Scenariusz _Jest Taki Kraj_

1
Scenariusz
montaŜu poetycko – muzycznego
z okazji 90 rocznicy odzyskania niepodległości
Uwagi scenograficzne:
Impreza odbyła się w auli. Scena udekorowana gobelinem z godłem Polski, flagami
państwowymi i koszem z czerwonymi róŜami.
Tłem scenograficznym były slajdy odtwarzane na duŜym ekranie.
Wykonawcy siedzą na scenie
Piosenka w wykonaniu Jana Pietrzaka „Taki kraj”(2 zwrotki) – w tle wyświetlane slajdy
obrazujące treść piosenki
Fragment Poloneza F. Chopina
Narrator1 (czyta na tle muzyki)
Spotykamy się dzisiaj z okazji 90 rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę po
123 latach zaborów. Dzień jedenastego listopada to święto naszej Ojczyzny i tych, którym
przyszło Ŝyć w kraju nad Wisłą. To symbol miłości ojczyzny, walki o wolność, symbol wiary
i symbol zwycięstwa.
Często słyszymy słowa: Polska, ojczyzna, jesteśmy Polakami. Na co dzień nie
myślimy jednak o tym, co to jest wspólne dobro, poczucie toŜsamości, nasza kultura.
A przecieŜ nie moŜe być przyszłości bez przeszłości. To z niej wyrośliśmy. To ona tworzy
nas jako Polaków. To groby naszych przodków, to pamięć o nich.
To nasze wczoraj tworzy nasze dziś i nasze jutro.
Przerywnik muzyczny (fragment spokojnej muzyki E. Morricone)
Recytator 1 (recytuje na tle muzyki)
Opowiedz nam moja ojczyzno
Jak matka dzieciom ciekawym
O latach znaczonych blizną,
Na wiekach chwały i sławy!
Przerywnik muzyczny (poprzedni utwór głośno)
Recytator 2 (muzyka przycicha i na jej tle recytacja)
Zanim ci, synku, w literach
treść drukowaną obnaŜę,
będę jak księgi otwierał
wszystkie wojenne cmentarze.
PokaŜę ci rany skryte,
głębokie na twarzach blizny
i z nich cię będę jak z liter
uczył imienia ojczyzny.
Przerywnik muzyczny
2
Recytator 3
W historii Polski, tak się składa,
był kiedyś ponad wiek niewoli;
jedenastego listopada
nasz kraj z niewoli się wyzwolił.
I wtedy myśl powstała taka,
by przez szacunek dla przeszłości,
ten dzień na zawsze, dla Polaka,
pozostał Dniem Niepodległości
Przerywnik muzyczny
Narrator II
Jedenastego listopada 1918 r. powstała niepodległa Polska. Wielka była radość
Polaków z odzyskanej niepodległości. Ale nie cała Polska stała się wolna. Wielkopolska,
Śląsk, Warmia i Mazury nie weszły automatycznie w skład Rzeczypospolitej i nadal zostały
pod wpływami zaborców. Ich powrót do macierzy wiódł odmiennymi drogami.
Poznaniacy upomnieli się o swoje prawa w zbrojnym powstaniu w grudniu 1918 roku.
Rota – 1 zwrotka (ze śpiewem) – wszyscy wstają
Recytator:(na podkładzie wersji instrumentalnej Roty)
Dymy i mgły Europę zasnuwały,
Wracali z frontów Ŝołnierze,
Politycy radzili
Schyleni nad mapami. (...)
Wielkopolsko, czy spadnie na nas wolność
Nagle - jak chmura złotych ptaków?
Kto podaruje nam prawo
Do domu naszego i ziemi?
Kto o swą wolność nie walczy,
Ten widać nie jest jej wart.
Zbierali się młodzi i starzy,
Liczyli kule i broń.
Kto krzyknie? Kto rzuci hasło?
Piosenka „Gdy szedłem raz od Warty”
3
Narrator 2:
W końcu grudnia wzburzenie namiętności narodowych doszło do zenitu, rośnie atmosfera
oczekiwania i nastroje wolnościowe.
Fragment muzyki fortepianowej I. J. Paderewskiego ( po chwili przycicha i na jej tle
narrator czyta)
Przyjazd Ignacego Paderewskiego, wielkiego patrioty, delegata Komitetu Narodowego
Polskiego, który w drodze z ParyŜa do Warszawy zatrzymał się w Poznaniu w dniu 26
grudnia, odegrał rolę iskry, z której rozgorzał płomień.
Przerywnik muzyczny
Recytator:
Przyjechał ambasador Muzyki,
Emisariusz polskości,
Paderewski;
Poznań w chorągwiach i światłach
Na powitanie śpieszy.
Pod Bazarem chrzęst kroków i śpiew
Wielotysięcznej rzeszy.
Narrator 2:
Dnia 27 grudnia 1918 r. w godzinach przedwieczornych padły w centrum Poznania pierwsze
strzały. Grzechot karabinów targnął ciszą zimowego miasta. Polała się ofiarna krew
powstańcza. Rozgorzał oręŜny bój ludu wielkopolskiego o wolność i przepędzenie pruskiego
ciemięŜcy z wielkopolskiej ziemi.
Strzały (efekty dźwiękowe)
Recytator:
27 grudnia
nad sennym Poznaniem
chwiał się mglisto i blado
zimowym świtaniem
- aŜ w tłum serc
niespokojnych,
domów masę szarą
strzelił
biało-czerwoną symfonią sztandarów. (...)
4
Rozdygotanym sercom
Do grzmiącego wtóru
Huknął w drŜących ulicach
Pierwszy strzał Jak piorun.
I tocząc się po mieście
Potęgą fatalną
Jeden strzał huczał salwą
I wybuchał salwą.
A juŜ leciał przez Poznań
Wolności huragan,
Rozdudnił się tętentem
Serc do boju rwących
- próg kaŜdy był bastionem,
a fortecą stragan
Narrator 1:
Przebieg wydarzeń był błyskawiczny. śywiołowo powstałe oddziały powstańcze uderzyły
w Poznaniu na gmachy publiczne, opanowały koszary, zajęły magazyny i zbrojownie,
rozbroiły niemieckie garnizony, aresztowały pruskie władze wojskowe i wyzwoliły miasto.
Płomień walki ogarnął całą Wielkopolskę.
Efekty dźwiękowe – odgłosy ulicy, okrzyki radości
Recytator:
Z Poznania hasło pada:
Za wolność! W bój! - Za broń!
W ulicach kanonada...
Grzmią krzyki: Niemców goń!
JuŜ wolne Poznań, Września
I Gniezno - Chrobrych gród,
Jarocin, Ostrów, Pleszew...
W moc rośnie zbrojny lud.
Narrator 2:
Wielka była ofiarność i danina krwi społeczeństwa Wielkopolski.
Ogółem w powstaniu straciło Ŝycie 2000 ludzi. Powstanie Wielkopolskie zamknęło się
szesnastego lutego 1919 r. pełnym sukcesem wyzwoleńczym. Dzięki niemu, po
5
przeszło stu latach niewoli, na prastarej ziemi Piastów, nad Wartą, Wełną, Obrą, Pilicą
i Notecią proklamowano polską władzę państwową.
Ogłoszona została niepodległość tych ziem i Wielkopolska wróciła do macierzy. Powstanie
Wielkopolskie było jedynym w dziejach naszego narodu powstaniem zakończonym
zwycięstwem militarnym i politycznym.
Przerywnik muzyczny
Narrator:
Nie nacieszyliśmy się długo tą upragnioną i wywalczoną niepodległością.
Tylko przez niespełna 21 lat kraj nasz wolny był od wojen.
1 września 1939 r. o świcie Niemcy bez wypowiedzenia wojny zaatakowały nasz kraj.
Fragment filmu dokumentalnego +Efekty dźwiękowe
Komunikat o wybuchu wojny (nagranie archiwalne)
Narrator
Rozpoczęła się najkrwawsza w dziejach wojna, która kosztowała wiele istnień ludzkich.
Podkład muzyczny
Recytator
Spod niskich strzech - z rodzinnych gniazd,
z fabrycznych dzielnic nędzy,
wyszliśmy wraz w zielony las Ojczyźnie zrywać więzy.
Od progów chat, z wyniosłych miast
Nieśliśmy serca młode
W śmiertelny znój w Ŝelazny bój
o równość i swobodę
Niejeden z nas przemierzał świat,
Niemałą zdeptał drogę,
Nie szczędząc krwi i młodych lat,
Dzień w dzień, noc w noc za wrogiem.
Muzyka (nastrój grozy)
Narrator
Siedemnastego września Polskę spotyka kolejny cios – ze wschodu najeŜdŜa na nasz kraj
Armia Czerwona. Tysiące Polaków trafia do niewoli, w tym oficerowie wojska polskiego.
Wielu z nich nigdy nie wróciło do kraju. Zginęli zamordowani w okolicach Charkowa,
Katynia.
Muzyka
6
Narrator
Polacy pokonani zbrojnie we wrześniu 1939 roku tak naprawdę nie przestali walczyć.
JuŜ w listopadzie 1939 roku powstaje pierwsza organizacja zbrojna Polskiego Państwa
Podziemnego - Związek Walki Zbrojnej, przemianowany w lutym 1942 roku na Armię
Krajową. śołnierze tej armii, często młodzi chłopcy w naszym wieku, 1 sierpnia 1944 roku
zbrojnie wystąpili przeciwko najeźdźcy w Warszawie. Powstanie warszawskie trwało 63 dni
i choć nie przyniosło upragnionego zwycięstwa wpisało się do historii jako heroiczny zryw
wolności.
Piosenka „Warszawskie dzieci”
Narrator
Po sześciu latach skończyła się wojna. Kraj był zrujnowany, okaleczony.
Przerywnik muzyczny (z filmu Polskie drogi)
Recytator (na tle muzyki)
Wracali ludzie do domów,
Do Polski, Ojczyzny, Macierzy,
Wracali bezdomni wygnańcy,
Wracali zwycięscy Ŝołnierze.
Przerywnik muzyczny
Gasły poŜary na ziemi,
Uciszył się błękit nad nami,
Wiliśmy gniazda wśród ruin
Nad słowiańskimi rzekami.
Świeciły w oczach łzy szczęścia
Lecz często ktoś po kryjomu
Ocierał łzę po kimś, kogo
Nigdy nie będzie juŜ w domu.
Przerywnik muzyczny
Narrator (na tle cichego podkładu muzycznego)
Zaczęła się odbudowa kraju, ale nie wszystko, co się w nim działo podobało się
Polakom. Niby Ŝyli we własnym kraju, ale to nie oni decydowali o tym, jak on będzie
wyglądał. Narastało niezadowolenie, które wybuchło płomieniem w czerwcu 1956 roku. To,
co zdarzyło się w Poznaniu było pierwszą próbą przeciwstawienia się rządom
komunistycznym w Polsce.
Przerywnik odgłos kroków tłumu
7
Recytator:
JakieŜ to tłumy kroczą ulicami
JakaŜ to rezygnacja twarze im zŜera?
Spójrz na te szeregi – oni wyszli sami
Bez wodzireja i reŜysera
Przerywnik
To Cegielskiego falujące tłumy
Pięści zaciśnięte wyrazem są gestu
Kiedy po raz pierwszy w imię ludzkiej dumy
Miast majowej pieśni słyszysz krzyk protestu!
Zwierają się, zwierają w proteście szeregi
Gdy o godność chodzi – apeli nie trzeba
Cierpliwość mas ludzkich rozlana po brzegi
Więc masy Ŝądają: WOLNOŚCI I CHLEBA!
Narrator
Potem był rok 1970, kiedy na WybrzeŜu wybuchły strajki robotnicze.
Piosenka „Ballada o Janku Wiśniewskim” + fragmenty filmu dokumentalnego
Recytator:
Idą ulicą stoczniowcy Gdyni i Gdańska,
A na ustach mają dwa słowa: "Wolna Polska"
Krzyczą: "śądamy chleba i pracy
Wolności dla nas i dzieci naszych",
Ale władza ich nie słucha zagłusza demonstrację,
Strzela choć wie, Ŝe ma rację.
Narrator:
A później był rok 1976, kiedy niezadowolenie robotników zaowocowało kolejnymi strajkami.
Rok 1980 to czas, kiedy sytuacja kraju bardzo się pogorszyła. Robotnicy świadomi swoich
praw powołali NiezaleŜny Samorządny Związek zawodowy Solidarność.
Fragment filmu dokumentalnego
Narrator:
Ruch związkowy skupiał około 10 milionów Polaków. Była to ogromna siła. W kraju jednak
nie było spokoju. Wybuchały strajki jako wyraz niezadowolenia wobec rządzących. I przyszła
reakcja.
Przerywnik muzyczny i fragment filmu dokumentalnego
Decyzją ówczesnych władz 13 grudnia 1981 r. w Polsce wprowadzono stan wojenny.
8
Piosenka „Ojczyzno ma”- 1 zwrotka (narrator zapala znicz pod symbolicznym pomnikiem
Ojczyzny)
Recytator:
BoŜe, uchroń nas od nienawiści,
Zostaw gorzkie ziarno pamiętania,
Aby Ŝyli w nas nasi najbliŜsi
Którzy w adwent zostali zabrani.
BoŜe, zamień w jasność świeczkę małą
Którą w oknach ciemnych wystawiamy
Bo z ojczyzny tyle tylko mamy
Ile prawdy i krwi w nas zostało
Spokojny podkład muzyczny – najpierw głośny, później przycicha
Narrator: (czyta na tle muzyki)
Rok 1989 to czas wielkich przemian w naszym kraju. Najpierw okrągły stół, potem
czerwcowe wybory, które zmieniły Polskę i zapoczątkowały przemiany demokratyczne w
naszym kraju. Dla wielu Polaków rok 1989 to czas odzyskania pełnej niepodległości.
Przerywnik muzyczny
Recytator:
Jest jeden czas miłości,
jest jeden czas wiary dla tych,
którzy odeszli,
dla tych, co zostają.
Wszystko staje się jednym: Ŝywe i umarłe.
Wszystko splata się w jedną narodową pamięć.
Przerywnik muzyczny
Recytator:
Ty wnuku władasz
Numerycznym kodem
Dla ciebie hasła
W znakach algorytmu
I polem bitwy
Gra w układach struktur
Lecz gdy zwycięstwem
Uwieńczysz pomysły
Znajdź taką chwilę
Ludzkiego wytchnienia
Podejdź pod pomnik
CZYNU TWOICH OJCÓW
I wstrzymaj pamięć.
9
Piosenka „Pytasz mnie” z repertuaru Andrzeja Rosiewicza na jej tle przewijają się
obrazy – krajobrazy polskie
Aktorzy schodzą ze sceny
W scenariuszu wykorzystano:
wiersze:
E. Wachowiak Przesłanie dla wnuka
J. Radzymińska Jest jeden czas miłości
E. Bryll Modlitwa na czas adwentu
T. Kubiak Powrót
J. Szczepkowski Opowiedz nam Ojczyzno
K. Doberschulz Gdy o godność chodzi
M. Piechal Alfabet
M. Brykczyński 11 listopada
E. Najwer Tryptyk powstańczy 1918-1919
M. Włoszkiewicz Wiersz dla Poznania
S. Dobrowolski Wojsko polskie
piosenki:
Taki kraj w wykonaniu J. Pietrzaka
Rota w wykonaniu RZAWP
Gdy szedłem raz od Warty w wykonaniu zespołu „Wołosatki”
Warszawskie dzieci w wykonaniu RZAWP
Ballada o Janku Wiśniewskim w wykonaniu M. Cholewy
Ojczyzno ma w wykonaniu RZAWP
Pytasz mnie w wykonaniu A. Rosiewicza
podkłady muzyczne:
Polonez As-dur F. Chopina
Motyw z filmu Polskie drogi
fragmenty utworów God With US i Once upon a time in the west E. Morricone z płyty “The
best of Ennio Morricone”
oraz Hymn i La Petite Fille de la mer Vangelisa z płyty Themes
fragment utworu I. J. Paderewskiego
oraz efekty dźwiękowe (strzały, marsz tłumów, okrzyki zwycięstwa, bombardowanie)
fragmenty filmów dokumentalnych:
Wrzesień 1939
Koniec wojny 1945
Wydarzenia 1970 roku na WybrzeŜu
Podpisanie porozumień sierpniowych 1980
Stan wojenny w Polsce
Oprawę scenograficzną stanowiła prezentacja multimedialna wyświetlana na duŜym ekranie
podczas występów uczniów (prezentacja znajduje się w plikach do pobrania)
Opracowany przez
Irenę Kasicę
ElŜbietę Berendt
Mirosławę WaŜniewicz
Antoniewo, listopad 2008 rok