Prezentacja na Konferencji ComPro w dniu 03.06.2008 w Katowicach

Rola edukatora w szkoleniu i
doskonaleniu zawodowym kadry
pracującej z osobami starszymi
ElŜbieta Mirewska
Akademia Pedagogiczna
Katowice 03.06.2008
Konferencja nt. Jakość usług świadczonych na rzecz osób starszych w obliczu
starzejącego się społeczeństwa
Katowice 03.06.2008
• Profesjonalizacja obszaru pomocy
społecznej i pracy socjalnej wymusiła
wprowadzenie do klasyfikacji zawodów
szkolnictwa zawodowego obok zawodu
pracownika socjalnego nowe grupy
zawodów oznaczone symbolem 346Pracownicy pomocy społecznej i pracy
socjalnej.
1
Klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego
symbol 346- Pracownicy pomocy społecznej i pracy socjalnej.
•
•
•
•
Są to:
346[02]- asystent osoby niepełnosprawnej
346[03]- opiekunka środowiskowa
346[04]-opiekun w domu pomocy
społecznej
•
Rozporządzenie MEN z dn.29.03.2001
346[02]- asystent osoby niepełnosprawnej
Zadania asystenta to :
• współtworzenie programów rehabilitacji i pomocy
osobie niepełnosprawnej,
• doradztwo w zakresie: usług medycznych ,
rehabilitacyjnych, zawodowego
przekwalifikowania, kontaktów społecznych,
usług kulturalnych, rekreacji, integracji ze
środowiskiem.
• diagnozowanie warunków Ŝycia i dąŜenie do
usuwania wszelkiego typu barier ( psych; społ;
architektonicznych; komunikacyjnych.)
2
346[02]- asystent osoby niepełnosprawnej
Zadania asystenta to :
• pobudzanie aktywności osoby niepełnosprawnej
oraz jego rodziny w celu zaspokojenia potrzeb
biopsychospołecznych
• planowanie, kontrolowanie, ocenianie
indywidualnego programu, planu pomocy osobie
niepełnosprawnej
• włączenie osoby niepełnosprawnej w programy
instytucji i placówek świadczących usługi
rehabilitacyjne
• współpraca z mediami na rzecz osób
niepełnosprawnych [Min. Pracy i Polityki Społecznej]
346[02]- asystent osoby niepełnosprawnej
Zadania asystenta to :
• wspieranie klienta w podnoszeniu jakości Ŝycia,
• stymulowanie do zachowań prozdrowotnych, a w
szczególnie sprawności fizycznej,
• pomoc klientowi w administrowaniu zasobami
materialnymi i finansowymi,
• kreowanie warunków Ŝycia klienta, aby mógł on
jak najdłuŜej pozostać w swoim środowisku
lokalnym
3
346[02]- asystent osoby niepełnosprawnej
Zadania asystenta to
• kształtowanie takich postaw i zachowań,
aby klient mógł decydować o sobie i swoim
Ŝyciu, a takŜe o swojej aktywności
zawodowej dającej poczucie stabilizacji i
niezaleŜności.[ Mirewska 2004 s.62-63]
346[02]- asystent osoby niepełnosprawnej
Obszary zatrudnienia to :
• ośrodki wsparcia typu środowiskowe domy
samopomocy, warsztaty terapii zajęciowej,
• zatrudnienie wspierane, firmy socjalne,
spółdzielnie socjalne, zakłady aktywności
zawodowej, zakłady pracy chronionej, ośrodki
pomocy społecznej, organizacje pozarzadowe
realizujące zadania z zakresu pomocy społecznej,
prywatne agencje usług opiekuńczych.
4
346[03]- opiekunka środowiskowa
zadania:
• wsparcie w sytuacjach interwencji urzędniczej,
niezaradności Ŝyciowej, niewydolności
wychowawczej, przewlekłej choroby,
• pomoc w rozwiązywaniu konfliktów i
negocjowaniu warunków Ŝycia klienta
• instruktaŜ osoby niepełnosprawnej w obsłudze
sprzętu technicznego ułatwiającego poruszanie
się w środowisku domowym lub wykonywania
zabiegów pielęgnacyjnych sprzętem medycznym
346[03]- opiekunka środowiskowa
zadania:
• zapobieganie zjawisku wykluczenia
społecznego i przyczynianie się do
integracji podopiecznego z najbliŜszym
środowiskiem
• dbanie o podtrzymywanie więzi
rodzinnych i towarzyskich
• robienie zakupów, sporządzanie i
podawanie posiłków, utrzymywanie w
czystości mieszkania klienta
5
346[03]- opiekunka środowiskowa
zadania:
• dobieranie ćwiczeń rekreacyjnych
odpowiednio do wieku i moŜliwości
podopiecznego
• inspirowanie do samodzielności i
odpowiedzialności klienta za własne
Ŝycie.
• pielęgnowanie i dbanie o zdrowie
podopiecznego, udzielanie pierwszej
pomocy w sytuacji zagroŜenia Ŝycia i
zdrowia
346[03]- opiekunka środowiskowa
Obszary zatrudnienia to :
• ośrodki pomocy społecznej, organizacje
pozarządowe realizujące statutowe zadania
w zakresie usług opiekuńczych np. PCK
PKPS, prywatne agencje usług
socjalnych/opiekuńczych
6
346[04]-opiekun w domu pomocy społecznej
zadania
• oszacowanie problemów i potrzeb klienta
• towarzyszenie i wspomaganie mieszkańca w jego
codziennych czynnościach z zakresu samoobsługi i
higieny osobistej,
• wspieranie w ćwiczeniach rehabilitacyjnych lub
aktywizujących zleconych przez zespól
terapeutyczno-opiekuńczy,
• pełnienie roli pracownika pierwszego kontaktu tzn.
sprawowanie bezpośredniej opieki nad wyznaczoną
grupą mieszkańców i realizowanie z nimi zadań
wynikających z indywidualnego planu opieki nad
mieszkańcem.
346[04]-opiekun w domu pomocy społecznej
zadania
• udzielanie pierwszej pomocy w sytuacji zagroŜenia
zdrowia i Ŝycia
• pielęgnowanie oraz dbanie o zdrowie mieszkańca
• doradzanie w sytuacjach trudnych, kryzysowych,
finansowych, i majątkowych itp.
• dbanie o utrzymywanie przez mieszkańca
kontaktów rodzinnych i towarzyskich
• podejmowanie działań w celu doskonalenia i
rozwijania świadczonych usług.
7
346[04]-opiekun w domu pomocy społecznej
zadania
• mobilizowanie podopiecznego do aktywnego uczestnictwa w
Ŝyciu społeczności domu i aktywnego, konstruktywnego
spędzania czasu wolnego – podtrzymywanie jego
samodzielności Ŝyciowej. [Mirewska, 2004 s.62-63]
• kształtowanie pozytywnych relacji w środowisku Ŝycia
mieszkańca
• aktywne uczestnictwo w pracach zespołu terapeutyczno–
opiekuńczego w skład którego obok opiekuna wchodzą lekarz,
przełoŜona pielęgniarek rehabilitant, pracownik socjalny,
terapeuta zajęciowy i inni pracownicy powołani do zespołu
decyzją dyrekcji domu.
346[04]-opiekun w domu pomocy społecznej
obszary zatrudnienia
Są to domy pomocy społecznej dla osób :
• w wieku podeszłym
• przewlekle somatyczne chorych
• przewlekle psychicznie chorych
• osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie
• dzieci i młodzieŜy niepełnosprawnych intelektualnie
• osób niepełnosprawnych fizycznie
prowadzone przez róŜne podmioty realizujące zadania
pomocy społecznej.
8
Kształcenie ustawiczne dorosłych
• To okres pracy zawodowej i nierozerwalnie
związany z nim ciągłe dokształcanie i
doskonalenie; w szerszym ujęciu jest to istotny
fragment procesu kształcenia - szkolenia
polegający na zdobywaniu nowych kwalifikacji
ułatwiających zmianę zawodu; jest to równieŜ
okres adaptacji zawodowej, identyfikacji z
zawodem , a wreszcie osiągnięcie mistrzostwa w
zawodzie ( Wiatrowski, 2005, 34-35).
Kształcenie ustawiczne dorosłych
• Jest elementem szerszej strategii
edukacyjnej - uczenia przez całe Ŝycie
• wg Wikipedii kształcenie ustawiczne to:
proces stałego odnawiania, doskonalenia i
rozwijania kwalifikacji ogólnych i
zawodowych jednostki, trwającym w ciągu
całego jej Ŝycia.
9
Kształcenie ustawiczne dorosłych
MoŜe się odbywać poprzez uczestnictwo w:
• szkoleniach, kursach zawodowych,
hobbistycznych
• studiach podyplomowych
• wyjazdach studyjnych,konferencjach, seminariach
• oglądanie lub słuchanie audycji edukacyjnych
• czytanie czasopism edukacyjnych
• nauka za pomocą internetu , (na odległość)
Kształcenie ustawiczne dorosłych
• Dot. jednostki, która z własnej inicjatywy
podnosi swoje kwalifikacje i często na swój
własny koszt lub kształcenie jest
projektowane i organizowane przez
pracodawcę.
10
Kształcenie ustawiczne dorosłych
Zgodnie z def. Wszechnicy UJ na rynku usług
kształcenia ustawicznego moŜna wyodrębnić
następujące role zawodowe :
• trener
• coach
• asesor kompetencji
• konsultant
• menedŜer projektów szkoleniowych
• projektant procesów rozwojowych
• mentor kształcenia ustawicznego
Szkolenie/doskonalenie zawodowe
• Szkolenie pracowników to : zbiór celowych i
systematycznych działań, nastawionych na poszerzenie
oraz pogłębienie określonych elementów kapitału
ludzkiego, a takŜe na wyposaŜenie go w nowe elementy
przydatne obecnie lub w przyszłości pracownikom danej
organizacji.[H.Król, 2007, s.692]
• Szkolenie wg T. Nowackiego - w pedagogice ozn.uczenie
prostych umiejętności i nawyków, przydatnych w praktyce
codziennej pracy i wymagających min. przygotowania
teoretycznego, np. obsługa jakiegoś urządzenia.
11
Szkolenie/doskonalenie zawodowe
Doskonalenie zawodowe wg T. Nowackiego
to ‘.... podwyŜszanie kwalifikacji
pracowniczych za pośrednictwem róŜnych
form kształcenia’
Dokształcanie wg T. Nowackiego
to:zdobywanie takiej wiedzy i umiejętności
jakie są potrzebne do wykonywania pracy
lub zawodu w nowych warunkach i w
nowej postaci np. kurs językowy zawodowy
Kompetencje zawodowe edukatora kadry zajmującej się
usługami opiekuńczymi dla osób starszych
Definicja kompetencji zawodowych wg H.Króla
• to predyspozycje w zakresie wiedzy, umiejętności,
cech i postaw, zapewniające realizację zadań
zawodowych na poziomie skutecznym i (lub)
wyróŜniającym, stosownie do standardów
określonych przez organizację danego stanowiska
12
Role zawodowe edukatora- MenedŜera / specjalisty ds.
szkolenia i doskonalenia zawodowego
•
•
•
•
strategicznego partnera
agenta zmiany
eksperta administracyjnego
kreatora zaangaŜowania [D.Ulrich
1997,s.96]
Role zawodowe edukatora
• strategiczny partner-oznacza to umiejętność
tworzenia i wdraŜania polityki personalnej
instytucji,w tym diagnozy i analizy potrzeb
edukacyjnych, rekrutacji nowego personelu,
szkolenia, doskonalenia, wpływania na wysokość
wynagradzania.
• agent zmiany - to kompetencje odnoszące się do
wyjaśniania innym znaczenia kultury
organizacyjnej instytucji, wdraŜanie nowych
elementów, zarządzanie zmianą.
13
Role zawodowe edukatora
Kultura organizacyjna [ Armstrong, 2000,s.149]
to:utrwalony wzorzec wartości, norm, przekonań,
postaw i załoŜeń, które kształtują zachowania
ludzi i sposoby realizacji zadań.Wartości odnoszą
się do tego, co uznawane jest za waŜne w
zachowaniu ludzi i organizacji.Normy to niepisane
zasady zachowania. Kultura jest zasilana przez
obrzędy i rytuały, grupowe wzorce i orientacje,
które są akceptowane i przestrzegane przez
pracowników. / np. moŜe to dot. sposobów ubierania, podejmowania decyzji,
przyjmowania nowego pracownika, pomoc im, itp../
Role zawodowe edukatora
• ekspert administracyjny- zadania
koncentrują się wokół projektowania i
wdraŜania programów szkoleniowych,
wpływanie poprzez szkolenie i
doskonalenie zawodowe na podniesienie
efektywności działań załogi,
14
Role zawodowe edukatora
kreator zaangaŜowania - ozn.to wpływanie
na poziom zaangaŜowania pracowników
instytucji, wpływanie na wzrost
kompetencji zawodowych, wspieranie
kierowników liniowych w podejmowanych
decyzjach .
Domeny kompetencyjne [H.Król, 2007,s.503]
•
•
•
•
•
Wiedza o przedsiębiorstwie
Praktyczne rozwiązania
Zarządzanie zmianą
Zarządzanie kulturą organizacyjną
Osobista wiarygodność
15
Domeny kompetencyjne edukatora kadry zajmującej się
usługami opiekuńczymi dla osób starszych
Wiedza o przedsiębiorstwie / placówce
pomocy społecznej jako całości
• znajomość, misji i wizji instytucji
zatrudniającej
• znajomość innych funkcji zarządczych
organizacji np.rodzaju świadczonych usług,
strategicznych partnerów, marketingu
społecznego,
Domeny kompetencyjne edukatora kadry zajmującej się
usługami opiekuńczymi dla osób starszych
Praktyczne rozwiązania to :
• znajomość nowoczesnych koncepcji, metod,
technik edukacyjnych
• znajomość metod, technik, narzędzi
diagnostycznych i ewaluacyjnych
wykorzystywanych do analizy i oceny
potrzeb edukacyjnych
• umiejętność ich adaptacji do potrzeb
własnej instytucji
16
Domeny kompetencyjne edukatora kadry zajmującej się
usługami opiekuńczymi dla osób starszych
Zarządzanie zmianą
• agent zmiany odpowiada za przygotowanie
personelu do projektowanych zmian poprzez
organizację dla nich systemu szkoleń
• szkolenia mają na celu wyposaŜenie załogi w
wiedzę teoretyczną i praktyczne umiejętności
pomagające w procesie akceptacji, zaangaŜowania
i adaptacji do zmian.
Domeny kompetencyjne edukatora kadry zajmującej się
usługami opiekuńczymi dla osób starszych
Zarządzanie kulturą organizacyjną
• to wpływanie na stopień identyfikacji
personelu z wartościami zatrudniających ich
organizacji
17
Domeny kompetencyjne edukatora kadry zajmującej się
usługami opiekuńczymi dla osób starszych
Osobista wiarygodność
Na tą domenę składają się w/w kompetencje
czyli kierowanie się wartościami
zatrudniającej instytucji, tworzenie
wizerunku swojej firmy i właściwych relacji
z klientami / kontrahentami wewnętrznymi i
zewnętrznymi opartych o relacje zaufania,
współpracy.
Ranking kompetencji
1. Osobista wiarygodność -zapewniają one prestiŜ i
respekt.
2. Zarządzanie zmianą - inicjowanie i wdraŜanie
innowacji.
3. Zarządzanie kulturą organizacyjną.
4. Praktyczne rozwiązania - wprowadzenie nowych
metod i technologii.
5. Wiedza o przedsiębiorstwie .
Ta kolejność jest potwierdzona licznymi badaniami empirycznymi w
przekroju róŜnych branŜ dot.zarządzania zasobami ludzkimi
18
Zadania edukatora
1.Opracowywanie procesu szkolenia i
doskonalenia
Proces szkoleniowy
• Diagnoza potrzeb szkoleniowych, czyli ustalenie
potrzeb szkoleniowych poszczególnych
pracowników, zespołów oraz firmy jako całości.
• Mogą one mieć swoje źródło w niedostatecznej
motywacji pracowników, w przestarzałym
wyposaŜeniu, w niewłaściwym nadzorze, w
niesprawnym projektowaniu czynności, czy w
niedostatku umiejętności i wiedzy pracowników.
• [ Griffin 2007, s.457]
19
Proces szkoleniowy - diagnoza
Źródła informacji o potrzebach odnaleźć moŜna w:
strategiach i planach rozwojowych firmy, w strukturze
organizacyjnej firmy, opisach stanowisk pracy, w
wynikach okresowych ocen pracowniczych , w
dokumentacji pracowniczej, w zgłaszanych opiniach,
skargach, w obserwowanych zachowaniach pracowników,
w zmianach w przepisach prawnych, w wprowadzeniu
nowych technologii, w problemach wewnętrznych
instytucji i w skali tych problemów, w oczekiwaniach
otoczenia
Proces szkolenia - diagnoza
diagnoza - analiza potrzeb dająca informacje o
•
• hierarchii waŜności potrzeb, wzajemną zaleŜność miedzy nimi,
realność ich zaspokojenia
• dziedzinach szkolenia i sprecyzowanych zagadnieniach do
programu szkoleniowego
• budŜecie
• kadrze szkolenia, czyli kto i czego powinien się nauczyć,
• warunkach organizacji i metod przeprowadzenia szkolenia
wymogach rynku pracy : konieczności podnoszenia kwalifikacji,
przekwalifikowania, uzyskania uprawnień, przyuczenia do danego
stanowiska
20
Opracowanie planu szkolenia
Plany zawierają one konkretne, mierzalne cele np. jakich
efektów spodziewamy się po odbytym szkoleniu, czego się
dowie uczestnik, co będzie potrafił zrobić, wykonać, jakie
nabędzie kwalifikacje, uprawnienia.
Programy muszą zawierać treści szkolenia, które warunkują
metody pracy z uczestnikami szkolenia, czas trwania,
miejsce szkolenia i projektowany zespół trenerów/
instruktorów.
Szkolenie moŜe być prowadzone przez dział szkoleniowy
trenera danej firmy przez firmę szkoleniowokonsultacyjną, ekspertów zewnętrznych
Realizacja planu szkoleniowego
- czyli wdroŜenie zaplanowanych wcześniej działań. Na tym
etapie mogą pojawić się pewne odstępstwa od
zaplanowanych pierwotnie czynność ale nie mogą
zmieniać podstawowych elementów planu i wypaczać
głównych załoŜeń i celu. Jeśli pojawi się takie
niebezpieczeństwo to wymusi ono formułowanie
całkowicie nowego planu. Doświadczony organizator
szkoleń potrafi skutecznie dobrać rozwiązania zastępcze,
które mimo trudności pozwalają realizować wcześniej
załoŜone cele .
21
Ocena przebiegu i rezultatów szkolenia
Zakłada on pomiar wyników szkolenia z oczekiwaniami
firmy, porównanie stanu przed wprowadzeniem zmiany/
np. badanie poziom wiedzy, prezentowanej postawy,
przekonań, stopnia opanowania sprawności/ i stanu po
zakończonym szkoleniu.
Mierzalnymi wskaźnikami będą : stopień przygotowania
pracowników do nowych obszarów wiedzy i umiejętności,
zdobycie przez nich nowych uprawnień lub uprawnień
specjalistycznych, aktualizacja wiedzy, zmiana postaw,
rozwój osobowości, tworzenia nowej kultury
Ocena przebiegu i rezultatów szkolenia
• Rezultaty oceny szkolenia stanowią podstawę do
budowania kolejnego cyklu szkoleń i muszą
przekładać się na efekty i wyniki pracy
uczestników na realne wyniki finansowe firmy,
na poprawę poziomu wydajności, na poprawę
procesów organizacji pracy, satysfakcję klientów i
zadowolenie pracowników.
22
Inne zadania Organizatora szkolenia / edukatora
• koordynowanie działań w zakresie współpracy z
zewnętrznymi firmami szkoleniowymi lub trenerami
zewnętrznymi
• koordynowanie prac w zakresie szkoleń
wewnętrznych opartych o działania edukacje
wykwalifikowanych trenerów z własnej
macierzystej organizacji lub usługi szkoleniowe
Coach trenerów, mentorów, instruktorów
• koordynowanie działań związanych z procesem
adaptacji nowych pracowników do pracy
Inne zadania Organizatora szkolenia / edukatora
• koordynowanie działań związanych z
praktyczna nauką uczniów, studentów
odbywających praktyki i staŜe oraz
świadczenie opieki nad nimi,
• koordynowanie działań i opieka na
wolontariuszami
• rozmieszczenie pracowników w róŜnych
kierunkach struktury organizacyjnej /
alokacja pracowników/
23
Inne zadania Organizatora szkolenia / edukatora
• podejmowanie działań związanych z
planowaniem ścieŜek kariery pracowników
• podejmowanie działań związanych z
rekrutacją pracowników do pracy
• pozyskiwanie funduszy z róŜnych źródeł w
tym z funduszy unijnych
• współpraca ze środowiskiem lokalnym,
mediami, firmami edukacyjnymi.
Inne zadania Organizatora szkolenia / edukatora
• wpływanie na podnoszenie wartości kapitału
ludzkiego poprzez zarządzenie bazą danych o
doświadczeniu zawodowym, wiedzy, kwalifikacjach
pracowników firmy, transfer wiedzy
• uczestnictwo w procesach restrukturyzacji
instytucji, w tym monitorowanie zwolnień
pracowniczych
24
Inne zadania Organizatora szkolenia / edukatora
• podejmowanie działań w zakresie ochrony i
promocji zdrowia w aspekcie,
• respektowania wymogów zdrowotnych jakie mają
być spełniane na poszczególnych stanowiskach
pracy, pilnowanie waŜności badań okresowych,
• pomoc i wsparcie psychologiczne dla
pracowników w sytuacjach kryzysowych
Jakie kompetencje powinien mieć
Edukator?
25