetacji (Fot. 1). Nawozy fosforowe należy stosować przedsiewnie nawet na glebach lekkich. Jesienne nawożenie ma na celu doprowadzenie zasobności gleby w poszczególne składniki do przedziału średniego jak również wprowadzenie takich ilość nawozów, które nawet w warunkach stresowych zostaną pobrane przez rośliny. Zakładając, że zasobność gleby w fosfor i potas kształtuje się w przedziale wysokim (tj. 5–20 mg P2O5 i 20–25 mg K2O / 100 mg gleby dla gleby średniej) dla uzyskania plonu w przedziale 40–47 dt*ha-1a należy wprowadzić przedsiewnie około 180 kg K2O oraz 100 kg P2O5. Jeżeli jednak zasobność stanowiska jest niska, dawkę stosowanych nawozów należy zwiększyć znacznie, wysiewając dawki przekraczające potrzeby żywieniowe. JESIEŃ 2014 | rzepak 5 Biorąc pod uwagę tempo przemieszczania się fosforu i potasu w glebie, warto pamiętać, że fosfor jest słabo mobilny, dlatego nie ma większego ryzyka wymywania składnika poza strefę systemu korzeniowego rzepaku. Stąd też nawozy fosforowe należy stosować przedsiewnie nawet na glebach lekkich. Pomimo większej mobilności potasu w glebie, również ten składnik powinien być wysiany i wymieszany z glebą już jesienią. Istnieje możliwość stosowania nawozów potasowych powschodowo, w terminie 4–5 tygodni po wschodach, jednakże brak wymieszania składnika z glebą i niewystarczająca jej wilgotność znacznie ogranicza rozpuszczalność i dostępność dla roślin. Wyjątek stosowania nawozów potasowych stanowią gleby lekkie, piaszczyste, gdzie istnieje duże ryzyko wymywania nawozów. W takiej sytuacji zaleca się stosowanie dawek dzielonych w proporcjach 3/4 dawki stosowana przedsiewnie, 1/4 całkowitej ilości wysiane wczesną wiosną. Wiosenny wysiew nawozu ma na celu dostarczenie potasu w górną strefę korzeniową, która najszybciej się ogrzewa i z której składniki pokarmowe są pobierane. Potas z głębszych warstw gleby zostanie pobrany w późniejszym terminie, po pełniej regeneracji całego systemu korzeniowego. Stosowanie nawozów fosforowych pozytywnie wpływa na fizjologię rzepaku: 66prawidłowy rozwój systemu korzeniowego – dobrze rozwinięty zapewnia dostępność wody, składników pokarmowych w głębszych warstw gleby, 66lepszą kondycję i zimotrwałość roślin. Rola potasu widoczna jest natomiast w postaci: 66wyższej tolerancji młodych roślin na okres niedoboru wody, 66mocniejszej koncentracji soków komórkowych oraz wzrostu tolerancji na niskie temperatury, 66zwiększenia pobierania azotu i wzrostu jego wartości plonotwórczej, 66zmniejszenia podatności na ataki szkodników i chorób. Prawidłowe nawożenie jesienne rzepaku, oprócz fosforu i potasu, wymaga stosowania głównego składnika plonotwórczego, jakim jest azot. Rzepak od początku rozwoju do fazy kwitnienia pobiera od 160 do 220 kg N, z czego pobranie jesienne sięga nawet 100 kg*ha-1. Dlatego już w okresie jesiennym należy zapewnić odpowiednią dostępność azotu, szczególnie na stanowiskach ubogich, gdzie przedplonem były rośliny zbożowe i nie stosowano żadnych nawozów azotowych w celu mineralizacji plonu ubocznego. W takiej sytuacji wysiew azotu w dawce 35–45 kg*ha-1 pozwoli na prawidłowy rozwój roślin przed zimą. Jeżeli w czasie jesiennej wegetacji plantacje rzepaku na skutek niekorzystnej pogody lub niskiej dostępności składników pokarmowych prezentują 6 JESIEŃ 2014 | rzepak słabą kondycję, coraz częstszym zabiegiem jest dodatkowe stosowanie azotu nalistnie w formie saletry amonowej lub mocznika. Należy jednak pamiętać, że zbyt późna aplikacja może prowadzić do wyniesienia pąka wierzchołkowego (szczególnie w przypadku odmian wysiewanych terminowo), a także zwiększyć uwodnienie roślin, obniżając mrozoodporność (FOT. 1). 2 Jesienią warto zadbać również o mangan i bor Te dwa mikroelementy mają szczególne znaczenie w prawidłowym rozwoju młodych roślin i przygotowaniu plantacji do zimy (FOT. 2). Zarówno bor, jak i mangan stymulują aktywność rozwoju systemu korzeniowego, dzięki czemu roślina efektywniej pobiera składniki pokarmowe z gleby. W konsekwencji rośliny zwiększają zawartość węglowodanów w komórkach, obniżając punkt zamarzania soku komórkowego. Nawożenie mikroelementami należy przeprowadzać w fazie min. 5 liści rzepaku. W przypadku ciepłej i przedłużającej się wegetacji jesienne nawożenie mikroelementami należy powtórzyć, co widoczne było w poprzednich latach, w których jesienna dawka boru przekraczała 350 g/ha. W przypadku niskiego poziomu magnezu i siarki w glebie, do zabiegów mikroelementowych należy dodać siarczan magnezu. Niedobór siarki i magnezu w stadium wykształcania rozety przekłada się na redukcję systemu korzeniowego, jak również liczby pędów bocznych. Na stanowiskach ubogich w magnez i o niskim pH – poniżej 6,0 (gleby gliniaste) czy poniżej 5,7 (gleby piaszczyste) – już w okresie jesiennym należy zastosować nawozy zawierające magnez i siarkę w formie doglebowej. ● FOT. 2. P usta przestrzeń wewnątrz korzenia rzepaku w okresie jesiennym świadczy o głębokim niedoborze boru. Mangan i bor mają szczególne znaczenie w prawidłowym rozwoju młodych roślin i przygotowaniu plantacji do zimy. FOT. 1. N iski poziom nawożenia jesiennego lub jego brak przekłada się na słabą kondycję roślin, co w efekcie prowadzi do mniejszej mrozoodporności. MATERIAŁ SIEWNY RZEPAKU SPIS TREŚCI Rohan F1 • 8 DK Exclusiv • 10 SY Polana • 12 Inspiration F1 • 14 Alessio F1 • 15 Sidney • 16 DK Cadet • 18 Galileo • 20 Chagall • 21 Rohan F1 Hodowca: Rapool-NPZ Odmiana: MieszańcowazrestorowanawsystemieMSL Rejestracja: Polska2008r. Idealny na polskie pola! Wysoki potencjał i bardzo dużą niezawodność plonowania wykazuje w warunkach okresowych niedoborów wody i gleb mozaikowych. Znakomita zimotrwałość i zdolności regeneracyjne roślin zapewniają powodzenie uprawy. Wartość użytkowa Plon nasion Zawartość tłuszczu Stabilne, na bardzo wysokim poziomie plonowanie, w doświadczeniach porejestrowych COBORU w latach 2011‑2013 42,1dt/ha=115%wzorca 2013 49,5dt/ha=110%wzorca Wysoka Plon tłuszczu Bardzo wysoki 19,7%dt/ha=109%wzorca (wg COBORU 2012 r.) Profil agronomiczny Cechy rolnicze Termin siewu Optymalny do opóźnionego Początek kwitnienia Średniowczesny Norma wysiewu Dojrzałość techniczna do zbioru Pokrój roślin Tolerancja 40‑50 szt. żywych nasion na m2 Średniowczesny Rośliny średniowysokie w typie kompaktowym tworzące zwarty łan niska średnia wysoka małe/słaba średnie/średnia duże/wysoka Wyleganie Sucha zgnilizna kapustnych Zgnilizna twardzikowa Czerń krzyżowych Wymaganiaglebowe Zimotrwałość Vice lider rynku odmianmieszańcowychrzepakuwPolscewlatach2012i2013r. 8 JESIEŃ 2014 | rzepak | materiał siewny Rohan F1 Wyniki Średni plon nasion rzepaku (% wzorca) w doświadczeniach porejestrowych COBORU Plon nasion odmian rzepaku (% wzorca) w regionach kraju w doświadczeniach porejestrowych COBORU w latach 2011 ‑ 2013 JESIEŃ 2014 | rzepak | materiał siewny 9 DK Exclusiv Hodowca: Monsanto Odmiana: MieszańcowazrestorowanasystememOgura Rejestracja: Polska2013r. All inclusive Wysoki potencjał, stabilność i niezawodność plonowania potwierdzone w kolejnych latach – także w trakcie ekstremalnych warunków zimowych lat 2011‑2012. Wartość użytkowa Plon nasion Zawartość tłuszczu Wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych COBORU w latach 2011–2013 46,1dt/ha=110%wzorca Wysoka 47,3% (wg COBORU l. 2011‑2013) Plon tłuszczu Wysoki 19,9dt/ha=104%wzorca (wg COBORU l. 2011‑2013) Profil agronomiczny Cechy rolnicze Termin siewu Optymalny do opóźnionego Początek kwitnienia Średniowczesny Pokrój roślin Rośliny o średniej wysokości i małym stopniu ugięcia łanu Norma wysiewu Dojrzałość techniczna do zbioru 45‑50 szt. żywych nasion na m2 Średniowczesna Tolerancja niska średnia wysoka małe/słaba średnie/średnia duże/wysoka Wyleganie Sucha zgnilizna kapustnych Zgnilizna twardzikowa Czerń krzyżowych Wymaganiaglebowe Zimotrwałość Doświadczenia rejestrowe COBORU 10 JESIEŃ 2014 | rzepak | materiał siewny Odmiana Kwitnienie wl.2011-2013 [Dniod1styczna] Dojrzałość techniczna do zbioru wl.2011-2013 [Dniod1styczna] Wysokość roślin wl.2011-2012 [cm] DKExclusiv 121 188 137 Visby 121 188 139 Artoga 121 188 140 DK Exclusiv Wyniki Średni plon nasion rzepaku (% wzorca) w doświadczeniach rejestrowych COBORU Średni plon nasion rzepaku (% wzorca) w regionach kraju w doświadczeniach rejestrowych COBORU w l. 2011‑2013 Wzorzec stanowi średni plon nasion odmian: Chagall, Pamela/Monolit, Visby F1, Artoga F1 JESIEŃ 2014 | rzepak | materiał siewny 11 SY Polana Hodowca: Syngenta Odmiana: Mieszańcowazrestorowana systememSafe-cross Rejestracja: Polska2014r. Nowość! Pola na Polanę! Potencjał i stabilność plonowania w połączeniu z wczesnością kwitnienia i wyjątkową zdrowotnością odmiany zapewniają bezpieczeństwo i powodzenie uprawy. Wartość użytkowa Plon nasion Zawartość tłuszczu Wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych COBORU w latach 2011–2013 45,6dt/ha=109%wzorca Wysoka 47,2% (wg COBORU l. 2011‑2013) Plon tłuszczu Wysoki 19,7dt/ha=103%wzorca(wg COBORU l. 2011‑2013) Profil agronomiczny Cechy rolnicze Termin siewu Optymalny do opóźnionego Początek kwitnienia Wczesny Pokrój roślin Średniowysokie o niskim stopniu ugięcia łanu Norma wysiewu 45‑50 szt. żywych nasion na m2 Dojrzałość techniczna do zbioru Tolerancja Średniowczesna niska średnia wysoka małe/słaba średnie/średnia duże/wysoka Wyleganie Sucha zgnilizna kapustnych Zgnilizna twardzikowa Czerń krzyżowych Wymaganiaglebowe Zimotrwałość Termin kwitnienia i dojrzałości technicznej. Lata zbioru 2011‑2013. Badania rej. COBORU (odchylenie ‑ dni) 12 Wysokość roślin [cm] Odmiana Początek kwitnienia [data] Dojrzałość techniczna [data] Wzorzec 5maj 9lipiec SYPolana -1 1 146 Visby 0 0 144 Artoga 0 0 144 JESIEŃ 2014 | rzepak | materiał siewny Porażenie odmian przez choroby. Badania rej. COBORU l. 2011‑2013 SY Polana Wyniki Średni plon nasion rzepaku (% wzorca) w doświadczeniach rejestrowych COBORU Średni plon nasion rzepaku (% wzorca) w regionach kraju w doświadczeniach rejestrowych COBORU w l. 2011‑2013 Wzorzec stanowi średni plon nasion odmian: Chagall, Pamela, Visby F1, Artoga F1 JESIEŃ 2014 | rzepak | materiał siewny 13 Inspiration F1 Hodowca: Rapool-DSV Odmiana: MieszańcowazrestorowanawsystemieOgura Rejestracja: Polska2011r. Zainspiruj swoje pole ! Bardzo wysoki potencjał plonowania i mrozoodporność gwarantują pewność zbioru i maksymalne efekty uprawy w warunkach intensywnej technologii. Wartość użytkowa Plon nasion Zawartość tłuszczu Bardzo wysokie i względnie stabilne plonowanie w doświadczeniach COBORU: rejestrowych l. 2009‑2011 46,9dt/ha=118%wzorca Wysoka 45,8% (wg COBORU 2011 r.) Plon tłuszczu Bardzo wysoki Profil agronomiczny Cechy rolnicze Termin siewu Do opóźnionych zasiewów Początek kwitnienia Średniowczesny do średniopóźnego Norma wysiewu Dojrzałość techniczna do zbioru Pokrój roślin 45‑50 szt. żywych nasion/m2 Średniowczesna Rośliny dość wysokie o niskim stopniu ugięcia łanu Tolerancja niska średnia wysoka małe/słaba średnie/średnia duże/wysoka Wyleganie Sucha zgnilizna kapustnych Zgnilizna twardzikowa Czerń krzyżowych Wymaganiaglebowe Zimotrwałość Średni plon nasion Średni plon nasion w doświadczeniach w doświadczeniach rzepaku (% wzorca) rejestrowych COBORU w l. 2009‑2011 14 JESIEŃ 2014 | rzepak | materiał siewny rzepaku (% wzorca) porejestrowych COBORU Alessio F1 Hodowca: Limagrain Odmiana: MieszańcowazrestorowanasystememOgura Rejestracja: Polska2012r. Ole Ale! Wyjątkowa synergia potencjału plonowania, znakomitej zimotrwałości i wczesności odmiany a także elastyczność w wyborze stanowiska przy możliwych uproszczeniach w przedsiewnej agrotechnice! Wartość użytkowa Plon nasion Zawartość tłuszczu Wysokie i względnie stabilne plonowanie w kolejnych latach w doświadczeniach rejestrowych COBORU w l. 2009‑2011 45,4dt/ha=114%wzorca Wysoka 47,5% (wg COBORU l. 2009‑2011) Plon tłuszczu Bardzo wysoki Profil agronomiczny Cechy rolnicze Termin siewu Do opóźnionych zasiewów Początek kwitnienia Wczesny Pokrój roślin Rośliny średniej wysokości i średnim stopniu ugięcia łanu Norma wysiewu Dojrzałość techniczna do zbioru Tolerancja 45‑50 szt. żywych nasion/m2 Wczesna niska średnia wysoka małe średnie duże Wyleganie Sucha zgnilizna kapustnych Zgnilizna twardzikowa Czerń krzyżowych Wymaganiaglebowe Zimotrwałość Średni plon nasion rzepaku (% wzorca) w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU JESIEŃ 2014 | rzepak | materiał siewny 15 Sidney Hodowca: Saatbau Odmiana: Populacyjna Rejestracja: Polska2014r. Nowość ! „Liniówka” z mocą hybrydy Wyjątkowo wysoki potencjał plonowania nasion porównywalny ze wzorcowymi odmianami mieszańcowymi. Znakomita zdolność przezimowania przy dużej tolerancji na główne choroby. Wartość użytkowa Plon nasion Zawartość tłuszczu Wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych COBORU l. 2012‑2013 48,3dt/ha=105%wzorca Średnia 47,1% (wg COBORU l. 2012‑2013) Nr 1 wśród odmian populacyjnych w doświadczeniach rejestrowych COBORU 2012-2013 roku. Wysoki 21,3dt/ha=108%wzorca(wg COBORU l. 2012‑2013) Plon tłuszczu Profil agronomiczny Cechy rolnicze Termin siewu Optymalny Początek kwitnienia Średniopóźny Norma wysiewu Dojrzałość techniczna do zbioru Pokrój roślin Tolerancja 50‑55 szt. żywych nasion na m2 Średniowczesna do średniopóźnej Rośliny niższe o średnim stopniu ugięcia łanu niska średnia wysoka małe/słaba średnie/średnia duże/wysoka Wyleganie Sucha zgnilizna kapustnych Zgnilizna twardzikowa Czerń krzyżowych Wymaganiaglebowe Zimotrwałość Mrozoodporność Ilość martwych roślin (%) odmian liniowych i mieszańcowych współtworzących wzorzec w doświadczeniach rejestrowych COBORU po zimie 2011/2012 16 JESIEŃ 2014 | rzepak | materiał siewny Porażenie odmian przez choroby. Badania rej. COBORU l. 2012‑2013 Sidney Wyniki Średni plon nasion rzepaku (% wzorca) w doświadczeniach rejestrowych COBORU w l. 2012‑2013 Wzorzec stanowi średni plon nasion odmian: Chagall, Pamela/Monolit, Visby F1, Artoga F1 Plon nasion rzepaku (% wzorca) w doświadczeniach rejestrowych COBORU w l. 2012‑2013 JESIEŃ 2014 | rzepak | materiał siewny 17 DK Cadet Hodowca: Monsanto Odmiana: Populacyjna Rejestracja: Polska2012r. Na szybki i dobry początek Wyróżnia się wczesnym terminem kwitnienia i zbioru oraz wysokim potencjałem plonowania w różnych warunkach klimatyczno‑glebowych. Znakomita zimotrwałość zapewnia duże bezpieczeństwo uprawy. Wartość użytkowa Plon nasion W doświadczeniach rejestrowych COBORU w latach 2010‑2013 42,1dt/ha=104%wzorca Zawartość tłuszczu Średnia 45,6%(wg COBORU 2012r.) Plon tłuszczu Wysoki 17dt/ha=102% wzorca (wg COBORU l. 2010‑2012) Profil agronomiczny Cechy rolnicze Termin siewu Optymalny Początek kwitnienia Wczesny (1 dzień wcześniej niż Chagall) Norma wysiewu Dojrzałość techniczna do zbioru Pokrój roślin Tolerancja 55‑60 szt. nasion na m2 Wczesna Rośliny niższe do średniowysokich niska średnia wysoka małe/słaba średnie/średnia duże/wysoka Wyleganie Sucha zgnilizna kapustnych Zgnilizna twardzikowa Czerń krzyżowych Wymaganiaglebowe Zimotrwałość Mrozoodporność Przezimowanie zarejestrowanych w 2012 roku populacyjnych zarejestrowanych w 2012 roku Ilość martwych rośliny rzepaku (%) odmian populacyjnych 18 JESIEŃ 2014 | rzepak | materiał siewny Stan roślin po zimie (skala 1‑9, gdzie 9 oznacza stan najlepszy) odmian DK Cadet Wyniki Średni plon nasion rzepaku (% wzorca) w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU Wzorzec stanowi średni plon nasion odmian: Chagall, Pamela/Monolit, Visby F1, Artoga F1 Średni plon nasion rzepaku (% wzorca) w regionach kraju w doświadczeniach rejestrowych COBORU (l. 2010‑2012) i porejestrowych (2013 r.) Doświadczenia rejestrowe COBORU Koniec kwitnienia 2010-2012 [26maj] Dojrzałość techniczna do zbioru [9lipiec] Wysokość roślin [cm] Odmiana Początek kwitnienia 2010-2012 [2maj] DKCadet -1 -1 0 140 Chagall 0 1 0 139 Pamela 1 0 2 141 VisbyF1 0 0 0 144 ArtogaF1 0 0 0 145 JESIEŃ 2014 | rzepak | materiał siewny 19 Galileo Hodowca: LantmännenSWSeed Odmiana: Populacyjna Rejestracja: KatalogEuropejski Ekonomiczna odmiana! Masz zysk, bo ma wszystko ! Duża efektywność ekonomiczna uprawy przez możliwe niższe nakłady. Znakomita tolerancja na choroby i siew na nawet słabszych stanowiskach zapewniające stabilne i wysokie plony. Wartość użytkowa Plon nasion Zawartość tłuszczu W badaniach rejestrowych w Niemczech uzyskała najwyższą ocenę wartości gospodarczej wśród odmian liniowych tzw. EWZ(Ertragswertzahl)–107%średniej badanychodmian. Wysoka Co to jest EWZ ? Plon tłuszczu Bardzo wysoki Na liczbową ocenę wartości składają się następujące cechy w proporcjach udziału: • Plonwporównaniuzewzorcemjakopodstawa • OdpornośćnaPhomawstosunkudowzorca,zwagą1 • Odpornośćnawyleganiewstosunkudowzorca,zwagą0,75 • Zawartośćglukozynolanówwstosunkudowzorca,zwagą0,25 Profil agronomiczny Cechy rolnicze Termin siewu Wczesny do optymalnego Początek kwitnienia Wczesny Norma wysiewu Dojrzałość techniczna do zbioru Pokrój roślin Tolerancja 45‑60 szt. żywych nasion na m2 Wczesna Kompaktowe rośliny o niskiej do średniej wysokości niska średnia wysoka małe/słaba średnie/średnia duże/wysoka Wyleganie Sucha zgnilizna kapustnych Zgnilizna twardzikowa Czerń krzyżowych Wymaganiaglebowe Zimotrwałość 20 JESIEŃ 2014 | rzepak | materiał siewny Chagall Hodowca: LantmännenSWSeed Odmiana: Populacyjna Rejestracja: Polska2009r. Uznany standard Wysoki potencjał plonowania nasion przy dużej stabilności plonowania w różnych warunkach klimatycznych i glebowych Polski. Wartość użytkowa Plon nasion Zawartość tłuszczu Wysokie i stabilne plony nasion w kolejnych latach doświadczeń porejestrowych COBORU. 2013 r. 45,0dt/ha=100%wzorca Wysoka 45,9% (wg COBORU 2011 r.) Plon tłuszczu Wysoki do bardzo wysokiego Profil agronomiczny Cechy rolnicze Termin siewu Optymalny i nieco opóźniony Początek kwitnienia Wczesny Pokrój roślin Rośliny średniej wysokości tworzące dużą liczbę rozgałęzień Norma wysiewu Dojrzałość techniczna do zbioru Tolerancja 50‑60 szt. żywych nasion na m2 Średniowczesna bocznych i łuszczyn niska średnia wysoka małe/słaba średnie/średnia duże/wysoka Wyleganie Sucha zgnilizna kapustnych Zgnilizna twardzikowa Czerń krzyżowych Wymaganiaglebowe Zimotrwałość Od 2009 roku Chagall niezmiennie jest składnikiem wzorca w COBORU. JESIEŃ 2014 | rzepak | materiał siewny 21 S K L E J A C Z BRAFIL Tworzy półprzepuszczalną powłokę Chroni przed wnikaniem wody opadowej Umożliwia oddawanie wody Umożliwia naturalne dojrzewanie wszystkich łuszczyn w łanie Zabezpiecza przed pękaniem i osypywaniem nasion Już nie pękam! X X X X X www.flora-praszka.pl Jak skutecznie zwalczać CHWASTY W RZEPAKU? Z walczanie chwastów jest najważniejszym zabiegiem, który należy wykonać w uprawach rzepaku ozimego. Najlepsze rezultaty dają zabiegi doglebowe, wykonywane do 3 dni po siewie, które niszczą konkurencję chwastów już od samych wschodów. Oczywiście, podczas wyboru metody oraz preparatów należy wziąć pod uwagę stan zachwaszczenia plantacji ( jakie chwasty występują), stopień zachwaszczenia (nasilenie poszczególnych gatunków chwastów) oraz warunki pogodowe i wilgotnościowe gleby. Na następnych stronach w 4 prostych krokach opisujemy skuteczną i ekonomicznie zasadną technologię ochrony plantacji przed chwastami. Paweł Talbierz Chemirol SPIS TREŚCI Jak skutecznie zwalczać chwasty w rzepaku? • 23 Jesienny program ochrony herbicydowej upraw rzepaku • 28 Naspar 500 SC • 30 Devrinol Top 375 CS • 31 Permuson 416 SC • 32 Elegant 05 EC • 34 FOT. 1. N iezwalczone w odpowiednim momencie chwasty nieodwracalnie zanieczyszczą wypracowany ciężką pracą plon rzepaku. JESIEŃ 2014 | rzepak 23 Na pytanie, kiedy zastosować herbicydy, aby ich skuteczność była najwyższa, odpowiedź jest tylko jedna: bezpośrednio po siewie! Kluczem we właściwej ochronie rzepaku ozimego przed chwastami jest nie tylko dochowanie terminu zastosowania preparatu, ale również dobór właściwych substancji aktywnych. KROK 1. KIEDY WYKONAĆ ZABIEG? Newralgicznym okresem w ochronie chwastobójczej rzepaku są pierwsze tygodnie po siewie, kiedy to rośliny uprawne zazwyczaj nie mają wigoru (przez skracający się dzień, coraz zimniejsze noce). Jednocześnie w tym samym czasie chwasty potrafią prowadzić intensywny rozwój, co odbija się oczywiście na kondycji plantacji. Dlatego na pytanie, kiedy zastosować herbicydy, aby ich skuteczność była najwyższa, odpowiedź jest tylko jedna. Bezpośrednio po siewie. W warunkach odpowiedniej wilgotności gleby zabieg ten będzie zabezpieczał uprawy rzepaku przez całą jesień i wiosnę. Dlatego istotne jest, aby w warunkach okresowej suszy zabieg wykonywany był późnym wieczorem lub nawet nocą, tak aby wykorzystać pojawiającą się rosę, która ułatwi związanie substancji aktywnej z glebą. Istnieje wprawdzie ryzyko, że taki zabieg nie będzie w 100% skuteczny, jednak z pewnością ograniczy on występowanie chwastów i wpłynie na ich łatwiejsze zwalczenie w zabiegu korekcyjnym. Ponadto zabieg herbicydami działającymi doglebowo powinien być również bezpieczny, aby nie wywołać efektu fitotoksyczności na młodych roślinach rzepaku. Jeżeli nie będzie możliwości wykonania zabiegu doglebowego, należy od fazy 2 liści właściwych rzepaku wykonać zabieg preparatami nalistnymi. Przy czym należy podkreślić, że opóźnione zabiegi herbicydowe nie wpływają tak korzystnie na ochronę potencjału plonowania rzepaku, jak zabiegi wykonane po siewie (patrz Tabela 1.). KROK 2. JAKIE CHWASTY STANOWIĄ NAJWIĘKSZY PROBLEM NA POLU? Kluczem we właściwej ochronie rzepaku ozimego przed chwastami jest nie tylko dochowanie terminu zastosowania preparatu, ale również dobór właściwych substancji aktywnych. Spośród wielu gatunków chwastów, które spotykamy na polach, do najgroźniejszych konkurentów rzepaku zaliczyć należy: fiołka polnego, przytulię czepną, rumiana polnego, marunę bezwonną, mak polny, bodziszka drobnego, chabra bławatka, komosę białą, taszniki i tobołki oraz samosiewy zbóż. Najczęściej występującym chwastem jest z pewnością fiołek polny, chwast piętra niskiego o małych wymaganiach dotyczących temperatury i wilgotności oraz kultury gleby, który szczególnie w początkowym okresie wegetacji stanowi duże zagrożenie dla rośliny uprawnej. W późniejszych fazach rozwojowych jego znaczenie maleje, ze względu na zdecydowanie szybszy wzrost pokroju rzepaku. Największe zagrożenie stanowią te chwasty które widać, szczególnie jeżeli przetrwają do wiosny i zakwitną. Zaliczamy do nich chabra bławatka, maki oraz gatunki rumianowate, które dojrzewając na plantacji, wydają nasiona i zanieczyszczają zbierany plon. Na glebach ciężkich i wilgotnych istotnym problemem jest przytulia czepna, której szybki rozwój i tworzenie kolejnych okółków bardzo mocno wpływa na osłabienie rozwoju rzepaku, a tym samym pogorszenie konkurencyjności. Nasiona przytulii są podobnej wielkości, co nasiona rzepaku, co utrudnia ich rozdzielenie przy zbiorze i pogarsza jakość zebranego towaru. Należy pamiętać o tym, że wszystkie chwasty, nawet te nisko rosnące, konkurują z rośliną uprawną o wodę, składniki pokarmowe, a w okresie jesiennym również o światło. Dlatego ich skuteczne zwalczenie jest niezbędne do uzyskania wysokiego plonu. TABELA 1. W pływ metody odchwaszczania na plon rzepaku. AgroBudziejewo 2013 Średni plon badanych kombinacji doglebowych oraz nalistnych (zbiór 2013) 24 JESIEŃ 2014 | rzepak Rodzaj zabiegu Plon [t/ha] Wzrost plonu (do kontroli) Zabiegi doglebowe 5,48 48,9 % Zabiegi nalistne 4,38 19,0 % Kontrola (bez zabiegu) 3,68 KROK 3. JAK WYBRAĆ ODPOWIEDNIE HERBICYDY? Wykonując zabieg doglebowy środkami chwastobójczymi, należy pamiętać, że zastosowany herbicyd powinien spełniać trzy warunki. Powinien być skuteczny w zwalczaniu chwastów, bezpieczny dla rośliny uprawnej oraz charakteryzować się długim działaniem doglebowym, zabezpieczając plantację przed zachwaszczeniem wtórnym. Wszystkie te cechy spełnia Devrinol Top 375 CS, herbicyd zawierający w swoim składzie popularną substancję aktywną chlomazon oraz napropamid. Uzupełniające działanie tych dwóch składników zapewnia długie Wariant 1. i skuteczne działanie produktu. Dzięki zastosowaniu innowacyjnej formulacji CS preparat jest zdecydowanie bezpieczniejszy niż inne herbicydy zawierające chlomazon, bo cząsteczki substancji aktywnych środka otoczone są formulatorem olejowym i tworzą zawiesinę kapsuł. Spektrum zwalczanych chwastów dwuliściennych jest bardzo szerokie (szczegóły Tabela 3 str. 27). Ciekawostką jest fakt, że wykazano wysoką skuteczność tego preparatu na samosiewy zbóż oraz inne chwasty jednoliścienne, takie jak miotła czy wiechlina, które w początkowej fazie rozwoju są mocno przyhamowane. Najczęściej zwalcza się je dopiero w późniejszym okresie, gdy rzepak wykształci kolejne pary liści, graminicydem (np. Elegant 05 EC), ale użycie preparatu Devrinol Top 375 CS znacznie ograniczy ich występowanie już na wstępie. Opisywany herbicyd można stosować zarówno solo, jak i w mieszaninach z innymi produktami. Zarejestrowany jest w dawkach od 2,75 l/ha do 3,0 l/ha, przy czym wyższą dawkę należy zastosować na glebach cięższych. Standard – na większość plantacji Pełną ochronę rzepaku już od momentu siewu zapewni mieszanina preparatów Devrinol Top 375 CS oraz Naspar 500 SC. Uzupełniające działanie trzech substancji aktywnych jest gwarancją najwyższej skuteczności zwalczania najgroźniejszych chwastów tj. przytulii czepnej, maków polnych, chabra bławatka, maruny bezwonnej, komosy białej, tasznika pospolitego i tobołków polnych. Mieszanina preparatów użyta na dobrze uwilgotnioną glebę zapewni także eliminację fiołka polnego. Spośród wszystkich przebadanych w ostatnich latach rozwiązań herbicydowych, wariant ten jest nadal jednym z najbardziej skutecznych i bezpiecznych dla uprawy rzepaku ozimego. Dodatek herbicydu Naspar 500 SC, który jako substancję czynną zawiera metazachlor zwiększa skuteczność zwalczania przetaczników oraz rdestów, a poza tym współdziała w ochronie rzepaku przed komosą białą, makiem polnym, jasnotami i rumianem. Jego zaletą jest działanie zarówno przez korzenie, jak i liście chwastów. Wariant 2. + NASPAR 500 SC (1,0 l/ha) Na pola o dużym nasileniu chabra bławatka i fiołka polnego W przypadku bardzo dużego zachwaszczenia plantacji uciążliwymi chwastami dwuliściennymi, takimi jak chaber bławatek czy fiołek polny, sugerujemy zastosować Devrinol Top 375 CS wraz z herbicydem Navigator 360 SL. Charakteryzuje się on wysoką skutecznością w zwalczaniu tych uciążliwych chwastów. W swoim składzie zawiera mieszaninę trzech substancji działających nalistnie, w tym aminopyralid działający również doglebowo. Obecność w mieszaninie herbicydu Devrinol Top 375 CS wzmacnia działanie na chabra oraz fiołki, dodatkowo ograniczając również zachwaszczenie wtórne tymi gatunkami. W praktyce bardzo często wykonuje się zabieg dzielony, w którym zabieg Devrinol Top 375 CS [2,0 l/ha] wykonywany jest po siewie, a Navigator 360 SL stosuje się w fazie 3–4 liści rzepaku. Wariant 3. DEVRINOL TOP 375 CS (2,0 l/ha) DEVRINOL TOP 375 CS (2,0 l/ha) + NAVIGATOR 360 SL (0,2–0,25 l/ha) Ekonomiczny – na każdą kieszeń Jedno z popularniejszych rozwiązań, szczególnie ze względu na niski koszt zabiegu. Charakteryzuje się przyzwoitym zwalczaniem chwastów, w tym gatunków najczęściej występujących na plantacjach rzepaku (patrz Tabela 3). Dawkę chlomazonu należy dostosować do typu i klasy gleby (zmniejszyć ilość substancji aktywnej na słabszych stanowiskach). Pojawiające się czasami białe przebarwienia przemijają po kilku/kilkunastu dniach od zabiegu. Dodatek metazachloru (Naspar 500 SC) wpływa na lepsze zwalczanie chwastów średnio i niewrażliwych na chlomazon. preparat zaw. chlomazon 480 EC (0,1–0,2 l/ha) + NASPAR 500 SC (1,0–1,5 l/ha) TABELA 2. Skuteczność różnych opcji doglebowych Devrinol Top 375 CS (2,0 l/ha) + Naspar 500 SC (1,0 l/ha) Devrinol Top 375 CS (2,0 l/ha) + Navigator 360 SL (0,2 l/ha) prep. zaw. chlomazon 480 EC (0,15 l/ha) + Naspar 500 SC (1,5 l/ha) Fiołek polny 90% 100% 70% Chaber bławatek 95% 100% 75% Maruna bezwonna 100% 100% 90% Przytulia czepna 100% 100% 100% Rumian polny 100% 100% 95% Tasznik pospolity 100% 100% 100% Tobołki polne 100% 100% 100% Samosiewy zbóż 85% 80% 40% Plon [kontrola = 3,28 t/ha] 4,78 t/ha 4,98 t/ha 4,20 t/ha JESIEŃ 2014 | rzepak 25 KROK 4. DLA SPÓŹNIALSKICH – ZABIEGI NALISTNE Podstawowym zadaniem zabiegów nalistnych jest jak najszybsze zwalczenie występujących na plantacji chwastów. Dlatego optymalny termin to faza pierwszej pary liści rzepaku, kiedy to jesteśmy w stanie jak najszybciej osłabić konkurencyjność chwastów. W późniejszych fazach skuteczne i pełne zwalczenie niepożądanych gatunków jest już bardzo Wariant 1. utrudnione. Związane jest to nie tylko z ich zaawansowanym i szybkim wzrostem, ale również pogarszającymi się warunkami (zimne noce, częste jesienne opady deszczu), jak również brakiem skuteczności pewnych substancji na chwasty w późniejszych fazach rozwojowych. Najbardziej znanym przykładem jest fiołek polny, który od fazy 4–5 liści praktycznie NASPAR 500 SC (1,5 l/ha) Nalistny standard Rozwiązanie charakteryzuje się wysoką skutecznością działania, bezpieczeństwem dla rośliny uprawnej, a przy tym także jest korzystne finansowo. Mieszanina tych dwóch herbicydów jest w stanie skutecznie zwalczyć wszystkie najgroźniejsze chwasty rzepaku. Wariant 2. nie jest zwalczany, co najwyżej przyhamowywany, w zależności od doboru herbicydów. W przypadku zabiegów nalistnych wskazany jest dodatek adiuwanta organosilikonowego Asystent+, polepszającego pokrycie cieczą roboczą liści chwastów, a tym samym zwiększającego ilość substancji aktywnej docierającej do miejsca działania herbicydu. Gdy nie można zastosować chlomazonu Jeżeli uprawiają Państwo rzepak ozimy na bardzo słabych glebach, wykluczających zastosowanie chlomazonu, korzystnym rozwiązaniem jest zastosowanie herbicydu Permuson 416 SC. W swoim składzie zawiera metazachlor oraz chinomerak, substancje działające doglebowo i nalistnie, dzięki czemu można go stosować także powschodowo. Preparat dobrze zwalcza pospolite chwasty spotykane w rzepaku, tj. komosę białą, przytulię czepną i rumian polny. W celu zwiększenia skuteczności zwalczania chabra bławatka, maków, tobołków polnych, fiołka polnego polecamy zastosować preparat w mieszaninie z Navigatorem 360 SL. + NAVIGATOR 360 SL (0,25 l/ha) PERMUSON 416 SC (1,5 l/ha) + NAVIGATOR 360 SL (0,2 l/ha) ZWALCZYĆ SAMOSIEWY ZBÓŻ W momencie, gdy rzepak wykształci 3–4 liście (BBCH 13–14) czas zwalczyć samosiewy zbóż. Dzięki wczesnym wschodom pod koniec sierpnia, samosiewy potrafią bardzo szybko wejść w fazę krzewienia i tym samym stanowić potężną konkurencję dla wolno rosnącego rzepaku. Poza tym FOT. 2. S ilna presja samosiewów zbóż wymaga użycia graminicydu Elegant 05 EC 26 JESIEŃ 2014 | rzepak są również źródłem chorób grzybowych, które następnie rozprzestrzeniają się po całej plantacji. Zabieg zwalczania należy wykonać graminicydem, czyli środkiem z grupy herbicydów, który zwalcza tylko i wyłącznie chwasty jednoliścienne. Jednym z nich jest preparat Elegant 05 EC, polecany jesienią w dawce 0,75 l/ha wraz z dodatkiem adiuwanta olejowego Partner+ (0,5 l/ha), który polepsza pokrycie, oraz wchłanianie substancji czynnej. Charakteryzuje się on wysoką skutecznością zwalczania chwastów oraz wysokim bezpieczeństwem dla roślin rzepaku. ● FOT. 3. Chwasty od samego początku jesiennej wegetacji silnie konkurują z rzepakiem (na zdjęciu: maruna bezwonna, komosa biała, fiołek polny oraz samosiewy pszenicy) CHLOMAZON NAPROPAMID CHLOMAZON + NAPROPAMID CHLOMAZON + NAPROPAMID + METAZACHLOR DIMETACHLOR NAPROPAMID + DIMETOCHLOR + CHLOMAZON DIMETOCHLOR + CHLOMAZON METAZACHLOR + CHINOMERAK METAZACHLOR + CHLOMAZON METAZACHLOR CHLOPYRALID + PIKLORAM CHLOPYRALID + PIKLORAM + AMINOPYRALID TABELA 3. Spektrum zwalczanych chwastow przez dostępne substancje aktywne w ochronie rzepaku ozimego. Ambrozja bylicowata W Blekot pospolity W Chaber bławatek Chwastnica jednostronna Dymnica pospolita W* W* W Ś W W W Ś W W W W W*/Ś W*/Ś Fiołek polny Ś Ś Ś Ś W Gorczyca polna W Ś W W Ś Ś Ś Ś Gwiazdnica pospolita W W W W W W W W W W Ś Ś Iglica pospolita W W W Jasnota purpurowa W W W W W W W W Ś W Jasnota różowa W W W W W W W W Ś Komosa biała Ś W W W W W W W Ś W Ś Mak polny W W Ś W Ś W W Ś W Maruna bezwonna W W W W W W W Miotła zbożowa Ś Ś W W W W W Mlecz polny W W W Niezapominajka polna W W W W W Ś Ostróżeczka polna W W Pokrzywa żegawka W W W Ś Przetacznik perski W W W W W W Przetacznik polny Ś Ś W W W Przetaczniki W W W W Przytulia czepna W Ś W W W W W W Ś W W Rdesty Ś Ś W Ś W W Rumian pospolity W Rumian polny Ś W W W W W W W W W W Rumianek pospolity Ś W W W W W W W W Rzodkiew swirzepa Ś W Ś Samosiewy zbóż Ś Ś Ś Ś Ś Ś Ś Szarłat szorstki W W W W Starzec zwyczajny W W W W Sporek polny W W W Stulisz lekarski W W Stulicha psia W W Ś Tasznik pospolity W Ś W W W W W W W Ś Tobołki polne W W W W W Ś Ś Ś W Wiechlina roczna Ś W W W W W W W W *przy odpowiednim uwilgotnieniu gleby DEVRINOL TOP 375 CS DEVRINOL TOP 375 CS + NASPAR 500 SC NAVIGATOR 360 SL NASPAR 500 SC + prep. zaw. chlomazon 480 EC TABELA 4. Wyniki doświadczeń rejestracyjnych preparatu Devrinol Top 375 CS. Zniszczenie chwastow w % Herbicyd dawka l/ha mak przetaczniki rumianki przytulia fiołek gwiazdnica jasnoty samosiewy DEVRINOL TOP 375 CS 3,0 98% 93% 99% 100% 98% 95% 100% 87% DEVRINOL TOP 375 CS 2,75 95% 93% 88% 100% 90% 98% 100% 85% JESIEŃ 2014 | rzepak 27 Jesienny program OCHRONY HERBICYDOWEJ upraw rzepaku PERMUSON 416 SC (2,5 l/ha) zalecany adiuwant: Rozwiązanie dedykowane na słabsze gleby ELEGANT 05 EC (0,75 l/ha) zalecany adiuwant: Herbicyd zwalczający chwasty jednoliścienne, w pełni bezpieczny dla roślin rzepaku. Możliwość stosowania od fazy trzeciego liścia (BBCH 13) NASPAR 500 SC (1,5 l/ha) preparat zawierajązy + chlomazon 480 EC (0,12 l/ha) zalecany adiuwant: DEVRINOL TOP 375 CS (2,0 l/ha) + NASPAR 500 SC (1,0 l/ha) zalecany adiuwant: Idealne rozwiązanie dedykowane na większość plantacji. Skutecznie zwalcza najważniejsze chwasty rzepaku, w tym m.in.: komosę białą, przytulię czepną, mak polny, marunę bezwonną i chabra bławatka. Formulacja chlomazonu w pełni bezpieczna dla roślin rzepaku NASPAR 500 SC (1,5 l/ha) + NAVIGATOR 360 SL (0,25 l/ha) zalecany adiuwant: Mieszanina do stosowania powschodowego. Wykonanie zabiegu możliwe od fazy drugiego liścia rzepaku (BBCH 12) DEVRINOL TOP 375 CS (2,0 l/ha) NAVIGATOR 360 SL (0,25 l/ha) zalecany adiuwant: Rozwiązanie dwuzabiegowe, które skutecznie zwalcza również fiołka polnego 28 JESIEŃ 2014 | rzepak • Warianty ochrony herbicydowej: ¬ gwarantują pełne spektrum zwalczania chwastów; ¬ pozwalają na optymalne dopasowanie do sytuacji panującej na plantacji w zależności od panujących warunków glebowych i pogodowych oraz rodzaju zagrożeń. RZEPAK 5 plantacja wolna od chwastów NASPAR 500 SC ! ◊◊ Środek pobierany przez liście, jak i korzenie ◊◊ Elastyczne terminy stosowania, możliwość wyboru terminu ZALECANY ADIUWANT w zależności od warunków pogodowych ◊◊ Wysokie bezpieczeństwo dla roślin rzepaku ◊◊ Atrakcyjna cena SUBSTANCJA AKTYWNA METAZACHLOR (związek z grupy amidów) 500 g w 1 l środka Stop chwastom! Środek chwastobójczy, koncentrat w postaci stężonej zawiesiny do rozcieńczania wodą, stosowany doglebowo lub nalistnie, przeznaczony do zwalczania jednorocznych chwastów dwuliściennych w rzepaku ozimym. ††DZIAŁANIE NA CHWASTY Środek pobierany jest poprzez korzenie kiełkujących chwastów i niszczy je przed wschodami. Działa również na chwasty po wschodach do fazy pierwszej pary liści. •• Chwasty wrażliwe: gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, jasnota różowa, komosa biała, mak polny, maruna bezwonna, niezapominajka polna, przetacznik bluszczykowy, przetacznik perski, tasznik pospolity, żółtlica drobnokwiatowa •• Chwasty średnio wrażliwe: chaber bławatek, fiołek polny, przytulia czepna, samosiewy zbóż, tobołki polne •• Chwasty odporne: rzodkiew świrzepa, chwasty wieloletnie głęboko korzeniące się ††ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI •• Rzepak ozimy: Środek stosować: »» Bezpośrednio po siewie rzepaku, na starannie uprawioną (bez grud) glebę. Nasiona rzepaku wysiać na jednakową głębokość i dokładnie przykryć ziemią. Zalecana dawka:2 l/ha. lub »» Powschodowo (jesienią), gdy rośliny rzepaku mają co najmniej 1 parę liści, a chwasty są w fazie liścieni do fazy 2 liści (przytulia czepna w fazie liścieni). Zalecana dawka:2 l/ha. Zalecana ilość wody: 200–300 l/ha. Zalecane opryskiwanie:średniokropliste. 30 Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. RZEPAK 5 plantacja wolna od chwastów DEVRINOL TOP 375 CS ◊◊ Najszersze spektrum zwalczanych chwastów ◊◊ Doskonale niszczy gatunki uciążliwe tj. mak polny, przytulia czepna, komosa biała, chwasty rumianowate ◊◊ Skuteczny w walce z chabrem bławatkiem i fiołkiem polnym ◊◊ Długotrwałe działanie preparatu, gwarantujące ochronę aż do zbiorów ◊◊ Silne działanie hamujące rozwój samosiewów zbóż SUBSTANCJE AKTYWNE CHLOMAZON NAPROPAMID (związek z grupy izoksazolidionów) 30 g w 1 l środka (związek z grupy alkanoamidów) 345 g w 1 l środka Zabójczo aktywny w walce z chwastami Środek chwastobójczy w formie zawiesiny kapsuł do rozcieńczania wodą, stosowany doglebowo, przeznaczony do zwalczania niektórych jednorocznych chwastów jednoliściennych oraz dwuliściennych w rzepaku ozimym. ††DZIAŁANIE NA CHWASTY Środek jest herbicydem doglebowym i najskuteczniej niszczy chwasty w okresie ich kiełkowania. •• Chwasty wrażliwe: gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, jasnota różowa, mak polny, maruna bezwonna, ostróżeczka polna, przetaczniki, przytulia czepna, stulicha psia, tasznik pospolity, tobołki polne. •• Chwasty średnio wrażliwe: chaber bławatek*, fiołek polny*, komosa biała*, rdesty, rumian polny, samosiewy zbóż. *prawidłowe uwilgotnienie gleby w trakcie zabiegu umożliwia uzyskanie pełnej skuteczności chwastobójczej •• Chwasty odporne: dymnica pospolita, fiołek polny, chwasty jednoliścienne i dwuliścienne wieloletnie głęboko korzeniące się. ††ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI •• Rzepak ozimy: Środek stosować bezpośrednio po siewie rzepaku, na starannie uprawioną (bez grud) glebę. Nasiona wysiewać na jednakową głębokość i dokładnie przykryć ziemią. Przestrzegać zaleceń zapewniających właściwe przygotowanie roślin rzepaku do przezimowania. Zalecana dawka: 2,75–3 I/ha. Zalecana ilość wody:200–300 l/ha, używając rozpylaczy antyznoszeniowych 80–250 l/ha. Zalecane opryskiwanie:średniokropliste. * najwyższa SKUTECZNOŚĆ * wysokie BEZPIECZEŃSTWO * długotrwałe DZIAŁANIE Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. 31 RZEPAK 5 plantacja wolna od chwastów PERMUSON 416 SC ◊◊ Rozwiązanie dedykowane na plantacje rzepaku uprawiane na słabych glebach ! ZALECANY ADIUWANT ◊◊ Możliwość stosowania doglebowego oraz nalistnego ◊◊ Zwalcza chwasty piętra wysokiego tj. komosa biała, mak polny i rumiany ◊◊ Przy zabiegu doglebowym możliwość stosowania nawet do 7 dni po siewie SUBSTANCJE AKTYWNE METAZACHLOR CHINOMERAK (związek z grupy (związek z grupy kwasów chloroacetoanilidów) chinolinokarboksylowych) 333 g w 1 l środka 83 g w 1 l środka Śpij spokojnie! Środek chwastobójczy, koncentrat w postaci stężonej zawiesiny do rozcieńczania wodą, stosowanym doglebowo lub nalistnie, przeznaczony do zwalczania jednorocznych chwastów jednoliściennych i dwuliściennych w rzepaku ozimym, rzepaku jarym oraz w kapuście głowiastej (białej, czerwonej). Środek pobierany jest poprzez korzenie kiełkujących chwastów i niszczy je przed wschodami. Działa również na chwasty do fazy dwóch liści. •• Chwasty wrażliwe: bodziszek drobny, gwiazdnica pospolita, jasnota różowa, komosa biała, przytulia czepna, przetaczniki, rdest powojowy, rumian polny, tasznik pospolity, wiechlina roczna. •• Chwasty średnio wrażliwe: gorczyca polna, rdest ptasi, tobołki polne. •• Chwasty odporne: ostrożeń polny, owies głuchy, perz właściwy, powój polny, rzodkiew świrzepa, samosiewy zbóż, wilczomlecz obrotny, fiołek polny. ††ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI •• Rzepak ozimy Środek stosować: »» Bezpośrednio po siewie rzepaku, na starannie uprawioną (bez grud) glebę. Nasiona rzepaku wysiać na jednakową głębokość i dokładnie przykryć ziemią. Zalecana dawka: 2,5–3 l/ha. »» W 4–7 dni po siewie. Zalecana dawka: 2–2,5 l/ha. »» Powschodowo (jesienią), gdy rośliny rzepaku mają co najmniej jedną parę liści, a chwasty znajdują się w fazie liścieni do fazy dwóch liści (przytulia czepna w fazie liścieni). Zalecana dawka: 3 l/ha. •• Rzepak jary »» Środek stosować bezpośrednio po siewie rzepaku, na starannie uprawioną (bez grud) glebę. Zalecana dawka: 2,5–3 l/ha. Nasiona rzepaku wysiać na jednakowa głębokość i dokładnie przykryć ziemią. UWAGI: Niższą dawkę środka Permuson 416 SC stosować na glebach lżejszych, a wyższą na glebach cięższych o dużej zawartości próchnicy, silnie zachwaszczonych. 32 Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. RZEPAK 5 plantacja wolna od chwastów ELEGANT 05 EC ◊◊ Zawarty w preparacie chizalofop-P-etylowy jest bezpieczny dla roślin uprawnych ! ZALECANY ADIUWANT ◊◊ Niezwykle skuteczny w walce z chwastami jednoliściennymi ◊◊ Bardzo wysoka skuteczność w zwalczaniu perzu właściwego ◊◊ Opady deszczu występujące w 3 godziny po zabiegu nie mają wpływu na działanie środka ◊◊ Atrakcyjna relacja ceny do jakości produktu SUBSTANCJA AKTYWNA CHIZALOFOP-P-ETYLOWY W FORMIE ESTRU ETYLOWEGO – 5% Czyści elegancko! Środek chwastobójczy, w formie koncentratu do sporządzania emulsji wodnej, stosowany nalistnie. Przeznaczony do selektywnego zwalczania niektórych chwastów jednoliściennych w uprawie rzepaku ozimego oraz perzu właściwego w uprawie buraka cukrowego i pastewnego. ††DZIAŁANIE NA CHWASTY Środek pobierany jest przez liście, a następnie przemieszczany do korzeni i rozłogów chwastów, powodując zahamowanie wzrostu i rozwoju chwastów. Działanie środka na chwasty objawia się żółknięciem, a następnie zasychaniem najmłodszych liści. Niszczy perz najskuteczniej w fazie 4–6 liści. •• Chwasty wrażliwe »» perz właściwy »» samosiewy zbóż »» miotła zbożowa ††ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI •• Rzepak ozimy »» Stosować jesienią, gdy rzepak wykształci co najmniej pierwszą parę liści lub wiosną nie później niż do początku wybijania rzepaku w pędy. Zalecana dawka na samosiewy zbóż: jesienią 0,75 l/ha lub wiosną 0,75–1 l/ha. Zalecana dawka na zwalczanie perzu: (w fazie 4–6 liści) jesienią lub wiosną w dawce 2–3 l/ha. •• Burak cukrowy, burak pastewny (plantacje produkcyjne) »» Opryskiwać, gdy rośliny buraka znajdują się w fazie od pierwszej pary liści do 3 par liści. Zalecana dawka:3 l/ha. Zalecana ilość wody:200–300 l/ha. Zalecane opryskiwanie: średniokropliste. 34 Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. FOT 1. L arwa śmietki żerująca na korzeniu. Jak skutecznie zwalczyć SZKODNIKI W RZEPAKU? SPIS TREŚCI J esienne zwalczanie szkodników w rzepaku ozimym nie było do tej pory trudnym zagadnieniem. Kwalifikowany materiał siewny zaprawiano środkami owadobójczymi, które zazwyczaj skutecznie zwalczały gatunki żerujące na młodych roślinach. Od tego sezonu sytuacja diametralnie się zmieniła, wymuszając na rolnikach ochronę przed szkodnikami już od początku wegetacji rzepaku ozimego. Paweł Talbierz Jak skutecznie zwalczyć szkodniki w rzepaku? • 35 Fazy rozwoju roślin rzepaku jesienią a zagrożenia plantacji rzepaku • 39 DelCaps 050 CS • 40 Pyrifos 480 EC • 41 Sherpa 100 EC • 42 Chemirol JESIEŃ 2014 | rzepak 35 UWAGA PROBLEM! W tym i w następnym sezonie materiał siewny zaprawiany będzie wyłącznie środkami grzybobójczymi. Na okres dwóch lata wycofano z użycia zaprawy owadobójcze! Nowa sytuacja będzie wymagać bieżącego monitorowania występowania szkodników na polu - pomocne znów staną się żółte naczynia. C ała sytuacja wynika z wycofania przez Komisję Europejską na okres dwóch lat od dnia 1 grudnia 2013 roku zapraw owadobójczych zawierających substancje aktywne z grupy neonikotynoidów, tj. imidachlopryd, tiametoksam i chlotianidynę. Oznacza to, że w tym i w następnym sezonie materiał siewny będzie zaprawiany wyłącznie środkami grzybobójczymi. Co to oznacza dla plantatorów rzepaku? Na pewno przez okres minimum dwóch lat będą zmuszeni do kontrolowania zagrożenia ze strony szkodników przy zastosowaniu metody agrotechnicznej i chemicznej. Trzeba pamiętać, że zgodnie z zasadami Integrowanej Ochrony Roślin zabiegi chemiczne wykonywane są na podstawie monitoringu i sygnalizacji pojawu szkodników. Na stanowiskach obarczonych ryzykiem masowego pojawu owadów szkodliwych (w zależności od płodozmianu) wymaga się od plantatora wzmożonej obserwacji uprawy, żeby był gotów wykonać zabieg w odpowiednim terminie. Dlatego niezwykle istotna staje się szczegółowa znajomość zagrożeń ze strony insektów. Przeciwdziałać zagrożeniom Do tej pory szkodniki żerujące na młodych roślinach rzepaku były skutecznie zwalczane przez zaprawy. Niechronienie plantacji rzepaku przed jesiennymi szkodnikami może zatem okazać się w tym sezonie najczęściej popełnianym błędem. Dotychczas najczęściej pojawiającymi się jesiennymi szkodnikami rzepaku były pchełki, których żerowanie obserwowano przy ciepłej i długiej jesieni. Coraz większym problemem w ostatnich latach była również śmietka kapuściana. Należy spodziewać się, że w tym sezonie dużo większe zagrożenie będą stwarzać również pozostałe gatunki szkodników tj. gnatarz rzepakowiec, chowacz galasówek, tantniś krzyżowiaczek, rolnice czy miniarka kapuścianka. Kluczem do prawidłowej ochrony będzie sygnalizacja występowania szkodników. W tym celu na kolejnych stronach niniejszego katalogu prezentujemy Państwu zdjęcia szkodników wraz z uszkodzeniami które wywołują, a także krótką charakterystykę ich występowania i fizjologię rozwoju. Najprostszą, a przez to najczęściej stosowaną metodą monitoringu jest metoda „żółtych naczyń”, pamiętajmy o ich wystawieniu na polach w momencie pojawu szkodników (szczegóły w Tabeli 1). Następnym krokiem w ochronie jest właściwy dobór insektycydów, które powinny zwalczać nie tylko postaci dorosłe, co przy ubogiej rejestracji dostępnych środków ochrony roślin nie będzie łatwym zadaniem. Warto zapamiętać, że: W nowym sezonie kluczowy okaże się właściwy dobór insektycydów, które powinny zwalczać nie tylko postaci dorosłe! 2 żerowanie szkodników prowadzi do pogorszenia rozwoju rzepaku, który jest słabszy i bardziej narażony na niekorzystne warunki klimatyczne w okresie jesieni, zimy i wczesnej wiosny; 2 uszkodzenia spowodowane występowaniem szkodników stanowią idealną drogę wnikania dla chorób grzybowych; 2 masowy pojaw szkodników może prowadzić nawet do likwidacji plantacji. TABELA 1. P rogi ekonomicznej szkodliwości dla jesiennych szkodników (źródło: Metodyka Integrowanej Ochrony dla rzepaku ozimego 36 JESIEŃ 2014 | rzepak szkodnik termin obserwacji (BBCH) próg szkodliwości rolnice wschody roślin 6–8 gąsienic na 1 m2 pchełki ziemne po wschodach (10–15) 1 chrząszcz na 1mb rzędu chowacz galasówek wrzesień, październik (12–19) 2–3 chrząszcze w żółtym naczyniu w ciągu 3 dni gnatarz rzepakowiec wrzesień, październik (11–19) 1 gąsienica na 1 roślinie pchełka rzepakowa wrzesień, październik (12–19) 3 chrząszcze na 1 mb rzędu tantniś krzyżowiaczek wrzesień, październik (12–19) 1 gąsienica na 1 roślinie śmietka kapuściana wrzesień–listopad (15–19) 1 śmietka w żółtym naczyniu w ciągu 3 dni mgr inż. Grzegorz Pruszyński Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy Poznań Chowacz galasówek (FOT. 2) Chrząszcze barwy czarnej, niekiedy z odcieniem brunatnym, matowe, długości 2 do 3 mm. Głowa – jak u wszystkich chowaczy – zakończona długim ryjkiem, z kolankowato zgiętymi czułkami. Zaniepokojone chrząszcze – podobnie jak inne gatunki chowaczy – nieruchomieją, podginają kończyny pod spód ciała i spadają z roślin. Larwa żółtawa z brązową głową, łukowato zgięta, beznoga, długości do 5 mm. Na rzepaku ozimym chrząszcze pojawiają się już w sierpniu i do listopada składają jaja do szyjki korzeniowej roślin. Larwy żerują w pojedynczych lub zbiorowych naroślach (galasach). Żerowanie kilku larw na jednej roślinie hamuje rozwój rośliny i może niekorzystnie wpływać na przezimowanie. Próg ekonomicznej szkodliwości: 2–3 chrząszcze w żółtym naczyniu w ciągu 3 dni. Mszyca kapuścianka Jest to mszyca długości około 2 mm, występująca głównie jako forma bezskrzydła, obficie pokryta szarobiałym woskowym nalotem. Osobniki uskrzydlone są wyraźnie smuklejsze, barwy zielonej z ciemniejszą głową i plamami na grzbiecie, tylko nieznacznie pokryte woskowym nalotem. Zimują czarne podłużne jaja na głąbach roślin kapustnych, chwastach krzyżowych oraz rzepaku ozimym. W okresie jesiennym, mszyca na rzepaku ozimym pojawia się sporadycznie zazwyczaj, gdy przez dłuższy czas utrzymuje się sucha, ciepła pogoda. Próg ekonomicznej szkodliwości: na brzegu plantacji 2 kolonie na 1 m2. Pchełki ziemne (FOT. 9) Gnatarz rzepakowiec (FOT. 4) Jest to owad błonkoskrzydły o długości 6 do 8 mm (rozpiętość skrzydeł 20 mm), barwy pomarańczowej z głową, czułkami, rysunkiem na tułowiu oraz przednim brzegiem skrzydeł barwy czarnej. Larwy są początkowo szarozielone z czarną głową, później aksamitnoczarne, budową podobne do gąsienic motyli, lecz z 11 parami odnóży; dorosła larwa do 2 cm długości. Szkody wyrządzają larwy zjadające liście, w przypadku licznego wystąpienia powodujące gołożery. Na rzepaku ozimym larwy żerują głównie w okresie jesiennego rozwoju roślin, zwykle aż do wystąpienia pierwszych przymrozków. Długa, ciepła jesień przedłuża okres żerowania larw, co zwiększa powodowane szkody. Próg ekonomicznej szkodliwości: 1 larwa na 1 roślinie. Miniarka kapuścianka (FOT. 3) Jest to muchówka z rodziny miniarkowatych. Małe, białawe, beznogie larwy drążą miny w ogonkach i blaszkach liściowych rzepaku. Szkodnik ten mimo częstego występowania na rzepaku ozimym dotychczas zwykle nie wyrządzał szkód o znaczeniu gospodarczym. W ostatnich latach nasilenie występowania tej miniarki w wielu rejonach wyraźnie zwiększyło się, powodując wzrost uszkodzeń roślin. Na roślinach krzyżowych, w tym także na rzepaku występuje kilka gatunków pchełek. Są to małe chrząszcze 2 do 3 mm długości, barwy czarnej z metalicznym zielonym lub niebieskim połyskiem. U niektórych gatunków (np. u pchełki smużkowanej) na pokrywach występują żółte pasy. Cechą charakterystyczną, odróżniającą pchełki od innych drobnych chrząszczy, jest wykonywanie skoków. Szkody wywołują chrząszcze wyjadające w liścieniach i liściach młodych roślin wgłębienia i otwory. Liczne występowanie chrząszczy w okresie wschodów może spowodować zupełne zniszczenie roślin. Rzepak ozimy może ulec poważnym uszkodzeniom, szczególnie w przypadku zlokalizowania plantacji w pobliżu poprzednio uprawianych roślin krzyżowych. Utrzymywanie się ciepłej i suchej pogody sprzyja występowaniu pchełek i zwiększa zagrożenie dla uszkadzanych roślin. Próg ekonomicznej szkodliwości: 1 chrząszcz na 1 mb rzędu. FOT. 3. M iniarka kapuścianka FOT. 2. C howacz galasówek FOT. 4. G natarz rzepakowiec JESIEŃ 2014 | rzepak 37 FOT. 5. R olnice FOT. 7. P chełka rzepakowa FOT. 6. T antniś krzyżowiaczek FOT. 8. L arwa śmietki kapuścianej Pchełka rzepakowa (FOT. 7) Jest to największa pchełka spośród występujących na rzepaku. Chrząszcz jest barwy czarnej z metalicznym połyskiem zielonym lub granatowym, długości około 4 mm. Larwy z 3 parami nóg, długości do 7 mm, są barwy białej, przy czym głowa, tarczki na pierwszym i ostatnim segmencie ciała oraz plamki wzdłuż grzbietu są brunatne. Zasadnicze szkody wyrządzają larwy, co odróżnia ten gatunek od pozostałych pchełek. Żerują w głównych nerwach i ogonkach liściowych, następnie w nasadowej części łodygi i w szyjce korzeniowej. Najgroźniejsze w skutkach jest żerowanie niszczące stożek wzrostu, powodujące z reguły zamieranie roślin. Uszkodzone rośliny łatwiej przemarzają i zamierają, co dosyć często mylnie przypisywane jest słabej mrozoodporności rzepaku. Żerowanie larw odbywa się jesienią i wiosną oraz w bezmroźne zimy. Występowanie pchełki rzepakowej jest znacznie zróżnicowane w poszczególnych rejonach kraju i zależnie od warunków klimatycznych ulega zmianom w kolejnych latach. Liczne występowanie szkodnika stwarza poważne zagrożenie dla rzepaku. Próg ekonomicznej szkodliwości: 3 chrząszcze na 1 mb rzędu. Rolnice (FOT. 5) Rolnice to motyle średniej wielkości o rozpiętości skrzydeł od 25 do 40 mm, o dużych oczach i długich czułkach. Często mają szarobrunatne ubarwienie o jaśniejszej barwie tylnych skrzydeł. Dorosłe osobniki latają najczęściej od połowy maja do połowy lipca i od sierpnia do października, po zmierzchu i w nocy. Samice składają jaja do ziemi lub na roślinie żywicielskiej. Gąsienice są nagie i żerują najczęściej w nocy. Ich cechą charakterystyczną jest spiralne zwijanie się w czasie spoczynku lub w razie zaniepokojenia. Młode gąsienice żerują na nadziemnych częściach roślin, starsze kryją się w glebie gdzie uszkadzają korzenie lub wychodzą w nocy na powierzchnię i podgryzają rośliny u nasady. Uszkodzenia w okolicy szyjki korzeniowej powodują, że roślina przewraca się i zamiera. Zimują gąsienice w glebie na głębokości od 10 do 15 cm. Wiosną pod koniec kwietnia gąsienice kończą żer i przepoczwarczają się pod powierzchnią gleby. Agrotechniczną metodą zwalczania rolnic jest głęboka orka oraz usuwanie chwastów. Orka i inne zabiegi uprawowe skutkują wyorywaniem gąsienic, ich uszkodzeniami i niszczeniem. Natomiast usuwanie chwastów zmniejsza ilość potencjalnych miejsc do złożenia jaj oraz uszczupla bazę pokarmową dorosłych motyli. Próg ekonomicznej szkodliwości: 6 do 8 gąsienic na 1 m2. 38 JESIEŃ 2014 | rzepak FOT. 9. U szkodzenia – wynik żerowania pchełek ziemnych Śmietka kapuściana (FOT. 1 oraz 8) Muchówka wielkości około 6 mm, ciało barwy szarej, pokryte czarnymi szczecinkami. Dorosłe osobniki pojawiają się na przełomie kwietnia i maja, samice składają po jednym lub kilka jaj pomiędzy grudki ziemi wokół roślin lub bezpośrednio na szyjce korzeniowej. Po około 5 dniach wylęgają się larwy, beznogie, robakowate, barwy kremowej, żerują na korzeniu i szyjce korzeniowej. Po 3 do 4 tygodniowym okresie żerowania przepoczwarczają się w glebie, dając początek następnym pokoleniom. Larwy kolejnych pokoleń rozwijają się na rozetach liściowych roślin krzyżowych. W ciągu roku mogą się rozwinąć 2, czasami 3 pokolenia. Przy zwalczaniu tego szkodnika dobre rezultaty daje też niszczenie chwastów, szczególnie krzyżowych oraz kwitnących, gdyż właśnie te najbardziej wabią muchówki. Próg ekonomicznej szkodliwości: 1 śmietka w żółtym naczyniu w ciągu 3 dni. Tantniś krzyżowiaczek (FOT. 6) Gąsienice mają około 10 mm długości, ciało barwy zielonej, słabo owłosione, z czarną głową, są bardzo ruchliwe, a przestraszone zwijają się w podkówkę i opuszczają po przędzy na ziemię. Szczególnie niebezpieczne są larwy pierwszego pokolenia żerujące na młodych roślinach. Rozwój tantnisia trwa około miesiąca, a w ciągu roku mogą pojawić się trzy pokolenia. Dorosłe osobniki mają od 15 do 18 mm rozpiętości skrzydeł, pierwsza para jest stosunkowo długa, wąska, brązowa z białą falistą smugą wzdłuż tylnego brzegu, tylna szara z długą strzępiną. Uszkodzenia mają postać licznych, drobnych, okrągławych, często nieregularnych „okienek”, które powstają w wyniku zeskrobywania dolnej skórki i miękiszu przez żerujące gąsienice. Wraz z rozwojem rośliny górna skórka „okienek” pęka i powstają w liściu liczne otwory. Aby ograniczyć występowanie szkodnika należy usuwać z upraw chwasty z rodziny krzyżowych oraz dokładnie przyorywać pouprawowe resztki roślinne. Insektycydy zastosowane przeciwko gnatarzowi rzepakowcowemu mogą ograniczać straty powodowane przez gąsienice tantnisia krzyżowiaczka. Próg ekonomicznej szkodliwości: 1 gąsienica na 1 roślinie. ● Fazy rozwoju roślin rzepaku jesienią a ZAGROŻENIA PLANTACJI RZEPAKU BBCH Faza 00-09 Kiełkowanie Nasiona zaprawione – 90°C stopniodni od kiełkowania do wschodów; nasiona niezaprawione – 70°C stopniodni od kiełkowania do wschodów – stąd szybsze wschody samosiewów rzepaku. 10-19 Rozwój liści 10 Faza liścieni 11 Faza 1-go liścia 12 Faza 2-go liścia 13 Faza 3-go liścia Możliwe choroby w tej fazie: zgorzele siewek, mączniak rzekomy, czerń krzyżowa. Od tej fazy obserwujemy szkodniki: pchełki ziemne, chowacz galasówek, mszyce, gnatarz rzepakowiec, miniarka kapuściana, śmietka kapuściana, tantniś krzyżowiaczek, szkodniki glebowe, ślimaki. Uszkodzenia spowodowane przez szkodniki sprzyjają występowaniu chorób grzybowych. 14 Faza 4-go liścia W zagłębieniach I pary liści widoczne zawiązki późniejszych rozgałęzień bocznych. Od tej fazy rośliny wykształcają korzenie włośnikowe i przestawiają się na pobieranie składników pokarmowych z gleby. 16 Faza 6-go liścia 19 Faza rozety mającej 9 i więcej liści W fazie 7-8 liści roślina rozpoczyna w stożku wzrostu formowanie zawiązków kwiatowych, które także zimą ulegają dalszemu różnicowaniu 26 Rozwój pędów bocznych (zaczynają nabrzmiewać boczne pąki wyrastające z łodygi w kątach liści lub w miejscach nad bliznami po opadniętych liściach) JESIEŃ 2014 | rzepak 39 RZEPAK 5 plantacja wolna od szkodników DELCAPS 050 CS ! ZALECANY ADIUWANT ◊◊ Posiada właściwości mocno zaburzające układ nerwowy owadów ◊◊ Wykazuje silne działanie kontaktowe i żołądkowe ◊◊ Bardzo powolny rozkład pod wpływem promieniowania słonecznego ◊◊ Pełna ochrona przed szkodnikami w uprawach zbóż oraz rzepaku SUBSTANCJA AKTYWNA DELTAMETRYNA (związek z grupy pyretroidów) 50 g w 1 l środka Sztuka walki ze szkodnikami! Środek owadobójczy w formie zawiesiny kapsuł w cieczy przeznaczony do rozcieńczania wodą przed zastosowaniem, o działaniu kontaktowym i żołądkowym, przeznaczony do zwalczania niektórych szkodników w rzepaku ozimym i pszenicy ozimej. Na roślinie działa powierzchniowo. †† ZASTOSOWANIE ŚRODKA •• Rzepak ozimy »» słodyszek rzepakowy »» chowacz czterozębny Maksymalna dawka środka dla jednorazowego zastosowania: 0,1 l/ha. Zalecana dawka środka dla jednorazowego stosowania: 0,08–0,1 l/ha. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym: 1. Opryskiwać zgodnie z sygnalizacją po wystąpieniu szkodnika na pąkujących roślinach, w fazie BBCH 51–59 (faza pąkowania). Wyższą z zalecanych dawek stosować w przypadku większego nasilenia szkodnika. Zalecana ilość wody: 200–400 l/ha. Zalecane opryskiwanie:średniokropliste. 40 Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. RZEPAK 5 plantacja wolna od szkodników PYRIFOS 480 EC ◊◊ Zwalcza szkodniki ssące oraz gryzące w uprawach rzepaku ozimego ◊◊ Charakteryzuje się potrójnym działaniem: kontaktowym, żołądkowym oraz gazowym ◊◊ Produkt atakuje układ oddechowy i nerwowy owadów ◊◊ Zapewnia długotrwałą ochronę nawet przez 10–14 dni od zabiegu ! ZALECANY ADIUWANT SUBSTANCJA AKTYWNA CHLOROPIRYFOS (związek z grupy fosforoorganicznych) 480 g w 1 l środka Żadnego szkodnika nie uświadczysz! Skuteczny środek owadobójczy, charakteryzujący się kontaktowym, żołądkowym i gazowym mechanizmem zwalczania. Na roślinie działa powierzchniowo i wgłębnie, dzięki czemu jest skuteczny nawet przez 10–14 dni od wykonania zabiegu. Pyrifos 480 EC przeznaczony jest do zwalczania szkodników gryzących i ssących w uprawie rzepaku ozimego. †† ZASTOSOWANIE ŚRODKA •• Rzepak ozimy »» chowacz brukwiaczek »» wczesne naloty słodyszka rzepakowego i chowacza czterozębnego Zalecana dawka do jednorazowego stosowania:0,6 l/ha. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym:1. Zalecana ilość wody:150–400 l/ha. Zalecane opryskiwanie:średniokropliste. †† TERMIN STOSOWANIA Opryskiwać w 7–10 dni po pierwszych nalotach szkodnika w fazie rozwojowej rzepaku BBCH 30–57. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. 41 RZEPAK 5 plantacja wolna od szkodników SHERPA 100 EC ! ZALECANY ADIUWANT ◊◊ Silne i szerokie działanie owadobójcze ◊◊ Preparat działa kontaktowo i żołądkowo ◊◊ Silne działanie repelentne ◊◊ Długi okres skutecznego działania ◊◊ Duża odporność na rozkład pod wpływem promieni słonecznych SUBSTANCJA AKTYWNA CYPERMETRYNA (substancja z grupy pyretroidów) 100 g w 1 l środka Czerwona kartka dla insektów Środek przeznaczony do zwalczania szkodników gryzących i ssących w roślinach rolniczych, sadowniczych, warzywnych, zielarskich, ozdobnych oraz w leśnictwie. Preparat można stosować aparaturą naziemną lub agrolotniczą. †† DZIAŁANIE Na szkodniki preparat działa w sposób kontaktowy i żołądkowy, na roślinie działa powierzchniowo, zabezpieczając przed żerowaniem. †† ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI Uprawa Szkodniki Dawka ziemniak stonka ziemniaczana – larwy, stonka ziemniaczana – chrząszcze 0,25–0,3 l/ha rzepak ozimy chowacz brukwiaczek 0,3 l/ha rzepak ozimy słodyszek rzepakowy 0,25 l/ha burak cukrowy, burak pastewny drobnica burakowa 0,4 l/ha burak cukrowy, burak pastewny pchełka burakowa 0,3 l/ha burak cukrowy, burak pastewny mszyca trzmielinowo-burakowa 0,3 l/ha burak cukrowy, burak pastewny rolnice 0,3 l/ha trawy nasienne: wyczyniec łąkowy paciornica wyczyńcówka 0,4 l/ha †† POZOSTAŁE UPRAWY Tytoń-rozsadnik, tytoń, chmiel, drzewa ziarnkowe, drzewa pestkowe, jabłoń, grusza, porzeczki, kapustne, pomidor w gruncie. 42 Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Jak skutecznie CHRONIĆ RZEPAK PRZED CHOROBAMI GRZYBOWYMI i prawidłowo przygotować uprawę do zimy? J esień jest kluczowa z punktu widzenia rolnika, który chce osiągnąć wysokie plony rzepaku ozimego. To właśnie w tym okresie roślina, wytwarzając głęboki system korzeniowy, przygotowuje fundamenty do intensywnego rozwoju wiosną, a rozwijając kolejne pary liści, „programuje” liczbę rozgałęzień bocznych, z których wytwarza później dodatkowy plon. Dla wielu plantatorów jesienna ochrona fungicydowa rzepaku jest sprawą oczywistą. Paweł Talbierz SPIS TREŚCI Jak skutecznie ochronić rzepak przed chorobami grzybowymi i prawidłowo przygotować uprawę do zimy? • 43 Chemirol Jesienny program ochrony fungicydowej upraw rzepaku • 46 FOT. 1. S ucha zgnilizna kapustnych Brasifun 250 EC • 47 JESIEŃ 2014 | rzepak 43 O d kilku lat rośnie świadomość rolników, którzy początkowo niechętnie odnosili się do jesiennych zabiegów grzybobójczych. Zaobserwowane rezultaty, a dodatkowo wzrastające ze względu na uproszczenia uprawowe oraz płodozmianowe ryzyko występowania chorób grzybowych, przekonały większość plantatorów do zasadności wykonywanych zabiegów. Równie ważnym tematem w ostatnich sezonach stało się odpowiednie „skrócenie” roślin przed zimą, które w dużej mierze wpływało na stopień przezimowania plantacji. W przypadku rzepaku ozimego idealnie pasuje powiedzenie „upiec dwie pieczenie na jednym ogniu” w kontekście ochrony grzybobójczej i regulacji pokroju przed zimą. Obydwa elementy są bardzo ważne we właściwej pielęgnacji rzepaku. Dlatego wykonując jesienne zabiegi ochronne, trzeba pamiętać o tym, że dobre skrócenie rzepaku bez odpowiedniej ochrony przed chorobami grzybowymi może nie wystarczyć. Groźne patogeny źródłem strat Coraz częściej mamy do czynienia z mokrymi i łagodnymi zimami, które sprzyjają rozwojowi patogenów. Prawidłowa ochrona grzybobójcza w terminie jesiennym ma za zadanie przygotować plantacje rzepaku do wiosennej wegetacji. Nieporażone rośliny szybciej rozpoczną wegetację po zimie i nie będą narażone na infekcję wraz ze wzrostem temperatury. Zastanawiając się nad sensem wykonania jesiennej ochrony fungicydowej, należy zatem pamiętać, że straty powodowane przez grzyby chorobotwórcze w okresie wegetacji rzepaku bywają bardzo duże i mają znaczny wpływ na przezimowanie roślin, a w późniejszym okresie wegetacji również na uzyskiwany plon. Spośród chorób spotykanych w terminie jesiennym największe znaczenie ma sucha zgnilizna kapustnych (sprawca: Phoma lingam). Jednocześnie chronimy rzepak również przed pozostałymi chorobami, które mogą wystąpić w terminie jesiennym, tj. czernią krzyżowych oraz alternariozą. Najgroźniejszą obecnie chorobą rzepaku ozimego jest jednak kiła kapusty, która występuje w tych rejonach Polski, gdzie rzepak i inne rośliny kapustne uprawiane są często na tych samych stanowiskach (kiła jest typową chorobą płodozmianu) (FOT. 2). Nie można jej zwalczyć przy pomocy środków ochrony roślin. Progi szkodliwości poszczególnych chorób przedstawia Tabela 2. Strategie ochrony rzepaku Analizując substancje aktywne będące składnikami stosowanych fungicydów, zauważyć można, że większość z nich to triazole, które oprócz funkcji grzybobójczej wpływają również na regulacje pokroju roślin. Ich działanie skracające jest najefektywniejsze w fazie od 4 do 6 liści właściwych rzepaku. Substancje z tej grupy działają najlepiej w temperaturze powyżej 12°C, o czym trzeba pamiętać, gdy planuje się wykonanie oprysku. Spośród kilku występujących na rynku triazoli na uwagę zasługuje tebukonazol, składnik fungicydu Brasifun 250 EC, który wyróżnia się bardzo wysoką skutecznością w zwalczaniu chorób grzybowych rzepaku ozimego. Zastosowany w odpowiednim terminie jest bardzo dobrym wyborem również gdy zależy nam na właściwym skróceniu plantacji. Co więcej, wielu rolników stosuje Brasifun 250 EC łącznie z silnymi regulatorami wzrostu (tj. Toprex czy Caryx), aby wzmocnić działanie grzybobójcze mieszaniny (patrz Tabela 1.). Przewaga tego produktu nad innymi zawierającymi tebukonazol kryje się w formulacji chemicznej EC, w której przygotowano preparat (EC – koncentrat do tworzenia emulsji). Formulacja ta pozwala na bardzo szybkie wnikanie substancji aktywnej do tkanek rośliny. Proces jest zdecydowanie szybszy niż w preparatach innego typu. Dzięki temu mają Państwo pewność szybkiego działania substancji aktywnej, co jest cechą ważną szczególnie przy działaniu interwencyjnym. FOT. 2. K iła kapusty TABELA 1. W łaściwy dobór preparatow w terminie jesiennym Brasifun 250 EC 0,75 l/ha Brasifun 250 EC 0,5 l/ha + Caryx 240 SL 0,5 l/ha TERMIN STOSOWANIA qq faza 4–6 liścia qq normalny przebieg pogody qq późniejsze siewy qq pełna ochrona grzybobójcza qq regulacja pokroju rośliny TERMIN STOSOWANIA qq faza 4–8 liścia qq wczesne siewy qq długa i ciepła jesień TABELA. 2. P rogi szkodliwości (źródło: Metodyka Integrowanej Ochrony Roślin Rzepaku Ozimego) Choroba Faza rozwojowa Progi szkodliwości (% porażonych roślin) Sucha zgnilizna kapustnych Od 2 liści do pełni wykształcenia rozety 20 Czerń krzyżowych W pełni wykształcona rozeta do formowania się zawiązków pędów 20–30 Szara pleśń 20–30 Od 2 liści do w pełni wykształconej rozety Cylindrosporioza 44 JESIEŃ 2014 | rzepak 10–20 Strategie regulacji pokroju rzepaku uzależnione są od terminu siewu oraz przebiegu pogody. Wczesne siewy i utrzymujące się wysokie temperatury we wrześniu i na początku października, z całą pewnością sprawiają że zastosowanie preparatów mocno regulujących pokrój rzepaku staje się bardzo opłacalne. Wskazane jest zastosowanie wcześniej wspomnianych mieszanin, np. Brasifun 250 EC (0,5 l/ha) + Caryx 240 SL (0,5 l/ha). W przypadku opóźnionych siewów lub niepewnej (tzn. chłodnej i mokrej) jesieni, jednorazowa dawka triazolu (Brasifun 250 EC) z całą pewnością skutecznie ochroni plantację przed chorobami i przygotuje ją do zimy. W niektórych sezonach przebieg pogody wymusza wykonanie dwóch jesiennych zabiegów. Z taką sytuacją mieliśmy do czynienia m.in. w ubiegłym sezonie, kiedy to bardzo ciepły październik wymusił wykonanie powtórnego zabiegu w rzepaku. Takie sytuacje przy zmieniającym się klimacie mogą występować również w nadchodzących sezonach, a zasadność przeprowadzenia powtórnego zabiegu musimy oprzeć na podstawie prognozowanego rozwoju pogody oraz oceny zagrożenia infekcjami grzybowymi. FOT. 3. C zerń krzyżowych 1 2 3 Kiła kapusty (Plasmodiophora brassicae) (FOT. 2) Rozwojowi choroby sprzyja wysoka wilgotność oraz niższe pH gleby. Młode rośliny nie rosną, starsze liście żółkną i czerwienieją. Na korzeniu głównym i na bocznych występują nieregularne brunatne narośla o popękanej korkowatej powierzchni. Narośl początkowo w środku biała, z czasem ciemnieje i gnije. Rozwojowi grzyba sprzyja wysoka wilgotność i zakwaszona gleba. Zarodniki przetrwalnikowe mogą przeżyć w glebie do 10 lat. Ryzyko pojawienia się tej choroby obniżamy stosując prawidłową agrotechnikę, płodozmian oraz utrzymując odpowiednie pH gleby. Niemożliwe jest bezpośrednie zwalczanie tej choroby. Sucha zgnilizna kapustnych (Leptosphaeria macaulans) (FOT. 1) Jest jedną z najgroźniejszych chorób atakujących rzepak. Pierwsze objawy porażenia możemy dostrzec już jesienią. Na liścieniach, liściach, łodygach, czasami łuszczynach występują jasnobrunatne, owalne plamy z wyraźną lub mniej wyraźną obwódką. W środkowej części plamy widoczne są bardzo charakterystyczne czarne punkciki (piknidia). Silnie porażone liście przedwcześnie zamierają. Często dochodzi do zamierania całych roślin. Nasiona zbierane z porażonych łuszczyn zwykle też są porażone. Na siewkach wyrosłych z tych nasion występują poczernienia, które powodują obumieranie siewek (czarna nóżka). Jeżeli zauważymy porażenie roślin jesienią, należy wykonać zabieg grzybobójczy jeszcze przed zimą, najlepiej wybierając preparaty dobrze niszczące grzyba, np. Brasifun 250 EC. Cylindrosporioza roślin kapustnych (Cylindrosporium concentricum) Jesienią lub wiosną na porażonych liściach rzepaku ozimego pojawiają się chlorotyczne plamy. Następuje pękanie kutikuli i odsłonięcie białych skupień zarodników konidialnych ułożonych w postaci koncentrycznych pierścieni. Porażone liście żółkną i przedwcześnie zamierają. Na powierzchni łodyg początkowo pojawiają się 1–2 cm biało-szare podłużne plamy często spiczasto zakończone nieostrym brązowym przebarwieniem. Plamy rozwijają się do kilkunastu cm długości a na ich obwodzie często znajdują się ciemne cętki. W zwalczaniu tej choroby najwyższą skuteczność wykazują zabiegi jesienne, wykonane w czasie, gdy nie ma jeszcze widocznych objawów choroby. Czerń krzyżowych (Alternaria brassicae) (FOT. 3) FOT.4. P ałecznica – zgnilizna rzepakowa Objawy występują na różnych częściach roślin i we wszystkich stadiach rozwojowych rzepaku. Na siewkach pojawiają się ciemnobrunatne plamy w części podliścieniowej. Na porażonych liściach charakterystyczne są plamy jasnobrunatne do brunatno-czarnych z widocznymi pierścieniami. Na łodygach, ogonkach liściowych oraz łuszczynach występują brunatno-czarne, owalne, wyraźnie odgraniczone, nieco zagłębione plamy. Występowanie choroby można ograniczać poprzez odpowiednią agrotechnikę (szybkie zaoranie resztek pożniwnych rzepaku) oraz stosowanie prawidłowego płodozmianu (przerwy w uprawie roślin krzyżowych na tym samym polu). Pałecznica – zgnilizna rzepakowa (Typhula gyrans, Typhula brassicae) (FOT. 4) Rozwojowi choroby sprzyja długo zalegający śnieg. Grzyb poraża część nadziemną roślin. Wczesną wiosną na porażonych liściach, ogonkach liściowych można zaobserwować biało-szarą grzybnię. Widoczne są również owalne drobne (około 1 mm) skleroty grzyba o zabarwieniu od jasnobrązowego aż do czarnego. Silnie porażone rośliny mają barwę jasnobeżową i stopniowo zamierają. ● JESIEŃ 2014 | rzepak 45 Jesienny program OCHRONY FUNGICYDOWEJ upraw rzepaku • Skuteczna ochrona grzybobójcza i odpowiednie skrócenie rzepaku przed zimą BRASIFUN 250 EC zalecany adiuwant: (0,75 l/ha) Pełna ochrona grzybobójcza rzepaku ozimego. Preparat wpływa również na właściwą regulację roślin przed zimą. BRASIFUN 250 EC (0,5 l/ha) + CARYX 240 SL (0,5 l/ha) zalecany adiuwant: Pełna ochrona grzybobójcza rzepaku ozimego. Rozwiązanie dedykowane na wcześnie siane plantacje, na których trzeba zadbać o prawidłowe skrócenie przed zimą. 46 JESIEŃ 2014 | rzepak RZEPAK 5 plantacja wolna od chorób BRASIFUN 250 EC ◊◊ Bardzo dobre wnikanie w głąb rośliny ◊◊ Wysoka skuteczność w zwalczaniu chorób rzepaku ◊◊ Doskonały wpływ na poprawę przezimowania plantacji ◊◊ Uodparnia przed wyleganiem roślin rzepaku ◊◊ Korzystna relacja ceny do jakości produktu ◊◊ Bardzo stabilna formulacja ! ZALECANY ADIUWANT SUBSTANCJA AKTYWNA TEBUKONAZOL (związek z grupy konazoli-triazoli) 250 g w 1 l środka Mistrzowska strategia w walce z grzybami Środek grzybobójczyw postaci płynu do sporządzania emulsji wodnej o działaniu układowym do stosowania zapobiegawczego i interwencyjnego. Środek wykazuje dodatkowo korzystny wpływ na rozwój roślin rzepaku. Brasifun 250 EC jest jedynym dostępnym na polskim rynku preparatem zawierającym tebukonazol w specjalnie dedykowanej do rzepaku formulacji EC. Dzięki swojej unikalnej formulacji preparat doskonale przenika poprzez grubą warstwę woskową pokrywającą rośliny rzepaku, co z kolei zapewnia bardzo wysoką skuteczność w walce z chorobami. Dodatkową korzyścią po zastosowaniu preparatu jest poprawienie pokroju roślin, obserwujemy również skrócenie szyjki korzeniowej, usztywnienie łodygi oraz zwiększoną odporność na wyleganie. ††ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI •• Rzepak ozimy »» czerń krzyżowych, sucha zgnilizna kapustnych, cylindrosporioza, zgnilizna twardzikowa, szara pleśń. Choroby można zwalczać w następujących terminach: •• Jesienią »» W fazie 4–8 liści rzepaku: sucha zgnilizna kapustnych, czerń krzyżowych. Zalecana dawka: 0,75 l/ha. Stosowanie środka jesienią powoduje skrócenie szyjki korzeniowej, zapobiega nadmiernemu wzrostowi roślin, wpływając korzystnie na przezimowanie opryskanych plantacji, co znajduje przełożenie w wydajności plonu. •• Wiosną »» W fazie wzrostu pędu głównego: czerń krzyżowych, sucha zgnilizna kapustnych, cylindrosporioza, szara pleśń. Zalecana dawka: 1,0 l/ha. Stosowanie środka wiosną zapewnia korzystny wpływ na wielkość plonu poprzez skrócenie łodygi i usztywnienie roślin, dzięki czemu zmniejsza się zagrożenie wyleganiem. »» Od fazy żółtego pąka do fazy opadania płatków kwiatowych czerń krzyżowych, szara pleśń, zgnilizna twardzikowa. Zalecana dawka: 1,25 l/ha. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. JESIEŃ 2014 | rzepak 47 H E R B I C Y D DEVRINOL TOP 375 CS 1 Najszersze spektrum zwalczanych chwastów 1 Doskonale niszczy gatunki uciążliwe tj. mak polny, przytulia czepna, Zabójczo aktywny w walce z chwastami komosa biała, chwasty rumianowate 1 Skuteczny w walce z chabrem bławatkiem i fiołkiem polnym 1 Długotrwałe działanie preparatu, gwarantujące ochronę aż do zbiorów 1 Silne działanie hamujące wzrost samosiewów zbóż www.flora-praszka.pl Jak WSPOMÓC RZEPAK jesienią? P lanując siew rzepaku ozimego, warto zastanowić się, jak można dodatkowo wspomóc rośliny uprawne, żeby podczas żniw uzyskać zadawalający plon. Bezsprzecznie, należy zadbać o odpowiednie nawożenie, dobór odmiany i jej wysiew w optymalnym terminie oraz przeprowadzenie zabiegu odchwaszczania mającego na celu eliminację chwastów, które stanowią konkurencję dla rośliny uprawnej. Kształtowanie plonu rzepaku ozimego ma miejsce już jesienią. Dlatego szczegółowe odpowiedzi na przedstawione powyżej kwestie musimy znać już u teraz, u progu sezonu. Zespół Działu Biostymulatorów Chemirol SPIS TREŚCI Jak wspomóc rzepak jesienią? • 49 Jesienny program nawożenia dolistnego i biostymulacji upraw rzepaku • 52 Kelpak • 53 Nano Active® • 54 Nano Active Forte® • 55 Opti Rzepak • 57 Bor Extra 21 • 58 Cropvit B • 59 Cropvit PK • 60 JESIEŃ 2014 | rzepak 49 R ośliny rzepaku powinny wytworzyć rozetę 10–12 liści, szyjkę korzeniową o średnicy 10–12 mm i korzeń palowy o długości, co najmniej 12 cm. Pąk wierzchołkowy powinien znajdować się jak najniżej, tuż przy powierzchni ziemi, co zapewni odpowiednie przezimowanie rzepaku, a co za tym idzie dobry start wiosną. Jednym z preparatów, który ma odpowiednio przygotować rośliny do zimy, jest biostymulator Kelpak. Jest to unikalny na polskim rynku wyciąg z najszybciej rosnących alg morskich Ecklonia Maxima, który dzięki naturalnej technologii produkcji zawiera w 1 litrze produktu najwięcej spośród dostępnych na rynku preparatów auksyn i cytokinin – 350 : 1 (11 mg/l : 0,031 mg/l) najważniejszych roślinnych hormonów wzrostu. Dzięki temu, że preparat ma korzystny dla rośliny uprawnej stosunek auksyn do cytokinin, stosując Kelpak, wspomagamy rozwój systemu korzeniowego. Konsekwencją tego jest lepsze pobieranie składników pokarmowych z gleby i lepszy rozwój części nadziemnej. W doświadczeniu przeprowadzonym w Budziejewie w 2011 roku na rzepaku ozimym odmiany mieszańcowej Rohan zastosowano Kelpak w fazie 4 liści rzepaku, w dawce 2 l/ha. Rośliny po zastosowaniu biostymulatora miały lepiej rozwinięty system korzeniowy jak i część nadziemną, czego potwierdzeniem jest fotografia [Fot. 1]. Chcąc odpowiednio odżywić rośliny uprawne w tym także rzepak i zabezpieczyć je przed niedoborami składników pokarmowych, głównie mikroelementów, warto wykorzystać nowoczesne nawozy dolistne wyprodukowane przy zastosowaniu nanotechnologii. Takimi nawozami dolistnymi WYKRES 1. W pływ biostymulatorów na długość systemu korzeniowego rzepaku odmiany Konkret. Doświadczenie ścisłe, Tarnowo Podgórne, 2013 r. są preparaty Nano Active® i Nano Active Forte®. Nawozy te powstały w wyniku połączenia kilku wyselekcjonowanych minerałów. Cząsteczki tych nawozów dolistnych są mierzone w nanometrach (1 milimetr = 1 milion nanometrów). Dzięki tak drobnej granulacji cząsteczki tych nawozów wykazują specjalne właściwości: rośliny są wstanie bardzo szybko i skutecznie pobierać składniki pokarmowe. W skład nawozu Nano Active® wchodzą wapń, WYKRES 2. W pływ biostymulatorów na masę części nadziemnej rzepaku odmiany Konkret. Doświadczenie ścisłe, Tarnowo Podgórne, 2013 r. [cm] [�] 24 140 22 +33� 120 20 20,29 18 18 16 14 +16� 100 80 12 60 10 8 40 6 4 20 2 Stosując Kelpak, wspomagamy rozwój systemu korzeniowego. WYKRES 3. Wpływ biostymulatorów na długość systemu korzeniowego i promień rozety liściowej rzepaku odmiany Konkret. Doświadczenie ścisłe, Tarnowo Podgórne, 2013 r. [cm] kontrola Nano Active Forte®4 kg/ha Nano Active Forte®4 kg/ha Nano Active®2 kg/ha Nano Active Forte®2 kg/ha WYKRES 4. Wpływ biostymulatorów na masę systemu korzeniowego i masę części nadziemnej rzepaku odmiany Konkret. Doświadczenie ścisłe, Tarnowo Podgórne, 2013 r. 30 31,8 2236,3 2000 [�] 50 1800 40 1600 25 WYKRES 5. Wpływ Nano Active® + Asystent+ na przezimowanie roślin rzepaku. UTP w Bydgoszczy 2011–2012 r. 60 2400 35,6 Masa części nadziemnej [�] kontrola 2200 35 41� 1400 20 30 1200 19 1000 20 800 10 23� 600 10 400 5 200 0 0 Długość systemu korzeniowego [cm] 50 Długość systemu korzeniowego [cm] [g] 40 15 0 0 Promień rozety liściowej [cm] 224,2 Masa systemu korzeniowego [g] 0 Masa części nadziemnej [g] przezimowanie roślin [�] kontrola kontrola kontrola Nano Active Forte®2 kg/ha + Kelpak1 l/ha Nano Active Forte®2 kg/ha + Kelpak1 l/ha Nano Active®2 kg/ha + Asystent+0,05 l/ha JESIEŃ 2014 | rzepak magnez i mikroelementy (Fe, Mn, Zn, B, Cu, Mo). Nawóz dolistny Nano Active Forte® jest dodatkowo wzbogacony w azot, potas i siarkę. W doświadczeniu przeprowadzonym w Tarnowie Podgórnym badano wpływ stosowania nawozów dolistnych Nano Active® i Nano Active Forte® oraz biostymulatora Kelpak na rozwój roślin rzepaku. Po zastosowaniu Nano Active Forte® w dawce 4 kg/ha w fazie BBCH 15–16 rośliny rzepaku miały dłuższy system korzeniowy (+2%) i większą masę części nadziemnej (+33%) w stosunku do kontroli. Natomiast rośliny traktowane Nano Active® w dawce 2 kg/ha miały dłuższy system korzeniowy o 15% oraz większą masę części nadziemnej o 16% w stosunku do kontroli. Powyższe wyniki dobrze obrazują fotografia i wykresy [Fot. 2 i Wykres 1 i 2]. Bardzo zadowalające wyniki uzyskano na poletku, na którym zastosowano Kelpak w dawce 1 l/ha w połączeniu z Nano Active Forte® w dawce 2 kg/ha w fazie BBCH 15–16. Po uprzednim oczyszczeniu roślin zważono i zmierzono system korzeniowy i część nadziemną. Uzyskane wyniki [Wykres 3 i 4] i zrobione fotografie [Fot. 3] nie pozostawiają wątpliwości, co do słuszności stosowania tych preparatów w uprawie rzepaku ozimego. Jednocześnie należy podkreślić synergię działania FOT. 1. W pływ biostymulatorów na wybrane parametry rzepaku odmiany Rohan. Doświadczenie ścisłe. Budziejewo 2011 r. Kelpak 2 l/ha kontrola FOT. 2. W pływ biostymulatorów na wybrane parametry rzepaku odmiany Konkret. Doświadczenie ścisłe. Tarnowo Podgórne, 2013 r. Nano Active Forte® 4 kg/ha kontrola Jesienne stosowanie biostymulatora Kelpak i nanotechnologicznych nawozów dolistnych Nano Active® i Nano Active Forte® daje wymierne korzyści potwierdzone badaniami. biostymulatora Kelpak i nawozu dolistnego Nano Active Forte® oraz możliwość zastosowania ich w jednym zabiegu. W doświadczeniu przeprowadzonym przez Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy w latach 2011–2012 badano przezimowanie rzepaku ozimego. Po zastosowaniu Nano Active® w dawce 2 kg/ha wraz z adiuwantem Asystent+ w dawce 0,05 l/ha uzyskano przezimowanie roślin rzepaku na poziomie 41%, podczas gdy na obiekcie kontrolnym przezimowanie wyniosło tylko 23% [Wykres 5]. Jesienne stosowanie biostymulatora Kelpak i nanotechnologicznych nawozów dolistnych Nano Active® i Nano Active Forte® daje wymierne korzyści w uprawie rzepaku ozimego. Powyższe wyniki pokazują korzystny wpływ tych preparatów na rozwój roślin jesienią i ich przezimowanie, co w konsekwencji prowadzi do uzyskania wyższych plonów. Warto wprowadzić te produkty do jesiennego programu ochrony rzepaku. ● FOT. 3. W pływ biostymulatorów na wybrane parametry rzepaku odmiany Konkret. Doświadczenie ścisłe. Tarnowo Podgórne, 2013 r. Kelpak1l/ha +Nano Active Forte® 4 kg/ha kontrola JESIEŃ 2014 | rzepak 51 Jesienny program NAWOŻENIA DOLISTNEGO I BIOSTYMULACJI upraw rzepaku CROPVIT PK (2–3 l/ha) Płynny, dolistny nawóz fosforowo-potasowy z mikroelementami. CROPVIT B (1–2 l/ha) • Nawozy dolistne gwarantują prawidłowy rozwój jesienny, dobre przezimowanie plantacji. Zapewniają warunki do wydania możliwie wysokiego jakościowo i ilościowo plonu Wysokoskoncentrowany roztwór łatwo przyswajalnego boru do nawożenia rzepaku BOR EXTRA 21 (1–2 kg/ha) Doskonale rozpuszczalny nawóz sypki z wysoką zawartością boru. NANO ACTIVE® (2 kg/ha) NANO ACTIVE FORTE® (4 kg/ha) Nanotechnologiczne nawozy dolistne będące w stanie zabezpieczyć roślinę w znacznie większą ilość kluczowych składników pokarmowych, niż dotychczas znane preparaty dolistne. OPTI RZEPAK (2-3 kg/ha) Pełnoskładnikowy nawóz dolistny z grupy „Opti” zawierający najważniejsze makro- i mikroelementy w postaci łatwo przyswajalnych chelatów. Nowoczesny nawóz zapewnia maksymalną przyswajalność niezbędnych składników pokarmowych. • Biostymulatory wzrostu poprawiają jesienny rozwój roślin, a w szczególności rozwój systemu korzeniowego KELPAK (0,75 l/ha) Pobudza wzrost i rozwój roślin, wpływa korzystnie na przyrost korzeni, podnosi plonowanie i jakość plonów. 52 JESIEŃ 2014 | rzepak RZEPAK 5 biostymulacja KELPAK ◊◊ Zapewnia najlepsze wykorzystanie składników pokarmowych ◊◊ Stymuluje rozwój systemu korzeniowego ◊◊ Poprawia wigor i siłę wzrostu roślin ◊◊ Korzystnie wpływa na wielkość i jakość plonu ◊◊ Najlepsza polisa na stres – powoduje wzrost odporności roślin ! ZALECANY ADIUWANT na susze, przymrozki, nadmiar wilgoci, wahania temperatur, pestycydy SUBSTANCJA AKTYWNA Ekstrakt z alg Ecklonia maxima, zawierający hormony roślinne: auksyny – 11 mg/l cytokininy – 0,031 mg/l Naturalnie najlepszy Środek z grupy stymulatorów wzrostu w formie koncentratu rozpuszczalnego w wodzie do stosowania w uprawie roślin polowych oraz warzyw. Pobudza wzrost i rozwój roślin, wpływa korzystnie na przyrost korzeni, podnosi plonowanie i jakość plonów. †† DZIAŁANIE Auksyny i cytokininy są produkowane przez roślinę w ściśle określonych proporcjach i indukują procesy zachodzące w roślinie od momentu wschodów praktycznie do końca jej życia. Auksyny – najważniejsze hormony w roślinie! Wytwarzane głównie w młodych częściach pędu odpowiadają za wzrost wzdłużny łodyg, pobudzają tworzenie się korzeni bocznych i włośników korzeniowych, przeciwdziałają starzeniu się organów i zrzucaniu liści. Cytokininy – wytwarzane głównie w systemie korzeniowym odpowiadają za podział komórek, pobudzają tkanki do wytwarzania organów, pobudzają powstawanie pędów bocznych, hamują procesy starzenia się roślin. Poziom produkcji fitohormonów w roślinie jest uzależniony od wielu czynników. Czynniki stresujące (niska temperatura, susza, choroby, szkodniki, fitotoksyczność środków ochrony) mogą poważnie zakłócić ich produkcję. Wówczas roślina nie rozwija się prawidłowo i nie jest w stanie wydać wysokiego plonu. Biostymulator Kelpak obniża ryzyko wpływu czynników stresowych na roślinę a przez to na plon i jakość zbioru. †† TERMINY STOSOWANIA I DAWKI •• Rzepak jary i ozimy »» Jesienią: w fazie 3–5 liści. »» Wiosną: po ruszeniu wegetacji (faza rozety do początku strzelania w pęd). Zalecana dawka:2–3 l/ha. Zalecana ilość wody:250–500 l/ha. Niższą dawkę wody zaleca się stosować w przypadku opryskiwania roślin znajdujących się we wcześniejszych fazach rozwojowych. Rekomenduje się stosowanie preparatu z dodatkiem adiuwantu Asystent+ w dawce 0,05 l/ha. Preparat Kelpak wykazuje synergizm w stosowaniu z nanotechnologicznym nawozem dolistnym Nano Active® i Nano Active Forte®. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. 53 RZEPAK 5 nawozy dolistne NANO ACTIVE® ◊◊ Dzięki zawartym w nawozie zaaktywowanym nanocząsteczkom zapewnia roślinie lepsze i szybsze wykorzystanie składników pokarmowych ◊◊ Intensyfikując procesy fotosyntezy pobudza rośliny do wzrostu i poprawia ich witalność ◊◊ Uodparnia uprawy na stres związany z suszą i przymrozkami ◊◊ Zwiększa odporność roślin na choroby oraz szkodniki ◊◊ Pomaga wydatnie zwiększyć plonowanie roślin Odkryj moc nie z tej ziemi Naturalny nawóz dolistny do stosowania w uprawie wszystkich gatunków roślin. NANO ACTIVE® jest pierwszym w Polsce nawozem dolistnym wyprodukowanym przy zastosowaniu nanotechnologii. Jego skład to nowatorskie połączenie kilku minerałów, które powstały ponad 14 milionów lat temu. Opatentowaną innowacją nawozu NANO ACTIVE® jest odpowiednia selekcja złóż tych minerałów, wielkość, powierzchnia, a także aktywność jego nanocząsteczek. Wyselekcjonowane minerały do produkcji nawozu poddawane są złożonym procesom mielenia z wykorzystaniem wysokowydajnych urządzeń, zwanych nano-młynami. Uzyskiwane w ten sposób zaktywowane substancje pokarmowe, o wielkości mierzonej w nanometrach (nanometr jest milion razy mniejszy od milimetra), poprzez mechanizm zwany Nutri Action System są w stanie zabezpieczyć roślinę w znacznie większą ilość kluczowych składników pokarmowych, niż dotychczas znane preparaty dolistne. †† TERMINY STOSOWANIA I DAWKI W WYBRANYCH UPRAWACH •• Rzepak ozimy: 2–3 aplikacje »» Pierwszy oprysk jesienią w fazie 3–5 liści. »» Drugi oprysk wiosną po ruszeniu wegetacji. »» Trzeci oprysk od fazy luźnego pąka do rozpoczęcia opadania płatków. Dawka:2 kg/ha. Zalecana ilość wody:200–400 l/ha. •• Rzepak jary: 2 aplikacje »» Pierwszy oprysk w fazie 3–5 liści. »» Drugi oprysk od fazy luźnego pąka do rozpoczęcia opadania płatków. Dawka:2 kg/ha. Zalecana ilość wody: 200–400 l/ha. 54 Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. RZEPAK 5 nawozy dolistne ◊◊ Nowatorskie połączenie makro- i mikroelementów w innowacyjnej formulacji ◊◊ Nanotechnologiczny nawóz wieloskładnikowy zawierający NK (10-13) i siarkę ◊◊ Skutecznie dokarmia rośliny nanocząsteczkami niezbędnych składników pokarmowych ◊◊ Zapewnia regularny, intensywniejszy i szybszy rozwój roślin ◊◊ Poprawia immunologiczną odporność roślin na choroby ◊◊ Wspomaga przyrost plonu wysokiej jakości NANO ACTIVE FORTE® Sięgnij po siłę nowej generacji Nanotechnologiczny nawóz zawierający najważniejsze makro- i mikroelementy, do stosowania w formie oprysku dolistnego w uprawie wszystkich gatunków roślin. Stanowi rozszerzenie nawozu NANO ACTIVE® o azot, potas i siarkę czyli tzw. pierwszorzędne składniki pokarmowe o największym znaczeniu plonotwórczym. † † DZIAŁANIE NANO ACTIVE FORTE® dolistnie odżywia rośliny w pierwiastki takie jak NK 10-13 oraz S (12%), a także kompleksowo uzupełnia uprawy w makro- i mikroelementy takie jak: wapń, magnez, żelazo, mangan, cynk, bor, miedź oraz molibden. Składniki pokarmowe nawozu w formie nanocząsteczek gwarantują wysoką i szybką ich przyswajalność przez rośliny. Dobrze odżywione rośliny to podstawa odpowiedniej witalności i odporności plantacji. Nawóz NANO ACTIVE FORTE® poprawia w ten sposób immunologiczną odporność roślin na różnoraki stres związany z suszą, przymrozkami lub chorobami. Z kolei pierwszymi efektami działania nawozu, widocznymi po paru dniach od jego zastosowania są poprawa wigoru oraz zmiana barwy liści upraw na ciemniejszy odcień zieleni. †† TERMINY STOSOWANIA I DAWKI W WYBRANYCH UPRAWACH •• Rzepak ozimy: 2 aplikacje »» Pierwszy oprysk jesienią w fazie 3–5 liści. »» Drugi oprysk wiosną po ruszeniu wegetacji. Dawka: 4 kg/ha. Zalecana ilość wody:200–400 l/ha. •• Rzepak jary: 2 aplikacje »» Pierwszy oprysk w fazie 3–5 liści. »» Drugi oprysk od fazy luźnego pąka do rozpoczęcia opadania płatków. Dawka: 4 kg/ha. Zalecana ilość wody: 200–400 l/ha. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. 55 F U N G I BRASIFUN C Y D 250 EC Mistrzowska strategia walki z grzybami 1 Bardzo dobre wnikanie w głąb rośliny 1 Wysoka skuteczność w zwalczaniu chorób rzepaku 1 Doskonały wpływ na poprawę przezimowania plantacji 1 Uodparnia przed wyleganiem roślin rzepaku 1 Korzystna relacja ceny do jakości produktu 1 Bardzo stabilna formulacja www.flora-praszka.pl RZEPAK 5 nawozy dolistne ◊◊ Znakomicie odżywia rzepak ozimy dostarczając niezbędnych OPTI RZEPAK mikroelementów w formie chelatów EDTA i DTPA ◊◊ Zwiększa przyswajanie makroskładników (azotu, fosforu i potasu) ◊◊ Zapewnia warunki do prawidłowego rozwoju i wydania możliwie wysokiego jakościowo i ilościowo plonu ! ZALECANY ADIUWANT ◊◊ Dzięki dobremu odżywieniu roślin wpływa na poprawę zdrowotności i zwiększenie odporności rzepaku na choroby ◊◊ Nawóz szybko i całkowicie rozpuszczalny w wodzie Optymalny wzrost twoich upraw Pełnoskładnikowy nawóz dolistny z grupy „Opti” zawierający najważniejsze makro- i mikroelementy, niezbędne dla poprawnego odżywienia upraw rzepaku ozimego i jarego. Zastosowane do produkcji najwyższej jakości komponenty sprawiają, że nawóz jest łatwo przyswajalny przez rośliny a zabieg dolistny zapewnia szybkość działania. Składniki optymalnie dobrane do fizjologicznych potrzeb i prawidłowego rozwoju roślin, gwarantują maksymalną przyswajalność w kluczowych stadiach rozwoju. †† ZALECANE DAWKI I TERMIN STOSOWANIA OPTI RZEPAK •• Jesień »» Od fazy 5 liśca. Dawka: 2 –3 kg/ha. •• Wiosna »» Po ruszeniu wegetacji. Dawka: 2 –4 kg/ha. •• Wiosna »» W fazie zielonego pąka. Dawka:2-4 kg/ha. Zalecana ilość wody: 200–400 l/ha. Składniki pokarmowe (%m/m) Opti rzepak 11-15-21 Azot całkowity (N) 11,00% Azot azotanowy (No3) - Azot amonowy (NH4) 1,50% Azot amidowy (NH2) 9,50% Pięciotlenek fosforu (P2O5) 15,00% Tlenek potasu (K2O) 21,00% Tlenek magnezu (MgO) 2,00% Trójtlenek siarki (SO3) 19,00% Bor (B) 1,50% Miedź (Cu) 0,10% Żelazo (Fe) 0,15% Mangan (Mn) 0,20% Moilbden (Mo) 0,04% Cynk (Zn) 0,15% Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. 57 RZEPAK 5 nawozy dolistne BOR EXTRA 21 ! ZALECANY ADIUWANT ◊◊ Wysokoskoncentrowany nawóz borowy ◊◊ Zabezpiecza przed niedoborami boru ◊◊ Zapewnia warunki do prawidłowego rozwoju roślin ◊◊ Łatwo miesza się z innymi nawozami i pestycydami ◊◊ Znakomicie rozpuszczalny w wodzie ZAWARTOŚĆ SKŁADNIKÓW BOR (B) – 20,8% MOLIBDEN (Mo) – 0,02% Nawóz borowy najwyższej koncentracji Bor Extra to doskonale rozpuszczalny nawóz z wysoką zawartością boru. Stosowanie nawozu w optymalnych dawkach i terminach pozwala uzyskać wysokie plony oraz zabezpieczyć rośliny przed niedoborami boru (zgorzel liścia sercowego i zgnilizna korzeni buraków, niska zawartość cukrów, słabe zawiązywanie kwiatów i owoców, opadanie łuszczyn, nekrozy i inne). †† BOR, A ROZWÓJ ROŚLIN Bor jest niezbędny dla następujących istotnych funkcji życiowych roślin: »» podziały komórkowe, wzrost roślin »» zapylanie i zawiązywanie owoców »» transport i przemieszczanie się cukrów i innych metabolitów roślinnych »» odporność na zimno i choroby roślin »» poprawia zimotrwałość »» symbiotyczne wiązanie azotu w roślinach strączkowych †† TERMINY STOSOWANIA I DAWKI •• Rzepak »» Jesień: faza 4–8 liści w dawce 1–2 kg/ha. »» Wiosna: ruszenie wegetacji w dawce 2 kg/ha; faza zielonego pąka w dawce 2 kg/ha. •• Zboża »» Jesień: w dawce 1 kg/ha. »» Wiosna: ruszenie wegetacji w dawce 1–2 kg/ha. •• Burak »» Faza 4–6 liści: w dawce 2–3 kg/ha. »» 10–14 dni później: w dawce 2–3 kg/ha. •• Ziemniak »» Po wschodach: w dawce 2–3 kg/ha. »» Początek zwierania rzędów: w dawce 2–3 kg/ha. •• Kukurydza »» Faza 4–6 liści: w dawce 1–2 kg/ha. »» 2–3 tygodnie później: w dawce 2 kg/ha. •• Warzywa »» 2–3 zabiegi w okresie wegetacji co 2–3 tygodnie: w dawce 1–2 kg/ha. 58 Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. RZEPAK 5 nawozy dolistne CROPVIT B ◊◊ Seria nawozów CROPVIT to pojedyncze mikroskładniki zaprojektowane jako baza do komponowania przez rolników własnych technologii dokarmiania upraw ◊◊ Szybko poprawiają kondycje roślin uprawnych ◊◊ Uczestniczą w reakcjach syntezy białek, skrobi, witamin i innych substancji odżywczych ◊◊ Mikroelementy podlegające chelatyzacji zapewniają szybkie wchłanianie przez roślinę i równie szybką biodegradację ! ZALECANY ADIUWANT SUBSTANCJA AKTYWNA BOROETANOLOAMINA Zawartość Boru (B) 11%, 150 g w 1 l środka Azot całkowity (N) 5,8 % Zdrowo nakręca uprawy Cropvit B to jednoskładnikowy koncentrat nawozowy boru. Każdy nawóz z palety Cropvit zawiera jeden całkowicie przyswajalny mikroelement, dobrany do potrzeb nawożenia konkretnej uprawy, mając na celu najbardziej efektywne i pełne wykorzystanie potencjału genetycznego roślin. Wysokoskoncentrowany roztwór łatwo przyswajalnego boru do nawożenia rzepaku. Cropvit B zapobiega powstawaniu chorób fizjologicznych powodowanych przez niedobory boru (czerwono-fioletowe chlorozy na brzegach liści, hamowanie wzrostu, redukcja rozgałęzień bocznych, słabe zawiązywanie łuszczyn). †† TERMINY STOSOWANIA I DAWKI •• Jesień »» W fazie 5–6 liści. »» Dawka nawozu: 1–2 l/ha. Ilość cieczy użytkowej:200-300 l/ha. •• Wiosna »» Po ruszeniu wegetacji. Dawka nawozu:3–4 l/ha. Ilość cieczy użytkowej:200–300 l/ha. »» W fazie zielonego pąka. Dawka nawozu:2–3 l/ha. Ilość cieczy użytkowej:200–300 l/ha. †† OBJAWY NIEDOBORU BORU FOTOGRAFIA 1. Charakterystyczne, zniekształcone, łyżeczkowate liście FOTOGRAFIA 2. C harakterystyczne czerwonofioletowe przebarwienia Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. 59 RZEPAK 5 nawozy dolistne CROPVIT PK ◊◊ Wysoce przyswajalny płynny nawóz wieloskładnikowy zawierający makro- i mikroelementy ! ◊◊ Zaprojektowany jako baza do komponowania przez rolnika własnych ZALECANY ADIUWANT technologii dokarmiania upraw ◊◊ Doskonałe źródło uzupełniania P i K w sytuacjach stresowych ◊◊ Szybko poprawia kondycję roślin ZAWARTOŚĆ SKŁADNIKÓW PIĘCIOTLENEK FOSFORU (P2O5) 9,0 [masowe] TLENEK POTASU (K20) 17.0 BOR (B) 0,050 ŻELAZO (Fe) 0,020 MIEDŹ (Cu) 0,020 CYNK (Zn) 0,020 MANGAN (MN) 0,040 Wszystkie składniki pokarmowe są rozpuszczalne w wodzie. Schelatowane przez EDTA. Zdrowo nakręca uprawy Płynny, dolistny nawóz fosforowo-potasowyz mikroelementami. Zapewnia roślinom optymalne dawki fosforu i potasu w kolejnych fazach rozwojowych. †† ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI Roślina Dawki nawozu (l/ha) Ilość cieczy użytkowej (l/ha) ZBOŻA Jesień: I – faza 4–6 liści; Wiosna: II – faza krzewienia, III – faza strzelania w źdźbło, IV – po kwitnieniu 1,5–3 200–300 RZEPAK Jesień: I – faza rozety 4–8 liści; Wiosna: II – po ruszeniu wegetacji, III – przed kwitnieniem, IV – po kwitnieniu 2–3 200–300 I – po wytworzeniu 4–6 liści, II i III – co 7–10 dni 2–3 200–300 I – po wykształceniu 4–8 liści II – przed zwarciem międzyrzędzi 2–3 200–300 I – przed zakryciem międzyrzędzi, II – po 10–14 dniach 2–3 200–300 I – przed kwitnieniem II – po kwitnieniu III i IV – w okresie wzrostu owoców, co 7–14 dni 2–6 500–1000 POMIDOR, PAPRYKA, OGÓREK I i II – intensywny wzrost wegetatywny co 7–14 dni II – przed kwitnieniem III – dojrzewanie owoców 2–4 200–600 WARZYWA CEBULOWE I – po wykształceniu się 2–3 liści II i III – następne co 2 tygodnie 2–6 200–600 WARZYWA KAPUSTNE I–V w okresie intensywnego wzrostu, co 7–14 dni 2–6 200–600 WARZYWA KORZENIOWE I – w okresie intensywnego wzrostu wegetatywnego II – w okresie związywania pąków kwiatowych III – początek kwitnienia 2–6 200–600 ROŚLINY OZDOBNE I – w okresie intensywnego wzrostu wegetatywnego II – w okresie zawiązywania pąków kwiatowych III – początek kwitnienia 2–6 200–600 KUKURYDZA BURAK CUKROWY ZIEMNIAK WINOROŚL, TRUSKAWKA, DRZEWA I KRZEWY OWOCOWE ROZSADA INNE UPRAWY ROLNICZE I OGRODNICZE 60 Terminy oprysków Stosować 2–3 zabiegi w odstępach 5–10 dni o stężeniu maksymalnym 0,3% (30 ml nawozu na 10 l wody) 2–4 zabiegi w okresie intensywnego wzrostu co 7–14 dni Ilość dostosowana dla optymalnego pokrycia roślin 2–6 200–600 Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. ZBOŻA MATERIAŁ SIEWNY OCHRONA, NAWOŻENIE, PIELĘGNACJA I BIOSTYMULACJA ROŚLIN ZBÓŻ 5 agrotechnika w uprawie zbóż Uprawa roli pod zboża Bartosz Waniorek 6 Chemirol Głównym celem wszystkich zabiegów uprawowych wykonywanych przed siewem roślin jest współdziałanie w tworzeniu stabilnej struktury gruzełkowatej w glebie. Należy pamiętać, że podczas uprawy część agregatów glebowych jest niszczonych, a inne się tworzą. Tylko w glebie o pożądanej strukturze możliwe jest stworzenie optymalnych warunków do kiełkowania i rozwoju roślin oraz uzyskania wysokich plonów o satysfakcjonującej jakości. Struktura gruzełkowata warstwy ornej wpływa korzystnie na aktywność biologiczną gleby, termikę gleby, warunki wodno-powietrzne oraz stwarza bardzo dobre warunki do rozwoju systemu korzeniowego. Wykonując zabiegi uprawowe należy pamiętać, że są one jednym z elementów integrowanej ochrony roślin i dlatego oprócz kształtowania środowiska glebowego powinny ograniczać presję agrofagów. N a ilość i rodzaj zabiegów uprawowych poprzedzających siew zbóż wpływa ich forma (jara lub ozima), przedplon oraz posiadane w gospodarstwie maszyny – stosowany system uprawy roli. Niezależnie od tego, czy zaplanowano siew zbóż ozimych czy jarych po zbiorze rośliny przedplonowej szybko „schodzącej” z pola (np. rzepak ozimy, jęczmień jary) należy możliwie szybko wykonać uprawę ścierniska. Zabieg ten umożliwia gospodarowanie resztkami pożniwnymi, niszczy zachwaszczenie wtórne rośliny przedplonowej, ogranicza parowanie wody i stwarza bardzo dobre warunki do jej zatrzymywania oraz pobudza nasiona chwastów i roślin uprawnych do kiełkowania. W uprawie tradycyjnej wykonuje się podorywkę, natomiast w przypadku uproszczeń w uprawie roli wykorzystuje się bardziej wydajne i uniwersalne agregaty uprawowe lub bronę talerzową. Użytkowanie tej ostatniej możliwe jest tylko na polach wolnych od perzu. 62 JESIEŃ 2014 | zboża Rozpoczynając zespół uprawek przedsiewnych wiosną, należy pamiętać o tym, żeby nie wykonywać ich w warunkach nadmiernego uwilgotnienia gleby. Zespół uprawek przedsiewnych w tradycyjnym systemie uprawy roli obejmuje orkę siewną i doprawienie roli, powinno rozpocząć się około 10–14 dni przed planowanym siewem – czas ten umożliwia naturalne osiadanie gleby. Możliwe jest skrócenie tego okresu, gdy wykona się orkę siewną z wałem wgłębnym Campbella. Mechanizm ten znacznie przyspiesza proces osiadania. Po orce siewnej wykonuje się najczęściej dodatkowe zabiegi uprawowe, przygotowujące rolę do siewu. W uproszczonym systemie uprawy roli wykorzystuje się głębszą uprawę agregatem, który wyposażony jest w wał umożliwiający zagęszczenie gleby i przygotowanie „łoża siewnego” podczas jednego przejazdu. Po przedplonach bardzo późno schodzących z pola, takich jak buraki cukrowe, kukurydza na ziarno, ze względu na ograniczoną ilość czasu od zbioru do siewu zbóż ozimych rezygnuje się z zespołu uprawek pożniwnych na rzecz orki razówki z wałem Campbella. Ze względu na brak czasu nie wykonuje się dodatkowych zabiegów doprawiających lub uprawy uproszczonej do głębokości 25 cm. Siew ozimin bezpośrednio po orce razówce wymaga użycia agregatów uprawowo-siewnych, które podczas jednego przejazdu odpowiednio doprawiają glebę, a materiał siewny zostaje umieszczony w glebie na odpowiedniej głębokości. W przypadku zbóż jarych po uprawie pożniwnej wykonuje się orkę przedzimową, która pozostaje w „ostrej skibie”. Działanie strukturotwórcze mrozu w okresie zimowym dodatkowo sprzyja tworzeniu struktury gruzełkowatej. Rozpoczynając zespół uprawek przedsiewnych wiosną, należy pamiętać o tym, żeby nie wykonywać ich w warunkach nadmiernego uwilgotnienia gleby. Uprawa gleby przy niewłaściwej wilgotności niszczy jej strukturę, a przez co wpływa bezpośrednio na warunki kiełkowania i wzrostu rośliny uprawnej. Aktualnie coraz większą popularność w uprawie zbóż zyskują uproszczenia w uprawie roli, które posiadają zarówno określone zalety, jak i wady. Niewątpliwie za ich stosowaniem przemawia większa wydajność maszyn w porównaniu do orki oraz zmniejszenie ilości przejazdów po polu przed siewem rośliny uprawnej. 5 nawożenie mineralne w uprawie zbóż Przedsiewne nawożenie zbóż Michał Laszczyński 6 Chemirol Zboża ozime bez odpowiedniego nawożenia nie wydadzą wysokich, a przede wszystkim stabilnych plonów. Już jesienią wymagają aplikacji fosforu, potasu, a przy niskiej zasobności gleby również azotu, magnezu i siarki. Odpowiednia agrotechnika prowadzi do uzyskania plonów rzędu 7–9 t*ha-1 z zachowaniem wysokich parametrów jakościowych. Aby jednak osiągnąć taki przedział plonów z zachowaniem powtarzalności, należy zadbać o odpowiednio wysoki poziom zasobności gleb w przyswajalne składniki pokarmowe. O prócz wielkości dawek stosowanych nawozów czy jednostkowego pobrania składników przez roślinę (jak to opisuje Tabela 1.), warto również znać ich sposób działania i funkcję, jaką pełnią w roślinie: 1. Fosfor jest niezbędnym składnikiem w procesach energetycznych roślin. Już w fazie 3–4 liścia, kiedy roślina przestawia się na pobieranie składników z ziarniaka na system korzeniowy, fosfor reguluje gospodarkę energetyczną rośliny. Kolejne krytyczne fazy zaopatrzenia w ten składnik przypadają na okres krzewienia oraz nalewanie ziarna. Odpowiednia zasobność w roślinie wpływa na wzrost zawartości białka i witamin, jak również przekłada się na wyższą siłę kiełkowania ziarna. 2. Potas bierze udział w licznych procesach metabolicznych i enzymatycznych wpływających na poziom białek i cukrów. W okresie wegetacji obecność potasu w roślinach podnosi tolerancję na niedobór wody oraz odporność na niskie temperatury. Sam składnik częściowo odpowiada za budowę tkanki mechanicznej, zmniejszając podatność łanu na wyleganie, jak również wzmacnia naturalną odporność tkanek na ataki szkodników i patogenów. Aby zboża zbudowały podstawę przyszłego plonu, już od początku wegetacji należy zadbać o dostępność składników pokarmowych. TABELA 1. Ś rednie jednostkowe pobranie składników pokarmowych przez zboża [kg*t-1 ziarna] Roślina uprawna N P2O5 K2O MgO SO3 Pszenica ozima 26 11 20 5 12 Pszenżyto ozime 23 11 20 5 10 Jęczmień 23 11 23 5 10 Żyto ozime 23 11 22 4 10 Wg. różnych źródeł JESIEŃ 2014 | zboża 63 3. Magnez jest centralnym atomem chlorofilu, dlatego odpowiada za przebieg i wydajność fotosyntezy. Aktywator największej ilość enzymów bierze udział w regulacji gospodarki azotowej, stymuluje rozwój i wzrost systemu korzeniowego. Obecność magnezu jest szczególnie istotna w okresach stresowych, takich jak susza, intensywne nasłonecznienie czy wysokie temperatury, podczas których obecność magnezu w glebie pozytywnie przekłada się na kondycję łanu. 4. Siarka wpływa na wzrost plonu na skutek zwiększonego pobrania i wykorzystania azotu. Jako niezbędny składnik budowy białek odpowiada za prawidłowy wzrost zbóż. Obecność siarki podnosi odporność na czynniki biotyczne i abiotyczne. 5. Wapń bierze udział w tworzeniu błon cytoplazmatycznych, jak również w licznych procesach enzymatycznych. Obecność wapnia wpływa korzystnie na wzrost wydłużeniowy korzeni, akumulację skrobi w ziarnach oraz odporność na wysokie temperatury. Ile nawozić? Zboża ozime w okresie jesiennym nie pobierają dużych ilości azotu z gleby. Dlatego też, pola utrzymane w wysokiej kulturze rolnej nie wymagają nawożenia jesiennego. Pobranie azotu w tym okresie sięga od 30–50 kg/ha i może być pokryte przez azot znajdujący się w glebie. Wyjątek stanowią stanowiska po wysoko plonujących zbożach, gdzie nie stosowano dawek dzielonych N, jak również w których słoma została przyorana po zbiorze bez aplikacji nawozów azotowych. Nawożenia P i K można zminimalizować lub nawet z niego zrezygnować tylko w tedy, gdy przedplonem nie było zboże, a zasobność gleby w dane składniki mineralne znacznie przekraczają poziom średni. Pod zboża ozime najbardziej efektywne jest stosowanie nawozów fosforowych i potasowych jesienią w postaci nawozów jednoskładnikowych np. fosforanu amonu i soli potasowej lub wieloskładnikowych. Z kolei zapotrzebowanie na Mg można pokryć, stosując przedsiewnie lub pogłównie 25–35 kg MgO w formie szybko rozpuszczalnego siarczanu magnezu. Źródłem magnezu może być również wysiane przedsiewnie wapno magnezowe. Należy jednak pamiętać, że dostępność Mg z zastosowanego nawozu jest rozłożona w długim okresie czasu, uwalniając rocznie tylko 2–3% zawartego magnezu. FOT. 1. N iski poziom Mg zmniejsza tempo fotosyntezy liści FOT. 2. W pływ nawożenia siarką na kondycję zbóż Nawożenie przedsiewne Aby zboża zbudowały podstawę przyszłego plonu, już od początku wegetacji należy zadbać o dostępność składników pokarmowych. Podstawą prawidłowego nawożenia jest wykonywanie regularnych analiz gleby, które określają poziom zasobności gleby w przyswajalną formę składnika. Tylko jeżeli zasobność gleby przekracza o około 25% średni przedział zasobności w dany składnik (Tabele 2 i 3), można ograniczyć nawożenie do minimum lub nie stosować żadnych nawozów. Jeżeli natomiast analizy wykazują niższe wartości od średniej klasy zasobności (-25%), wówczas należy dostarczyć roślinom ilość składników według całkowitego pobrania składnika dla danej uprawy (Tabela 3). Taki poziom nawożenia zapewni roślinom odpowiednią dostępność składników pokarmowych, jak również pozwoli zwiększyć zasobność gleby, co jest gwarancją stabilnego plonowania w następnych sezonach wegetacyjnych. Należy pamiętać jednak, że wysoka zasobność gleby w podstawowe składniki mineralne nie jest równoznaczna z wysokim i szybkim pobraniem danych składników przez rośliny. Czynnikami mogącymi ograniczać zdolność pobierania nawozów są: 66wilgotność gleby, 66niska temperatura, 66zagęszczenie i struktura gleby, 66płytki i słaby system korzeniowy, 66zjawiska antagonistyczne pomiędzy magnezem – potasem, potasem – wapniem, czy wapniem a magnezem. 64 JESIEŃ 2014 | zboża +S -S TABELA 2. K lasa zasobności przyswajalnego fosforu i potasu w glebie [mg/100 g gleby] K2O Klasa zasobności P2O5 Kategoria agronomiczna gleby bardzo lekkie lekkie średnie ciężkie Bardzo niska <5,0 <2,5 <5,0 <7,5 <10 Niska 5,1–10 2,5–7,5 5,1–10 7,5–12,5 10,1–15 Średnia 1,1–15 7,6–12,5 10,1–15 12,6–20 15,1–25 Wysoka 15,1–20 12,6–17,5 15,1–20 20,1–25 25,1–30 Bardzo wysoka >20 >17,6 >20,1 >25,1 >30,1 Źródło: Panaka, 1997 TABELA 3. K lasa zasobności przyswajalnego magnezu w glebie [mg/100 g gleby] Klasa zasobności Kategoria agronomiczna gleby bardzo lekka lekka średnia ciężka Bardzo niska < 1,0 <2,0 <3,0 <4,0 Niska 1,1–2,0 2,1–3,0 3,1–5,0 4,1–6,0 Średnia 2,1–4,0 3,1–5,0 5,1–7,0 6,1–10,0 Wysoka 4,1–6,0 5,1–7,0 7,1–9,0 10,1–14,0 Bardzo wysoka >6,0 >7,1 >9,1 >14,1 Źródło: Panaka, 1997 MATERIAŁ SIEWNY ZBÓŻ SPIS TREŚCI Technologia to jakość • 66 Kwalifikowany materiał siewny zbóż • 67 Bardzo ważny jest wybór odmiany... • 68 Linus • 70 Joker • 72 Platin • 74 Potenzial • 76 Barryton • 77 Porównanie cech użytkowych i wartości gospodarczej odmian pszenicy ozimej – oferta Chemirolu • 78 Pizarro • 79 Agostino • 80 SU Allawi F1 • 81 Dańkowskie Amber • 82 California • 83 Siedziba Działu MSZ – Mogilno tel. 523188840, e-mail [email protected] Zakład Produkcji Materiału Siewnego Zbóż Nowy Staw – tel. 552715951 66 JESIEŃ 2014 | zboża | materiał siewny zbóż Kwalifikowany materiał siewny zbóż ODMIANY W OFERCIE JESIEŃ 2014 PSZENICA OZIMA LINUS JOKER PLATIN (nowość) POTENZIAL BARRYTON PSZENŻYTO OZIME JĘCZMIEŃ OZIMY ŻYTO OZIME AGOSTINO PIZARRO CALIFORNIA SU ALLAWI F1 DAŃKOWSKIE AMBER JESIEŃ 2014 | zboża | materiał siewny zbóż 67 5 porastanie zbóż Bardzo ważny jest WYBÓR ODMIANY… Roman Nowak 6 Chemirol Na przestrzeni wieków i lat rosną plony roślin uprawnych. Nasza wciąż powiększająca się współczesna cywilizacja jest w stanie wyżywić się mimo to, że wcale nie zwiększa się powierzchnia upraw. W latach 1950–2010 liczba ludności na świecie wzrosła z 2 do 7 mld osób (trzyipółkrotnie), a jednocześnie plony zbóż w tym czasie wzrosły z 700 mln ton do 2,5 mld ton – ponad 3,6 raza. Gdyby nie postęp odmian, nie byłoby to możliwe bez jednoczesnego powiększenia powierzchni upraw. N a przestrzeni wieków i lat rosną plony roślin uprawnych. Nasza wciąż powiększająca się współczesna cywilizacja jest w stanie wyżywić się mimo to, że wcale nie zwiększa się powierzchnia upraw. W latach 1950–2010 liczba ludności na świecie wzrosła z 2 do 7 mld osób (trzyipółkrotnie), a jednocześnie plony zbóż w tym czasie wzrosły z 700 mln ton do 2,5 mld ton – ponad 3,6 razy. Gdyby nie postęp odmian, nie byłoby to możliwe bez jednoczesnego powiększenia powierzchni upraw. Ostatnie lata to szybki rozwój technologii uprawy, nawożenia, i ochrony roślin, jednak nie zapominajmy o postępie biologicznym, czyli tworzeniu nowych odmian bardziej plennych i lepszych jakościowo. Genetycy, oprócz hodowli w kierunku wysokiego plonu wysokiej jakości, którą prowadzono od zawsze, zajęli się ostatnio przede wszystkim hodowlą odpornościową odmian zbóż. To spowodowało, że od lat 90. bardzo szybko wzrastają plony nowo rejestrowanych odmian zbóż. 68 Współcześnie – w Polskich warunkach – aby zarejestrować w COBORU nową odmianę danego zboża musi ona charakteryzować się: 66Wysokim plonem – wyższym, niż odmiany zarejestrowane 66Dobrą jakością ziarna 66Cechami odpornościowymi: • na choroby i inne patogeny • na wyleganie • na mróz i zimowanie • na suszę • na ubogie warunki środowiskowe Idealnie jest, gdy wszystkie te elementy się uzupełniają, wtedy otrzymujemy znakomitą odmianę. Tu przykładem jest choćby LINUS. Jednak również biorąc pod uwagę tylko dwa pierwsze parametry – je także uzyskuje się zazwyczaj dzięki hodowli odpornościowej. Wybierając odmianę odporną na różne czynniki, producenci mogą zmniejszyć koszty produkcji, np. poprzez zmniejszenie dawek JESIEŃ 2014 | zboża | materiał siewny zbóż Ubytek plonu, jaki możemy uratować, stosując najlepsze fungicydy, to – jak solidarnie potwierdzają naukowcy – maksymalnie 25%. Zatem warto uprawiać odmianę odporną na choroby, nową, o bardzo wysokim potencjale plonowania. fungicydów czy zastosowanie tańszych zabiegów, choćby skracania. Faktem jest, że w przypadku odmian odpornych na dane patogeny wszelkie zabiegi chemiczne są skuteczniejsze – podawane za przykład fungicydy działają dłużej na odmianach bardziej odpornych na dany patogen. W latach 90-tych ubiegłego wieku rozpoczęto prace nad podwyższeniem odporności na choroby nowo wyhodowanych odmian, wprowadzając do hodowli najnowsze zdobycze nauki. Przykładem tego trendu jest fakt, że poprzez identyfikację genów odporności za pomocą markerów DNA podwyższono odporność niektórych odmian na najgroźniejsze patogeny w Polsce – rdze. Inną metodą stosowaną w nowoczesnej hodowli są translokacje genowe (genów odporności) z innych gatunków. Tu za przykład posłuży translokacja z triticum ventricosum stwarzająca tzw. odporność VPM na Pseudocercosporella herpotrichoides – łamliwość postawy źdźbła – ten typ odporności posiada odmiana Linus. TABELA. P lony odmian pszenicy jarej wyhodowanych w różnych latach w doświadczeniu przeprowadzonym bez fungicydów (a) i z zastosowaniem fungicydów (b) Plon ziarna dt/ha Odmiana Rok rejestracji 1997 1997 1998– 1999 1998– 1999 a b a b Jedyna 1925 33,5 42,7 46,1 60,0 Ostka Chłopicka 1939 45,6 65,3 Złotnicka 1939 31,5 38,1 47,0 59,3 Ostka Kleszczewska 1953 44,5 45,5 48,7 62,5 Malborska 1955 34,0 46,6 39,7 59,5 Nadgoplanka 1955 43,7 55,7 Nagradowicka 1955 48,4 61,9 Opolska 1955 38,8 44,2 55,2 62,0 Rokicka 1955 41,5 59,0 Rusałka 1955 43,8 54,0 Bajka 1956 39,2 46,5 54,3 65,3 Gorzowska Wczesna 1956 34,2 42,9 48,1 56,3 Podkowianka 1956 34,2 46,6 37,4 57,6 Gorzowska Sztywna 1959 38,9 40,5 59,1 63,9 Ostka Popularna 1960 56,7 67,8 Urbanka 1970 36,3 41,8 57,3 62,7 Alfa 1977 39,9 44,5 54,4 67,4 Eta 1986 47,5 53,0 71,0 71,6 Henika 1987 47,2 58,0 62,6 78,1 Sigma 1987 45,5 51,3 47,5 61,2 Broma 1989 55,2 61,2 64,5 73,1 Igna 1993 54,1 60,1 52,9 68,2 Ismena 1995 47,8 52,2 67,5 74,7 Torka 1996 44,3 47,1 65,9 75,8 Helia 1997 61,0 61,0 55,1 74,1 Hena 1997 56,2 57,9 73,3 73,9 Hezja 1997 55,2 64,3 65,8 80,0 33,9 28,4 33,2 25,4 Postęp genetyczny kg/ha/rok Wg Tadeusza Drzazgi i Ludwika Spissa – HRR Odmiany różnią się pod względem odporności na dany patogen. Często zastosowanie tego samego fungicydu na różnych odmianach w tej samej lokalizacji skutkuje bardzo różną jego skutecznością. Te różnice w skuteczności fungicydów mogą osiągać rząd kilku procent, ale w przypadku porównywania odmiany nowej – wybitnie odpornej na choroby (mączniak, rdze), jaką jest JOKER, z odmianą sprzed np. 20 lat te różnice w skuteczności mogą dojść do nawet kilkudziesięciu procent. Producent, wybierając taką nienowoczesną odmianę, musi liczyć się z ogromnymi kosztami zwalczania patogenów. Ubytek plonu, jaki możemy uratować, stosując najlepsze fungicydy, to – jak solidarnie potwierdzają naukowcy – maksymalnie 25%. Zatem warto uprawiać odmianę odporną na choroby, nową, o bardzo wysokim potencjale plonowania. To daje uprawie ogromną szansę plonowania na najwyższym dostępnym poziomie. Od wielu dziesiątek lat zwiększenie plonowania blokowała w odmianach szczególnie pszenicy praktycznie zerowa odporność na wyleganie. Rośliny były bardzo wysokie, nierozkrzewione, bardzo nisko plonujące, a każde zaaplikowanie azotu kończyło się w prawie stu procentach przypadków wylegnięciem i trudnościami w zbiorze. Dopiero od lat 70 ubiegłego wieku zaczęto stosować w hodowli geny karłowatości, które zrewolucjonizowały dynamikę wzrostu plonowania nowych odmian. Najnowsze odmiany po zastosowaniu retardantów można uprawiać bardzo intensywnie – wyleganie nie blokuje wzrostu potencjału plonowania. Tymczasem odmiany stare, mające małą aplikację genu karłowatości, nie nadają się do uprawy intensywnej – nie wynaleziono retardantu, który mógłby poprawić ich odporność na wyleganie. Odporność na mróz, suszę i trudne warunki glebowe ma szczególne znaczenie dla polskich plantatorów. Hodowcy w procesie wytwarzania nowych odmian muszą zawrzeć kompromis pomiędzy wprowadzeniem genów plonotwórczych, odpornościowych na patogeny, karłowatości – a genami odporności na mróz i inne szkodliwe czynniki środowiskowe. Bardzo ważne, aby nowe odmiany – szczególnie pochodzące z Europy Zachodniej – były dobrze przetestowane w warunkach polskich. Takie testy przeprowadzamy choćby dla odmiany Joker – niezarejestrowanej jeszcze w Polsce, ale jak zdołaliśmy sprawdzić, posiadającej oprócz dużych walorów plonotwórczo-jakościowych – walory mrozoodporności, odporności na suszę i nadającej się do uprawy na słabszych stanowiskach. Efekty postępu genetycznego można zmierzyć – pod warunkiem odzyskania genów starych odmian z „banku genów”. Taka sztuka udała się grupie naukowców w 1997 roku. Jak widzimy, w tym doświadczeniu udowodniono, że coraz nowsze odmiany mają coraz większy potencjał plonotwórczy. Odmiana stare (np. 30-letnie) nie mają wystarczającego potencjału plonotwórczego i choćby zastosować najnowsze zdobycze ochrony roślin, nie są w stanie dorównać potencjałowi plonowania odmian nowych. Ten postęp genetyczny w przypadku pszenicy jarej wynosi ok 30 kg na rok, a w przypadku pszenic ozimych przekracza 50 kg na rok. Producenci rolni, dążąc do zoptymalizowania dochodów z upraw zbóż, powinni wybierać odmiany nowe – odpornościowe (Joker, Linus), w uprawie których skuteczność ochrony jest wysoka i przynosi realne zwyżki plonów. Uprawa tych odmian pozwala również na korzystanie z tańszych systemów ochrony. Dzięki współpracy genetyków i specjalistów ochrony roślin plony mają szansę rosnąć, a producenci mogą cieszyć się dochodami z produkcji. Taka równowaga gwarantuje ostateczny sukces rolnika. JESIEŃ 2014 | zboża | materiał siewny zbóż 69 PSZENICA OZIMA 5 materiał siewny zbóż LINUS ODMIANA JAKOŚCIOWA KLASA A HODOWLA RAGT REJESTRACJA POLSKA 2011, NIEMCY 2010 Pszenica stworzona do trudnych warunków ††PLONOWANIE LINUS w trzyleciu 2010–2012 uzyskał najlepszą ocenę plonowania w badaniach COBORU spośród wszystkich odmian pszenicy ozimej zarejestrowanych w Polsce i wszystkich grup jakościowych. Natomiast uśredniony wynik z lat 2012-2013 nadal daje LINUSOWI najlepszy wynik tym razem wśród pszenic z grupy jakościowej (A). W tym miejscu możemy powtórzyć wnioski, jakie wyciągnęliśmy już w ubiegłym roku – Linus zaskarbił sobie wielką popularność w wyniku: »» doskonałego potencjału plonowania, »» idealnego przystosowania odmiany do polskich warunków, »» wierności plonowania w latach »» tolerancji na niekorzystne warunki wzrostu. Te znakomite oceny odnotowano również równomiernie na terenie całej Polski – we wszystkich regionach ocena wyniosła grubo ponad 100% wzorca. Linus charakteryzuje się szczególną odpornością na łamliwość podstawy źdźbła (pseudocercosporella) – nazwano ją genetyczną odpornością VPM, która to: »» zwiększa bezpieczeństwo uprawy w monokulturze »» pośrednio wpływa na zwiększenie zdolności adaptacyjnych Linusa do różnych warunków produkcji »» zwiększa tolerancję na wczesne siewy. Rośliny tworzą łan średniej wysokości i bardzo dużej odporności na wyleganie. Linus jest odmianą STWORZONĄ DO TRUDNYCH WARUNKÓW – znakomicie toleruje gorsze stanowiska dla pszenicy, jak również dobrze znosi niskie temperatury. Ocena mrozoodporność COBORU – 4 – została podwyższona z poziomu 3,5 po trudnym jeśli chodzi o zimotrwałość sezonie 2011/2012. Również dobrze reaguje zwyżką plonu w uprawie intensywnej z dwoma zabiegami fungicydowymi i co najmniej jednym zabiegiem skracania przy wysokich dawkach azotu. ††PODSUMOWANIE ††CECHY ODPORNOŚCIOWE Linus to wybitnie wysokoplonująca odmiana o znakomitych parametrach wypiekowych do uprawy również na gorszych stanowiskach pszenicznych na terenie całego kraju. Plon tworzy dzięki dużej ilości kłosów, jednak w przypadku problemów ze zbyt niską obsadą rekompensuje to lepszym uziarnieniem kłosa. Dzięki bardzo wysokiemu potencjałowi, wierności plonowania i odporności na wyleganie nadaje się znakomicie również do intensywnej uprawy towarowej co czyni ją odmianą absolutnie UNIWERSALNĄ. W doświadczeniach rejestrowych COBORU 2009/2010 Linus uzyskał oceny lepsze od wzorca lub na poziomie wzorca. (COBORU – im ocena wyższa tym większa odporność). »» 300-350 szt/m2 - termin optymalny »» 350-400 szt/m2 - termin opóźniony ††PARAMETRY JAKOŚCIOWE Linus jest odmianą zakwalifikowaną do grupy jakościowej A – wszystkie oceniane parametry zostały zarówno w Polsce jak i Niemczech ocenione bardzo wysoko. 70 JESIEŃ 2014 | zboża | materiał siewny zbóż Normy wysiewu: WYNIKI qq Średni plon [dt/ha] uzyskiwany w badaniach rejestrowych COBORU w latach 2010–2012 w porównaniu do odmian wzorcowych dt/ha 95 88,2 90 88,2 84,1 83,4 85 79,7 80 75 93,6 92,4 91,7 80,8 79,6 76,3 75,1 72,6 71,7 qq Parametry jakościowe wg COBORU 2009-2010 r. Zawartość białka wysoka Liczba opadania wysoka L Wskaźnik SDS wysoki Wodochłonność wysoka L L L Rozmiękczenie ciasta niskie 70 Energia ciasta wysoka 65 Wydajność mąki wysoka Objętość chleba wysoka 60 Bockris (A) Figura (A) Muszelka (B) KWS Ozon (B) A1 - bez ochrony Fidelius (B) Sailor (A) Linus (A) L L L L pszenica B A2 - z ochroną qq Linus a plon w regionach. Średni plon w badaniach rejestrowych i porejestrowych w latach 2012‑2013. Procent wzorca w rejonach klasyfikacji COBORU. A1 – bez ochrony, A2 – z ochroną 5 4 pszenica A 6 7 pszenica E 8 9 L pszenica E qq Plonowanie odmian pszenicy ozimej w latach 2012-2013 wg PDO COBORU (% wzorca) 115 108,3 108,9 107,5 105,7 Arkadia Skagen 111,0 109,3 104 96,5 96,5 95,6 94,8 Bamberka Oxal 93 83,85 A1:104� A2:106� A1:106� A2:106� 82 71 A1:104� A2:106� 60 A1:106� A2:106� 70,9 wzorzec (dt) A1 Linus A2 qq Odporność na choroby wg COBORU 2009-2010 r. mączniak A1:110� A2:106� A1:112� A2:110� rdza brunatna DTR septorioza fuzarioza kłosów pleśń śniegowa chor. pdst. źdźbła 0 1 2 3 4 Linus 5 6 7 8 9 wzorzec JESIEŃ 2014 | zboża | materiał siewny zbóż 71 PSZENICA OZIMA 5 materiał siewny zbóż JOKER ODMIANA JAKOŚCIOWA KLASA A HODOWLA DSV (W POLSCE PRAWA POSIADA SAATEN UNION) REJESTRACJA NIEMCY 2012 Stawiamy na najmocniejsze karty! ††PLONOWANIE Odmiana zarejestrowana w Niemczech i tam uzyskująca bardzo dobre oceny potencjału plonowania – A1 – 7, A2 – 7 (BSA 2013 wynik uśredniony dla całych Niemiec). W warunkach polskich Joker został sprawdzony przez nas w oficjalnych badaniach rejestrowych COBORU w roku 2013. W tym badaniu potwierdził się bardzo dobry wynik plonowania z Niemiec. Uzyskał na terenie całej Polski znakomity rezultat 107% wzorca na poziomie A1 – warunki ekstensywne i 101% wzorca w warunkach stosowania zabiegów fungicydowych. Wynik COBORU potwierdza również ocenę niemiecką (BSA) odnośnie możliwości szerokiego zastosowania tej odmiany do uprawy ekstensywnej. Joker ponieważ znakomicie plonuje na poziomie A1 – i różnica pomiędzy A1 a A2 jest duża (6 punktów procentowych) – znakomicie nadaje się do uprawy w warunkach ekstensywnych. Plonuje w takich warunkach bardzo wysoko i stabilnie nawet bez stosowania fungicydów, ale związane jest to ze znakomitymi cechami odpornościowymi – szczególnie wybitną tolerancją na choroby. ††CECHY ODPORNOŚCIOWE JOKER – to ponadprzeciętna odporność na wszystkie choroby – w Niemczech najwyższa spośród zarejestrowanych odmian. Stąd bardzo wysoka ocena potencjału plonowania w warunkach ekstensywnych – nie zalecamy zwalczania mączniaka gdyż na obserwowanych plantacjach istotnie nie występuje. Szczególnie godna zauważenia w polskich badaniach jest znakomita odporność na rdzę brunatną (0,9 lepiej od wzorca), septoriozę plew (1,2 lepiej od wzorca) i fuzariozę kłosów (1,0 lepiej od wzorca), co w powiązaniu z doskonałą oceną zarówno niemiecką jak i polską oceną tolerancji na mączniaka prawdziwego czyni Jokera istotnie odmianą najbardziej odporną na choroby. Mówi o tym wzięte z BSA porównanie sum odporności – ta suma w badaniach niemieckich jest zdecydowanie najmniejsza, czyli wg tamtejszej metodyki Joker jest także odmianą najbardziej odporną na choroby. Ta informacja jest bardzo istotna przy stosowaniu fungicydów – ich skuteczność w przypadku Jokera będzie największa. 72 JESIEŃ 2014 | zboża | materiał siewny zbóż COBORU oceniło kolejną cechę odpornościową – zimotrwałość – na zadowalającym poziomie – 4 – jest to poziom wzorcowych odmian Ozon lub Patras, przewyższa znacznie odmianę z tej samej linii Potenzial. Joker w porównaniu z Potenzialem ma również niższe wymagania glebowe, co w połączeniu z dobrą zimotrwałością umożliwia uprawę na terenie całej Polski. Joker jest również odmianą odporną na wyleganie – szczególnie przed zbiorem. W tej newralgicznej fazie jest zdecydowanie odporniejszy od odmian wzorcowych – w fazie dojrzałości mlecznej – na poziomie wzorca. ††CECHY JAKOŚCIOWE JOKER należy do grupy jakościowej A. Podobnie jak Potenzial ma bardzo wysoką ocenę wskaźnika liczby opadania co czyni ją również odporną na porastanie ziarna w kłosach. Ziarno ma wysoki MTZ wg COBORU 2013 – 47,2 grama (wzorzec 45,2 g). Również wyrównanie ziarna jest bardzo dobre – 89% (wzorzec 84%). ††POKRÓJ ROŚLINY Łan Jokera jest średniowysoki, odporny na porastanie, rośliny bardzo dobrze się krzewią. Liście flagowe mają szerokie ułożone poziomo, cechą charakterystyczną jest szybkie pochylanie się kłosów, co z pewnością wpływa dodatnio na zwiększenie odporności na porastanie ziarna w kłosach. ††PODSUMOWANIE Joker to znakomita odmiana odpornościowa o znakomitych parametrach jakościowych, niskich wymaganiach glebowych – do szczególnego polecenia do niskonakładowej uprawy w warunkach ekstensywnej produkcji. WYNIKI qq Parametry wypiekowe pszenicy ozimej Joker wg BSA qq Odporność na choroby wg BSA (Niemcy 2012) skala 9-cio stopniowa – niższa cyfra oznacza większą odporność 9 8 Joker 5 7 JB Asano 5 6 Cubus 5 Brilliant Julius 3 Meister 5 Pamier 5 1 5 liczba opadania zawartość białka Joker wskaźnik wodochłonność sedymentacji mąki wydajność mąki Wartość progowa E 110 6 2 6 6 4 4 4 5 4 5 4* 4 15 6 4 4 4 5 10 5 4 6 4 4 4 5 5 6 2 3 2 4 4 2 3 4 5 3 4 20 ł amliwość podstawy źdźbła (pseudocercosporella) mączniak Wartość progowa A 107� 3 3 25 30 35 40 suma odporności objętość chleba qq Plonowanie odmian pszenicy ozimej. Badanie rejestrowe COBORU 2013 4 2 6 0 0 4 6 4 2 1 septorioza liści DTR rdza brunatna fuzarioza septorioza plew qq Odporność na choroby wg COBORU (badania rejestrowe 2013) – skala 9-cio stopniowa – większa cyfra oznacza większą odporność 107� 105 103� 104� 103� 101� 100 97� 95� 95 97� 96� 94� 92� Joker 8,2 Patras 7,5 KWS Ozon 8 7,5 7,8 6,9 7,6 6,7 Figura 7,6 4,6 Tonacja 6,3 6 6,1 7 5,8 7,1 5,2 8,1 7,4 5,8 7 6,1 5,7 6 5,9 6,8 6,3 6,6 90 85 Joker (A) Tonacja (A) Figura (A) Muszelka (B) A1 - uprawa ekstensywna KWS Ozon (B) 0 Patras (A) A2 - uprawa intensywna 8 10 20 7,2 30 40 50 mączniak prawdziwy DTR septorioza plew rdza brunatna septorioza liści fuzarioza kłosów qq Odporność na wyleganie – COBORU – Badania rejestrowe 2013r – skala 9-cio stopniowa- wyższa cyfra oznacza większą odporność dojrzałość mleczna A1 przed zbiorem A2 9 10 9 9 9 8,7 8,4 9 8,5 8,8 9 8,5 7,9 7,9 7,5 7,2 7,1 6,9 6,7 6 7 7 8,6 8,5 7,7 8,6 7,5 A2 8,5 8 7 8 6 A1 5,2 5 wzorzec Tonacja Figura KWS Ozon Patras Joker 4 wzorzec Tonacja Figura KWS Ozon Patras Joker JESIEŃ 2014 | zboża | materiał siewny zbóż 73 PSZENICA OZIMA 5 materiał siewny zbóż PLATIN ODMIANA KLASA JAKOŚCIOWA – B CHLEBOWA HODOWLA STRUBE (SAATEN UNION) NIEMCY REJESTRACJA POLSKA 2012 Rekordowy platin ††PLONOWANIE ††PARAMETRY JAKOŚCIOWE Platin, to jedna z najnowszych odmian pochodząca od jednego z najbardziej znanych i uznawanych hodowców niemieckich – STRUBE. Jest zarejestrowana w Polsce w 2013 roku z bardzo wysokimi i stabilnymi wynikami potencjału plonowania. Platin daje rekordowo wysokie plony. Zbiór jest dobrej jakości. Liczba opadania oceniona przez COBORU na 7 (wynik E), wskaźnik testu sedymentacji bardzo dobry – 8. Ogólną ocenę obniża – powodując zaliczenie jej do grupy B (chlebowej) zawartość białka – ocena – 4. Aby ten poziom podwyższyć należy w przypadku PLATINA zastosować dużą dawkę azotu na kłos. Platin jest jednym z liderów oceny plonowania zarówno w ostatnim roku badań – 2013 – A1 – 108% wzorca, A2 – 103 % wzorca, ale również w wieloleciu 2011–2013 jego wynik 109,1 % wzorca na poziomie A1 jest jednym z najlepszych rezultatów spośród wszystkich odmian badanych w Polsce. Tak dobry wynik w wieloleciu jest związany ze znakomitą stabilnością i wiernością plonowania w latach na bardzo wysokim poziomie. ††CECHY ODPORNOŚCIOWE Odmianę Platin należy ocenić jako dość odporną na większość chorób – ocena lepsza od wzorca, poza mączniakiem, którego ocena niestety od wzorca odbiega. I na tę chorobę należy skierować główny zabieg fungicydowy. Platin jest odmianą do uprawy intensywnej – wykazuje dobre przyrosty plonów w warunkach stosowania fungicydów i wysokim nawożeniu. Kolejną cechą odpornościową na wysokim poziomie jest mrozoodporność. COBORU badało tą cechę w latach 2010 i 2011 i ocena jest dużo powyżej średniej – 2010 – 4,5; 2011 – 4; średnio dla lat 2010/2011 – 4,3. W związku z powyższym oraz z dobrą odpornością na pleśń śniegową rekomendujemy tą odmianę do intensywnej uprawy na terenie całej Polski – również w rejonach o ciężkim przebiegu zimy. Platin jest odmianą bardzo odporną na wyleganie – szczególnie przed zbiorem. Umożliwia to uprawę przy wysokich dawkach azotu – bardzo intensywnie. 74 Rekordowy PLATIN JESIEŃ 2014 | zboża | materiał siewny zbóż MTZ – 42,6 g – wg COBORU minimalnie poniżej wzorca, a wyrównanie ziarna – 84% na poziomie wzorca. ††PODSUMOWANIE Platin, to najbardziej intensywna odmiana w naszym doborze. Bardzo wdzięcznie reaguje na podwyższone warunki uprawy, wymaga gleb lepszych. Jest bardzo mrozoodporna – polecamy do intensywnej uprawy na terenie całego kraju. Norma wysiewu: »» 280 – termin optymalny »» 350 – 400 - termin opóźniony WYNIKI qq Wyniki plonowania odmian pszenicy ozimej wg COBORU PDO 2013 r. (w % wzorca) 2011-2013 2013 108,4 110 106,2 106,9 106,1 106 109,4 109,1 106,6 110 105,8 102,9 102 102 94 94 85,3 86 78 70 106 108 104 103 104 103 105 102 103 101 86,5 86 78 73,2 72 wzorzec Patras (A) KWS Ozon (B) Sailor (A) A1 Fidelius (B) 70 Platin (B) wzorzec Patras (A) KWS Ozon (B) A2 Sailor (A) A1 qq Odporność na choroby wg COBORU. Badanie Rejestrowe 2010-2011 Fidelius (B) Platin (B) A2 qq Odporność na wyleganie wg COBORU 2012 Bad. Rejestrowe (skala 1-9 poziom A1 wyższa cyfra oznacza większą odporność) średnia 2010-2011 choroby podstawy źdźbła A1 fuzarioza kłosów A2 septorioza plew 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2010 A1 septorioza liści A2 rdza brunatna 2011 mączniak prawdziwy A1 pleśń śniegowa A2 0 1 2 3 wzorzec 4 5 6 Platin 7 8 9 wzorzec Platin JESIEŃ 2014 | zboża | materiał siewny zbóż 75 PSZENICA OZIMA 5 materiał siewny zbóż POTENZIAL ODMIANA JAKOŚCIOWA KLASA A HODOWLA SAATEN UNION REJESTRACJA NIEMCY 2006 To jest potencjał! ††PLONOWANIE Odmiana plonuje bardzo wysoko i bardzo wiernie w latach – w całych Niemczech (ocena BSA 6), a szczególne we wschodnich landach i w lokalizacjach o niskich opadach. qq Plonowanie pszenicy oz w doświad- czeniach BSA – lokalizacje w Niemczech Wschodnich o najmniejszej sumie opadów w 2009 r. (% wzorca – wzorzec: Akteur, Adler, Event, Philipp) ††PARAMETRY JAKOŚCIOWE 111 110 110 Potenzial jest zaliczony do grupy jakościowej (A) Cechą wyróżniającą odmianę w Niemczech i w Polsce jest znakomita ocena liczby opadania (8). Ilustracją najlepszej oceny dla tej cechy jakościowej jest fakt, że we wszystkich lokalizacjach badawczych (BSA NIEMCY – kilkadziesiąt) odnotowano wynik liczby opadania powyżej 220 s. Dodatkowo odmiana nie porasta w kłosach, co zostało sprawdzone podczas trudnych warunków zbioru na polskich polach. 106 103 102 102 96 94 94 86 86 78 78 ††ODPORNOŚĆ NA CHOROBY 70 70 Dobra tolerancja, szczególnie na rdzę brunatną i mączniaka (wyniki BSA 2008 – im wartość mniejsza tym większa odporność). Rośliny niskie bardzo odporne na wyleganie. Odmiana jest średnio mrozoodporna – nie zaleca się wysiewać w rejonach o trudnym przebiegu zimy. Również można zaliczyć ją do intensywnych – reaguje zwyżką plonów na lepsze warunki uprawy, ma wyższe wymagania glebowe, lepiej udaje się w intensywnych warunkach uprawy. ††PODSUMOWANIE Odmiana tworzy wysoki plon dzięki dużemu zagęszczeniu kłosów /m2 – 550-650 szt/m2. Gęsty łan tworzy dzięki uwarunkowaniom genetycznym. Potenzial, to znakomita pszenica jakościowa do uprawy intensywnej na dobrych stanowiskach przy zastosowaniu pełnej ochrony fungicydowej. Tutzpatz Gulow 527 mm 559 mm Gulzow 559 mm Potenzial Brilliant w Niemczech w roku 2010 wg Bundessortenamt 8 7 6 5 4 3 2 1 0 103 100 qq Plonowanie odmian pszenicy ozimej 8 7 6 5 4 3 2 1 0 7 7 7 6 6 5 5 4 Potenzial Cubus Acteur Turkis poziom A1 poziom A2 qq Bonitacja wskaźników jakościowych wg BSA 2009 r. 8 7 Potenzial 6 5 Wartość progowa A 4 Wartość progowa E 3 liczba opadania zawartość białka wskaźnik wodochłonność wydajność sedymentacji mąki mąki objętość chleba Normy wysiewu: »» 200-250 szt/m2 - termin optymalny »» 250-350 szt/m2 - termin opóźniony qq Odporność na choroby wg BSA 2009 r. choroby podstawy źdźbła Potenzial mączniak septorioza liści rdza brunatna fuzarioza kłosów 76 JESIEŃ 2014 | zboża | materiał siewny zbóż Cubus 0 1 2 3 4 5 6 7 8 5 materiał siewny zbóż PSZENICA OZIMA BARRYTON ODMIANA ELITARNA KLASA E HODOWLA RAGT REJESTRACJA CZECHY 2007 Weź te tony na swoje bary ††PLONOWANIE Bardzo wysoki potencjał plonowania: »» wstępne badania COBORU 2010 – 107,01% wzorca (średnia dla całego kraju) »» ocena BSA (Niemcy) w roku 2009 – 8 (skala 9-cio stopniowa). ††PARAMETRY JAKOŚCIOWE NIEMCY - GRUPA JAKOŚCIOWA E – szczególnie dobra ocena liczby opadania oraz parametrów cenionych przez piekarzy, tj. wodochłonności i wydajności mąki. Rzadko spotykane skorelowanie bardzo wysokiego plonu z jakością klasy E. Odmiana tworzy bardzo grube ziarno. qq Plonowanie pszenicy oz w doświadczeniach CCA qq Plonowanie pszenic w 2010 r. w % wzorca. Wzorzec: Tonacja, Bogatka, Figura, Muszelka Barryton A1/A2 - Tutzpatz (Pomorze Przednie) BSA 2009 r. Muszelka A1/A2 120 120 115,1 114,7 115 115 109,1 110 105 102,9 101,9 104,3 103,9 99,1 100 ††CECHY ODPORNOŚCIOWE 109 105 98,6 kujawsko- dolnośląskie pomorskie -pomorskie lubelskie 99,2 100 95,0 95 90 111,8 110 95 90 warmińsko-mazurskie Barryton Turkis Hybred F1 Wysoka tolerancja na choroby, szczególnie na mączniaka i rdze. Łan średniowysoki – średnia odporność na wyleganie. Przy intensywnej uprawie należy zastosować pełną dawkę antywylegaczy. qq Bonitacja wskaźników jakościowych wg BSA 2009 r. W polskich badaniach mrozoodporności w 2010 roku w Słupi Wielkiej uzyskał dobrą ocenę 3,5 – w skali 9-cio stopniowej. 7 ††PODSUMOWANIE Barryton buduje bardzo wysoki plon dzięki wysokiemu zaziarnieniu kłosa i bardzo wysokiej Masie Tysiąca Ziarniaków. Doświadczenia w Polsce, Niemczech i Czechach wykazują, że Barryton ma przeciętne wymagania glebowe. Polecany jest do uprawy na potrzeby konsumpcyjne na terenie całego kraju. Normy wysiewu: 280 szt/m2 – termin optymalny 350-450 szt/m2 – termin opóźniony 8 Barryton 6 Wartość progowa A 5 Wartość progowa E 4 3 liczba opadania zawartość wskaźnik wodochłonność wydajność białka sedymentacji mąki mąki objętość chleba qq Odporność na choroby wg BSA 2009 choroby podstawy źdźbła mączniak septorioza liści fuzarioza DTR rdze 0 1 2 3 4 5 6 JESIEŃ 2014 | zboża | materiał siewny zbóż 77 5 materiał siewny zbóż PSZENICA OZIMA Porównanie cech użytkowych i wartości gospodarczej odmian pszenicy ozimej – oferta Flory LINUS JOKER PLATIN POTENZIAL BARRYTON RAGT DSV Saaten Union DSV RAGT A A B A E/A Wczesność średniopóźna średniowczsna średniowczesna średniopóźna średniowczesna Wysokość niska średnia średnia niska średnia Wyleganie ***** ***** **** ***** *** Zimotrwałość **** *** ***** ** *** Pseudocercos-porella ***** **** *** *** *** Septorioza liści *** **** **** *** **** Mączniak *** ***** ** **** **** Fuzarioza *** **** **** *** **** DTR ** **** **** *** *** Rdze *** ***** ***** *** **** Krzewienie *** *** *** **** *** MTZ *** **** *** ** **** niskie niskie średnie do wysokich średnie do wysokich średnie Hodowca Klasa jakości Wymagania glebowe ***** cecha oceniona maksymalnie dobrze * cecha oceniona maksymalnie źle 78 JESIEŃ 2014 | zboża | materiał siewny zbóż 5 materiał siewny zbóż PSZENŻYTO OZIME PIZARRO TRADYCYJNA DŁUGOŚĆ SŁOMY HODOWLA DANKO REJESTRACJA POLSKA 2008 Pizarro ††PLONOWANIE Bardzo wysokie i stabilne plon w latach oraz wyrównane w każdym regionie Polski. Pizarro uzyskuje plon na poziomie A1 – 111% wzorca w doświadczeniach porejestrowych COBORU 2010 r., a w wieloleciu 2010–2012 uzyskało jeden z najlepszych wyników plonowania – A1 – 105,8% wzorca, a na A2 – 102% wzorca. Natomiast w 2013 roku uzyskało 100% wzorca na obydwu poziomach agrotechniki. qq Plonowanie pszenżyta ozimego w latach 2010-2012 COBORU PDO wzorca 108 105,8 106 104 103,3 100 102 102 100 ††CECHY ODPORNOŚCIOWE 98 Dobra odporność na choroby szczególnie na: mączniaka, rynchosporiozę i rdzę brunatną oraz bardzo dobra mrozoodporność – ocena 5 – COBORU PDO 2013. 96 poziom A1 Łan średnioodporny na wyleganie – zaleca się zastosowanie pełnej dawki regulatora wzrostu. poziom A2 Pizarro Aloso Ziarno o bardzo dobrej odporności na porastanie. ††REKOMENDACJA Pizarro to znakomita jakość ziarna, dobre krzewienie, niskie wymagania glebowe, można je uprawiać również w monokulturze i w uprawie uproszczonej, co przy dobrej zimotrwałości pozwala na uprawę w całym kraju. Normy wysiewu: »» 300 szt/m2 – termin optymalny »» 350-400 szt/m2 – termin opóźniony qq Odporność na choroby wg COBORU 2010 r. Badania porejestrowe. Skala 1-9. Większa cyfra oznacza większą odporność pleśń śniegowa mączniak rdza brunatna rdza żółta rynchosporioza 0 1 2 3 4 5 6 7 8 JESIEŃ 2014 | zboża | materiał siewny zbóż 9 79 PSZENŻYTO OZIME 5 materiał siewny zbóż AGOSTINO KRÓTKOSŁOME HODOWLA LANTMANNEN SW SEED REJESTRACJA POLSKA 2011, NIEMCY 2009 Po owocach go poznacie ††PLONOWANIE Agostino to dobry potencjał plonowania. W badaniach rejestrowych 2010 – najlepszy wynik spośród wszystkich odmian (również tradycyjnych) – 126,4% wzorca (Moredato, Algoso, Borwo). Natomiast za trzylecie 2010–2012 osiągnęło również dobry wynik : A1 – 106,2% wzorca, a na poziomie A2 – 98,4% Natomiast w trzyleciu 2011–2013 – Agostino nadal jest jednym z najlepiej plonujących odmian półkarłowych. W Niemczech BSA 2013 Agostino uzyskało również bardzo wysoką ocenę potencjału plonowania – poziom A1 – 7, poziom A2 – 6. qq Plonowanie odmian pszenżyta oz wg Coboru 2013 PDO w % wzorca 2011-2013 110 110 110 mych) ocena BSA – 7 (skala 1–9). 98 98 86 86 74 74 74 62 62 62 62 50 50 50 50 98 97,5 86 86 Agostino to bardzo dobra tolerancja na choroby. Jedna z najlepszych ocen odporności w Niemczech i w Polsce. Dodatkowo odmiana charakteryzuje się zwartym i niskim łanem (ok. 100 cm wg COBORU), co znacznie zwiększa odporność na wyleganie. Na średnim poziomie oceniono mrozoodporność – ocena 3,5 COBORU 2013. ††PODSUMOWANIE Agostino jest odmianą do intensywnej uprawy – jest odporną na choroby, ma grube ziarno, nie wylega. Odmiana łączy w sobie najważniejsze cechy dla zbóż: plenności, jakości i odporności. Normy wysiewu: »» 300 szt /m2 – termin optymalny »» 350-400 szt/m2 – termin opóźniony 80 JESIEŃ 2014 | zboża | materiał siewny zbóż 97,1 95,2 99,2 73,8 2012 110 ††CECHY ODPORNOŚCIOWE 110 98 74 ††PARAMETRY JAKOŚCIOWE »» zawartość białka powyżej wzorca »» wyrównanie – 94% »» MTZ bardzo wysokie (grube ziarno – wyjątek wśród odmian krótkosło- 2013 91 92 87 69,9 2011 110 110 101 98 98 86 86 100 98 110 98 98 86 86 74 74 74 62 62 62 62 50 50 50 50 74 106 87 75,4 wzorzec Borwo Pigmej 105 100 99 100 76,1 Grenado Agostino 5 materiał siewny zbóż ŻYTO OZIME SU ALLAWI F1 ODMIANA MIESZAŃCOWE HODOWLA SAATEN UNION REJESTRACJA POLSKA 2012 ††PLONOWANIE Mieszaniec typu TURBO bardzo wysoko plonujący – w latach 2009-2011 w granicach 112-119% wzorca. Potencjał plonowania wyróżnia tą odmianę na tle innych żyt mieszańcowych na polskim rynku. SU ALLAWI jest również zarejestrowane w Niemczech. W 2012 roku BSA oceniło najwyżej plonowanie tej odmiany – noty maksymalne – A1 – 9, A2 – 9. Wysoki potencjał plonowania zarówno w uprawie ekstensywnej, jak i intensywnej. ††CECHY ODPORNOŚCIOWE SU ALLAWI charakteryzuje się bardzo dobrą odpornością na mączniaka, rynhosporiozę i rdzę brunatną, a także znakomitą zimotrwałością. qq Ocena plonowania odmian żyta oz. mieszańcowego – BSA Niemcy 2012 r. – skala 1-9 10 9 9 9 8 8 8 8 8 A1 7 7 7 7 7 A2 6 5 4 Palazzo SU Allawi SU Mephisto Helltop Baltistic Łan średniej wysokości, o średniej odporności na wyleganie – w uprawie intensywnej zalecana pełna dawka retardantów. ††JAKOŚĆ Grube ziarno (ocena BSA – 6) z dużą zawartością białka. ††PODSUMOWANIE Odmiana charakteryzująca się wczesnym rozwojem – charakterystyczne dla odmian typu TURBO - pierwsze żyto z wczesnym terminem kłoszenia. SU Allawi F1 to połączenie wysokiego plonu zarówno w uprawie ekstensywnej jak i intensywnej z szybkim rozwojem. Odmiana nadaje się na stanowiska ubogie w wodę, zapewniające szybkie dojrzewanie, a także na opóźnione siewy. Norma wysiewu: »» Wczesny termin siewu – 150-190 ziaren/m2 »» Optymalny termin siewu – 190-240 ziaren/m2 »» Późny termin siewu – 240-300 ziaren/m2 qq Plonowanie odmian żyta mieszańcowego wg COBORU 2013 r. PDO w % wg wzorca 125 120 119 119 118 120 119 120 117 115 A1 110 A2 105 100 SU Allawi Gonello SU Skaltio Tur JESIEŃ 2014 | zboża | materiał siewny zbóż 81 5 materiał siewny zbóż ŻYTO OZIME DAŃKOWSKIE AMBER ODMIANA LINIOWE HODOWLA DANKO HR REJESTRACJA POLSKA 2010 Polski skarb ††PLONOWANIE Nowa, wysoko i stabilnie plonująca odmiana liniowa pochodząca z rodzimej hodowli Danko. Wg COBORU w wieloleciu 2008-2010 uzyskała dobry plon – 68,7 dt/ha, a w roku 2011 uzyskała jeden z lepszych wyników oceny plonowania na poziomie A1 98,5% wzorca, a na A2 99,5%. qq Plonowanie żyta ozimego w roku 2011 w Polsce wg PDO COBORU 2011 rok w % wzorca poziom A2 poziom A1 100 98 96 ††CECHY ODPORNOŚCIOWE 94 Rośliny o tradycyjnej długości słomy, ale o bardzo dobrej odporności na wyleganie. 92 Odmiana o dobrej zdrowotności – szczególnie wysoka tolerancja na mączniaka i choroby podstawy źdźbła. 90 Dańkowskie Amber Dańkowskie Złote Bosmo Borwo ††JAKOŚĆ Ziarno o dobrej jakości – przydatna do celów młynarsko-piekarskich oraz dzięki wysokiej zawartości cukrów (68,3%) doskonale nadaje się do produkcji spirytusu. qq Odporność na wyleganie przed zbiorem odmian żyta ozimego wg PDO COBORU 2011 r. Ocena w skali 1-9 - wyższa liczba oznacza większą odporność poziom A1 ††PODSUMOWANIE 7 Dańkowskie Amber , to uniwersalna odmiana do wysiewu w różnych – również najsłabszych warunkach glebowych 6 Norma wysiewu »» Termin optymalny – 280-300szt/m2. »» Termin opóźniony – 300-400 szt/m2. poziom A2 5 4 3 2 1 0 Dańkowskie Amber 82 JESIEŃ 2014 | zboża | materiał siewny zbóż Balistic F1 Visello F1 5 materiał siewny zbóż JĘCZMIEŃ OZIMY CALIFORNIA ODMIANA PASTEWNY DWURZĘDOWY HODOWLA NICKERSON REJESTRACJA NIEMCY 2012 ††PLONOWANIE California jest najnowszą i najlepiej plonującą odmianą dwurzędową na rynku niemieckim. Uzyskała maksymalną ocenę plonowania – A1 – 9, A2 – 9 – na obydwu poziomach agrotechnicznych. Ta ocena jest w wielu przypadkach wyższa niż odmian mieszańcowych. qq Masa Tysiąca Ziaren – BSA Niemcy, 2012 r. 7,2 MTZ 7,0 6,8 6,6 6,4 ††CECHY ODPORNOŚCIOWE 6,2 California jest odmianą o ustalonej genetycznie odporności na wirusową żółtą mozaikę jęczmienia oraz o dobrej odporności na inne choroby grzybowe, w tym na rynchosporiozę. 6,0 Charakteryzuje tą odmianę wysoka ocena zimotrwałości – 5 (wg BSA, Niemcy). 5,4 5,8 5,6 California Campanile Nickela Finita ††JAKOŚĆ Wysoką wartość pastewna dzięki dużej Masie Tysiąca Ziaren – ocena 7 (BSA Niemcy, 2012). Umożliwia to producentom skarmianie wyprodukowanego ziarna we własnym gospodarstwie lub sprzedaż dobrego surowca na rynku. qq Plonowanie Jęczmienia Ozimego - Niemcy BSA 2011 r. ††PODSUMOWANIE 9 CALIFORNIA jest polecana do uprawy na ziarno paszowe na terenie całej Polski, jako jedna z najlepiej plonujących odmian o znakomitej jakości. 8 Norma wysiewu: 250 szt/ m2 6 9 9 8 7 8 6 6 6 5 5 5 5 4 3 2 1 0 California Finita Famosa poziom A1 Malwinta Nickela poziom A2 JESIEŃ 2014 | zboża | materiał siewny zbóż 83 www.pulawy.com NAWOZY Z PUŁAW POTĘGA URODZAJU saletra amonowa • mocznik siarczan amonu • Grupa Azoty Zakłady Azotowe „Puławy” S.A. Al. Tysiąclecia Państwa Polskiego 13, 24-110 Puławy Dział Sprzedaży Krajowej Nawozów, tel.: 81 565 21 03, fax: 81 565 31 17 e-mail: [email protected] Płynna formuła na sukces 20% N + 6% S 28% N, 30% N, 32% N 26% N + 3% S Nowoczesne standardy nawożenia Grupa Azoty Zakłady Azotowe ,,PUŁAWY” S.A. Al. Tysiąclecia Państwa Polskiego 13, 24-110 Puławy tel.: 81 565 21 03, fax: 81 565 31 17, e-mail: [email protected] www.pulawy.com 5 porastanie zbóż Jak zabezpieczyć ziarno przed porastaniem? Krzysztof Bzdęga 6 Chemirol Przedwcześnie kiełkujące ziarna zbóż są procesem często zachodzącym już na polu uprawnym. Ziarniak zaczyna kiełkować, gdy jest jeszcze w kłosie. Dramatycznie wpływa to na jakość plonu oraz powoduje jego spadek przeciętnie o 10% rocznie w skali całego kraju. Bywają jednak lata, w których problem nasila się na terenie kilku województw albo wręcz dotyka całego kraju, powodując klęskę. Globalne straty roczne sięgają prawie miliarda dolarów. Uzyskiwanie odmian odpornych na porastanie jest ważnym celem, nad którym pracują hodowle na całym świecie, jednak hodowla form nieporastających jest bardzo trudna. Złożoność tej cechy odmiany sprawia, że wciąż mało jest odmian odpornych na porastanie. Jakie czynniki sprzyjają porastaniu? Stopień porastania zależy od wielu czynników, m. in. od rodzaju gatunku, odmiany, warunków środowiskowych oraz glebowych. Problem ten nasila się i uwidacznia w warunkach wysokiej wilgotności i wysokiej temperatury w ostatnim etapie rozwoju zbóż. Sprzyja to wzmożonej syntezie enzymu – amylazy, który decyduje o przyśpieszeniu kiełkowania ziarna. Podczas przekropnych żniw, gdy łan dłużej schnie, a terminowy zbiór jest utrudniony, często dochodzi do przedwczesnego kiełkowania. Ponadto zbyt intensywne nawożenie, a szczególnie spora zawartość azotu w glebie, sprzyjają wytwarzaniu enzymów odpowiadających za porastanie. Dotyczy to szczególnie intensywnie prowadzonych pszenic konsumpcyjnych o wyższej zawartości białka. Jak chronić zboża przed porastaniem? Zastosować BRAFIL. Preparat nie jest środkiem ochrony roślin, lecz wielofunkcyjnym koncentratem do sporządzenia emulsji wodnej do opryskiwania plantacji przed zbiorem. BRAFIL zawiera m.in. homopolimer beta-pinenu, który dedykowany jest nie tylko do rzepaku czy grochu w celu ochrony przed pękaniem łuszczyn i strąków, ale również do zbóż. Potwierdzają to wyniki badań przeprowadzonych w 2013 roku przez Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach. Stwierdzono, iż preparat BRAFIL chroni kłosy w istotnym stopniu przed porastaniem. W ten sposób chronimy plantacje zbóż przed drastycznym spadkiem jakości i ilości plonu. Wszystkie badane gatunki zbóż po wykonanym zabiegu nie traciły zdolności kiełkowania, nadając się w pełni jako materiał siewny. Dlaczego powinniśmy zabezpieczać zboża przed porastaniem? 86 JESIEŃ 2014 | zboża Porośnięte ziarno traci swoją przydatność dla celów konsumpcyjnych oraz nasiennych. Straty spowodowane są nie tylko obniżeniem wartości technologicznych, ale również obniżeniem ilości plonu. Wynika to z licznych zmian właściwości fizycznych i biochemicznych zachodzących w ziarnie. Objętość ziarna rośnie, a zmniejsza się sypkość. Z porośniętego ziarna otrzymujemy mąkę, z której pieczywo jest lepkie, ciągliwe, ma złą strukturę i tworzy zakalec. Nowoczesne polepszacze nie są wstanie tego poprawić, a mąka szybciej ulega zepsuciu, dlatego też porośnięte pszenica i żyto praktycznie nie są przyjmowane w młynie. Ponadto rozdrobnienie porośniętego ziarna wymaga większego nakładu energii, więc przerabiając je na paszę ponosimy dodatkowe nakłady. Kiedy wykonujemy zabieg? Zabieg preparatem BRAFIL w dawce 0,6–0,7 l/ha należy wykonać w fazie BBCH 85–89. Od dojrzałości woskowej (gdy ziarniaki można jeszcze z łatwością złamać paznokciem) do dojrzałości pełnej (gdy ziarniaki są twarde, trudne do podzielenia paznokciem). FOTOGRAFIA. K łosy pszenżyta ozimego (IUNG Puławy, 2013): 1 – traktowane preparatem BRAFIL, 2 – traktowane wodą 1 2 Jak zwalczać CHWASTY w zbożach? FOT. 1. C hwasty konkurują z rośliną uprawną m.in. o pokarm P FOT. 2. N iezwalczoną miotłę zbożowa wiosną jest trudniej zwalczyć ierwszym zabiegiem najczęściej wykonywanym jesienią w zbożach jest ochrona herbicydowa. Chwasty, czyli rośliny segetalne, towarzyszą roślinom uprawnym od początku ich rozwoju. Występowanie oraz nasilenie poszczególnych chwastów zależy od wielu czynników, m.in. od: zmianowania, systemu uprawy, warunków meteorologicznych czy też sposobu odchwaszczania. Następne strony katalogu poświęcimy prezentacji najskuteczniejszych rozwiązań herbicydowych w systemach ochrony jesień i jesień-wiosna. SPIS TREŚCI Jak zwalczać chwasty w zbożach? • 87 Jesienny program ochrony herbicydowej roślin zbóż • 91 Galaper 200 EC • 92 Galmet 20 SG • 93 Galaper Strong • 95 Toto 75 SG • 97 Trimax 50 SG • 98 Lentipur Flo 500 SC • 99 Izoherb 500 SC • 100 Kiler 360 SL • 102 Krzysztof Bzdęga Chemirol JESIEŃ 2014 | zboża 87 D la młodych roślin uprawnych, szczególnie pszenicy, która rozwija się wolniej od chwastów, stanowią one silną konkurencję o składniki pokarmowe, wodę, światło czy przestrzeń. Najważniejszym i najbardziej uciążliwym konkurentem jest miotła zbożowa, która silnie rozwija się jesienią, wytwarzając kilkanaście pędów, niezwalczona rozkrzewia się na przedwiośniu i staje się odporniejsza na wiosenne herbicydy. Należy pamiętać również o takich gatunkach jak: chwasty rumianowate, maki, przytulia czepna, chaber bławatek, przetaczniki, fiołek polny czy jasnoty. Dodatkowo niezwalczone chwasty przyczyniają się do rozprzestrzeniania chorób i szkodników. Plantacje wolne od chwastów wytwarzają silniejszy system korzeniowy i lepiej się krzewią, co przekłada się na zwiększenie efektu przezimowania oraz wyższą obsadę roślin po wiosennym ruszeniu wegetacji. Na podstawie analizy doświadczeń ścisłych, które prowadzimy od wielu lat, badając działanie kilkudziesięciu substancji aktywnych oraz wiedzy i doświadczenia z współpracy z Państwem, polecamy nie tylko skuteczne i sprawdzone, ale również najtańsze w Polsce rozwiązania. Planując jesienne prace polowe zapraszamy Państwa do zapoznania się z wynikami naszych doświadczeń w ochronie zbóż. W zależności od sytuacji na polu poniżej przedstawiamy najbardziej niezawodne rozwiązania, które podzieliliśmy na dwie grupy: jednozabiegowe JESIEŃ oraz sekwencję zabiegów JESIEŃ–WIOSNA. Systemy jednozabiegowe oparte są o preparat Toto 75 SG oraz jego kombinacje z preparatami zawierającymi chlorotoluron, izoproturon, czy diflufenikan, wyróżniające się wysoką skutecznością i szerokim spektrum działania. JESIEŃ Pełna ochrona pszenżyta, żyta przed chwastami jedno i dwuliściennymi TOTO 75 SG (0,09 kg/ha) + PARTNER+ (0,5 l/ha) Na obiektach, które silnie rozwijały się jesienią preparat Toto 75 SG w dawce 0,9 kg/ha wraz z adiuwantem PARTNER + (0,5 l/ha) bardzo dobrze poradził sobie z występującymi chwastami . Toto 75 SG zawiera dwie substancje aktywne z grupy sulfonylomoczników: tifensulfuron etylu – 68,2� i metsulfuron metylu – 6,8�, które pobierane są przez liście oraz częściowo przez korzenie. Substancje te działają systemicznie, szybko przemieszczając się w roślinie. Wstrzymują one wzrost i rozwój chwastów (inhibitory biosyntezy aminokwasów – ALS) wkrótce po zabiegu. Chwasty tracą zdolność konkurencji i stopniowo zamierają. Pełny efekt chwastobójczy jest widoczny po upływie 3–4 tygodni od zastosowania. Dzięki innowacyjnej formulacji SG granule zawierające substancje biologicznie czynną idealnie rozpuszczają się w wodzie, tworząc klarowny roztwór. Znacząco poprawia to wnikanie substancji aktywnych w głąb chwastów oraz odporność środka na zmywanie. Zawarte w preparacie Toto 75 SG substancje skutecznie eliminują m.in. chwasty rumianowate, przytulię czepną, maki, miotłę zbożową, chwasty z rodziny krzyżowych (w tym samosiewy rzepaku), ostrożeń polny. Ponadto zwalczają także chwasty niższego rzędu, takie jak: bodziszki, fiołki, przetaczniki, kurzyślad polny, jasnoty i niezapominajka polna. Szerokie spektrum zwalczanych chwastow TOTO 75 SG (0,09 kg/ha) + LENTIPUR FLO 500 SC (1,0–2,0 l/ha) TOTO 75 SG (0,09 kg/ha) + IZOHERB 500 SC (1,0–2,0 l/ha) TOTO 75 SG (0,09 kg/ha) + preparat zawierający diflufenikan (0,25 l/ha) 88 JESIEŃ 2014 | zboża Dodatek substancji aktywnej (chlorotoluronu) zawartej w preparacie Lentipur Flo 500 SC wspiera walkę z chwastami jednoliściennymi przy temperaturach nieco niższych niż optymalne dla sulfonylomoczników. Wnikając przez liście i korzenie chwastów, blokuje on ich fotosyntezę (HRAC: C2). Wyniki doświadczeń ścisłych wykonane na poletkach w Kocanowie (2013/2014) przedstawiają wysoką skuteczność mieszaniny, potwierdzając, iż jest to kompletna opcja ochrony herbicydowej. Mieszanina zwalcza zarówno miotłę zbożową, jaki i najczęściej występujące chwasty dwuliścienne; w tym chabra bławatka (patrz Tabela 1. na stronie 90). Szczególnie polecana na plantacje o dużym nasileniu maków Substancja czynna izoproturon (wchodzi w skład preparatu Izoherb 500 SC) należy do grupy herbicydów o takim samym mechanizmie działania jak chlorotoluron (HRAC: C2). Analiza wyników doświadczeń potwierdza, iż większość chwastów stanowiących największe zagrożenie w uprawie zbóż została zwalczona w 100� (Tabela 1.). Rozwiązanie to polecane jest zwłaszcza w przypadku występowania maków w dużym nasileniu. Kompleksowe rozwiązanie ochrony herbicydowej zbóż oraz długa ochrona przed zachwaszczeniem wtornym Substancja aktywna diflufenikan znajduje się m.in. w preparacie Stakato 500 SC. Do chwastów wnika ona poprzez kiełki wschodzących roślin oraz częściowo przez liście. Diflufenikan charakteryzuje się bardzo długim działaniem w glebie, niszcząc wschodzące kiełki chwastów. Połączenie preparatów Toto 75 SG oraz Stakato 500 SC powoduje zwalczanie najbardziej uciążliwych chwastów, takich jak: miotła zbożowa, przytulia czepna, maki, samosiewy rzepaku, chwasty niższego piętra; fiołek polny, przetaczniki, jasnoty, niezapominajka polna. Wysoką skuteczność tej opcji potwierdzają wyniki doświadczeń wykonywanych w trzech powtórzeniach. (Tabela 1). Wielu plantatorów zbóż ozimych ochronę herbicydową dzieli na dwa zabiegi; jesienny oraz wiosenny. Strategia ta staje się coraz bardziej popularna. Koszt zakupu herbicydów nie różni się zbyt wiele od opcji jednozabiegowych. Choć dochodzą dodatkowe koszty wykonania wiosennego zabiegu, mamy możliwość przeprowadzenia pełnej lustracji oraz korekty np. po łagodnej zimie. Poniżej przedstawiamy najpopularniejsze rozwiązania stosowane przez Państwa na polach uprawnych od kilku sezonów. Spośród opcji, jakie przebadaliśmy, te rozwiązania charakteryzują się szeroką paletą zwalczanych chwastów oraz wysoką skutecznością. Prezentowane rozwiązania herbicydowe to sprawdzone, skuteczne metody opanowania problemu chwastów. Wszystkie przetestowano doświadczalnie. JESIEŃ – WIOSNA JESIEŃ GALMET 20 SG (30 g/ha) + preparat zawierający chlorotoluron (1,5 l/ha) WIOSNA Galaper 200 EC (0,5 l/ha) Silna konkurencja chwastow już od wschodów zbóż Galmet 20 SG zawiera metsulfuron metylu w nowoczesnej formulacji SG. Wyróżnia się on najwyższą skutecznością w zwalczaniu tak uporczywych chwastów jak: rumianowate, maki, chabry, ostrożeń polny. Preparat ten jako jedyny likwiduje bodziszka drobnego oraz efektywnie niszczy; fiołka, przetacznika perskiego, kurzyślad polny i niezapominajkę polną. Na stanowiskach po rzepaku idealnie zwalcza samosiewy rzepaku. Dodatek preparatu chlorotoluron gwarantuje skuteczne zwalczanie miotły zbożowej. Tak dobrane preparaty zastosowane jesienią chronią roślinę uprawną przed koniecznością konkurowania z uporczywymi chwastami o pokarm czy powierzchnię. Wiosenne zastosowanie herbicydu Galaper 200 EC zawierającego fluroksypyr skutecznie niszczy przytulię czepną, która po jesiennym zabiegu może nie być w pełni zniszczona. Ponadto warto wspomnieć, iż Galaper 200 EC zwalcza przytulię czepną niezależnie od jej fazy rozwoju, niszczy chwasty niższego szczebla m.in. jasnoty czy przetaczniki oraz jest bezpieczny dla rośliny uprawnej. Bardzo późno siane plantacje, z dużą presją chwastow jarych JESIEŃ preparat zawierający chlorotoluron (2,0 l/ha) WIOSNA TRIMAX 50 SG (24 g/ha) + GALAPER 200 EC (0,4 l/ha) Najważniejszym chwastem, który powinien być zniszczony jesienią jest miotła zbożowa. W tym celu stosujemy preparat zawierający chlorotoluron w dawce 2 l/ha (Lentipur Flo 500 SC) bądź izoproturon 2,5 l/ha (Izoherb 500 SC). Zaletą chlorotoluronu jest możliwość stosowania go w okresie późniejszej jesieni, kiedy mogą występować już ujemne temperatury. Szczególnie wart jest polecenia na plantacje silnie zagrożone chabrem bławatkiem. Nowością wprowadzoną tej wiosny jest preparat Trimax 50 SG, którego substancją aktywną jest tribenuron metylu. Substancja ta jest obecna na Polskim rynku od lat, lecz niewątpliwą zaletą produktu Trimax 50 SG jest najnowocześniejsza formulacja SG oraz atrakcyjna cena. Idealnym uzupełnieniem jest preparat Galaper 200 EC zawierający substancję czynną fluroksypyr. Tak dobrane herbicydy po zastosowaniu wiosną zwalczają najczęściej występujące chwasty dwuliścienne, takie jak: chaber bławatek, przytulia czepna, jasnoty, fiołek polny, mak polny, tasznik pospolity, samosiewy rzepaku, rumian polny i wiele innych (Tabela 1.). Dla usystematyzowania informacji zestawiliśmy dla Państwa w tabeli spektrum zwalczanych chwastów przez najczęściej stosowane substancje aktywne i ich mieszaniny. FOT. 3. D ziałanie preparatów TOTO 75 SG (0,09 kg/ha) + LENTIPUR FLO 500 SC (1,0–2,0 l/ha) FOT. 4. G almet – szerokie spektrum zwalczanych chwastów JESIEŃ 2014 | zboża 89 TRIBENURON METYLOWY + FLUROKSYPYR CHLOROSULFURON W W W Ś Ś W W Ś W W Ś W Ś Ś W W Ś Ś Ś W Ś O W W Dymnica pospolita W W W W O W W W Ś W Fiołek polny W O W W W W W Ś W W Ś W W Gorczyca polna W W W W W Ś W W W W Ś W W W Gwiazdnica pospolita W W W W W W W W W W W W W W W W Jasnota purpurowa W W W W W W W Ś W W W W Jasnota różowa W O W W W W W W Ś W W W W Komosa biała W W Ś W W W W W W Ś W W W Kurzyślad polny W Ś W W W W W Ś Mak polny W W W W W O W W Ś O W W Maruna bezwonna W W W W W W W W Ś W W W W Miotła zbożowa Niezapominajka polna Ostrożeń polny W W W W W W W W W W W W W W W W W W W W W W W W O W O O W O O O O W W Owies głuchy Ś Ś O O O Perz właściwy O O O O O O O PROSULFOKARB FLUROKSYPYR + METSULFURON METYLU DIFLUFENIKAN + CHLOROTOLURON METRYBUZYNA + FLUFENACET DIFLUFENIKAN + IZOPROTURON + METSULFURON METYLU DIFLUFENIKAN + MEZOSULFURON METYLOWY + JODOSULFURON METYLOSODOWY DIFLUFENIKAN + IZOPROTURON W Chaber bławatek PENDIMETALINA METSULFURON METYLU TIFENSULFURON METYLU + METSULFURON METYLU + CHLOROTOLURON DIFLUFENIKAN Bodziszek drobny CHLOROTOLURON IZOPROTURON TIFENSULFURON METYLU + METSULFURON METYLU TABELA 1. Spektrum zwalczanych chwastow przez dostępne substancje aktywne w ochronie zbóż ozimych Powój polny O O O O W Poziewnik szorstki W Ś W Ś Ś W W W Przetaczniki W O W W O W W O W W W Przytulia czepna Ś O W O W W Ś Ś Ś W Ś W W W W W Rdesty W O W W W Ś W W W Rumian polny W W W W W W W W W W W W W Rumianek pospolity W W W W W W W W Rzodkiew swirzepa W O W W W W W W W W Samosiewy rzepaku W Ś W W Ś W W W Ś W W W W W Skrzyp polny O O O O O O W Sporek polny W Ś W W W W W Ś Szarłat szorstki W W W W W W Tasznik pospolity W W W W W W W W W W W W W W W Tobołki polne W W W W W W W W W W W W W W Wyczyniec polny W W W W Ś W Ś Ś Życica wielokwiatowa W W TOTO 75 SG GALMET 20 SG TOTO 75 SG + LENTIPUR FLO 500 SC GALAPER 200 EC + GALMET 20 SG TRIMAX 50 SG + GALAPER 200 EC miotła rzepak przetacznik bluszczykowy fiołek polny przytulia czepna chaber bławatek mak polny gwiazdnica pospolita rumian polny dymnica pospolita bodziszek drobny TABELA 2. Procentowa ocena skuteczności zwalczania chwastow w doświadczeniach ścisłych (Kocanowo, zeson wegetacyjny 2012/2013) 1 Galmet 20 SG 0,03 kg Lentipur Flo 500 SC 1,5l 12-13 Asystent+ 50 ml Galaper 200 EC 0,5 l 32 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 2 Galmet 20 SG 0,03 kg Izoherb 500 SC 1,5l 12-13 Asystent+ 50 ml Galaper 200 EC 0,5 l 32 100 100 100 100 100 89 93 100 100 100 100 3 Toto 75 SG 0,09 kg diflufenikan 0,3l 12-13 Asystent+ 50 ml 97 100 100 100 96/*100 89 100 100 100 86 100 4 Toto 75 SG 0,09 kg Lentipur Flo 500 SC 1,5l 12-13 Asystent+ 50 ml *Galaper 200 EC 0,5 l 52 100 100 100 100 91/*100 100 100 100 100 100 100 5 Toto 75 SG 0,09 kg Izoherb 500 SC 1,5l 12-13 Asystent+ 50 ml *Galaper 200 EC 0,5 l 52 100 100 100 100 87/*100 100 100 100 100 100 100 6 Toto 75 SG 0,09 kg 12-13 Partner+ 0,5 l *Galaper 200 EC 0,5 l 52 97 100 100 100 91/*100 100 100 100 100 100 100 7 Preparat porównawczy 0,35 kg 12-13 Asystent+ 50 ml 85 100 100 83 65 22 100 90 100 100 86 67 4 26 35 23 9 15 80 5 7 7 l.p preparat I dawka na ha preparat II dawka na ha faza (BBCH) adiuwant preparat I KONTROLA [ilość chwastów - szt/m2] 8 dawka faza na ha (BBCH) * W wyniuku dużej presji przytuli czepnej dokonano zabiegu korekcyjnego 90 JESIEŃ 2014 | zboża Jesienny program OCHRONY HERBICYDOWEJ roślin zbóż • Skuteczne warianty ochrony herbicydowej plantacji zbóż. TOTO 75 SG TOTO 75 SG TOTO 75 SG +LENTIPUR FLO 500 SC lub +IZOHERB 500 SC lub + preparat zawierający diflufenikan (0,09 kg/ha) (1,0-2,0 l/ha) (0,09 kg/ha) (1,0-2,0 l/ha) (0,09 kg/ha) (0,25 l/ha) zalecany adiuwant: Powschodowe warianty jesiennej ochrony herbicydowej gwarantujące szerokie spektrum zwalczanych chwastów* LENTIPUR FLO 500 SC (1,0–2,0 l/ha) lub IZOHERB 500 SC (1,0–2,0 l/ha) + GALMET 20 SG (0,03 kg/ha) zalecany adiuwant: GALAPER 200 EC (0,5 l/ha) zalecany adiuwant: I Dwuzabiegowa opcja herbicydowa w celu zniszczenia miotły zbożowej i uciążliwych chwastów dwulisciennych LENTIPUR FLO 500 SC (1,0–2,0 l/ha) lub IZOHERB 500 SC (1,0–2,0 l/ha) zalecany adiuwant: GALAPER 200 EC (0,4 l/ha) + GALMET 20 SG (0,02 kg/ha) lub GALAPER 200 EC (0,4 l/ha) + TRIMAX 50 SG (0,024 kg/ha) zalecany adiuwant: II Dwuzabiegowa opcja herbicydowa głównie w celu zniszczenia miotły zbożowej JESIEŃ 2014 | zboża 91 ZBOŻA 5 plantacja wolna od chwastów GALAPER 200 EC ! ZALECANY ADIUWANT ◊◊ Bezwzględnie skuteczny w walce z przytulią czepną ◊◊ Zwalcza przytulię czepną w każdej fazie rozwojowej ◊◊ Błyskawiczne efekty działania widoczne już po 2 dniach od zastosowania ◊◊ Skuteczna wiosenna ochrona pszenicy ozimej przed chwastami dwuliściennymi SUBSTANCJA AKTYWNA ◊◊ Bardzo szerokie spektrum zwalczanych chwastów ◊◊ Bezpieczny dla rośliny uprawnej FLUROKSYPYR (związek z grupy pochodnych kwasu pirydynokarboksylowego) 200 g w 1 l środka Mocne wejście w chwasty Środek chwastobójczy w formie koncentratu do sporządzenia emulsji wodnej. Środek ten stosowany jest nalistnie, przeznaczony do powschodowego zwalczania przytulii czepnej oraz niektórych chwastów dwuliściennych w pszenicy ozimej, przenżycie ozimym, życie ozimym oraz jęczmieniu jarym. †† DZIAŁANIE NA CHWASTY Środek pobierany jest poprzez liście chwastów. Pierwsze objawy działania środka na chwasty są widoczne po upływie 2–3 dni. Zamieranie chwastów następuje po 5–10 dniach. Środek zwalcza przytulię czepną w każdej fazie jej rozwoju. †† CHWASTY WRAŻLIWE NA FLUROKSYPYR gwiazdnica pospolita jasnota purpurowa jasnota rożowa mniszek pospolity niezapominajka polna przetaczniki przytulia czepna poziewnik szorstki psianka czarna powoje rdesty rumian polny rumianek pospolity szczaw tępolistny szczaw kędzierzawy skrzyp polny pokrzywy przymiotno kanadyjskie tobołki polne wyki †† CHWASTY ŚREDNIO WRAŻLIWE NA FLUROKSYPYR fiołek polny dymnica pospolita kurzyślad polny ostrożeń polny sporek polny starzec zwyczajny tasznik pospolity żółtlica drobnokwiatowa †† CHWASTY ODPORNE NA FLUROKSYPYR rośliny jednoliścienne jaskier rozłogowy krwawnik pospolity krwiściąg lekarski †† ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI Dawkę środka należy dostosować do fazy rozwojowej przytulii czepnej i liczebności chwastów występujących na polu. Niższą dawkę stosować na chwasty mniej wyrośnięte, natomiast wyższą z zalecanych dawek stosować, gdy chwasty są zaawansowane w rozwoju oraz w przypadku silnego zachwaszczenia. •• Pszenica ozima, pszenżyto ozime, żyto ozime »» Opryskiwać po ruszeniu wegetacji do fazy drugiego kolanka. Zalecana dawka: Galaper 200 EC 0,6 - 1,0 l/ha. Galaper 200 EC 0,4 - 0,6 l/ha + Galmet 20 SG 20 g/ha. •• Jęczmień jary Zalecana dawka: Galaper 200 EC 0,6 - 1,0 l/ha. Galaper 200 EC 0,4 - 0,6 l/ha + Galmet 20 SG 20 g/ha. Zalecana ilość wody: 200–300 l/ha. Zalecane opryskiwanie: średniokropliste. 92 Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. ZBOŻA 5 plantacja wolna od chwastów GALMET 20 SG ◊◊ Najwyższa skuteczność w zwalczaniu uporczywych chwastów ◊◊ Nowoczesna formulacja preparatu zapewniająca pełną rozpuszczalność substancji aktywnych ◊◊ Szybkie efekty działania ◊◊ Szeroki okres stosowania ◊◊ Bezpieczeństwo dla roślin uprawnych ! ZALECANY ADIUWANT SUBSTANCJA AKTYWNA METSULFURON METYLU (związek z grupy pochodnych sulfonylomocznika) – 20% Bezwzględny w walce z chwastami Środek chwastobójczyw formie granul rozpuszczalnych w wodzie przeznaczony do zwalczania chwastów dwuliściennych w pszenicy ozimej, przenżycie ozimym, życie ozimym oraz jęczmieniu jarym. †† DZIAŁANIE NA CHWASTY GALMET 20 SG jest selektywnym herbicydem o działaniu systemicznym. Środek pobierany jest poprzez liście oraz korzenie roślin i szybko przemieszczany w całej roślinie. Wstrzymuje całkowicie lub ogranicza wzrost i rozwój chwastów wkrótce po zabiegu. Pełny efekt chwastobójczy środka widoczny jest po upływie 2–4 tygodni od zastosowania. †† CHWASTY WRAŻLIWE NA METSULFURON METYLU bodziszek drobny, chaber bławatek, fiołek polny, gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, iglica pospolita, jasnota purpurowa, jasnota różowa, komosa biała, kurzyślad polny, mak polny, maruna bezwonna, miłek letni, mlecz zwyczajny, niezapominajka polna, ostrożeń polny, poziewnik polny, poziewnik szorstki, przetacznik perski, rdest kolankowy, rdest plamisty, rdest ptasi, rumianek pospolity, rzodkiew świrzepa, samosiewy rzepaku, sporek polny, starzec zwyczajny, szczaw polny, tasznik pospolity, tobołki polne, wilczomlecz obrotny, złocień polny †† CHWASTY ŚREDNIO WRAŻLIWE NA METSULFURON METYLU dymnica pospolita, łoboda rozłożysta, rdest powojowy †† CHWASTY ODPORNE NA METSULFURON METYLU przytulia czepna, przetacznik bluszczykowy †† ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI •• Pszenica ozima, pszenżyto ozime, żyto ozime »» Środek stosować w fazie krzewienia, najpóźniej w fazie 1-go kolanka pszenicy. »» Najlepszy efekt chwastobójczy uzyskuje się stosując środek na młode, intensywnie rosnące chwasty. Zalecana dawka: 30 g/ha. W warunkach niesprzyjających działaniu środka GALMET 20 SG (susza, niska temperatura) zaleca się dodawanie do zbiornika opryskiwacza środka wspomagającego ASYSTENT+ w dawce 0,1 l/ha. W celu poszerzenia zakresu zwalczanych gatunków chwastów w pszenicy ozimej (głównie przytulia czepna i samosiewy rzepaku) środek GALMET 20 SG można stosować łącznie ze środkiem GALAPER 200 EC w dawce: GALMET 20 SG 20 g/ha + GALAPER 200 EC 0,4–0,6 l/ha. •• Jęczmień jary Zalecana dawka: Galmet 20 SG 20 g/ha + Galaper 200 EC 0,25–0,4 l/ha. Zalecana ilość wody: 2 00–300 l/ha. Zalecane opryskiwanie: średniokropliste. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. 93 jest to pakiet handlowy składający się ze środka Galaper 200 EC oraz preparatu Galmet 20 SG, zawierającego nową na polskim rynku substancję czynną metsulfuron metylu. DOSTĘPNE PAKIETY l PAKIET MAŁY na 2,5 ha Galaper 200 EC – opakowanie 1 l Galmet 20 SG – opakowanie 50 g l PAKIET DUŻY na 12,5 ha Galaper 200 EC – opakowanie 5 l Galmet 20 SG – 5 opakowań 50 g SUBSTANCJE BIOLOGICZNIE CZYNNE * l GALAPER 200 EC l GALMET 20 SG (związek z grupy pochodnych kwasu pirydynokarboksylowego) (związek z grupy pochodnych sulfonylomocznika) – 200 g w 1 l preparatu – 20% FLUROKSYPYR METSULFURON METYLU * nowoczesna formulacja preparatu dedykowana specjalnie do preparatów z grupy sulfonylomoczników, które do tej pory występowały w formulacji WG. Formulacja ta zapewnia pełną rozpuszczalność substancji aktywnej, co znacząco poprawia skuteczność oraz umożliwia skuteczne płukanie opryskiwacza. FLUROKSYPYR, METSULFURON METYLU – SUBSTANCJE BEZPIECZNE DLA ZBÓŻ FLUROKSYPYR jest substancją polecaną do ochrony plantacji zbóż: l OZIMYCH l pszenicy l jęczmienia l pszenżyta l żyta l JARYCH l pszenicy l jęczmienia l pszenżyta l owsa Dawkę substancji aktywnej należy dostosować do fazy rozwojowej przytulii czepnej i liczebności chwastów występujących na polu. Preparat Galaper 200 EC polecany jest w dawce 0,6 –1,0 l/ha. METSULFURON METYLU w Unii Europejskiej posiada rejestrację w uprawach zbożowych: l OZIMYCH l pszenica ozima l jęczmień ozimy l żyto ozime l pszenżyto ozime l JARYCH l owies ( od fazy 3 liści do 2 kolanka) l pszenica jara l jęczmień jary l pszenżyto jare Preparat Galmet 20 SG polecany jest w dawce 30 g/ha + Asystent+ w dawce 0,05–0,1 l/ha. REJESTRACJA MIESZANINY PSZENICA OZIMA, PSZENŻYTO OZIME, ŻYTO OZIME Galmet 20 SG w dawce: 20 g/ha + Galaper 200 EC w dawce: 0,4–0,6 l/ha JĘCZMIEŃ JARY Galmet 20 SG w dawce: 20 g/ha + Galaper 200 EC w dawce: 0,25–0,4 l/ha Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie. ZBOŻA 5 plantacja wolna od chwastów PAKIET HANDLOWY ◊◊ Bezwzględnie skuteczny w walce z chwastami dwuliściennymi ◊◊ Niezwykle szerokie spektrum zwalczanych chwastów ◊◊ Błyskawiczne efekty działania ◊◊ Idealny partner do preparatów zwalczających miotłę zbożową ◊◊ Brak ograniczeń w doborze roślin następczych ◊◊ Zapewnia najwyższe bezpieczeństwo uprawom zbożowym nawet GALAPER 200 EC +GALMET 20 SG w późnych fazach rozwojowych ◊◊ Doskonałe rozwiązanie do poprawek po zabiegach jesiennych ◊◊ Działa skutecznie już od 5°C Raz pryśniesz i po robocie ! ZALECANY ADIUWANT: SUBSTANCJE AKTYWNE GALMET 20 SG GALAPER 200 EC fluroksypyr (związek pochodny z grupy kwasu pirydynokarboksylowego) 200g w 1 l środka metsulfuron metylu (związek z grupy pochodnych sulfonylomocznika) 20% Pakiet handlowy składający się ze środka Galaper 200 EC oraz preparatu Galmet 20 SG, zawierającego nową na polskim rynku substancję czynną metsulfuron metylu. †DZIAŁANIE NA CHWASTY – CHARAKTERYSTYKA Pakiet handlowy Galaper 200 EC + Galmet 20 SG zapewnia zwalczenie niespotykanie szerokiej palety chwastów. Jest to optymalny wariant ochrony herbicydowej dla plantacji, na których problemem jest nie tylko przytulia czepna, ale także inne chwasty dwuliścienne, jak: chaber bławatek, rumianowate, maki, ostrożeń polny, samosiewy rzepaku, czy też coraz bardziej uciążliwe chwasty niższego szczebla: jasnoty, przetaczniki, fiołek, bodziszki. Obydwa produkty zapewniają także wysokie bezpieczeństwo zbożom i mogą być aplikowane w późniejszych fazach rozwojowych, zachowując wysoką skuteczność chwastobójczą. Pakiet handlowy Galaper Strong jest doskonałym uzupełnieniem produktów służących do eliminacji miotły zbożowej. Dobrze radzi sobie z chwastami w zaawansowanych fazach rozwoju. Pakiet handlowy Galaper 200 EC + Galmet 20 SG to także idealne rozwiązanie do wykonania zabiegów korekcyjnych – poprawek po zabiegach jesiennych. Co więcej, jego atutem jest też niezwykle atrakcyjna cena, zwłaszcza w odniesieniu do jakości produktu. †TERMINY STOSOWANIA »» GALAPER 200 EC: stosuje się wiosną, po ruszeniu wegetacji do początku fazy liścia flagowego (BBCH 37). »» Zalecana ilość wody: 200–300 l/ha. »» Zalecane opryskiwanie: średniokropliste. »» GALMET 20 SG: stosuje się od fazy 2 liści do fazy liścia flagowego rośliny uprawnej. †SUGEROWANE DAWKI •• Pszenica ozima, pszenżyto ozime, żyto ozime »» GALAPER 200 EC: 0,4–0,6 l/ha »» GALMET 20 SG: 20 g/ha •• Jęczmień jary »» GALAPER 200 EC: 0,25–0,4 l/ha »» GALMET 20 SG: 20 g/ha NAJWYŻSZA SKUTECZNOŚĆ, SZYBKOŚĆ DZIAŁANIA I PEŁNE BEZPIECZEŃSTWO STOSOWANIA Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. 95 TOTALNIE SKUTECZNY HERBICYD ¬ czyste od: maków, chabrów, rumianów, rdestów, przetaczników, przytuli, fiołków, miotły zbożowej i całej reszty ¬ chroni pole przed chwastami, pilnuje, aby zboże dobrze rosło i wysoko plonowało ¬ bardzo pomocny w każdym gospodarstwie ¬ brak ograniczeń w doborze roślin następczych www.flora-praszka.pl ZBOŻA 5 plantacja wolna od chwastów TOTO 75 SG ◊◊ Nowoczesna formulacja SG zapewniająca bardzo dobrą rozpuszczalność oraz bezpieczeństwo dla rośliny uprawnej ◊◊ Dwie, uzupełniające się substancje aktywne ◊◊ Specjalista od walki z fiołkiem polnym, samosiewami rzepaku i innymi chwastami dwuliściennymi ◊◊ Dodatek adiuwanta wpływa na zwiększenie skuteczności w zwalczaniu miotły zbożowej ◊◊ Herbicyd pobierany przez liście oraz częściowo przez korzenie chwastów A ósmego dnia powstało TOTO ! ZALECANY ADIUWANT SUBSTANCJE AKTYWNE TIFENSULFURON METYLU METSULFURON METYLU (związek z grupy pochodnych sulfonylomocznika) – 68,2% (związek z grupy pochodnych sulfonylomocznika) – 6,8% Środek chwastobójczy w formie granul rozpuszczalnych w wodzie przeznaczony do zwalczania chwastów w pszenicy ozimej. Środek Toto 75 SG stosuje się przy użyciu opryskiwaczy polowych. †† DZIAŁANIE NA CHWASTY TOTO 75 SG jest selektywnym herbicydem o działaniu systemicznym. Środek pobierany jest poprzez liście oraz częściowo przez korzenie roślin i szybko przemieszczany w całej roślinie. Wstrzymuje całkowicie lub ogranicza wzrost i rozwój chwastów wkrótce po zabiegu. Pełny efekt chwastobójczy środka widoczny jest po upływie 2–4 tygodni od zastosowania. †† C HWASTY WRAŻLIWE NA MIESZANINĘ TIFENSULFURON METYLU I METSULFURON METYLU blekot pospolity, bodziszek drobny, dymnica pospolita, fiołek polny, gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, jasnota różowa, komosa biała, kurzyślad polny, mak polny, maruna bezwonna, miotła zbożowa, niezapominajka polna, ostrożeń polny, poziewnik szorstki, przetacznik bluszczykowaty, przetacznik polny, rdesty, rumianek pospolity, rzodkiew świrzepa, samosiewy rzepaku, sporek polny, szarłat szorstki, tasznik pospolity, tobołek polny †† C HWASTY ŚREDNIO WRAŻLIWE NA MIESZANINĘ TIFENSULFURON METYLU I METSULFURON METYLU przytulia czepna, przetacznik perski †† ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI •• Pszenica ozima »» Najlepszy efekt chwastobójczy uzyskuje się stosując środek na młode, intensywnie rosnące chwasty. •• Pszenżyto i żyto* Maksymalna dawka środka dla jednorazowego zastosowania: 90 g/ha. Zalecana dawka dla jednorazowego zastosowania: 70–90 g/ha. Maksymalna liczba zabiegów: 1. Zalecana ilość wody:200–300 l/ha. Zalecane opryskiwanie: średniokropliste. Większą dawkę stosować w przypadku nasilonego występowania miotły zbożowej, przytulii czepnej i przetaczników oraz na chwasty bardziej zaawansowane w rozwoju. * w trakcie rejestracji Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. 97 ZBOŻA 5 plantacja wolna od chwastów TRIMAX 50 SG ◊ ◊Sprawdzona substancja aktywna w najnowocześniejszej formulacji ! ZALECANY ADIUWANT SUBSTANCJA AKTYWNA ◊ ◊Wysoka skuteczność w niskiej cenie ◊ ◊Specjalista w walce z chabrem bławatkiem i ostrożniem polnym ◊ ◊Bardzo szerokie spektrum zwalczanych chwastów dwuliściennych ◊◊ Pełna rozpuszczalność, którą zapewnia nowoczesna formulacja SG ◊ ◊Pewność i niezawodność działania TRIBENURON METYLOWY (związek z grupy pochodnych sulfonylomocznika) – 50% Szlachetny obrońca polskich zbóż Środek chwastobójczyw formie granul rozpuszczalnych w wodzie przeznaczony do zwalczania chwastów dwuliściennych w uprawach pszenicy ozimej, pszenżyta ozimego oraz jęczmienia jarego. †† DZIAŁANIE NA CHWASTY TRIMAX 50 SG jest selektywnym herbicydem o działaniu systemicznym. Pobierany przez liście przemieszcza się do stożków wzrostu gdzie hamuje podział komórek wstrzymując wzrost i rozwój chwastów. Szybki rozkład środka w glebie ogranicza pobieranie go przez korzenie. Środek zwalcza wiele gatunków jednorocznych chwastów dwuliściennych. Efekt chwastobójczy uzyskuje się w ciągu 7–21 dni od zastosowania środka. †† CHWASTY WRAŻLIWE NA TRIBENURON METYLOWY chaber bławatek, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, jasnota różowa, komosa biała, maruna bezwonna, ostrożeń polny, przetacznik polny, tasznik pospolity, tobołek polny, mak polny, rdest plamisty, rdest powojowy, samosiewy rzepaku, fiołek polny, niezapominajka polna, gorczyca polna, rumian polny †† CHWASTY ŚREDNIO WRAŻLIWE przytulia czepna †† ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI •• Pszenica ozima, pszenżyto ozime »» Zalecana dawka dla jednorazowego zastosowania: 30–40 g/ha. »» W przypadku masowego wystąpienia fiołka polnego i przytulii czepnej lub gdy chwasty znajdują się w wyższej fazie rozwojowej bądź w warunkach niesprzyjających działaniu środka TRIMAX 50 SG (susza, niska temperatura) stosować w mieszaninie z adiuwantem (np. Asystent+ 0,05 l/ha). »» W celu zwiększenia skuteczności zwalczania chwastów (głównie przytulii czepnej) w pszenicy ozimej i pszenżycie ozimym środek TRIMAX 50 SG można stosować łącznie ze środkiem GALAPER 200 EC w dawce: TRIMAX 50 SG 25 g/ha + GALAPER 200 EC 0,35 l/ha. •• Jęczmień jary »» Zalecana dawka dla jednorazowego zastosowania: 25–30 g/ha. »» W celu zwiększenia skuteczności zwalczania komosy białej i przytulii czepnej oraz w warunkach niesprzyjających działaniu środka TRIMAX 50 SG stosować go w mieszaninie z adiuwantem (np. Asystent+ 0,05 l/ha). »» Środek stosować od początku fazy 3 liścia zbóż do fazy pierwszego kolanka. Zalecana ilość wody: 200–300 l/ha. Zalecane opryskiwanie: średniokropliste. 98 Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. ZBOŻA 5 plantacja wolna od chwastów LENTIPUR FLO 500 SC ◊◊ Skuteczny herbicyd na miotłę do stosowania z produktami zwalczającymi chwasty dwuliścienne ◊◊ Uniwersalny herbicyd działający przez glebę i liście ◊◊ Do stosowania jesienią, zimą oraz na przedwiośniu i wiosną ◊◊ Bezpieczny dla zbóż ◊◊ Możliwość stosowania na zmarzniętą glebę w okresie występowania minusowych temperatur ◊◊ Polecany na plantacje silnie zagrożone chabrem bławatkiem ! ZALECANY ADIUWANT SUBSTANCJA AKTYWNA CHLOROTOLURON Jego pole do popisu (związek z grupy mocznika) 500 g w 1 l środka Środek chwastobójczy w formie koncentratu stężonej zawiesiny do rozcieńczania wodą, stosowany doglebowo lub nalistnie, przeznaczony do zwalczania miotły zbożowej oraz jednorocznych chwastów dwuliściennych w pszenicy ozimej, pszenżycie ozimym, życie i jęczmieniu ozimym. †† DZIAŁANIE NA CHWASTY Środek pobierany jest przez korzenie i liście chwastów. Przeznaczony do stosowania przy użyciu opryskiwaczy polowych. Chwasty dwuliścienne niszczy najskuteczniej od fazy kiełkowania do fazy 6 liści, a chwasty jednoliścienne od fazy kiełkowania do końca fazy krzewienia. †† CHWASTY WRAŻLIWE chaber bławatek, gwiazdnica pospolita, jasnota różowa, komosa biała, miotła zbożowa, rumian polny, tasznik pospolity, tobołki polne, wyczyniec polny †† CHWASTY ŚREDNIO WRAŻLIWE przetacznik polny †† CHWASTY ŚREDNIO ODPORNE bodziszek drobny, samosiewy rzepaku (w fazie kiełkowania) †† CHWASTY ODPORNE dymnica pospolita, fiołek polny, mak polny, przytulia czepna †† ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY, DAWKI •• Pszenica ozima, pszenżyto ozime, żyto, jęczmień ozimy Zalecana dawka dla jednorazowego zastosowania: 2 l/ha. Maksymalna dawka dla jednorazowego zastosowania: 2 l/ha. Stosować środek jesienią od fazy 3 liści zbóż do wystąpienia przymrozków maksymalnie jeden raz w sezonie wegetacyjnym. Zalecana ilość wody: 200–300 l/ha. Zalecane opryskiwanie: niskociśnieniowe. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. 99 ZBOŻA 5 plantacja wolna od chwastów IZOHERB 500 SC ◊◊ Skuteczny w walce z miotłą zbożową ◊◊ Dobrze komponuje się z innymi preparatami z grupy regulatorów ! ZALECANY ADIUWANT wzrostu, poszerzając spektrum działania ◊◊ Skutecznie chroni przed zachwaszczeniem wtórnym ◊◊ Działanie już od 5°C SUBSTANCJA AKTYWNA IZOPROTURON (związek z grupy pochodnych mocznika) 500 g w 1 l środka Czyste pole to jego wizytówka Środek chwastobójczy, koncentrat w formie stężonej zawiesiny do rozcieńczania wodą, stosowany nalistnie przeznaczony do zwalczania miotły zbożowej oraz niektórych chwastów dwuliściennych w pszenicy ozimej, pszenżycie ozimym. †† DZIAŁANIE NA CHWASTY Środek pobierany jest poprzez korzenie i liście chwastów. Najskuteczniej niszczy miotłę zbożową znajdującą się w fazie 2–4 liści, a chwasty dwuliścienne znajdujące się w fazie 2–6 liści. †† CHWASTY WRAŻLIWE dymnica pospolita, gwiazdnica pospolita, mak polny, maruna bezwonna, miotła zbożowa, niezapominajka polna, tobołki polne †† CHWASTY ŚREDNIO WRAŻLIWE chaber bławatek †† CHWASTY ODPORNE fiołek polny, jasnoty, przytulia czepna, przetaczniki †† ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY, DAWKI •• Pszenica ozima Zalecana dawka:2–2,5 l/ha. Stosować środek raz w sezonie wegetacyjnym. Zalecana ilość wody:200 -300 l/ha. Zalecane opryskiwanie: średniokroplistne. •• Pszenżyto ozime Zalecana dawka:2–2,5 l/ha. Stosować środek raz w sezonie wegetacyjnym. Zalecana ilość wody:200–300 l/ha. Zalecane opryskiwanie:średniokroplistne. 100 Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. R E K L A M A R E K L A M A R E K L Jesienne zabiegi zwalczania chwastów w zbożach Istotą jesiennego odchwaszczania plantacji zbożowych jest zwalczanie miotły zbożowej oraz chwastów dwuliściennych. Pozostawienie pola nieodchwaszczonego do wiosny powoduje intensywny rozwój chwastów do faz rozwojowych, w których ich zwalczanie staje się coraz trudniejsze. Doskonałym przykładem może być zeszłoroczna ciepła jesień, oraz bardzo łagodna zima, która stworzyła idealne warunki dla wegetacji chwastów. Formy odporne miotły zbożowej Plantatorzy zbóż, coraz częściej zwracają uwagę na problem spadku skuteczności niektórych herbicydów na miotłę zbożową. Przyczyną tego stanu jest wytworzenie przez omawiany gatunek mechanizmów odporności na niektóre środki chwastobójcze. Ci którzy z problemem odporności borykają się u siebie w gospodarstwach muszą liczyć się z ponoszeniem większych kosztów i zastosowaniem wielu metod eliminujących populacje odporne. Tym, którzy z problemem jeszcze się nie zetknęli, już teraz radzimy zastosowanie chociażby najprostszych metod prewencyjnych. Jedną z nich jest zmianowanie substancji aktywnych herbicydów oraz włączenie do programu ochrony zabiegów opartych o herbicydy, które charakteryzuje małe ryzyko wytworzenia odporności. Bezwzględny dla miotły zbożowej Od kilku lat dostępny jest na polskim rynku herbicyd BOXER® 800 EC, który zawiera substancję aktywną prosulfokarb – selektywny związek z grupy karbaminianów. Zaawansowany mecha- nizm działania preparatu klasyfikuje go w grupie niskiego ryzyka wytworzenia odporności. Produkt Boxer cechuje bardzo wysoka skuteczność zwalczania miotły zbożowej, został on sprawdzony przez wielu plantatorów zbóż w Polsce i zgodnie z ich opiniami całkowicie zasłużył sobie na miano doskonałego „specjalisty” w zwalczaniu miotły zbożowej. Już nawet dawka 2 litry na hektar – mniejsza od zarejestrowanej (3 l/ha), wystarczy do uzyskania pełnej skuteczności. Preparat jest bezwzględny dla miotły zbożowej, niezależnie od presji tego gatunku. Ponadto zwalcza wiele gatunków chwastów dwuliściennych. Na podstawie doświadczeń i opinii użytkowników najlepsze efekty uzyskuje się stosując preparat od fazy szpilkowania rośliny uprawnej do fazy trzech liści. Sekwencja herbicydów Tym, którzy uważają, że termin jesienny jest niewystarczający do uzyskania pełnego sukcesu, proponujemy ograniczenie ryzyka strat w plonach oraz ułatwienie organizacji prac wiosennych. Zastosowanie preparatu Boxer 800 EC jesienią i Lintur 70 WG wiosną stanowi idealne rozwiązanie dla wszystkich, którzy zmagają się z dużą presją chwastów. Wykonanie zabiegu samym preparatem Boxer skutkuje rozwiązaniem problemu miotły zbożowej i podstawowych chwastów dwuliściennych. Korekta herbicydowa która przypada na okres wiosenny skutkuje zwalczaniem chwastów w mniejszej obsadzie i w młodszych fazach rozwojowych. Zabieg sekwencyjny pozwala na uzyskanie efektu czystego pola wolnego od chwastów, nawet tych trudnych do zwalczenia, A M A takich jak: fiołek polny, przytulia czepna, maruna bezwonna, czy też masowo pojawiających się samosiewów rzepaku. Doskonały partner do mieszanin Dla tych, którzy preferują kompletne rozwiązania jesienne, doskonałe rezultaty przynosi zastosowanie mieszanin herbicydowych – Boxer z innymi preparatami chwastobójczymi. Dodatek herbicydów zawierających diflufenikan doskonale podnosi skuteczność zwalczania fiołka polnego. Gatunek ten jest kolejnym, omawianym wcześniej elementem groźnych, szybko rozwijających się jesienią chwastów. W zbożach, które uprawiane są w zmianowaniu z rzepakiem, poważne zagrożenie sprawiają masowe wschody samosiewów tego gatunku. Boxer radzi sobie z nimi ze skutecznością przekraczającą 85%. Można ją uznać za wysoką, jednak zakładając, że po uprawie rzepaku na metrze kwadratowym mogą wschodzić setki samosiewów, warto zapewnić sobie skuteczność na poziomie 100%. Niewielki dodatek preparatów zawierających substancje z grupy sulfonylomoczników, na przykład preparatów opartych o chlorsulfuron zapewnia pełny sukces w zwalczaniu wszystkich chwastów z rodziny krzyżowych. Dodatkowo poprawia skuteczność zwalczania wielu innych gatunków chwastów. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące na rodzaj zagrożenia i przestrzegaj zasad bezpiecznego stosowania produktu wskazanych na etykiecie ZBOŻA 5 plantacja wolna od chwastów KILER 360 SL ! ZALECANY ADIUWANT ◊◊ Herbicyd totalny oparty o sól glifosatu ◊◊ Eliminuje chwasty jednoroczne i wieloletnie ◊◊ Niezastąpiony w walce z perzem i innymi uciążliwymi chwastami w tym także wieloletnimi ◊◊ Optymalne rozwiązanie do niszczenia samosiewów rzepaku ◊◊ Ułatwia zbiór, wyrównuje dojrzewanie plantacji, obniża koszty zbioru SUBSTANCJA AKTYWNA GLIFOSAT (związek z grupy aminofosfonianów) 360 g w 1 l środka Wyceluj w chwasta Środek chwastobójczy w formie koncentratu do sporządzania roztworu wodnego, stosowany nalistnie, przeznaczony do zwalczania perzu i innych chwastów, w tym chwastów dwuliściennych (jednorocznych i wieloletnich) na polach uprawnych. Środek przeznaczony do stosowania przy użyciu opryskiwaczy polowych. †† DZIAŁANIE NA CHWASTY Środek pobierany jest przez zielone części roślin (liście, zielone pędy), a następnie przemieszczany do części podziemnych (korzenie, rozłogi, itp.), powodując ich zamieranie. Pierwsze objawy działania środka na chwasty są widoczne po upływie 7–10 dni od zabiegu. Całkowite zamieranie roślin następuje po około 3 tygodniach. Wysoka temperatura i wilgotność powietrza oraz silne nasłonecznienie przyśpieszają działanie środka. †† CHWASTY WRAŻLIWE maruna bezwonna, ostrożeń polny, perz właściwy, samosiewy rzepaku †† ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI »» Pola uprawne Po zbiorze roślin uprawnych, przed rozpoczęciem upraw pożniwnych w celu zwalczania perzu właściwego i innych chwastów. »» Termin zabiegu Środek stosować od połowy sierpnia do późnej jesieni na zielone, intensywnie rosnące chwasty. Po zbiorze rośliny uprawnej a przed zastosowaniem środka nie wykonywać żadnych zabiegów uprawowych. W momencie zabiegu perz powinien osiągnąć wysokość 10–25 cm i wytworzyć co najmniej 3–4 w pełni wykształcone liście. Jednoroczne chwasty jednoliścienne powinny mieć co najmniej 5 cm wysokości a chwasty dwuliścienne powinny w pełni wykształcić dwa liście właściwe. Zalecana dawka: 3–5 l/ha w 200–300 l wody (używając rozpylaczy zapewniających opryskiwanie średniokropliste). 102 Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. FOT. 1. Ś mietka ozimówka I Jesienne SZKODNIKI zbóż ntensyfikacja upraw zbóż,uproszczenia w agrotechnice i strukturze zasiewów oraz zmiany klimatyczne są przyczynami coraz częściej występującego zagrożenia ze strony mało znanych, dotychczas mniej ważnych szkodników. Żyły one od wielu lat w łanach zbóż, lecz w niewielkiej liczbie, nie powodując żadnych szkód. Przykładem szkodników zaskakująco licznie pojawiających się jesienią w ciągu ostatnich lat mogą być: łokaś garbatek i śmietki. SPIS TREŚCI Jesienne szkodniki zbóż • 103 Pyrifos 480 EC • 107 DelCaps 050 CS • 108 Mgr inż. Grzegorz Pruszyński Instytut Ochrony Roślin Państwowy Instytut Badawczy Poznań JESIEŃ 2014 | zboża 103 S zkodniki występujące na zbożach, podczas całego okresu wegetacji mogą obniżyć plon ziarna od 2 do 20 dt/ha lub więcej. Gatunkami najważniejszymi występującymi na terenie Polski i zagrażającymi zbożom w okresie jesiennej wegetacji są: rolnice, łokaś garbatek, mszyce – wektory chorób wirusowych, śmietka ozimówka (FOT. 1), ploniarka zbożówka (FOT. 3) i lenie (FOT. 2). Czynnikami decydującymi o znaczeniu gospodarczym poszczególnych grup szkodników są: warunki klimatyczno-glebowe i technologia uprawy. Warunki klimatyczno-glebowe, zwłaszcza w ostatnich latach, ulegają systematycznym zmianom. Na zmiany warunków glebowych wywierają wpływ uproszczenia płodozmianu i agrotechniki oraz używanie do prac polowych ciężkiego sprzętu mechanicznego. Nie jest obojętne dla gleby nawożenie i stosunki wodne. Zmiany klimatyczno-glebowe mogą spowodować wzrost liczebności szkodników. Bardzo ważnym elementem prawidłowo prowadzonej ochrony jest agrotechnika. Postępujące uproszczenia agrotechniczne prowadzą do wzrostu liczebności szkodników. Brak podorywek, stosownie upraw bezorkowych oraz postępujące uproszczenia w płodozmianie roślin, to czynniki zwiększające prawdopodobieństwo masowego pojawu szkodników, takich jak: rolnice czy łokaś garbatek. Przestrzeganie podstawowych zaleceń agrotechnicznych ma duże znaczenie i jest podstawą skutecznych programów ochrony zbóż. Unikanie monokultur, przestrzeganie dostatecznie dużej izolacji przestrzennej między tegoroczną i ubiegłoroczną plantacją, usuwanie z pól chwastów i ich pozostałości ogranicza występowanie szkodników. Pamiętać należy o prawidłowej orce i podorywce. Ważnym elementem ochrony zbóż przed owadami szkodliwymi w okresie jesiennej wegetacji jest prawidłowy monitoring. Decyzja o wykonaniu zabiegu i wybór optymalnego terminu powinny być podejmowane na podstawie monitoringu konkretnej uprawy i progów ekonomicznej szkodliwości. Ze względu na wiele zmiennych czynników środowiskowych, tylko własne obserwacje polowe mogą pomóc w ocenie rzeczywistego zagrożenia upraw. W uprawie zbóż z powodzeniem można stosować metodę „żółtych naczyń”. Dobre rezultaty można również osiągnąć przy użyciu czerpaka entomologicznego. FOT. 3. O bjawy żerowania larw płoniarki zbożówki 104 JESIEŃ 2014 | zboża W uprawie zbóż z powodzeniem można stosować metodę żółtych naczyń, znaną z upraw rzepaku. Decyzja o wykonaniu zabiegu chemicznego i wybór optymalnego terminu powinny być podejmowane na podstawie monitoringu konkretnej uprawy i progów ekonomicznej szkodliwości. FOT. 2. L enie – larwy Lenie (FOT. 4) Muchówki o krępym ciele, barwy czarnej, posiadające grube nogi z kolcami na przednich goleniach. W ciągu roku rozwija się tylko jedno pokolenie szkodnika. Lot postaci dorosłych trwa od kwietnia do czerwca, a owady odżywiają się nektarem kwiatów. Samice składają jaja w złożach, do gleb lekkich, najchętniej wilgotnych i zasobnych w substancje organiczne, położonych w pobliżu zarośli lub do stert kompostowych. Dla roślin uprawnych szkodliwe są postacie larwalne, długości do 15 mm, barwy ziemisto-szarej, beznogie z ciemną głową, zaopatrzone na każdym segmencie w krótkie szczeciny i cztery kolce na końcu ciała. Młode larwy żerują początkowo na znajdujących się w glebie resztkach roślinnych. Nieco starsze żerują na korzeniach, bulwach, cebulach, szyjkach korzeniowych, czy kiełkujących nasionach, zimują na głębokości od 5 do 10 cm. Największą szkodliwością charakteryzują się starsze larwy przed przepoczwarczeniem, żerujące wczesną wiosną po przezimowaniu. W Polsce występują: najczęściej spotykany – leń ogrodowy (Bibio hortulanus L.) oraz leń marcowy (Bibio marci L.) i leń czarnożyłek (Bibio johannis L.). W celu ograniczenia liczebności szkodnika wskazane jest także osuszanie gleby. Uproszczenia agrotechniczne, szczególnie przyorywanie dużych ilości resztek pożniwnych oraz pozostawianie samosiewów zbóż, rzepaku i innych roślin sprzyjają rozwojowi leni. Próg ekonomicznej szkodliwości: 50 larw na 1 m2. Łokaś garbatek (FOT. 6) Chrząszcze długość około 16 mm, mają wałkowate ciało brązowo-czarnej barwy z jasną stroną brzuszną. Żerują na kłosach traw i zbóż (na owsie rzadko). Charakteryzują się aktywnością zmierzchowo-nocną. W lipcu i sierpniu samice składają do gleby białe, wielkości ziarna prosa jaja, po około dwóch tygodniach wylęgają się larwy, które objadają kiełkujące zboża, aż po powierzchnię gleby. Gdy pędy są jeszcze młode na skutek uszkodzeń podstawy liścia zewnętrzna część blaszki więdnie i obumiera. Po przezimowaniu w glebie larwy łokasia garbatka zaczynają żer na zbożach ozimych i trawach, następnie na zbożach jarych. Liście są uszkadzane nie z powodu zjadania, lecz poprzez żucie i wysysanie. Objawy żerowania larw łokasia to rośliny o postrzępionych lub przeżartych liściach i połamanych źdźbłach. Rośliny uszkodzone giną lub wytwarzają nadmierną ilość źdźbeł bocznych, nie zawsze wydających kłosy, na polach powstają „łysiny”. Larwy są jasno-żółte z ciemną częścią głowową i dużymi czarnymi płytkami grzbietowymi, spłaszczone, nie przekraczające 3 cm długości, zaopatrzona w trzy pary odnóży tułowiowych. Żerują o zmierzchu, nocą i w pochmurne dni, ukrywając się w pionowych chodnikach na głębokości od 20 do 30 cm. Niekiedy wciągają rośliny do swoich podziemnych chodników. Łokaś występuje najczęściej na glebach zlewnych oraz na zaperzonych polach, pastwiskach, miedzach i łąkach. Największe straty są powodowane przez żerowanie larw na wiosnę. Zabiegi agrotechniczne zmniejszają ryzyko masowych pojawów, zaleca się również niszczenie chwastów jednoliściennych. Podczas powtórnej uprawy ozimin, jak też po opóźnionym lub w ogóle zaniechanym przyoraniu ścierniska, może dojść do odbudowy populacji, którą należy zwalczać. Próg ekonomicznej szkodliwości: 1–2 larwy lub 4 świeżo uszkodzone rośliny na 1 m2. FOT. 4. L enie – imago Mszyce (FOT. 5) Zarówno larwy jak i postacie dorosłe uszkadzają rośliny przez wysysanie soków z liści, pochew liściowych, źdźbeł i kłosów. Powoduje to zachwianie gospodarki wodnej rośliny, co prowadzi do więdnięcia i zasychania młodych roślin, natomiast u starszych roślin do niewykłaszania zbóż i bielenia kłosów. Innym dużym zagrożeniem niesionym przez mszyce są przenoszone przez nie choroby wirusowe. W jednym sezonie wegetacyjnym, zależnie od gatunku może się rozwijać od ośmiu do dwunastu pokoleń. W ciągu 30-dniowego życia (w optymalnej temperaturze), przy wysokim wskaźniku reprodukcji, populacja mszycy zbożowej może się podwoić podczas trzech dni, a po 20 dniach wzrost może być pięćdziesięciokrotny. Stosowanie nawozów azotowych sprzyja mszycom, gdyż potrzebują one duże ilości rozpuszczalnych związków azotowych. Mszyce należą do pluskwiaków równoskrzydłych, rodziny mszycowatych. Są niewielkich rozmiarów, od 1,5 do 3 mm, różnie zabarwione, występują osobniki uskrzydlone i bezskrzydłe, wspólną cechą charakterystyczną jest występowanie w tylnej części odwłoka dwóch rurek zwanych syfonami. Próg ekonomicznej szkodliwości: stwierdzenie obecności pierwszych osobników. FOT. 5. M szyce FOT. 6. Ł okaś garbatek – imago JESIEŃ 2014 | zboża 105 Ploniarka zbożówka (FOT. 9) Dorosła muchówka jest długości 2 mm, o lśniąco-czarnym ciele, czerwonych oczach i brązowo-żółtych odnóżach. Lot pierwszego pokolenia odbywa się od końca kwietnia do początku czerwca, natomiast od końca czerwca do sierpnia występuje pokolenie letnie, a od sierpnia do końca października pokolenie jesienne. Samice składają pojedynczo od 25 do 35 jaj. Larwy smukłe, lśniące, białe, do 5 mm, bez nóg, z jedną parą czarnych silnych haków gębowych i dwiema małymi brodawkami z tyłu ciała. Larwy I i III pokolenia uszkadzają młode zasiewy, larwy II pokolenia niszczą również zawiązki ziaren. Larwa uszkadza w zbożach zawsze tylko jeden pęd, jej rozwój trwa od 20 do 30 dni. U zaatakowanych roślin zaobserwować można: we wczesnojesiennych i późno wiosennych zasiewach żółknięcie i obumieranie liści sercowych, często u podstawy liści objawy zgnilizny; rośliny, które się nie rozkrzewiły obumierają, a rozkrzewione tworzą zwiększoną liczbę pędów, które rzadko się wykłaszają. Próg ekonomicznej szkodliwości: 6 larw na 100 roślinach. FOT. 7. Ł okaś garbatek – larwa FOT. 8. R olnice – larwy 106 JESIEŃ 2014 | zboża Rolnice (FOT. 8) Rolnice to motyle średniej wielkości o rozpiętości skrzydeł od 25 do 40 mm, o dużych oczach i długich czułkach, szarobrunatne o jaśniejszej barwie tylnych skrzydeł. Dorosłe osobniki latają najczęściej od połowy maja do połowy lipca i od sierpnia do października, po zmierzchu i w nocy. Samice składają jaja do ziemi lub na roślinie żywicielskiej. Gąsienice są nagie i żerują najczęściej w nocy. Ich cechą charakterystyczną jest spiralne zwijanie się w czasie spoczynku lub w razie zaniepokojenia. Młode gąsienice żerują na nadziemnych częściach roślin, starsze kryją się w glebie, gdzie uszkadzają kiełkujące ziarno lub wychodzą w nocy na powierzchnię i podgryzają rośliny u nasady. Uszkodzenia w okolicy szyjki korzeniowej powodują, że roślina przewraca się i zamiera. Zimują gąsienice w glebie na głębokości od 10 do 15 cm. Wiosną pod koniec kwietnia gąsienice kończą żer i przepoczwarczają się pod powierzchnią gleby. Rolnicom sprzyjają uproszczenia agrotechniczne oraz pozostawianie nie przyoranych resztek pożniwnych. Najbardziej sprzyjające rozwojowi rolnic są wczesne, suche i ciepłe wiosny oraz lato, suche jesienie, a także mroźne i śnieżne zimy. Próg ekonomicznej szkodliwości: 6–8 gąsienic przed siewem na 1 m2. Śmietka ozimówka (FOT. 1) Larwy tej muchówki uszkadzają rośliny w sposób podobny do ploniarki zbożówki. Wiosną można zaobserwować rzędowe żółknięcie liści sercowych, spowodowane podgryzaniem i przegniciem u podstawy, liście te można łatwo wyciągnąć. Młode rośliny zaatakowane przez tego szkodnika często zamierają. Larwy są kremowo-białe, długości do 9 mm, cylindryczne. Postacie dorosłe podobne do muchy domowej, od 6 do 8 mm, szaro-żółte z licznymi czarnymi włoskami. Zimują jaja, znajdujące się w glebie na polach zbóż ozimych i traw. Na wiosnę wylęgają się larwy wnikające do środka źdźbła i wyżerające całą wewnętrzną część. W ten sposób niszczą kolejne rośliny do przełomu maja i czerwca, kiedy schodzą na głębokość od 5 do 10 cm w glebę i przepoczwarczają się. Dorosłe muchówki wylatują w czerwcu i lipcu, a w sierpniu i wrześniu składają jaja. Najbardziej zagrożone są rośliny z siewów bardzo wczesnych. Materiału nasiennego nie należy wysiewać głębiej niż 2,5 cm. Próg ekonomicznej szkodliwości: 10 roślin uszkodzonych na 30 badanych lub 80 larw na 1 m2. FOT. 9. U szkodzenia spowodowane przez płoniarka zbożówka higiena opryskiwaczy ZBOŻA 5 plantacja wolna odpolowych szkodników PYRIFOS 480 EC ◊◊ Zwalcza szkodniki ssące oraz gryzące w uprawach rzepaku ozimego ◊◊ Charakteryzuje się potrójnym działaniem: kontaktowym, żołądkowym oraz gazowym ◊◊ Produkt atakuje układ oddechowy i nerwowy owadów ◊◊ Zapewnia długotrwałą ochronę nawet przez 10–14 dni od zabiegu ! ZALECANY ADIUWANT SUBSTANCJA AKTYWNA CHLOROPIRYFOS Żadnego szkodnika nie uświadczysz! Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. (związek z grupy fosforoorganicznych) 480 g w 1 l środka 107 ZBOŻA 5 plantacja wolna od szkodników DELCAPS 050 CS ! ZALECANY ADIUWANT ◊◊ Posiada właściwości mocno zaburzające układ nerwowy owadów ◊◊ Wykazuje silne działanie kontaktowe i żołądkowe ◊◊ Bardzo powolny rozkład pod wpływem promieniowania słonecznego ◊◊ Pełna ochrona przed szkodnikami w uprawach zbóż oraz rzepaku SUBSTANCJA AKTYWNA DELTAMETRYNA (związek z grupy pyretroidów) 50 g w 1 l środka Sztuka walki ze szkodnikami Środek owadobójczy w formie zawiesiny kapsuł w cieczy przeznaczony do rozcieńczania wodą przed zastosowaniem, o działaniu kontaktowym i żołądkowym, przeznaczony do zwalczania niektórych szkodników w rzepaku ozimym i pszenicy ozimej. Na roślinie działa powierzchniowo. †† ZASTOSOWANIE ŚRODKA •• Pszenica ozima »» skrzypionki Zalecana dawka środka dla jednorazowego stosowania: 0,1 l/ha. Zalecana ilość wody: 200–400 l/ha. Zalecane opryskiwanie:średniokropliste. Stosować w fazie kłoszenia (BBCH 51–59) z uwzględnieniem progu szkodliwości. Okres prewencji dla pszczół (okres zapobiegający zatruciu) – nie dotyczy. 108 Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Jak chronić ZBOŻA PRZED CHOROBAMI? J ednym z elementów najbardziej ograniczających optymalne plonowanie naszych upraw zbożowych jest niewątpliwie presja ze strony czynników powodujących choroby grzybowe zbóż. Większość z Państwa ochronę fungicydową zbóż rozpoczyna dopiero na wiosnę, co oczywiście nie jest błędem, jednakże chcielibyśmy zwrócić Państwa uwagę na jesienne zagrożenia w tej materii oraz korzyści płynące z faktu wykonania zabiegu fungicydem już jesienią. SPIS TREŚCI Jak chronić zboża przed chorobami • 109 Alicja Nowicka i Sebastian Synowiec Jesienny program zaprawiania i ochrony fungicydowej zbóż • 112 Chemirol Propico 250 EC • 114 Premis 025 FS • 115 FOT. 1. O bjawy mączniaka w jęczmieniu Omnix 025 FS • 116 JESIEŃ 2014 | zboża 109 I stotnym czynnikiem sprzyjającym intensywnemu rozwojowi grzybów są szeroko pojęte błędy w agrotechnice. Błędy często wymuszone przez pośpiech i brak czasu na właściwe wykonanie prac. Zbyt wczesne siewy, zbytnie zagęszczenie siewu, niedostateczne przykrycie resztek pożniwnych, niezwalczone chwasty, samosiewy, wreszcie wadliwy płodozmian są przyczynkiem do rozwoju wszelkich chorób. Również sam dobór odmiany, który ukierunkowany jest w znacznej mierze na wysoki plon oraz dobrą zimotrwałość, często nie idzie w parze z odpornością na choroby. W sposób znaczący na nasilenie występowania chorób grzybowych wpływa pogoda. Umiarkowanie intensywny rozkład opadów połączony z względnie wysokimi temperaturami jest niewątpliwie korzystny dla roślin uprawnych, jednak takie warunki sprzyjają także powstawaniu licznych infekcji grzybowych. Zatem przez cały okres jesienno-zimowy, który w ostatnich latach ma łagodny przebieg, szkodę naszym uprawom będą czyniły swobodnie rozwijające się na nich grzyby. Niestety, w uprawach polowych nie możemy uniknąć niekorzystnego wpływu warunków atmosferycznych, podobnie jak nie mamy możliwości wykluczenia wszystkich błędów agrotechniki. Biorąc pod uwagę, jak łatwo przekroczyć próg ekonomicznej szkodliwości patogena, uzasadnioną i racjonalną decyzją będzie zabezpieczenie plantacji fungicydem. Zdrowe oziminy są silniejsze i rozwijają się prawidłowo, co daje nam pewność dobrego przezimowania. Jesienią możemy walczyć ze zgorzelą siewek, mączniakiem prawdziwym, septoriozą paskowaną liści pszenicy, plamistością siatkową oraz rdzą. W zależności od przebiegu pogody możemy spodziewać się także innych patogenów. Wybór stosowanego wtedy zabiegu fungicydowego powinien być podyktowany aktualną presją patogenów na uprawę oraz przewidywaną na najbliższy czas pogodą. Proponujemy Państwu rozwiązania o wszechstronnym działaniu zapobiegawczym, jak i interwencyjnym. Tradycyjnie łączą one niski koszt z dobrym efektem. Propico 250 EC (0,5 l/ha) Podstawowy zabieg gwarantujący skuteczne przeciwdziałanie porażeniom jesiennym zbóż. Preparat zawiera substancję aktywną propiconazol należącą do grupy triazoli. Wyróżnia się bardzo szybkim działaniem poprzez łatwe wnikanie w tkanki roślin. Efektywnie działa na wiele chorób (Tabela 1.). Propico 250 EC (0,5 l/ha) + Sarfun 500 SC (0,3 l/ha) Rozwiązanie polecane szczególnie na stanowiska o zwiększonej presji chorób podstawy źdźbła, np. plantacje pszenicy po pszenicy. Połączenie substancji aktywnych, takich jak propiconazol i karbendazym proponujemy wszędzie tam, gdzie zboża stanowią ponad 60� zmianowania. Zagrożeniem wtedy stają się nie tylko choroby grzybowe liści, ale także grzyby z grupy Fusarium i Pseudocercosporella herpotrichoides (Tabela 1.). Propico 250 EC (0,5 l/ha) + Corbel 750 EC (0,3 l/ha) Doskonałe rozwiązanie na plantacje zagrożone chorobami liści, polecane szczególnie na stanowiska z dużą presją mączniaka. Preparaty te zawierają dwie różne substancje aktywne: propiconazol i fenpropimorf o uzupełniającym się spektrum zwalczanych chorób (Tabela 1.). Dodanie Corbelu 750 EC znakomicie poprawia skuteczność działania preparatu w niskich temperaturach. CHOROBY TABELA 1. Z akres chorób zwalczanych przez poszczególne substancje Propiconazol (Propico 250 EC) Karbendazym (Sarfun 500 SC) Fenpropimorf (Corbel 750 EC) mączniak prawdziwy mączniak prawdziwy mączniak prawdziwy rdza brunatna septorioza paskowana liści rdza brunatna rdza żółta fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła plamistość siatkowa rdza źdźbłowa łamliwość podstawy źdźbła septorioza paskowana liści rdza karłowa rynchosporioza plamistość siatkowa septorioza liści septorioza plew 110 JESIEŃ 2014 | zboża Poniżej przedstawiamy Państwu krótką charakterystykę najbardziej niebezpiecznych chorób grzybowych zbóż. Fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła (FOT. 3) Septorioza paskowana liści (FOT. 2) Objawy możemy zauważyć już jesienią, szczególnie na plantacjach sianych wcześniej. Podczas długiej i ciepłej jesieni grzyb infekuje nawet zasiewy zbóż przeprowadzone w terminie optymalnym. Poraża głównie liście, zmiany widoczne są w postaci podłużnych plam ograniczonych nerwami, miedzy którymi rozwijają się czarne punkty (piknidia). Plamistość siatkowa (FOT. 4) Patogen zimuje na resztkach pożniwnych w postaci grzybni i pseudotecjów. Sprzyjające warunki do rozwoju choroby to chłodna i wilgotna pogoda oraz temperatury w przedziale 10–15°C. Objawy występują przez cały okres wegetacji. Mogą pojawić się już na kiełkujących roślinach w postaci drobnych, brunatnych plamek. W kolejnych fazach rozwoju choroby na liściach pojawiają się podłużne i poprzeczne brunatne plamki tworzące siatkową strukturę. Dłuższe okresy ciepła, które wystąpią jesienią, sprzyjają rozwojowi choroby i silnemu porażeniu liści. W okresie przed wschodami siewki gniją i obumierają, zanim przebiją skorupę gleby. Na źdźble i pochwach liści pojawiają się rozległe zbrązowienia i ciemne cienkie nekrozy. Objawem porażenia pochew liści jest wystąpienie brązowo-fioletowych nekroz nad pierwszym kolankiem. Przy dużej wilgotności może pojawić się różowa warstwa zarodników. Podstawa źdźbła i górne części korzenia murszeją. Do porażenia chorobami postawy źdźbła dochodzi już jesienią. Może być ono tym silniejsze, im bardziej przedłuża się wegetacja jesienna. Łamliwość podstawy źdźbła zbóż (FOT. 7) U nasady źdźbła pojawiają się podłużne szare lub żółtobrązowe plamy. W fazie strzelania w źdźbło tworzą się typowe owalne plamy, rozjaśnione w środku, z brązową obwódką. Wewnętrzna tkanka obumiera, w rezultacie czego źdźbła łamią się w strefie porażenia. Rdza (FOT. 5) Mączniak prawdziwy (FOT. 6) Jesienią na liściach zbóż możemy obserwować mały, biały, mączysty nalot. Wraz z rozwojem patogena pokrywana jest coraz większa powierzchnia liści. Mączniak zimuje w postaci grzybni na oziminach, resztkach pożniwnych, samosiewach, trawach – wiosną stając się źródłem infekcji. Pojawia się zwłaszcza na plantacjach jęczmienia ozimego i pszenicy ozimej. FOT. 2. P askowana septorioza liści FOT. 5. R dza Na górnej powierzchni liści, czasami również na pochwach liści i źdźbłach, ukazują się letnie skupiska zarodników grzyba jako czerwono-brązowe, owalne pęcherzyki. Porażone liście żółkną i usychają. Infekcje jesienne obniżają odporność zboża na zimowanie i zwiększają podatność na infekcje wtórne. Okres od momentu zainfekowania do wytworzenia się pierwszych organów wytwarzających zarodniki grzyba wynosi przy temperaturze 15–20°C od 12 do 14 dni. FOT. 3. F uzaryjna zgorzel podstawy źdźbła FOT. 6. M ączniak prawdziwy FOT. 4. P lamistość siatkowa FOT. 7. Łamliwość podstawy źdźbła zbóż JESIEŃ 2014 | zboża 111 Jesienny program ZAPRAWIANIA I OCHRONY FUNGICYDOWEJ upraw zbóż • Zabiegi fungicydowei gwarantujące skuteczne przeciwdziałanie porażeniom jesiennym zbóż. PROPICO 250 EC (0,5 l/ha) zalecany adiuwant: Podstawowy zabieg gwarantujący skuteczne przeciwdziałanie porażeniom jesiennym zbóż. PROPICO 250 EC (0,5 l/ha) + SARFUN 500 SC (0,3 l/ha) zalecany adiuwant: Rozwiązanie polecane szczególnie na stanowiska o zwiększonej presji chorób podstawy źdźbła, np. plantacje pszenicy po pszenicy. • Bardzo bezpieczna dla rośliny uprawnej zapora fungicydowa o działaniu systemicznym zapewnia pełną ochronę młodej siewki. PREMIS 025 FS OMNIX 025 FS 112 JESIEŃ 2014 | zboża PROPICO 250 EC (0,5 l/ha) + CORBEL 750 EC (0,3 l/ha) zalecany adiuwant: Doskonałe rozwiązanie na plantacje zagrożone chorobami liści, polecane szczególnie na stanowiska z dużą presją mączniaka. ZBOŻA 5 plantacja wolna od chorób PROPICO 250 EC ! ZALECANY ADIUWANT ◊◊ Wyjątkowo skuteczny fungicyd ◊◊ Wykazuje bardzo dobre działanie zapobiegawcze i interwencyjne ◊◊ Zapewnia ochronę plantacji przed chorobami grzybowymi ◊◊ Niezwykła szybkość działania ◊◊ Efektywnie działa na rdze, mączniaka prawdziwego i septoriozy SUBSTANCJA AKTYWNA PROPIKONAZOL (związek z grupy triazoli) 250 g w 1 l środka Daj szkołę grzybom Środek grzybobójczy w postaci koncentratu do sporządzania emulsji wodnej, o działaniu systemicznym do stosowania zapobiegawczego i interwencyjnego w ochronie pszenicy ozimej. Środek Propico 250 EC stosuje się używając opryskiwaczy polowych. ††ZAKRES CHORÓB ZWALCZANYCH PRZEZ PROPIKONAZOL »» mączniak prawdziwy »» rdza brunatna »» rdza żółta »» rdza źdźbłowa »» rdza karłowa »» rynchosporioza »» plamistość siatkowa »» septorioza liści »» septorioza plew ††ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI »» mączniak prawdziwy, rdza brunatna, septorioza liści Maksymalna dawka środka dla jednorazowego zastosowania: 0,5 l/ha. Zalecana dawka środka dla jednorazowego stosowania: 0,5 l/ha. Środek Propico 250 EC stosować zapobiegawczo lub natychmiast po zauważeniu pierwszych objawów chorób. Od fazy liścia flagowego do końca fazy kłoszenia pszenicy ozimej. Zalecana ilość wody: 200–400 l/ha. Zalecane opryskiwanie: średniokropliste. 114 JESIEŃ 2014 | zboża Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. ZBOŻA 5 plantacja wolna od chorób PREMIS ◊◊ Szerokie spektrum działania ◊◊ Do zastosowania we wszystkich gatunkach zbóż ◊◊ Systemiczna i kontaktowa akcja działania ◊◊ Wysoka skuteczność zwalczania chorób, w tym także zgorzeli siewek 025 FS uodpornionych na karbendazym ◊◊ Doskonała selektywność dla zarodka i młodej siewki ◊◊ Pozytywny wpływ na wschody, zimowanie, krzewienie i plon ◊◊ Wygodna płynna formulacja umożliwiająca dokładne pokrycie nasion ◊◊ Działa odstraszająco na żerujące ptaki SUBSTANCJA AKTYWNA TRITIKONAZOL (związek z grupy triazoli) – 25 g w 1 l środka Zaprawione rośnie zdrowo Zaprawa w formie płynnego koncentratu zawiesinowego o działaniu kontaktowym oraz układowym, do zaprawiania w zaprawiarkach przystosowanych do zapraw ciekłych i zawiesinowych ziarna siewnego zbóż ozimych i jarych przed chorobami grzybowymi. ††ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI Zaprawa chroni rośliny uprawne przed następującymi chorobami jak: »» śnieć cuchnąca »» śnieć gładka »» głownia pyląca »» głownia zwarta »» głownia źdźbłowa »» zgorzel siewek Polecana jest do zaprawiania nasion zbóż ozimych i jarych, takich jak: »» pszenica ozima i jara »» pszenżyto ozime i jare »» jęczmień ozimy i jary »» żyto »» owies Zalecana dawka: 150–200 ml środka z dodatkiem 400 ml wody na 100 kg ziarna siewnego. Wyższą dawkę środka stosować do zaprawiania ziarna jęczmienia przeciwko głowni pylącej. Preparat przenosi się z sokami komórkowymi, chroniąc młode części rośliny Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. 115 ZBOŻA 5 plantacja wolna od chorób OMNIX 025 FS ◊◊ Płynna formulacja zapewniająca precyzyjne pokrycie nasion ◊◊ Do stosowania w zbożach ozimych i jarych ◊◊ Chroni przed wieloma z chorób grzybowych, zwłaszcza tych z rodzaju Fusarium ssp. ◊◊ Kontaktowy sposób działania ◊◊ Bezpieczny dla zarodka i siewek SUBSTANCJA AKTYWNA FLUDIOKSONIL (związek z grupy fenylopiroli) – 25 g w 1 litrze środka Otoczone troską od samego początku Środek grzybobójczyw formie płynnego koncentratu o działaniu kontaktowym, przeznaczony do zaprawiania w zaprawiarkach przystosowanych do zapraw ciekłych i zawiesinowych ziarna siewnego pszenicy ozimej i jarej, pszenżyta ozimego oraz żyta w celu zwalczania chorób grzybowych. ††ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI Środek przeznaczony jest do ochrony zbóż ozimych i jarych przed chorobami grzybowymi, zwłaszcza powodowanymi przez Fusarium spp. •• Zboża ozime i jare PSZENICA OZIMA »» pleśń śniegowa »» śnieć cuchnąca »» śnieć gładka »» zgorzel siewek PSZENICA JARA »» śnieć cuchnąca »» śnieć gładka »» zgorzel siewek PSZENŻYTO OZIME »» pleśń śniegowa »» zgorzel siewek ŻYTO »» pleśń śniegowa »» głownia źdźbłowa »» zgorzel siewek Zalecana dawka: 200 ml / 100 kg ziarna z dodatkiem 400 ml wody. 116 Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Jak polepszyć ODPORNOŚĆ i WIOSENNY START ZBÓŻ? B iostymulacja i nawożenie dolistne zaczynają odgrywać znaczącą rolę w uprawie wszystkich roślin. Można powiedzieć, że zostały one wpisane w schemat zabiegów naszych upraw na stałe. Lepsze odżywienie jesienne zbóż przyczynia się do ich lepszej zdrowotności oraz lepszego startu wiosennego. Używanie biostymulatorów w okresie jesiennym znacząco poprawia zimotrwałość i odporność roślin na stresy spowodowane mrozami oraz suszami. Niestety, rośliny z zaległościami jesiennymi nie są już często w stanie nadrobić wiosną pewnych niedociągnięć. Tym bardziej należałoby skupić się na stymulacji i odpowiednim nawożeniu zbóż ozimych właśnie w okresie jesiennym. Wychodząc naprzeciw Państwa oczekiwaniom, badaliśmy różne opcje biostymulacji w uprawie pszenicy ozimej. Staramy się komponować poszczególne kombinacje z najnowszymi preparatami tak, aby w jak najlepszy sposób wykorzystać genetyczny potencjał plonowania poszczególnych gatunków roślin. SPIS TREŚCI Jak polepszyć odporność i wiosenny start zbóż? • 117 Jesienny program nawożenia dolistnego i biostymulacji upraw zbóż • 120 Kelpak • 121 Nano Active® • 122 Nano Active Forte® • 123 Dynamic Cresco • 124 Opti Zboża • 125 Cropvit Mn/Cu • 126 Cropvit PK • 127 Zespół Działu Biostymulatorów Chemirol JESIEŃ 2014 | zboża 117 W przypadku pszenicy ozimej, podobnie jak w rzepaku, potencjał plonowania programuje się już w okresie jesiennym. Z tego właśnie powodu należałoby zwrócić szczególną uwagę na prawidłowe odżywienie roślin właśnie w okresie jesiennym. Na naszych poletkach doświadczalnych przeprowadziliśmy liczne badania, które miały na celu określić wpływ jesiennego nawożenia dolistnego i biostymulacji na rozwój roślin oraz ustalić, które kombinacje będą najkorzystniejsze dla Państwa plantacji. Pierwszym preparatem, zasługującym na szczególną uwagę, jest nanotechnologiczny nawóz Nano Active®. Nawóz ten, oprócz właściwości dolistnego dokarmiania roślin, wykazuje także bardzo dobre działanie biostymulujące. Efekt ten uzyskiwany jest poprzez odżywienie roślin w makro- i mikroelementy, takie jak wapń (Ca), magnez (Mg), żelazo (Fe), miedź (Cu), cynk (Zn), mangan (Mn), bor (B), molibden (Mo) oraz aktywację systemu korzeniowego do bardziej efektywnego przyjmowania składników pokarmowych z gleby. W przypadku tej próby dawka Nano Active na hektar wynosiła 2 kg, termin aplikacji BBCH 12 [Wykres 1]. Efekty działania Nano Active®, oprócz wzrostu plonu, przekładają się także na lepszą zdrowotność roślin, a co za tym idzie poprawienie zimotrwałości oraz lepszy start wiosenny. Kolejną rozpatrywaną przez nas kombinacją było zastosowanie biostymulatora Kelpak w dawce 2 l/ha w fazie rozwojowej pszenicy BBCH 12. Auksyny i cytokininy, naturalne hormony wzrostu roślin występujące w preparacie Kelpak, znacząco przyczyniły się do poprawy wzrostu pszenicy ozimej. Auksyny i cytokininy są produkowane przez roślinę w ściśle określonych proporcjach i indukują procesy zachodzące w roślinie już od momentu 118 JESIEŃ 2014 | zboża wschodów aż do końca jej życia. Bardziej ukorzeniona i lepiej rozkrzewiona pszenica w okresie jesiennym zwiększa nasze szanse na uzyskanie wyższego plonu [Wykres 2]. Bardzo dobre efekty i pewien synergizm wykazało połączenie obydwu wymienionych wyżej preparatów Nano Active® w dawce 2 kg/ha i Kelpak w dawce 1 l/ha [Wykres 3]. Wspólne działanie w stopniu znaczącym przyczyniło się do wzrostu plonu oraz poprawy jakości pszenicy konsumpcyjnej (wzrost liczby opadania pokazano na wykresie 4). W porównaniu do obiektu kontrolnego, pszenica traktowana mieszaniną preparatów Nano Active® i Kelpak SL odznaczała się lepszą zdrowotnością. Stymulacja wzrostu i pobudzenie procesu fotosyntezy skutkowały lepszą kondycją roślin na wiosnę. Oprócz wyżej wymienionych kombinacji, w naszej ofercie posiadamy sprawdzony już biostymulator Dynamic Cresco. W swym składzie zawiera amonowy octan cynku, który pobudza hormony stymulujące rozwój systemu korzeniowego. Optymalnym terminem zastosowania preparatu Dynamic Creso w dawce 0,8 l/ha jest faza 2–4 liści pszenicy. Dzięki jesiennemu zabiegowi Dynamic Cresco zboża wykazują znacznie lepszy start wiosenny oraz podwyższoną odporność na niekorzystne warunki zimowe. Wzrost plonu, to niewątpliwie najważniejszy czynnik przemawiający za stosowaniem biostymulatorów i nawozów dolistnych w okresie jesiennym. Pamiętać należy również, że oprócz tego przyczyniają się one do wzrostu jakości plonu, który w przypadku pszenicy konsumpcyjnej ma szczególne znaczenie. Wymienione przez nas kombinacje spośród wielu przebadanych wykazały najlepsze efekty, zarówno w przypadku wzrostu plonu, jak i jego jakości. Tym bardziej zachęcamy do wypróbowania naszych rekomendacji. WYKRES 1. Średni przyrost plonu ziarna pszenicy ozimej odmiany Retro po zastosowaniu preparatu Nano Active® (2 kg/ha) BBCH 12–13. Termin zabiegu 20.09.2012 r. 8 7 +34% 6 5 4 3 2 1 0 kontrola Nano Active® 2,0 kg/ha Przyrost plonu Nano Active® [t/ha] Na naszych poletkach doświadczalnych przeprowadziliśmy liczne badania, które miały na celu określić wpływ jesiennego nawożenia dolistnego i biostymulacji na rozwój roślin oraz ustalić, które kombinacje będą najkorzystniejsze dla Państwa plantacji. WYKRES 2. Średni przyrost plonu ziarna pszenicy ozimej odmiany Retro po zastosowaniu preparatu Kelpak (2 l/ha) BBCH 12–13. Termin zabiegu 20.09.2012 r. WYKRES 3.Średni przyrost plonu ziarna pszenicy ozimej odmiany Retro po zastosowaniu mieszaniny preparatow Nano Active® (2 kg/ha) + Kelpak (1 l/ha) BBCH 12–13. Termin zabiegu 20.09.2012 r. 260 8 8 7 +34% WYKRES 4.Średni przyrost liczby opadania w pszenicy ozimej odmiany Retro po zastosowaniu mieszaniny preparatow Nano Active® (2 kg/ha) + Kelpak (1 l/ha) BBCH 12–13. Termin zabiegu 20.09.2012 r. 7 +37% 255 +6% 6 6 5 5 4 4 3 3 2 2 1 1 250 245 240 235 0 0 kontrola Kelpak 2,0 l/ha Przyrost plonu Kelpak [t/ha] 230 kontrola Nano Active®2,0 kg/ha + Kelpak1,0 l/ha kontrola Przyrost plonu Nano Active®2,0 kg/ha + Kelpak1,0 l/ha Nano Active®2,0 kg/ha + Kelpak 1 ,0 l/ha Wzrost liczby opadania Nano Active®2,0 kg/ha + Kelpak 1,0 l/ha Odkryj moc nie z tej ziemi! 1 Zawiera szybko przyswajalne nanocząsteczki niezbędnych składników pokarmowych 1 Pobudza fotosyntezę roślin, poprawiając ich witalność i odporność 1 Wpływa na podwyższenie plonowania wysokiej jakości 1 Wyższy plon ziarna średnio o 18% Dwuletnie ścisłe doświadczenie polowe, Uniwersytet Techniczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy 2010-2011 r. W I E L O S K Ł AD N I K O W Y N AW Ó Z D O L I S T N Y WY P R ODU KOWAN Y D O P R Z Y S K U T E C Z N E G O Z ASTOSOWAN I U N A N OTE C HN O LO G I I O D Ż Y W I A N I A D O L I S T N E G O www.nanoactive.pl JESIEŃ 2014 | zboża 119 Jesienny program NAWOŻENIA DOLISTNEGO I BIOSTYMULACJI upraw zbóż CROPVIT Cu (1–2 l/ha) Chelat miedzi polecany do dolistnego zasilania upraw zbożowych. CROPVIT Mn (1–2 l/ha) Wysokoskoncentrowany roztwór łatwo przyswajalnego manganu do nawożenia zbóż. OPTI ZBOŻA • Nawozy dolistne gwarantują prawidłowy rozwój jesienny, dobre przezimowanie plantacji. Zapewniają warunki do wydania możliwie wysokiego jakościowo i ilościowo plonu (2-3 kg/ha) Pełnoskładnikowy nawóz dolistny z grupy „Opti” zawierający najważniejsze makro- i mikroelementy w postaci łatwo przyswajalnych chelatów. Nowoczesny nawóz zapewnia maksymalną przyswajalność niezbędnych składników pokarmowych. NANO ACTIVE® (1,5–2 kg/ha) NANO ACTIVE FORTE® (4 kg/ha) Nanotechnologiczne nawozy dolistne będące w stanie zabezpieczyć roślinę w znacznie większą ilość kluczowych składników pokarmowych, niż dotychczas znane preparaty dolistne. • Biostymulatory wzrostu poprawiają jesienny rozwój roślin, a w szczególności rozwój systemu korzeniowego DYNAMIC CRESCO (0,8 l/ha) Stymuluje prawidłowy rozwój roślin, eliminując w ten sposób negatywne efekty nierównych wschodów. Poprawia ukorzenienie roślin poprzez wzrost masy korzeniowej. KELPAK (2 l/ha) Pobudza wzrost i rozwój roślin, wpływa korzystnie na przyrost korzeni, podnosi plonowanie i jakość plonów. 120 JESIEŃ 2014 | zboża ZBOŻA 5 biostymulacja KELPAK ◊◊ Zapewnia najlepsze wykorzystanie składników pokarmowych ◊◊ Stymuluje rozwój systemu korzeniowego ◊◊ Poprawia wigor i siłę wzrostu roślin ◊◊ Korzystnie wpływa na wielkość i jakość plonu ◊◊ Najlepsza polisa na stres – powoduje wzrost odporności roślin ! ZALECANY ADIUWANT na susze, przymrozki, nadmiar wilgoci, wahania temperatur, pestycydy SUBSTANCJA AKTYWNA Ekstrakt z alg Ecklonia maxima, zawierający hormony roślinne: auksyny – 11 mg/l cytokininy – 0,031 mg/l Naturalnie najlepszy Stymulator wzrostu w formie koncentratu rozpuszczalnego w wodzie do stosowania w uprawie roślin polowych oraz warzyw. Pobudza wzrost i rozwój roślin, wpływa korzystnie na przyrost korzeni, podnosi plonowanie i jakość plonów. †† DZIAŁANIE Auksyny i cytokininy są produkowane przez roślinę w ściśle określonych proporcjach i indukują procesy zachodzące w roślinie od momentu wschodów praktycznie do końca jej życia. Auksyny – najważniejsze hormony w roślinie! Wytwarzane głównie w młodych częściach pędu odpowiadają za wzrost wzdłużny łodyg, pobudzają tworzenie się korzeni bocznych i włośników korzeniowych, przeciwdziałają starzeniu się organów i zrzucaniu liści. Cytokininy – wytwarzane głównie w systemie korzeniowym odpowiadają za podział komórek, pobudzają tkanki do wytwarzania organów, pobudzają powstawanie pędów bocznych, hamują procesy starzenia się roślin. Poziom produkcji fitohormonów w roślinie jest uzależniony od wielu czynników. Czynniki stresujące (niska temperatura, susza, choroby, szkodniki, fitotoksyczność środków ochrony) mogą poważnie zakłócić ich produkcję. Wówczas roślina nie rozwija się prawidłowo i nie jest w stanie wydać wysokiego plonu. Biostymulator Kelpak obniża ryzyko wpływu czynników stresowych na roślinę a przez to na plon i jakość zbioru. †† TERMINY STOSOWANIA I DAWKI •• Zboża jare i ozime »» Jesień: od fazy 4 liści do fazy krzewienia. Zalecana dawka:2 l/ha. Zalecana ilość wody:250–500 l/ha. Niższą dawkę wody zaleca się stosować w przypadku opryskiwania roślin znajdujących się we wcześniejszych fazach rozwojowych. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. 121 ZBOŻA 5 nawozy dolistne NANO ACTIVE® ◊◊ Dzięki zawartym w nawozie zaaktywowanym nanocząsteczkom zapewnia roślinie lepsze i szybsze wykorzystanie składników pokarmowych ◊◊ Intensyfikując procesy fotosyntezy pobudza rośliny do wzrostu i poprawia ich witalność ◊◊ Uodparnia uprawy na stres związany z suszą i przymrozkami ◊◊ Zwiększa odporność roślin na choroby oraz szkodniki ◊◊ Pomaga wydatnie zwiększyć plonowanie roślin Odkryj moc nie z tej ziemi Wieloskładnikowy nawóz dolistny, opracowany na podstawie nanotechnologii, dolistnie odżywia rośliny, a także kompleksowo uzupełnia ich niedobory w makro- i mikroelementy takie jak: wapń, magnez, żelazo, mangan, cynk, bor, miedź oraz molibden. Składniki pokarmowe nawozu gwarantują wysoką i szybką ich przyswajalność przez rośliny. Dobrze odżywione rośliny to podstawa odpowiedniej witalności i odporności plantacji. Nawóz NANO ACTIVE® poprawia w ten sposób immunologiczną odporność roślin na różnoraki stres związany z suszą, przymrozkami lub chorobami. †† DZIAŁANIE Nanotechnologiczny NANO ACTIVE® zarówno aktywuje rośliny do bardziej efektywnego pobierania składników pokarmowych z kompleksu sorpcyjnego gleby, jak i intensywnie odżywia je w kluczowe makroelementy oraz mikroelementy. Opatentowana formuła nawozu gwarantuje skuteczne pobieranie składników odżywczych przez uprawy. Energetyczne potencjały nadane składnikom NANO ACTIVE® podczas procesu mielenia oraz silnie porowata powierzchnia drobin umożliwiają szybką zdolność wchodzenia nanoaktywatorów w reakcję z rośliną, stymulując w ten sposób jej proces fotosyntezy. †† TERMINY STOSOWANIA I DAWKI •• Zboża (ozime i jare): 2 aplikacje »» Pierwszy oprysk od fazy krzewienia do fazy drugiego kolanka. »» Drugi oprysk od fazy liścia flagowego do końca kłoszenia. Dawka:1,5–2 kg/ha. Zalecana ilość wody: 200–400 l/ha. 122 Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. ZBOŻA 5 nawozy dolistne ◊◊ Nowatorskie połączenie makro- i mikroelementów w innowacyjnej formulacji ◊◊ Nanotechnologiczny nawóz wieloskładnikowy zawierający NK 10-13 i siarkę ◊◊ Skutecznie dokarmia rośliny nanocząsteczkami niezbędnych składników pokarmowych ◊◊ Zapewnia regularny, intensywniejszy i szybszy rozwój roślin ◊◊ Poprawia immunologiczną odporność roślin na choroby ◊◊ Wspomaga przyrost plonu wysokiej jakości NANO ACTIVE FORTE® Sięgnij po siłę nowej generacji Nanotechnologiczny nawóz zawierający najważniejsze makro- i mikroelementy, do stosowania w formie oprysku dolistnego w uprawie wszystkich gatunków roślin. Stanowi rozszerzenie nawozu NANO ACTIVE® o azot, potas i siarkę, czyli tzw. pierwszorzędne składniki pokarmowe o największym znaczeniu plonotwórczym. †† DZIAŁANIE NANO ACTIVE FORTE® dolistnie odżywia rośliny w pierwiastki takie jak NK 10-13 oraz S (12%), a także kompleksowo uzupełnia uprawy w makro- i mikroelementy, takie jak: wapń, magnez, żelazo, mangan, cynk, bor, miedź oraz molibden. Składniki pokarmowe nawozu w formie nanocząsteczek gwarantują wysoką i szybką ich przyswajalność przez rośliny. Dobrze odżywione rośliny to podstawa odpowiedniej witalności i odporności plantacji. Nawóz NANO ACTIVE FORTE® poprawia w ten sposób immunologiczną odporność roślin na różnoraki stres związany z suszą, przymrozkami lub chorobami. Z kolei pierwszymi efektami działania nawozu, widocznymi po paru dniach od jego zastosowania są poprawa wigoru oraz zmiana barwy liści upraw na ciemniejszy odcień zieleni. †† TERMINY STOSOWANIA I DAWKI •• Zboża (ozime i jare): 2 aplikacje »» Pierwszy oprysk od fazy krzewienia do fazy drugiego kolanka. »» Drugi oprysk od fazy liścia flagowego do końca kłoszenia. Dawka: 4 kg/ha. Zalecana ilość wody: 2 00–400 l/ha. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. 123 ZBOŻA 5 biostymulacja DYNAMIC CRESCO ! ZALECANY ADIUWANT ◊◊ Eliminuje negatywne efekty nierównych wschodów ◊◊ Stymuluje rozwój systemu korzeniowego ◊◊ Wpływa na prawidłowy rozwój roślin ◊◊ Ogranicza skutki stresu ◊◊ Poprawia mrozoodporność ◊◊ Zwiększa plon ◊◊ Poprawia zdrowotność roślin poprzez zwiększenie odporności SUBSTANCJA AKTYWNA OCTAN CYNKU (Zn) AZOT (N) rozpuszczalny w wodzie w formie amonowej 7,7 % (m/m) [% masowe] 8,0 % (m/m) [% masowe] tj. 96 g/l tj. 90 g/l N-amonowego Dynamit w korzeniu Środek poprawiający ukorzenienie roślin poprzez wzrost masy korzeniowej. Płynny preparat zawierający amonowy octan cynku, który pobudza hormony stymulujące rozwój systemu korzeniowego, poprawiając zdolność akumulowania składników pokarmowych. Stymuluje prawidłowy rozwój roślin, eliminując w ten sposób negatywne efekty nierównych wschodów. Dynamic Cresco wpływa wyjątkowo korzystnie na wzrost i plonowanie rośliny. Preparat polecany w uprawach rzepaku, zbóż, kukurydzy oraz roślin strączkowych i nowo posianych traw. †† ZAKRES, TERMINY STOSOWANIA I DAWKI •• Zboża jare i ozime »» Stosować wiosną lub jesienią, od fazy piórkowania do końca krzewienia. »» Zalecana dawka: 0,8 l/ha. •• Kukurydza »» Stosować w fazie od dwóch do sześciu liści właściwych. »» Zalecana dawka:1,0–1,2 l/ha. •• Ziemniaki »» Stosować w fazie od dwóch liści właściwych do momentu przed zawiązaniem bulw. »» Zalecana dawka:0,9–1,0 l/ha. •• Trawa »» Stosować w fazie od dwóch liści do początku krzewienia. »» Zalecana dawka:0,8 l/ha. Zalecana ilość wody:100–200 l/ha. Zalecane opryskiwanie:średniokropliste lub drobnokropliste. 124 Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. ZBOŻA 5 nawozy dolistne OPTI ZBOŻA ◊◊ Znakomicie odżywia zboża, dostarczając niezbędnych mikroelementów w formie chelatów EDTA i DTPA ◊◊ Zwiększa przyswajanie makroskładników (azotu, fosforu i potasu) ◊◊ Zapewnia warunki do prawidłowego rozwoju i wydania możliwie wysokiego jakościowo i ilościowo plonu ◊◊ Nowa formuła zapewnia długotrwały efekt odżywiania i chroni ! ZALECANY ADIUWANT przed niekorzystnymi warunkami stresowymi ◊◊ Nawóz szybko i całkowicie rozpuszczalny w wodzie Optymalny wzrost Twoich upraw Pełnoskładnikowy nawóz dolistny z grupy „Opti” zawierający najważniejsze makro- i mikroelementy, niezbędne dla poprawnego odżywienia upraw zbóż. Zastosowane do produkcji najwyższej jakości komponenty sprawiają, że nawóz jest łatwo przyswajalny przez rośliny a zabieg dolistny zapewnia szybkość działania. Składniki optymalnie dobrane do fizjologicznych potrzeb i prawidłowego rozwoju roślin, gwarantują maksymalną przyswajalność w kluczowych stadiach rozwoju. †† ZALECANE DAWKI I TERMIN STOSOWANIA OPTI ZBOŻA •• Jesień »» Od fazy 4 liścia. »» Dawka: 2–3 kg/ha. •• Wiosna »» Pełnia krzewienia. »» Dawka: 2–4 kg/ha. •• Wiosna »» Początek kłoszenia. »» Dawka: 2–4 kg/ha. Składniki pokarmowe (%m/m) Azot całkowity (N) Opti zboża 14-16-16 14,00% Azot azotanowy (No3) – Azot amonowy (NH4) 2,00% Azot amidowy (NH2) 12,00% Pięciotlenek fosforu (P2O5) 16,00% Tlenek potasu (K2O) 16,00% Tlenek magnezu (MgO) 3,00% Trójtlenek siarki (SO3) 18,00% Bor (B) Miedź (Cu) 0,30% Żelazo (Fe) 0,15% Mangan (Mn) 0,50% Moilbden (Mo) 0,04% Cynk (Zn) 0,15% Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. 125 ZBOŻA 5 nawozy dolistne CROPVIT Mn / Cu ! ZALECANY ADIUWANT ◊◊ Seria nawozów CROPVIT to pojedyncze mikroskładniki zaprojektowane jako baza do komponowania przez rolników własnych technologii dokarmiania upraw ◊◊ Szybko poprawiają kondycje roślin uprawnych ◊◊ Uczestniczą w reakcjach syntezy białek, skrobi, witamin i innych substancji odżywczych ◊◊ Mikroelementy podlegające chelatyzacji zapewniają szybkie wchłanianie przez roślinę i równie szybką biodegradację Zdrowo nakręca uprawy Cropvit to jednoskładnikowe chelatowe nawozy płynne.Każdy nawóz z palety Cropvit zawiera jeden całkowicie przyswajalny mikroelement, dobrany do potrzeb nawożenia konkretnej uprawy, mając na celu najbardziej efektywne i pełne wykorzystanie potencjału genetycznego roślin. CROPVIT Mn Wysokoskoncentrowany roztwór łatwo przyswajalnego manganu do nawożenia zbóż. Cropvit Mn jest szczególnie zalecany na glebach o pH powyżej 6,7 oraz glebach o niskiej zawartości wapnia, substancji organicznych, podmokłych lub słabo przepuszczalnych. Cropvit Mn zapobiega powstawaniu chorób fizjologicznych powodowanych przez niedobory manganu i likwiduje ich objawy (szarobrunatne smugi pomiędzy unerwieniem liścia, np. szara plamistość liści w uprawach owsa). †† SUBSTANCJA AKTYWNA Mangan (Mn) rozpuszczalny w wodzie 160 g/l. †† TERMINY STOSOWANIA I DAWKI •• Zboża »» faza 2-3 liści, po krzewieniu do fazy drugiego kolanka. Dawka nawozu:1–2 l/ha. Ilość cieczy użytkowej(l/ha) 200–300. CROPVIT Cu Chelat miedzi polecany do dolistnego zasilania upraw zbożowych. Miedź bierze udział m.in. w metabolizmie azotu, dlatego wpływa silnie stymulująco na ilość i jakość ziarna zbóż. Oznaki niedostatecznego zaopatrzenia roślin w miedź, to m.in. bielenie młodych listków, chloroza starszych liści, przywiędły wygląd roślin, słabo wypełnione kłosy, obniżona zawartość białka i inne. Cropvit Cu znacząco wpływa na zwiększenie odporności roślin na porażenia chorobami grzybowymi i bakteryjnymi. Stosowanie Cropvit Cu w intensywnych uprawach zbożowych procentuje zwyżką plonu ziarna oraz wyraźną poprawą jego parametrów. †† SUBSTANCJA AKTYWNA Miedź (Cu) rozpuszczalna w wodzie 78 g/l. †† TERMINY STOSOWANIA I DAWKI •• Zboża »» 1–2 opryski od fazy krzewienia do kłoszenia oraz po kwitnieniu. Dawka nawozu: 1–2 l/ha. Ilość cieczy użytkowej(l/ha) 200–300. 126 Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. ZBOŻA 5 nawozy dolistne CROPVIT PK ◊◊ Wysoce przyswajalny płynny nawóz wieloskładnikowy zawierający makro- i mikroelementy ◊◊ Zaprojektowany jako baza do komponowania przez rolnika własnych ! technologii dokarmiania upraw ◊◊ Doskonałe źródło uzupełniania P i K w sytuacjach stresowych ◊◊ Szybko poprawia kondycję roślin ZALECANY ADIUWANT ZAWARTOŚĆ SKŁADNIKÓW PIĘCIOTLENEK FOSFORU (P2O5) 9,0 [masowe] TLENEK POTASU (K20) 17.0 BOR (B) 0,050 ŻELAZO (Fe) 0,020 MIEDŹ (Cu) 0,020 CYNK (Zn) 0,020 MANGAN (MN) 0,040 Wszystkie składniki pokarmowe są rozpuszczalne w wodzie. Zdrowo nakręca uprawy Płynny, dolistny nawóz fosforowo-potasowyz mikroelementami. Zapewnia roślinom optymalne dawki fosforu i potasu w kolejnych fazach rozwojowych. †† ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI Roślina Terminy oprysków Dawki nawozu (l/ha) Ilość cieczy użytkowej (l/ha) ZBOŻA Jesień: I – faza 4–6 liści; Wiosna: II – faza krzewienia, III – faza strzelania w źdźbło, IV – po kwitnieniu 1,5–3 200–300 RZEPAK Jesień: I – faza rozety 4–8 liści; Wiosna: II – po ruszeniu wegetacji, III – przed kwitnieniem, IV – po kwitnieniu 2–3 200–300 I – po wytworzeniu 4–6 liści, II i III – co 7–10 dni 2–3 200–300 I – po wykształceniu 4–8 liści II – przed zwarciem międzyrzędzi 2–3 200–300 I – przed zakryciem międzyrzędzi, II – po 10–14 dniach 2–3 200–300 I – przed kwitnieniem II – po kwitnieniu III i IV – w okresie wzrostu owoców, co 7–14 dni 2–6 500–1000 POMIDOR, PAPRYKA, OGÓREK I i II – intensywny wzrost wegetatywny co 7–14 dni II – przed kwitnieniem III – dojrzewanie owoców 2–4 200–600 WARZYWA CEBULOWE I – po wykształceniu się 2–3 liści II i III – następne co 2 tygodnie 2–6 200–600 WARZYWA KAPUSTNE I–V w okresie intensywnego wzrostu, co 7–14 dni 2–6 200–600 WARZYWA KORZENIOWE I – w okresie intensywnego wzrostu wegetatywnego II – w okresie związywania pąków kwiatowych III – początek kwitnienia 2–6 200–600 ROŚLINY OZDOBNE I – w okresie intensywnego wzrostu wegetatywnego II – w okresie zawiązywania pąków kwiatowych III – początek kwitnienia 2–6 200–600 KUKURYDZA BURAK CUKROWY ZIEMNIAK WINOROŚL, TRUSKAWKA, DRZEWA I KRZEWY OWOCOWE ROZSADA INNE UPRAWY ROLNICZE I OGRODNICZE Stosować 2–3 zabiegi w odstępach 5–10 dni o stężeniu maksymalnym 0,3% (30 ml nawozu na 10 l wody) 2–4 zabiegi w okresie intensywnego wzrostu co 7–14 dni Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Ilość dostosowana dla optymalnego pokrycia roślin 2–6 200–600 127 ADIUWANTY SPIS TREŚCI Adiuwanty: większa pewność działania pestycydów • 129 Działanie adiuwantów • 130 Asystent+ • 131 Partner+ • 132 ADIUWANTY: większa pewność działania pestycydów Na efektywność zabiegów ochrony roślin wpływa wiele czynników, które jednocześnie mogą powodować obniżenie skuteczności preparatu. Jeżeli zależy nam na osiągnięciu większej efektywności zabiegu, warto zastosować odpowiednio dobrany adiuwant (wspomagacz). Główną funkcją adiuwantów jest zwiększenie ilości substancji aktywnej w miejscu działania oraz wzrost ilości cieczy na powierzchni liścia, co znacznie poprawia wnikanie preparatów przez jego struktury. Dodatek wspomagaczy zabezpiecza działanie środków ochrony roślin przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, takimi jak niska wilgotność powietrza czy duże wahania temperatury. Środki ochrony roślin poddawane są procesom formułowania, w wyniku czego otrzymujemy odpowiednią formulację zawartą w produkcie handlowym. Zawiera ona zarówno właściwą formę chemiczną substancji aktywnej (np. sole, estry), jak i szereg substancji wspomagających. Bardzo ważnym elementem każdej formulacji są substancje dodatkowe wpływające na poprawę retencji (zatrzymanie kropel na liściu) oraz ułatwiające wnikanie substancji aktywnych do komórek roślinnych. Są to te same substancje, które występują w składzie adiuwantów aktywujących dostępnych na rynku. Często zawartość tych substancji w formulacji jest niewystarczająca, dlatego w wielu przypadkach bardzo korzystny jest dodatek adiuwantów opartych o różne substancje np. organosilikony, metylowane estry. Obniżając znacznie dawkę preparatu lub stosując ją w dolnym zakresie z zalecanych, wprowadzamy do cieczy opryskowej mniej substancji poprawiających aktywność pestycydu i właśnie wtedy dodatek adiuwantów aktywujących ma największy wpływ na poprawę jej skuteczności. Jedną z ważniejszych grup wspomagaczy są surfaktanty (substancje powierzchniowo czynne). Wpływają one na obniżenie napięcia powierzchniowego cieczy opryskowej, zwiększają przyczepność kropel i zwilżalność powierzchni; rozpuszczają się dobrze w wodzie i tłuszczach. Odpowiednie dobranie tych parametrów czyni tę grupę adiuwantów bardziej uniwersalną. Dlatego też zaleca się ich stosowanie z wieloma herbicydami, fungicydami i insektycydami wówczas, gdy istnieje potrzeba bardzo dokładnego pokrycia powierzchni roślin i gdy takie wskazówki znajdują się w etykiecie-instrukcji stosowania środka ochrony roślin. Surfaktanty z grupy organosilikonowych (Asystent+) powodują rozpływanie się cieczy użytkowej po obu stronach liści, w wyniku czego uzyskuje się bardzo dobry efekt pokrycia. Substancje wnikają do rośliny przez przestwory w kutykuli (warstwa wosku na liściach), ale również przez aparaty szparkowe. Kolejną istotną grupą wspomagaczy są modyfikowane oleje roślinne, np. metylowane estry oleju rzepakowego (Partner+), które w jeszcze większym stopniu ułatwiają rozpuszczalność wielu herbicydów, przez co poprawiają wnikanie substancji aktywnej do komórek roślinnych bezpośrednio przez pokrywającą chwasty warstwę wosku. W badaniach przeprowadzonych na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu, pod merytoryczną opieką Łukasza Sobiecha, wykazano korzystny wpływ adiuwantów na skuteczność działania wielu substancji aktywnych pestycydów. W specjalnie stworzonych warunkach – nieodpowiednich do stosowania herbicydów – zastosowano preparat z grupy regulatorów wzrostu (szczególnie wrażliwy na np. niskie temperatury). Zalecana dawka herbicydu w takich warunkach charakteryzowała się znacznie obniżoną skutecznością chwastobójczą. Jednak dodatek adiuwantów Asystent+ oraz Partner+ powodował zwiększenie skuteczności herbicydu do poziomu porównywalnego z dawką wielokrotnie wyższą. W doświadczeniu badano również wpływ dawki adiuwantów na skuteczność herbicydów. Najwyższą skuteczność uzyskano, stosując wspomagacz Partner+ w dawce 1,0 l/ha oraz Asystent+ w dawce 0,1% (100 ml na 100 litrów wody). Obniżone o połowę dawki adiuwantów powodowały niewielki spadek skuteczności, jednak nadal była ona na dużo wyższym poziomie niż herbicyd bez dodatku wspomagacza. Podobne wyniki uzyskano, stosując dodatek adiuwantów do graminicydów (herbicydy zwalczające chwasty jednoliścienne np. rzepaku). JESIEŃ 2014 | adiuwanty 129 DZIAŁANIE ADIUWANTÓW Ciecz robocza bez dodatku adiuwantu Ciecz robocza z dodatkiem adiuwantu 1 LEPSZE WNIKANIE Dodatek adiuwantu ASYSTENT+ pozwala na zwiększenie pokrycia powierzchni blaszki liściowej cieczą roboczą. Dzięki temu preparat wnika przez większą powierzchnię liści. 2 SZYBSZE WNIKANIE Roztwór roboczy z dodatkiem adiuwantu ASYSTENT+ szybciej wnika do tkanek roślinnych, docierając do wiązek przewodzących, którymi jest rozprowadzany. 3 Szybkość przemieszczania się substancji czynnej w roślinie przy aplikacji punktowej cieczy roboczej, bez i z dodatkiem adiuwantu ASYSTENT+ 130 JESIEŃ 2014 | adiuwanty LEPSZE EFEKTY Dodatek wspomagaczy zabezpiecza działanie środków ochrony roślin przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, takimi jak niska wilgotność powietrza czy duże wahania temperatury. 5 adiuwanty ASYSTENT+ ◊◊ Umożliwia idealne pokrycie cieczą opryskiwanych roślin nawet w bardzo zagęszczonym łanie ◊◊ Ułatwia i przyspiesza wnikanie substancji aktywnych do wnętrza roślin ◊◊ Poprawia skuteczność preparatów ◊◊ Umożliwia obniżenie dawki cieczy roboczej na hektar ◊◊ Zwiększa odporność na zmywanie ◊◊ Pozwala obniżyć koszty zabiegów pestycydowych ◊◊ Mniejsza ilość cieczy opryskowej przy wysokiej skuteczności zabiegu SUBSTANCJA AKTYWNA KOPOLIMER SILIKONOPOLIESTROWY 180 g w 1 litrze Dobry asystent lepsza wydajność Unikatowy w swojej formulacji organosilikonowy surfaktant – preparat zwilżający, zwiększający przyczepność i znacząco poprawiający wnikanie pestycydów w głąb rośliny. †† SZCZEGÓLNIE POLECANY DO: »» grupy herbicydów totalnych opartych o glifosat »» herbicydów opartych o sole słabych kwasów »» fungicydów i insektycydów w sytuacjach, kiedy zależy nam na dobrym pokryciu cieczą opryskową †† STOSOWANIE – DAWKI Preparat polecamy stosować w dawce 50–100 ml/ha przy dawce wody do 200 l/h. WODA FOTOGRAFIA. W pływ adiuwanta Asystent+ na pokrycie cieczą roboczą opryskiwanej powierzchni. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. 131 5 adiuwanty PARTNER+ SUBSTANCJA AKTYWNA Zawiera 82,5% estrów metylowych kwasów tłuszczowych oleju rzepakowego z wbudowanym silikonowym środkiem rozpływającym i emulgatory. ◊◊ Poprawia przyczepność roztworu roboczego do liści roślin ◊◊ Ułatwia i przyspiesza wnikanie substancji aktywnych do wnętrza roślin ◊◊ Poprawia skuteczność preparatów ◊◊ Zwiększa odporność na zmywanie ◊◊ Stworzony w nowej technologii – charakteryzuje się wyższą skutecznością w stosunku do adiuwantów pochodzenia mineralnego Dobry partner wspomaga efektywnie Najnowszej generacji adiuwant olejowy o podwyższonej wydajności. Preparat przeznaczony do stosowania z pestycydami, poprawiający ich przyczepność oraz wnikanie. †† SZCZEGÓLNIE POLECANY DO: »» grupy herbicydów sulfonylomocznikowych »» preparatów z grupy graminicydów »» fungicydów i insektycydów w sytuacjach, kiedy zależy nam na dobrym pokryciu cieczą opryskową i zwiększonej przyczepności substancji czynnej oraz aktywnym wnikaniu do wnętrza blaszki liściowej »» inhibitorów syntezy barwników (trójketony) †† STOSOWANIE – DAWKI reparat polecamy stosować w dawce 0,5–1,0 l/ha przy dawce wody P do 200–300 l/ha. WODA FOTOGRAFIA. W pływ adiuwanta Partner+ na pokrycie cieczą roboczą opryskiwanej powierzchni. 132 Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. 5 higiena opryskiwaczy polowych ◊◊ Daje szybkie efekty ◊◊ Rozpuszcza tłuszcze ◊◊ Antykorozyjny ◊◊ Nie niszczy farb i lakierów ◊◊ Wysoka dyspersyjność ◊◊ Nie pieni się ◊◊ Nie jest fitotoksyczny ◊◊ Jest bezpieczny dla środowiska CLEAN SPEED Clean Speed jest uniwersalnym środkiem czyszczącym przeznaczonym do dokładnego i szybkiego mycia od wewnątrz i na zewnątrz opryskiwaczy po środkach ochrony roślin, po każdorazowym zakończeniu pracy i przed postojem zimowym. ††WŁAŚCIWOŚCI PREPARATU CLEAN SPEED Środek przystosowany jest także do czyszczenia pomieszczeń i maszyn rolniczych. Stosuje się go przy użyciu wysokociśnieniowych urządzeń czyszczących. Nie jest preparatem agresywnie oddziałującym na farby i lakiery, posiada właściwości antykorozyjne. Jest drobnoziarnistym, łatwo rozpuszczalnym granulatem zawierającym substancje ulegające biologicznemu rozpadowi, wyróżniającym się wysoką aktywnością nawet przy stosowaniu w niewielkich ilościach, ponadto jest dobrze tolerowany przez rośliny. ††DAWKOWANIE Standardowe dawkowanie 200ml preparatu na 100l wody. W przypadku mycia opryskiwacza po oprysku herbicydami sulfonylomocznikowymi lub na zakończenie sezonu opryskiwania dawkę zwiększyć do 400ml/100l wody. W celu uniknięcia szkód istotne jest dokładne przestrzegani informacji w instrukcji użytkowania Czysty sprzęt – czysty zysk! ANTYPIANO ◊◊ Zapobiega powstawaniu piany w roztworach cieczy roboczych agrochemikaliów ◊◊ Stosowany jako dodatek skutecznie eliminujący efekt pienienia się wodnych roztworów roboczych ◊◊ Poprawia efekty wymycia ††ZAKRES STOSOWANIA I DAWKI 10 ml wystarcza na około 300 litrów roztworu. Przed dodaniem do środowiska pieniącego rozcieńczyć wodą w proporcji 1 część preparatu na 4 części wody. W celu obniżenia dawki preparat można dodawać porcjami, aż do uzyskania wyraźnego efektu zbicia piany. Mieszanie w trakcie dozowania zwiększa skuteczność działania. W niektórych przypadkach koniecznie może być użycie mniejszej lub większej ilości preparatu. Dawki te można ustalić indywidualnie. ††PRZECHOWYWANIE Przechowywać w oryginalnych opakowaniach w temperaturze 0°C-30°C. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. JESIEŃ 2014 | higiena opryskiwaczy polowych 133 m a r e i b y w TAK, ! n o l p i k o s wy Korn-Kali® to najlepszy wybór w optymalnym odżywianiu potasem, magnezem, sodem i siarką. Nawóz (40% K 2O, 6% MgO, 4% Na 2O, 12% SO3 ) zawiera magnez i siarkę w formie kizerytu. Jego wybór gwarantuje: z większą mrozoodporność roślin z lepszą odporność na suszę z wyższą efektywność wykorzystania azotu Wybierz Korn-Kali® – gwarancja wysokiego plonu Twoich upraw! K+S Polska sp. z o.o. · Pl. Wiosny Ludów 2 · 61-831 Poznań · Telefon 061-850 93 60 · [email protected] · www.ks-polska.com Spółka należąca do Grupy K+S Korn-Kali_Raps_Weizen_Zuckerrüben_210x148,5+5_PL.indd 1 24.05.13 15:30 Jesień – czas na potas i magnez! Dr inż. Radosław Witczak K+S Polska sp. z o.o. J ak już wszyscy wiemy, rośliny rzepaku ozimego w okresie jesieni budują swój przyszły plon. Jednak, aby mogły to uczynić konieczne jest dostarczenie roślinom odpowiednich składników pokarmowych już w okresie jesiennym. Zatem aby osiągnąć wysokie plony konieczne jest zrównoważone nawożenie K, Mg oraz S już od samego początku wschodów rzepaku, jak i w kolejnych fazach wzrostu. Mając na uwadze fakt, że rzepak należy do roślin o dużych potrzebach pokarmowych (na 1 tonę plonu głównego + ubocznego pobiera z gleby około 55 kg N, 35 kg P2O, 60 kg K2O, 13 kg MgO, 45 kg SO3), pamiętajmy aby spełnić jego wymagania co do poszczególnych składników. Stosowanie zbilansowanego nawożenia składnikami pokarmowymi pozwoli roślinom na lepsze wykorzystanie nawożenia mineralnego, a co za tym idzie składniki z nawozów zostaną lepiej pobrane i przetworzone w plon główny. W Polsce w ostatnich latach głównymi pierwiastkami deficytowymi są potas, magnez i siarka. 3 Potas • jest niezbędny do prawidłowego wzrostu roślin • utrzymania odpowiedniego turgoru komórek (jędrność) • obecność jonów K+ w soku komórkowym zwiększa mrozoodporność roślin odpowiada on za gospodarkę wodną 3 Magnez • odpowiada za intensywność i siłę fotosyntezy • stymuluje rozwój systemu korzeniowego • bierze udział w większości procesów enzymatycznych • podnosi odporność roślin na oparzenia słoneczne 3 Siarka • wpływa na lepsze pobranie i wykorzystanie azotu • jest niezbędnym składnikiem odpowiedzialnym za wzrost rośliny • produkuje fitohormony i enzymy Podstawową propozycją nawożenia przedsiewnego firmy K+S jest zastosowanie nawozu Korn-Kali®, ktory zawiera 40% potasu (K2O), 6% magnezu (MgO), 12% siarki (SO3) oraz 4% sodu (Na2O). Jesienne stosowanie Korn-Kali® dostarcza roślinom odpowiednie ilości potasu oraz magnez i siarkę w formie kizerytu już od samego początku wzrostu roślin. Zalecane nawożenie w kg/ha dla gleb o średniej zasobności w potas i magnez: • Rzepak – 400-500 kg/ha przy plonie 3-4 t/ha • Zboża – 250-350 kg/ha przy plonie 5-7 t/ha. NOTATKI JESIEŃ 2014 135 NOTATKI 136 JESIEŃ 2014 NOTATKI JESIEŃ 2014 137 NOTATKI 138 JESIEŃ 2014 NOTATKI JESIEŃ 2014 139 NOTATKI 140 JESIEŃ 2014 H E R B I C Y D DEVRINOL TOP 375 CS 1 Najszersze spektrum zwalczanych chwastów 1 Doskonale niszczy gatunki uciążliwe tj. mak polny, przytulia czepna, Zabójczo aktywny w walce z chwastami komosa biała, chwasty rumianowate 1 Skuteczny w walce z chabrem bławatkiem i fiołkiem polnym 1 Długotrwałe działanie preparatu, gwarantujące ochronę aż do zbiorów 1 Silne działanie hamujące wzrost samosiewów zbóż www.flora-praszka.pl ADRES SIEDZIBY GŁÓWNEJ ul. Kopernika 15 46-320 Praszka tel. 34/359-11-89, 34/359-11-79 tel./fax 34/359-18-29 http://www.flora-praszka.pl e-mail: [email protected] ODDZIAŁY/SKLEPY OPOLE, 45-323, ul. Pużaka 53 tel. 77/455-99-20 e-mail: [email protected] ŁAGIEWNIKI, 58-210, ul. Nadrzeczna 24A tel. 74/894-01-00 e-mail: [email protected] BRZEG, 49-300, ul. Oławska 49 tel. 77/416-51-78 e-mail: [email protected] GNIECHOWICE, 55-080 Kąty Wrocławskie, ul. Wrocławska 34 tel. 71/316-88-08 e-mail: [email protected] OLESNO, 46-300, ul. Wygodzka 1 tel. 34/358-24-64 e-mail: [email protected] WITKOWICE, 42-270 Kłomnice, ul. Leśna 1 tel. 34/329-82-19 e-mail: [email protected] NYSA, 48-303, ul. Piłsudskiego 62a tel. 77/435-85-33, 435-88-12 e-mail: [email protected] PRUDNIK, 48-200, ul. Kolejowa 5 tel. 77/436-02-67 e-mail: [email protected] SZALEJÓW DOLNY, 56, 57-314 Szalejów Górny tel. 74/868-70-17 e-mail: [email protected] GŁOGÓWEK, 48-250, ul. Dworcowa 16 tel. 77/437-26-55 e-mail: [email protected] LEGNICA, 59-220, ul. Jaworzyńska 258 tel. 76/721-77-73 e-mail: [email protected] BIAŁA, 48-210, ul. Prudnicka 18 tel. 77/438-70-87 e-mail: [email protected] LEWIN BRZESKI, 49-340, ul. Kościuszki 84 tel. 77/412-81-44 e-mail: [email protected] ROZMIERKA, 47-100 Strzelce Opolskie, ul. Dworcowa 15 Tel. 77/417-50-24 e-mail: [email protected]