Projekt bud. LOK Ulatowo-Pogorzel

Transkrypt

PROJEKT BUDOWLANY
ADAPTACJA BUDYNKU
STRAśNICY OSP
NA LOKALNY OŚRODEK KULTURY
WRAZ Z ZAGOSPODAROWANIEM TERENU
W MSC. ULATOWO-POGORZEL
INWESTOR
Gminny Zespół Kultury i Sportu w JednoroŜcu
06-323 JednoroŜec
ul. Odrodzenia 14
NAZWA I ADRES
BUDOWY
Ulatowo-Pogorzel, 06-323 JednoroŜec
działka nr 178
NAZWA
OPRACOWANIA
PROJEKT BUDOWLANY
BRANśA
BUDOWLANA
Ostrołęka, marzec 2009 r.
1
PROJEKT BUDOWLANY
ADAPTACJA BUDYNKU
STRAśNICY OSP
WRAZ Z ZAGOSPODAROWANIEM TERENU
W MSC. ULATOWO-POGORZEL
działka nr 178
Zawartość opracowania:
1. Dane ogólne
2. Oświadczenie właściciela terenu
3. Zagospodarowanie terenu – część A
4. Adaptacja budynku straŜnicy OSP
na Lokalny Ośrodek Kultury – część B
5. Informacja dotycząca bezpieczeństwa
i ochrony zdrowia
6. Uprawnienia projektowe i oświadczenie
projektanta
(załączone do egzemplarza archiwalnego)
2
DANE OGÓLNE
Podstawa opracowania
•
•
•
Umowa z Zamawiającym
Uzgodnienia rozwiązań projektowych z Zamawiającym
Obowiązujące przepisy Prawa budowlanego i Praw pokrewnych
Zakres zamierzenia inwestycyjnego
Przedmiotem opracowania jest adaptacja budynku straŜnicy OSP
na Lokalny Ośrodek Kultury wraz z zagospodarowaniem terenu,
w msc. Ulatowo-Pogorzel, gm. JednoroŜec, działka nr 178
Zakres inwestycji obejmuje:
A. zagospodarowanie terenu
• elementy małej architektury (plac zabaw dla dzieci, ławki)
• wykonanie nawierzchni ciągów komunikacyjnych i placów utwardzonych
• remont ogrodzenia terenu
B. adaptację budynku straŜnicy OSP na Lokalny Ośrodek Kultury
(bez naruszenia istniejącego układu konstrukcyjnego budynku)
3
Ulatowo-Pogorzel, dnia 12.03 2009 r.
OŚWIADCZENIE
My niŜej podpisani, członkowie Zarządu Ochotniczej StraŜy
PoŜarnej w msc. Ulatowo-Pogorzel niniejszym oświadczamy, Ŝe wyraŜamy
zgodę na wykonanie adaptacji budynku straŜnicy OSP na Lokalny Ośrodek
Kultury wraz z zagospodarowaniem terenu, na działce nr 178
w msc. Ulatowo-Pogorzel, gm. JednoroŜec, której jesteśmy właścicielami.
Podpisano:
4
A. ZAGOSPODAROWANIE
TERENU
Część opisowa
1. Przedmiot opracowania
2. Istniejący stan zagospodarowania terenu
3. Projektowane zagospodarowanie terenu
4. Zestawienie powierzchni działki objętej opracowaniem
5. Informacje dotyczące ochrony konserwatorskiej
6. Wpływ eksploatacji górniczej na teren zamierzenia inwestycyjnego
7. Charakterystyka istniejących i przewidywanych zagroŜeń
8. Uwagi
Część rysunkowa
Rys. nr A-1. Mapa zasadnicza, skala 1:500
Rys. nr A-2. Projekt zagospodarowania terenu, skala 1:500
5
1. Przedmiot opracowania
Przedmiotem opracowania jest zagospodarowanie terenu działki nr 178:
- wykonanie ciągów komunikacyjnych o nawierzchni utwardzonej
- montaŜ elementów małej architektury
- remont ogrodzenia działki
2. Istniejący stan zagospodarowania terenu
2
Działka, o ogólnej powierzchni 4 300 m , połoŜona jest we wsi Ulatowo-Pogorzel gm. JednoroŜec
przy drodze gminnej. Nr ewidencyjny działki 178. Wjazd na działki z drogi gminnej. Teren
uzbrojony w sieć energetyczną i gminną sieć wodociągową, odprowadzenie ścieków z budynku
do szamba szczelnego (planowana jest kanalizacja gminna).
Obiekty istniejące na działce:
• budynek straŜnicy OSP
• budynek gospodarczy
• szambo
• dojścia i dojazdy
• zieleń wysoka i niska
3. Projektowane zagospodarowanie terenu
Projektowany plac zabaw dla dzieci (pełniący jednocześnie funkcje miejsca rekreacji
dla mieszkańców) i plac utwardzony stworzy moŜliwość aktywnego spędzenia czasu dla lokalnej
społeczności wiejskiej, da poczucie uczestnictwa we wspólnocie, pozwoli wyzwalać aktywność. Plac
utwardzony i plac zabaw dla dzieci będzie jednocześnie miejscem do organizacji lokalnych festynów
i prowadzenia róŜnych imprez rekreacyjno-sportowych, pozwalających odbudować więzi
międzyludzkie oraz poczucie uczestnictwa we wspólnocie i współtworzeniu.
Projektowane drewniane ogrodzenie placu zabaw zapewni swobodne poruszanie się dzieci
po zamkniętym terenie, dzięki czemu kaŜde oddalenie się dziecka lub jakikolwiek problem zostanie
przez opiekunów od razu zauwaŜony. Zieleń w otoczeniu placu zabaw ma bardzo waŜne znaczenie,
potrafi nadać charakter miły i przyjazny człowiekowi otoczenia. Dojście na plac ciągiem pieszych,
który został ujęty na planie zagospodarowania terenu
3.1. Mała architektura (plac zabaw dla dzieci)
Plac zabaw dla dzieci zaprojektowano w nieuporządkowanej części działki (w miejscu porośniętym
krzakami i poszyciem oraz na terenie po nieuŜytkowanym zbiorniku p.poŜ. Zagospodarowanie terenu
na plac zabaw dla dzieci polega na :
• Likwidacja krzewów i poszycia, rozbiórka ogrodzenia zbiornika i elementów betonowych
stanowiących pozostałość po zbiorniku, zasypanie zagłębienia po zbiorniku
• Ogrodzenie terenu płotkiem drewnianym
• Wykonanie nawierzchni trawiastej
• WyposaŜenie placu zabaw w urządzenia zabawowe
• MontaŜ ławek
Plac zabaw o łącznej powierzchni ok. 860 m2 przeznaczony będzie dla dzieci w róŜnym wieku
oraz jako część rekreacyjna dla mieszkańców wsi. Nawierzchnia zostanie wykonana trawiasta.
Teren od reszty działki odgrodzony płotkiem wys. 90 cm wykonanym z drewna impregnowanego.
Sztachety półokrągłe (półwałki) drewniane. Słupy wykonane z drewna impregnowanego zakotwione
w gruncie za pomocą betonu. Przęsła wykonane z deski ryflowanej. W płotku zamontowane 2 furtki
z samozamykaczami.
Elementy wyposaŜenia placu to:
1. Zestaw zabawowy składający się z:
• wieŜy z dachem dwuspadowym,
• zjeŜdŜalni głębokiej osadzonej na wysokości 130 cm, wykonanej z blachy nierdzewnej
osadzonej na metalowych płaskownikach połączonych z rurami nośnymi, pomiędzy rurami
zabezpieczenie ze sklejki,
• przeplotni ze słupkiem,
• drabinki krzyŜakowej,
• trapu ruchomego,
• ścianki gimnastycznej,
• drabinki poziomej,
• dwóch zabezpieczeń sklejkowych,
2. Urządzenie zabawowe na spręŜynie pojedyncze (typu motor, konik) – szt. 2
3. Huśtawka łańcuchowa podwójna z siedziskami stalowymi zabezpieczonym gumą – szt. 1
6
4. Piaskownica z bali o wymiarach 2 x 2 m – szt. 1
5. 4 ławki o wymiarach 200x56 cm (z oparciem) , na stojakach betonowych, z poszyciem
drewnianym na konstrukcji stalowej. Ławki kotwione kotwami stalowymi, systemowymi w stopach
betonowych B-15 20x56x40 cm. (stopy wykonać dokładnie pod stojakami ławek).
6. 2 pojemniki na śmieci o pojemności 50 l – obudowa betonowa, zbrojona (z betonu płukanego),
pojemnik stalowy, ocynkowany.
Konstrukcja urządzeń:
• fundamenty – dostosowane do wyrobu i zgodne z Polskimi i Europejskimi normami;
• mocowanie do podłoŜa drewnianych urządzeń zabawowych – metalowe kotwy, podnoszące
belki o 10 cm ponad poziom gruntu;
• kotwy do osadzenia urządzeń zabawowych w betonie – kotwy stalowe ocynkowane,
chroniące drewno przed szkodliwym wpływem wilgoci z gruntu;
• drewno do konstrukcji :
- drewno okrągłe toczone o 14 lub belki drewniane z drewna iglastego rdzeniowego
lub bezrdzeniowego o przekroju okrągłym lub kwadratowym 100 – 120 mm,
- drewno klejone warstwowo,
- impregnowane drewno klejone,
- wałki impregnowane ciśnieniowo,
- deski, malowane środkami ochronnymi i lakierowane dwukrotnie;
• konstrukcje metalowe – stalowe, spawane rury i profile zamknięte, zabezpieczone
antykorozyjnie i malowane farbami odpornymi na warunki zewnętrzne np. proszkowo;
• łańcuchy do urządzeń zabawowych – stal nierdzewna;
• elementy łączeniowe - śruby ocynkowane z nakrętkami zabezpieczonymi przed odkręceniem
• plastikowymi lub metalowymi zaślepkami;
• metalowe elementy uchwytów, rurek i poręczy – stal nierdzewna ocynkowana, malowana
metodą proszkową;
• elementy plastikowe– tworzywa sztuczne: poliwęglan lub polipropylen, które moŜna poddać
recyklingowi;
• sklejki uŜywane do urządzeń zabawowych :
- wodoodporne,
- oklejane ( laminowane ) filmem melaminowym lub foliami fenylowymi,
- krawędzie zabezpieczane farbami utwardzonymi lub środkami poliuretanowymi
przed wilgocią;
• posadowienie urządzeń zabawowych w gruncie na głębokości min. 60 cm;
• wszystkie urządzenia zabawowe powinny posiadać certyfikaty bezpieczeństwa;
Urządzenia zabawowe powinny być wykonane zgodnie z obowiązującymi normami PN-EN
1176-1/7 i posiadać certyfikaty Cobrabid BBC.
Instalacja urządzeń
Instalację urządzeń zabawowych naleŜy wykonać w sposób zapewniający maksymalne
bezpieczeństwo uŜytkownikom. MontaŜ urządzeń naleŜy wykonać ściśle z zaleceniami producenta.
3.2. Nawierzchnie utwardzone
Chodnik pomiędzy drogą a budynkiem LOK wykonać z kostki betonowej prasowanej (40% kolorowa +
60% szara) gr. 6 cm na podbudowie z piasku grubego grub. 10-20 cm stabilizowanej mechanicznie.
OkrawęŜnikowanie obrzeŜem betonowym 6x20 cm wtopionym w teren na ławie betonowej B-10.
Ciąg pieszo-jezdny i utwardzenie terenu przed budynkiem LOK wykonać z kostki betonowej
prasowanej (20% kolorowa + 80 % szara) gr. 8 cm klasy 50MPa o nasiąkliwości nie większej niŜ 5%
i mrozoodporności F125, na podsypce cementowo-piaskowej 1:4 grub. 6 cm z podbudową z pospółki
bez frakcji pylastej, grub. min. 20 cm, zagęszczonej mechanicznie do ID=0,6. OkrawęŜnikowanie
obrzeŜem betonowym 8x30 cm wtopionym w teren na ławie betonowej B-10.
Spadek poprzeczny ciągów komunikacyjnych – 2%
Nawierzchnię chodnika (dojście do placu zabaw) wykonać z kruszyw naturalnych - grys 8-31,5 mm
gr. 10 cm. OkrawęŜnikowanie obrzeŜem betonowym 6x20 cm wtopionym w teren na ławie betonowej
(B-10).
3.3. Prace rozbiórkowe
Rozebrać elementy zbiornika ppoŜ.
3.4. Ukształtowanie terenu
Projektowane zagospodarowanie nie ingeruje w istniejące ukształtowanie terenu. Przewiduje jedynie
zasypanie wgłębienia po zbiorniku p.poŜ.
7
3.5. Zieleń projektowana
Niniejszy projekt nie przewiduje nowych nasadzeń drzew i krzewów. Po zakończeniu prac
budowlanych tereny zielone naruszone w trakcie prowadzenia prac naleŜy uporządkować i odtworzyć.
Na terenie przeznaczonym pod plac zabaw naleŜy nawieść ok. 20 cm ziemi urodzajnej i posiać trawę.
3.6. Ogrodzenie
Rozebrać istniejące ogrodzenie z siatki na słupkach stalowych wraz z cokołem.
Ogrodzenie wykonać z siatki ogrodzeniowej ślimakowej z drutu ocynkowanego 4 mm N7, wysokości
150 cm, na słupkach stalowych fi 50/3 mm, na cokole. Słupki pomalować dwukrotnie farbą
chlorokauczukową. Cokół betonowy B-15 szer. 20 cm, wystający nad poziom terenu 30 cm.
Zagłębienie cokołu w gruncie 60 cm. Dylatacja pionowa cokołu w odstępach ≤ 10,0 m.
Przed wejściem głównym do budynku, rozebrać część istniejącego przęsła metalowego i zamontować
furtkę rozwieraną z elementów stalowych, (z prętów stalowych w kątowniku – kształt dopasować do
istniejącego ogrodzenia) o wym. S=1,20 m, H=1,65 m, na słupkach z profili stalowych zamkniętych.
Furtka wyposaŜona w klamki i zamek z wkładką patentową.
Istniejące ogrodzenie z przęseł stalowych oczyścić i pomalować dwukrotnie farba chlorokauczukową.
4. Zestawienie powierzchni działki objętej opracowaniem
•
464,8 m
2
- budynek LOK
31,9 m
2
- budynek gospodarczy
680,4 m
2
- projektowany ciąg pieszo-jezdny i nawierzchnia z kostki betonowej gr. 8 cm
25,0 m
2
- projektowane dojścia z kostki betonowej gr. 6 cm
40,2 m
2
- projektowane dojścia z kruszywa naturalnego - grys
•
151,6 m
2
- opaski odwadniające i opasko-chodniki przy istniejącym budynku
(przewidziane do wykonania przy termomodernizacji budynku)
•
2 906,1 m
•
•
•
•
2
- powierzchnia zieleni w granicach działki (w tym plac zabaw dla dzieci
2
– 860 m )
----------------------------------------------------------------------------------4 300,0 m
2
- ogółem powierzchnia działki
5. Informacje dotyczące ochrony konserwatorskiej
•
W obrębie terenu opracowania, ani w bezpośrednim sąsiedztwie nie ma obiektów wpisanych
do rejestru zabytków
•
W obrębie terenu opracowania, ani w bezpośrednim sąsiedztwie nie ma obiektów
ani obszarów objętych ochroną.
•
Teren nie jest objęty obowiązującym Planem Zagospodarowania Przestrzennego Gminy
a zakres zamierzenia inwestycyjnego nie powoduje obowiązku uzyskania decyzji o warunkach
zabudowy i zagospodarowania terenu.
6. Wpływ eksploatacji górniczej na teren zamierzenia inwestycyjnego
W obrębie terenu opracowania, ani w bezpośrednim sąsiedztwie nie występują obszary eksploatacji
górniczej
7.1. ZagroŜenia środowiska naturalnego
Planowana inwestycja nie przewiduje wprowadzenia funkcji ani stosowania urządzeń mogących
być zagroŜeniem dla środowiska naturalnego. Wszystkie stosowane materiały muszą posiadać
wymagane atesty i obowiązujące świadectwa dopuszczenia do stosowania w budownictwie
8
lub jeśli są przedmiotem Norm Państwowych, zaświadczenie producenta potwierdzające
ich zgodność z postanowieniami odpowiednich norm.
7.2. ZagroŜenia higieny i zdrowia uŜytkowników projektowanych obiektów i ich otoczenia
Projektowane zagospodarowanie terenu nie przewiduje wprowadzenia funkcji a stosowania
urządzeń mogących być zagroŜeniem dla higieny i zdrowia uŜytkowników. Projektowane elementy
zagospodarowania spełniają wymagania Warunków technicznych jakim powinny odpowiadać
budynki i ich usytuowanie oraz norm branŜowych.
7.3. Bezpieczeństwo poŜarowe
•
Projektowane zagospodarowanie terenu nie stanowi zagroŜenia poŜarowego
•
Projektowane zagospodarowanie umoŜliwia dojazd słuŜb ratowniczych
•
Zabezpieczenie w środki ochrony p.poŜ. w budynku istniejącym budynku (LOK)
•
Instalacja wodociągowa istniejąca na zewnątrz budynku – hydrant na terenie działki
8. Uwagi
•
Wykonanie i odbiór elementów małej architektury na podstawie aprobat technicznych ITB,
atestów higienicznych, wymogów p.poŜ, warunków technicznych stosowania i Polskich Norm,
specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót.
•
W trakcie realizacji projektu naleŜy stosować materiały i wyroby posiadające obowiązujące
świadectwa dopuszczenia do stosowania w budownictwie lub jeśli są przedmiotem Norm
Państwowych, zaświadczenie producenta potwierdzające ich zgodność z postanowieniami
odpowiednich norm.
•
Wszelkie materiały powinny być stosowane zgodnie z instrukcjami producenta i dokumentacją
projektową opracowaną dla określonego zadania.
•
Wszelkie roboty budowlane winny być prowadzone zgodnie z niniejszym projektem
budowlanym oraz projektem wykonawczym i specyfikacją techniczna wykonania i odbioru
robót sporządzonymi na potrzeby przedmiotowej inwestycji.
•
Wszelkie roboty budowlane winny być prowadzone zgodnie ze sztuka budowlaną i polskimi
normami.
Opracował:
ElŜbieta Mierzejewska
Lucyna Szymańska
9
B. ADAPTACJA BUDYNKU
STRAśNICY OSP
Część opisowa
1. Dane ogólne
2. Ocena stanu technicznego budynku
3. Zakres i rodzaj planowanych prac
4. Wykaz pomieszczeń i powierzchni przed remontem
5. Wykaz pomieszczeń i powierzchni po remoncie
6. Projektowane rozwiązania
7. Instalacje
8. Bezpieczeństwo uŜytkowania
10. Uwagi
11. Technologia bloku Ŝywienia socjalnego
Część rysunkowa
Rys. nr B-1. Rzut parteru – projekt, skala 1:100
Rys. nr B-2. Technologia bloku Ŝywienia, skala 1:50
Rys. nr B-3. Rzut piwnic – projekt, skala 1:100
Rys. nr B-4. Zestawienie stolarki drzwiowej i okiennej, skala 1:100
Rys. nr B-5. Rzut parteru – inwentaryzacja, skala 1:100
Rys. nr B-6. Rzut piwnic – inwentaryzacja, skala 1:100
10
1. Dane ogólne
1.2. Przedmiot opracowania
Przedmiotem opracowania jest „Projekt budowlano - wykonawczy adaptacji pomieszczeń budynku
straŜnicy OSP na Lokalny Ośrodek Kultury w msc. Ulatowo-Pogorzel"
Remont budynku obejmuje roboty budowlane wewnętrzne.
1.2. Program uŜytkowy
Zakresem powyŜszego opracowania objęto remont części pomieszczeń budynku, tj:
• pomieszczenia, które wykorzystywane są na świetlicę wiejską dla dzieci w wieku przedszkolnym
z blokiem Ŝywienia socjalnego
• pomieszczenia sanitariatów z przystosowaniem ich dla osób niepełnosprawnych
• pomieszczenia piwniczne – istniejącą kotłownię opalaną paliwem stałym modernizuje się
na kotłownie olejową z wydzieleniem pomieszczenia gospodarczego
Dokładny zakres opracowania pokazano na rysunkach i w szczegółowych przedmiarach robót.
Planowane roboty remontowe pomieszczeń budynku mają na celu przystosowanie obiektu
na potrzeby Lokalnego Ośrodka Kultury, dostosowanie pomieszczeń do obowiązujących przepisów
higieniczno-sanitarnych, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz poprawę stanu technicznego
i estetyki obiektu.
Planowane roboty remontowe nie naruszają istniejącego układu konstrukcyjnego budynku.
1.3. Charakterystyka budynku
Dane techniczne budynku
Budynek zrealizowano jako wolnostojący o konstrukcji murowanej, parterowy,
częściowo podpiwniczony.
• powierzchnia uŜytkowa - 392,94 m²
• powierzchnia zabudowy - 416,34+48,49 m² (po dociepleniu ścian)
• długość budynku 40,86 m
• szerokość budynku – 10,98 (9,46) m
• wysokość części nadziemnej - 8,82 m
Konstrukcja budynku
•
•
•
•
•
•
•
•
Ławy fundamentowe – Ŝelbetonowe wylewane na mokro.
Ściany fundamentowe – betonowe wylewane na mokro
Konstrukcja ścian: zewnętrzne – murowane, cegła pojedyncza pełna, cegła 3 NF i beton
komórkowy gr. 38 cm, konstrukcyjne wewnętrzne - cegła pojedyncza pełna, cegła 3 NF i
beton komórkowy, ściany działowe – cegła pojedyncza pełna i beton komórkowy
Stropy i stropodachy– Ŝelbetowe wylewane na mokro
Więźba dachowa – drewniana
Ściany kominowe: z kanałami wentylacyjnymi z cegły pełnej
Filarki międzyokienne – murowane z cegły
Izolacje wodoochronne – poziome i pionowe
Wykończenie zewnętrzne
•
•
•
•
•
Cokół – betonowy
Ściany – cegła
Pokrycie dachu – płyty faliste azbestowo-cementowe
Rynny i rury spustowe – brak
Pas podrynnowy, fartuchy i podokienniki – blacha ocynkowana i powlekana
Uwaga:
Budynek przeznaczony do termomodernizacji wg projektu budowlanego z listopada 2008 r.
Charakterystyka ekologiczna budynku
Planowany remont budynku nie wywiera negatywnego wpływu na środowisko przyrodnicze,
zdrowie ludzi i sąsiednie obiekty. Obiekt wyposaŜony jest w niezbędne przyłącza infrastruktury
technicznej. Ciepło do budynku dostarczane jest istniejącej kotłowni opalanej paliwem stałym,
która zostanie zmodernizowana na kotłownię olejową. Nie stwarza negatywnego wpływu
na środowisko. Odprowadzenie ścieków z budynku szkoły do szczelnego szamba, które jest
okresowo opróŜniane przez specjalistyczne firmy. (w najbliŜszych latach planowana jest
kanalizacja gminna). Śmieci gromadzone są w zamkniętych pojemnikach i okresowo wywoŜone
na wysypisko śmieci.
11
2. Ocena stanu technicznego budynku
Budynek został wybudowany, jako wolnostojący, o konstrukcji murowanej.
W trakcie eksploatacji budynku na istniejącym stropodachu pokrytym wykonana została więźba
dachowa drewniana pokryta płytami falistymi azbestowo-cementowymi. Wymieniono stolarkę
okienną na okna z profili PVC i drzwi zewnętrzne drewniane na drzwi z profili aluminiowych
(pozostały do wymiany 4 szt.). Wykonana została instalacja centralnego ogrzewania. W roku
2008 wykonano remont pomieszczenia sali widowiskowej oraz remont części sanitariatów przy
świetlicy dla dzieci.
Kondycja techniczna budynku dobra. Nie stwierdzono zuŜycia technicznego elementów
konstrukcyjnych: ścian nośnych, stropów, więźby dachowej.
PowaŜne zastrzeŜenia budzi stan elewacji budynku, widoczne liczne ślady przemarzania
murów. Występują wady technologiczne typu przemarzanie ścian. Strop pomiędzy piętrem
a poddaszem nieuŜytkowym, nie spełnia wymagań obowiązujących norm izolacyjności cieplnej.
Powoduje to pogorszenie warunków uŜytkowo-estetycznych w budynku [zawilgocenia i pleśnie,
zwiększone zapotrzebowanie na energię cieplną niezbędną do ogrzania budynku].
Płyty azbestowo-cementowe, na wskutek długoletniej eksploatacji uległy częściowemu
uszkodzeniu (miejscami popękane, odłamane końcówki), występują nieszczelności pokrycia
dachowego). Obróbki blacharskie z blachy ocynkowanej – przerdzewiałe. Brak systemu
odwodnienia budynku (rynny i rury spustowe). Brak opasek przy budynku. Schody wejściowe
do budynku i podjazd dla osób niepełnosprawnych – betonowe, brak okładzin. Balustrady
nie spełniają wymogów – za niskie, zuŜyte na wskutek eksploatacji. Brak schodów wejściowych
do pomieszczeń piwnicznych. Instalacja odgromowa nie spełnia swojej funkcji, nie została
odbudowana po wykonaniu remontu dachu.
W listopadzie 2008 r. został opracowany projekt budowlany na termomodernizację budynku
(docieplenie ścian zewnętrznych, docieplenie stropu, wymiana stolarki drzwiowej zewnętrznej),
wymianę pokrycia dachowego i systemu odwodnia budynku, wykonanie opaski odwadniającej,
remont schodów wejściowych i daszków nad wejściami, zakończenie budowy podjazdu dla osób
niepełnosprawnych. W wyniku przetargu, został wyłoniony wykonawca robót. Prace remontowe
w zakresie j/w mają być wykonane do 31 sierpnia 2009 r.
Pomieszczenia wymagają remontu w wyniku eksploatacji budynku. ZuŜyte wykładziny
podłogowe. Posadzki w części pomieszczeń betonowe, w części pomieszczeń z gresu - miejscami
uszkodzone mechanicznie - nie spełniają obowiązujących wymogów dla obiektów uŜyteczności
publicznej.
Tynki w wielu miejscach wykazują utratę przyczepności do podłoŜa, kruszą się, nierówne, płatami
odpada powłoka malarska. Stolarka drzwiowa wewnętrzna częściowo drewniana, zuŜyta w wyniku
wieloletniej eksploatacji.
Sanitariaty nie spełniają wymogów w świetle obowiązujących przepisów, brak jest wydzielonej
łazienki dla osób niepełnosprawnych. Układ funkcjonalny i wyposaŜenie zespołów łazienek
wymaga gruntownej przebudowy. Pomieszczenie do podgrzewania posiłków spełnia wymogów.
Istniejąca instalacja elektryczna nie spełnia obowiązujących wymogów bezpieczeństwa.
Wykonana jest instalacja aluminiowa, występują częste awarie instalacji, brak jest odpowiednich
zabezpieczeń, niewłaściwe oświetlone pomieszczenia, brak odpowiedniej ilości gniazd
wtyczkowych.
Istniejące urządzenia sanitarne (umywalki, miski ustępowe zuŜyte wiekiem).
Stwierdzam, Ŝe stan techniczny konstrukcji budynku nie budzi zastrzeŜeń.
Poza pracami przewidzianymi do wykonania w chwili obecnej, istnieje konieczność wykonania
innych robót remontowych pomieszczeń budynku mających na celu poprawę stanu technicznego
i estetyki oraz dostosowanie obiektu do obowiązujących przepisów higieniczno-sanitarnych,
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
3. Zakres i rodzaj planowanych prac
roboty budowlane
• roboty przygotowawcze i rozbiórkowe – rozbiórka ścianek działowych, rozkucia
w ścianach murowanych z cegły na otwory wykucie ościeŜnic drzwiowych, rozbiórka warstw
posadzkowych, skucia tynków;
• roboty murarskie – murowanie ścian z betonu komórkowego i cegły, zamurowania otworów
drzwiowych;
• montaŜ stolarki drzwiowej wewnętrznej i okna podawczego;
12
•
•
•
•
roboty tynkarskie – tynkowanie ścian – tynki cementowo-wapienne i mozaikowe
pokrywanie ścian i podłóg – posadzki z płytek GRES i terakoty, okładanie ścian płytkami
ceramicznymi, sufity podwieszone z włókien mineralnych;
roboty malarskie – malowanie farbą lateksową i emulsyjną akrylową ścian i sufitów,
malowanie farbą olejna lamperii, malowanie farba poliwinylową ościeŜnic drzwiowych;
inne roboty wynikające z technologii robot
roboty sanitarne
według odrębnego opracowania
roboty elektryczne
według odrębnego opracowania
4.
Wykaz pomieszczeń i powierzchni przed remontem
Nr
pom.
Nazwa pomieszczenia
Pow. pom.
2
[m ]
Rodzaj podłogi
Uwagi:
Parter
1.1
holl
1.2
sanitariaty
1.3
pom. gospodarcze
1.4
sala widowiskowa
1.5
sanitariaty
14,55 gres
3,70 gres
15,34 gres
122,17 gres+panele podł.
3,32 płytki antypoślizg.
1.5A komunikacja
4,66 beton
1.5B pom. gospodarcze
3,78 beton
1.6
pom. do podgrzewania posiłków
18,81 gres+beton
1.7
świetlica-pokój zabaw
28,47 wykładzina dywan.
1.7A świetlica-stołówka
Powierzchnia uŜytkowa
poza zakresem
opracowania
poza zakresem
opracowania
50,00 gres
264,80
Piwnica
0.1
pomieszczenie gospodarcze
24,85 beton
0.2
kotłownia
21,68 beton
46,53
GaraŜe
1.8
garaŜ
41,64 beton
1.9
garaŜ
41,64 beton
83,28
Powierzchnia uŜytkowa ogółem
394,61
13
5.
Wykaz pomieszczeń i powierzchni po remoncie
Nr
pom.
Nazwa pomieszczenia
Pow. pom.
2
[m ]
Rodzaj podłogi
Uwagi:
Parter
1.1
1.2
holl
sanitariaty kobiet i osób
niepełnosprawnych
1.2A sanitariaty męŜczyzn
10,52 gres antypoślizg.
1.3
pom. gospodarcze
1.4
sala widowiskowa
122,17 gres+panele podł.
1.5
sanitariaty
1.5A komunikacja
1.5B sanitariaty
1.6
pom. do podgrzewania posiłków
1.6A zmywalnia
1.7
świetlica-pokój zabaw
1.7A świetlica-stołówka
poza zakresem
opracowania
poza zakresem
opracowania
28,47 wykładzina dywan.
50,00 gres
263,68
Piwnica
0.1
pomieszczenie gospodarcze
20,73 gres
0.2
magazyn paliw
11,64 gres
0.3
kotłownia
13,61 gres
45,98
GaraŜe
1.8
garaŜ
41,64 beton
1.9
garaŜ
41,64 beton
83,28
Powierzchnia uŜytkowa ogółem
6.
392,94
Projektowane rozwiązania
Projekt nie przewiduje zmian konstrukcyjnych budynku.
6.1. Pomieszczenia parteru
Projekt nie przewiduje zmian konstrukcyjnych budynku.
1. Nowe ścianki działowe i uzupełnienia ścian wykonać z bloczków gazobetonowych kl. M 500
oraz cegły pełnej klasy 15 na zaprawie cementowo-wapiennej marki 3Mpa otynkowane
obustronnie tynkiem cementowo-wapiennym gr. 1,5 cm.
W nowobudowanych ściankach, na wysokości górnej krawędzi projektowanych drzwi wykonać
wieńco-nadproŜe Ŝelbetonowe o przekroju 12x20 cm (6x20 cm) z betonu B 15 zbrojony
prętami Ŝebrowanymi 4 x fi 10 mm (stal A-III-34GS), strzemiona co 20 cm ze stali gładkiej
fi 6 mm ( nad otworami drzwiowymi co 15 cm)
2. Wymienić stolarkę drzwiową. Skrzydła drzwiowe, wewnątrz pomieszczeń sanitariatów,
zamontować płycinowe gładkie, wypełnione płytą wiórową otworową, w kolorze białym.
Skrzydła drzwiowe z korytarza do poszczególnych pomieszczeń płycinowe, gładkie,
wypełnione pytą wiórową otworową, oklejone okładziną drewnopodobną. (skrzydło drzwiowe
pomiędzy pom. do podgrzewania posiłków a świetlicą z wbudowanym okienkiem podawczym.
(wykaz stolarki na rysunku). OścieŜnice drzwiowe stalowe, malowane farba poliwinylową.
14
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
W ścianie ze świetlicy do zmywalni zamontować okno podawcze o wym.70x100 cm z profili
aluminiowych, białe, szklone szybą pojedyńczą bezpieczną, podział konstrukcji w pionie
(górne okno stałe i unosząca się do góry część przesuwna). Zamontować parapet
z konglomeratu marmurowego - elementy grubości 4 cm i szerokości 60 cm. NadproŜe
w ścianie wykonać stalowe 2x[140 o długości l=120 cm połączone ze sobą płaskownikami
(przewiązkami) o szerokości b=60,0 mm i grubości g=5,0 mm w odstępie l=200 mm,
wykonanymi ze stali St3SX. Spoina pachwinowa 3 mm na całej długości połączenia.
Przed przystąpieniem do rozkucia naleŜy wykonać stemplowanie stropu o rozstawie stempli
co 50 cm. PodłoŜe pod stemplami musi być stabilne. Oparcie na murze min. 25 cm. Oparcie
na murze min. 25 cm. Zamontowane nadproŜe naleŜy owinąć siatką Rabitza i zabetonować
betonem B 20. Po wykonaniu wszystkich czynności i związaniu betonu moŜna dokonać
ręcznej rozbiórki ścian z cegły.
W sanitariatach dla osób niepełnosprawnych zamontować uchwyt przy umywalce (prosty
długości 600 mm mocowany do ściany) i poręcz WC z mocowaniem ścienno-podłogowym
lub uchylny mocowany do ściany. Uchwyty wykonane z rurek ze stali nierdzewnej o średnicy
34 mm.
Wymienić kratki wentylacyjne i udroŜnić kanały wentylacyjne. Do pomieszczenia 1.5B
wykonać wentylację przewodami wentylacyjnymi prostokątnymi o przekroju 204x60 mm
z PCV systemu np. DOMUS SUPERTUBA 125 (ew. kanał okrągły fi 125 mm “spiro”)
i obudować płytami g.k. Do pomieszczenia 1.6 i 1.7 (patrz projekt) wykonać wentylację z rur
PCV i obudować płytami g.k.. W sanitariatach 1.2A i pomieszczenia gospodarczego 1.3
(zgodnie z rysunkami), wykonać wentylację w ścianach zewnętrznych, montując wywietrzaki
2
ścienne (okrągłe/prostokątne) o przekroju min. 150 cm . (Kanał wylotowy z labiryntem
tłumiącym hałas i zaopatrzony w filtr powietrza. Z zewnątrz siatka i osłona przeciwdeszczowa.
Od wewnątrz zabezpieczony kratką).
W stropie pomiędzy piętrem a poddaszem nieuŜytkowym zamontować schody strychowe
czterosegmentowe ( 70x120 cm) wyposaŜony w klapę termoizolacyjną z dwóch stron
w kolorze białym oraz metalową poręcz np. KOMFORT (LWK) firmy Fakro
Rury kanalizacyjne i wod.-kan. obudować płytami g.k. wodoodpornymi, po uprzednim
zaizolowaniu wełną mineralną.
Powierzchnię sufitów, po uzupełnieniu tynków (w miejscach spękań ułoŜyć pasy siatki),
wykonaniu przecierki powierzchni z zeskrobaniem istniejącej farby zagruntować preparatem
wzmacniającym podłoŜe, połoŜyć dwuwarstwową gładź ze szpachli gipsowej, zagruntować
i dwukrotnie pomalować farbą emulsyjną akrylową białą. W pomieszczeniach wskazanych
na rysunku zamontować sufity podwieszane na ruszcie metalowym wypełniony płytami
z włókien mineralnych o wymiarach 600x600 mm
Na ścianach wykonać przecierkę powierzchni z zeskrobaniem istniejącej farby, uzupełnić
tynki, zagruntować powierzchnię preparatem wzmacniającym podłoŜe, wyrównać
(pionowanie) powierzchnię gipsową zaprawą tynkarską np. "goldband". Na krawędziach
wypukłych zamontować kątowniki aluminiowe. Na ścianach w sanitariatach, pomieszczeniu
do podgrzewania posiłków, zmywalni i pomieszczeniu gospodarczym ułoŜyć glazurę 20x25
cm (klej i fugi – elastyczne, wodoodporne) do wys. 2,00-2,25 m (płytki w poszczeg.
pomieszczeniach w dwóch kolorach). Na ścianach hollu do wysokości 2,0-2,05 m,
po uprzednim nałoŜeniu emulsji gruntującej, wykonać tynków mozaikowy (kamyczek)
z zaprawy wielkości kamienia 1,2 mm. Na ścianach powyŜej powierzchni zmywalnej
oraz w pozostałych pomieszczeniach połoŜyć dwuwarstwową gładź ze szpachli gipsowej,
zagruntować i dwukrotnie pomalować farbą lateksową w kolorach jasnych (sanitariaty,
pomieszczenie do podgrzewania posiłków, zmywalnia, pom. gospodarcze i wiatrołap farbą
emulsyjną)
Posadzki w sanitariatach (ze spadkiem 0,5 % w kierunku spustów) z terakoty antypoślizgowej
o wym. 20x20 cm. Posadzki w pozostałych pomieszczeniach wykonać z gresu szkliwionego
o fakturze antypoślizgowej, 4-5 klasa ścieralności, gat. I, (gres układany w dwóch-trzech
kolorach, wzory proste).
Wykonać inne roboty wynikające z technologii robót.
Wykonać remont instalacji wod-kan – wg odrębnego opracowania
Wykonać wymianę instalacji elektrycznej wewnętrznej zgodnie z załączonym projektem
instalacji elektrycznej.
6.1. Pomieszczenia piwnic
1. Rozebrać ściankę działową .
2. W kotłowni i magazynie paliw skuć warstwy posadzkowe i pogłębić piwnice (docelowa
wysokość pomieszczeń 250 cm), a następnie wykonać warstwy posadzkowe (15 cm beton
B-7,5, styropian FS-20 gr. 5 cm, izolacja z folii PE gr. 0,2 mm, posadzka betonowa z betonu
B-15 gr. 5 cm)
15
3. Pomiędzy kotłownią a pomieszczeniem gospodarczym wymurować ścianę działową
z bloczków gazobetonowych gr. 24 cm kl. M 500 na zaprawie cementowo-wapiennej
marki 3Mpa otynkowaną obustronnie tynkiem cementowo-wapiennym gr. 1,5 cm. Ścianę
posadowić na ławie betonowej (z betonu B-15) szer. 25 cm, zbrojonej prętami Ŝebrowanymi
4 x fi 12 mm (stal A-III-34GS), strzemiona co 25 cm ze stali gładkiej fi 6 mm.
4. Pomiędzy kotłownią a magazynem oleju wymurować ściankę działową z bloczków
gazobetonowych gr. 12 cm kl. M 500 na zaprawie cementowo-wapiennej marki 3Mpa
otynkowaną obustronnie tynkiem cementowo-wapiennym gr. 1,5 cm. Na wysokości górnej
krawędzi projektowanych drzwi wykonać wieńco-nadproŜe Ŝelbetonowe o przekroju 12x20
cm z betonu B 15 zbrojony prętami Ŝebrowanymi 4 x fi 10 mm (stal A-III-34GS), strzemiona
co 20 cm ze stali gładkiej fi 6 mm. Zamontować drzwi stalowe przeciwpoŜarowe pełne o
odporności ogniowej 60 minut (EI 60)
5. W miejscu wskazanym na rysunku wykonać murek betonowy szer. 15 cm i wys. 30 cm
powyŜej poziomu posadzek (taca na zbiorniki oleju) z betonu B-17,5. W górnej części ścianki
zbrojenie z prętów Ŝebrowanych 4 x fi 12 mm (stal A-III-34GS), strzemiona co 25 cm ze stali
gładkiej fi 6 mm.
6. Wykonać tynki na stropach i ścianach z zaprawy cementowo-wapiennej gr. 1,5 cm.
7. W kotłowni wykonać płytę fundamentową pod kocioł z betonu B-17,5 o wym. 140 x 80 cm
i wys. 10 cm powyŜej poziomu posadzek, płyta zbrojona krzyŜowo prętami Ŝebrowanymi
fi 10 mm (stal A-III-34GS), oczka co 15 cm.
8. W kotłowni i magazynie oleju posadzkę, cokół i obłoŜenie tacy na zbiornik oleju wykonać
z gresu olejoodpornego. Posadzkę w pomieszczeniu gospodarczym, po uzupełnieniu warstwy
wyrównawczej, wykonać z gresu technicznego.
9. Ściany do wys. 2 m pomalować dwukrotnie farbą olejną, stropy i ściany powyŜej powierzchni
zmywalnej pomalować dwukrotnie farbą emulsyjną.
10. Wykonać inne roboty wynikające z technologii robót.
6.3. GaraŜe
Po uzupełnieniu tynków i przygotowaniu powierzchni, ściany do wysokości 2,0 m pomalować
dwukrotnie farbą olejną, stropy i ściany powyŜej powierzchni zmywalnej pomalować dwukrotnie
farbą emulsyjną. Wymienić drzwi pomiędzy garaŜami na drzwi stalowe techniczne. Wykonać
posadzkę betonową z betonu B-20, gr. 5 cm, zatarta na gładko.
Zasady ogólne przy pracach rozbiórkowych i wyburzeniowych
Przed przystąpieniem do robót rozbiórkowych naleŜy wykonać bezwzględnie wszystkie niezbędne
zabezpieczenia, jak oznakowanie i ogrodzenie terenu robót, zgromadzenie potrzebnych narzędzi
i sprzętu, oraz wykonać urządzenia o usuwania z budynku materiałów z rozbiórki. Pracownicy
zatrudnieni przy robotach rozbiórkowych powinni być zaznajomieni z zakresem prac
do wykonania. Przy prowadzeniu prac rozbiórkowych naleŜy przestrzegać wszystkich
obowiązujących przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy i bezwzględnie stosować wszystkie
przewidziane przy tych robotach urządzenia zabezpieczające i ochronne. Pracownicy powinni być
zaopatrzeni w odzieŜ roboczą oraz hełmy, okulary i rękawice ochronne oraz komplet potrzebnych
narzędzi. Przy rozbiórce gruz i drobne materiały naleŜy usuwać przez zsypy. Niedopuszczalne
jest zrzucanie ich na niŜsze stropy. Roboty rozbiórkowe prowadzić ręcznie. Zwalanie ścian
metodą podcinania jest zabronione. Rozbiórkę naleŜy wykonywać w następującej kolejności:
• rozbiórka urządzeń i instalacji
• rozbiórka drzwi
• rozbiórka ścianek działowych, wykucia w ścianach
• rozbiórka warstw posadzkowych
Przy robotach rozbiórkowych naleŜy dąŜyć do odzyskania w maksymalnym stopniu materiałów
i elementów nadających się do ponownego wbudowania.
Rozbiórka urządzeń i instalacji
Do rozbiórki urządzeń i instalacji elektrycznej, gazowej, telefonicznej, c.o., ciepłej wody,
wodociągowej, kanalizacyjnej itp. moŜna przystąpić dopiero po stwierdzeniu, Ŝe wszystkie te
instalacje zostały odłączone od sieci przez pracowników właściwej instytucji oraz Ŝe dokonano
wpisu do dziennika budowy. DemontaŜ instalacji powinni wykonywać pracownicy odpowiednich
specjalności. Rozbiórkę naleŜy rozpoczynać od demontaŜu armatury, aparatów, grzejników,
wanien, umywalek, misek klozetowych itp., a następnie dopiero przejść do demontaŜu
przewodów. Rozbieranie instalacji elektrycznych rozpoczyna się równieŜ od demontaŜu oprawek,
wyłączników itp. urządzeń instalacji elektrycznej, a następnie zdejmuje się przewody.
16
Rozbiórka okien drzwi
Przed przystąpieniem do demontaŜu drzwi naleŜy ustalić, które z nich nadają się do dalszego
wykorzystania.
NaleŜy teŜ sprawdzić, czy wskutek osiadania lub uszkodzenia nadproŜa ościeŜnice nie spełniają
funkcji podpory ściany. W takim przypadku wyjmuje się je dopiero przy rozbiórce ściany, lub po
wzmocnieniu nadproŜa. Drzwi w dobrym stanie naleŜy przed demontaŜem zabezpieczyć.
Rozbiórka ścian
Rozbiórki ścian nie moŜna wykonywać przez zwalenie ich na strop, gdyŜ w ten sposób moŜna
spowodować drgania konstrukcji budynku i osłabienia konstrukcji nośnej. Ze ścian tynkowanych
naleŜy usunąć tynk, a następnie rozebrać je warstwami. W podobny sposób naleŜy rozbierać
ściany wykonane z większych elementów. Przy pracy stosować lekkie, przesuwne rusztowania.
Urządzenia zabezpieczające i ochronne
Wszystkie niebezpieczne miejsca, jak przejścia i pomosty powinny być zabezpieczone barierami,
a pomosty krawęŜnikami obrzeŜnymi. RównieŜ znajdujące się w pobliŜu prowadzonych robót
rozbiórkowych urządzenia uŜyteczności publicznej, budowle, latarnie, słupy z przewodami
i drzewa powinny być zabezpieczone.
Ubrania ochronne i narzędzia
Robotnicy powinni mieć odzieŜ roboczą, hełmy ochronne, okulary i rękawice, a narzędzia powinny
być utrzymane w dobrym stanie. Przed rozpoczęciem robót robotnicy powinni być pouczeni
o sposobie prowadzenia robót i przepisach bezpieczeństwa pracy.
Bezpieczeństwo publiczne
Wszystkie przejścia dla pieszych i przejazdy w zasięgu robót powinny być zabezpieczone,
a w momencie zagroŜenia wartownicy powinni kierować ruch na drogi okręŜne.
7. Instalacje
7.1. Wentylacja
Istniejąca wentylacja grawitacyjna wspomagana (w pomieszczeniach wskazanych na projekcie)
wentylatorami ściennymi zapalanymi wyłącznikiem światła. Do części pomieszczeń wentylacja
grawitacyjna zostanie wykonana przewodami wentylacyjnymi z rur, do części pomieszczeń
poprzez wywietrzaki ścienne zamontowane w ścianach zewnętrznych.
7.2. Instalacja wodno-kanalizacyjna
Projektuje się wymianę instalacji wod.-kan. wg. odrębnego opracowania
7.3. Instalacja centralnego ogrzewania
Instalacja centralnego ogrzewania istniejąca.
7.4. Instalacja elektryczna
Zgodnie z obowiązującymi normami, wg odrębnego opracowania.
Przy instalacji elektrycznej naleŜy uwzględnić system ochrony poraŜeń TN-C-S zgodnie
z rozporządzeniem Ministra Przemysłu z dnia 8.10.1990 r. w sprawie warunków technicznych
jakim powinny odpowiadać urządzenia elektryczne w zakresie ochrony przeciwporaŜeniowej (Dz.
U. Nr 81 z dnia 26.11.1990 r.)
Szczegółowe wytyczne według projektu elektrycznego.
8. Bezpieczeństwo uŜytkowania
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Wejścia do budynku powinny być ochronione daszkami. Daszek powinien mieć konstrukcję
umoŜliwiającą przeniesienie ewentualnych obciąŜeń, jakie w prawdopodobnym zakresie
moŜe spowodować upadek okładzin elewacyjnych, skrzydeł okiennych lub szyb
Tablice informacyjne, reklamy i podobne urządzenia oraz dekoracje powinny być
tak usytuowane, wykonane i zamocowane, aby nie stanowiły zagroŜenia bezpieczeństwa
dla uŜytkowników budynku i osób trzecich.
Obudowy urządzeń technicznych nie mogą być wysunięte poza płaszczyznę ściany
zewnętrznej budynku o więcej niŜ 0,5 m – przy zachowaniu uŜytkowej szerokości chodnika
oraz zapewnieniu bezpieczeństwa ruchu dla osób z dysfunkcją narządu wzroku.
Oświetlenie i reklamy świetlne nie powinny być uciąŜliwe dla uŜytkowników budynku oraz
powodować olśnienia przechodniów i uŜytkowników jezdni.
Wpusty kanalizacyjne oraz aŜurowe osłony wycieraczek powinny mieć odstępy między
prętami lub średnice otworów nie większe niŜ 20 mm.
Umieszczenie odbojów, skrobaczek, wycieraczek do obuwia lub podobnych urządzeń
wystających ponad poziom płaszczyzny dojścia w szerokości drzwi wejściowych
do budynku jest zabronione.
Okna budynku mają skrzydła otwierane do wewnątrz.
17
8.
9.
10.
11.
W budynku temperatura na powierzchni elementów centralnego ogrzewania,
o
zabezpieczonych przed dotknięciem uŜytkowników, nie moŜe przekraczać 90 C
Nawierzchnia dojść, schodów i pochylni zewnętrznych i wewnętrznych, ciągów
komunikacyjnych w budynku oraz podłóg w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt
ludzi, powinna być wykonana z materiałów niepowodujących niebezpieczeństwa poślizgu.
Posadzki i wykładziny w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi powinny być
wykonane z materiałów antyelektrostatycznych, spełniających warunki określone w Polskich
Normach dotyczących ochrony przed elektrycznością statyczną.
W budynku uŜyteczności publicznej powierzchnie spoczników schodów i pochylni powinny
mieć wykończenie wyróŜniające je odcieniem, barwą bądź fakturą, co najmniej w pasie
30 cm od krawędzi rozpoczynającej i kończącej bieg schodów lub pochylni.
9.1. ZagroŜenia środowiska naturalnego
Planowana inwestycja nie przewiduje wprowadzenia funkcji ani stosowania urządzeń mogących
być zagroŜeniem dla środowiska naturalnego. Wszystkie stosowane materiały muszą posiadać
wymagane atesty i obowiązujące świadectwa dopuszczenia do stosowania w budownictwie
lub jeśli są przedmiotem Norm Państwowych, zaświadczenie producenta potwierdzające
ich zgodność z postanowieniami odpowiednich norm.
9.2. ZagroŜenia higieny i zdrowia uŜytkowników projektowanych obiektów i ich otoczenia
Projektowany remont obiektu nie przewiduje wprowadzenia funkcji i stosowania urządzeń
mogących być zagroŜeniem dla higieny i zdrowia uŜytkowników. Projektowane elementy spełniają
wymagania Warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
oraz norm branŜowych.
9.3. Bezpieczeństwo poŜarowe
• Budynek zaliczony do kategorii zagroŜenia ludzi ZL III.
• Klasa odporności poŜarowej budynku – „D”
• Elementy konstrukcyjne odpowiadają klasie odporności poŜarowej „D” – NRO,
• Oddzielenia przeciwpoŜarowe.
- pomieszczenie kotłowni wydzielone poŜarowe elementami ; ścian – EI 60, strop EI 60,
drzwi EI 30, pomieszczenie magazynowe – ściany – EI120, strop 120,
drzwi EI 60. Projektowany remont nie stanowi zagroŜenia poŜarowego
• Warunki ewakuacyjne
- długość przejścia ewakuacyjnego nie przekracza 40m,
- długość dojścia ewakuacyjnego – nie przekracza 30m
- wyjścia zewnętrzne – szer. powyŜej 0,90m,
• Instalacja hydrantowa w budynku przewidziana do wykonania wg odrębnego projektu –
dwa hydranty 25 z węŜem półsztywnym,
• Instalacje uŜytkowe:
- instalacja odgromowa – zg. z PN.
• Oznakowania znakami bezpieczeństwa wymagają:
- sprzęt i urządzenia przeciwpoŜarowe
- drogi ewakuacyjne
• Podręczny sprzęt gaśniczy –
2
- zgodnie z rozporządzeniem MSWiA – 2 kg proszku gaśniczego na 100m pow.
- masa środka gaśniczego – 8 kg
- ilość gaśnic proszkowych 4 kg – 2 szt. typ GP4x.
• Zaopatrzenie w wodę do zewnętrznego gaszenia poŜaru – jeden hydrant DN 80 w odległości
nie większej niŜ 75m od budynku.
• Droga poŜarowe – zgodnie z rozporządzeniem MSWiW – nie jest wymagany dojazd ppoŜ.
do budynku. Dojazd do budynku –plac utwardzony z moŜliwością manewru pojazdami SPj.
• Usytuowanie i oznakowanie sprzętu gaśniczego zgodnie z PN-92/N-01256/01 I instrukcja
p.poŜ. (po wykonaniu robot naleŜy aktualizować instrukcję przeciwpoŜarową)
10. Uwagi
•
Wykonanie i odbiór elementów na podstawie aprobat technicznych ITB, atestów
higienicznych, wymogów p.poŜ, warunków technicznych stosowania i Polskich Norm,
specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót.
•
W trakcie realizacji projektu naleŜy stosować materiały i wyroby posiadające obowiązujące
świadectwa dopuszczenia do stosowania w budownictwie lub jeśli są przedmiotem Norm
Państwowych, zaświadczenie producenta potwierdzające ich zgodność z postanowieniami
odpowiednich norm.
18
•
Wszelkie materiały powinny być stosowane zgodnie z instrukcjami producenta i dokumentacją
projektową opracowaną dla określonego zadania.
•
Wszelkie roboty budowlane winny być prowadzone zgodnie z niniejszym projektem
budowlanym oraz projektem wykonawczym i specyfikacją techniczna wykonania i odbioru
robót sporządzonymi na potrzeby przedmiotowej inwestycji.
•
Wszelkie roboty budowlane winny być prowadzone zgodnie ze sztuka budowlaną i polskimi
normami.
Przed wejściem głównym do budynku znajduje się podjazd dla osób niepełnosprawnych.
11. Technologia bloku Ŝywienia socjalnego
11.1. Program organizacyjny
Projektowany blok Ŝywieniowy przeznaczony będzie do zabezpieczania warunków doŜywiania
socjalnego dla 10-20 dzieci w wieku przedszkolnym zamieszkałych w miejscowości Ulatowo
Pogorzel i najbliŜszej okolicy oraz przebywających w świetlicy. Przewiduje się, Ŝe doŜywianie
30
00
prowadzone będzie w ciągu 0,5 godz. w ciągu dnia w godzinach 9 – 10 .
Ustala się, Ŝe naczynia powinny być uŜywane jednokrotnie w ciągu jednego dnia.
Po zakończeniu konsumpcji powinny być myte i przechowywane w szafkach do dnia
następnego. Wydawanie posiłków będzie prowadzone przez jedną-dwie osoby pracowników
Szkoły Podstawowej w Ulatowo Pogorzel (zlokalizowanej w odległości ok. 200 m od świetlicy),
przeszkolone i posiadające odpowiednie badania sanitarne dopuszczające do kontaktu
ze środkami Ŝywnościowymi w placówkach Ŝywienia zbiorowego. Blok Ŝywienia będzie
placówka typu samoobsługowego.
11.2. Program organizacyjny
W projektowanym bloku Ŝywienia przewiduje się wydawanie do konsumpcji posiłków
jednodaniowych o jednakowym asortymencie w jednym dniu. Będą to posiłki składające się
alternatywnie z:
• zupa z wkładką mięsną + pieczywo
• kanapki z wędliną lub serem + kawa/herbata + owoce
• bułka typu hot-dog lub pasztecik + zupa do picia (barszczyk, Ŝurek, bulion) + owoce.
Dobowe zapotrzebowanie produktów Ŝywnościowych to:
• zupy – 8 -10 litrów
• wkładki mięsne lub kiełbasa - 2-2,5 kg
• pieczywo: chleb – 4,0 – 5,0 kg lub bułki – 15-20 sztuk
• owoce – 3,5 – 4,0 kg
11.3. Przebieg procesu technologicznego
Blok Ŝywienia będzie zamkniętą placówką gastronomiczną typu zaleŜnego przygotowująca
posiłki na bazie półproduktów gotowych.
Dostawa: półfabrykatów i półproduktów mroŜonych będzie odbywała się specjalistycznym
transportem producentów i dostawców od strony zaplecza. Półprodukty będą przygotowywane
w Zakładzie gastronomicznym w Przasnyszu lub JednoroŜcu a następnie dostarczane w formie
zamroŜonej lub w termosach do Ulatowa Pogorzel.
Do przechowywania towarów łatwo psujących się na zapleczu przewidziano usytuowanie
lodówki.
Na zapleczu nie przewiduje się przygotowywania dań gorących, garmaŜeryjnych i sałatek.
Zakłada się, Ŝe w kuchni będzie: porcjowana wędlina, sery, pieczywo, warzywa konserwowane
oraz podgrzewana dania gorące na kuchence gazowo-elektrycznej czteropalnikowej.
Nie przewiduje się gotowania, smaŜenia i obierania warzyw.
Odpadki poprodukcyjne z kuchni (opakowania jednostkowe i zakwestionowane nie nadające się
do spoŜycia owoce) będą gromadzone w pojemniku a następnie okresowo wynoszone
do wydzielonego, usytuowanego w osłonie śmietnikowej pojemnika na odpadki. Pojemnik
w osłonie winien być zabezpieczony przed owadami i gryzoniami.
Napoje gorące będą przygotowywane w kuchni.
Do mycia sprzętu produkcyjnego przewidziano zlewozmywak dwukomorowy z osączarką
zlokalizowany w zmywalni. Czysty sprzęt będzie przechowywany w zabudowie szafkowej.
19
W związku z tym, Ŝe obiekt będzie funkcjonował w układzie zamkniętym, zlewozmywak będzie
wykorzystywany takŜe do mycia naczyń i sztućców po konsumpcji. Ustala się, Ŝe w zespole
powinien być komplet naczyń i sztućców dla wszystkich konsumentów. Po zakończeniu
konsumpcji brudne naczynia stołowe będą przekazywane do zmywalni naczyń stołowych
okienkiem podawczym. Tam będą myte i wyparzane a następnie przechowywane w szafkach
do dnia następnego. Naczynia czyste składowane będą w szafie przelotowej, dostępnej
ze zmywalni oraz wydawalni posiłków.
Posiłki będą wydawane przez okienko podawcze usytuowane w drzwiach.
Odpadki pokonsumpcyjne (ze względu na małą ich ilość) będą gromadzone w pojemnikach
umieszczonych i okresowo jeden raz dziennie wynoszone na zewnątrz jako odpadki
poprodukcyjne. Alternatywnie przewiduje się, Ŝe odpadki będą rozdrabniane w młynku
koloidalnym zainstalowanym pod zlewozmywakiem w zmywalni naczyń stołowych a następnie
odprowadzane do kanalizacji.
Do przechowywania sprzętu porządkowego oraz środków czystości naleŜy wydzielić miejsce
w szafce stojącej w kuchni. W kuchni usytuowana jest umywalka z zestawem do mycia rąk
i ręcznikami jednorazowego uŜytku oraz kran ze złączką do węŜa.
Zespół Ŝywieniowy będzie korzystał z ogólnie dostępnego śmietnika usytuowanego na terenie
działki świetlicy wiejskiej.
11.4. Zatrudnienie.
W zespole Ŝywienia nie przewiduje się zatrudnienia pracowników stałych. Przewiduje się,
Ŝe posiłki wydawane będą przez przeszkolony personel techniczny zlokalizowanej
w sąsiedztwie szkoły, w ramach obowiązków dodatkowych.
Czas funkcjonowania zespołu będzie krótszy niŜ 4 godziny dziennie. Osoby przygotowujące
i wydające posiłki powinny posiadać przeszkolenie w zakresie minimum sanitarnego oraz
aktualne badania lekarskie dopuszczające do kontaktu ze środkami Ŝywności w placówkach
Ŝywienia zbiorowego. Na potrzeby osób wydających posiłki na zapleczu naleŜy przewidzieć
szafki na odzieŜ ochronną.
11.5. Wytyczne technologiczne
Ściany i sufity
Ściany i sufity we wszystkich pomieszczeniach powinny mieć gładką powierzchnię, pomalowane
farbą emulsyjną w kolorach jasnych. Ściany pomieszczenia do podgrzewania posiłków
i zmywalni, do wysokości 2,0 m od podłogi naleŜy wykonać jako łatwo zmywalne, nienasiąkliwe
wyłoŜone glazurą. W celu czyszczenia, mycia i dezynfekcji połączenie podłóg ze ścianami
jak równieŜ połączenia ścian powinny być wyokrąglone.
NaroŜniki ścian przy głównych traktach komunikacyjnych naleŜy zabezpieczyć
przed uszkodzeniami mechanicznymi.
Otwory okienne i drzwiowe
Celem zapewnienia odpowiedniego oświetlenia naturalnego stosunek powierzchni okien
do powierzchni podłogi powinien wynosić:
• w sali konsumentów - od 1:5 do 1:7
• w kuchni – od 1:6 do 1:8
Konstrukcja okien w kuchni powinna umoŜliwiać wmontowanie ram z siatkami przeciw owadom.
Wszystkie okna powinny otwierać się z poziomu posadzki.
Oświetlenie sztuczne
Oprócz oświetlenia naturalnego pomieszczenia bloku Ŝywieniowego muszą posiadać
oświetlenie sztuczne. Przy projektowaniu oświetlenia naleŜy zwrócić uwagę na sposób
rozmieszczenia punktów świetlnych, zapewniając dostateczna i równomierną jasność wnętrza.
Punkty oświetlenia elektrycznego powinny być wyposaŜone w nietłukące osłony, chroniące
przed odpryskami szkła w razie stłuczenia Ŝarówek lub kloszy oraz mieć budowę umoŜliwiającą
łatwe czyszczenie. W sali świetlico-stołówki natęŜenie oświetlenia sztucznego powinno wynosić
200-300lx.
W kuchni oświetlenie ogólne powinno mieć natęŜenie 150 lx a nad stanowiskami pracy 300 lx.
Punkty oświetleniowe nad stanowiskami pracy powinny być tak usytuowane, aby dawały
odpowiednia ilość światła padającego pod odpowiednim kątem.
Oświetlenie elektryczne pomieszczeń naleŜy przyjmować zgodnie z normą PN-84/E-02033
„Oświetlenie wnętrz światłem elektrycznym”
20
Podłogi
Podłoga w kuchni i zmywalni powinna być szczelna, wykonana z materiałów nienasiąkliwych
oraz nieśliskich, trwałych i łatwych do utrzymania w czystości np. terakota lub gres. Podłogę
naleŜy wykonać ze spadkiem 1,5% w kierunku kratek ściekowych. Wpust podłogowy powinien
być zabezpieczony kratkami i posiadać zamknięcia syfonowe oraz łatwe do czyszczenia
osadniki.
Instalacja wentylacyjna.
We wszystkich pomieszczeniach naleŜy przewidzieć wentylację grawitacyjna kanałową, zgodnie
z PN. Ponadto na zapleczu kuchennym naleŜy przewidzieć wentylacje mechaniczną
z załoŜeniem podciśnieniowego wentylowania świetlico-stołówki (wentylacja wyciągowa).
W świetlico-stołówce i kuchni naleŜy wyliczyć ilość powietrza wentylowanego przy załoŜeniu
3
30 m powietrza na miejsce konsumenckie/godzinę oraz uwzględnić zyski ciepła z urządzeń
gastronomicznych, ilość pary wydzielanej w czasie obróbki termicznej potraw, ilość ciepła
wydzielanego przez ludzi, oświetlenie, nasłonecznienie. Wydajność obliczeniowa wentylacji
3
mechanicznej wyciągowej – minimum 450 m /godz.
Nad kuchnią elektryczno-gazową naleŜy wykonać okap do odprowadzenia oparów i ciepła
wyposaŜony w wentylator wyciągowy.
Przy projektowaniu wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej dla warunków zimowych
naleŜy je tak obliczyć, aby zapewnić utrzymanie temperatury pomieszczeń zgodnej z normą PN82/B-02402 „Temperatury obliczeniowe pomieszczeń ogrzewanych w budynkach” utrzymując
w strefie przebywania ludzi prędkość przepływającego powietrza nie większą niŜ 0,3 m/sek.
Na otworach wentylacyjnych powinny być zainstalowane kratki z materiału nierdzewnego
o budowie umoŜliwiającej łatwe czyszczenie i demontaŜ.
Instalacja wodno-kanalizacyjna
Zapotrzebowanie obiektu na wodę
W obiekcie naleŜy zapewnić wodę zdatna do picia i potrzeb gospodarczych, spełniającą
wymagania PN. ZałoŜono, ze obiekt zaopatrywany będzie w wodę z wodociągu gminnego.
Przed uruchomieniem bloku Ŝywieniowego naleŜy zlecić badanie wody specjalistycznej komórce
Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej.
Woda w obiekcie będzie uŜywana do celów technologicznych i porządkowych. Wodę naleŜy
doprowadzić do punktów poboru zgodnie z rysunkiem technologicznym
3
Woda ciepła dostarczana będzie z podgrzewacza elektrycznego o poj. 140 dm
zlokalizowanego w kotłowni. Szczegółowe opracowanie w/g projektu instalacyjnego.
Ścieki.
Ścieki stanowić będą 35% wody zuŜytej na cele technologiczne i 100% wody zuŜytej do celów
sanitarno-porządkowych.
Przewody wodno-kanalizacyjne w pomieszczeniach produkcyjnych powinny być izolowane,
celem uniknięcia skraplania się pary wodnej. Kratki ściekowe naleŜy przewidzieć w kuchni.
Ścieki z projektowanego bloku Ŝywienia odprowadzane będą do istniejącego szamba
szczelnego. Szczegółowe opracowanie w/g projektu instalacyjnego.
Instalacja centralnego ogrzewania.
Projektowane pomieszczenia są ogrzewane z lokalnej kotłowni, zlokalizowanej
w podpiwniczeniu budynku, wspólnej dla wszystkich pomieszczeń.
Szczegółowe opracowanie w/g projektu instalacyjnego.
Instalacja elektryczna
Energia elektryczna przeznaczona będzie do celów technologicznych, oświetleniowych,
porządkowych i wentylacji. Energię elektryczną naleŜy doprowadzić do urządzeń (chłodziarkozamraŜarka, wyparzacz, kuchnia gazowa czteropalnikowa z piekarnikiem elektrycznym,
podgrzewacze, krajalnica, suszarka do rąk) w oparciu o część graficzną projektu.
We wszystkich pomieszczeniach przewidzieć naleŜy instalacje oświetleniową.
Przy instalacji elektrycznej naleŜy uwzględnić system ochrony poraŜeń TN-C-S zgodnie
z Rozporządzeniem Ministra Przemysłu z dnia 8.10.1990 r. w sprawie warunków technicznych
jakim powinny odpowiadać urządzenia elektryczne w zakresie ochrony przeciwporaŜeniowej
(Dz. U. Nr 81 z dnia 26.11.1990 r.)
Instalacja powinna być wykonana zgodnie z normą PN-IEC 60364-6-61 – instalacje elektryczne
w obiektach budowlanych.
21
Wymagania przeciwpoŜarowe.
Pod względem niebezpieczeństwa poŜarowego pomieszczenia zalicza się do kat. zagroŜenia
ludzi ZLIII.
Przy projektowaniu naleŜy uwzględnić wymogi zawarte w Rozporządzeniu Ministerstwa Spraw
Wewnętrznych nr 460 z dnia 03.11.1992 r. w sprawie ochrony przeciwpoŜarowej budynków,
obiektów i terenów (Dz. U. Nr 92 z dnia 10.12.1992 r. poz. 460).
Bezpieczeństwo i higiena pracy.
NaleŜy uwzględnić przepisy zawarte w Rozporządzeniu Ministra Pracy, Płacy i Polityki Socjalnej
z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych warunków bezpieczeństwa i higieny pracy
(Dz. U. Nr 129 z 1997 r. poz. 844).
Maszyny i urządzenia techniczne instalowane w obiekcie powinny odpowiadać wymaganiom
jakościowym w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy zgodnie z ustawą o badaniach
i certyfikacji, powinny posiadać obowiązkowy znak bezpieczeństwa B lub świadectwo
dopuszczenia do produkcji.
Zgodnie z zasadami bezpieczeństwa pracy pracownicy obsługi bloku Ŝywienia powinni być
przeszkoleni w zakresie obsługi maszyn i urządzeń stanowiących jego wyposaŜenie oraz w
zakresie przepisów bhp. Przy wszystkich maszynach i urządzeniach gastronomicznych winny
być instrukcje obsługi.
Personel powinien być przeszkolony w zakresie minimum sanitarnego i posiadać aktualne
ksiąŜeczki zdrowia.
Pracownicy powinni być przeszkoleni w zakresie BHP i wyposaŜeni w odzieŜ roboczą
i ochronną zgodnie z rozdziałem VIII i IX Kodeksu Pracy.
Wykaz wyposaŜenia technologicznego bloku Ŝywienia.
Projektowaną placówkę naleŜy wyposaŜyć w maszyny i urządzenia oraz meble gastronomiczne
zgodnie z wykazem oraz rys. nr B-3.
wymiary
l.p.
Nazwa urządzenia
ilość sztuk
długość
szerokość wysokość
1.
zlewozmywak z szafką do mycia
owoców, przygotowania wstępnego,
mycia naczyń i sprzętu kuchennego
1200
600
850
1
2. blat z płyty laminowanej na wys. 85
cm z szafką
800
600
850
2
3. blat z płyty laminowanej na wys. 85
cm z szafką
400
600
850
2
4. kuchnia czteropalnikowa gazowoelektryczna
600
500
850
1
5. chłodziarko-zamraŜarka
600
600
6. szafa przelotowa
7. szafka wisząca na sprzęt kuchenny
900
800
600
300
12001650
1800
600
8. zmywarka z wyparzaczem
600
600
850
1
600
850
1
9.
10.
11.
12.
13.
okienko podawcze
na wys. 92 cm wraz z półką
stolik
krzesła
tace
sztućce, naczynia do konsumpcji
900
900
1
1
1
5
20
Opracował:
Lucyna Szymańska
22
INFORMACJA DOTYCZĄCA
BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA
Nazwa obiektu
budowlanego:
Adres obiektu
budowlanego:
Inwestor:
Adres inwestora:
Sporządził:
Adaptacja budynku straŜnicy OSP
na Lokalny Ośrodek Kultury
wraz z zagospodarowaniem terenu
w msc. Ulatowo-Pogorzel
Ulatowo-Pogorzel
gm. JednoroŜec
(działka nr 178)
Gminny Zespół Kultury i Sportu
w JednoroŜcu
06 - 323 JednoroŜec
ul. Odrodzenia 14
inŜ. ElŜbieta Mierzejewska
upr. bud. 35/94/Os, 44/94/Os
Lucyna Szymańska
upr. bud. nr 515/85/Os
MARZEC 2009 R.
23
CZĘŚĆ OPISOWA
1.1. Dane ogólne
Inwestor:
Gminny Zespół Kultury i Sportu w JednoroŜcu
06-323 JednoroŜec, ul. Odrodzenia 14
Adres Inwestycji:
Ulatowo-Pogorzel
gm. JednoroŜec
(działka nr 178)
BranŜa:
budowlana
Etap:
Projekt budowlany wykonawczy
Data opracowania:
marzec 2009 rok
1.2. Przedmiot opracowania
Opracowanie dokumentacji na adaptację budynku straŜnicy OSP
na Lokalny Ośrodek Kultury wraz z zagospodarowaniem terenu,
w msc. Ulatowo-Pogorzel, gm. JednoroŜec,
1.3. Podstawa opracowania
•
•
•
•
pomiary inwentaryzacyjne
wymogi dotyczące BHP w zakresie uŜytkowania maszyn przez pracowników w czasie
pracy (Dz. U. Nr 191, poz. 1596 z dnia 30.10. 2002 r.)
obowiązujące PN i przepisy budowlane
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji
dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony
zdrowia (Dz. U. z dnia 10 lipca 2003 r.)
1.4. Zakres robót dla całego zamierzenia budowlanego
W zakres robót remontowych wchodzą:
a) roboty rozbiórkowe – wykucie ościeŜnic drzwiowych, rozbiórka ścian, wykucia w ścianach
na otwory drzwiowe i okienne, rozbiórka warstw posadzkowych, rozbiórka pokrycia
dachowego i systemu odwodnienia budynku, rozbiórka ogrodzenia
b) roboty ziemne – wykopy pod warstwy posadzkowe, cokół ogrodzenia i ciągi komunikacyjne,
wykonanie warstw podbudów pod ciągi komunikacyjne i nawierzchnie utwardzone, zasypanie
zbiornika p.poŜ.
c) ustawianie i rozbiórka rusztowań niezbędnych do wykonania robót remontowych
d) roboty ciesielskie – wykonanie i rozebranie deskowań
e) roboty betonowe – wykonanie ław fundamentowych, wieńców w ścianach, płyty
fundamentowej i cokołu, wylewki betonowe pod posadzki, wykonanie cokołów ogrodzenia
f) roboty murarskie – zamurowani otworów drzwiowych i okiennych, murowanie ścian
g) montaŜ stolarki drzwiowej i okiennej
h) roboty tynkarskie – tynkowanie ścian, uzupełnienie ubytków w tynku, wykonanie tynku
cienkowarstwowego, okładziny ścian tynkiem mozaikowym, sufity podwieszone, obudowy
z płyt g.k.
i) roboty malarskie – malowanie farbami antykorozyjnymi elementów ogrodzenia, malowanie
farba lateksową i emulsyjną ścian i sufitów, malowanie farba olejna lamperii, malowanie
drobnych elementów wykończenia budynku
j) roboty posadzkarskie i okładzinowe – okładziny ścian płytkami, posadzki z płytek GRES
i terakoty
k) roboty w zakresie nawierzchni chodników i i kształtowania placów zabaw
1.5. Wykaz istniejących obiektów budowlanych
Na działce znajdują się istniejące obiekty budowlane:
•
•
•
•
•
budynek straŜnicy OSP
budynek gospodarczy
szambo
dojścia i dojazdy
zieleń wysoka i niska
24
1.6. Wskazanie elementów zagospodarowania działki lub terenu, które mogą stwarzać
zagroŜenie bezpieczeństwa i zdrowia ludzi – nie dotyczy
1.7. Wskazanie dotyczące przewidywanych zagroŜeń występujących podczas realizacji
robot budowlanych, określające skalę i rodzaje zagroŜeń oraz miejsce ich wystąpienia
a) Wykonywanie wykopów o ścianach pionowych bez rozparcia o głębokości większej niŜ 1,5 m
oraz wykopów o bezpiecznym nachyleniu ścian o głębokości większej niŜ 3,0 m – nie dotyczy
b) roboty murarskie, betonowe i tynkarskie, przy których wykonaniu występuje ryzyko upadku
z wysokości ponad 5 m – nie dotyczy
c) rozbiórki obiektów budowlanych o wysokości powyŜej 8 m – nie dotyczy
d) roboty wykonywane na terenie czynnych zakładów przemysłowych – nie dotyczy
e) montaŜ, demontaŜ i konserwacja rusztowań przy budynkach wysokich i wysokościowych –
nie dotyczy
f)
roboty wykonywane przy uŜyciu dźwigów lub śmigłowców – nie dotyczy
g) prowadzenie robót na obiektach mostowych metodą nasuwania konstrukcji na podpory –
nie dotyczy
h) montaŜ elementów konstrukcyjnych obiektów mostowych – nie dotyczy
i)
betonowanie wysokich elementów konstrukcyjnych mostów, takich jak przyczółki, filary
i pylony – nie dotyczy
j)
fundamentowanie podpór mostowych i innych obiektów na palach – nie dotyczy
k) roboty wykonywane pod lub w pobliŜu przewodów linii elektroenergetycznych, w odległości
liczonej poziomo od skrajnych przewodów, mniejszej niŜ:
- 3,0 m dla linii o napięciu znamionowym powyŜej 1 kV – nie dotyczy
- 5,0 m dla linii o napięciu znamionowym powyŜej 1 kV, lecz nie przekraczającej 15 kV –
nie dotyczy
nie dotyczy
nie dotyczy
l)
roboty budowlane prowadzone w portach i przystaniach podczas ruchu statków – nie dotyczy
m) roboty budowlane prowadzone przy budowlach piętrzących wodę, przy wysokości piętrzenia
powyŜej 1 m – nie dotyczy
n) roboty wykonywane w pobliŜu linii kolejowych – nie dotyczy
Roboty budowlane, przy prowadzeniu których występują działania substancji chemicznych
lub czynników biologicznych zagraŜających bezpieczeństwu i zdrowiu ludzi:
o
a) roboty prowadzone w temperaturze poniŜej –10 C – nie dotyczy
b) roboty polegające na usuwaniu i naprawie wyrobów budowlanych zawierających azbest –
nie dotyczy
Roboty budowlane stwarzające zagroŜenie promieniowaniem jonizującym – nie dotyczy
Roboty budowlane prowadzone w pobliŜu linii wysokiego napięcia lub czynnych linii
komunikacyjnych – nie dotyczy
a) roboty wykonywane w odległości liczonej poziomo od skrajnych przewodów, mniejszej
niŜ 15 m – dla linii o napięciu znamionowym 110 kV – nie dotyczy
Roboty budowlane stwarzające ryzyko utonięcia pracowników – nie dotyczy
Roboty budowlane prowadzone w studniach, pod ziemią i tunelach – nie dotyczy
Roboty budowlane wykonywane przez kierujących pojazdami zasilanymi z linii
napowietrznych – roboty przy budowie, remoncie i rozbiórce torowisk – nie dotyczy
Roboty budowlane wymagające uŜycia materiałów wybuchowych – nie dotyczy
Roboty budowlane prowadzone przy montaŜu i demontaŜu cięŜkich elementów
prefabrykowanych – roboty, których masa przekracza 1,0 t – nie dotyczy
25
1.8. Wskazanie sposobu prowadzenia instruktaŜu pracowników przed przystąpieniem
do realizacji robót szczególnie niebezpiecznych – wg zasad BHP
1.9. Wskazanie środków technicznych i organizacyjnych, zapobiegających
niebezpieczeństwom wynikającym z wykonywania robót budowlanych w strefach
szczególnego zagroŜenia zdrowia lub w ich sąsiedztwie, w tym zapewniających
bezpieczną i sprawną komunikację, umoŜliwiająca szybką ewakuację na wypadek
poŜaru, awarii i innych zagroŜeń.
Na czas trwania budowy naleŜy umieścić tablice informacyjne o istniejącym zagroŜeniu
przy wykonywanych robotach remontowych, a szczególności przy wykonywanych
robotach ziemnych oraz pracach na wysokości. Na placu budowy naleŜy utrzymywać
porządek i przestrzegać zasad BHP. Realizowane roboty remontowe nie spowodują
utrudnień w ewakuacji na wypadek poŜaru, awarii i innych zagroŜeń.
Sporządził: Lucyna Szymańska
26
WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY
WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY PRZY ROBOTACH ROZBIÓRKOWYCH
Roboty rozbiórkowe naleŜą do niebezpiecznych, dlatego teren, na którym się odbywają naleŜy
ogrodzić i oznakować tablicami ostrzegawczymi. Powinny być wykonywane na podstawie
dokumentacji projektowej. Prowadzone są ręcznie, przez obalanie i wyburzanie oraz przez
demontaŜ.
Najczęściej występujące zagroŜenia to:
• podraŜnienia błon śluzowych
• uszkodzenia głowy
• upadek z wysokości
• uszkodzenia rąk i nóg
Przed rozpoczęciem robót naleŜy odłączyć od rozbieranego obiektu sieć wodociągową, gazową,
cieplną, elektryczną, kanalizacyjną i inną. Pracownicy powinni być zapoznani z programem
rozbiórki i poinstruowani o bezpiecznym sposobie jej wykonywania. Prace te powinny być
prowadzone w taki sposób, aby usuwanie jednego elementu nie wywoływało nieprzewidzianego
spadania lub zawalenia się innego.
W miejscu wykonywania robót rozbiórkowych oprócz programu robót i zarządzenia lub pozwolenia
na ich prowadzenie powinien znajdować się dziennik robót. Zawiera on: oznaczenie
nieruchomości, kiedy i przez kogo zostało wydane pozwolenie lub wydany nakaz na dokonanie
rozbiórki, protokolarne stwierdzenie czy ściany, stropy i inne konstrukcyjne części obiektu,
na których w czasie trwania robót będą musieli stawać lub przebywać pracownicy posiadają
dostateczna wytrzymałość, opis środków zabezpieczających przeznaczonych do uŜycia w czasie
trwania robót, datę załoŜenia i usunięcia urządzeń pomocniczych przeznaczonych
dla zapewnienia zdrowia i Ŝycia ludzi oraz wszelkie inne okoliczności mogące mieć wpływ
na bezpieczeństwo Ŝycia lub zdrowia zatrudnionych.
Roboty rozbiórkowe naleŜy przerwać podczas wiatru o szybkości większej niŜ 10 m/sek.
W czasie rozbiórki zabronione jest przebywanie ludzi na niŜej połoŜonych kondygnacjach.
Przy usuwaniu gruzu z rozbieranego obiektu naleŜy stosować zsuwnice pochyłe lub rynny
zsypowe, które powinny mieć zabezpieczenie przed spadaniem lub wypadaniem gruzu.
Nie wolno gromadzić gruzu na stropach, balkonach, klatkach schodowych i innych
konstrukcyjnych częściach obiektu, a takŜe obalać ścian lub innych części obiektu
przez podkopywanie i podcinanie.
Podczas wykonywania robót rozbiórkowych konieczne jest stosowanie środków ochrony
indywidualnej
•
•
•
•
W razie niemoŜności uniknięcia w czasie trwania robót większych ilości pyłu, pracowników
naleŜy zaopatrzyć w okulary ochronne.
W czasie trwania robót wszyscy pracownicy powinni stale pracować w hełmach
Przy obalaniu ścian naleŜy pracować w rękawicach ochronnych
W przypadku rozbijania kilofami części konstrukcji skrajnych, pracownicy muszą bezwzględnie
być zabezpieczeni szelkami bezpieczeństwa, amortyzatorem bezpieczeństwa i linami
umocowanymi do mocnej części konstrukcji
WARUNKI BHP PRZY ROBOTACH BUDOWLANYCH
27
ZASADY BHP PRZY WYKONYWANIU ROBÓT ZIEMNYCH
Podstawowe zasady bhp wykonywania robót ziemnych:
• roboty ziemne muszą być prowadzone zgodnie z posiadaną dokumentacją,
• przed przystąpieniem do robót naleŜy bezwzględnie wyznaczyć przebieg instalacji
podziemnych, a szczególnie linii gazowych i elektrycznych,
• roboty w bezpośrednim sąsiedztwie instalacji podziemnych naleŜy prowadzić szczególnie
ostroŜnie i pod bezpośrednim nadzorem kierownictwa robót,
• w odległościach mniejszych od 0,5 m od istniejących instalacji roboty naleŜy prowadzić ręcznie,
bez uŜycia sprzętu mechanicznego narzędziami na drewnianych trzonkach,
• teren, na którym prowadzone są roboty ziemne, powinien być ogrodzony i zaopatrzony
w odpowiednie tablice ostrzegające,
• wykopy powinny być wygrodzone barierami, ustawionymi w odległości co najmniej 1,0 m
od krawędzi,
• w przypadku prowadzenia robót na terenie dostępnym dla osób postronnych wykopy naleŜy
zakryć szczelnie balami
Uwaga: wykonywanie wykopów przez podkopywanie jest zabronione
• wykopy wąskoprzestrzenne i jamiste powinny być zabezpieczone przez rozparcie ścian
• do wykonywania deskowań stosować naleŜy jedynie drewno klasy III lub IV klasy,
• deskowanie zabezpieczające wykop powinno wystawać minimum 15 cm ponad krawędź
wykopu, w celu zabezpieczenia wykopu przed spadaniem gruntu, kamieni i innych przedmiotów,
• deskowania rozbiera się warstwami szerokości do 40 cm od dołu odpiłowując stojaki w miarę
rozbierana ścian,
• schodzić i wchodzić do wykopów moŜna jedynie po drabinkach lub schodach,
• jeŜeli projekt nie podaje minimalnych odległości, jakie naleŜy zachować przy prowadzeniu robót
w pobliŜu istniejących budynków, przyjmujemy, Ŝe odległościami bezpiecznymi wykonywania
wykopów bez specjalnych zabezpieczeń są: 3,0 m – jeśli poziom dna wykopu połoŜony jest
ponad 1,0 m w stosunku do poziomu spodu fundamentu istniejącego budynku; 4,0 m – jeśli
poziomy są jednakowe; 6,0 m – jeśli dno wykonywanego wykopu jest poniŜej spodu istniejącego
fundamentu, lecz nie niŜej niŜ 1,0 m
• przy robotach zmechanizowanych naleŜy wyznaczyć w terenie strefę zagroŜenia, dostosowaną
do uŜytego sprzętu,
• koparki powinny zachować odległość co najmniej 0,6 m od krawędzi wykopów
• nie dopuszczać, aby pomiędzy koparką a środkiem transportowym znajdowali się ludzie,
• samochody powinny być ustawione tak, aby kabina kierowcy była poza zasięgiem koparki,
• wyładowywanie urobku powinno odbywać się nad dnem środka transportowego,
• niedozwolone jest przewoŜenie ludzi w skrzyniach zgarniarek lub innego sprzętu,
• w przypadku konieczności dokonania jakichkolwiek prac w pobliŜu pracujących maszyn naleŜy
je bezwzględnie wyłączyć,
• odległość pomiędzy krawędzią wykopu a składowanym gruntem powinna być nie mniejsza niŜ:
3,0 m dla gruntów przepuszczalnych; 5,0 m dla gruntów nieprzepuszczalnych,
• niedopuszczalne jest składowanie gruntów w odległości mniejszej niŜ 1,0 m od krawędzi
wykopu odeskowanego, pod warunkiem Ŝe obudowa jest obliczona na dodatkowe obciąŜenie
odkładem gruntu; niedopuszczalne jest składowanie urobku w granicach prawdopodobnego
klina odłamu gruntu przy wykopach nieumocnionych. W przypadku osunięcia się gruntu lub
przebicia wodnego naleŜy wstrzymać roboty, zabezpieczyć miejsce niebezpieczne i ustalić
przyczynę zjawiska. Do usunięcia usuwisk lub przebić wodnych naleŜy przystąpić niezwłocznie
po ustaleniu ich przyczyny i sposobu likwidacji. Gdy w czasie wykonywania robót ziemnych
zostaną znalezione niewypały lub przedmioty trudne do zidentyfikowania, roboty naleŜy
przerwać, miejsce odpowiednio zabezpieczyć i niezwłocznie powiadomić właściwe władze
administracyjne i policję,
• w przypadku natrafienia na przedmioty zabytkowe, szczątki archeologiczne, naleŜy roboty
przerwać, teren zabezpieczyć i powiadomić właściwy Urząd Konserwatorski, w przypadku
odkrycia podkładów kruszyw lub innych materiałów nadających się do dalszego uŜytku naleŜy
powiadomić inwestora i uzyskać od niego decyzję co do dalszego postępowania
28
WYTYCZNE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY PRZY RUSZTOWANIACH
MontaŜ rusztowań powinien być wykonywany przez pracowników przeszkolonych w tym zakresie
i którzy mają na to zezwolenie lekarza. Musi być przeprowadzony zgodnie z dokumentacją
danego rodzaju rusztowania i pod nadzorem osób upowaŜnionych do kierowania robotami
budowlano-montaŜowymi.
Rusztowanie powinno być dopuszczone do uŜytkowania dopiero po jego sprawdzeniu i odbiorze
przez nadzór techniczny oraz potwierdzeniu jego przydatności do określonych robót zapisem
w dzienniku budowy dokonanym przez kierownika budowy.
Nośność podłoŜa gruntowego na miejscu ustawiania rusztowania powinna być nie mniejsza
niŜ 0,1 Mpa.
Rozstawy stojaków nie powinny być większe niŜ:
a) w kierunku równoległym do ściany, tj. podłuŜnie:
- dla rusztowań drewnianych – 2,50 m,
- dla rusztowań z rur stalowych 2,0 m
b) w kierunku prostopadłym do ściany, tj. poprzecznie:
- dla rusztowań drewnianych 1,50 m,
- dla rusztowań z rur stalowych – 1,35 m
StęŜenia rusztowań przyściennych o wysokości ponad 10 m naleŜy mocować do stojaków
i rozmieszczać na całej długości rusztowania w sposób zapewniający nieprzesuwalność węzłów.
W pionie naleŜy je umieszczać w odstępach nie większych niŜ 6 m.
Konstrukcje rusztowania naleŜy kotwić do ściany. Siła w cięgnie kotwiącym nie moŜe być większa
niŜ 2,5 kN, a odległość miedzy zakotwieniami nie powinna być większa niŜ 5 m. Kotwy (haki)
naleŜy wbijać w kołki drewniane osadzone uprzednio w ścianie na głębokość co najmniej 20 cm.
KaŜde rusztowanie przyścienne powinno mieć wydzielone miejsce do komunikacji pionowej
pracowników pracujących na rusztowaniu. Odległość miedzy sąsiednimi pionami komunikacyjnymi
dla pracowników nie powinna być większa niŜ 40 m.
Konstrukcja wysięgników transportowych powinna zapewniać przenoszenie obciąŜenia
pionowego pięciokrotnie wyŜszego niŜ obciąŜenie dopuszczalne i obciąŜenie poziome od naciągu
liny.
Do transportu materiałów o masie większej niŜ 150 kg powinna być wykonana wieŜa wyciągowa
jako konstrukcja samodzielna przylegająca do konstrukcji rusztowania.
Rusztowania usytuowanego bezpośrednio przy drogach (ulicach) powinny mieć daszki ochronne
o
nachylone w kierunku rusztowania pod katem nie mniejszym niŜ 40 do poziomu.
Miejsca placu budowy, gdzie prowadzony jest montaŜ lub demontaŜ rusztowań oraz gdzie
wykonuje się roboty na rusztowaniach, naleŜy oznaczać za pomocą tablic ostrzegawczych
umieszczonych na widocznych miejscach. Na rusztowaniach i wieŜach wyciągowych powinny być
wywieszone tablice informacyjne o dopuszczalnym obciąŜeniu pomostów rusztowania i pomostu
wyciągowego.
•
•
•
•
•
•
•
Robotnicy zatrudnieni przy montaŜu i demontaŜu rusztowań powinni mieć załoŜone pasy
ochronne, które w czasie pracy muszą być przymocowane do stałych części budowli.
Nie wolno montować ani rozbierać rusztowań o zmroku bez sztucznego oświetlenia
zapewniającego dobrą widoczność, w czasie gęstej mgły lub ulewnego deszczu, podczas
burzy i silnego wiatru o prędkości przekraczającej 10 m/s.
Do budowy rusztowań nie wolno uŜywać drewna niekorowanego lub desek zrzynkowych.
PodłuŜnice rusztowań stojakowych powinny być umocowane do stojaków i mogą być
sztukowane tylko na stojakach. Nie mogą one pracować jako wsporniki.
Deski pomostowe muszą opierać się na co najmniej 3 leŜniach, a sztukowanie ich dozwolone
jest tylko na leŜniach. Drabiny rusztowań drabinowych naleŜy tak ustawiać, aby obie nogi
spoczywały na wspólnej podkładce z grubej deski.
Przy rusztowaniach wiszących zabrania się umocowywać wysuwnice jedynie za pomocą
zaklinowania. Łączenie dwóch rusztowań wiszących za pomocą tzw. mostka i uŜywania
drabin lub kozłów na tych rusztowaniach jest zabronione. Rusztowanie musi być
zabezpieczone przed wahaniami.
W rusztowaniach rurowych nie wolno zaklinowywać połączeń węzłowych prze wkładanie
kawałków stali czy drewna między rurę a jarzmo łącznika. Rusztowania mogą być oddawane
do uŜytku po przejęciu protokólarnym stwierdzającym zgodność montaŜu z projektem
29
•
•
•
i warunkami technicznymi. Przyjmując rusztowanie sprawdza się w szczególności pionowość
stojaków i poziomość ułoŜenia podłuŜnic i bieŜni, poprawność przymocowania do ściany
budynku, prawidłowość załoŜenia złączy i dokręcenia śrub, załoŜenia i uziemienia
piorunochronów oraz sprawdza się, czy w pobliŜu rusztowania nie występują niezaizolowane
przewody elektryczne.
Przy stosowaniu wieŜ wyciągowych kaŜdy podnośnik powinien być zaopatrzony w napis
określający największe dopuszczalne obciąŜenie oraz stwierdzający dopuszczalność
lub zakaz przewozu pracowników. Co dwa tygodnie powinien odbywać się przegląd wieŜ
będących w uŜyciu. Stan rusztowań powinien być sprawdzany okresowo, zaleŜnie
od ich rodzaju, obciąŜenia i intensywności uŜytkowania.
Ponadto naleŜy dokonać starannych oględzin stanu rusztowań po dłuŜszej przerwie
w robotach, po kaŜdej burzy, wichurze ulewie lub śnieŜycy. Rusztowania wiszące
i na wysuwniach naleŜy kontrolować codziennie przed rozpoczęciem robót. Nie wolno
pozostawiać na rusztowaniach materiałów lub narzędzi na noc, na dni świąteczne lub na czas
dłuŜszych przerw w robotach.
Śnieg z rusztowań powinno się usuwać nawet wtedy, gdy nie uŜywa się ich, a to ze względu
na dodatkowe obciąŜenie, gnicie drewna, rdzewienie gwoździ i elementów stalowych.
Zabrania się zrzucania elementów rusztowań przy rozbiórce. Na wszystkich rusztowaniach
powinny być wywieszone tablice z podanym dopuszczalnym obciąŜeniem pomostu.
Rusztowanie powinno być konserwowane.
W czasie eksploatacji rusztowania powinny poddawane następującym przeglądom:
a) codziennie – przez brygadzistę uŜytkującego rusztowanie,
b) co 10 dni – przez konserwatora rusztowania lub pracownika inŜynieryjno-technicznego,
c) doraźnie – przez komisję z udziałem inspektora nadzoru, majstra budowlanego (kierownika
budowy) i brygadzistę uŜytkującego rusztowanie.
Przeglądy doraźne naleŜy przeprowadzać po silnych wiatrach, burzach, długotrwałych opadach
atmosferycznych i przed dopuszczeniem do wykonywania robót na rusztowaniach.
Wyniki przeglądu powinny być wpisane do dziennika budowy. Materiały potrzebne
do wykonywania robót nie mogą być gromadzone na pomoście roboczym w ilości przekraczającej
2
dopuszczalne obciąŜenie uŜytkowe zmniejszone o 80 daN/m .
Pomosty robocze naleŜy systematycznie oczyszczać z odpadów materiałów budowlanych.
W okresie zimy pomosty naleŜy oczyszczać ze śniegu i lodu niezwłocznie po ich wystąpieniu.
PodłoŜe na którym ustawiane jest rusztowanie, powinno być utrzymane w stanie umoŜliwiającym
natychmiastowe odprowadzenie wód opadowych.
WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY PRZY ROBOTACH CIESIELSKICH
Występujące najczęściej zagroŜenia to:
• upadki z wysokości (tu notowane są równieŜ przypadki wypadania pracowników
przez nie zabezpieczone otwory podczas wyrzucania długich elementów drewnianych)
• okaleczania ostrymi narzędziami i przedmiotami oraz niesprawnymi elektronarzędziami
i maszynami, w szczególności pilarkami tarczowymi i łańcuchowymi
• naraŜenie na pył drewna, w tym pył drewna twardego o działaniu rakotwórczym
• naraŜenie na czynniki chemiczne i pyły będące przyczyną uczuleń.
Pracownicy zatrudnieni przy robotach ciesielskich powinni być wyposaŜeni w ubrania robocze,
buty o giętkich podeszwach, hełmy ochronne i pasy bezpieczeństwa. Narzędzia ciesielskie,
jak siekiery, dłuta, łapy naleŜy nosić w skrzynkach drewnianych, specjalnie do tego celu
przystosowanych. Niedopuszczalne jest noszenie w kieszeniach gwoździ lub jakichkolwiek
ostrych przedmiotów, poniewaŜ przy upadku mogą one stać się przyczyną dotkliwego
skaleczenia. Narzędzia ostre, gdy zachodzi potrzeba pozostawienia ich czasowo na deskowaniu,
naleŜy wbić ostrzem w drewno.
Praca na wysokości.
Do pracy na wysokości mogą być kierowani tylko ci cieśle, którzy mają na to zezwolenie lekarza.
Pracownicy zatrudnieni na wysokości powinni przypinać pasy bezpieczeństwa. W szczególnych
przypadkach, gdy zastosowanie pasów jest niemoŜliwe, jak najbliŜej stanowiska roboczego naleŜy
zawieszać kopne siatki ochronne lub wykonać dodatkowo pomosty ochronne. Pomosty robocze
wzniesione powyŜej jednego metra nad poziom terenu naleŜy zaopatrzyć w bariery. Pracując
30
na wysokościach nie naleŜy dotykać przewodów sieci elektrycznej, nawet izolowanych.
O bliskości przewodów naleŜy powiadomić kierownika budowy. Pomostów rusztowania
zasadniczego, jak równieŜ pomocniczego, nie naleŜy obciąŜać duŜą ilością materiałów w jednym
miejscu, poniewaŜ moŜe to być powodem załamania. Wszelkie roboty ciesielskie jak cięcie,
struganie, piłowanie, naleŜy wykonywać poza rusztowaniem pomocniczym. Na rusztowaniach
wolno wykonywać wyłącznie dopasowanie elementów drewnianych. Przebywanie
na rusztowaniach podczas dłuŜszych przerw w pracy lub poza pracą jest zabronione.
Roboty ciesielskie z drabin przystawnych zabezpieczonych moŜna wykonywać tylko do wysokości
3 m. RównieŜ do tej wysokości jest dozwolone ręczne podawanie materiałów długich, jak deski,
stemple itp.
Roboty impregnacyjne.
Zatrudnianie pracowników przy impregnacji drewna jest niedopuszczalne bez zezwolenia lekarza.
Pracownicy wytypowani do robót impregnacyjnych powinni być przeszkoleni i poinformowani
o szkodliwości stosowanych środków. Pracowników wykonujących prace impregnacyjne naleŜy
wyposaŜyć w ubrania ochronne z zapinanymi rękawami i rękawice nieprzemakalne. W czasie
wykonywania prac impregnacyjnych nie wolno palić tytoniu ani spoŜywać posiłków na stanowisku
roboczym. Przed rozpoczęciem prac impregnacyjnych pracownicy są zobowiązani natrzeć odkryte
części ciała, a zwłaszcza ręce i twarz, odpowiednim kremem ochronnym
Miejsca i pomieszczania przeznaczone do impregnacji drewna naleŜy wyposaŜyć w sprzęt
przeciwpoŜarowy, dostosowany do rodzaju stosowanego środka impregnacyjnego. Miejsca
szczególnie niebezpieczne naleŜy zabezpieczyć ogrodzeniami i zaopatrzyć w odpowiednie napisy
ostrzegawcze.
Praca piłą tarczową stałą.
Przed kaŜdym przystąpieniem do pracy naleŜy sprawdzić, czy piła tarczowa jest sprawna.
W szczególności naleŜy sprawdzić: czy są dociągnięte śruby i nakrętki, uziemienie silnika,
prawidłowość załoŜenia wszystkich osłon, sprawność osłony górnej, prawidłowość ustawienia
klina, stan smarowania. Przed włączeniem prądu naleŜy sprawdzić ręcznie swobodę obrotu piły
tarczowej i usunąć ewentualne przyczyny hamowania, a następnie uruchomić próbnie piłę
i obserwować ją. ZauwaŜone usterki usunąć, po czym próbę powtórzyć.
Praca piłą tarczową ręczną.
Piłą ręczną moŜe posługiwać się przyuczony pracownik. Piłę przed przystąpieniem do pracy
naleŜy dokładnie sprawdzić w myśl zasad podanych dla piły tarczowej. Przesuwanie ręką dolnej
osłony przy włączonym silniku grozi co najmniej skaleczeniem i jest niedopuszczalne.
W przypadku złego funkcjonowania osłony dolnej pracę naleŜy przerwać i piłę oddać
do przeglądu.
WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY PRZY ROBOTACH BETONOWYCH
O bezpieczeństwie przy robotach betonowych decyduje: pełna sprawność sprzętu, właściwe
podłączenie do sieci elektrycznej, pouczenie pracowników o bezpiecznych metodach pracy
na stanowiskach, powierzenie sprzętu wykwalifikowanemu pracownikowi. Przed rozpoczęciem
betonowania naleŜy sprawdzić dokładnie deskowania, w których ma być układany beton.
Przy odbiorze deskowań naleŜy zwrócić szczególna uwagę na ich wytrzymałość i stateczność,
aby mogły bezpiecznie przenosić cięŜar lub parcie masy betonowej. Wszelkie otwory w stropach,
otwory okienne i drzwiowe znajdujące się na poziomie pomostu lub stropu roboczego, albo niŜej
50 cm nad tym poziomem, jeŜeli wychodzą na zewnątrz budynku lub pomieszczeń bez stropów,
powinny być zakryte lub zabezpieczone skrzyŜowanymi deskami. Pomosty robocze, na których
jest wykonywane betonowanie, powinny mieć bariery ochronne na wysokości 1,10 m oraz burtnice
( deski krawęŜnikowe) do wysokości 15 cm. Ponadto pole pomiędzy barierą a burtnicą powinno
być wypełnione siatką lub dodatkową deską poziomą. Klatki schodowe powinny być na czas
betonowania biegów schodowych dodatkowo zabezpieczone w bariery ochronne zabezpieczające
przed upadkiem.
W przypadku mieszania mieszanki betonowej w betoniarkach wolnospadowych naleŜy szczególną
uwagę zwrócić na zabezpieczenie kosza zsypowego betoniarki ze względu na stosunkowo
częste przypadki zrywania się liny podnoszącej kosz lub przypadkowego opuszczania się kosza
w dół. Mieszankę betonową podawaną na stropy w zasobnikach naleŜy rozprowadzić
równomiernie i nie dopuszczać do opróŜniania zasobników z większej wysokości. Spadająca
masa powoduje obciąŜenia dynamiczne. Jest to szczególnie niebezpieczne przy betonowaniu
stropów z belek prefabrykowanych, np. typu DZ. W przypadku stosowania pomp do transportu
31
mieszanki betonowej naleŜy przestrzegać następujących zasad obchodzenia się z pompą
i węŜami podającymi mieszankę betonową: przepisy bezpieczeństwa pracy powinny być
wywieszone na widocznym miejscu przy stanowisku obsługi. Do obsługi pomp moŜe być
dopuszczony operator, który ma odpowiednie do tego uprawnienia. Zawór bezpieczeństwa pompy
powinien być uregulowany fabrycznie, a ciśnienie dopuszczalne w pompie, nie powinno być
większe od tego, jakie mogą przenieść węŜe, instalacja elektryczna powinna być podłączona
do pompy przez uprawnionego elektryka, wąŜ podający mieszankę betonową powinien być
umocowany do elementów konstrukcyjnych budowli. Poza wyŜej omówionymi ogólnymi zasadami
naleŜy przestrzegać wszystkich zaleceń podanych w instrukcji obsługi pompy.
Stosunkowo duŜe niebezpieczeństwo poraŜenia prądem występuje przy stosowaniu wibratorów.
Aby go uniknąć, napięcie prądu zasilającego wibratory powinno być obniŜone co najmniej
do 60 V.
WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY PRZY ROBOTACH MURARSKICH
Roboty murarskie naleŜą do podstawowych robót budowlanych. Wykonywane są w tradycyjny
sposób - ręcznie, lub są zmechanizowane.
Najczęściej występujące zagroŜenia to:
• upadki pracowników na płaszczyźnie, z wysokości i do zagłębień
• uderzenia przez spadające materiały, narzędzia itp. (brak wygrodzenia stref niebezpiecznych
i nie oznakowanie miejsc niebezpiecznych)
• urazy oczu: mechaniczne, chemiczne i termiczne (powszechne nie uŜywanie okularów
ochronnych)
• stłuczenia i skaleczenia rąk i nóg przenoszonymi materiałami - oparzenia skóry cementem
Roboty murarskie powinny być wykonywane wyłącznie ze stałych pomostów lub rusztowań.
Niedozwolone jest wykonywane tych robót z drabin przystawnych. Zabronione jest jednoczesne
prowadzenie robót na dwóch lub więcej kondygnacjach w tym samym pionie, bez ochrony
pracowników przed spadającymi materiałami i narzędziami.
Otwory w ścianach, których dolna krawędź znajduje się poniŜej 0,8 m od poziomu stropu
lub pomostu, naleŜy zabezpieczyć barierami ochronnymi przed upadkiem pracownika
z wysokości. Otwory w stropach naleŜy przykryć pokrywami lub ogrodzić barierami ochronnymi.
Chodzenie po świeŜo wykonanych murach, sklepieniach, płytach, stropach, przykryciach otworów
jest zabronione.
Poziom pomostu roboczego rusztowania powinien znajdować się zawsze poniŜej wznoszonego
muru, co najmniej o 0,3 m i nie więcej niŜ 1.5 m.
Szerokość stanowiska pracy murarza znajdującego się w wykopie nie moŜe być mniejsza
niŜ 0,7 m, licząc od skarpy do wznoszonego muru. Pracownicy powinni schodzić do wykopów
po drabinach lub pochylniach, tzw. sztagach.
W czasie murowania nie wolno obciąŜać pomostów roboczych nadmiarem cegieł, a rozlaną
zaprawę i gruz naleŜy niezwłocznie usuwać.
Obsługujący mieszarki, betoniarki i agregaty powinni być przeszkoleni w zakresie bezpiecznego
uŜytkowania urządzeń budowlanych. Obsługa pompy do betonu moŜe być powierzona tylko
operatorowi posiadającemu specjalne uprawnienia do obsługi.
Połączenie maszyn i urządzeń budowlanych z siecią elektryczną powinno być wykonane
w sposób zapewniający bezpieczeństwo pracy w zakresie ochrony przeciwporaŜeniowej
oraz być zabezpieczone przed uszkodzeniami mechanicznymi.
Wylewanie masy betonowej w deskowanie nie moŜe odbywać się z wysokości większej niŜ 1 m.
NaleŜy przestrzegać równomiernego rozprowadzania masy betonowej, aby nie dopuścić do
miejscowego przeciąŜenia deskowania. Przy podawaniu betonu za pomocą pompy na wysokość,
naleŜy zapewnić moŜliwość porozumiewania się betoniarzy z operatorem pompy. Zaleca się
uŜywanie kremów ochronnych w celu ochrony skóry rąk przed Ŝrącym działaniem zapraw
murarskich i betonowych.
W czasie pracy murarze i ich pomocnicy powinni mieć rękawice chroniące przed urazami
mechanicznymi (np. skórzano-tkaninowe lub z dzianin powlekanych gumą).
32
WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY PRZY ROBOTACH TYNKARSKICH
Podstawowe wymagania bhp przy tynkowaniu ręcznym
Narzucanie zaprawy na ściany i sufity, tynkarze powinni wykonywać w okularach ochronnych.
Zewnętrzne obramienia okienne mogą być tynkowane tylko z rusztowań zewnętrznych, a nie
z otworów okiennych.
Przy tynkowaniu wewnętrznych ościeŜy okiennych, otwór okienny powinien być zabezpieczony
balustradą.
Reperacje tynków po instalatorach mogą być wykonywane z rusztowań przestawnych, nie wolno
natomiast stawać na urządzeniach i rurach wszelkich instalacji.
Podstawowe wymagania bhp przy tynkowaniu mechanicznym
Operatorzy obsługujący końcówki tynkarskie oraz pozostali członkowie zespołu podczas pracy
powinni być zaopatrzeni w okulary ochronne i rękawice.
Po zainstalowaniu agregatu tynkarskiego naleŜy przeprowadzić próbę wodną całego urządzenia
w ciągu kilkunastu minut pod ciśnieniem 1,0 lub 1,5 MPa, w zaleŜności od rodzaju pomp.
Z wyników prób naleŜy sporządzić protokół, który stanowi załącznik do raportu pracy agregatu.
Wyłącznik powinien być zawsze zakryty obudową, a podłączenie silnika do sieci elektrycznej
naleŜy wykonać przy udziale elektryka budowy. Praca silnika bez uziemienia jest niedozwolona.
NiezaleŜnie pod powyŜszych wymagań zabrania się:
a) pracować przy ciśnieniu wyŜszym od wskazanego w metryce agregatu,
b) pracować przy występujących usterkach w pompie lub przewodach,
c) podciągać dławicę, smarować i czyścić ruchome części maszyny w czasie pracy agregatu,
d) pracować pompą do zapraw bez sygnalizacji; operator jest odpowiedzialny za dopilnowanie
sygnałów rozpoczęcia, przerw i zakończenia pracy,
e) w obecności postronnych robotników przedmuchiwać węŜe spręŜonym powietrzem, poniewaŜ
nagłe wydostanie się strumienia powietrza z resztkami zaprawy jest bardzo niebezpieczne,
f) zezwolić na pracę pracowników, którzy nie przeszli instruktaŜu w zakresie bhp,
g) przeprowadzać kontrole silnika lub przewodów elektrycznych bez wyłączenia prądu.
Przy kaŜdym agregacie powinna być wywieszona n widocznym miejscu instrukcja bhp.
WYTYCZNE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY W ROBOTACH MALARSKICH
Prace malarskie na wysokości mogą być prowadzone z rusztowań lub drabin rozstawnych.
Nie wolno pracować na prowizorycznych pomostach wykonanych z desek, opartych
na przypadkowych elementach wyposaŜenia budynku. Wykonywanie robót z uŜyciem drabin
rozstawnych jest dozwolone do wysokości 4 m od podłogi. Drabiny te naleŜy zabezpieczyć
przed poślizgnięciem i rozsunięciem się.
Główne źródła zagroŜeń przy tych pracach to:
•
•
•
•
•
stosowanie szkodliwych substancji chemicznych
stosowanie substancji mogących powodować alergie
wykonywanie pracy na wysokości
posługiwanie się elektronarzędziami i urządzeniami pracującymi pod ciśnieniem
niebezpieczeństwo poŜaru.
Do prac malarskich są uŜywane m.in. materiały syntetyczne, materiały o właściwościach
alkalicznych, takie jak: wapno, soda kaustyczna, pasty do ługowania powłok oraz farby
zawierające związki ołowiu i chromu (farby miniowe przeciwrdzewne, Ŝółcienie chromowe),
a takŜe lotne rozpuszczalniki organiczne, które są wchłaniane drogą oddechową, przez skórę
i błony śluzowe.
Podczas piaskowania i szlifowania występuje naraŜenie na pył zawierający wolną krystaliczną
krzemionkę powodującą pylicę płuc.
Ochrona zdrowia pracowników przed szkodliwym działaniem ługów polega na zabezpieczeniu
oczu okularami ochronnymi, skóry twarzy i rąk kremami ochronnymi oraz rękawicami. Podczas
uŜywania stęŜonych ługów powinna być zastosowana odzieŜ ochronna, np.: buty gumowe,
fartuchy i rękawice.
Podczas malowania metodą natryskową farbami zawierającymi krzemionkę naleŜy stosować
maski ochronne, a podczas czyszczenia powierzchni metodą piaskowania - hełmy ochronne
z dopływem czystego powietrza.
33
Malowanie farbami zawierającymi toksyczne składniki, np. związki ołowiu i chromu,
jest dozwolone tylko za pomocą pędzla, a nie natrysku. Powłok zawierających te składniki
nie wolno szlifować na sucho.
Przy uŜywaniu farb zawierających lotne rozpuszczalnik i organiczne, uŜywaniu materiałów
palnych, wybuchowych lub innych materiałów o podobnych właściwościach naleŜy:
• usunąć wszystkie otwarte źródła ognia na odległość co najmniej 30 m
• wyłączyć instalację elektryczną, w razie potrzeby oświetlenia stosować światło w szczelnej
oprawie z punktem zasilania (gniazdem)
• znajdującym się poza pomieszczeniem, gdzie są wykonywane roboty zapewnić dostateczną
wentylację przez otwarte okna lub przy wentylacji mechanicznej zapewnić co najmniej
czterokrotną wymianę powietrza w ciągu godziny
• nie rzucać narzędzi metalowych
• przeciwdziałać moŜliwości wejścia osób z zapalonym papierosem do pomieszczenia, w którym
jest wykonywana praca.
Niedozwolone jest przebywanie ludzi ponad 4 godziny w pomieszczeniu malowanym farbami
zawierającymi lotne rozpuszczalniki.
W czasie robót z zastosowaniem łatwo palnych materiałów naleŜy umieścić w widocznych
miejscach wyraźne napisy ostrzegawcze.
Wszelkie uŜywane urządzenia elektryczne powinny być zabezpieczone przed moŜliwością
poraŜenia prądem. Urządzenia zmechanizowane powinny być sprawne, okresowo kontrolowane;
w czasie ich uŜywania naleŜy przestrzegać instrukcji obsługi.
WYTYCZNE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY
PRZY ROBOTACH POSADZKARSKICH I OKŁADZINOWYCH
Przy wykonywaniu robót posadzkarskich występują następujące niebezpieczeństwa:
a) poŜaru – przy magazynowaniu materiałów, głównie lepików, klejów, lakierów i past
zawierających łatwo palne składniki.
b) powstawania mieszanek wybuchowych – przy koncentracji par rozpuszczalników
organicznych w powietrzu pomieszczeń, w których uŜywane są materiały zawierające w
swym składzie węglowodory (np. kleje rozpuszczalnikowe), niebezpieczeństwo eksplozji tych
mieszanek w przypadku pozostawienia otwartego płomienia, Ŝaru papierosa itp.,
c) podraŜnienia dróg oddechowych i szkodliwego działania na zdrowie par rozpuszczalników
organicznych oraz niektórych substancji chemicznych zawartych w klejach, kitach
chemoodpornych, masach Ŝywiczno-mineralnych itp.,
d) poraŜenia prądem elektrycznym – przy niewłaściwym uŜywaniu (bez naleŜytego uziemienia)
maszyn o napędzie elektrycznym (szlifierek, mieszarek),
e) uszkodzenia stawu kolanowego – przy pracy w pozycji klęczącej w przypadku
niezabezpieczenia kolan odpowiednimi podkładkami.
Aby te niebezpieczeństwa całkowicie wyeliminować, naleŜy:
• w zakresie bezpieczeństwa poŜarowego – zapewnić właściwe warunki magazynowania
materiałów łatwopalnych i przestrzegać absolutnego zakazu operowana otwartym
płomieniem, łącznie z paleniem papierosów, zarówno w pomieszczeniach magazynowych,
jak i w czasie wykonywania wszelkich robót z tymi materiałami,
• w zakresie zabezpieczenia przed moŜliwością eksplozji i szkodliwym działaniem par
rozpuszczalników organicznych – zapewnić dobre wietrzenie pomieszczeń, w których
wykonuje się roboty z uŜyciem klejów na rozpuszczalnikach organicznych; otwarcie okna
w pomieszczeniu w czasie klejenia w zupełności zapobiega koncentracji par
rozpuszczalników,
• w zakresie zabezpieczenia przed poraŜeniem przy uŜywaniu aparatów elektrycznych – naleŜy
te aparaty uziemić,
• w zakresie zabezpieczenia przed schorzeniami wynikającymi z niewygodnej pozycji przy
pracy – uŜywać podkolanników wyłoŜonych odpowiednim miękkim materiałem (np. grubym
filcem),
34
•
w zakresie zabezpieczenia naleŜytych warunków ogólnej higieny pracy – przestrzegać
czystości osobistej, bezwzględnego mycia rąk przed spoŜywaniem posiłków, uŜywania czystej
odzieŜy roboczej oraz porządku w miejscu wykonywania robót; porządek, czystość i dobra
organizacja miejsca pracy są równieŜ bardzo waŜne dla dobrego samopoczucia pracownika,
zmniejszają jego wysiłek, wpływają na koncentrację jego uwagi, ograniczając moŜliwość
skaleczeń, zaprószeń itp.
PRACE NA WYSOKOŚCI
Prace na wysokości naleŜą do prac szczególnie niebezpiecznych, upadek z wysokości jest bardzo
częstą przyczyną wypadków, na ogół cięŜkich lub śmiertelnych. Dlatego podczas róŜnego rodzaju
robót budowlanych, bardzo często wykonywanych na wysokości, muszą być zachowane
wyjątkowe środki ostroŜności z uwagi na duŜy stopień zagroŜenia zdrowia i Ŝycia pracowników.
Pracą na wysokości w rozumieniu Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26
września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy z póŜn. zm. (tekst
jedn.: Dz. U. z 2003 r., nr 169, poz. 1650) jest praca wykonywana na powierzchni znajdującej się
na wysokości co najmniej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi.
Do pracy na wysokości nie zalicza się pracy na powierzchni, niezaleŜnie od wysokości, na jakiej
się znajduje, jeŜeli powierzchnia ta:
1) osłonięta jest ze wszystkich stron do wysokości co najmniej 1,5 m pełnymi ścianami
lub ścianami z oknami oszklonymi,
2) wyposaŜona jest w inne stałe konstrukcje lub urządzenia chroniące pracownika
przed upadkiem z wysokości.
Na powierzchniach wzniesionych na wysokość powyŜej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi,
na których w związku z wykonywaną pracą mogą przebywać pracownicy, lub słuŜących jako
przejścia, powinny być zainstalowane balustrady składające się z poręczy ochronnych
umieszczonych na wysokości co najmniej 1,1 m i krawęŜników o wysokości co najmniej 0,15 m.
Pomiędzy poręczą i krawęŜnikiem powinna być umieszczona w połowie wysokości poprzeczka
lub przestrzeń ta powinna być wypełniona w sposób uniemoŜliwiający wypadnięcie osób. JeŜeli
ze względu na rodzaj i warunki wykonywania prac na wysokości zastosowanie tego typu balustrad
jest niemoŜliwe, naleŜy stosować inne skuteczne środki ochrony pracowników przed upadkiem
z wysokości, odpowiednie do rodzaju i warunków wykonywania pracy.
Prace na wysokości powinny być organizowane i wykonywane w sposób nie zmuszający
pracownika do wychylania się poza poręcz balustrady lub obrys urządzenia, na którym stoi.
Przy pracach na: drabinach, klamrach, rusztowaniach i innych podwyŜszeniach nie
przeznaczonych na pobyt ludzi, na wysokości do 2 m nad poziomem podłogi lub ziemi
nie wymagających od pracownika wychylania się poza obrys urządzenia, na którym stoi,
albo przyjmowania innej wymuszonej pozycji ciała groŜącej upadkiem z wysokości, naleŜy
zapewnić, aby:
1) drabiny, klamry, rusztowania, pomosty i inne urządzenia były stabilne i zabezpieczone
przed nie przewidywaną zmianą połoŜenia oraz posiadały odpowiednią wytrzymałość
na przewidywane obciąŜenie,
2) pomost roboczy spełniał następujące wymagania:
a) powierzchnia pomostu powinna być wystarczająca dla pracowników, narzędzi i niezbędnych
materiałów,
b) podłoga powinna być pozioma i równa, trwale umocowana do elementów konstrukcyjnych
pomostu,
c) w widocznym miejscu pomostu powinny być umieszczone czytelne informacje o wielkości
dopuszczalnego obciąŜenia.
Przy pracach wykonywanych na rusztowaniach na wysokości powyŜej 2 m od otaczającego
poziomu podłogi lub terenu zewnętrznego oraz na podestach ruchomych wiszących naleŜy
w szczególności:
1) zapewnić bezpieczeństwo przy komunikacji pionowej i dojścia do stanowiska pracy,
2) zapewnić stabilność rusztowań i odpowiednią ich wytrzymałość na przewidywane obciąŜenia,
35
3) przed rozpoczęciem uŜytkowania rusztowania naleŜy dokonać odbioru technicznego w trybie
określonym w odrębnych przepisach.
Rusztowania i podesty ruchome wiszące powinny spełniać wymagania określone odpowiednio
w odrębnych przepisach oraz w Polskich Normach.
Przy pracach na: słupach, masztach, konstrukcjach wieŜowych, kominach, konstrukcjach
budowlanych bez stropów, a takŜe przy ustawianiu lub rozbiórce rusztowań oraz przy pracach na
drabinach i klamrach na wysokości powyŜej 2 m nad poziomem terenu zewnętrznego lub podłogi
naleŜy w szczególności:
1) przed rozpoczęciem prac sprawdzić stan techniczny konstrukcji lub urządzeń, na których mają
być wykonywane prace, w tym ich stabilność, wytrzymałość na przewidywane obciąŜenie oraz
zabezpieczenie przed nie przewidywaną zmianą połoŜenia, a takŜe stan techniczny stałych
elementów konstrukcji lub urządzeń mających słuŜyć do mocowania linek bezpieczeństwa,
2) zapewnić stosowanie przez pracowników, odpowiedniego do rodzaju wykonywanych prac,
sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości jak: szelki bezpieczeństwa z linką
bezpieczeństwa przymocowaną do stałych elementów konstrukcji, szelki bezpieczeństwa z pasem
biodrowym (do prac w podparciu - na słupach, masztach itp.),
3) zapewnić stosowanie przez pracowników hełmów ochronnych przeznaczonych do prac na
wysokości.
Wymagania określone powyŜej dotyczą równieŜ prac wykonywanych na galeriach, pomostach,
podestach i innych podwyŜszeniach, jeŜeli rodzaj pracy wymaga od pracownika wychylenia się
poza balustradę lub obrys urządzenia, na którym stoi, albo przyjmowania innej wymuszonej
pozycji ciała groŜącej upadkiem z wysokości.
Sporządził: Lucyna Szymańska
36

Projekt bud. LOK Ulatowo-Pogorzel

Transkrypt

Podobne dokumenty

bioz biblioteka - Publiczna Biblioteka Pedagogiczna w Poznaniu

Tabela wartości elementów scalonych

Pracownik budowlany - Powiatowy Urząd Pracy w Kluczborku

Zalqcznik nr 1 Lp. Przedmiot planowanych prac Zakres prac zl 2010

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA

O firmie - KOCIOK - ROBOTY ZIEMNE Opole, ROBOTY DROGOWE

Plan BIOZ

definicje - bip.chelmza.pl

PRZEDMIAR ROBÓT- ciąg pieszo rowerowy Tragamin