bakteryjna waginoza - Pro

BACTERIAL VAGINOSIS
(BAKTERYJNA WAGINOZA)
Czym jest Bacterial Vaginosis?
Bacterial Vaginosis - BV (bakteryjna waginoza) to jednostka chorobowa, w której przy braku objawów
procesu zapalnego, dochodzi do redukcji liczebności lub nawet całkowitego zaniku populacji
laseczek z rodzaju Lactobacillus przy równoczesnym niekontrolowanym namnażaniu się bakterii
beztlenowych, takich jak np.: Gardnerella vaginalis, Peptostreptococcus spp., Prevotella spp., Bacteroides
spp., czy Mobiluncus spp.[1]. Zaburzenia równowagi w składzie flory bakteryjnej pochwy wynikają
z oddziaływania wielu czynników, takich jak zmiany hormonalne, antybiotykoterapia, radioterapia,
stres, a także zwyczaje higieniczne i seksualne [2].
Powikłania
Jeszcze do niedawna Bacterial Vaginosis uważana była za uciążliwą, ale nieszkodliwą dolegliwość. Jak
pokazują jednak wyniki badań, nieleczona BV może być przyczyną wielu powikłań. U kobiet ciężarnych
bakterie odpowiedzialne za rozwój tej jednostki chorobowej mogą powodować zakażenia doczesnej,
kosmówki i płynu owodniowego, a ponadto mogą się przyczyniać do przedwczesnego pęknięcia pęcherza
płodowego oraz zakażeń okołoporodowych matek i noworodków [3]. Do innych powikłań związanych
z BV należą: zapalenie przydatków, ciąża pozamaciczna oraz przewlekły ból w miednicy mniejszej. Wyniki
najnowszych badań pokazują również, że jedną z przyczyn niepłodności może być BV [4].
Objawy kliniczne
Blisko połowa przypadków BV ma przebieg bezobjawowy. W pozostałych przypadkach, w wyniku
zaburzenia równowagi flory bakteryjnej, powstają obfite upławy o szarobiałej barwie, „rybim” zapachu
i zwiększonym pH > 5,0 [2].
Obraz mikroskopowy prawidłowej flory pochwy
Obraz mikroskopowy bakteryjnej waginozy
Diagnostyka w gabinecie ginekologicznym
Diagnostyka w pracowni mikrobiologicznej
W gabinecie ginekologicznym diagnostyka BV
powinna opierać się na klinicznych kryteriach
wprowadzonych w 1983 roku przez Amsela [5].
Kryteria te obejmują:
W pracowni mikrobiologicznej rozpoznanie
BV opiera się na:
• Wygląd wydzieliny pochwy (białoszara,
homogenna).
• Pomiar wartości pH środowiska pochwy
(>5,0).
• Wykonanie testu zapachowego z użyciem
KOH (kropla 10% KOH dodana do wydzieliny
pochwy wywołuje pojawienie się tzw.
rybiego zapachu).
• Potwierdzenie obecności form „clue
cells” (komórek jeżowych) w preparacie
bezpośrednim [ryc.1.], czyli komórek
nabłonka masywnie opłaszczonych
przez drobne pałeczki Gram-ujemne (tj.
Gardnerella vaginalis).
Stwierdzenie co najmniej trzech spośród
czterech wymienionych kryteriów stanowi o
rozpoznaniu BV.
• Analizie preparatu mikroskopowego
sporządzonego z wymazu z pochwy, który
barwiony jest metodą Grama i oceniany za
pomocą 10-stopniowej skali Nugenta [6]. W
preparacie mikroskopowym, obok obecności
form „clue cells”, można zaobserwować
znaczną redukcję lub nawet całkowity
brak bakterii z rodzaju Lactobacillus przy
jednoczesnej dominacji bakterii Gramujemnych [ryc. 2.].
• Ilościowej hodowli beztlenowych czynników
etiologicznych, takich jak: Gardnerella vaginalis,
Peptostreptococcus spp., Prevotella spp.,
Bacteroides spp., Mobiluncus spp.
• Odczytaniu wrażliwości/oporności
wyizolowanych bakterii beztlenowych
przy zastosowaniu E-testów (oznaczenie
wartości MIC). Metoda E-testów jest jedyną
wiarygodną metodą badania lekowrażliwości
bakterii beztlenowych
Interpretacja wyniku badania
Wykonywane badanie ma charakter jakościowy i ilościowy.
• W oparciu o 10-stopniową skalę Nugenta oceniany jest obraz flory bakteryjnej pochwy oglądany
w preparacie mikroskopowym. W przypadku Bacterial Vaginosis w 10-stopniowej skali Nugenta
otrzymuje się wynik mieszczący się w przedziale od 7 do 10 punktów.
• W
yhodowanie z próbek materiału klinicznego takich bakterii jak: Gardnerella vaginalis,
Peptostreptococcus spp., Prevotella spp., Bacteroides spp., czy Mobiluncus spp. (najczęściej
w ilościach powyżej 1,0 x 105 c.f.u/ml) jest wskazaniem do rozpoczęcia terapii zgodnie z wynikiem
antybiogramu.
Jak leczyć Bacterial Vaginosis?
W leczeniu potwierdzonej waginozy należy
stosować w pierwszym rzędzie metronidazol,
a przy braku efektów klindamycynę. Antybiotyki
powinno podawać się doustnie, a miejscowo
tylko w lżejszych przypadkach (ewentualnie jako
uzupełnienie leczenia doustnego). W przypadku
obecności innych zaburzeń ogólnoustrojowych
należy je wyleczyć.
Miejscowe stosowanie probiotyków (preparatów
zawierających bakterie z rodzaju Lactobacillus)
jest zalecane po zakończeniu leczenia w celu
utrzymania jego skutków i uzupełnienia
brakujących bakterii kwasu mlekowego.
Profilaktyka
W profilaktyce BV istotną rolę odgrywają:
• Właściwe nawyki higieniczne (niestosowanie
irygacji pochwy, nieużywanie gąbek do
mycia okolic intymnych, noszenie bielizny
z włókien naturalnych).
• Ograniczenie liczby partnerów seksualnych.
• Stosowanie prezerwatyw.
• Unikanie palenia papierosów.
• Stosowanie probiotyków (szczególnie przy
skłonnościach do nawrotów).
Pobieranie i transport materiału do badań
Materiał do badań diagnostycznych pobiera lekarz ginekolog lub inna wykwalifikowana osoba
wykonując następujące czynności:
1.Pobranie wymazu z tylnego sklepienia pochwy do badań mikrobiologicznych.
2.Wykonanie rozmazu na szkiełku w celu analizy preparatu bezpośredniego (do analizy
w 10-stopniowej skali Nugenta).
3.Dokonanie pomiaru pH wydzieliny pochwy za pomocą paska wskaźnikowego pH (zgodnie
z instrukcją producenta).
Wymazy należy pobrać do specjalnego podłoża transportowego dostarczonego przez NZOZ
Laboratoria.
Jak przygotować się do badania?
Pacjentka przez okres 24 godzin przed pobraniem powinna zrezygnować
ze współżycia płciowego oraz ograniczyć zabiegi higieniczno - pielęgnacyjne
okolicy narządów płciowych. Ponadto przez okres 48 godzin nie powinna
stosować żadnych leków dopochwowych lub maści zewnętrznych.
Pacjentka może przystąpić do badania w każdym dniu cyklu oprócz
krwawienia miesiączkowego. Materiał do badania mikrobiologicznego
należy pobrać przed rozpoczęciem antybiotykoterapii lub na 10-14 dni po
jej zakończeniu. Jeśli istnieją wskazania do wykonania posiewu w trakcie
leczenia materiał należy pobrać bezpośrednio przed podaniem kolejnej
dawki leku z odpowiednią adnotacją na formularzu zlecenia badań (należy
podać nazwę antybiotyku). Materiał z pochwy powinien zostać pobrany
za pomocą po jałowego wziernika (u pacjentek, które nie rozpoczęły życia
seksualnego dopuszczalne jest pobieranie materiału bez użycia wziernika
pod warunkiem, że nie dojdzie do kontaktu wymazówki/pałeczki/etc.
z zewnętrznymi narządami płciowymi). Wyjątek stanowią kobiety ciężarne,
u których materiał powinien być pobierany z przedsionka pochwy.
Pobrany materiał należy opisać, pozostawić najlepiej w temp. 2-8ºC lub
ewentualnie w temp. pokojowej i powiadomić gońca na numer telefonu:
502-943-661.
Przyjmowanie materiałów do badań mikrobiologicznych w NZOZ Laboratoria
odbywa się od poniedziałku do piątku od godz. 800 - 2000.
Gabinety ginekologiczne spoza Krakowa, które chciałyby nawiązać współprace
z NZOZ Laboratoria proszone są o kontakt telefoniczny: 508-215-509.
NZOZ Laboratoria jest samodzielnym, niepublicznym zakładem opieki zdrowotnej wykonującym
badania mikrobiologiczne, zlokalizowanym w Krakowie. . Jest to placówka prowadząca badania
diagnostyczne, badania kliniczne i naukowo-badawcze z zakresu mikrobiologii. Oferta badań
mikrobiologicznych obejmuje badania bakteriologiczne oraz mykologiczne, wykonywane
metodami hodowlanymi, serologicznymi oraz metodami biologii molekularnej (PCR, Real-Time
PCR, PFGE, FISH).
W 2010 r. laboratorium otrzymało certyfikat potwierdzający opracowanie i systemu zarządzania
jakością w oparciu o wytyczne normy ISO 9001:2008, w celu lepszego spełnienia wymagań swoich
Klientów oraz poprawy zarządzania laboratorium poprzez ciągłe doskonalenie systemu. Personel
NZOZ Laboratoria to osoby kompetentne, posiadające odpowiednie zawodowe oraz stale
podnoszące swoje kwalifikacje, pracujące na nowoczesnym i wysokiej jakości sprzęcie.
1. Romanik M.K., Ekiel A.M., Tomana L. i wsp. Waginoza bakteryjna – problemy terapii. Wiad. Lek. 2007; LX, 1-2: 64-66.
2. Drzewiecki A., Strus M., Heczko P.B. Diagnostyka i leczenie tlenowego zapalenia pochwy i bakteryjnej waginozy. Med. Prakt.
Ginek. 2005; 6: 1-5.
3. Romanik M., Martirosian G., Częstość występowania, kryteria diagnostyczne i następstwa bakteryjnego zakażenia pochwy u
kobiet ciężarnych. Przegl. Epidemiol. 2004; 58: 547-553.
4. Mania-Pramanik J., Kerkar S.C., Salvi V.S. Bacterial vaginosis: a cause of infertility? Int. J. STD AIDS 2009; 20(11): 778-781.
5. Amsel R., Totten P.A., Spiegel C.A. et al. Nonspecific vaginitis: diagnostic criteria and microbial and epidemiologic associations.
Am. J. Med. 1983; 74(1): 14-22.
6.Nugent R., Krohn M.E., Hillier S. Reliability of diagnosing bacterial vaginosis is improved by a standarized method of Gram stain
interpretation. J. Clin. Microbiol. 1991; 29(2): 297-301.
NZOZ LABORATORIA, al. Sosnowa 8, 30-224 Kraków
PROLAB Sp. z o.o. Sp. komandytowa, ul. Wróblewskiego 2/4, 31-148 Kraków