tutaj - SDP.pl

ul. Sapieżyńska 10a
00-215 Warszawa
tel. |48 22| 5360200
fax |48 22| 5360220
[email protected]
www.batory.org.pl
Protest i pokolenie
Protesty przeciwko podpisaniu umowy ACTA są największym od lat zbiorowym
wystąpieniem w Polsce. Jest to przede wszystkim głos młodego pokolenia, dla którego
rzeczywistość wirtualna internetu odgrywa bardzo poważną rolę. Pojawiło się wiele
wypowiedzi, tekstów, a także debat, w których próbuje się określić sens i znaczenie tego
ruchu. Na ile jest to zjawisko pokoleniowe? Czy można oczekiwać powstania nowej formacji
politycznej? Czy jest to ruch społeczny i jakie są jego cechy konstytutywne?
Trudno jednak rozmawiać o proteście wokół ACTA bez odniesień do tego, co dzieje
się obecnie w świecie. Ruch przeciwko tej umowie wykracza daleko poza Polskę, chociaż u
nas przyjął, jak się wydaje, najbardziej spektakularne, społecznie znaczące rozmiary. Ale
ostatni rok to w ogóle czas potężnych ruchów społecznych, głównie ludzi młodych. Trudna
do przecenienia jest ich rola w przemianach w świecie arabskim, poczynając od Tunezji i
Egiptu. Później ruch oburzonych: protesty na ulicach Hiszpanii, Izraela, okupacja
nowojorskiej Wall Street, oburzeni koczujący przed katedrą św. Pawła w Londynie...
Wszędzie na plan pierwszy wysuwają się hasła wolności i sprawiedliwości. Różną
rolę w wybuch tych protestów odgrywa kryzys gospodarczy i polityczny, ale wspólne jest
wielkie znaczenie internetu, facebooka, twittera i innych nowych środków komunikacji. We
wszystkich tych ruchach mamy też do czynienia z nowym zjawiskiem masowych wystąpień
bez wykrystalizowanej ideologii, bez przywódców i bez organizacji, które by nadawały im
strukturę i trwałość. Zatem, czy można mówić – przy całej złożoności, wielopostaciowości
protestu - z formowaniem się nie tylko nowego zjawiska politycznego i społecznego, ale
również kulturowego?
Pytanie o pokoleniowość ruchu, o jego role w przemianach politycznych,
społecznych i kulturowych nasuwa problem podobieństwa oraz różnic – w skali globalnej ruchu protestu i rewindykacji wolności pokolenia facebooka i twittera z doświadczeniem
pokolenia ‘68 roku, z jego buntem przeciwko zniewoleniu, hierarchiczności społeczeństwa,
zakrzepłym formom organizacji społeczeństwa industrialnego, przeciwko tradycyjnej
obyczajowości. W 1968 roku mieliśmy do czynienia z buntem młodych. Tamta rewolta
przeorała nie tylko życie polityczne, ale też relacje społeczne, obyczaje i kulturę.
W obu przypadkach ruch protestu objął bardzo wiele krajów. W obu przypadkach
mamy do czynienia z rewoltą polityczną, społeczną, ale i kulturową. W obu przypadkach
jest to bunt pokoleniowy przeciwko dotychczasowym formom społecznej organizacji.
Wreszcie w obu przypadkach to przede wszystkim bunt młodzieży klasy średniej
Czego oczekiwać można po buncie obecnym, jego formach i zasięgu? Wreszcie,
wracając do polskiego doświadczenia, co łączy, a w czym się różnią wychodzący obecnie na
ulice, od młodego pokolenia, które wchodziło w dorosłość w 1989 roku?
Aleksander Smolar