Badania przesiewowe w kierunku raka jelit

Badania przesiewowe
w kierunku raka jelit
1
www.bowelscreeningwales.org.uk
Badania przesiewowe w kierunku raka jelit
Ta broszura informuje o badaniach przesiewowych w
kierunku raka jelit w Walii. Dalsze informacje zawiera
witryna www.bowelscreeningwales.org.uk
Co to jest rak jelit?
• Rak jelit jest także nazywany rakiem okrężnicy, odbytniczym lub
kolorektalnym.
• Rak jelit jest nowotworem złośliwym, który atakuje dolną część
przewodu pokarmowego (jelito grube i odbytnicę).
2
www.bowelscreeningwales.org.uk
Jak często występuje rak jelit?
• W Walii rak jelit jest 3. najczęściej występującym rodzajem
nowotworu. Wcześnie wykryty należy jednak do najbardziej
uleczalnych.
• Każdego roku w Walii jest rozpoznawany u 2 tysięcy osób.
• Każdego roku w Walii tysiąc osób umiera na raka jelit.
• Rak jelit występuje częściej u osób w wieku ponad 50 lat przeciętnie u 1 na 20 osób w tej grupie wiekowej.
Co powoduje raka jelit?
• Dokładna przyczyna raka jelit nie jest znana.
• W niektórych rodzinach choroba ta występuje u szeregu członków.
Ryzyko zachorowania na raka jelit jest w nich większe. Jeżeli
obawia się Pan/Panio to, że należy do grupy zwiększonego ryzyka
z uwagi na przypadki raka jelit w rodzinie, proszę porozmawiać ze
swoim lekarzem domowym (GP).
• Ryzyko zachorowania na raka jelit wzrasta z wiekiem.
Po co badania przesiewowe w kierunku raka jelit?
• Jeżeli rak jelit zostanie wykryty odpowiednio wcześnie, jest
większa szansa na zwalczenie go.
• Stwierdzono, że regularne badania przesiewowe redukują ryzyko
śmierci na raka jelit o 16%.
• Rak jelit może powstać z polipów (tworów guzowatych) w jelicie.
Usunięcie polipów redukuje ryzyko raka.
3
Badania przesiewowe w kierunku raka jelit
Co ma wykryć badanie przesiewowe?
• Badanie przesiewowe ma wykryć krew w stolcu. Może ona
sygnalizować większe prawdopodobieństwo zachorowania na raka
jelit. Badanie kału na utajoną krew nazywane jest testem FOB.
• Test ten może także wykryć inne zmiany, np. utworzenie się polipów.
Większość polipów jest nieszkodliwa, ale niektóre mogą wywołać
raka jelit. Większość rodzajów polipów można z łatwością usunąć.
• Czasem występowanie krwi jest spowodowane krwawieniem polipu.
• Przyczyny mogą być też inne, np. hemoroidy lub bruzdy w jelicie.
• Test nie daje odpowiedzi na pytanie, czy badana osoba ma raka.
Wyniki wskazują jedynie na potrzebę dalszych testów.
Dla kogo przeznaczone jest to badanie
przesiewowe?
• Na badania przesiewowe w kierunku raka jelit zapraszamy co dwa
lata zamieszkałych w Walii mężczyzn i kobiety w wieku 50-74.
• Początkowo badaniem objęte będą osoby w grupie wiekowej od
60 do 69 lat. Do 2015 roku zaoferujemy je wszystkim od 50 do 74
roku życia.
Jak mogę wykonać badanie przesiewowe?
• Do tej broszury załączony jest zestaw do badania przesiewowego
w kierunku raka jelit.
• Test można przeprowadzić więc w zaciszu swojego domu.
• Prosimy poinformować swojego lekarza domowego o ewentualnej
zmianie adresu, abyśmy mogli Panu/Pani co 2 lata przesłać
zestaw do przeprowadzenia testu.
4
www.bowelscreeningwales.org.uk
5
Badania przesiewowe w kierunku raka jelit
Na czym polega ten test?
• Test polega na zbadaniu małych próbek stolca pod kątem
śladowych ilości ukrytej krwi.
• Proszę wykonać test przy użyciu załączonego zestawu. Zestaw
jest zaopatrzony w instrukcje.
Kiedy otrzymam wyniki?
• Wyniki wyślemy Panu/Pani pocztą w ciągu 2 tygodni. Większość
badanych osób (ok. 98 na 100) ma wyniki w normie, tj. nie
znaleziono krwi w próbkach.
• Jeżeli wynik jest niejednoznaczny, może zaistnieć potrzeba
powtórzenia testu. W takim przypadku przyślemy Panu/Pani
dodatkowy zestaw.
• W razie stwierdzenia obecności krwi w próbkach skierujemy
Pana/Panią na rozmowę do specjalisty. Zaoferujemy Panu/Pani
dalsze badania, np. kolonoskopię.
Co to jest kolonoskopia?
• Kolonoskopia jest badaniem śluzówki jelita grubego (okrężnicy) w
celu wykrycia ewentualnego schorzenia.
• Umożliwia ponadto pobranie malych próbek jelita (biopsja) w celu
przeanalizowania ich w laboratorium.
• Giętki instrument użytydo tego badania nazywa się kolonoskopem.
• Jest on wyposażony w oświetlenie, które można skierować na
śluzówkę jelita.
• Obrazy są wyświetlane na ekranie, umożliwiając sprawdzenie, czy
jelito jest zdrowe i nie wystąpiło zapalenie.
6
www.bowelscreeningwales.org.uk
Jakie ryzyko istnieje przy wykonywaniu kolonoskopii?
Ponieważ kolonoskopia polega na pobieraniu próbek z jelita, czasami
występują komplikacje. Należą one do rzadkości, jednak powinien
Pan/powinna Pani o nich wiedzieć, aby móc podjąć decyzję.
Należy rozważyć to ryzyko w porównaniu z korzyściami z poddania
się testowi.
Główne rodzaje ryzyka towarzyszące kolonoskopii to:
• Perforacja – w 1 teście na 1000 może dojść do przedziurawienia
jelita. W takim przypadku prawie zawsze potrzebna jest operacja.
Ryzyko perforacji jest wyższe przy usuwaniu polipów.
• Krwawienie – może do niego dojść po pobraniu próbki z jelita lub
usunięciu polipu. Krwawienie występuje w ok. 1 na 200 testów.
Krwawienie nie jest zazwyczaj silne i często samo ustaje.
Co mogę zrobić w celu zmniejszenia ryzyka
zachorowania na raka jelit?
• Wzięcie udziału w programie badań przesiewowych raz na 2 lata.
• Odżywianie się produktami bogatymi w błonnik, węglowodany
(np. pełnoziarniste makarony, chleb i ryż), dużo owoców i warzyw.
Przypuszcza się, że te produkty spożywcze zmniejszają ryzyko
zachorowania.
• Umiarkowana ilość ćwiczeń. Mogą one ochronić przed rakiem jelit.
• Jeżeli ma Pan/Pani niepokojące objawy lub obawia się o zdrowie
swoich jelit, proszę się zwrócić do swojego lekarza.
7
Badania przesiewowe w kierunku raka jelit
8
www.bowelscreeningwales.org.uk
Na jakie objawy należy uważać?
Wynik nie oznacza, że nigdy nie zachoruje Pan/Pani na raka. Jest
ważne, aby ponownie poddać się testowi za 2 lata. Proszę zwrócić
się do lekarza w przypadku jednego z następujących objawów:
• Krwawienie z odbytnicy lub śladowe ilości krwi w stolcu.
• Zmiany konsystencji stolca (zatwardzenie lub rozwolnienie) przez
okres 6 tygodni lub dłuższy.
• Występujące od niedawna, ostre i długotrwałe bóle żołądka,
zwłaszcza po jedzeniu.
• Niewyjaśniona utrata wagi.
• Niewajaśniona anemia (z powodu braku żelaza w krwi).
Powyższe objawy mogą być powodowane różnymi problemami
zdrowotnymi. W razie ich występowania prosimy zamówić wizytę
u lekarza.
Dalsze informacje.
Podobnie jak inne badania przesiewowe, także badanie w kierunku
raka jelit nie jest niezawodne w 100%. Zmiany mogą też zachodzić w
czasie między testami. Dlatego też jest ważne, aby poddać się temu
testowi co 2 lata, a w razie obaw lub wystąpienia objawów - zwrócić
się do lekarza.
Nie wszystkie rodzaje nowotworów krwawią cały czas, a test
przesiewowy koncentruje się na wykrywaniu krwi. Oznacza to,
że czasem rak może zostać przeoczony.
9
Potrzebujemy przechowywać pewne dane dotyczące Pana/Pani.
Umożliwia to nam zaproszenie Pana/Pani do udziału w teście oraz
przeprowadzenie analizy programu badań przesiewowych. Dokładamy
wszelkich wysiłków w celu ochrony poufności Pana/Pani danych
osobowych. Tymi informacjami dzielimy się wyłącznie z tymi osobami,
których dostęp ma prawne lub medyczne uzasadnienie. Jeżeli
chciał(a)by Pan/Pani dowiedzieć się więcej o tym, jak korzystamy z
tych informacji, prosimy zwrócić się do nas o ulotkę „How we use
information about you” (jak korzystamy z informacji o Panu/Pani).
Nie musi być Pan/Pani w tym celu objęty(a) programem badań
przesiewowych w kierunku raka jelit.
Po dalsze informacje prosimy zadzwonić na naszą infolinię.
Wszystkie rozmowy na infolinii są poufne, jednakże dla potrzeb
szkolenia i kontroli jakości nagrywamy je.
Po dalsze informacje zadzwoń na bezpłatną infolinię:
0800 294 3370
lub odwiedź witrynę internetową Bowel Screening Wales website:
www.bowelscreeningwales.org.uk
10