Sprawozdanie z konferencji naukowej Pedagogika w

Sprawozdanie z konferencji naukowej Pedagogika w Szkole Lwowsko-Warszawskiej. Źródła
– kontynuacje – uczeni.
Konferencja Pedagogika w Szkole Lwowsko-Warszawskiej. Źródła – kontynuacje – uczeni
(Pedagogika w SL-W) odbyła się w dniach 15-16 października 2013 r. w Uniwersytecie
Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy (UKW). Organizatorem konferencji był Zakład
Filozofii Edukacji działający w Instytucie Pedagogiki UKW. Do Komitetu Naukowego
konferencji weszli profesorowie Teresa Hejnicka-Bezwińska, Urszula Ostrowska,
Władysława Szulakiewicz oraz Piotr Kostyło. Kierownikiem naukowym konferencji był
profesor Piotr Kostyło, natomiast w komitecie organizacyjnym pracowały dr Ilona Błaszczyk
oraz mgr Magdalena Wędzińska. Konferencja odbywała się pod patronatem Komitetu Nauk
Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk (KNP PAN).
15 października miały miejsca wystąpienia doktorantów. Referaty zgłosiło dziesięcioro
prelegentów, ośmioro z UKW oraz dwoje spoza. Ostatecznie odbyło się dziewięć wystąpień,
jedna osoba nie dotarła na konferencję z powodów zdrowotnych. Mgr Jakub Florczyk, z
Uniwersytetu Marii Skłodowskiej-Curie, przedstawił tekst pt. Wizja społeczeństwa
obywatelskiego realizowana w paradygmacie SL-W. Mgr Ewa Kurek z Uniwersytetu
Warszawskiego mówiła o SL-W w kontekście andragogicznym. Mgr Dominik Traczykowski z
UKW zaprezentował tekst pt. Kazimierz Twardowski – nauczyciel, filozof, patriota. Również
o Kazimierzu Twardowskim mówiła mgr Magdalena Hinc-Wirkus z UKW, której referat
nosił tytuł Mistrz Kazimierz Twardowski w oczach swoich uczniów. Mgr Magdalena
Wędzińska z UKW przedstawiła postać Bogdana Nawroczyńskiego w wystąpieniu pt.
Bogdana Nawroczyńskiego ideał osobowy nauczyciela. Mgr Mariusz Jagielski z UKW mówił
o Znaczeniu wartości w teorii wychowania Kazimierza Sośnickiego. Podobną problematykę
przedstawiła mgr Natalia Gniadek z UKW w wystąpieniu pt. Absolutyzm wartości według
Kazimierza Sośnickiego. Mgr Łukasz Cieślakowski z UKW przedstawił referat pt. Patriotyzm
i wychowanie patriotyczne w SL-W – rekonstrukcja poglądów Józefa Bocheńskiego. Ostatnim
wystąpieniem było wystąpienie mgr Goretty Siadak z UKW na temat Aktualność dydaktyki
Kazimierza Sośnickiego w dobie cyfryzacji współczesnej szkoły.
Każdy doktorant miał 30 minut na zaprezentowanie swojego referatu oraz dyskusję. Całość
sesji prowadził profesor Piotr Kostyło, uczestniczyła w niej również od początku do końca
profesor Teresa Hejnicka-Bezwińska, zaś w pierwszej jej części wzięła udział również
profesor Ewa Filipiak. Na podstawie tytułów zgłoszonych referatów oraz ich treści można
stwierdzić, że wystąpienia doktorantów były zorientowane przede wszystkim na prezentacje
postaci i dzieła konkretnych przedstawicieli SL-W. Prelegenci skupiali się na podkreślaniu
wybitnych zdolności tychże przedstawicieli jako nauczycieli akademickich oraz ich prawości
moralnej jako ludzi, uwypuklali ich wpływ na młodsze pokolenie uczonych. Kilka wystąpień
dotyczyło problematyki aksjologicznej, wartości w ogólności lub wartości patriotyzmu w
szczególności. Spośród działów pedagogiki prelegenci odwoływali się do dydaktyki, a także
andragogiki. Podsumowując całość sesji doktoranckiej należy przede wszystkim podkreślić
wysiłek podjęty przez prelegentów w przygotowanie referatów na temat SL-W. Przedmiot
obrad był dużym wyzwaniem intelektualnym, które prelegenci podjęli z odwagą i wywiązali
się z niego kompetentnie. Pewną trudnością było dla nich sprecyzowanie, co stanowiło cechę
1
charakterystyczną myślenia pedagogicznego u omawianych przedstawicieli SL-W, cechę,
która przesądzała, że należeli oni właśnie do tej szkoły, a nie do innej, np. reprezentującej
filozofię kultury czy progresywizm.
16 października miała miejsce zasadnicza część konferencji – wystąpienia czternastu
uczonych, którzy zgłosili swój udział w konferencji. Dwie osoby spośród pierwotnie
zgłoszonych nie dojechały do Bydgoszczy, byli to dr Stepan Ivanyk z Uniwersytetu
Warszawskiego oraz dr Beata Przewoźnik z Uniwersytetu Śląskiego. Zwolnione miejsca
udało się częściowo wypełnić – udział w konferencji wziął dr Krzysztof Wojcieszek z
„Pedagogium” Wyższej Szkoły Nauk Społecznych w Warszawie. Konferencja była
zorganizowana w sposób zwyczajowy, każdy uczestnik miał 30 minut na wystąpienie,
zorganizowane były przerwy kawowe, uczestnicy mieli zapewniony obiad, natomiast na
koniec konferencji organizatorzy zaprosili uczestników na uroczystą kolację do jednej z
bydgoskich restauracji. Konferencję otworzył Prorektor ds. Dydaktyki i Jakości Kształcenia
UKW, profesor Roman Leppert. Sesję przedpołudniową prowadził profesor Piotr Kostyło, zaś
popołudniową prof. Władysława Szulakiewicz.
Wystąpieniom konferencyjnym
przysłuchiwało się kilkoro pracowników naukowych Instytutu Pedagogiki oraz Instytutu
Filozofii UKW, byli również goście spoza bydgoskiej uczelni. Na sali obrad zasiedli również
studenci.
Pierwszym wystąpieniem był referat profesora Jana Woleńskiego z Uniwersytetu
Jagiellońskiego w Krakowie. Profesor Woleński mówił o SL-W w perspektywie historycznej.
W swojej wypowiedzi podkreślił rangę SL-W w filozofii i kulturze polskiej i światowej, a
także podzielił się ze słuchaczami swoją wiedzą na temat sukcesów i trudności w tłumaczeniu
i wydawaniu zagranicą napisanej przez niego w latach osiemdziesiątych, kluczowej dla
rekonstrukcji tradycji SL-W, książki Filozoficzna Szkoła Lwowsko-Warszawska. Prelegent
podkreślił obowiązek dbałości o własną tradycję intelektualną. Kolejny referat wygłosiła
profesor Władysława Szulakiewicz z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jej
wystąpienie było zatytułowane Koncepcje pedeutologiczne w SL-W. Autorka nawiązała m.in.
do nauczania domowego realizowanego w okresie zaborów, a następnie uwypukliła dwa
nurty w pedeutologii SL-W: etyczny oraz praktyczny. Trzecim referatem był referat profesor
Teresy Hejnickiej-Bezwińskiej z UKW, był on zatytułowany Kulturowe uwarunkowania
włączenia pedagogiki w zakres zainteresowań SL-W. Prelegentka wskazała środowisko SL-W
jako jedno z dwóch, w których na początku XX wieku kształtowały się zręby polskiej
naukowej pedagogiki. Zauważyła również , że instytucjonalizację pedagogiki zawdzięczamy
Kazimierzowi Twardowskiemu. Wystąpienie profesor Urszuli Ostrowskiej pt. O wartościach
ponadczasowych Uniwersytetu w myśli Kazimierza Twardowskiego było poświęcone analizie
słynnego przemówienia Kazimierza Twardowskiego z 1932 r. Autorka w swoich analizach
przyjęła perspektywę aksjologiczną, kreśląc bogate tło kulturowe i historyczne dla swoich
rozważań. Następnie głos zabrał doktor Witold Brzeziński z UKW, przedstawiając referat pt.
Stefana Świeżawskiego działalność naukowa i dydaktyczna w kręgu oddziaływań SL-W.
Problemy formacji historyka filozofii. Prelegent skupił się na analizie źródeł, w których
zarówno sam Świeżawski, jak i inne osoby znające go, wskazywały na intelektualne i moralne
powinowactwo działalności naukowej historyka filozofii z tradycją SL-W. Kolejnym
2
referatem był referat doktora Ryszarda Maciołka z Wyższej Szkoły Gospodarki w
Bydgoszczy pt. Kazimierza Ajdukiewicza koncepcja logiki i jej nauczania. Prelegent
podkreślił znaczenie nauczania logiki w myśli Ajdukiewicza oraz wskazał na problemy
łączące się z praktyką nauczania tego przedmiotu. Ostatnim przedobiednim wystąpieniem
było wystąpienie doktor Joanny Michalak-Dawidziuk z Wyższej Szkoły Menadżerskiej w
Warszawie, pt. Autorytet nauczyciela jako warunek dobrej edukacji w świetle poglądów
przedstawicieli SL-W. Prelegentka odniosła się z jednej strony do koncepcji autorytetu
wyłaniającej się z tekstów przedstawicieli SL-W, z drugiej natomiast do własnych badań
empirycznych nad zjawiskiem autorytetu.
Sprawdziłam kolejność fotografii (po numerach) i występowali: Wojcieszek, Sztobryn,
Kamiński, Wójcik
Po przerwie poobiedniej pierwszym wystąpieniem było wystąpienie doktora Krzysztofa
Wojcieszka z „Pedagogium”, Wyższej Szkoły Nauk Społecznych w Warszawie, przedstawił
on referat pt. Praktyka dydaktyczna Profesor Iji Lazari-Pawłowskiej jako egzemplifikacja
ideału opiekuna spolegliwego. Refleksje ucznia. Autor w osobistym wspomnieniu o profesor
Lazari-Pawłowskiej przywołał jedną z najbardziej rozpoznawalnych koncepcji etycznych
stworzonych w SL-W, Tadeusza Kotarbińskiego koncepcję opiekuna spolegliwego. Kolejnym
wystąpieniem była wypowiedź profesora Sławomira Sztobryna z Wyższej Szkoły
Pedagogicznej w Łodzi. Tematem wystąpienia było Badania z zakresu historii filozofii
wychowania w twórczości B. Nawroczyńskiego oraz K. Sośnickiego. Prekursorzy
współczesnej historiografii myśli pedagogicznej. Prelegent przedstawił ewolucję rozumienia
historii filozofii wychowania w myśli obu pedagogów, ukazując jednocześnie ich stopniowe
odchodzenie od orientacji intelektualnej charakterystycznej dla SL-W. Do myśli Kazimierza
Sośnickiego odniósł się również doktor Krzysztof Kamiński z Wyższej Szkoły Pedagogicznej
w Łodzi, przedstawiając referat pt. Kazimierza Sośnickiego idea wychowania dla etosu
państwowego. W swoim wystąpieniu dokonał rekonstrukcji głównych tez książki Sośnickiego
pt. Wychowanie państwowe. Kolejnym referentem był profesor Wiesław Wójcik z Wyższej
Szkoły Administracji w Bielsku-Białej, który przedstawił tekst pt. Jana Łukasiewicza i
Tadeusza Kotarbińskiego idea obecności logiki w nauce i edukacji. W tekście autor uwypuklił
nieodzowność wykształcenia logicznego, a także wskazał na trudności, które musieli
pokonywać obaj myśliciele domagając się należytego miejsca dla logiki w programach
nauczania. Doktor Bożena Listkowska z UKW przedstawiła referat pt. Zdeterminowanie
własnym charakterem a odpowiedzialność za wyrządzone zło - wokół myśli Kazimierza
Twardowskiego. Było to drugie wystąpienie w trakcie konferencji, w którym podjęto
problematykę pedagogiczną w kontekście etycznym. Kolejnym referatem był referat doktor
Izabelli Kust z Wyższej Szkoły Menadżerskiej w Warszawie, pt. Spuścizna SL-W a
kształtowanie współczesnych postaw/kompetencji profesjonalnych. Autorka w swoim
wystąpieniu odniosła się przede wszystkim do koncepcji prakseologicznych Tadeusza
Kotarbińskiego, zrekonstruowała je, a następnie zilustrowała swoje rozważania
przeprowadzonymi przez siebie badaniami empirycznymi. Ostatnim wystąpieniem był referat
profesora Piotr Kostyło pt. Pedagogiczna krytyka irracjonalizmu w SL-W. Prelegent
3
przedstawił stosunek myślicieli SL-W do irracjonalizmu w kontekście filozoficznym, a
następnie zrekonstruował kilka wybranych tekstów na temat wychowania intelektualnego, w
których przedstawiciele SL-W dystansowali się wobec irracjonalizmu.
Na zakończenie profesor Piotr Kostyło dokonał podsumowania obrad oraz podziękował
uczestnikom za udział w sympozjum. Wszyscy zostali zaproszeni do nadsyłania tekstów,
które ukażą się w bydgoskim czasopiśmie naukowym prowadzonym w Instytucie Pedagogiki
przez profesora Romana Lepperta - Przeglądzie Pedagogicznym.
4