ARKUSZ UMIEJĘTNOŚCI PRZYSTOSOWAWCZYCH OSÓB Z

ARKUSZ UMIEJĘTNOŚCI PRZYSTOSOWAWCZYCH
OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTULANĄ
autorstwo: Joanna Głodkowska
1. Potrzeba kontaktu słownego (zaznacz wszystkie stwierdzenia,
odnoszące się do badanej osoby, od wyniku maksymalnego odejmij liczbę
zaznaczonych punktów).
• Raczej nie zdarza się, aby sam spontanicznie zainicjował kontakt słowny
z kolegą czy inną osobą.
• Odpowiada dopiero po próbach i naleganiach innej osoby.
• Gdy odpowiada, mówi bardzo cicho i nie patrzy na rozmówcę (spuszcza
głowę, patrzy w bok itp.).
• Nie zdarza się, aby najbardziej interesujący, silny bodziec wywołał
u niego wypowiedź (słowo, zdanie), najczęściej reaguje mimiką, gestem,
krzykiem.
• Raczej nie zdarza się, aby zapytał o coś inną osobę.
• Zapytany o coś, często spuszcza głowę, czerwieni się lub rozgląda bez
celu i nie odpowiada.
2. Forma i złożoność wypowiedzi (zaznacz tylko jedno stwierdzenie, które
opisuje najtrudniejsze zadanie, jakie badana osoba potrafi wykonać –
przy stwierdzeniu podana jest punktacja).
• Wypowiedzi jego składają się z kilku zdań rozwiniętych, złożonych
i stanowią pewną całość logiczną i stylistyczną.........................................9
• Wypowiedzi składają się z szeregu zdań, między którymi brak jest
związków logicznych i stylistycznych.........................................................8
• Wypowiedzi jego składają się z 2-3 zdań najczęściej prostych.................7
• Zapytany o coś, sam daje odpowiedź w formie zdania złożonego,
rozwiniętego, stara się użyć jak najwięcej słów.........................................6
• Zapytany o coś, sam daje odpowiedź w formie zdania prostego
(co najmniej trzy słowa).............................................................................5
• Zapytany o coś, daje odpowiedź jednym słowem, ale upomniany sam
prawidłowo formułuje odpowiedź jednym prostym zdaniem (co najmniej trzy
słowa)..................................................................................................4
• Zapytany o coś, odpowiada jednym słowem, ale poprawiony powtarza po
osobie, która to robi odpowiedź w formie zdania rozwiniętego (z kilkoma
określeniami) lub złożonego (dwa lub więcej orzeczeń)............................3
• Zapytany o coś, odpowiada jednym słowem, ale poprawiony powtarza
po osobie, która to robi odpowiedź jednym zdaniem prostym (co najmniej
trzy słowa)..................................................................................................2
• Na pytanie odpowiada jednym słowem, trudno zmobilizować go do
odpowiedzi choć jednym prostym zdaniem (nawet nie powtórzy po innej
osobie).......................................................................................................1
• Nie odpowiada na pytania........................................................................0
3. Treść wypowiedzi (zaznacz wszystkie stwierdzenia, które odnoszą się
do badanej osoby, w kratkę z prawej strony wpisz sumę zaznaczonych
punktów).
• Potrafi opowiedzieć zwięźle o zdarzeniach.
• Mówi zdaniami, w sposób wystarczająco wyraźny, zrozumiały.
• Przedstawia w opowiadaniu następstwa zdarzeń.
• Potrafi odpowiedzieć logicznie do treści pytania.
• Rozumie, czego dotyczy pytanie, choć niekiedy daje odpowiedź błędną.
• Potrafi definiować znaczenie prostych słów, opisać codziennie
spotykane przedmioty m.in. ze względu na ich przeznaczenie, materiał
z jakiego są zrobione, kształt, kolor (np. co to jest krzesło – służy do
siedzenia, z czego zrobione jest okno – ze szkła).
• Swoje wypowiedzi stara się wzbogacić, rozwinąć.
• Używa dużo odpowiednich słów.
• Potrafi ująć w związki przyczynowo-skutkowe zaobserwowane zjawiska
czy fakty.
• Używa zwrotów: ponieważ, dlatego, podczas, gdy, mimo, wbrew, dlatego
że itp.
• Potrafi bez większych trudności powtórzyć opowiadanie, historyjkę,
ujmując jej sedno, następstwo faktów, różnicę między bohaterami.
• Potrafi
prawidłowo
nadawać
ogólne
nazwy
obserwowanym
przedmiotom np. owoce, warzywa, zabawki, przybory szkolne itp.
• Potrafi wypowiedzieć kilka zdań na temat ilustracji, zdjęcia.
• Potrafi wymienić przedstawione na ilustracji, zdjęciu przedmioty.
4.
Poprawność gramatyczna wypowiedzi (zaznacz wszystkie
stwierdzenia, które odnoszą się do badanej osoby, w kratkę z prawej
strony wpisz sumę zaznaczonych punktów).
• W swoich wypowiedziach używa rzeczowników i czasowników.
• Rzeczowników używa w odpowiednim przypadku, czasowników
w odpowiedniej liczbie pojedynczej i mnogiej.
• Używając czasowników prawidłowo różnicuje trzecią osobę liczby
mnogiej rodzaju męskiego i żeńskiego (kobiety tańczyły, mężczyźni tańczyli).
• Prawidłowo używa czasu przyszłego, teraźniejszego, przeszłego.
• Właściwie używa trybu przypuszczającego (poszedłbym, poszlibyśmy).
• Właściwie używa przymiotników, przysłówków, liczebników.
• Używa spójników, łącząc właściwie słowa.
• Nie potrafi zrealizować żadnego z wymienionych zakresów poprawności
gramatycznej wypowiedzi.
5. Rozumienie i wykonywanie poleceń (zaznacz te stwierdzenia, które
odnoszą się do badanej osoby).
• Rozumie i potrafi wykonać proste polecenie takie jak: proszę zamknąć
drzwi, podnieś ten kawałek papieru, pokaż mi twoje ręce, zamknij oczy.
2
• Rozumie układy słów zawierające: na, do, w, za, nad, pod, przed, na
zewnątrz, na górze, na dole. Potrafi wykonać polecenie takie jak: połóż
książkę na krześle, włóż książkę do pudełka, stań za krzesłem, unieś ręce
nad głową itp.
• Podaje na żądanie swoje imię i nazwisko.
• Przynosi na żądanie jedną lub dwie rzeczy.
• Rozumie polecenia: w górę na prawo, w dół na lewo itp. Potrafi wykonać
polecenie takie jak: połóż książkę w lewym górnym rogu stołu (w prawym
górnym, w lewym dolnym, w lewym górnym).
• Potrafi wykonać potrójny rozkaz np.: połóż to..., potem weź...,
a następnie…
6. Słowa pisane (zaznacz wszystkie stwierdzenia odnoszące się do
badanej osoby).
• Potrafi prawidłowo podpisać się. Podpis jest czytelny, napisany pismem
ręcznym, nie drukowanym, zawiera pierwszą literę imienia i nazwisko.
• Potrafi poprawnie zaadresować kopertę – napisać imię i nazwisko oraz
adres, czytelnie, we właściwej kolejności, bez opuszczania liter.
• Potrafi wypełnić ważniejsze punkty w formularzu np. data, imię
i nazwisko, adres, wiek, data urodzenia i podpis.
• Umie napisać krótki list z podziękowaniem np. za prezent. Napisze
nagłówek np. kochany, drogi, podziękuje za otrzymany prezent, właściwie
zakończy list zwrotem grzecznościowym, podpisze się.
• Potrafi napisać kartkę okolicznościową, imieninową, świąteczną.
• Sformułuje krótkie życzenia adekwatnie do sytuacji, podpisze się,
zaadresuje kartkę.
• Potrafi poprawnie napisać ceny składające się ze złotych i groszy np.
10,50 zł, 20,60 zł itp.
• Pisze pod dyktando określone sumy np. 120 zł, 670 zł, 50,80 zł itp.
7. Czytanie (zaznacz wszystkie stwierdzenia odnoszące się do badanej
osoby).
• Umie przeczytać swoje imię i nazwisko, rozpoznaje je wśród innych
napisanych słów.
• Czyta i rozumie proste drukowane napisy np. w komunikacji miejskiej
wejście, wyjście, palenie wzbronione lub nazwy sklepów np.: spożywczy,
mięsny, kosmetyczny itp.
• Czyta i rozumie proste informacje w prasie np. program telewizyjny,
radiowy, w restauracji np. jadłospis.
• Potrafi przeczytać proste zdanie złożone z 3-4 wyrazów np. obcym wstęp
wzbroniony, uwaga zły pies itp.
• Czyta książki odpowiednie dla dzieci 8-9 letnich. Czyta mechanicznie na
poziomie 8-9 latka – wierszyki, proste opowiadania, tytuły filmów dla
przyjemności lub z potrzeby.
• Umie wyszukiwać interesujące informacje w gazetach, czasopismach
ilustrowanych np. wynik meczu piłki nożnej, repertuar kinowy itp.
3
• Czyta książki wymagające większej umiejętności czytania (na poziomie
12 latka) np. opowiadania, powieści.
8. Przekazywanie informacji (zaznacz wszystkie stwierdzenia odnoszące
się do badanej osoby).
• Potrafi przekazać informację dotyczącą własnej osoby.
• Opowiedzieć, jak się czuje, czy coś go boli, czy czegoś potrzebuje.
• Potrafi przekazać informację dotyczącą zdarzeń jakie miały miejsce
w przeszłości lub będą miały w przyszłości.
• Potrafi odmówić, jeżeli nie chce wykonać tego o co go się prosi (bez
uzasadnienia lub z uzasadnieniem odmowy).
• Potrafi poinformować o wielu sprawach, mających odniesienie do
własnego życia np. potrafi dać zwięzłe i szczegółowe informacje dotyczące
pracy, zakupów, wypoczynku.
9. Używanie zwrotów grzecznościowych (zaznacz tylko jedno
stwierdzenie, które opisuje najtrudniejsze zadanie, jakie badana osoba
wykonuje).
Używa odpowiednich zwrotów grzecznościowych w odpowiednich
sytuacjach bez upominania: „dzień dobry” „do widzenia”, „przepraszam”,
„dziękuję”, „proszę”.
• Adekwatnie do sytuacji bez upominania używa czterech spośród pięciu
zwrotów grzecznościowych.
• Adekwatnie do sytuacji bez upominania używa trzech spośród pięciu
zwrotów grzecznościowych.
• Adekwatnie do sytuacji bez upominania używa dwóch spośród pięciu
zwrotów grzecznościowych.
• Adekwatnie do sytuacji bez upominania używa jednego spośród pięciu
zwrotów grzecznościowych.
• Po upomnieniu prawidłowo do sytuacji potrafi użyć choć jednego
z wymienionych zwrotów grzecznościowych.
• Nie używa zwrotów grzecznościowych, nawet upomniany nie wie, jak ma
się zachować i co powiedzieć.
10. Spożywanie posiłków, posługiwanie się sztućcami (zaznacz tylko
jedno stwierdzenie, to które opisuje najtrudniejsze zadanie, jakie dana
osoba potrafi wykonać).
• Poprawnie używa noża i widelca, je schludnie, pokarm nie spada
z widelca, również poprawnie używa łyżki, nie rozlewa.
• Potrafi nożem właściwie pokroić mięso, posługuje się nożem do krojenia
i smarowania chleba, obierania owoców.
• Je samodzielnie łyżką i widelcem, bez rozlewania, pokarm nie spada
z widelca.
4
• Je samodzielnie łyżką i widelcem, lecz rozlewa zupy i pokarm spada mu
z widelca.
• Je samodzielnie tylko łyżką, nie rozlewa.
• Je samodzielnie tylko łyżką rozlewając zupy.
• Potrafi jeść samodzielnie, ale tylko posługując się palcami u rąk.
• Nie potrafi jeść samodzielnie, musi być karmiony.
11. Picie (zaznacz tylko jedno stwierdzenie, to które opisuje najtrudniejsze
zadanie, jakie badana osoba potrafi wykonać).
• Pije samodzielnie, trzymając szklankę lub kubek w jednym ręku, nie
rozlewa, nie pluje.
• Pije samodzielnie, trzymając szklankę lub kubek dwoma rękami, nie
rozlewa, nie pluje.
• Pije samodzielnie, trzymając szklankę lub kubek dwoma rękami, ale
rozlewa, robi to nieumiejętnie.
• Pije ze szklanki lub kubka, ale tylko wtedy, kiedy jej ktoś pomaga,
przytrzymuje kubek, asystuje.
• Nie potrafi pić ze szklanki ani z kubka.
12. Zachowanie przy stole (zaznacz wszystkie stwierdzenia, które odnoszą
się do badanej osoby).
• Połyka pokarm bez gryzienia.
• Gryzie pokarm mając otwarte usta, „mlaska” przy jedzeniu.
• Podczas jedzenia brudzi sobie ubranie, ręce, buzię.
• Podczas jedzenia rozrzuca pokarm po stole, na podłogę.
• Nie używa serwetki, do wycierania ust, wyciera je ręką.
• Zjada pokarm z cudzego talerza.
• Rozmawia mając pełne usta, pokarm wypada z powrotem na talerz lub
na stół.
• Spożywa posiłki zbyt szybko lub zbyt wolno.
• Bierze do rąk pokarm i bawi się nim.
13. Higiena osobista (zaznacz wszystkie stwierdzenia odnoszące się do
badanej osoby).
• Potrafi namydlić sobie ręce i twarz, namydlone ręce i twarz obmyć wodą,
odpowiednio użyć ręcznika tzn. dokładnie wytrzeć nim ręce i twarz.
• Wie, jak często należy myć ręce i twarz, aby stale utrzymać je
w czystości.
• Potrafi dokładnie myć całe ciało, np. w wannie, po prysznicem, w misce.
• Potrafi całe ciało namydlić, opłukać i wytrzeć.
• Kąpie się regularnie i bez nadzoru. Robi to z własnej inicjatywy.
• Potrafi odpowiednio używać szczoteczki i pasty do zębów.
• Samodzielnie myje zęby, robi to z własnej inicjatywy.
• Wie, jak często należy myć zęby, aby utrzymać je w czystości.
5
• Rozumie, że należy myć zęby nie tylko ze względów higienicznych, ale
i także zdrowotnych.
• Potrafi samodzielnie umyć sobie włosy. Odpowiednio używa szamponu.
Potrafi je wysuszyć i uczesać.
• Wie, jak często musi myć włosy, aby stale wyglądały schludnie.
• Potrafi samodzielnie się ogolić (mężczyzna), odpowiednio używa kremu,
pianki do golenia, maszynki do golenia lub maszynki elektrycznej.
Odpowiednio dba o higienę osobistą podczas menstruacji (kobieta).
• Goli się regularnie, dostatecznie często, aby wyglądać schludnie, dba o
przybory do golenia (mężczyzna). Potrafi zaopatrzyć się w potrzebne
przybory do menstruacji, radzi sobie z nią zgodnie z zasadami higieny,
potrafi pozbyć się zużytych środków higienicznych w odpowiedni sposób
(kobieta).
• Regularnie obcina paznokcie u rąk i nóg. Czyni to bez pomocy i z własnej
inicjatywy.
• Sam załatwia swoje potrzeby fizjologiczne. Potrafi rozpiąć i zdjąć
spodnie, potem je założyć i zapiąć, prawidłowo korzysta z papieru
toaletowego, umie spuścić wodę.
• Po załatwieniu potrzeby fizjologicznej, myje ręce. Robi to z własnej
inicjatywy.
14. Ubieranie się i wygląd (zaznacz wszystkie stwierdzenia odnoszące się
do badanej osoby).
• Sam bez pomocy zakłada i zdejmuje poszczególne części garderoby.
• Rozpina i zapina guziki, zamki błyskawiczne.
• Sam bez pomocy zawiązuje sznurowadła.
• Sam bez pomocy potrafi ubrać się rano i wieczorem, założyć pidżamę lub
koszulę nocną.
• Sam bez pomocy umie wiązać krawat (mężczyzna), wiązać włosy
lub spinać (kobieta).
• Potrafi dobrać strój stosowny do pogody – ciepłe odzienie zimą, lekkie
latem, płaszcz przeciwdeszczowy, gdy pada deszcz.
• Potrafi sam dobrać ubrania kolorystycznie. Nie zakłada ubrań o rażących
zestawieniach barw.
• Nie zakłada ubrania brudnego lub podartego czy też nie dopasowanego.
• Stara się wyglądać schludnie.
• Potrafi ubrać się odpowiedni do określonej sytuacji tj. zakłada garnitur,
sukienkę, kostium, ubranie sportowe odpowiedni do pracy, na przyjęcie,
zabawę, spacer itp.
15. Troska o ubiór i bieliznę osobistą (zaznacz wszystkie stwierdzenia
odnoszące się do badanej osoby).
• Pastuje buty i czyści je na tyle często, aby wyglądały schludnie.
• Składa porządnie ubrania i wkłada je (lub wiesza) do szafy lub
do szuflady.
6
• Daje obuwie do naprawy. Wie, kiedy wymaga ono naprawy. Robi
to z własnej inicjatywy lub prosi kogoś o zaniesienie.
• Zanosi ubrania do pralni. Wie, kiedy wymagają one czyszczenia. Robi to
sam lub prosi kogoś o zaniesienie.
• Sam wymienia regularnie brudną bieliznę na czystą. Robi to z własnej
inicjatywy.
• Domaga się wymiany brudnej bielizny na czystą, jednak sam tego nie
zrobi.
• Brudną bieliznę składa w przeznaczonym do tego celu miejscu, nie rzuca
jej byle gdzie, nie miesza z czystą.
16. Sprzątanie (zaznacz tylko jedno stwierdzenie, to które opisuje
najtrudniejsze zadanie, jakie badana osoba potrafi wykonać).
• Potrafi samodzielnie i dokładnie wykonać wszystkie cztery czynności:
1. Zamiata lub odkurza mieszkanie, 2. Zbiera kurz z mebli, 3. Układa na
swoje miejsce różne rzeczy, 4. Myje drzwi i okna……..............................9
• Potrafi samodzielnie i dokładnie wykonać trzy czynności z czterech
wymienionych (1, 2, 3), zaś nie dokładnie wykonuje czynność 4 (myje drzwi
i okna)…….......................................................................................8
• Potrafi samodzielnie i dokładnie wykonać trzy czynności z czterech
wymienionych (1, 2, 3), nie potrafi zupełnie wykonać czynności 4 (mycie
drzwi i okien)…………………….................................................................7
• Potrafi samodzielnie i dokładnie wykonać dwie czynności spośród trzech
oznaczonych cyframi 1, 2, 3, trzecią zaś niedokładnie……......................6
• Potrafi samodzielnie i dokładnie wykonać jedną spośród trzech czynności
oznaczonych
cyframi
1,
2,
3,
dwie
pozostałe
wykonuje
niedokładnie………....................................................................................5
• Wykonuje niedokładnie wszystkie trzy czynności oznaczone cyframi
1, 2, 3…………………................................................................................4
• Wykonuje niedokładnie dwie czynności spośród trzech oznaczonych
cyframi 1, 2, 3, jednej zaś zupełnie nie potrafi wykonać czynności 3........3
• Wykonuje niedokładnie tylko jedną czynność, spośród trzech
oznaczonych cyframi 1, 2, 3, dwu pozostałych nie potrafi zupełnie
wykonać…………………………….............................................................2
• Potrafi tylko szufelką lub odkurzaczem zebrać z kupki śmiecie, przez
kogoś innego zebrane…………………………............................................1
• Nie potrafi wykonać żadnej z powyższych czynności……….....................0
17. Pranie (zaznacz wszystkie stwierdzenia odnoszące się do badanej
osoby).
• Potrafi samodzielnie bez pomocy wyprać bieliznę pościelową.
• Potrafi samodzielnie bez pomocy wyprać bieliznę osobistą.
7
• Potrafi samodzielnie bez pomocy wyprać różne części garderoby:
spodnie, spódnicę czy sukienkę, sweter itp.
• Potrafi samodzielnie rozwiesić bieliznę pościelową i ją wysuszyć.
• Potrafi samodzielnie rozwiesić poszczególne części garderoby i je
wysuszyć.
• Potrafi samodzielnie wyprasować bieliznę pościelową i złożyć
ją w kostkę.
• Potrafi samodzielnie wyprasować poszczególne części garderoby, te
które wymagają prasowania.
• Umie skorzystać z pralki. Wie jak ją uruchomić, wsypać proszek,
wyłączyć.
• Umie ręcznie wyprać drobniejsze części garderoby takie jak: skarpetki,
pończochy, rajstopy itp.
18. Nakrywanie do stołu i przygotowanie posiłku (zaznacz tylko jedno
stwierdzenie, to które opisuje najtrudniejsze zadanie jakie badana osoba
potrafi wykonać).
• Potrafi samodzielnie, bez pomocy poprawnie nakryć do stołu tj.: 1. Nakrywa stół
obrusem. 2. Układa we właściwym miejscu sztućce: nóż, widelec, łyżkę i
łyżeczkę, nie myląc stron talerza. 3. Ustawia we właściwym miejscu talerze, nie
tłukąc ich. 4. Ustawia we właściwym miejscu na stole inne rzeczy niezbędne przy
posiłku, np. przyprawy koszyk z chlebem, cukiernica itp. 5. Przynosi i stawia na
stole
wazę
z zupą
lub
talerz
czy
półmisek
z
pokarmem
stałym………………….........5
• Wykonuje poprawnie cztery z pięciu wymienionych czynności…….........4
• Wykonuje poprawnie trzy z pięciu wymienionych czynności…….............3
• Wykonuje poprawnie dwie z pięciu wymienionych czynności………........2
• Wykonuje poprawnie jedną z pięciu wymienionych czynności…..............1
• Nie potrafi wykonać żadnej z wymienionych czynności…….....................0
19. Przygotowanie posiłku (zaznacz tylko jedno stwierdzenie, to które
opisuje najtrudniejsze zadanie jakie badana osoba potrafi wykonać).
• Potrafi samodzielnie przygotować pełny posiłek dla rodziny z surowych
produktów, posiłek złożony z trzech dań: zupy, drugiego dania (mięso lub
ryba + ziemniaki lub kasza + surówka) oraz deseru……………...............8
• Potrafi samodzielnie przygotować posiłek dla rodziny z surowych
produktów złożony z 1 lub 2 dań………..................................................7
• Potrafi samodzielnie przygotować posiłek dla rodziny złożony z 2-3 dań,
ale z półfabrykatów tzn. zupę z torebki, drugie danie z mrożonek
(odgotowanie klusek lub pierogów) czy odsmażenie gotowych
kotletów……..........................................................................................6
• Samodzielnie potrafi przygotować dla rodziny prosty posiłek taki jak: jajka
smażone z ziemniakami czy zupę mleczną…………...............................5
• Potrafi przygotować prosty obiad, ale od początku do końca musi być
kierowany przez rodziców czy opiekunów……………..............................4
8
• Potrafi przygotować prosty obiad, ale z półfabrykatów i od początku do
końca musi być kierowany przez inną osobę………….............................3
• Potrafi przygotować sobie śniadanie lub kolację tj. ukroić nożem chleb,
posmarować masłem, ugotować herbatę lub mleko…………...................2
• Potrafi przygotować sobie śniadanie lub kolację, ale od początku do
końca musi być kierowany przez inną osobę……….................................1
• Nie potrafi wykonać żadnego z powyższych…….....................................0
20. Sprzątanie po posiłku (zaznacz tylko jedno, to które opisuje
najtrudniejsze zadanie, jakie badana osoba potrafi wykonać).
• Potrafi po obiedzie lub innym posiłku wszystko posprzątać ze stołu
i zmyć naczynia: 1. Odnosi ze stołu do kuchni wszystkie naczynia (wazę,
talerze, sztućce) bez ich rozbicia. 2. Odnosi na właściwe miejsce inne
przedmioty – cukiernicę, przyprawy, chleb. 3. Zdejmuje obrus
i w odpowiednim miejscu strząsa okruchy lub gdy nie ma obrusu wyciera
ściereczką stół. 4. Myje talerze, szklanki (bez tłuczenia ich) oraz sztućce,
wyciera je i ustawia w odpowiednim miejscu…………..............................5
• Potrafi wykonywać poprawnie trzy z czterech wymienionych czynności
samodzielnie, bez pomocy…………………..............................................4
• Potrafi wykonać poprawnie dwie z czterech wymienionych czynności
3 samodzielnie, bez pomocy……………..................................................3
• Potrafi wykonać poprawnie jedną z czterech wymienionych czynności
2 samodzielnie, bez pomocy……………...................................................2
• Potrafi wykonać poprawnie jedną z wymienionych czynności, ale
z pomocą rodziców lub opiekunów…………..............................................1
• Nie potrafi wykonać żadnej z wymienionych czynności nawet z pomocą
rodziców lub opiekunów……....................................................................0
21. Dbanie o własność osobistą i bezpieczeństwo domu (zaznacz
wszystkie stwierdzenia odnoszące się do badanej osoby).
• Wie, że należy zamykać dom, kiedy się z niego wychodzi, sprawdzać czy
okna są zamknięte, nie zostawiać klucza pod wycieraczką.
• Wie, że nie należy przyprowadzać do domu przypadkowo spotkanych,
nieznajomych ludzi.
• Wie, że powinien otrzymać rentę czy wypłatę w określonym czasie
i potrafi się o nią upomnieć. Wie dokąd należy iść i do kogo się zwrócić.
• Rozumie, że oszczędzanie pieniędzy czy tylko ich przetrzymywanie
w banku, PKO, zabezpiecza je przed złodziejami, przed pokusą ich wydania
i można uzyskać dodatkowe procenty.
• Rozumie, że oszczędzanie pieniędzy czy tylko ich przetrzymywanie
w banku, PKO, zabezpiecza je przed złodziejami, przed pokusą ich wydania
i można uzyskać dodatkowe procenty.
• Rozumie celowość potrąceń z otrzymanych zarobków. Wie, że istnieje
zwyczaj potrącania pieniędzy na ubezpieczenie, podatek itp. Zdaje sobie
sprawę, że potrącone pieniądze mają swój określony cel społeczny, a nie są
przywłaszczane przez pracodawcę.
9
• Rozumie, że choroba może prowadzić do zmniejszenia zarobków.
• Wie, kiedy potrzebne jest zaświadczenie o złym stanie zdrowia, jaką
drogą je uzyskać i komu dostarczyć.
22. Operowanie pieniędzmi (zaznacz tylko jedno stwierdzenie, które opisuje
najtrudniejsze zadanie jakie badana osoba potrafi wykonać).
• Rozpoznaje wartość nominalną banknotów (200 zł, 100 zł, 50 zł, 20 zł,
10 zł) i wartość monet (5 zł, 2 zł, 1 zł, 50 gr, 20 gr, 10 gr), bez trudności
może je rozmienić. Potrafi samodzielnie włożyć je na książeczkę PKO lub do
banku i je pojąć w razie potrzeby. Wie, że do tego jest
potrzebny dowód……………....................................................................11
• Nie potrafi samodzielnie włożyć pieniędzy na książeczkę PKO lub do
banku oraz ich podjąć, ale rozpoznaje wartość nominalną banknotów
i monet i potrafi je bez trudności rozmienić…………...............................10
• Potrafi rozmienić na drobne bez pomyłki 200 zł………….........................9
• Potrafi rozmienić bez pomyłki 100 zł…………………................................8
• Potrafi rozmienić bez pomyłki 50 zł…………............................................7
• Potrafi bez rozmieniania na drobne kupować potrzebne rzeczy
w granicach 20 zł. …………………............................................................6
• Potrafi rozmienić na drobne 10 zł ……………..........................................5
• Potrafi rozmienić na drobne 5 zł…………….............................................4
• Potrafi rozmienić na drobne 2 zł………………..........................................3
• Potrafi rozmienić na drobne 1 zł…………….............................................2
• Potrafi bez rozmieniania na drobne kupować drobne rzeczy odliczoną
kwotą w granicach od 50 gr do 2 zł (np. gazetę)………….........................1
• Nie potrafi zupełnie operować pieniędzmi………………...........................0
23. Planowanie wydatków (zaznacz wszystkie stwierdzenia odnoszące się do
badanej osoby).
• Zdaje sobie sprawę, że bardziej pożądane są planowane wydatki, niż
wydawanie pieniędzy bez zastanowienia.
• Potrafi zaplanować podstawowe wydatki w budżecie domowym: opłata
za mieszkanie, opał, pranie, jedzenie, papierosy, przejazdy, rozrywki.
• Potrafi oszczędzać pieniądze na określony cel. Odkłada i zbiera
pieniądze np. na rower, magnetofon, wyjazd wakacyjny.
• Korzysta z usług banku, PKO, czy poczty dla celów oszczędnościowych.
Jest świadomy, że te oszczędności należą do niego i może nimi swobodnie
dysponować - wpłacać, wypłacać. Wie, że do tego celu potrzebny jest
dowód.
24. Kontakty społeczne (zaznacz wszystkie stwierdzenia odnoszące się do
badanej osoby).
10
• Umie
zainicjować
kontakty
społeczne.
Nawiązuje
rozmowę
z rówieśnikami lub innymi osobami, umie ją podtrzymać i zakończyć
interakcję.
• Bawi się w towarzystwie innych lub wykonuje inne zadania grupowe
współdziałając z innymi.
• Umie się liczyć z pragnieniami innych. Zwraca uwagę na ich uczucia liczy
się z nimi.
• Przejawia duże zainteresowanie sprawami innych ludzi.
• Potrafi troszczyć się o cudzą własność – o rzeczy należące do innych.
• W razie potrzeby zarządza i kieruje interesami i różnymi sprawami innych
ludzi.
• Posiada także wiadomości o innych ludziach jak np. miejsce
zamieszkania, rodzaj wykonywanej pracy, ich stosunek do siebie.
• Zna imiona i nazwiska osób, z którymi utrzymuje kontakty tj. kolegów,
sąsiadów.
• Zna nazwiska 3-5 osób z życia publicznego, sceny politycznej
(np. prezydent, premier itp.).
• Śpiewa, tańczy, bawi się przy muzyce wraz z innymi. Włącza ulubione
melodie.
25. Zachowania seksualne (zaznacz jedno które odnosi się do badanej
osoby).
• Wykazuje poważne wykroczenia seksualne np. obnażanie, gwałt.
• Występują u niego zaburzenia w zachowaniu seksualnym
np. homoseksualizm, swoboda seksualna.
• Nie wykazuje specjalnych zainteresowań omawianymi sprawami.
• Przejawia zachowania zbytniej potrzeby uczuć i przylepności do ludzi.
Zbyt wylewnie okazuje swoje uczucia i oczekuje tego samego co może być
źle zrozumiane.
• Utrzymuje przyjaźnie z osobami odmiennej płci, kontrolowane
i akceptowane. Zachowuje się w sposób nie zwracający uwagi.
26. Korzystanie ze środków transportu (zaznacz wszystkie stwierdzenia
odnoszące się do badanej osoby).
• Porusza się samodzielnie każdym środkiem lokomocji jak: pociąg,
autobus dalekobieżny, autobus miejski itp. Potrafi pokonać każdą odległość i
wrócić do domu.
• Porusza się różnymi środkami lokomocji w obrębie 100 km od domu
i potrafi wrócić.
• Porusza się różnymi środkami lokomocji w obrębie 10 km od domu
i potrafi wrócić.
• Porusza się różnymi środkami lokomocji w obrębie 1-3 km od domu
i potrafi wrócić.
11
• Porusza się różnymi środkami lokomocji w obrębie '/4 do ''/2 km od domu
i potrafi wrócić.
27. Korzystanie ze sklepów (zaznacz tylko jedno stwierdzenie, to które
opisuje najtrudniejsze zadanie, jaki badana osoba potrafi wykonać).
• Potrafi pójść do wielu różnych sklepów (spożywczego, kosmetycznego,
gospodarstwa domowego, metalowego itp.) i zrobić zakupy artykułów
różnych branż (jedzenie, przybory toaletowe, ubrania itp.) bez wręczania
sprzedawcy kartki z zamówieniem.
• Potrafi pójść do kilku sklepów (2-3) oraz załatwić kilka poleceń bez
wręczania sprzedawcy kartki z zamówieniem.
• Potrafi pójść do jednego sklepu i zrealizować jedno zlecenie, bez
wręczania sprzedawcy kartki z zamówieniem.
• Potrafi pójść do sklepu, kiosku i zrealizować bez kartki tylko bardzo
proste zlecenie.
• Potrafi zrealizować proste zlecenie tylko wówczas, gdy maje zapisane na
kartce, a zadanie jego ogranicza się do wręczenia kartki sprzedawcy.
• Nie potrafi załatwić żadnego najprostszego sprawunku, mimo, że ma
kartkę, a jego zadanie polega na doręczeniu kartki sprzedawcy.
28. Korzystanie z zakładów usługowych, przychodni i innych obiektów
użyteczności publicznej (zaznacz wszystkie stwierdzenia odnoszące
się do badanej osoby).
• Korzysta z pralni. Bez pomocy potrafi zanieść ubrania czy pościel
i odebrać je w określonym czasie, opłacić za usługę.
• Korzysta z usług szewca. Samodzielnie potrafi zanieść obuwie do
naprawy, wytłumaczyć na czym naprawa ma polegać i odebrać obuwie
w wyznaczonym czasie, opłacić za usługę.
• Korzysta z zakładu fryzjerskiego. Samodzielnie potrafi pójść do zakładu,
wytłumaczyć w jakim celu przyszedł.
• Korzysta z przychodni lekarskiej. Wie w jaki sposób można uzyskać
pomoc lekarza ogólnego lub specjalisty w tym lek. dentysty.
• Potrafi skorzystać z instytucji opieki społecznej. Wie o istnieniu takiej
instytucji, wie o tym, komu przysługuje pomoc oraz jak się należy o nią
ubiegać.
• Uczęszcza do kościoła. Wie w jakim celu tam chodzi i potrafi
odpowiednio się zachować.
• Uczęszcza do kina, teatru lub innych placówek kulturalnych. Robi to
z własnej inicjatywy dla przyjemności.
29. Samodzielność w podejmowaniu decyzji i radzeniu sobie (zaznacz
wszystkie stwierdzenia odnoszące się do badanej osoby).
12
• Potrafi uzyskać potrzebne informacje od policjanta lub przechodnia dla
odszukania ulicy, urzędu, sklepu itp.
• Potrafi uzyskać informacje od nieznajomych na obcym terenie
np. znalezienie stacji PKP, PKS, sklepu, noclegu itp.
• Potrafi, gdy zachodzi potrzeba uzyskać odpowiedni formularz podaniowy,
przekaz pocztowy. Wie, gdzie ma się zwrócić i potrafi
• określić cel, dla którego ten formularz jest potrzebny.
• Potrafi korzystać z książki telefonicznej.
• Potrafi korzystać z aparatu telefonicznego na poczcie lub w budce
telefonicznej.
• Potrafi przeprowadzić rozmowę telefoniczną.
• Potrafi odebrać podaną przez telefon wiadomość i przekazać ją innej
osobie (nawet po upływie 10 min).
• Potrafi sam decydować o sobie. Wie co ma robić, gdzie iść w określonym
czasie.
• Potrafi samodzielnie skorzystać z kawiarni albo baru, gdzie trzeba coś
zamówić. Potrafi zamówić u kelnera (bufetowego) wybrany przez siebie
posiłek.
• Samodzielnie
potrafi
dysponować swoimi
pieniędzmi
(rentą,
kieszonkowym lub pieniędzmi zarobionymi). Nie wydaje ich bezmyślnie,
kupuje tylko potrzebne rzeczy.
• Sam potrafi dobrać sobie odzież. Zna przynajmniej dwa swoje wymiary
(mężczyzna – numer kołnierza, butów, kobieta – numer butów, obwód
bioder), potrafi poprosić o dany towar, dokładnie precyzując swe wymagania.
• Sam załatwia sprawy drobnych reperacji – zegarka, radia. Wie gdzie się
udać, potrafi dowiedzieć się o koszty i jak długo potrwa naprawa.
• Wychodzi w dzień z domu, kiedy chce i gdzie chce, z góry się nie
opowiadając, zachowuje przy tym umiar i ostrożność.
30. Zdrowie (zaznacz wszystkie stwierdzenia odnoszące się do badanej
osoby).
• Wie jak zachować się przy lekkim skaleczeniu – oczyścić je, umie użyć
plastra, bandaża, aby zatamować krwawienie i zabezpieczyć ranę.
• Wie, że podstawowe leki powinny być pod ręką oraz gdzie je nabyć.
• Wie, że dane lekarstwo stosuje się przy takiej, a nie innej dolegliwości
np. kaszel, ból głowy.
• Dba o własne zdrowie m.in. zmienia mokre ubranie na suche, by się nie
przeziębić. Ubiera się stosownie do pory roku i temperatury dnia.
• Potrafi kontrolować swój apetyt. Je umiarkowanie.
• Potrafi zadbać o właściwe odżywianie.
• Potrafi podjąć leczenie. W razie potrzeby wie, jak skorzystać z pomocy
ośrodka zdrowia, prywatnego gabinetu lekarskiego.
13
• Wie, co zrobić, jeżeli zdarzy mu się drobny wypadek – złamie rękę lub
nogę, skaleczy się. Potrafi dotrzeć do pogotowia lub wie w jaki sposób
wezwać karetkę pogotowia.
• Potrafi zatroszczyć się o sprawność fizyczną. Chodzi na spacery, uprawia
jakiś sport.
• Umie zadbać o okresową kontrolę stanu zdrowia i uzębienia. Wie, kiedy
i gdzie się udać, aby sprawdzić czy ma zdrowe zęby i czy nic mu nie dolega.
31. Bezpieczeństwo (zaznacz wszystkie stwierdzenia, odnoszące się do
badanej osoby).
• Wykazuje wystarczającą ostrożność przy maszynach, narzędziach,
potłuczonych szkłach. Wie, jak używać narzędzi, aby nie zrobić sobie
krzywdy. Wie jak ostrzec innych, gdy zachodzi taka potrzeba.
• Korzysta w odpowiedni sposób z ulicy, chodnika dla pieszych. Zna
podstawowe zasady bezpieczeństwa.
• Używa pasów bezpieczeństwa w samochodzie. Wie do czego służą i jak
je zapiąć.
• Wie, że nie należy nawiązywać kontaktów z obcymi. Rozumie, że nie
wolno wpuszczać ich do domu czy też iść z nimi, jeżeli o to poproszą.
32. Umiejętności pisania (zaznacz tylko jedno stwierdzenie, opisujące
najtrudniejsze zadanie, jakie badana osoba potrafi wykonać).
• Pisze różne teksty jak np. opowiadania, streszczenia książek, bez
błędów ortograficznych lub gramatycznych, na poziomie szkoły
średniej……............................................................................................14
• Pisze opowiadania, streszczenia na poziomie 7-8 klasy szkoły
podstawowej ogólnodostępnej……………..............................................13
• Pisze opowiadania, streszczenia na poziomie 5-6 klasy szkoły
podstawowej ogólnodostępnej……………..............................................12
• Pisze opowiadania, streszczenia na poziomie 7-8 klasy szkoły
podstawowej specjalnej. …………………...............................................11
• Pisze opowiadania, streszczenia na poziomie 3-4 klasy szkoły
podstawowej ogólnodostępnej……….....................................................10
• Pisze opowiadania, streszczenia na poziomie 5-6 klasy szkoły
podstawowej specjalnej……………….......................................................9
• Pisze opowiadania, streszczenia na poziomie 2 klasy szkoły
podstawowej ogólnodostępnej…………….................................................8
• Pisze opowiadania, streszczenia na poziomie 3-4 klasy szkoły
podstawowej specjalnej……………………................................................7
• Pisze z pamięci proste zdania na poziomie klasy 1 szkoły podstawowej
ogólnodostępnej……………......................................................................6
• Pisze z pamięci proste zdania na poziomie klasy 2 szkoły podstawowej
specjalnej………………………..................................................................5
14
•
•
•
•
•
Pisze z pamięci od 10 do 20 słów……………...........................................4
Pisze z pamięci od 5 do 9 słów……………………....................................3
Pisze z pamięci tylko imię lub tylko nazwisko lub jedno i drugie………....2
Potrafi przepisać kilka słów (1-4)…………………….................................1
Nie potrafi przepisać żadnego słowa…………………...............................0
33. Umiejętność czytania (zaznacz tylko jedno stwierdzenie, to które
opisuje najtrudniejsze zadanie, jakie badana osoba potrafi wykonać).
• Czyta ze zrozumieniem książki odpowiednie dla dorosłych…................15
• Czyta ze zrozumieniem książki odpowiednie dla młodzieży szkół
średnich…………....................................................................................14
• Czyta ze zrozumieniem książki odpowiednie dla klasy 7-8 szkoły
podstawowej ogólnodostępnej…………..................................................13
• Czyta ze zrozumieniem książki odpowiednie dla klasy 5-6 szkoły
podstawowej ogólnodostępnej…….........................................................12
• Czyta ze zrozumieniem teksty odpowiednie dla klasy 7-8 szkoły
podstawowej specjalnej………................................................................11
• Czyta ze zrozumieniem teksty odpowiednie dla klasy 3-4 szkoły
podstawowej ogólnodostępnej…………..................................................10
• Czyta ze zrozumieniem teksty odpowiednie dla klasy 5-6 szkoły
podstawowej specjalnej ………................................................................9
• Czyta ze zrozumieniem teksty odpowiednie dla klasy 2 szkoły
ogólnodostępnej……………......................................................................8
• Czyta ze zrozumieniem teksty odpowiednie dla klasy 3-4 szkoły
podstawowej specjalnej…….....................................................................7
• Czyta proste teksty na poziomie klasy 1 szkoły podstawowej
ogólnodostępnej…………….....................................................................6
• Potrafi przeczytać proste teksty na poziomie klasy 2 szkoły podstawowej
specjalnej…………...................................................................................5
• Potrafi przeczytać proste zdania złożone z 4-5 wyrazów…………...........4
• Potrafi przeczytać zdania złożone z 2-3 wyrazów ze zrozumieniem….....3
• Rozpoznaje 2-3 najczęściej spotykanych słów i zna ich znaczenie
(np. „Uwaga”, „Dla mężczyzn”, „Dla kobiet” itp.) ……...............................2
• Potrafi poprawnie nazwać litery, nie łączy ich jednak w wyrazy. …….......1
• Nie potrafi rozpoznać poprawnie żadnej litery………................................0
34. Pojęcie liczby i czasu (zaznacz tylko jedno stwierdzenie, opisujące
najtrudniejsze zadanie, jakie badana osoba potrafi wykonywać).
• Wykonuje wszystkie zadania arytmetyczne i rozwiązuje zadania
matematyczne na poziomie wyższym niż maturalny……........................19
• Rozwiązuje działania arytmetyczne i zadania na poziomie klas
licealnych…….........................................................................................18
• Wykonuje działania i rozwiązuje zadania matematyczne na poziomie 7-8
klasy szkoły podstawowej ogólnodostępnej….........................................17
15
• Wykonuje działania i rozwiązuje zadania matematyczne na poziomie
klasy 5-6 szkoły podstawowej ogólnodostępnej…...................................16
• Wykonuje działania i rozwiązuje zadania matematyczne na poziomie
klasy 7-8 szkoły podstawowej specjalnej……..........................................15
• Wykonuje działania i rozwiązuje zadania matematyczne na poziomie
klasy 3-4 szkoły podstawowej ogólnodostępnej…...................................14
• Wykonuje działania i rozwiązuje zadania rachunkowe na poziomie klasy
5-6 szkoły podstawowej specjalnej…......................................................13
• Wykonuje działania i rozwiązuje zadania rachunkowe na poziomie
klasy 2 szkoły podstawowej ogólnodostępnej…......................................12
• Wykonuje działania i rozwiązuje zadania rachunkowe na poziomie
klasy 3-4 szkoły podstawowej specjalnej….............................................11
• Wykonuje działania i rozwiązuje zadania rachunkowe na poziomie
klasy 1 szkoły podstawowej ogólnodostępnej…......................................10
• Wykonuje działania i rozwiązuje proste zadania rachunkowe na
poziomie klasy 2 szkoły podstawowej specjalnej…………........................9
• Wykonuje działania: dodaje, odejmuje, dzieli, mnoży w zakresie 20……8
Wykonuje działania: dodaje, odejmuje, dzieli, mnoży w zakresie 10…….7
• Potrafi zliczyć dotykając palcem 15 przedmiotów……..............................6
• Potrafi
podać
na
życzenie
dowolną
ilość
przedmiotów
w zakresie 5………....................................................................................5
• Ma pojęcie liczby 2 tj. nie myli się podając na życzenie 2 przedmioty;
odróżnia od jednego…………....................................................................4
• Rozróżnia pojęcia: mało dużo………….....................................................3
• Rozróżnia pojęcia: jeden i dużo…………..................................................2
• Rozróżnia pojęcia: większy, mniejszy…………….....................................1
• Żadne z powyższych………......................................................................0
35. Odczytywanie godziny na zegarku (zaznacz wszystkie stwierdzenia,
które odnoszą się do badanej osoby).
• Potrafi powiedzieć z dokładnością co do minuty, która jest aktualnie
godzina.
• Potrafi powiedzieć z dokładnością co do kwadransa, która jest aktualnie
godzina.
• Potrafi powiedzieć z dokładnością do pół godziny, która jest aktualnie
godzina.
• Potrafi powiedzieć z dokładnością godziny, która jest aktualnie godzina.
• Potrafi podać, że odległość między godz. 33° a 43° wynosi 1 godzinę.
• Rozumie poprawnie różne sformułowania tej samej godziny jak np. że
godzina dziewiąta trzydzieści i wpół do dziesiątej to ta sama godzina.
• Kieruje się godziną na zegarku przy wykonywaniu różnych czynności
dnia tj. wstaje np. o 7°°, na określoną godziną idzie do szkoły lub do pracy, je
obiad, kładzie się spać itp.
36. Pojęcie czasu (zaznacz wszystkie stwierdzenia, które odnoszą się do
badanej osoby).
16
• Poprawnie nazywa 4 pory roku (nie jest wymagana poprawna ich
kolejność), rozumie znaczenie tych pojęć.
• Poprawnie wymienia nazwy wszystkich miesięcy.
• Potrafi poprawnie wyjaśnić różnicę między miejscem i rokiem.
• Poprawnie wymienia wszystkie dni tygodnia i właściwie się nimi
posługuje.
• Poprawnie wyjaśnia różnicę między dniem a tygodniem.
• Poprawnie wyjaśnia różnicę między nocą a dniem.
• Poprawnie wyjaśnia różnicę między ranem, południem, popołudniem
i wieczorem.
• Wie ile godzin ma doba.
• Poprawnie wyjaśnia różnicę między minutą i godziną.
• Daje poprawną odpowiedź na pytanie: co trwa dłużej 3 lata czy 30
miesięcy.
• Poprawnie wyjaśnia różnicę między pojęciami: wczoraj, dzisiaj, jutro.
• Poprawnie wyjaśnia różnicę między pojęciami: przedwczoraj, wczoraj
i jutro, pojutrze.
37. Wiadomości dotyczące otaczającego świata (zaznacz wszystkie
stwierdzenia, które odnoszą się do badanej osoby).
• Rozpoznaje prawidłowo zwierzęta domowe: pies, kot, papużki.
• Rozpoznaje prawidłowo kilka zwierząt hodowlanych np. kura, krowa, koń,
baran, świnia.
• Odróżnia zwierzęta domowe od hodowlanych np. wie, że świnia nie jest
zwierzęciem domowym, a kot hodowlanym.
• Rozpoznaje i prawidłowo nazywa pospolite owoce np. jabłko, gruszka,
wiśnia, pomarańcza, cytryna, truskawka, śliwka.
• Rozpoznaje i prawidłowo nazywa podstawowe warzywa takie jak:
ziemniaki, marchew, pietruszka, seler, por, pomidor, ogórek, cebula, kapusta.
• Rozpoznaje i prawidłowo nazywa 2-3 pospolitych kwiatów takich jak:
róża, tulipan, bratek, goździk.
• Rozpoznaje i prawidłowo nazywa 2-3 pospolitych drzew np. kasztan, lipa,
wierzba, jarzębina.
• Rozpoznaje i prawidłowo nazywa 2-3 pospolitych krzewów: porzeczka,
agrest, dzika róża, malina.
• Rozpoznaje prawidłowo podstawowe kolory, biały, czarny, czerwony,
żółty, zielony, niebieski, brązowy.
38. Umiejętność zorganizowania czasu wolnego (zaznacz wszystkie
stwierdzenia, odnoszące się do badanej osoby).
• Umie zorganizować sobie czas wolny w sposób prosty, niewyszukany np.
pójście na mecz piłki nożnej, oglądanie programu telewizyjnego, nie
czekając na zorganizowanie go przez kogoś.
17
• Dokładnie planuje i organizuje sobie swój wolny czas: plany ujawniają
pomysłowość, ich realizacja wymaga złożonego działania jak np. wycieczki
krajoznawcze, zwiedzanie zabytków.
• Posiada jakieś hobby np. kolekcjonerstwo, robienie na drutach,
szydełkowanie, majsterkowanie, wędkarstwo, malowanie itp.
• Potrafi wykorzystać czas wolny, uprzednio go planując na proste gry nie
wymagające zbytniego wysiłku fizycznego np. gra w karty, w warcaby.
• Wykorzystuje czas wolny, uprzednio go planując na udział w grach
zespołowych takich jak: gra w piłkę nożną, siatkówkę, koszykówkę, tenis
stołowy.
• Wolny czas poświęca na czytanie książek, na odrabianie zajęć
szkolnych, robienie porządków domowych.
• Wolny czas poświęca na spacery (z rodzicami, z kolegami).
• Wolny czas poświęca na proste zabawy jak budowanie z klocków,
rysowanie, bawienie się lalkami.
• Umie podjąć decyzję odnośnie rozpoczęcia wypoczynku, czasu jego
trwania i zakończenia.
• Większość czasu wolnego spędza w sposób bierny, niemal całymi dniami
śpi, leży w łóżku nic nie robiąc, chodzi bez celu z kąta w kąt itp.
•
39. Kwalifikacje (zaznacz tylko jedno stwierdzenie, to które opisuje
najtrudniejsze zadanie, jakie badana osoba potrafi wykonać).
• Wykonuje pracę wymagającą pełnych kwalifikacji zawodowych
wiążących się ze zdobyciem pełnego średniego wykształcenia
zawodowego…………….......................................................................8
• Wykonuje pracę wymagającą niepełnego średniego wykształcenia
zawodowego, wyższych jednak kwalifikacji, niż daje zasadnicza szkoła
zawodowa……………...........................................................................7
• Wykonuje
pracę
wymagającą
podstawowego
wykształcenia
zawodowego………………....................................................................6
• Wykonuje pracę wymagającą podstawowego wykształcenia zawodowego
w zakresie szkoły specjalnej…………….................................................5
• Wykonuje pracę wymagającą elementarnych kwalifikacji zawodowych,
które można zdobyć podczas kursów trwających od 3 do 6
miesięcy…………..................................................................................4
• Wykonuje pracę nie wymagającą szkolenia zawodowego, ale
przyuczenia w domu jak np. opieko9wanie się dzieckiem, sprzątnięcie domu,
dozorowanie mienia itp. ……………..............................................3
• Potrafi wykonać bardzo prostą pracę jak: wystanie listu, wysypanie
śmieci, kupno gazety itp. …………….......................................................2
• Potrafi wykonać tylko elementarne polecenia jak np. przyniesienie
czegoś z drugiego pokoju, podniesienie papierka itp. ………..................1
• Żadne z powyższych…………………….................................................0
18
40. Sposób wykonywania pracy (zaznacz wszystkie stwierdzenia, które
odnoszą się do badanej osoby).
• Pracuje niechętnie, opieszale.
• Pracuje nieuważnie.
• Nie umie przestrzegać planu pracy.
• Nie dba o powierzony materiał.
• Nie ma świadomości harmonogramu zajęć.
• Nie dba o narzędzia pracy.
• Nie umie nawiązać kontaktu i współpracy z kolegami w pracy.
• Pracuje niedokładnie, niestarannie.
• Nie umie przyjąć krytyki.
• Nie przejawia chęci doskonalenia umiejętności.
41. Opanowanie nawyku pracy (zaznacz wszystkie stwierdzenia, które
odnoszą się do badanej osoby).
• Nie posiada umiejętności niezbędnych do tego, by dotrzeć do pracy
i z niej wrócić. Potrzebuje pomocy innych osób.
• Spóźnia się do pracy bez uzasadnionego powodu.
• Często nie przychodzi do pracy i nie potrafi tego usprawiedliwić.
• Opuszcza swoje stanowisko pracy bez pozwolenia.
• Kończy pracę przed określonym czasem.
• Narzeka na pracę, skarży się na nią.
„Arkuszu umiejętności przystosowawczych” jest kompilacją definicyjnych
podstaw umiejętności przystosowawczych (Luckasson, 2002) oraz niektórych
kategorii wymienionych skal z ich modyfikacją i włączeniem części autorskiej.
Zakres umiejętności przystosowawczych, zdefiniowany w podręczniku
Amerykańskiego Towarzystwa do Spraw Niedorozwoju Umysłowego, dotyczy:
1. Porozumiewania się: zdolności rozumienia i przekazywania różnych
informacji, zarówno poprzez mowę, pismo, jak i gest.
2. Samoobsługi: umiejętności związane z potrzebami fizjologicznymi,
jedzeniem, ubieraniem się oraz troską o higienę osobistą.
3. Trybu życia domowego: umiejętności związane z prowadzeniem i troską o
bezpieczeństwo w domu, przygotowanie posiłków, planowanie wydatków,
zachowanie się w domu i jego sąsiedztwie, nawiązywanie kontaktów
społecznych.
4. Uspołecznienia: inicjowanie, podtrzymywanie kontaktów społecznych,
więzów emocjonalnych przyjaźni i miłości, kontrola własnego zachowania,
przestrzeganie zasad, przepisów i norm.
5. Korzystania z umiejętności społeczno-kulturalnych: korzystanie ze środków
transportu, sklepów, punktów usługowych, placówek kulturalnych.
19
6. Samodzielności: podejmowanie decyzji, działanie stosowne do sytuacji,
poszukiwanie pomocy w razie potrzeby, zdecydowanie w obronie swoich
praw.
7. Zdrowia i bezpieczeństwa: prawidłowe odżywianie się, rozpoznawanie u
siebie objawów choroby, leczenie, kontrolowanie stanu zdrowia, troska o
sprawność fizyczną, przestrzeganie zasad bezpieczeństwa.
8. Umiejętności szkolnych: zdolności i umiejętności nabywane podczas nauki
szkolnej ważne dla samodzielnego funkcjonowania w życiu codziennym.
9. Czasu wolnego: wykorzystanie wolnego czasu, zainteresowania, zachowanie
się podczas wypoczynku, uczestnictwo w interakcjach społecznych, sprawne
poruszanie się.
10. Pracy: umiejętności zawodowe potrzebne do wykonywania pracy,
wydatkowanie pieniędzy, umiejętności potrzebne, by dotrzeć do pracy i z
niej wrócić, współpraca z kolegami w pracy (Luckasson, 1992, za:
Kostrzewski, 1997).
Wspomniane aspekty umiejętności przystosowawczych zostały uwzględnione
w „Arkuszu umiejętności przystosowawczych” (Głodkowska, 2003), który
pozwala diagnozować zakres samodzielności w dziesięciu obszarach
przystosowania i umiejętności radzenia sobie z sytuacjami życiowymi.
20