Surowce skaleniowe - PORTAL - Państwowy Instytut Geologiczny

Surowce skaleniowe - PORTAL - Państwowy Instytut Geologiczny

48.
SUROWCE
SKALENIOWE
Surowcami skaleniowymi są naturalne nagromadzenia róŜnych rodzajów skał
skaleniowych i skaleniowo-kwarcowych zasobnych w alkalia (co najmniej 6,5 % Na2O + K2O).
ZłoŜa surowców skaleniowych występują w Polsce w województwie dolnośląskim
i małopolskim. NaleŜą do nich leukogranity występujące w róŜnych rejonach Dolnego Śląska,
między innymi koło Strzeblowa oraz w Górach Izerskich koło Kopańca. Surowcem
skaleniowym są równieŜ skalenie porfirowatych odmian granitów karkonoskich występujące w
kotlinie jeleniogórskiej koło Karpnik, Maciejowej i Góry Sośnia. Do surowców skaleniowych
zalicza się takŜe występujące w regionie śląsko-krakowskim: trachit potasowy z Siedlca
i arkozę kwaczalską z Wygiełzowa.
Skalenie są jednym z głównych surowców ceramicznych – jako mączki oraz grysy
skaleniowo-kwarcowe wykorzystywane są w przemysłach: ceramiki szlachetnej, płytek
ceramicznych, wyrobów sanitarnych, emalierskim oraz w hutnictwie szkła. Surowce
skaleniowe pozyskiwane są równieŜ przy eksploatacji granitów zasobnych w skalenie
potasowe.
Stopień rozpoznania oraz zagospodarowania przedstawia tabela 48.1.
Tabela 48.1
SUROWCE SKALENIOWE - mln t
Wyszczególnienie
ZASOBY OGÓŁEM
ZłoŜa zakładów czynnych
Zasoby geologiczne
Ilość
bilansowe
złóŜ
Razem
A+B+C1
C2
11
137.22
64.95
72.27
w tym - zasoby złóŜ zagospodarowanych
2
10.72
7.95
2.77
w tym - zasoby złóŜ nie zagospodarowanych
Razem 9
126.50
57.00
69.50
1. ZłoŜa rozpoz. szczegółowo
6
65.12
57.00
8.12
2. ZłoŜa rozpoz. wstępnie
3
61.38
61.38
Zasoby
pozabi- przemylansowe słowe
13.18
2.93
-
2.93
13.18
13.18
-
Stan geologicznych zasobów bilansowych surowców skaleniowych uległ zwiększeniu o
15 % w porównaniu z 2007 r. i wyniósł 137,22 mln t. Spowodowane to zostało
udokumentowaniem nowego złoŜa Maciejowa II o zasobach bilansowych 18 mln t.
Zasoby przemysłowe złóŜ zagospodarowanych wyniosły w 2008 r. 2,93 mln t.
Wydobycie surowca skaleniowego wzrosło w stosunku do ubiegłego roku i wyniosło 206 tys. t.
Krajowe zapotrzebowanie na surowce skaleniowe jest nadal wysokie. Skalenie
wydobywane w Polsce wykorzystywane są głównie w przemyśle płytek ceramicznych.
Z zagranicy sprowadzane są natomiast skalenie, których parametry umoŜliwiają uŜycie ich do
Copyright © 2009 Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
SUROWCE SKALENIOWE
2
produkcji porcelany stołowej, elektrotechnicznej, wyrobów ceramiki sanitarnej, a takŜe szkła.
Są to surowce o niŜszych zawartościach tlenków barwiących i wyŜszych zawartościach
alkaliów. Import skaleni w 2008 r. utrzymał się na poziomie z roku ubiegłego i wyniósł
248,22 tys. t za 43,90 mln PLN. Zwiększeniu uległa natomiast wielkość eksportu skaleni
i wyniosła 1,88 tys. t.
Tabela 48.2
Kierunki importu i eksportu skalenia
Lp.
1
2
3
4
5
6
IMPORT
Ilość
tys. ton
Świat (ogółem)
245,22
Kraj
Turcja
Czechy
Norwegia
Francja
Niemcy
Finlandia
110,67
106,27
11,40
9,26
2,79
2,85
EKSPORT
Wartość Lp.
Kraj
Ilość
tys. PLN
tys. ton
43 899
Świat (ogółem)
1,88
18 293
16 200
3 877
2 525
1 380
1 111
1
2
3
4
Ukraina
Czechy
Węgry
Rosja
1,04
0,41
0,26
0,17
Wartość
tys. PLN
943
496
263
136
48
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a takŜe wielkość wydobycia
z poszczególnych złóŜ zestawiono w tabeli 48.3.
Tabela 48.3
Wykaz złóŜ surowców skaleniowych - w tys. ton
Lp.
Stan
zag.
złoŜa
ZŁOśA UDOKUMENTOWANE
złóŜ : 11; OGÓŁEM
Nazwa złoŜa
woj. DOLNOŚLĄSKIE złóŜ : 9
1 Góra Sośnia (Dziwiszów)
P
2 Kamienica Mała
R
3 Karpniki
E
4 Kopaniec
R
5 Maciejowa
P
6 Maciejowa II
R
7 Pagórki Wschodnie
E
8 Proszowa-Kwieciszowice
R
9 Stary Łom
R
woj. MAŁOPOLSKIE
złóŜ : 2
1 Siedlec
R
2 Wygiełzów
P
Zasoby
geologiczne
przemybilansowe
słowe
137 222
2 929
136 857
25 476
21 695
10 475
13 823
35 907
18 021
241
7 597
3 622
365
365
tylko pzb.
2 929
2 688
241
-
Wydobycie
206
206
103
103
-
Powiat
Jelenia Góra
Jelenia Góra
Jelenia Góra
Jelenia Góra
Jelenia Góra
Jelenia Góra
Wrocław
Lwówek Śl.
Wrocław
Kraków
Chrzanów
Opracowała: Agnieszka Malon
Copyright © 2009 Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy