TEMAT numeru TEMAT numeru - Instytut Konstrukcji Budowlanych

TEMAT numeru
Bezpieczeństwo
w budownictwie
planowaniE obiektów i ich budowy na tle praktyk UE
Czy możliwe jest totalne bezpieczeństwo obiektów budowlanych?
Chcąc uzyskać obiekt nieskończenie bezpieczny, biorąc pod uwagę
wszystkie możliwe oddziaływania (choćby nawet mało prawdopodobne), należałoby ponieść nieskończenie duże koszty! Z tego względu
projektowanie budowlane to złożona dziedzina inżynierii, która
metodami naukowymi minimalizuje ryzyka zagrażające bezpieczeństwu obiektu, a co za tym idzie – ludziom i mieniu, począwszy od fazy
wykonawstwa.
32 NORMA 2/2013
W
iedza ta wchodzi w zakres odpowiedzialności
inżyniera budownictwa w projektowaniu oraz
złożonych metod w tym zakresie, które wykorzystuje. Oczywiście na równi z udziałem inżyniera
budownictwa ogólnego (w przypadku budynków)
istotny jest udział inżynierów projektujących systemy instalacyjne
(w tym przeciwpożarowe) w ramach inżynierii środowiska oraz
inżynierii elektrycznej.
W szerszym sensie ten aspekt projektowania przybiera postać
działania optymalizacyjnego wg kryterium niezawodności probabilistycznej, pierwotnie wg podejścia PN-EN 1990: 2004
Podstawy projektowania konstrukcji, a więc Eurokod 0. Ryzyko
pozostałe, szczątkowe (rezydualne) uwzględnia się za sprawą
istnienia reguł wczesnego wykrywania zagrożeń (szczególnie
przekroczenia stanu granicznego użytkowalności), które
w przypadku oddziaływań wyjątkowych przewidują działania
nadzwyczajne, choć o charakterze planowym, co do przebiegu
reakcji.
Ten zakres znajduje się w kręgu oddziaływań inżynierów w ramach państwowego systemu nadzoru budowlanego. Zarówno faza projektowania, jak i faza eksploatacji są rozlegle opisanymi zagadnieniami, nie będąc tematem niniejszego artykułu. Wobec tego
na plan pierwszy wysuwa się faza realizacji, jednakże w ścisłym
powiązaniu z fazą projektowania, która z założenia uwzględnia fazy realizacji i likwidacji, a więc planowej, gdyż nieuniknionej
w końcu rozbiórki.
O przebiegu wykonawstwa rozstrzyga projektowanie i decyzje techniczno-ekonomiczne z nim związane. Coraz częściej projektowanie przybiera postać kompleksowego modelowania obiektu budowlanego w ujęciu BIM (building information modelling). Model BIM, jako narzędzie zarządzania
informacją o budynku (konstrukcja i instalacje), a więc i jego
budowie (rys. 1), jest efektem zespołowej pracy twórczej inżynierów, projektantów budynku, gdyż projektowanie to koncepcyjne przygotowanie działań.
Rys. 1. Widok 3D modelu 4D BIM
w programie do konstruowania budynków
(Finlandia)
„Model BIM, jako narzędzie zarządzania
informacją o obiekcie i jego budowie, jest efektem
zespołowej pracy twórczej inżynierów projektantów budynku, gdyż projektowanie to koncepcyjne
przygotowanie działań”
Podczas modelowania inżynierowie doskonalą technologiczność rozwiązań, zwłaszcza jeśli przybiera postać 4D BIM,
a więc modelu 3D BIM sprzężonego z harmonogramem budowy do postaci symulacji przebiegu budowy pozwalających
zwiększyć bezpieczeństwo całego projektu. Do powstania modelu konieczne są informacje o metodach i zasobach powiązane z analizą kosztów, tworząc model 5D BIM wspomagający
szeroko pojęte bezpieczeństwo, także finansowe.
Tematem niniejszego artykułu jest ta część wiedzy o bezpieczeństwie w budownictwie, która nie zawsze jest brana
pod uwagę przez inżynierów budownictwa w projektowaniu,
gdyż zakłada się, że zostaje uwzględniona przez inżynierów
budownictwa w wykonawstwie. Jej przejawem jest bezpieczeństwo robót budowlanych, za które odpowiada kierownik
budowy.
Kierownik budowy pośrednio odpowiada także za zagrożenia bezpieczeństwa związane z fazą projektowania i ma nawet
prawo występować o zmiany w dokumentacji projektowej
obiektu, jeżeli są one uzasadnione koniecznością zwiększenia
bezpieczeństwa realizacji robót budowlanych (Prawo budowlane, 1994), co jest jednym z przejawów ścisłego powiązania
faz projektowania i wykonawstwa, często sztucznie rozdzielonych. Tak czy inaczej za bezpieczeństwo odpowiadają zarówno
projektanci, jak i kierownicy budów, a poza tym także inspektorzy nadzoru (pośrednio).
PRAKTYKI W POLSCE
Każde projektowanie to planowanie projektu, a więc przedsięwzięcia (project). Opracowanie nazywane zaś w polskim budownictwie projektem to dokumentacja projektowa (design), czyli
efekt planowania w wykonaniu inżynierów. Dawniej w polskim
prawie budowlanym określenie „plany” oznaczało dokumentację
z częścią rysunkową (w Niemczech bauplan), jako charakterystyczną część dokumentacji danego projektu, a więc przedsięwzięcia budowlanego (bauprojekt). W powyższym sensie planowanie obejmuje wszystkie działy zarządzania każdym projektem
(project planing), a bezpieczeństwo to jeden z nich, kluczowy
rzecz jasna w przypadku obiektów technicznych.
„Każde projektowanie to planowanie
projektu, a więc przedsięwzięcia, dokumentacja
projektowa to efekt planowania w wykonaniu
inżynierów”
Nie jest ono nigdy działaniem rutynowym, gdyż „działanie
przez projekty” eksponuje fakt odmienności każdego projektu.
Istnienie procesu inwestycyjnego nie wyklucza pewnej rutyny,
ale powinna ona dotyczyć jedynie procedur formalnoprawnych, a nie projektowania jako takiego. Każde planowanie
oczywiście zawsze poprzedza wykonawstwo, choć w budownicNORMA 2/2013 33
TEMAT numeru
twie część prac związanych z planowaniem odbywa się po
zakończeniu fazy projektowania obiektu. Do takich prac
należy opracowanie zwane planem BiOZ (planem bezpieczeństwa i ochrony zdrowia), znane w Polsce od czasu przystąpienia do Unii Europejskiej.
Plan BiOZ jest obecnie podstawowym dokumentem obligatoryjnym służącym planowaniu robót budowlanych,
a więc budowy (jeśli abstrahować od dokumentów wymaganych prawem zamówień publicznych), i w naturalny sposób
odpowiada zań jej kierownik. Związek faz planowania
obiektu budowlanego i planowania jego budowy przejawia
się w tym, że pierwsza faza zawiera dokument zwany informacją BiOZ, który poprzedza plan BiOZ. Opracowania te
w Polsce nie znajdują należnego zrozumienia, a w każdym
razie nie narodziła się dojrzała praktyka wykorzystania tej
metody planowania.
Problem dotyczy informacji BiOZ i planu BiOZ traktowanych nieraz w sposób zbyt szablonowy w swej części opisowej, zresztą nie tylko w Polsce, co charakteryzuje początkowy etap, gdy zbyt mocno stawia się na formalizm i dokumenty, czy to w Wielkiej Brytanii (Beal, 2007), czy we
Włoszech (Ciribizni, Galimbert, 2005). Dobrym praktykom sprzyja inicjatywa (Piwkowski, 2010) skupiona jednak
tylko na instrukcji bezpiecznego wykonania robót
(Rozporządzenie BHP, 2003), jednakże problem BiOZ jest
znacznie szerszy, gdyż dotyczy w znacznie mierze metod
projektowania od fazy powstania koncepcji do jej realizacji.
Opracowanie planu BiOZ na mocy art. 21 (Prawo budowlane, 1994) wymagane jest, gdy będą występować roboty budowlane, których (Rozporządzenie BiOZ, 2011)
charakter, organizacja lub miejsce prowadzenia stwarzają
szczególnie wysokie ryzyko powstania zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi, a w szczególności przysypania
ziemią lub upadku z wysokości.
Warunki te oznaczają wykonywanie robót w wykopach
o ścianach pionowych do głębokości 1,5 m oraz wykopów
o głębokości do 3 m, gdy posiadają skarpy o bezpiecznym nachyleniu, a także robót, przy których wykonywaniu występuje
ryzyko upadku z wysokości ponad 5 m, a w przypadku rozbiórek obiektów ich wysokość nie przekracza 8 m.
Niezależnie od rodzaju robót plan BiOZ wymagany jest, gdy
roboty mają trwać dłużej niż 30 dni roboczych i jednocześnie będzie przy nich zatrudnionych co najmniej 20 pracowników lub
pracochłonność planowanych robót będzie przekraczać 500 osobodni. Budowę spełniającą te kryteria wymagalności należy zgłosić do terenowego organu nadzoru budowlanego 7 dni przed rozpoczęciem prac, np. z użyciem formularza zaproponowanego
przez PIP lub w inny równorzędny sposób, gdyż kluczowa jest tu
treść, a nie forma zgłoszenia.
Na podstawie przeprowadzonych analiz pracochłonności
można stwierdzić, że w praktyce obowiązkiem opracowania
planu BiOZ mogłyby nie być objęte budynki o kubaturze do
1.000 m 3 planowane do wykonania bez użycia ciężkich prefabrykatów (Prawo budowlane, 1994), a więc w myśl rozporządzenia wykonawczego (Rozporządzenie BiOZ, 2011)
o masie do 1 tony, jednocześnie jednak niezbyt pracochłonne z punktu widzenie przyjętych rozwiązań projektowych.
Można przyjąć, że kryterium niewymagalności planu BiOZ
spełniają zawsze obiekty niepodlegające procedurze pozwolenia na budowę czy rozbiórkę (jeśli nie występuje któreś
34 NORMA 2/2013
z pozostałych zagrożeń szczególnych) oraz małe i proste
obiekty tej procedurze podlegające.
„Kryterium niewymagalności planu BiOZ
spełniają obiekty nie podlegające procedurze
pozwolenia na budowę czy rozbiórkę oraz małe
i proste obiekty budowlane tej procedurze podlegające”
PRAKTYKI W NIEMCZECH
W Niemczech plan BiOZ znany jest powszechnie pod skrótową
nazwą SiGe-Plan (der Sicherheits – und Gesundheitsschutzplan), a jego wymagalność jest powiązana z nakładami pracy
i występowaniem robót niebezpiecznych, co koresponduje również z przedstawionymi wcześniej wymaganiami krajowymi nawiązującymi do dyrektywy 92/57/EWG. Jeśli nie wystąpi żaden
z warunków wymagalności planu BiOZ, obowiązują jedynie przepisy ogólne zawarte w akcie prawnym Verordnung über Sicherheit
und Gesundheitsschutz auf Baustellen (Baustellenverordnung – BaustellV), natomiast szczegółowe przepisy o bezpieczeństwie pracy
w budownictwie są uregulowane zbiorem rozporządzeń o nazwie
RAB (Regeln zum Arbeitsschutz auf Baustellen), zawierającym
także część RAB 31 dotyczącą uregulowań BiOZ.
Wymagalność planu uzależniona jest nie tyle od liczby wykonawców, od liczby pracodawców (1 lub więcej) na budowie (Waninger,
2003). W przypadku jednego pracodawcy nie ma wymogu powołania wydzielonej funkcji koordynatora do spraw bezpieczeństwa
(w razie istnienia umów z innymi wykonawcami pojawia się, wymagając koordynacji – rys. 2), gdyż każdy wykonawca to jednocześnie
pracodawca.
Rys. 2. Schemat organizacyjny (koordynacyjny) projektu budowy budynku (Niemcy)
Obiekty spełniające dwa pierwsze kryteria opierające się na nakładach pracy wymagają zgłoszenia 2 tygodnie (Schach R., Töpfer R.,
1999) przed terminem rozpoczęcia prac, a nie 7 dni, jak w Polsce.
W uzupełnieniu do kryteriów nakładów pracy wyróżnia się roboty
szczególnie niebezpieczne, do których zalicza się m.in. roboty związane z wykopami o głębokości ponad 5 m, jak również na wysokości
ponad 7 m oraz montaż i demontaż elementów o masie ponad 10 t,
a więc warunki są mniej restrykcyjne niż w Polsce. Wyraża to zaufa-
TEMAT numeru
nie wobec systemu opartego na pracy
inżynierów obejmującego już pewne standardy,
„Warunki są mniej restrykcyjne niż w Polsce. Wyraża to zaufanie wobec systemu
opartego na pracy inżynierów
obejmującego już pewne
standardy”
w przeciwieństwie do Polski, gdzie inżynier budownictwa nie może ponadto
zaprojektować w ramach uprawnień
projektowych swego zawodu absolutnie
żadnego budynku bez udziału architekta, co stanowi kuriozum w skali świata,
choć prawo do projektowania w Polsce
może uzyskać każdy inżynier budownictwa z zagranicy! Polski inżynier może
jakoby projektować konstrukcje wyłącznie nośne, co sprawia, że architekt jest
w Polsce w sposób bezpodstawnie
uprzywilejowany kosztem inżyniera
(Wiatr, 2012). Takie działanie i polskie
prawo budowlane są wbrew dyrektywom UE.
Istotnym przejawem dojrzałej praktyki w Niemczech jest ścisłe wiązanie
z planem BiOZ harmonogramu budowy wraz z instrukcjami szczegółowymi, co sprawia, że plan BiOZ nabiera
cech planu budowy i jest z nim bezpośrednio powiązany (w Polsce także
wymagany jako załącznik do planu
BiOZ) plan zagospodarowania terenu
budowy. Ma to zapewne swe źródło
w ogólnym stanie zrównoważenia niemieckiego budownictwa, za sprawą ładu prawnego opartego na wiedzy inżynieryjnej. Z pewnością podobne uznanie dla wiedzy inżynierów charakteryzuje Austrię czy Szwajcarię i w tych 3
państwach panuje bodaj wzorowy ład
i porządek skutkujący ogólnie pojętym
bezpieczeństwem.
PRAKTYKI WE FRANCJI
We Francji, znanej z priorytetu nadawanego bezpieczeństwu pracy, opracowywany jest dokument o nazwie PGC SPS
(Plan Général de Coordination en
matière de Sécurité et de Protection de
la Santé), który jest powiązany z opracowaniami dla poszczególnych robót, a więc
PP SPS (Plan Particulier de Sécurité et
de Protection de la Santé). Dokument
ogólny wspomaga funkcję koordynacji
36 NORMA 2/2013
całej budowy, a dokument szczegółowy
dotyczy poszczególnych wykonawców specjalistycznych (nienazywanych podwykonawcami ani we Francji, ani w Niemczech,
gdyż aspekt uznania kompetencji wychodzi
tu na plan pierwszy).
Pod względem wymagań BiOZ wyróżnia
się (Le Moniteur, 2000) 3 stopnie koordynacji, a więc kategorie obiektów i ich
budów.
„Pod względem wymagań
BiOZ wyróżnia się 3 kategorie
obiektów i ich budów”
Kategoria 1 poniżej granicy kryterium
wymagalności planu bezpieczeństwa
występuje wtedy, gdy na budowie jest
już 2 wykonawców (2 przedsiębiorstwa)
jest wymagane powołanie koordynatora
oraz prowadzenie dziennika, a także
rejestru interwencji, które porównać
można do dziennika budowy prowadzonego przez kierownika budowy, który
w Polsce jest przecież koordynatorem do
spraw bezpieczeństwa i zawsze był, zważywszy faktyczny zakres obowiązków
(wg Kodeksu pracy był i jest w Polsce
kierownikiem dla pracowników tego
samego przedsiębiorstwa).
W grupie 1 wymaga się uproszczonych
opracowań z zakresu BiOZ, a budowa
podlega rejestracji (Registre Journal), ale
poza tym są też wydzielone roboty poza
zakresem koordynacji, niezwiązane z ingerencją w konstrukcje nośne i wykonywane przez jednego wykonawcę, gdzie wymagania są mniejsze, ale nadal występuje
konieczność pewnych opracowań, a więc
tzw. planu zapobiegania (Plan de prévention) z użyciem gotowego formularza.
Kategoria 2, spełniająca kryterium wymagalności planu BiOZ przewiduje konieczność zgłoszenia budowy (Déclaration
Préalable). W tej kategorii wymagany jest
oczywiście plan BiOZ w obu wymienionych wcześniej częściach. Widoczne są też
podobieństwa praktyk francuskich z tymi
stosowanymi w Szwajcarii.
Interesujące jest wyróżnienie we Francji
kategorii 3, według kryteriów nakładu pracy, a więc pracochłonności powyżej
10 000 osobodni, liczby przedsiębiorstw
budownictwa ogólnego (travaux de
bâtiment) ponad 10 lub ponad 5 w przypadku przedsiębiorstw budownictwa
w zakresie robót publicznych (travaux publics), a więc zwłaszcza budownictwa komunikacyjnego. Na podstawie zgrubnej
analizy pracochłonności można stwierdzić, że oznacza to większe budowle komunikacyjne (zwłaszcza mosty i tunele
o długości ponad 100 m), a w przypadku
budynków praktycznie każdy wysoki i wysokościowy, jak również większe budynki
średniowysokie oraz niskie obiekty zdecydowanie wielkopowierzchniowe (np.
w Polsce duże centra handlowe lub tzw.
galerie handlowe spełniałyby to kryterium
zawsze).
Od koordynatora budowy obiektów 3 kategorii wymaga się ukończenia specjalnego
szkolenia w ramach CISSCT (Collèges
Interentreprises de Sécurité, de Santé et des
Conditions de Travail) (DICT.fr, 2009).
Zarówno w przypadku obiektów kategorii 3,
jak i 2 istnieje wymóg praktyki równej 5 lat
w zakresie planowania i realizacji w stosunku do poziomu normalnego wynoszącego
3 lata. Wszystkie te wymagania pokazują, że
system zapewnienia bezpieczeństwa jest zaawansowany. Skądinąd wiadomo również,
że wiele rozwiązań technicznych ma we
Francji unikalny charakter właśnie z uwagi
na dbałość o bezpieczeństwo i dobrym
przykładem są specjalistyczne urządzenia
dla uprzemysłowionego budownictwa betonowego, nieco odmienne niż w innych krajach (rys. 3).
Rys. 3. Przykłady stalowych urządzeń formujących
dla budownictwa ogólnego
(Francja)
PRAKTYKI W WIELKIEJ BRYTANII
W Wielkiej Brytanii plan BiOZ występuje
od 1995 roku pod postacią opracowania
o nazwie CDM Health and Safety Plan,
gdzie CDM za sprawą ustawy (CDM
Regulations, 2007) to skrót od Construction Design and Management, a więc przepisów związanych z budownictwem w fazie projektowania oraz w fazie wykonawstwa, rozumianej jako zarządzanie budową zgodne oczywiście z planem całego
projektu, co znakomicie wyraża związek między projektowaniem i wykonawstwem, w którym zarządzanie opiera się
na planowaniu wyrażonym dokumentacją projektową. Spotyka się też Pre-tender Health and Safety Plan opracowywane przed przetargiem, jeszcze w fazie
projektowania. Spotykane jest także
w innych krajach, np. we Włoszech czy
w Szwajcarii.
Co do kluczowych uczestników procesu planowania wyróżnia się projektanta,
na którym spoczywa fundamentalny dla
całego projektu zakres odpowiedzialności, który i bez tego jest znaczący, gdyż
ma on za zadanie stronić w projekcie od
ryzyk, które da się przewidzieć, eliminować zagrożenia potencjalne, które mogą
się przekształcić w realne, co wyraża wymóg zarządzania ryzykiem, począwszy
od identyfikacji, a skończywszy na metodach eliminacji i to nie tylko w fazie realizacji, ale także eksploatacji, a szerzej
utrzymania obiektu aż do planowej wręcz
likwidacji (design for deconstruction).
Rozwinięta jest tu także dobra praktyka
planowania oraz analizy z użyciem programów komputerowych z zakresu symulacji projektów w budownictwie (rys. 4),
które znakomicie wspomagają planowanie projektów, nie tylko dużych
i złożonych.
kach, z założenia szczątkowych, zwłaszcza
nieoczywistych dla wykonawcy czy specyficznych dla danego projektu (np. brak
samostateczności w stadium realizacji czy
potrzebne konstrukcje tymczasowe albo
roboty w ograniczonych przestrzeniach)
i informowanie o nich za pośrednictwem
uwag na rysunkach, informacji jasnych
i zwięzłych, porad pisemnych, jednakże
z pominięciem tych trywialnych. Zapewnienie bezpieczeństwa w tworzonej dokumentacji traktowane jest przez samych projektantów jako faktyczny cel i obowiązek. Podobne praktyki występują w Irlandii.
Szczególne obowiązki pojawiają się
w przypadku obiektów podlegających zgłoszeniu (notification). W fazie projektowania
i budowy tworzy się CDM Healh and Safety
File, jako rozszerzenie informacji BiOZ
(Pre-Construction information) o ryzyka
w trakcie eksploatacji obiektu, wręczane inwestorowi przy odbiorze (powykonawczo)
jako rodzaj instrukcji obsługi obiektu.
Odwołanie do niego znajduje się na rysunkach dokumentacji. Przejawem dbałości
o bezpieczeństwo jest też znaczenie nadawane tzw. konstrukcjom tymczasowym (falseworks & formworks), podobnie jak konstrukcjom stałym. Konstrukcje te zawierają
oczywiście różnego rodzaju techniczne
środki ochrony zbiorowej (rys. 5), które też
w Polsce (wg GUNB i PIP) są preferowane
zamiast środków ochrony indywidualnej
bhp ogólnego przeznaczenia, które stosuje
się w przypadkach szczególnych.
Rys. 4. Model 5D BIM ze
zsynchronizowanym harmoRys. 5. Przykład brytyjnogramem projektu (Wielka
skiej budowy budynku z zaBrytania)
bezpieczeniami systemowymi (Niemcy)
„Stronić w projekcie od
ryzyk, które da się przewidzieć, eliminować zagrożenia
potencjalne, które mogą się
przekształcić w realne”
Jednym z istotnych obowiązków jest
także informowanie o pozostałych ryzy-
W przypadku projektów dużych, bardziej
złożonych lub ryzykownych (ryzyka duże
lub nietypowe) konieczna jest przynależność (chartered membership) do odpowiedniej organizacji zawodowej, co dotyczy również koordynatora ds. BiOZ, któ-
rym może być w związku z tym osoba
o kompetencjach projektowych. W przypadku powyższych projektów (dużych,
złożonych, ryzykownych) w zakresie wykonawstwa wymagana jest dla odmiany
jedynie przynależność zwykła do organizacji (w przypadków inżynierów budownictwa, np. ICE) i poświadczenie kwalifikacji, również jako efektu szkolenia specjalistycznego.
PODSUMOWANIE I WNIOSKI
Analiza uregulowań w kilku państwach
Unii Europejskiej pokazuje podobieństwa, które wynikają wprost z przynależności do wspólnoty tworzącej uregulowania, ale jednocześnie różnice wynikające z podejścia indywidualnego. Podejścia te można ze sobą pogodzić, korzystając z zalet każdego z nich przez fakt
uszczegółowienia o rejestry ryzyk (podejście brytyjskie), wprowadzenie podziału na obiekty różnej wielkości (podejście francuskie) i ewentualną modyfikację katalogu robót niebezpiecznych
(głębokość, wysokość, masa) w myśl
podejścia niemieckiego baz naruszania
podstaw obecnego systemu krajowego.
Istniejące w Polsce podziały obiektów
z uwagi na ogólne procedury procesu
inwestycyjnego można byłoby powiązać
z kryteriami wymagalności w omawianym sensie BiOZ celem sprecyzowania
procedur ich projektowania i wykonawstwa, w tym także ryzyk z tym związanych, a co za tym idzie – metod radzenia sobie z nimi, zarówno od strony
planistycznej, jak i wykonawczej, bardziej szczegółowo niż obecnie w Polsce.
W tym kontekście zasadne i istotne wydaje się nawiązanie do zakresu uprawnień
budowlanych, które zakładają istnienie
kategorii ograniczonej (obecnie jednostopniowej) i nieograniczonej na podstawie kryterium złożoności i wielkości
obiektu (rozwiązania konstrukcyjne, wysokość, ale także kubatura). Zdaniem autora wskazane jest wprowadzenie przynajmniej 3 kategorii obiektów, a więc
prostych, średnio złożonych i złożonych
w powiązaniu z uprawnieniami budowlanymi i procedurami uzyskiwania pozwolenia na budowę wg podejścia zrównoważonego, które nie jest udziałem polskiego
prawa budowlanego, nie tylko w kontekście zaufania wobec inżynierów, ale także
wobec inwestorów prywatnych. Z pewnością dobrym przykładem jest tu Holandia
czy Dania, ale także wymienione wcześniej państwa. Polska to jedyny kraj
NORMA 2/2013 37
TEMAT numeru
w Europie, gdzie inżynier budownictwa z pełnymi uprawnienia
projektowymi w swym zawodzie nie może zaprojektować żadnego budynku, co jest sprzeczne wprost z dyrektywami UE w sposób jawny i oczywisty.
W kilku krajach Europy (ostatnio np. w Hiszpanii czy
w Holandii) nastąpiła zmiana prawa budowlanego będąc
uprzednio podstawą faktycznych analiz. Rola bezpieczeństwa
w nim wzrosła, ale dokonano także liberalizacji w zakresie relacji inżynierów poszczególnych specjalności, co w Polsce nie istnieje, gdyż polskie prawo budowlane łączy to co najgorsze
z dotychczasowych ustaw nie korzystając z tego było w nich
najlepsze. Podstawą uporządkowania całego procesu inwestycyjnego może być kategoryzacja obiektów i budów oraz podejście zrównoważone oparte na uznaniu dla współczesnej wiedzy
inżynieryjnej, gdyż budownictwo nie jest dziedziną sztuki plastycznej, lecz sztuki inżynierskiej. Zawód inżyniera budownictwa, szczególnie z uwagi na bezpieczeństwo, które ma obowiązek gwarantować, jest zawodem zaufania publicznego, podobnie jak zawód prawnika czy lekarza.
dr inż. Tomasz Wiatr
Politechnika Poznańska
Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska
LITERATURA
1. Beal N. A.: CDM Regulations: 12 years of plain but little
gain. Civil Engineering 2/2007.
2. Connaître les obligations de sécurité et de santé sur les
chantiers. Le Moniteur – Des Travaux Publics et du Bâtiment,
18.02.2000.
Druga część monografii
pt. „Współczesne standardy w zakresie
zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy
– możliwości i zagrożenia”,
Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej jest zbiorem
artykułów prezentujących wybrane problemy
z zakresu bhp.
Ze względu na złożoność zagadnienia swoimi
refleksjami dzielą się zarówno przedstawiciele
świata nauki, jak i praktycy – specjaliści ds. bhp,
biegli sądowi, lekarze, psycholodzy, chemicy,
pracownicy naukowi.
38 NORMA 2/2013
3. Ciribizni A., Galimberti G.: H&S planning and 4D project
scheduling. In: Khosrowshahi, F. (Ed.), 21st Annual ARCOM Conference, 7-9 September 2005, SOAS, University
of London, ARCOM.
4. Piwkowski W.: Informacja o inicjatywie na rzecz bezpieczeństwa.
Przegląd Budowlany, PZITB 03/2010.
5. Rozporządzenie ministra infrastruktury z 6 lutego 2003 r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania
robót budowlanych. Dz.U. nr 47, poz. 401.
6. Rozporządzenie ministra infrastruktury z 23 czerwca 2003 r.
w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony
zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Dz.U.
nr 120, poz. 1126 – wraz ze zmianą z 7 września 2011.
7. La coordination de la sécurité pour les opérations de Travaux
Publics Guide à l’intention des entreprises. DICT.fr, 08/2009.
8. Schach R., Töpfer R.: Sicherheits – und Gesundheitsschutz-Koordination nach der Baustellenverordnung. Institut für Baubetriebswesen – SiGe-Koordination Weitergehende Information,
Dresden 05/99.
9. The Construction (Design and Management) Regulations 2007.
Industry Guidance for Designers. Health and Safety Executive
2007.
10. Ustawa z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Dz.U. 1994 nr 89,
poz. 414, z późn. zm.
11. Waninger C. J.: Die Baustellenverordnung in der Praxis Neues
Aufgabenfeld für Bauingenieure in Planung, Ausführung und
Überwachung. Institut für Baubetrieb, VDI 2003.
12. Wiatr T.: Ograniczoność projektowych uprawnień budowlanych.
Wiadomości Projektanta Budownictwa. Izba Projektowania
Budowlanego 02/2012.