Folie 1 - DQS Polska
Transkrypt
Folie 1 - DQS Polska
2015 Wymiana doświadczeń 14001/18001 Szkolenie dla auditorów, wymiana doświadczeń i szkolenie odświeżające 14001/18001 Safe transition 14001:2004 14001:2015 and more… Prowadzenie: Bożena Ruszkarska 02.2015 aktualizacja 06.2015 TTAT ISO 14001:2015 Auditor Competence Verification Wymiana doświadczeń14001/18001 Wytyczne dla auditorów Krop po kroku ISO 9001:2015 lub ISO 14001:2015 W 2015 każdy auditor musi uczestniczyć w szkoleniu EMS i OHSAS/PN: z zakresu wymiany doświadczeń – 4 godziny oraz z zakresu wymagań prawnych - 2 godziny oraz z zakresu EMAS x godzin 2 Krok 2 DQS UL szkolenia 1 dzień szkolenia w DQS) Wymiana doświadczeń 14001/18001 Analiza 14001 test (część) W obrębie zakresu systemu zarządzania środowiskowego organizacja powinna: 2013 / 2014 / 2015 Number of cert. 02/2015 Growth (%) ISO 9001:2008 26.900 28.300 28.800 +2% 158 ISO 14001:2004 6.500 7.400 7.400 +/- % 40 ISO/TS 16949:2009 4.100 4.200 4.500 +7% 56 BS OHSAS 18001:2007 2.700 2.600 2.800 +8% 13/PN-N 18001 10 53.300 54.700 56.900 +4% …. Total DQS Polska stan 06/2015 inne 267 zidentyfikować aspekty środowiskowe i powiązane oddziaływania środowiskowe swoich działań, produktów i usług, które może kontrolować i na które może wpływać, biorąc pod uwagę perspektywę ścieżki życia wziąć pod uwagę zmiany, nowy lub planowany rozwój oraz nowe, planowane lub zmodyfikowane działania, produkty i usługi. zwracać uwagę tylko na standardowe sytuacje określić, które elementy mają lub mogą mieć znaczący wpływ na środowisko Wymaganie ISO 14001:2015 ? Interpretacja wymagania Dyskusja DQS Holding GmbH Number of cert. 03/2014 DQS Holding GmbH Number of cert. 03/2013 DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH Krok 1 szkolenie on-line test wiedzy Certyfikaty DQS-UL Group (wszystkie) Standard Krok 4 wizytacje Krok 3 studium przypadku Każdy uczestnik ma dostęp do normy DIS ISO 14001 Wyniki 1 i 2 warsztatów będą fotografowane (nie jest to konieczne, aby zapewnić całą listę kontrolną do DQS Holding). Trener jest dobrze zaznajomiony z najnowszych zmian prawnych ostatnie wydanie/wymagań Każdy auditor musi wypełnić checklistę EMS, w oparciu o normy ISO / IEC 17021 i ISO / IEC TS 17021-2 oraz checklistę OHSAS Checklisty zostaną zamieszczone w CDB jako dowód wiedzy auditorów Checjklisty zostały wypełnione przez auditorów w ubiegłym roku i zostały zaakceptowane przez DQS. DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH Zakres fakty i działania analiza 14001 test Nowe wydanie ISO 14001:2015 (Wymagania praca zespołowa) nowe wymagania, wymagane dokumenty, wartość dodana,.. ) Erfa 14001 Audit w przedsiębiorstwie - ćwiczenie (studium przypadku: TRANSLOG ) dobre praktyki zadawania pytań, potencjały/niezgodności, … Aktualizacja wymagań prawnych Erfa 18001 – wymagania, doświadczenie z auditów ISO 45001 Kompetencje persnelu Kompetencje wymagań EMS zgodnie z ISO/TS 17021:2 1 2015 Exchange of Experience 14001/18001 Analysis 14001 test (partly) Exchange of Experience 14001/18001 Analysis 14001 test (partly) Co powinno znaleźć się w przeglądzie zarządzania? (proszę zaznaczyć poprawne odpowiedzi) W jaki sposób najwyższe kierownictwo powinno zademonstrować swoje przywództwo i zaangażowanie przy uwzględnieniu systemu zarządzania środowiskowego? Status działań z poprzednich przeglądów zarządzania Kwestie zewnętrzne i wewnętrzne, które są istotne dla systemu zarządzania środowiskowego Informacje na temat efektów działalności środowiskowej systemów konkurencji Komunikacja z zewnętrznymi stronami zainteresowania Zapewnienie niezbędnych zasobów do utrzymania stylu życia najwyższego kierownictwa Możliwości do ciągłego doskonalenia Przez zapewnienie niezbędnych zasobów dla system Przez ustanowienie polityki i celów środowiskowych oraz zapewnienia ich zgodności z kierunkiem strategicznym i kontekstem organizacji Przez promocję ciągłego doskonalenia Przez zapewnienie co piątek darmowej pizzy Wymaganie ISO 14001:2015 ? Interpretacja wymagania Wymaganie ISO 14001:2015 ? Interpretacja wymagania Dyskusja DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH Dyskusja Dyskusja Wymiana doświadczeń14001/18001 nowa ISO 14001:2015 Exchange of Experience 14001/18001 Analysis 14001 test (partly) Które z poniższych punktów pozytywnie wpłynie na efekty działalności środowiskowej organizacji? Dotyczą one następujące rozdziały 6.1.2 6.1.4 6.2 7 (bez 7.5) 8.1 (ćwiczenia) Działania operacyjne, które zarządzają znaczącymi aspektami środowiskowymi Ocena efektów działalności środowiskowej i podjęcie niezbędnych działań Systematyczne procesy, które uwzględniają kontekst organizacji Eliminacja procesów operacyjnych, które wpływają na wiążącą odpowiedzialność. 1 kwestia: Wymaganie ISO 14001:2015 ? Interpretacja wymagania Wymiana doświadczeń14001/18001 nowa ISO 14001:2015 Wymiana doświadczeń14001/18001 nowa ISO 14001:2015 2 kwestie: Odpowiedzi: Praca w 3 grupach Grupa 1 (rozdział 6.1.2, 6.1.4, 6.2) Grupa 2 (rozdział 7 bez 7.5) Grupa 3 (rozdział 8.1) 6.1.2 Znaczące aspekty środowiskowe 6.1.4 Ryzyko związane z zagrożeniami i możliwościami 6.2 7 Cele środowiskowe oraz planowanie ich osiągniecia Wsparcie (bez 7.5 Udokumentowane informacje ) 8.1 Planowanie i sterowanie operacyjne DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH Dyskusja Jak nazwano rozdziały? (pytania spontaniczne) Proszę odpowiedzieć na pytania: 1. 2. 3. 4. 5. Które wymagania są nowe? Jakie dokumenty są wymagane? Które wymagania normy stanowią minimum wymagań? Który jest zaangażowany od klienta? Jaka jest wartość dodana nowych wymagań? DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH Praca w grupach – 40 min, wynik należy zapisać 2 2015 3.8 Środowisko otoczenie, w jakim funkcjonuje organizacja (3.1) w tym powietrze, woda, gleba, zasoby naturalne, flora, fauna, ludzie oraz ich wzajemne powiązania Szkolenie ISO 14001:2015 fauna/ flora/ ludzie produkt/usługa powietrze A A zasoby/ energia A A 3.9 Aspekty środowiskowe DQS GmbH, DQS Holding GmbH Dr. Eric Werner-Korall Robert Bernacik A element działań, wyrobów czy usług organizacji (3.1) oddziałujący lub potencjalnie oddziałujący gleba/woda na środowisko (3.8) DQS Polska Włodzimierz A.Smolak A aspekt DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH Kontekst organizacji “Audit Process Checklist” 7 1 Odpowiedzialności, uprawnienia (e) Dane wejściowe (a1) 5 Zasoby (d) Ryzyko, szanse, niepożądane wyniki, incydenty (f) Działania, metodypomocy operacyjnej, udokumentowane informacje, zaangażowanie personelu (c) Wyniki, pomiary, zapisy, wskaźniki skuteczności, kontorola procesu (c) 4 Oczekiwane wyniki (a2) 2 3 Ocena (g); Możliwość doskonalenia (h) 6 Interakcje z innymi procesami (b), Procesy realizowane na zewnątrz, produkt lub usługa (8.4) # outsourcing Przypadek 1: Wynik auditu na etapach 2 i 3 wykazuje skuteczność operacji auditowanych procesów – przejdź do etapu 7 (pomiń pozostałe etapy – skuteczność) Przypadek 2: Wynik auditu w etapach 2 lub 3 wykazuje brak skuteczności – skoncentruj się na etapach 4, 5 i 6, aby znaleźć potencjalną przyczynę (prawdopodobnie niezgodność) Przypadek 3: Wynik auditu w etapach 1, 2 lub 3 wykazuje braki (nieokreślone odpowiedzialności, niedostępne wskaźniki, brak oceny wyników lub podobne) – prawdopodobnie duża niezgodność do nieskutecznie zarządzanego procesu DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH A aspekts Wskazuje logiczną kolejność przy realizacji auditu zorientowanego na proces, która może być zmieniana w zależności od sytuacji podczas auditu ISO 14001:2015 (HLS, risk-base thinking) 4 Kontekst organizacji 4.1 Zrozumienie organizacji i jej kontekstu 4.2 Zrozumienie potrzeb i oczekiwań zainteresowanych stron 4.3 Ustalenie zakresu systemu zarządzania środowiskowego 4.4 System zarządzania środowiskowego 5 Przywództwo 5.1 Przywództwo i zaangażowanie 5.2 Polityka środowiskowa 5.3 Role organizacyjne, odpowiedzialność i uprawnienia 7 Wsparcie 7.1 Zasoby 7.2 Kompetencje 7.3 Świadomość 7.4 Komunikacja 7.4.2 Komunikacja wewnętrzna 7.4.3 Komunikacja zewnętrzna 7.5 Udokumentowane informacje 6.2 Cele środowiskowe oraz planowanie ich osiągniecia 6.2.1 Cele środowiskowe 6.2.2 Planowanie działań w zakresie osiągnięcia celów środowiskowych 9 Ocena efektów działalności 9.1 Monitorowanie, pomiary, analiza i ocena 9.2 Audit wewnętrzny 9.3 Przegląd zarządzania https://www.youtube.com/watch?v=FG1LGKieTxY Hazmat Highway to Hell with High Pressure Gas Cylinders (No Music) 10 Doskonalenie 10.1 Niezgodności i działania korygujące 10.2 Ciągłe doskonalenie DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH 8 Funkcjonowanie 8.1 Planowanie i sterowanie operacyjne 8.2 Gotowość i reagowanie na awarie 6 Planowanie 6.1 Działania dotyczące ryzyka związanego z zagrożeniami i możliwościami 6.1.1 Postanowienia ogólne 6.1.2 Znaczące aspekty środowiskowe 6.1.3 zobowiązania w zakresie zgodności 6.1.4 Ryzyko związane z zagrożeniami i możliwościami 3 2015 Zakres: Transport i magazynowanie towarów w magazynach i sklepach Studium przypadku EMS EAC/ QM: 31.1 transport i magazynowanie EAC/ EM: 31 Transport i dystrybucja morzem, powietrzem i lądem RC 3 (medium) EAC/OHSAS: 31/1 Transport i magazynowanie (low) Wstęp DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH Logistyka serwis w szerokim zakresie Samochody dostawcze Warsztat, stacja benzynowa, myjnia samochodów DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH 4 Kontekst organizacji TTAT 14001 2015-04-25 Case Study 4 Kontekst organizacji Proszę określić, zewnętrzne i wewnętrzne tematy, które są istotne dla TRANSLOG. Proszę określić zasięg i stosowanie systemu zarządzania środowiskowego w celu ustalenia zakresu TRANSLOG. Proszę określić, zainteresowane strony, potrzeby i oczekiwania (tj wymagania) zainteresowanych stron, które są istotne dla systemu zarządzania środowiskowego z TRANSLOG Jakie dowody chcesz zobaczyć? magazynowanie materiałów niebezpiecznych DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH 4 2015 TTAT 14001 2015-04-25 Case Study TTAT 14001 2015-04-25 Case Study 6.1.2 Znaczące aspekty środowiskowe 6.1.2 Znaczące aspekty środowiskowe i cykl życia Znając działalność firmy, czynności, produkty i usługi, w wyniku których powstają znaczące aspekty środowiskowe (patrz 6.1.2) powinny być objęte zakresem. TRANSLOG identyfikuje transport jako istotny aspekt środowiskowy (np. ilość zużytego paliwa, i emisja do powietrza ...) Proszę przedstawić cykl życia usług firmy TRANSLOG Jakie dowody chcesz zobaczyć? DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH Proszę określić aspekty środowiskowe i związane z nimi oddziaływania na środowisko TRANSLOG rozważając perspektywę cyklu życia; Proszę określić te aspekty, które mają lub mogą mieć znaczący wpływ na środowisko Proszę omówić kwestię kryteriów stosowanych w celu określenia istotnych aspektów środowiskowych; Jakie dowody chcesz zobaczyć? TTAT 14001 2015-04-25 Case Study TTAT 14001 2015-04-25 Case Study 6.1.4 Ryzyko związane z zagrożeniami i możliwościami 6.2.1 Cele środowiskowe TRANSLOG ustanawia cele środowiskowe do odpowiednich funkcji i szczebli zarzadząnia, biorąc pod uwagę ryzyko związane z szansami i zagrożeniami. Proszę opisać niektóre z nich. Jakie dowody chcesz zobaczyć? TRANSLOG określa ryzyko szanse i zagrożenia Proszę opisać wewnętrzne ryzyko TRANSLOG. Proszę wymienić 5 z nich. Proszę opisać zagrożenia zewnętrzne TRANSLOG. Proszę wymienić 5 z nich. Czy mógłbyś opisać wszelkie szanse? Jakie dowody chcesz zobaczyć? 6.2.2 Planowanie działań w zakresie osiągnięcia celów środowiskowych Podczas planowania, jak osiągnąć cele w zakresie ochrony środowiska, TRANSLOG określa różne kwestie. TTAT 14001 2015-04-25 Case Study DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH TRANSLOG zdefiniowała modernizację stacji benzynowej jako cel ochrony środowiska. Proszę ocenić 6.2.1 i 6.2.2. Jakie dowody chcesz zobaczyć? TTAT 14001 2015-04-25 Case Study Zamierzenia i ukierunkowania organizacji formalnie wyrażone przez jej najwyższe kierownictwo w odniesieniu do efektów działalności środowiskowej 7.4 Komunikacja 5.2 Polityka środowiskowa Proszę opisać krótko przebieg komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej. Proszę opisać, jakie dowody chciałbyś zobaczyć jako auditor potwierdzający dobrą komunikację zewnętrzną i wewnętrzną. Jakie dowody chcesz zobaczyć? DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH Polityka środowiskowa firmy TRANSLOG’s 1) Cele organizacji; 2) Kontekst tej organizacji, w tym charakter, skala oraz wpływów na środowisko - działanie, produkty i usługi; zapewnia ramy dla określania celów środowiskowych; obejmuje zobowiązanie (i) do ochrony środowiska, w tym zapobiegania zanieczyszczeniom i innych określonych w kontekście organizacji, ... TRANSLOG chciałby ograniczyć emisję CO2 w transporcie do 10%. Proszę opisać, jakie dowody chcesz zobaczyć do weryfikacji danych. 5 2015 TTAT 14001 2015-04-25 Case Study TTAT 14001 2015-04-25 Case Study 8.1 Planowanie i sterowanie operacyjne (I) 8.1 Planowanie i sterowanie operacyjne (II) TRANSLOG kontroluje planowane zmiany i przegląd konsekwencji nieprzewidzianych zmian, podejmuje działania w celu złagodzenia wszelkich negatywnych skutków. TRANSLOG zapewnia, że procesy outsourcingu są kontrolowane i nie wpływają na planowanie. Proszę opisać, w jaki sposób auditować TRANSLOG w odniesieniu do outsourcingu procesów. Jakie dowody chcesz zobaczyć? Jak te zmiany mogą wpłynąć na EMS (zwłaszcza 6.1.2 -6.1.4)? Jakie dowody chcesz zobaczyć? DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH 8.2 Gotowość i reagowanie na awarie PPE personal protective equipment https://www.osha.gov/SLTC/personalprotectiv eequipment/hazards_solutions.html DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH „Wymagania EMAS, proces weryfikacji EMAS i walidacja deklaracji środowiskowej EMAS” Szkolenie auditorów DQS Polska Sp. z o.o. Warszawa, 27.06.2015 DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ Andrzej Ociepa DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH Główny Specjalista ds. Systemów Zarządzania Weryfikator EMAS w DQS Polska Sp. z o.o. 6 2015 Co to jest EMAS ? Cele EMAS Ważny instrument zrównoważonej produkcji i polityki przemysłowej; EMAS to: europejski system ekozarządzania i audytu (ang: eco-management & audit scheme) Poprawa efektów działalności środowiskowej przez ustanowienie i wdrażanie SZŚ; Każde państwo członkowskie UE stwarza warunki do udziału organizacji (firm) w systemie EMAS, ale udział organizacji jest dobrowolny. Systematyczna, obiektywna i efektywności takich systemów; Aktywne zaangażowanie pracowników w działalność środowiskową oraz odpowiednie szkolenia. 38/46 Podstawa prawna EMAS Regulation (EC) No 1221/2009 of The European Parliament and of The Council of 25 November 2009 on the voluntary participation by organisations in a Community eco-management and audit scheme (EMAS) Ilość rejestracji EMAS w wybranych krajach Kraj (Rozporządzenie (WE) nr 1221/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady z 25 listopada 2009r. w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie) EMAS Ilość zarejestrowanych organizacji (razem UE 3380) Ilość zarejestrowanych obiektów (razem UE 13899) Austria 272 981 Belgia 40 142 Czechy 25 52 Dania 51 366 Hiszpania 1023 1208 Niemcy 564 915 Polska 46 129 Portugalia 57 116 Węgry 25 26 Wlk. Bryt. 46 76 1057 5991 Włochy System ekozarządzania i audytu (EMAS) w Polsce System eko-zarządzania i audytu (EMAS) w Polsce Zarejestrowane organizacje to : 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. Zakład Cementownia Chełm CEMEX Polska Sp. z o.o., Chełm Ministerstwo Środowiska , Warszawa MAN Trucks Sp. z o.o. , Niepołomice AB SA , Wrocław Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o., Lublin JAGO-PRO Sp. z o.o., Jaworzno Urząd Miejski Wrocław TAURON Wytwarzanie S.A. - Oddział ZESPÓŁ ELEKTROCIEPŁOWNI BIELSKO-BIAŁA ALBA MPGK Sp. z o.o., Dąbrowa Górnicza DOL-EKO Organizacja Odzysku S.A. Wrocław TOM Organizacja Odzysku S.A., Szczecin Organizacja Odzysku Odpadów i Opakowań „EKOLA" S.A., Gdańsk PONAR WADOWICE S.A., Wadowice Ośrodek Główny IMGW-PIB. Warszawa ALBA Południe Polska Sp. z o.o., Dąbrowa Górnicza Zachodniopomorskie Centrum Onkologii , SZCZECIN Zakład Utylizacji Odpadów Sp. z o.o., Gorzów Wielkopolski Przedsiębiorstwo LABTAR Sp. z o.o., Tarnów Opolski TAURON Wytwarzanie S.A. – Oddział Elektrownia ŁAGISZA, Będzin H&M HENNES & MAURITZ LOGISTICS Sp. z o.o., Gądki Konsorcjum Olejów Przepracowanych Organizacja Odzysku S.A., Jedlicze Cementownia ODRA SA, Opole REMONDIS Tarnowskie Góry Sp. z o.o., 42/46 DQS Holding GmbH 41/46 Zarejestrowane organizacje : DQS Holding GmbH -------PGE GiEK SA Elektrownia Opole (rejestracja zawieszona od 15.02.2013) 1. Centrum Onkologii im. prof. F. Łukaszczyka – Bydgoszcz 2. Przedsiębiorstwo Budowy Dróg i Mostów sp. z o.o., Mińsk Mazowiecki 3. Fabryka Kotłów RAFAKO SA 4. WFOŚiGW w Katowicach 5. Bombardier Transportation Polska Sp. z o.o., Wrocław 6. Dolina Nidy Sp. z o.o., Pińczów 7. TAURON Wytwarzanie SA Elektrownia ŁAZISKA 8. EDF Wybrzeże SA, Gdańsk 9. Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji OCz SA, Częstochowa 10. Arctic Paper Kostrzyń SA 11. Międzygminne Przeds. Gosp. Odpadami i Energii Odnawialnej „Master” Sp. z o.o., Tychy 12. PZ „Alpha” Technology, Dobczyce 13. PGE GiEK SA Zespół Elektrowni Dolna Odra 14. Częstochowskie Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. 15. Przedsiębiorstwo Gospodarki Wodnej i Rekultywacji SA, Jastrzębie-Zdrój 16. Regionalne Centrum Gospodarki Wodno-Ściekowej, Tychy 17. TAURON Wytwarzanie SA Elektrownia JAWORZNO 18. KOBA Organizacja Odzysku SA, Kraków 19. TAURON Wytwarzanie SA Elektrownia SIERSZA 20. Cementownia "WARTA" S.A., Działoszyn 21. PETROCHEMIA-BLACHOWNIA S.A., Kędzierzyn-Koźle 22. Przedsiębiorstwo Produkcji Kruszywa i Usług Geologicznych „KRUSZGEO" S.A. , Rzeszów 40/46 DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH 39/46 ocena DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH 37/46 okresowa Dostarczanie informacji o efektach działalności środowiskowej i otwarty dialog grup zainteresowanych; Podstawą EMAS w każdej organizacji/ firmie jest: System zarządzania środowiskowego - zgodnie z normą PN-EN ISO 14001 część systemu zarządzania organizacji, struktura organizacyjna, podział odpowiedzialności, procedury i zasady postępowania, procesy i środki, stosowane w działalności środowiskowej. konsumpcji, 7 2015 Rozporządzenie nr 1221/2009 – zawartość Rozporządzenie nr 1221/2009 – zawartość Preambuła Załączniki: Rozdziały: I. Przegląd środowiskowy I. Przepisy ogólne (art. 1 i 2) II. Wymogi dotyczące systemu zarządzania środowiskowego (norma ISO 14001) oraz dodatkowe zagadnienia, które organizacje wdrażające EMAS mają uwzględnić III. Wewnętrzny audyt środowiskowy IV. Sprawozdawczość w zakresie środowiska V. Logo EMAS VI. Informacje wymagane do rejestracji VII. Oświadczenie weryfikatora środowiskowego czynności weryfikacyjnych i walidacyjnych VIII. Tabela korelacji (między Rozp. 761/2001 i 1221/2009) II. Rejestracja organizacji (art. 3 - 5) III. Obowiązki zarejestrowanych organizacji (art. 6 - 10) IV. Zasady mające zastosowanie do organów właściwych (art. 11 - 17) V. Weryfikatorzy środowiskowi (art. 18 - 27) VI. Jednostki akredytujące i jednostki licencjonujące (art. 28 - 31) VII. Zasady mające zastosowanie do państw członkowskich (art. 32 – 41) VIII.Zasady mające zastosowanie do Komisji (art. 42 – 47) sprawie 44/46 Art.2 - Definicje DQS Holding GmbH 43/46 DQS Holding GmbH IX. Przepisy końcowe (art. 48 – 52) w Art.2 - Definicje „deklaracja m.in.: Efekty działalności środowiskowej Zgodność z prawem Aspekt środowiskowy (znaczący, bezpośredni, pośredni) Wpływ na środowisko System zarządzania środowiskowego Najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego Przegląd środowiskowy Deklaracja środowiskowa Weryfikator środowiskowy Obiekt Art.4 – Przygotowanie do rejestracji 46/46 DQS Holding GmbH 45/46 DQS Holding GmbH Wskaźnik efektywności środowiskowej środowiskowa” oznacza wyczerpującą informację udzielaną społeczeństwu i innym zainteresowanym stronom, dotyczącą następujących elementów funkcjonowania organizacji: struktury i działalności; polityki środowiskowej i systemu zarządzania środowiskowego; aspektów środowiskowych i wpływu na środowisko; programu, celów i zadań środowiskowych; efektów działalności środowiskowej i zgodności z mającymi zastosowanie obowiązkami prawnymi dotyczącymi środowiska, jak określono w załączniku IV; Art.10 – Stosowanie logo EMAS Organizacje uczestniczące w programie EMAS mogą używać logo (wg zał. V) tylko, jeśli mają aktualną rejestrację. Logo podaje się zawsze z numerem rejestracyjnym organizacji. Warunki rejestracji: -wykonać przegląd środowiskowy -wdrożyć system zarządzania środowiskowego - wydać Deklarację środowiskową - poddać się weryfikacji i walidacji - prowadzić audity środowiskowe - zarejestrować się w rejestrze EMAS. 48/46 DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH 47/46 Nie wolno używać logo: na produktach i opakowaniach, w celu porównania z innymi działaniami i usługami lub w sposób, mogący pomylić EMAS z ekoznakowaniem produktów. Art. 35: „Logo EMAS bez numeru rejestracyjnego może być stosowane do celów marketingowych i promocyjnych związanych z EMAS przez organy właściwe, jednostki akredytujące, jednostki licencjonujące, organy krajowe i inne zainteresowane strony. „ 8 2015 Art.13 – Rejestracja organizacji aspektów środowiskowych, identyfikacja wymagań prawnych), * B.2 zgodność z prawem (posiadanie wszystkich uregulowań prawnych, zgodność z tymi przepisami, procedury zapewniające stałe spełnianie tych przepisów), * B.3 - efekty działalności środowiskowej (dowody, że SZŚ i audity obejmują efektów środowiskowych, a ocena efektów jest częścią przeglądu kierowniczego, poprawa efektów w każdym obiekcie ), * B.4 zaangażowanie pracowników (informowanie pracowników, tworzenie warunków do ich aktywności, udział przedstawicieli). * B.5 komunikacja zewnętrzna (prowadzenie otwartego dialogu ze społeczeństwem i grupami zainteresowanymi, otwartość, przejrzystość i okresowe informacji dot. działalności środowiskowej). 50/46 DQS Holding GmbH 49/46 Część A – wymagania systemu zarządzania środowiskowego (wg sekcji 4 normy EN ISO 14001) Część B – Zagadnienia adresowane do organizacji wprowadzających EMAS * B.1 – przegląd środowiskowy (wg Zał. I, identyfikacja i ocena DQS Holding GmbH Organ właściwy dokonuje rejestracji organizacji i nadaje jej numer rejestracyjny, jeżeli spełnione zostały wszystkie następujące warunki: organ właściwy otrzymał wniosek o rejestrację zawierający wszystkie dokumenty, o których mowa w art. 5 ust. 2 lit. a)-d); organ właściwy sprawdził, że weryfikacja i walidacja zostały dokonane zgodnie z art. 25, 26 i 27; organ właściwy upewnił się, na podstawie otrzymanych dowodów rzeczowych, na przykład pisemnego raportu otrzymanego od właściwego organu egzekwowania prawa, że brak jest dowodów na naruszenie mających zastosowanie wymagań prawnych dotyczących środowiska; zainteresowane strony nie złożyły stosownych skarg lub skargi zostały wyjaśnione pozytywnie; organ właściwy upewnił się, na podstawie otrzymanych dowodów, że organizacja spełnia wszystkie wymogi niniejszego rozporządzenia; oraz organ właściwy otrzymał, w stosownych przypadkach, opłatę rejestracyjną. Załącznik II – SZŚ EMAS a ISO 14001 EMAS + Aktywny udział pracowników „Proces weryfikacji EMAS „ + Dialog ze stronami zainteresowanymi ISO 14001 + Ciągła zgodność z prawem + przegląd środowiskowy + Doskonalenie efektów działalności środowiskowej DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH Art.2 - Definicje Art.2 Rozp. EMAS - Definicje 51/46 „weryfikacja” oznacza: „weryfikator środowiskowy” oznacza: jednostkę oceniającą zgodność, określoną w rozporządzeniu (WE) nr 765/2008 (wymagania w zakresie akredytacji), lub dowolny związek lub grupę takich jednostek, które uzyskały akredytację zgodnie z przepisami niniejszego rozporządzenia; lub każdą osobę fizyczną lub prawną albo każdy związek lub grupę takich osób, które otrzymały licencję na dokonywanie weryfikacji i walidacji zgodnie z przepisami niniejszego rozporządzenia; „walidacja" oznacza potwierdzenie przez weryfikatora środowiskowego, który przeprowadził weryfikację, że informacje i dane zawarte w deklaracji środowiskowej i zaktualizowanej deklaracji środowiskowej organizacji są rzetelne, wiarygodne i prawidłowe oraz że spełniają wymogi niniejszego rozporządzenia; 54/46 DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH 53/46 proces oceny zgodności przeprowadzany przez weryfikatora środowiskowego w celu wykazania, czy przegląd środowiskowy, polityka środowiskowa, system zarządzania środowiskowego i wewnętrzny audyt środowiskowy organizacji oraz jej wdrożenie spełniają wymogi niniejszego rozporządzenia 9 2015 Art.18 – Zadania weryfikatorów środowiskowych – c.d. Art.18 – Zadania weryfikatorów środowiskowych Weryfikator środowiskowy sprawdza czy: a) istnieje w pełni funkcjonujący system zarządzania środowiskowego zgodnie z wymogami załącznika II; b) istnieje w pełni zaplanowany program audytu, który rozpoczęto zgodnie z wymogami załącznika III, w taki sposób, że objęto nim przynajmniej najbardziej znaczące wpływy na środowisko; c) ukończono przegląd systemu zarządzania, o którym mowa w części A załącznika II; oraz d) przygotowano deklarację środowiskową zgodnie z wymogami załącznika IV oraz uwzględniono sektorowe dokumenty referencyjne, jeżeli były one dostępne. Weryfikatorzy środowiskowi weryfikują: a) spełnienie przez organizację wszystkich wymogów niniejszego rozporządzenia dotyczących wstępnego przeglądu środowiskowego, systemu zarządzania środowiskowego, audytu środowiskowego i jego wyników oraz deklaracji środowiskowej lub zaktualizowanej deklaracji środowiskowej; b) spełnienie przez organizację mających zastosowanie wspólnotowych, krajowych, regionalnych i lokalnych wymagań prawnych dotyczących środowiska; c) ciągłą poprawę efektów działalności środowiskowej organizacji; d) rzetelność, wiarygodność i prawidłowość danych i informacji zawartych w następujących dokumentach: (i) deklaracji środowiskowej; (ii) zaktualizowanej deklaracji środowiskowej; Częstotliwość weryfikacji: pełna co 3 lata (lub 4 dla małych organizacji), aktualizacja deklaracji co 12 miesięcy (24). 56/46 Art.2 – Definicje Art.19 – Częstotliwość weryfikacji Weryfikator środowiskowy, w porozumieniu z organizacją, opracowuje (program) zapewniający weryfikację wszystkich elementów wymaganych do rejestracji i odnowienia rejestracji, o których mowa w art. 4, 5 i 6. W odstępach czasu nieprzekraczających 12 miesięcy weryfikator środowiskowy waliduje wszelkie uaktualnione informacje zawarte w deklaracji środowiskowej lub zaktualizowanej deklaracji środowiskowej. DQS Holding GmbH 55/46 DQS Holding GmbH (iii) wszelkich informacjach dotyczących środowiska, które mają zostać zwalidowane. „małe organizacje" oznaczają: a) mikroprzedsiębiorstwa, małe i średnie przedsiębiorstwa zdefiniowane w zaleceniu Komisji 2003/361/WE z dnia 6 maja 2003 r. dotyczącym definicji mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw (1); lub (1) Dz. L 124 z 20.5.2003, s. 36. (do 250 pracowników i obrót do 50 mln EUR) Art.7 – Odstępstwo dla małych organizacji 60/46 DQS Holding GmbH 59/46 Art.25 – Warunki przeprowadzania weryfikacji i walidacji 1. Weryfikator środowiskowy prowadzi czynności objęte zakresem swojej akredytacji lub licencji na podstawie pisemnej umowy z organizacją. Umowa ta: a) określa zakres czynności; b) określa warunki mające na celu umożliwienie weryfikatorowi środowiskowemu niezależne i profesjonalne działanie; oraz c) zobowiązuje organizację do zapewnienia niezbędnej współpracy. 2. Weryfikator środowiskowy zapewnia jednoznaczne określenie wszystkich komponentów organizacji oraz ich zgodność z rzeczywistym podziałem działań. Deklaracja środowiskowa w przejrzysty sposób wskazuje poszczególne części organizacji podlegające weryfikacji lub walidacji. 3. Weryfikator środowiskowy przeprowadza ocenę elementów określonych w art. 18. DQS Holding GmbH 1. Na wniosek małej organizacji organy właściwe przedłużają trzyletni okres, o którym mowa w art. 6 ust. 1, na nie więcej niż cztery lata, lub roczny okres, o którym mowa w art. 6 ust. 2, na nie więcej niż dwa lata, pod warunkiem że weryfikator środowiskowy, który dokonał weryfikacji organizacji, potwierdza, że zostały spełnione wszystkie następujące warunki: nie występują znaczące zagrożenia dla środowiska; organizacja nie planuje istotnych zmian, o których mowa w art. 8; oraz nie występują znaczące lokalne problemy związane ze środowiskiem, do których organizacja się przyczynia. Do złożenia wniosku, o którym mowa w akapicie pierwszym, organizacja może wykorzystać formularze przewidziane w załączniku VI. 2. Organ właściwy odrzuca wniosek, jeżeli warunki określone w ust. 1 nie zostały spełnione. Organ właściwy przekazuje organizacji uzasadnienie swojej decyzji. 3. Organizacje korzystające z przedłużenia na nie więcej niż dwa lata, o którym mowa w ust. 1, przekazują zaktualizowaną deklarację środowiskową, która nie została zwalidowana, organowi właściwemu każdego roku, w którym są zwolnione z obowiązku uzyskania walidacji zaktualizowanej deklaracji środowiskowej. 58/46 DQS Holding GmbH 57/46 DQS Holding GmbH W stosownych przypadkach zastosowanie ma odstępstwo przewidziane w art. 7. (małe organizacje) b) władze lokalne zarządzające mniej niż 10 000 mieszkańców lub inne władze publiczne zatrudniające mniej niż 250 osób i dysponujące rocznym budżetem nieprzekraczającym 50 mln EUR lub o rocznym bilansie nieprzekraczającym 43 mln EUR 10 2015 Art.25 – Warunki przeprowadzania weryfikacji i walidacji 6. Weryfikator środowiskowy sporządza pisemny raport z wyniku weryfikacji przeznaczony dla organizacji, przedstawiający: wszystkie zagadnienia mające związek z czynnościami przeprowadzonymi przez weryfikatora środowiskowego; opis zgodności ze wszystkimi wymogami niniejszego rozporządzenia, łącznie z dowodami, wynikami i wnioskami; porównanie osiągnięć i zadań z wcześniejszymi deklaracjami środowiskowymi, oceną efektów działalności środowiskowej oraz oceną ciągłej poprawy efektów działalności środowiskowej organizacji; w stosownych przypadkach, wady techniczne przeglądu środowiskowego, metod prowadzenia audytu, systemu zarządzania środowiskowego lub wszelkich innych stosownych procesów. 62/46 Art.25 – Warunki przeprowadzania weryfikacji i walidacji Art.25 – Warunki przeprowadzania weryfikacji i walidacji 7. 8. W przypadku braku zgodności z przepisami niniejszego rozporządzenia raport zawiera ponadto: ustalenia i wnioski dotyczące braku zgodności ze strony organizacji oraz dowody będące ich podstawą; kwestie sporne dotyczące projektu deklaracji środowiskowej lub zaktualizowanej deklaracji środowiskowej, wraz ze szczegółami dotyczącymi zmian lub uzupełnień, jakie powinny być wprowadzone do deklaracji środowiskowej lub zaktualizowanej deklaracji środowiskowej. 9. Art.26 – Weryfikacja i walidacja w małych organizacjach 1. Podczas prowadzenia czynności weryfikacyjnych i walidacyjnych weryfikator środowiskowy bierze pod uwagę szczególne cechy małych organizacji, w tym: nierozbudowaną strukturę; wielozadaniowy personel; zdobywanie kwalifikacji w trakcie pracy; zdolność szybkiego przystosowania się do zmian; oraz ograniczoną dokumentację procedur. 66/46 DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH 65/46 Po walidacji weryfikator środowiskowy wydaje podpisane oświadczenie, o którym mowa w załączniku VII, stwierdzające, że weryfikacji i walidacji dokonano zgodnie z wymogami niniejszego rozporządzenia. 64/46 Art.25 – Warunki przeprowadzania weryfikacji i walidacji 10. Weryfikatorzy środowiskowi akredytowani lub licencjonowani w jednym z państw członkowskich mogą przeprowadzać czynności weryfikacyjne i walidacyjne w każdym innym państwie członkowskim zgodnie z wymogami ustanowionymi w niniejszym rozporządzeniu. Czynności weryfikacyjne lub walidacyjne podlegają nadzorowi jednostki akredytującej lub jednostki licencjonującej państwa członkowskiego, w którym są prowadzone. Ta jednostka akredytująca lub jednostka licencjonująca jest powiadamiana o rozpoczęciu czynności zgodnie z harmonogramem określonym w art. 24 ust. 1. Po przeprowadzeniu weryfikacji weryfikator środowiskowy waliduje deklarację środowiskową organizacji lub zaktualizowaną deklarację środowiskową oraz potwierdza, że spełnia ona wymogi niniejszego rozporządzenia, pod warunkiem że wyniki weryfikacji i walidacji potwierdzają, że: informacje i dane zawarte w deklaracji środowiskowej organizacji lub zaktualizowanej deklaracji środowiskowej są rzetelne i prawidłowe oraz spełniają wymogi niniejszego rozporządzenia; oraz nie ma dowodów na to, że organizacja nie spełnia mających zastosowanie wymagań prawnych dotyczących środowiska. DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH 63/46 DQS Holding GmbH 61/46 DQS Holding GmbH 4. W ramach czynności weryfikacyjnych i walidacyjnych weryfikator środowiskowy dokonuje analizy dokumentacji, wizytuje organizację, prowadzi wyrywkowe sprawdzenia oraz rozmowy z personelem. 5. Przed przeprowadzeniem przez weryfikatora środowiskowego inspekcji w organizacji organizacja dostarcza mu podstawowe informacje na swój temat i na temat prowadzonej działalności, polityki środowiskowej, programu środowiskowego, a także opis systemu zarządzania środowiskowego stosowanego w organizacji, szczegóły dotyczące przeprowadzonego przeglądu środowiskowego lub audytu, raport z tego przeglądu lub audytu, informacje o wszelkich działaniach naprawczych podjętych w ich wyniku oraz projekt deklaracji środowiskowej lub zaktualizowanej deklaracji środowiskowej. Art.25 – Warunki przeprowadzania weryfikacji i walidacji 11 2015 Art.26 – Weryfikacja i walidacja w małych organizacjach 2. Weryfikator środowiskowy przeprowadza weryfikację lub walidację w sposób niepowodujący zbędnych obciążeń dla małych organizacji. 3. Weryfikator środowiskowy bierze pod uwagę obiektywne dowody wskazujące na skuteczność systemu, w tym istnienie w organizacji procedur proporcjonalnych do jej wielkości i złożoności działalności, charakteru powiązanego z nią wpływu na środowisko oraz kompetencji operatorów. Ustawa o systemie ekozarządzania i audytu (EMAS) - schemat ORGAN WŁAŚCIWY Grupy zainteresowane (np.Polskie Forum ISO 14000) Minister Środowiska Zasady systemu GDOŚ GDOŚ RDOŚ rejestracja Opiniowanie zgodności z prawem Informacja o akredytacji weryfikatorów Organy administracji: wojewódzki inspektor ochrony środowiska starosta wójt/burmistrz/prezydent marszałek województwa PCA Rejestracja i potwierdzenie zgodności nadzór Akredytowani weryfikatorzy Okresowa weryfikacja zgodności Ustawa o systemie ekozarządzania i audytu (EMAS) Art. 4. 1. Organami egzekwowania prawa, o których mowa w art. 2 pkt 26 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009, są: 1) wójt, burmistrz albo prezydent miasta; 2) starosta; 3) marszałek województwa; 4) wojewoda; 5) regionalny dyrektor ochrony środowiska; 6) organy Inspekcji Ochrony Środowiska; 7) organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej; 8) Prezes Wyższego Urzędu Górniczego. 2. Organy określone w ust. 1 wykonują zadania organów egzekwowania prawa, o których mowa w art. 2 pkt 26 rozporządzenia (WE) nr 1221/2009, na podstawie i w zakresie określonych w przepisach odrębnych. 70/46 DQS Holding GmbH 69/46 DQS Holding GmbH (za)rejestrowane organizacje Ustawa o krajowym systemie ekozarządzania i audytu (ustawa z 15 lipca 2011, Dz.U. Nr 178 poz. 1060). Art. 1. Ustawa określa instytucje właściwe do wykonywania zadań wynikających z przepisów prawa Unii Europejskiej dopuszczających dobrowolny udział organizacji w systemie ekozarządzania i audytu (EMAS). Art. 2. Krajowy system ekozarządzania i audytu (EMAS), zwany dalej „systemem”, tworzą: Minister Środowiska, jako organ koordynujący; Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska jako organy rejestrujący; Polskie Centrum Akredytacji jako organ akredytujący; Art. 3. Minister właściwy do spraw środowiska prowadzi politykę w zakresie rozwoju systemu oraz współpracuje z organami Unii Europejskiej w tym zakresie. 68/46 DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH 67/46 Ustawa o systemie ekozarządzania i audytu (EMAS) Ustawa o systemie ekozarządzania i audytu (EMAS) Art. 5. 1. Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska prowadzi rejestr organizacji zarejestrowanych w systemie, zwany dalej „rejestrem EMAS”. „Walidacja deklaracji środowiskowej EMAS„ 2. Rejestr EMAS zawiera: 1) numer w rejestrze EMAS, składający się z oznaczenia „PL”, spacji, oznaczenia województwa zgodnego z nomenklaturą określoną w przepisach wydanych na podstawie art. 40 ust. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. Nr 88, poz. 439, z późn. zm.), poziomej kreski, trzycyfrowego numeru porządkowego właściwego dla województwa, w którym mieści się siedziba organizacji, oraz liczby porządkowej rejestru EMAS; 2) nazwę organizacji oraz oznaczenie jej siedziby i adresu; 3) datę rejestracji organizacji w rejestrze EMAS; 4) datę weryfikacji i walidacji; 5) uwagi dotyczące zawieszenia rejestracji organizacji w rejestrze EMAS; 6) uwagi dotyczące wykreślenia organizacji z rejestru EMAS; 7) deklarację środowiskową organizacji i jej aktualizacje. DQS Holding GmbH 71/46 DQS Holding GmbH 3. Rejestr EMAS podlega aktualizacji w zakresie zawartych w nim danych i deklaracji środowiskowych. 12 2015 Załącznik IV – sprawozdawczość środowiskowa A. Wprowadzenie B. Deklaracja środowiskowa (m.in. główne i inne wskaźniki efektywności środowiskowej) C. Główne wskaźniki i inne istniejące wskaźniki efektywności środowiskowej: SPRAWOZDAWCZOŚĆ W jej związków ze wszelkimi organizacjami macierzystymi, w stosownych przypadkach; 74/46 Załącznik IV ZAKRESIE ŚRODOWISKA 76/46 C. 2. zaktualizowanej środowiskowej, deklaracji jak i dotyczą środowiskowych, w środowiskowej, one bezpośrednich aspektów oraz inne istniejące stosowne wskaźniki efektywności środowiskowej określone poniżej. Główne wskaźniki 78/46 DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH 77/46 Załącznik IV Główne wskaźniki i inne istniejące wskaźniki efektywności środowiskowej Główne wskaźniki stosuje się do wszystkich rodzajów organizacji. Koncentrują się one na efektywności w następujących kluczowych obszarach środowiskowych: i. efektywność energetyczna; ii. efektywne wykorzystanie materiałów; iii. woda; iv. odpady; v. różnorodność biologiczna; oraz vi. emisje. organizacje podają główne wskaźniki, w zakresie w jakim Załącznik IV ZAKRESIE ŚRODOWISKA e) streszczenie dostępnych danych dotyczących efektów działalności środowiskowej organizacji w porównaniu z jej celami i zadaniami środowiskowymi, w odniesieniu do znaczącego wpływu organizacji na środowisko. Sprawozdawczość obejmuje główne wskaźniki i inne istniejące wskaźniki efektywności środowiskowej określone w sekcji C; f) inne elementy dotyczące efektów działalności środowiskowej, w tym efektywność w świetle przepisów prawnych w odniesieniu do znaczącego wpływu na środowisko; g) odniesienie do mających zastosowanie wymagań prawnych dotyczących środowiska; h) nazwisko i numer akredytacji lub licencji weryfikatora środowiskowego oraz datę walidacji. Załącznik IV C. Główne wskaźniki i inne istniejące wskaźniki efektywności środowiskowej 1. Wprowadzenie Zarówno w deklaracji SPRAWOZDAWCZOŚĆ W DQS Holding GmbH 75/46 A. DQS Holding GmbH b) politykę środowiskową i krótki opis systemu zarządzania środowiskowego organizacji; c) opis wszystkich znaczących bezpośrednich i pośrednich aspektów środowiskowych, powodujących znaczący wpływ organizacji na środowisko, oraz wyjaśnienia dotyczące charakteru wpływu w odniesieniu do tych aspektów (załącznik I.2); d) opis celów i zadań środowiskowych, w odniesieniu do znaczących aspektów środowiskowych i wpływu na środowisko; Załącznik IV ŚRODOWISKA DQS Holding GmbH A. ZAKRESIE DQS Holding GmbH 73/46 SPRAWOZDAWCZOŚĆ W Informacje o środowisku przedstawiane są w sposób jasny i spójny w formie elektronicznej lub papierowej. Deklaracja środowiskowa zawiera co najmniej określone poniżej elementy i spełnia następujące minimalne wymogi: a) jasny i jednoznaczny opis organizacji rejestrującej się w EMAS i streszczenie dotyczące jej działalności, produktów i usług oraz główne wskaźniki opisujące wpływ w kluczowych obszarach (co najmniej efektywność energetyczna i wykorzystania materiałów, woda, odpady, emisje, bioróżnorodność) inne wskaźniki – odniesienie do sektorowych dokumentów referencyjnych (po ich opracowaniu) D. Publiczna dostępność E. Odpowiedzialność na poziomie lokalnym A. 13 2015 Deklaracja EMAS Walidacja Deklaracji EMAS Praktyczne wskazówki DQS Holding GmbH 79/46 DQS Holding GmbH Np. E) Dane środowiskowe dotyczące efektów działalności organizacji, w porównaniu z celami i zadaniami środowiskowymi, także wskaźniki środowiskowe; Właściwe raportowanie o działalności organizacji: Zrozumiałe i jednoznaczne; Pozwalające na roczne porównanie działalności; Pozwalające na porównanie z innymi organizacjami tego samego sektora (krajowy lub regionalny benchmark tam gdzie adekwatny); Pozwalające na porównanie z wymaganiami prawnymi. Praktyczne wskazówki Dobrą praktyką jest przedstawienie informacji środowiskowych w formie: Tabel Wykresów Weryfikator musi sprawdzić: Poprawność i kompletność informacji; Techniki monitoringu; Kalibracje urządzeń monitorujących; Założenia przyjęte przez organizację: W obliczeniach; Dla okresów bez monitoringu; W sytuacjach wyjątkowych (rozruch i zatrzymanie) Wewnętrzne sprawdzenie prezentowanych informacji; Dokumentowanie powyższych elementów. 80/46 Wymiana doświadczeń14001/18001 nowa ISO 14001:2015 Dziękuję za uwagę ! DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH 81/46 Zakres omawianych zmian Omówiono najważniejsze zmiany, które nastąpiły w latach 2014 i 2015. W niektórych przypadkach (jak np. w odniesieniu do ustawy o odpadach) nawiązano krótko do zmian, które wystąpiły wcześniej. DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH 14 2015 Zakres omawianych zmian Zakres omawianych zmian W niniejszej prezentacji skoncentrowano się przede wszystkim na wymogach prawnych z zakresu ochrony środowiska dotyczących zakładów produkcyjnych i/lub usługowych oraz związanych z ich działalnością aspektami środowiskowymi (występującymi emisjami zanieczyszczeń, używaniem substancji i instalacji zagrażających środowisku, wprowadzaniem na rynek towarów, które mogą stanowić zagrożenie dla środowiska). W niniejszej prezentacji pominięto obowiązki nałożone na jednostki gminne oraz zakłady zajmujące się przetwarzaniem odpadów (np. zużytych baterii i akumulatorów, czy zużytych pojazdów) gdyż wymagania te są specyficzne, a zakres wprowadzanych zmian jest zbyt obszerny do omówienia. DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH Najważniejsze akty prawne Prawo ochrony środowiska Najważniejsze akty prawne związane z ochroną środowiska (liczba zmian od 01.01.2014): ustawa prawo ochrony środowiska (18) ustawa o odpadach (7) ustawa prawo wodne (5) o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (6) ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (2) ustawa o substancjach chemicznych i ich mieszaninach (2) ustawa o bateriach i akumulatorach (1) ustawa o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (0) Prawo ochrony środowiska: ustawa z 27.04.2001, tekst jednolity z 2013 r. poz. 1232. Najważniejsze zmiany : W przypadku pomiarów wykazujących przekroczenia dopuszczalnych wielkości zanieczyszczeń w ściekach z instalacji do termicznego przekształcania odpadów należy powiadomić organ właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego lub zintegrowanego DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH Wydawanie pozwoleń Prawo ochrony środowiska Art. 180. Eksploatacja instalacji powodująca: 1) wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, 2) wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, 3) wytwarzanie odpadów, jest dozwolona po uzyskaniu pozwolenia, jeżeli jest ono wymagane. Zmiany w ustawie Prawo ochrony środowiska c.d.: wprowadzono obowiązek uzyskania pozwolenia na wytwarzanie odpadów w przypadku gdy ich ilość przekroczy 1Mg odpadów niebezpiecznych lub 5000Mg odpadów innych niż niebezpieczne. określono wymagania dot. składanego wniosku o pozwolenie na wytwarzanie odpadów warunki stwierdzenia wygaśnięcia pozwolenia na wytwarzanie odpadów sankcje za nieprzestrzeganie wymagań prawa w zakresie gospodarki odpadami DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH 15 2015 Wydawanie pozwoleń Wydawanie pozwoleń Art.. 3 ilekroć w ustawie jest mowa o: (…) 6) instalacji - rozumie się przez to: a) stacjonarne urządzenie techniczne, b) zespół stacjonarnych urządzeń technicznych powiązanych technologicznie, do których tytułem prawnym dysponuje ten sam podmiot i położonych na terenie jednego zakładu, c) budowle niebędące urządzeniami technicznymi ani ich zespołami, których eksploatacja może spowodować emisję; Prawo budowlane: Art.. 3 Ilekroć w ustawie jest mowa o: (…) 3) budowli - należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową; DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH Wydawanie pozwoleń Prawo ochrony środowiska Wniosek: Zmiany w ustawie Prawo ochrony środowiska c.d.: wprowadzono zmiany wynikające z implementacji dyrektywy o emisjach przemysłowych (IED dawniej IPPC) – obowiązujące są dokumenty referencyjne BAT oraz konkluzje BAT (dotyczące granicznych wielkości emisyjnych), o ile zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej Nie wystarcza sam fakt wytwarzania odpadów (nawet w ilościach przekraczających 1 Mg odpadów niebezpiecznych lub 5000 Mg odpadów innych niż niebezpieczne), aby żądać od przedsiębiorcy uzyskanie pozwolenia ona wytwarzanie odpadów. Nowy akt wykonawczy: Rozporządzenie Ministra Środowiska: Rodzaje instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości. (Dz.U. z 2014 r., poz. 1169) DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH Prawo ochrony środowiska Prawo ochrony środowiska Zmiany w ustawie Prawo ochrony środowiska c.d.: Zmiany w ustawie Prawo ochrony środowiska c.d.: wprowadzono szereg zapisów mających na celu ograniczenie lub usunięcie skutków zanieczyszczenia powierzchni ziemi, w tym również zawarto zapisy związane z tzw. historycznym zanieczyszczeniem ziemi. DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH W art. 147 doprecyzowano warunki jakie muszą być spełnione przy wykonywaniu obowiązkowych pomiarów emisyjnych, badania te mogą być wykonywane przez: akredytowane laboratorium certyfikowane jednostki badawcze prowadzący instalację oraz użytkownik urządzenia, posiadający certyfikat systemu zarządzania jakością, mogą wykonywać pomiary wielkości emisji lub innych warunków korzystania ze środowiska, w tym pobieranie próbek, we własnym laboratorium, pod warunkiem że laboratorium to jest również objęte systemem zarządzania jakością lub jest zapewniony automatyczny pobór prób przy użyciu próbobierni objętej nadzorem metrologicznym 16 2015 Prawo ochrony środowiska Prawo ochrony środowiska Zmiany w ustawie Prawo ochrony środowiska c.d.: Zmiany w ustawie Prawo ochrony środowiska c.d.: doprecyzowano zapis w art. 152 (dot. zgłaszania organowi ochrony środowiska instalacji z której emisja nie wymaga pozwolenia): nałożono obowiązek powiadamiania również w przypadku rezygnacji z rozpoczęcia użytkowania instalacji, zakończenia użytkowania instalacji lub zmiany użytkowania instalacji (stosownie do zakresu wcześniej złożonego zgłoszenia) W art. 148 zobowiązano ministra właściwego do spraw środowiska do określenia odpowiedniej metodyki badań. Nowy akt wykonawczy: Rozporządzenie Ministra Środowiska: Wymagania w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U. 2014 r., poz. 1542) DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH Ustawa o odpadach Ustawa o odpadach Ustawa o odpadach – nowa wersja ukazała się 14 grudnia 2012 i weszła w życie 23 stycznia 2013 (Dz. U. z 2013, poz. 21) Zasadnicze zmiany (w omawianym zakresie) dotyczą rezygnacji z uzgodnień formalnych związanych z wytwarzaniem odpadów (tzw. zezwolenia i decyzje zatwierdzające program gospodarki odpadami). Wymogi w zakresie uzyskania pozwolenia na wytwarzanie odpadów zostały przeniesione do ustawy Prawo ochrony środowiska. Brak wymogu posiadania uregulowań formalnych nie zwalnia przedsiębiorcę z odpowiedniego postępowania z odpadami (art. 33). Zmiany w ustawie o odpadach: wprowadzono wiele zmian w zakresie rejestrów prowadzących przez marszałka w stosunku do podmiotów, które wprowadzają opakowania lub produkty w opakowaniach (zmiana wynikająca z wprowadzenia ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi) DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH Ustawa o odpadach Ustawa o odpadach Zmiany w ustawie o odpadach c.d.: Art. 20. 1. Odpady, z uwzględnieniem hierarchii sposobów postępowania z odpadami, w pierwszej kolejności poddaje się przetwarzaniu w miejscu ich powstania. 2. Odpady, które nie mogą być przetworzone w miejscu ich powstania, przekazuje się, uwzględniając hierarchię sposobów postępowania z odpadami oraz najlepszą dostępną technikę, (…), do najbliżej położonych miejsc, w których mogą być przetworzone. Zmiany w ustawie o odpadach c.d.: 1. zezwolenia na zbieranie odpadów, 2. zezwolenia na odzysk lub unieszkodliwianie odpadów, 3. decyzje w zakresie zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów – zachowują ważność na czas, na jaki zostały wydane, nie dłużej jednak niż do dnia 23 stycznia 2016 r. Posiadacz odpadów może więc w dalszym ciągu, zlecać wykonanie obowiązku gospodarowania odpadami podmiotom posiadającym wymienione decyzje. DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH 17 2015 Ustawa o odpadach Ustawa o odpadach Ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej Ustawa Prawo wodne z 18 lipca 2001 (t.j. z 2015 r., poz. 469) dodano nowe warunki związane z możliwym cofnięciem pozwoleń wodnoprawnych bez odszkodowania (w przypadku gdy jest to konieczne ze względu na osiągnięcie celów środowiskowych i jest uzasadnione danymi z monitoringu wód oraz wynikami przeglądu pozwoleń wodnoprawnych) właściwe organy dokonują okresowych przeglądów pozwoleń wodnoprawnych co 4 lata wprowadzono zmiany dotyczące sposobu obliczania poziomów odzysku. dostosowano zapisy wynikające z wprowadzonej ustawy o odpadach (np. związane z posiadaczem odpadów), doprecyzowano definicje itp. doprecyzowano wymagania w zakresie sprawozdawczości oraz obowiązków organizacji odzysku, które w imieniu przedsiębiorców prowadzą działalność w zakresie odzysku opakowań i sprawozdawczości. DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH Ustawa o bateriach i akumulatorach Ustawa o bateriach i akumulatorach Ustawa o bateriach i akumulatorach z 24 kwietnia 2009 (tekst jednolity z 2015, Dz. U. poz. 687) Ustawa o bateriach i akumulatorach z 24 kwietnia 2009 (tekst jednolity z 2015, Dz. U. poz. 687), c.d.: Z obowiązków ustawy związanej z poziomem zbierania, odzysku, finansowania, sprawozdawczości itp. dot. zużytych baterii i zużytych akumulatorów są zwolnieni przedsiębiorcy, którzy wprowadzili do obrotu baterie lub akumulatory w ilości nie przekraczającej 1 kg/rok lub wprowadzający baterie i akumulatory przemysłowe, samochodowe o masie nie przekraczającej 100 kg/rok Wprowadzający baterie i akumulatory zapewnia urządzenia z których zużyte bateria i akumulatory mogą być usunięte przez użytkownika końcowego lub wyspecjalizowane podmioty zajmujące się serwisem lub naprawą urządzeń. rozszerzono listę obowiązków jaka może być realizowana przez podmiot pośredniczący w imieniu wprowadzającego baterie i akumulatory o finansowanie kampanii edukacyjnej (nie trzeba ponosić kosztów kampanii jeśli środki te nie przekroczą 10 zł) podmiot pośredniczący jest obowiązany posiadać wdrożony system zarządzania środowiskowego zgodny z wymaganiami systemu ekozarządzania i audytu (EMAS) lub z normą ISO 14001 doprecyzowano wymogi dotyczące sprawozdawczości, dokumentacji oraz wnoszenia opłat. DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH Akty prawne nieobowiązujące Ustawa o bateriach i akumulatorach Lista wybranych aktów prawnych, które w okresie 2014 – 2015 zostały uchylone: Ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U. z 2001 r. Nr 63, poz.638) Rozp. MŚ: Wzory wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat (Dz.U. z 2009 r. Nr 97, poz.816) Rozp. MŚ w sprawie zakresu informacji oraz wzorów formularzy służących do sporządzania i przekazywania zbiorczych zestawień danych o odpadach (Dz.U. z 2010 r. Nr 249, poz.1674) Ustawa o bateriach i akumulatorach z 24 kwietnia 2009 (tekst jednolity z 2015, Dz. U. poz. 687), c.d.: szereg zmian dotyczy zakładów przetwarzania zużytych baterii i akumulatorów, zbierających zużyte baterie i akumulatory w zakresie prowadzonej działalności oraz sprawozdań. DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH 18 2015 Akty prawne nieobowiązujące Akty prawne nieobowiązujące Lista wybranych aktów prawnych, które w okresie 2014 – 2015 zostały uchylone: Rozp. MŚ w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. z 2001 r. Nr 112, poz.1206) w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz.U. z 2010 Nr 249, poz.1673) Roczne poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz.U. z 2007 r. Nr 109, poz.752) Rozp. MŚ. w sprawie szczegółowych stawek opłat produktowych (Dz.U. z 2010 r. Nr 259, poz.1774) Lista wybranych aktów prawnych, które w okresie 2014 – 2015 zostały uchylone: Rozp. MŚ w sprawie określenia wzorów oznakowania opakowań (Dz. U. z 2004, Nr 94, poz. 927) Rozp. MŚ w sprawie rodzajów odpadów lub ich ilości, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów, oraz kategorii małych i średnich przedsiębiorstw, które mogą prowadzić uproszczoną ewidencję odpadów. (Dz. U. z 2001, Nr 152, poz. 1735) DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH Wybrane nowe akty prawne Wybrane nowe akty prawne Lista najważniejszych aktów prawnych, które weszły w życie w latach 2014 – 2015 Ustawa o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz. U. z 2013, poz. 888) Rozp. MŚ: w sprawie wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat (Dz.U. z 2014 r., poz. 274) Rozp. MŚ w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. z 2014 r., poz. 1923) Lista najważniejszych aktów prawnych, które weszły w życie w latach 2014 – 2015 Rozp. MŚ w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz.U. z 2014 r., poz. 1973) Rozp. MŚ w sprawie szczegółowych stawek opłat produktowych dla poszczególnych produktów (Dz.U. z 2014 r., poz.1968) Rozp. MŚ w sprawie stawek opłat produktowych dla poszczególnych rodzajów opakowań (Dz. U. z 2014, poz. 1972) DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH Wybrane nowe akty prawne Wybrane nowe akty prawne Lista najważniejszych aktów prawnych, które weszły w życie w latach 2014 – 2015 Rozp. MŚ w sprawie wzorów dokumentów DPO i DPR (Dz. U. z 2014, poz. 1966) Rozp. MŚ w sprawie rodzajów odpadów i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów (Dz. U. z 2014, poz. 1974) Rozp. RM w sprawie wykazu instalacji wytwarzających energię elektryczną, objętych systemem handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych w okresie rozliczeniowym rozpoczynającym się od dnia 1 stycznia 2013 r., wraz z przyznaną im liczbą uprawnień do emisji (Dz. U. z 2014, poz. 472) Lista najważniejszych aktów prawnych, które weszły w życie w latach 2014 – 2015 Rozp. MŚ w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U. 2014 r., poz. 1542) Rozp. MŚ w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości. (Dz.U. z 2014 r., poz. 1169) Rozp. M.Ś. w sprawie wzorów oznakowania opakowań (Dz. U. z 2014, poz. 1298) DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH 19 2015 Wybrane nowe akty prawne Wybrane nowe akty prawne Lista najważniejszych aktów prawnych, które weszły w życie w latach 2014 – 2015 Rozp. MŚ w sprawie standardów emisyjnych dla niektórych rodzajów instalacji, źródeł spalania paliw oraz urządzeń spalania lub współspalania odpadów (Dz. U. z 2014 r, poz. 1546) Rozp. MŚ w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. z 2014, poz. 1800) Lista najważniejszych aktów prawnych, które weszły w życie w latach 2014 – 2015 Rozp. MŚ w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014, poz. 112) DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH Sprawozdawczość z odpadów Na początku roku 2015 Ministerstwo Środowiska opublikowało zestawienie obowiązkowych sprawozdań z zakresu gospodarki odpadami. Erfa OHSAS / PN-N 18001 Prowadzący: Bozena Ruszkarska 20 2015 Wymiana doświadczeń14001/18001 nowa ISO 14001:2015 Erfa 18001 ostatnie spotkanie ISO/PC 283 "Occupational health and safety management systems", 2015-01-19/24 w Hiszpanii, Trinidad &Tobago aktualny status Commitee draft 1 (CD1) ok 2800komentarzy! CD2 w lipcu 2015? • Nakład czasu n audit zgodnie z 760P2_C_CzasTrwaniaAuditu18001 • 760P2_I KartaProduktu18001 teamty dyskusji: • • • • • Podejście do zarządzania ryzykiem Definicje zagrożeń Risk vs. OH&S risk Obowiązkowe wymagania Reprezentacja pracowników DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH Klasy ryzka w BHP Klucze branżowe Ograniczona Niska Średnia Wysoka 200P2_F_KLuczeBranzoweKlasyfikacja DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH Obowiązujące dokumenty Sytuacje auditowe Audit zmiany 3 Zakres Nakład czasu Zespół auditorów CD03_EkspertyzyAudity – realizacja auditu CD02_SprzedazSerwisPlanowanie – planowanie, czas trwania auditu CD04_DecyzjaCertyfikacyjnaWeryfikacj – decyzja dot. auditu, wydania certyfikatu DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH Ocena procedur organizacji w zakresie BHP Rodzaje procedur Odpowiedzialność kierownictwa Szkolenia Zakres szkoleń (okresowe, stanowiskowe, środki ochrony indywidualnej) Uczestniczy Wymagania Trenerzy 21 2015 OHSAS / PN-N 18001 OHSAS / PN-N 18001 Przegląd kompetencji auditorów powołanych w BHP do norm OHSAS 18001/PN-N 18001 • Każdy powołany auditor musi przygotować odpowiedzi Każdy powołany do tej pory auditor został poddany ponownej ocenie kompetencji • Wynik zapisany w CDB DQS Wyniki tej oceny = nowy zakres powołań każdego auditora Nowe zakresy dostępne po zalogowaniu w Intranecie DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH TTAT ISO 14001:2015 Case Study International Auditor Competence Kompetencje auditorów Dr. Claude Nunn DQS Holding Manager International Auditor Competence DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH mgr Bożena Ruszkarska DQS Polska Menadżer Zarządu ds. Systemu Jakości Competence ISO 14001- ISO/IEC 17021-2 ISO/IEC 17021-2, edition 2012-08-15 ISO/IEC 17021-2:2012 Ocena zgodności Wymagania dla jednostek prowadzących audity i certyfikacje systemów zarządzania Część 2: Wymagania dotyczące kompetencji do auditowania i certyfikacji systemów zarządzania środowiskowego Zgodnie ze specyfikacja techniczną: “Wymagania dla jednostek prowadzących audity i certyfikację systemów zarządzania. Wymagania dotyczące kompetencji do auditowania i certyfikacji systemów zarządzania środowiskowego. W oparciu o wymagania ISO/IEC TS 17021-2:2012 + Annex A”. “Checklista kompetencji ISO 14001”, oparta jest na wymaganiach ISO/IEC 17021 i ISO/IEC TS 17021-2, została opracowana jako dowód na potwierdzenie kompetycji auditora. Ta checklisty zawiera pytania na potwierdzenie wiedzy auditora i jest oparta na wymaganiach rozdziału 5.1 do 5.10 tej specyfikacji. Dlaczego ta checklista? Gdyż należy udowodnić wiedzę auditora w zakresie obszarów technicznych do których jest on powołany, sama aplikacja nie jest wystarczającym dowodem. Dowód wiedzy jest wymogiem jednostek akredytacyjnych DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH 22 2015 Competence ISO 14001- ISO/IEC 17021-2 Dla powołanych auditorów ISO 14001 : Poprawnie wypełniona Checklista jest potwierdzeniem pozytywnego zakończenia szkolenia ISO 14001 dla obszaru (-ów) technicznego wyższej klasy ryzyka auditor został mianowany Mandatory training RC 1 (high/ wysokie) RC 2 (high/ wysokie) E-Mail checklista kompetencji => => Uważnie przeczytać wprowadzenie na pierwszej stronie tej listy kontrolnej Kompletnie wypełnione Checklisty należy przesłać przed terminem szkolenia do biura DQS Polska Wymiana doświadczeń Aby uzyskać powołanie na auditora ISO 14001, kandydat na auditora musi przesłać wypełnioną Checklistę w ramch aplikacji audytorskiej. Dla obszarów technicznych wyższej klasy ryzyka E-Mail checklista kompetencji Lokalne biuro RC 3 (medium/ średnie) Dla nowych auditorów ISO 14001: Auditor OHSAS/ PN-N 18001 Auditor ISO 14001 Test 14001 Część 1 RC 4 (low/ niskie) DQS Holding GmbH ISO/IEC TS 17021-2:2011 Kompletna Checklista załączona jest do CDB, module “Auditors competence” Przesłanie do CDB DQS Holding GmbH Załączenie szkolenia do CDB Module “Training” RC 5 (limited/ ograniczone) Checklisty są weryfikowane przez weryfikatorów ISO 14001 włącznie szkolnienie odświeżające (Część 2) ISO/IEC TS 17021-2:2011 A.2 Wiedza w zakresie poszczególnych aspektów Aspekty Wiedza auditora i JC DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH ISO/IEC 17021-2 • • • Każdy powołany auditor przygotował odpowiedzi Każdy otrzymał informację dla jakiego obszaru technicznego (branży) powinien opracować odpowiedzi(checklistę - zgodnie z powołaniem). Wynik oceny wdrożenia wymagań odbył w się w 2014r. Podczas: Samooceny DQS Polska Auditu PCA 07.2014 – wynik pozytywny. Podsumowanie wszystkich odpowiedzi w strefie auditora DQS Holding GmbH DQS Holding GmbH Warunkiem powołania auditorów oprócz wykazania kompetencji (wiedzy i doświadczenia) jest poprawne wypełnienie checklisty dla ISO 14001. Przy rozszerzeniach powołań każdy kandydat składając aplikacje będzie musiał również przygotować checklisty do ISO14001. 23 2015 Thank you for your attention! Zapisy (podpisana lista uczestników, porządku obrad i zdjęcia Wyniki warsztatach 1 i 2) mają być przesłane Corporate Database na moduł "Szkolenia". (Każde szkolenie osobno) Dziękuję! DQS Holding GmbH 24