ABC WZW - Wirusowe zapalenia wątroby: zagrożenia

ginekolog.pl
ABC WZW - Wirusowe zapalenia wątroby:
zagrożenia, zapobieganie i leczenie
Co to jest wzw? Czy mogę się zarazić? Jak leczymy żółtaczki?
WZW to skrót oznaczający wirusowe zapalenie wątroby. Określa się w ten sposób grupę chorób
powodowanych przez wirusy, które namnażając się w komórkach wątrobowych (tzw.
Hepatocytach), powodują ich rozpad. Wyróżniamy pięć podstawowych, najczęstszych typów
wirusa A, B, C, D i E, które mimo podobnego mechanizmu działania wykazują wiele różnic. W tym
artykule przedstawione zostaną podobieństwa i różnice między typami wirusów A, B i C, ze
zwróceniem uwagi na leczenie i profilaktykę.
Zagrożenia i objawy
Wspólną cechą wszystkich wirusów jest możliwość powodowania przez nie żółtaczki. Żółtaczka to
objaw, przy którym w organizmie zwiększa się poziom żółtego barwnika - bilirubiny, co objawia się
zżółknięciem skóry i twardówek oczu. Intensywność powodowanych komplikacji zdrowotnych różni
się jednak znacznie w zależności od typu wirusa.
Wirus typu A, zwany inaczej HAV powodujący WZW A jest stosunkowo mało groźny. Od zakażenia
do pojawienia się objawów mija zwykle ok. 2-6 tygodni. Objawami choroby mogą być: złe
samopoczucie, utrata apetytu i gorączka, aczkolwiek wiele zakażeń przebiega bezobjawowo.
Wkrótce potem pojawia się żółtaczka, która znika po miesiącu. Powikłania występują bardzo
rzadko. HAV nie jest poważnym zagrożeniem życia, śmiertelność wynosi ok. 1 na 1000.
Wirus zapalenia wątroby typu B, zwany inaczej HBV stanowi o wiele większe zagrożenie dla
zdrowia. Po zakażeniu okres wylęgania trwa około trzech miesięcy. Po tym czasie pojawiają się
objawy podobne do tych jakie występują przy zakażeniu HAV. Następnie rozwija się żółtaczka,
która u 9 na 10 osób po pewnym czasie ustępuje. WZW B może mieć jednak dużo poważniejszy
przebieg. Istnieje ryzyko pojawienia się przewlekłego zapalenia, które w efekcie powodować może
marskość wątroby. Poważnym zagrożeniem, jakie niesie za sobą zakażenie HBV, jest pierwotny
rak wątroby. Groźnym powikłaniem WZW B jest również zakażenie okołoporodowe, do którego
może dojść w sytuacji, gdy matka jest nosicielem wirusa typu B. Ryzyko zakażenia dziecka przy
porodzie wynosi ponad 90% i większość zakażonych dzieci staje się nosicielami, co niesie za sobą
zagrożenie rozwojem choroby i skutkować może śmiertelnością u tych dzieci dochodzącą nawet do
50%.
Trzeci typ WZW jest wywoływany przez wirusa zapalenia wątroby typu C - HCV. Przebieg
zakażenia jest bardzo podobny do przebiegu WZW B. W przypadku HCV okres w którym wirus
znajdujący się w organizmie pozostaje w utajeniu trwa kilka lat, a ryzyko wystąpienia powikłań
takich jak przewlekłe zapalenie wątroby i pierwotny rak wątroby jest większe niż w przypadku WZW
B.
Czy mogę się zarazić?
Wirusy HAV usuwane są z organizmu z kałem. W przypadkach niedopilnowania zasad higieny
mogą być przenoszone przez owady lub przenikać do wód gruntowych lub wody pitnej. Wirus ten
potrafi bytować długo w wilgotnym i mokrym środowisku. WZW A jest więc przykładem ,,choroby
brudnych rąk", która rozprzestrzenia się głównie tam, gdzie nie są przestrzegane zasady higieny.
W przypadku wirusa zapalenia wątroby typu B głównymi drogami zakażenia są krew i kontakty
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 1/3
ginekolog.pl
seksualne. Nie znaczy to, że narażeni na ryzyko są tylko narkomani używający dożylnie środków
odurzających i osoby mające wiele kontaktów seksualnych. Na zakażenie to są narażeni
praktycznie wszyscy, gdyż może do niego dojść w wyniku takich zabiegów jak zastrzyki, operacje,
w gabinetach stomatologicznych, podczas wykonywania tatuażu, akupunktury lub nawet podczas
zabiegu manicure czy wizyty u fryzjera (zranienie brzytwą, żyletką, nożyczkami). Do zakażenia
może dojść również podczas porodu. HBV nie występuje w kale ślinie ani łzach, co sprawia że nie
można się nim zarazić w wyniku np. całowania, czy pływania w basenie z nosicielami tego wirusa.
Wirusem HCV można zakazić się w taki sam sposób jak wirusem HBV, czyli przez kontakt z krwią
osoby będącej nosicielem lub kontakt seksualny bez odpowiednich zabezpieczeń z taką osobą.
Tak samo jak w przypadku wirusa typu B wirusem wywołującym WZW C nie można się zarazić
przez kaszel, kichanie czy używanie tej samej wanny co osoby zakażone, czyli w przypadku, gdy
nie ma bezpośredniego kontaktu z krwią nosiciela.
Diagnostyka
W diagnostyce zapaleń wątroby wyróżniamy testy swoiste i nieswoiste. Testy nieswoiste świadczą
o wystapieniu zapalenia wątroby, ale nie pozwalają sprecyzować o jaki typ wirusa spowodował
zakażenie. Testy swoiste są ukierunkowane na wykrycie konkretnego typu wirusa.
Do testów nieswoistych należy badanie stężenia bilirubiny we krwi lub moczu. Bilirubina jest żółtym
barwnikiem, który gromadzi się w przypadku nieprawidłowej pracy wątroby, której powodem mogą
być właśnie zakażenia wirusowe. Kolejnym nieswoistym testem jest badanie tzw. aminotransferaz:
ALAT i ASPAT - są to enzymy, których podwyższone stężenie we krwi również świadczy o
możliwym uszkodzeniu wątroby. Zaletą testów nieswoistych jest to, że są stosunkowo łatwe i
szybkie do przeprowadzenia, natomiast ich wadą jest to, że na wysoki poziom bilirubiny, ALAT i
ASPAT mogą wpływać inne czynniki uszkadzające wątrobę. Wnioskiem tego pozytywny
(stwierdzający nieprawidłowo wysoki poziom któregoś z badanych czynników) wynik testu
nieswoistego nie świadczy jednoznacznie o tym, że mamy do czynienia z wirusowym zapaleniem
wątroby.
Testy swoiste opierają się na wykrywaniu przeciwciał przeciwko konkretnym wirusom. Przeciwciała
to cząsteczki wytwarzane przez nasz organizm do walki z wszelkiego rodzaju drobnoustrojami.
Każde przeciwciało skierowane jest przeciwko jednemu konkretnemu typowi ,,zarazka". Jeżeli więc
obserwujemy we krwi podwyższone stężenie jakiegoś przeciwciała świadczy to o fakcie iż układ
odpornościowy próbuje obronić nas przed wirusem lub bakterią, które wniknęły do organizmu. W
laboratoriach analitycznych dostępne są testy określające zawartość poszczególnych przeciwciał
dzięki którym można dokładnie określić z jakim konkretnym typem wirusa mamy do czynienia.
Leczenie i zapobieganie
WZW A jest stosunkowo niegroźną choroba i przeważnie nie jest konieczne stosowanie leczenia.
Istnieje szczepionka przeciwko HAV. Aby uniknąć zakażenia trzeba przestrzegać podstawowych
zasad higieny.
Zakażenie HBV wymaga przeważnie hospitalizacji. Sposób leczenia zależy od nasilenia objawów
choroby, przeważnie stosuje się leczenie zachowawcze i mające na celu usunięcie wirusa z
organizmu. Dużo lepszą metodą walki z wirusem wywołującym WZW B jest szczepionka, która z
dużą skutecznością może zabezpieczyć przed wirusem typu B.
Najtrudniejsza sytuacja pojawia się, gdy mamy do czynienia z wirusem HCV. Leczenie jest bardzo
kosztowne, długotrwałe, a mimo tego perspektywy wyleczenia są stosunkowo małe. Co gorsza nie
opracowano jeszcze skutecznej szczepionki przeciwko temu typowi wirusa. Jedynym sposobem,
aby ustrzec się zakażenie HCV pozostaje przestrzeganie zasad higieny i unikanie sytuacji w
których może dojść do zakażenia.
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 2/3
ginekolog.pl
Wnioski
Wirusowe zapalenia wątroby mogą nieść za sobą bardzo poważne zagrożenie dla zdrowia.
Leczenie zakażeń wirusami z tej grupy szczególnie (B i C) jest czasochłonne i kosztowne.
Najlepszym sposobem, aby ustrzec się zapaleń wątroby spowodowanych wirusami jest
szczepionka (w przypadku HAV i HBV). Szczepionka wykonana zawczasu pozwoli ustrzec się
ewentualnych komplikacji i pozwoli zaoszczędzić zdrowie i czas. Nie można zapomnieć o
przestrzeganiu zasad higieny, co pozwoli nam znacznie zniwelować ryzyko ewentualnych zakażeń.
Warto zapytać swojego lekarza o skierowanie na rutynowe badania przesiewowe lub o mozliwość
szczepienia.
Piśmiennictwo
1. Collier L, Oxford J. Wirusologia. PZWL 2001
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 3/3