Sieci Bezprzewodowe Charakterystyka fal radiowych i optycznych
Transkrypt
Sieci Bezprzewodowe Charakterystyka fal radiowych i optycznych
Tematyka wykładu dr inż. Krzysztof Hodyr 42 – 6315989 WSHE 42 – 6313166 PŁ khodyr @ wshe.lodz.pl Charakterystyka fal radiowych i optycznych Modulacje cyfrowe, systemy modulacji z rozpraszaniem widma Prawo Nyquista, Shannona, ograniczenia w wykorzystaniu WLAN Metody wielodostępu, protokoły dostępu do łącza WLAN Sieci IEEE 802.11 Podstawy techniki komórkowej, sieć GSM Materiały z wykładów są umieszczane na: http:// sieci.wshe.lodz.pl hasło: ws123he Polecana literatura Pojęcie sieci trankingowej, system TETRA Satelitarne systemy telekomunikacyjne Perspektywy rozwoju sieci bezprzewodowych dr inż. Krzysztof Hodyr Sieci Bezprzewodowe Część 1 Charakterystyka fal radiowych i optycznych Cyfrowe metody modulacji w sieciach WLAN Charakterystyka fal radiowych i optycznych 1 Charakterystyka fal UHF i SHF Charakterystyka fal UHF i SHF UHF ( 300 MHz – 3 GHz ) SHF ( 3 GHz – 30 GHz ) nie występują tu fale jonosferyczne, gdyż gęstość jonosfery jest zbyt mała do wstecznego odbicia fal UHF w kierunku ziemi mają charakterystykę podobną do fal zakresu UHF fale tego zakresu przechodzą przez jonosferę w kosmos pomiędzy falą bezpośrednią, a odbitą od gruntu występuje już dość znaczna interferencja dyfrakcja fal jest nieznaczna dyfrakcja oraz szumy atmosferyczne i przemysłowe w tym paśmie praktycznie nie występują duże rozproszenie fal w chmurach, na kroplach deszczu oraz cząsteczkach mgły, zwiększając tym samym interferencje fal i ich zaniki zasięg radiowy jest większy o ok. 15% od horyzontu optycznego szum atmosferyczny i zakłócenia przemysłowe w tym zakresie są pomijalnie małe Charakterystyka fal UHF i SHF Fale radiowe zakresów UHF i SHF rozchodzą się głównie jako fala bezpośrednia, ograniczając tym samym zasięg transmisji do obszarów niewiele przekraczających bezpośredni zakres widoczności anten (LOS – Line of Sight) Charakterystyka fal UHF i SHF Zgodnie z modelem COST 231 w opracowaniu Walfish'aIkegami straty rozproszeniowe L dla fal z zakresu 0,8 – 2 GHz wzdłuż swobodnej drogi w atmosferze można wyrazić wzorem : L = 20 · log ( x ) + 20 · log ( f ) + 32,4 Zasięg ten, zwany zasięgiem radiowym można obliczyć z przybliżonej zależności : D – zasięg H, h – wysokość umieszczenia anteny nadawczej i odbiorczej x – długość drogi w km f – częstotliwość w MHz L – tłumienie w dB Wartość strat rozproszeniowych (tłumienia w atmosferze) dla fali radiowej o częstotliwości 2400 MHz na drodze 1 km wynosi: L = 20 · log (1) + 20 · log (2400) + 32,4 = 67,6 + 32,4 = 100 dB Charakterystyka tłumienia fal UHF i SHF Charakterystyka fal UHF i SHF Na transmisję fal radiowych duży wpływ mają : załamanie (refrakcja) i rozproszenie w troposferze (do wys. 17 km), odbicie, ugięcie (dyfrakcja) i rozproszenie na przeszkodach terenowych, zjawisko Dopplera strefa Fresnela 2 Zjawisko Dopplera Występuje gdy stacje znajdują się w ruchu względem siebie, np. komputer zamontowany w samochodzie względem stacji bazowej. Częstotliwość sygnału docierającego do odbiornika ulega wówczas przesunięciu w stosunku do częstotliwości nominalnej odbiornika. Wartość przesunięcia częstotliwości ∆f dana jest zależnością: Pierwsza strefa Fresnela Do miejsca odbioru dochodzą zwykle dwie fale: bezpośrednia i odbita, które w zależności od różnicy faz mogą się dodawać lub odejmować. Dodawanie będzie zachodzić, gdy różnica długości dróg fal wynosi λ/2 (przy odbiciu fala zmienia swoją fazę na przeciwną). Pierwsza strefa Fresnela w płaszczyźnie prostopadłej do kierunku rozchodzenia się fali jest miejscem geometrycznym punktów, dla których różnica dróg fali bezpośredniej i odbitej wynosi λ/2. Ogranicza ją pierścień o promieniu r równym: v – względna prędkość nadajnika i odbiornika fo – częstotliwość nominalna kanału komunikacji Pierwsza strefa Fresnela Charakterystyka fal optycznych Fale optyczne wykorzystywane w sieciach komputerowych należą zwykle do zakresu bliskiej podczerwieni (zakresy 7001100 nm, 1200-1350 nm i 1550 nm) Propagacja ograniczona jest do zasięgu bezpośredniej widoczności (LOS), gdyż fale optyczne nie ulegają praktycznie ugięciom, a odbicie od większości powierzchni odbywa się z dużymi stratami. Łącze może być zrealizowane w sposób bezpośredni lub poprzez wykorzystanie promieniowania odbitego (NLOS) np. od ścian. Charakterystyka fal optycznych W łączach szerokopasmowych, nadajnikiem jest najczęściej laser VCSEL (Vertical Cavity Surface Emitting Laser) przy mocy wiązki do 5 mW. Cechą charakterystyczną laserowej wiązki telekomunikacyjnej jest mała rozbieżność kątowa, nie większa niż 0,350 (6 mrd). Fale podczerwone są silnie tłumione w atmosferze poprzez rozproszenie na cząsteczkach areozoli (drobiny kurzu, cząsteczki pary wodnej). Charakterystyka fal optycznych Tłumienie wiązki laserowej w atmosferze jest prawie niezależne od długości fali. Jego wartość można obliczyć na podstawie prawa Lamberta-Beera : τ(x) – współczynnik transmisji fali w odległości x od źródła P(x) – moc wiązki w odległości x od źródła P(0) – moc wiązki wychodzącej ze źródła σ – współczynnik tłumienia na jednostkę długości 3 Charakterystyka fal optycznych Charakterystyka fal optycznych Przybliżoną wartość współczynnika tłumienia σ na podstawie przejrzystości powietrza można obliczyć ze wzoru [Weichel] : σ - współczynnik tłumienia w atmosferze V - przejrzystość powietrza λ - długość fali optycznej q - współczynnik zależny od rozmiaru i rozkładu cząsteczek rozpraszających, wynoszący odpowiednio: q=1,6 (wysoka przejrzystość V>50 km), q=1,3 (umiarkowana przejrzystość 6 km<V<50 km), q=0,585× ×V1/3 (słaba przejrzystość V<6 km) Charakterystyka fal optycznych Cyfrowe metody modulacji w sieciach WLAN Straty rozproszeniowe podczerwonej wiązki laserowej w atmosferze w funkcji przejrzystości powietrza Cyfrowe metody modulacji Cyfrowe metody modulacji Dwuetapowy proces modulacji : Metody modulacji : 1. modulacja cyfrowa, podczas której modyfikowany parametr lub parametry fizyczne sygnału przybierają tylko określone wartości; na wyjściu modemu otrzymujemy tu zmodulowaną falę podnośną; sposób nadania zmian parametrom fali podnośnej nazywamy metodą modulacji. 1. binarne (dwuwartościowe) – odwzorowują na przebiegu podnośnej stan pojedynczego bitu danych; wymagają dwóch stanów podnośnej do przedstawienia wartości bitu „0” bądź „1” 2. modulacja analogowa fali radiowej lub optycznej za pomocą fali podnośnej 2. M – narne (wielowartościowe) – odwzorowują na fali podnośnej stan od 2 do 8 bitów danych przebiegu cyfrowego jednocześnie; wymagają M = 2n ( n = 2 ... 8 ) stanów podnośnej do przedstawienia grupy bitów Falę podnośną s(t) można przedstawić ogólnym wzorem : 4 Cyfrowe metody modulacji Binarne metody modulacji FSK – Frequency Shift Keying (kluczowanie z przesuwem częstotliwości) W czasie trwania bitów odpowiadających logicznemu „0” generowana jest podnośna o częstotliwości f0, a podczas bitów „1” – częstotliwość f1. Odstęp pomiędzy częstotliwościami f0 i f1, (czyli dewiację ∆f) wybiera się zwykle równy odwrotności podwojonego czasu trwania bitu tb Binarne metody modulacji Binarne metody modulacji FSK – Frequency Shift Keying (kluczowanie z przesuwem częstotliwości) PSK – Phase Shift Keying (kluczowanie z przesuwem fazy) Dla bitów odpowiadających logicznej „1” następuje zmiana fazy na przeciwną, czyli o π, podczas, gdy przy transmitowaniu bitów „0”, faza podnośnej nie ulega zmianie. Modulacja PSK ma lepsze właściwości niż FSK. W celu ograniczenia zajmowanego pasma można zastosować filtrację podnośnej. Binarne metody modulacji Binarne metody modulacji PSK – Phase Shift Keying (kluczowanie z przesuwem fazy) GMSK – Gaussian Minimum Shift Keying (szybkie kluczowanie częstotliwości z gaussowskim kształtowaniem impulsów) Zmodyfikowana wersja klasycznej modulacji binarnej FSK. Wprowadzając ciągłość zmian fazy w modulacji FSK otrzymuje się modulację CPFSK (Continuous Phase FSK) – kluczowanie częstotliwości z ciągłą fazą. Wprowadzając następnie w modulacji CPFSK mniejszą niż w FSK dewiację równą ∆f = f1 - f0 = 1/(4·tb) otrzymuje się modulację MSK. Jest to tzw. szybkie kluczowanie z przesuwem częstotliwości. Nazwa bierze się stąd, że odstęp pomiędzy częstotliwościami został dwukrotnie zmniejszony w stosunku do FSK. 5 Wielowartościowe metody modulacji Wielowartościowe metody modulacji QPSK – Quadrature Phase Shift Keying (4-wartościowe kluczowanie z przesuwem fazy) QPSK – Quadrature Phase Shift Keying (4-wartościowe kluczowanie z przesuwem fazy) Na podnośnej odwzorowywany jest stan dwóch bitów danych jednocześnie. Wymaga to zastosowania czterech różnych wartości zmiany fazy przebiegu, np. π/4 odpowiadającej kombinacji bitów "11", 3/4π π dla "01", -3/4π π dla "00" i -π π/4 dla "10". Wielowartościowe metody modulacji Wielowartościowe metody modulacji QPSK – Quadrature Phase Shift Keying (odmiany) QPSK – Quadrature Phase Shift Keying (odmiany) a) konwencjonalna odmiana QPSK z tzw. "przejściami przez zero" amplitudy podnośnej (przy zmianie fazy o 1800), co wymaga stosowania liniowych wzmacniaczy, b) QPSK z offsetem (OQPSK) ma tak zorganizowany koder stanów cyfrowych, że stany kanałów Q oraz I zmieniają się naprzemiennie, co ogranicza możliwość zmian fazy do 900 i zapobiega przejściom podnośnej przez zero, c) modulacja π/4 QPSK stanowi dwie konstelacje punktów przesuniętych w stosunku do siebie o 450, co eliminuje przejścia podnośnej przez zero, a jednocześnie zapewnia uzyskanie obwiedni podnośnej o minimalnej szybkości zmian w porównaniu z poprzednimi odmianami QPSK (węższe pasmo wymagane do przesłania tej samej informacji). Wielowartościowe metody modulacji Wielowartościowe metody modulacji QAM – Quadrature Amplitude Modulation (4-wartościowa modulacja amlitudy) 64-QAM – Quadrature Amplitude Modulation (64-wartościowa modulacja amlitudy) Modulacja QAM używa 4 różnych kombinacji amplitudy i fazy fali nośnej do odwzorowania na podnośnej stanu dwóch bitów danych cyfrowych. Znacznie częściej w sieciach WLAN wykorzystuje się bardziej zaawansowane metody modulacji: 16-QAM i 64-QAM. Liczby 16 czy 64 w nazwach 16-QAM i 64-QAM oznaczją ilość kombinacji amplitudy i fazy jaką może przyjąć fala podnośna. W pierwszym przypadku odwzorowywany jest na podnośnej stan 4 bitów danych (M=24), a w drugim - 6 bitów danych (M=26) jednocześnie. Dzięki temu możliwie jest przeniesienie dużej ilości informacji cyfrowej w kanale transmisyjnym o stosunkowo małej szerokości wykorzystanego pasma. 6 Bitowa stopa błędów w sieciach WLAN Adaptacyjne dostosowanie metody modulacji do stanu łącza WLAN Zależność bitowej stopy błędów od stosunku sygnału do szumu dla wielowartościowych modulacji M-PSK 7