biuletyn i synodu diecezji legnickiej nr 9

Transkrypt

Przypatrzmy się
BIULETYN
I SYNODU
DIECEZJI LEGNICKIEJ
9
LEGNICA 2010
ZA ZGODĄ WŁADZY KOŚCIELNEJ
Do użytku wewnętrznego
© Sekretariat I Synodu Diecezji Legnickiej
ZESPÓŁ REDAKCYJNY
ks. Bogusław Drożdż – przewodniczący
Łucja Daniluk – sekretarz
Współpraca
Marta Bożych
Skład i łamanie tekstu
Anna Lichota
Adres: Sekretariat Synodu, ul. Jana Pawła II nr 1, 59-220 Legnica
Telefon: 076 724-41-57, E-mail: [email protected]
Strona internetowa: www.synod.diecezja.legnica.pl
Od Redakcji
Numer 9. biuletynu synodalnego Przypatrzmy się zawiera następujące
Dokumenty robocze:
* INSTRUKCJA NA TEMAT KORZYSTANIA ZE ŚRODKÓW SPOŁECZNEGO PRZEKAZU
I TECHNOLOGII INFORMACYJNEJ W DUSZPASTERSTWIE
* STATUT DIECEZJALNEGO DUSZPASTERSTWA MŁODZIEŻY DIECEZJI LEGNICKIEJ
* STATUT RADY PARAFIALNEJ W DIECEZJI LEGNICKIEJ
* WSKAZANIA PASTORALNE DOTYCZĄCE MAŁŻEŃSTW I RODZIN
ORAZ PORADNICTWA RODZINNEGO
* WYTYCZNE DOTYCZĄCE APOSTOLSTWA KATOLIKÓW ŚWIECKICH
* WYTYCZNE ODNOSZĄCE SIĘ DO FORMACJI I SPOSOBÓW
ZAANGAŻOWANIA SIĘ KATOLIKÓW ŚWIECKICH W GRUPACH,
RUCHACH I STOWARZYSZENIACH KATOLICKICH
Wymienione dokumenty przeznaczone są do społeczno-kościelnej konsultacji we wspólnotach parafialnych, reprezentowanych zwłaszcza przez
funkcjonujące w nich Zespoły Synodalne. Zostały one opracowane przez
poszczególne komisje synodalne, a następnie przeanalizowane na zebraniu
Komisji Głównej.
Przekazując sześć dokumentów, mamy świadomość, że nie są one dziełami zakończonymi. Pragniemy, aby po merytorycznej dyskusji przybrały
one formę konkretnych, wysokiej rangi dokumentów synodalnych o charakterze bądź to statutu lub instrukcji czy wytycznych, względem których
będzie można odpowiedzialnie kształtować w wyznaczonych pastoralnych
obszarach przyszłą działalność duszpastersko-apostolską organizowaną w
naszej diecezji.
Szanowni Członkowie I Synodu Diecezji Legnickiej, a zwłaszcza Wy,
Drodzy Parafianie, uczestnicy Zespołów Synodalnych, wniknijcie dogłębnie w problematykę Dokumentów i sposób jej prezentacji, a wyniki dokonanych przemyśleń i analiz sformułujcie w formie wniosków, które następnie do końca 2010 r. prosimy przekazać do Sekretariatu Synodu.
Wszystkim życzymy owocnych obrad, dojrzewają w atmosferze dziękczynno-błagalnej modlitwy zanoszonej przed Tron Boga w intencjach naszego synodalnego dzieła.
Bóg zapłać!
Ks. Bogusław Drożdż
Sekretarz generalny
I Synodu Diecezji Legnickiej
INSTRUKCJA NA TEMAT KORZYSTANIA
ZE ŚRODKÓW SPOŁECZNEGO PRZEKAZU
I TECHNOLOGII INFORMACYJNEJ
W DUSZPASTERSTWIE
EWANGELIZACJA PRZEZ CYFROWĄ AMBONĘ
Chrystusowy nakaz misyjny (Mt 28,19) obowiązuje do końca świata –
głosić światu Ewangelię. Kościół czyni to od początku swego istnienia, korzystając z dostępnych środków i sposobów, najpierw w sposób ustny, potem spisany. Dziś słowo Boże może być przekazywane już nie tylko osobiście, ale za pośrednictwem różnych nowoczesnych środków technicznych,
aby mogło dotrzeć do wielu ludzi niezależnie od czasu i miejsca ich przebywania.
U początku chrześcijaństwa św. Paweł głosił Ewangelię na ateńskim
areopagu (por. Dz 17,16-34) i w wielu innych miejscach. Dziś – jak pisze
Jan Paweł II w swojej encyklice Redemptoris missio (nr 37), „pierwszym
«areopagiem» współczesnym jest świat środków przekazu, który jednoczy
ludzkość i czyni z niej, jak to się określa, «światową wioskę». Środki społecznego przekazu osiągnęły takie znaczenie, że dla wielu są głównym
narzędziem informacyjnym i formacyjnym, przewodnikiem i natchnieniem
w zachowaniach indywidualnych, rodzinnych, społecznych. Przede wszystkim nowe pokolenia wzrastają w świecie uwarunkowanym przez mass
media”. Badania naukowe wykazują, że człowiek zazwyczaj potrafi przyjąć około 30% zasłyszanych treści. Natomiast przy przekazie łączącym
słowo i obraz 80% treści. Takie informacje uświadamiają nam, że jako
współcześni świadkowie Ewangelii stajemy przed nowym wyzwaniem.
To co do niedawna było pokazywane jako wizja przyszłości, np. w filmach o tematyce fantastycznonaukowej, dziś staje się realne. Obecnie
bowiem przekazowi myśli ludzkiej służą już nie tylko prasa, teatr, film
6
I SYNOD DIECEZJI LEGNICKIEJ 2007-2012
czy radio, ale do grona nowych środków przekazu dołączyła telewizja,
Internet wykorzystujący połączone ze sobą komputery na całym świecie,
a w ostatnich latach telefonia komórkowa. Stoimy natomiast przed nowymi
wynalazkami, które mają ułatwić codzienne życie w postaci osobistych
czytników elektronicznych (e-readery, tablety), mają łączyć funkcje czytnika prasy, książek, osobistego organizera, notatnika, osobistej poczty elektronicznej, komunikatora internetowego, aż po odbiór wiadomości multimedialnych łączących ze sobą dźwięk i obraz.
W tym nowoczesnym świecie obecny jest też i Kościół, który widzi
zmieniający się świat. Przywołajmy tu chociażby słowa papieża Piusa XII:
„Zadziwiające wprost wynalazki techniczne, którymi szczyci się ludzkość
współczesna, jakkolwiek są wynikiem wysiłku umysłu i pracy ludzkiej, to
jednak w rzeczywistości są darem Boga Stwórcy naszego, od którego
wszelkie dzieła dobre pochodzą (…). Tylko pozytywne i solidarne zainteresowanie nowymi środkami techniki tak ze strony Kościoła, jak i państwa
i kół zawodowych sprawi, iż przyczynią się one do wyrobienia duchowego tych, co z nich korzystają. Pozostawione bez kontroli i bez dokładnego
kierownictwa, przyczynia się jednak do obniżenia poziomu kulturalnego
i moralnego mas” (Encyklika Miranda prorsus, 1 i 45).
Tak więc nowe wynalazki, a w tym nowe media, cieszą się uznaniem
i aprobatą Kościoła, choć też nie brakuje pod ich adresem uwag krytycznych, ukazujących ambiwalencję stosowanych narzędzi. To, czy zostaną
one użyte dobrze, czy źle, zależy od uformowanego sumienia twórcy, nadawcy i odbiorcy.
Aktualnie dostępne i pojawiające się nowe środki techniczne mają służyć pomocą w głoszeniu słowa Bożego, ale także – jak pisze Jan Paweł II
we wspomnianej wyżej encyklice – „Zaangażowanie w dziedzinie środków
społecznego przekazu nie ma jednak wyłącznie na celu zwielokrotnienia
przepowiadania. Chodzi o fakt głębszy, gdyż sama ewangelizacja współczesnej kultury zależy w wielkiej mierze od ich wpływu. Nie wystarcza zatem używać ich do szerzenia orędzia chrześcijańskiego i Magisterium Kościoła, ale trzeba włączyć samo orędzie w tę «nową kulturę», stworzoną
przez nowoczesne środki przekazu” (Encyklika Redemptoris missio 37).
Niniejsza Instrukcja ma stać się pomocą we właściwym korzystaniu ze
współczesnych środków przekazu w naszej diecezji.
Dokument roboczy: Instrukcja na temat korzystania ze środków społecznego…
7
Gdzie powinna być prowadzona nowa cyfrowa ewangelizacja?
Diecezja, dekanaty, parafie, zakony, instytucje diecezjalne, duszpasterstwa, ruchy i stowarzyszenia, szkoły katolickie istniejące w diecezji, a także osoby indywidualne – zarówno duchowni, jak i świeccy – winni cieszyć
się wsparciem i pomocą swoich przełożonych przy tworzeniu nowych
treści, związanych z przekazem ewangelizacyjnym, formacją i pracą duszpasterską, aktywnością w swoich środowiskach na rzecz osób potrzebujących pomocy czy też dzielący się swoimi przeżyciami związanymi z wyznawaną wiarą.
Nowe formy przekazu
Formą przekazu nowych treści mogą być: książki, gazetki parafialne,
diecezjalna prasa katolicka, radio, wydawnictwa diecezjalne, strony internetowe www, blogi (rodzaj osobistej strony internetowej z chronologicznie
uporządkowanymi wpisami autora), serwisy społecznościowe, SMS (w
telefonii gsm krótki wpis tekstowy), MMS (w telefonii gsm krótki wpis
tekstowy z załącznikiem w postaci zdjęcia lub filmu), tworzone katechezy, materiały katechetyczne upowszechniane na płytach CD i DVD, prezentacje multimedialne, prezentacje filmowe, filmy animowane, plakaty,
grafika mało- i wielkoformatowa, poczta e-mail, współtworzenie bądź udział
w programach telewizyjnych poświęconych tematyce religijnej, edukacja
na odległość (e-learning), kafejki czy świetlice internetowe przy parafiach
(nie zaniedbując innych tradycyjnych, realnych spotkań dzieci, młodzieży
i dorosłych), komunikatory internetowe (tzw. czat, skype, gadu-gadu i in.)
videokonferencje z wykorzystaniem kamer internetowych czy inne aktualnie stosowane i nowe techniki tworzenia i przesyłania informacji.
DIECEZJALNE CENTRUM INFORMACJI
W diecezji legnickiej 10 XII 1998 r. powołany został przez pierwszego
biskupa legnickiego Tadeusza Rybaka Referat ds. Mediów. Zadaniem Referatu jest przygotowanie i obsługa medialna dokonujących się w diecezji
wydarzeń. Zadanie to realizowane jest poprzez cotygodniowe spotkania
8
osób związanych z pracą mediów na szczeblu diecezjalnym z biskupem
legnickim czy przedstawicielami poszczególnych duszpasterstw. Z pomocą
tego Referatu przygotowywane są diecezjalne konferencje prasowe. Referat wspiera także inne wydarzenia medialne w diecezji, np. realizuje
transmisje telewizyjne czy radiowe. Spotkania, na których omawiane są
bieżące i planowane wydarzenia duszpasterskie w skali diecezji, dekanatów czy poszczególnych parafii mają swe odzwierciedlenie w wydawanym wewnętrznym Biuletynie prasowym, przesyłanym od 2006 r. pocztą
elektroniczną do dziekanów i wicedziekanów, a także publikowanym na
diecezjalnej stronie internetowej (www.diecezja.legnica.pl). Referat wspiera też organizację kursów dla fotografów i operatorów kamer video rejestrujących celebracje liturgiczne.
Z perspektywy czasu wydaje się jednak, że w parafiach naszej diecezji
jest mała świadomość istnienia i roli tego Referatu, a tym samym rzadko
wykorzystuje się go – szczególnie wśród duszpasterzy i współpracujących
z nimi osób – np. do przygotowania medialnego, zapowiedzi i obsługi wydarzeń duszpasterskich planowanych w parafiach.
Zaleca się wzmocnienie w diecezji świadomości istnienia tego Referatu
jako miejsca napływu informacji o wydarzeniach w parafiach, regionach
diecezji, a także w poszczególnych duszpasterstwach, instytucjach diecezjalnych, ruchach i stowarzyszeniach działających w diecezji. Jeśli te podmioty prowadzą też swoje strony internetowe i tam jest publikowana informacja dotycząca takich wydarzeń, wystarczy przesłać do Referatu pocztą elektroniczną ([email protected]) odnośnik do tej strony (tzw.
link).
Warto wyrobić w sobie nawyk jak najszerszego informowania mediów
diecezjalnych, a także dostępnych lokalnie (bardzo często pozytywnie nastawionych na współpracę z Kościołem) o mających miejsce zdarzeniach.
Liczy się także czas przesłania informacji. Np. do „mediów szybkich” –
radio, serwisy telewizyjne, agencje prasowe, dzienniki czy internetowe portale informacyjne – informacja musi dotrzeć jak najszybciej. Dla przykładu ostateczną godziną, do której powinny napłynąć informacje z danego
dnia do Katolickiej Agencji Prasowych (KAI) jest godzina 18.00 w dniu,
w którym wydarzenie miało miejsce. Dla innych mediów, np. inne czasopisma niż dzienniki – w ciągu najbliższych 2-3 dni po wydarzeniu. Jeśli
zaś planuje się zapowiedź jakiegoś wydarzenia, należy informację o nim
przesłać do mediów jak najszybciej po ustaleniu programu danej uroczystości.
9
Referat ds. Mediów jest też miejscem, w którym można uzyskać pomoc
np. w organizowaniu szkoleń, warsztatów dziennikarskich, webmasterów,
administratorów, redaktorów stron internetowych. Może służyć pomocą
w szkoleniach w zakresie kontaktu z mediami, organizowaniu konferencji
prasowych czy też promocji wydarzeń.
W roku 2007 biskup legnicki Stefan Cichy powołał do istnienia urząd
rzecznika prasowego. Funkcję tą de facto pełnił już wcześniej sekretarz
Referatu ds. Mediów.
Funkcja rzecznika to działalność z zakresu promocji wizerunku Kościoła diecezjalnego w mediach. A ponadto: informowanie o aktualnych wydarzeniach duszpasterskich w diecezji, działania w wydarzeniach kryzysowych, przygotowanie i prowadzenie konferencji prasowych, przygotowanie
wewnętrznego Biuletynu prasowego i utrzymywanie w imieniu biskupa
legnickiego kontaktu z mediami.
Informacje rzecznik czerpie z prac Referatu ds. Mediów, monitorowania
stron www, jak również z wiadomości przekazywanych mu bezpośrednio
(obecnie pod adresem e-mail: [email protected] lub gsm 601 72 34 24).
W obliczu pojawiającej się lub narastającej sytuacji kryzysowej oprócz
biskupa diecezjalnego czy swoich bezpośrednich przełożonych warto informować o sytuacji także rzecznika, aby można było podjąć stosowne
działania i zastosować takie procedury, które pomogą w zażegnaniu lub
zminimalizowaniu skutków pojawiającego się kryzysu. Pierwsze bowiem
pytania w wyniku takich zdarzeń kierowane są ze strony mediów właśnie
do rzecznika.
Rzecznik może też służyć pomocą w poszukiwaniu referentów i wykładowców zajmujących się problematyką mediów.
Wzorem innych diecezji można wziąć pod uwagę stworzenie diecezjalnego biura prasowego, które przejęłoby niektóre funkcje i zadania Referatu ds. Mediów.
MEDIA DIECEZJI LEGNICKIEJ
Zalecamy promocję prasy katolickiej w parafiach i środowiskach diecezjalnych i zachęcamy do podejmowania współpracy w ich tworzeniu.
Rolą i zadaniem prasy katolickiej, oprócz funkcji informacyjnej, jest też
budowanie lokalnej wspólnoty eklezjalnej, a także formacja duchowa
10
wiernych. Prasa pomaga w formowaniu postaw patriotycznych, upowszechnia wartości płynące z Ewangelii. Ma tę przewagę nad „mediami szybkimi” – radio, telewizja – że można powracać do jej lektury wielokrotnie i w
wybranym dla siebie czasie. Jest wtedy więcej czasu na osobistą refleksję
i przemyślenia. Poprzez propagowanie wartości chrześcijańskich i ogólnoludzkich, często kwestionowanych przez prasę laicką, pomaga w podejmowaniu właściwych życiowych decyzji. Z tego też powodu nie powinna
być traktowana jako towar, ale jako dobro wspólne, służące budowaniu
wspólnoty parafialnej i diecezjalnej.
Diecezjalna strona www
Od 15 VIII 1996 r. istnieje diecezjalna strona internetowa, obecnie pod
adresem www.diecezja.legnica.pl.
Strona zawiera szereg informacji dotyczących historii diecezji, jej pasterzy, duchowieństwa, istniejących zakonów, ruchów i stowarzyszeń. Na
tej stronie umieszczane są też odnośniki (tzw. linki) do stron internetowych
prowadzonych przez parafie, duszpasterstwa czy inne podmioty diecezjalne, informuje o aktualnych wydarzeniach w diecezji czy też udostępnia
ważne dokumenty Kościoła katolickiego i Konferencji Episkopatu Polski.
Zaleca się upowszechnianie wiedzy wśród wiernych diecezji o istnieniu
takiej strony internetowej, która jest źródłem informacji o naszym Kościele lokalnym.
Diecezjalna poczta elektroniczna
Od roku 2006 w diecezji istnieje wewnętrzna poczta elektroniczna.
Elektroniczne skrzynki pocztowe zostały stworzone dla dziekanów i wicedziekanów.
Zaleca się stworzenie osobistych adresów poczty elektronicznej dla
wszystkich księży w diecezji, a także dla wszystkich duszpasterstw i podmiotów diecezjalnych.
Zachęcamy do wykorzystywania tej możliwości przesyłania informacji
również na adres kurii i mediów diecezjalnych.
11
Diecezjalne radio
Zaleca się także praktyczne wykorzystywanie radia diecezjalnego –
Radia Plus Legnica (www.legnica.fm; e-mail: [email protected]; tel.
76 856 08 18). Z pomocą tej rozgłośni można przekazywać informacje dotyczące wydarzeń w parafiach diecezji. Rozgłośnia może obejmować patronatem medialnym planowane wydarzenia. Natomiast studio nagraniowe
może tworzyć profesjonalne tzw. spoty bądź całe kampanie informacyjne.
Dziennikarze Radia Plus towarzyszą wydarzeniom diecezjalnym od początku istnienia diecezji. Zachęcamy, aby wypowiedzi dla tego radia traktować zawsze priorytetowo.
Diecezjalne tygodniki katolickie
W diecezji legnickiej od 1993 r. obecny jest Katolicki Tygodnik „Niedziela”, a od 2005 r. Tygodnik Katolicki „Gość Niedzielny”. Wiele parafii
podejmuje się także wydawania swojej prasy parafialnej. Swoje biuletyny
wydają też niektóre ruchy i stowarzyszenia diecezjalne.
Zachęcamy więc do odpowiednio wczesnego informowania redakcji o
podejmowanych działaniach duszpasterskich i współpracy z redakcjami.
(„Gość Legnicki”: 59-220 Legnica, ul. Jana Pawła II nr 1; e-mail: legnica
@goscniedzielny.pl; „Niedziela Legnicka”, 59-220 Legnica, ul. Jana Pawła
II nr 1; e-mail: [email protected]). Wydawnictwa te mogą obejmować patronatem medialnym planowane ważne wydarzenia, na ich łamach można także zamieszczać reklamy zachęcające do wzięcia w nich
udziału oraz inne ważne informacje.
Prasa parafialna
Obecnie w diecezji około 60 parafii wydaje własną prasę. Ta liczba co
roku ulega zmianom.
W przypadku wydawania prasy parafialnej powinny obowiązywać podobne zasady, jak przy tworzeniu stron internetowych. Wydawany periodyk powinien zawierać informacje o osobach odpowiedzialnych za publikacje oraz kontakt z redakcją. Wykorzystane materiały powinny zawierać
informacje o źródle, które zostało wykorzystane, jak również uszanowane
winny być prawa autorskie (dotyczy to zarówno tekstów, jak i zdjęć).
12
W przypadku kolegium redakcyjnego warto również zawrzeć umowę
określającą czas jej trwania, zakres obowiązków i sposób wynagrodzenia
autorów, jak również warunki jej rozwiązania.
Stacje telewizyjne
Diecezja na dzień dzisiejszy (rok 2010) nie posiada własnej stacji telewizyjnej. Nie mniej jednak na jej terenie funkcjonuje szereg lokalnych
telewizji kablowych, które podejmują się produkcji własnych serwisów
i programów. Warto także w dziedzinie upowszechniania religijnych informacji podejmować współpracę z obecnymi (np. TV TRWAM) lub mającymi powstać w przyszłości katolickimi stacjami telewizyjnymi lub Katolickimi Redakcjami Programów Telewizyjnych.
Zachęcamy do wspierania takich ich działań, które pomagają w tworzeniu pozytywnego wizerunku Kościoła poprzez udział w wywiadach,
udzielanie stosownych informacji i merytoryczną pomoc w przygotowywanych programach, szczególnie podejmujących tematykę religijną.
Również w tym zakresie należy stosować Normy Konferencji Episkopatu Polski dotyczące występowania duchownych i osób zakonnych oraz przekazywania nauki chrześcijańskiej w audycjach radiowych i telewizyjnych.
MEDIA W PARAFII
Pozyskiwanie informacji
Obok tradycyjnych zbiorów bibliotecznych, a prasy, radia i telewizji,
obecnie najczęstszym, a często autorytatywnym miejscem poszukiwania
informacji jest Internet. Warte polecenia jest więc pozyskiwanie informacji
potrzebnych w duszpasterstwie z wykorzystaniem wszystkich dostępnych
źródeł, bez ograniczania się do najłatwiej dostępnych.
Zawarte w dostępnych mediach informacje pomagają nie tylko w poszukiwaniu potrzebnej wiedzy z danej tematyki, ale także poprzez dzielenie się zdobytą wiedzą pomagają w formacji samych duszpasterzy i powierzonych ich trosce wiernych. Pozbawiając wiernych np. ułatwionego
dostępu do prasy katolickiej, „pomaga się” tym samym w formowaniu ich
postaw, poglądów i zachowań przez prasę laicką, czasem wręcz antyko-
13
ścielną, z której korzystają ze zwykłej konieczności, dostępności i chęci
zdobycia informacji o aktualnych wydarzeniach.
W poszukiwaniu informacji trzeba zwrócić uwagę na kilka niezbędnych kryteriów:
A. Prawdziwość informacji – informacja musi być prawdziwa, nie może
być „półprawdą”, nie może wprowadzać w błąd.
B. Rzetelność informacji – wynika z dokładności i metody jej opracowania.
Rzetelność zależy od obiektywizmu (realizmu, czyli prawdziwości). Powinna wiernie odzwierciedlać rzeczywistość.
C. Jasność informacji – język i stosowana symbolika powinny być znane
i zrozumiałe dla odbiorcy.
D. Kompletność informacji – to ilościowa różnica między informacją pierwotną a końcową, uzyskiwaną przez użytkownika.
E. Szczegółowość informacji – powinna być dostosowana do potrzeb informacyjnych użytkownika. Zbyt duża szczegółowość powoduje jej „przeciążenie”, a zbyt mała „anemię informacyjną” i zmniejsza jej użyteczność.
Nie wszystkie źródła są godne zaufania. Należy korzystać ze źródeł
cieszących się powszechnie dobrą opinią.
W celu pozyskiwania i weryfikowania informacji zaleca się więc korzystanie z tradycyjnych źródeł (np. biblioteki), a także wspieranie aktywnego czytelnictwa wydawnictw, prasy katolickiej, korzystanie z internetowych portali katolickich. Inne portale, z których czerpiemy informacje oraz
wiedzę muszą się cieszyć powszechną wiarygodnością. Unikać należy
portali anonimowych, za funkcjonowanie których nikt nie bierze odpowiedzialności, a także portali antyreligijnych, które powstały z myślą zwalczania nauki Kościoła.
Zdobytą informację powinno się sprawdzić w kilku źródłach.
W wypadku stwierdzenia niezgodności z prawdą, należy informować
wydawcę bądź redaktora czy administratora o stwierdzonym błędzie z
prośbą o skorygowanie zamieszczonej informacji, z podaniem źródła, z
którego uzyskaliśmy informację prawdziwą.
Tworzenie informacji
Dziś każdy może stać się twórcą informacji. Ponieważ media, szczególnie przedstawiające codzienne, bieżące wydarzenia, często „cierpią na głód
informacji”, coraz częściej apelują do odbiorców o przesyłanie krótkich
bądź dłuższych wiadomości tekstowych (SMS), zdjęć lub nagranych fil-
14
mów, np. za pomocą telefonów komórkowych, z wydarzeń, których ktoś
jest świadkiem. Media zapraszają również do komentowania aktualnych
zdarzeń.
Przy tworzeniu informacji przede wszystkim należy pamiętać o odpowiedzialności za wypowiadane i pisane słowo czy tworzone treści multimedialne.
Rzecznicy medialni
Można rozważyć powołanie rzeczników dla innych podmiotów w diecezji. Przy czym rzecznikami mogą być także osoby świeckie, po studiach
specjalistycznych w tym zakresie. W takim przypadku osoby te, po uzyskaniu zgody biskupa diecezjalnego, powinny podjąć pracę w oparciu o osobno zawartą z nimi umowę o pracę. W innych przypadkach rzecznik diecezjalny może zaproponować im udział w odpowiednich szkoleniach.
Strony internetowe w parafiach
W roku 2006 biskup legnicki Stefan Cichy wystosował apel dotyczący
tworzenia parafialnych stron internetowych. W odpowiedzi na tę zachętę
około 50 parafii takie strony już prowadzi.
Zaleca się, aby jak najwięcej parafii podjęło się tworzenia swoich stron
www. Są one bowiem nie tylko źródłem wiedzy o parafii, ale także świadectwem aktualnego jej życia oraz promowaniem podejmowanej działalności. Strony te dają także możliwość kontaktu z duszpasterzem osobom,
które w „realnym świecie” z różnych powodów go nie podejmują (w ten
sposób ośmielają się, by później móc nawiązać rozmowę i bliższą relację
interpersonalną). Są także formą kontaktu ze swoimi rodzinnymi środowiskami dla osób wyjeżdżających do pracy i osiedlających się za granicą.
Dlatego przy tworzeniu stron parafialnych zaleca się częstą ich aktualizację. Jej formą może być umieszczanie cotygodniowych ogłoszeń duszpasterskich i relacji z aktualnych wydarzeń, udostępnianie galerii foto i video oraz innych. Warto też stworzyć archiwum, w którym znajdą się wcześniej publikowane materiały, a także umieścić wyszukiwarkę, która pomoże w przeglądaniu dostępnych na stronie materiałów i szybkie dotarcie
do poszukiwanych treści.
Za zawartość parafialnych stron internetowych odpowiedzialny jest proboszcz parafii.
15
Zespoły redakcyjne
Tworzone strony internetowe wymagają zaangażowania się osób, które
są twórcami strony www, a także jej redaktorami, na których spoczywa
odpowiedzialność za umieszczane treści. Dlatego każda strona powinna
zawierać wyraźną informację o właścicielu strony, twórcy, administratorze
strony i jej redaktorach. Powinien też znajdować się na niej przynajmniej
adres poczty elektronicznej (e-mail), jak również tradycyjne dane teleadresowe, które pozwalają na kontakt z właścicielem strony.
Przy tworzeniu stron internetowych materiały (foto, video, muzyka,
teksty, ilustracje itp.) winny być wykorzystywane zgodne z obowiązującym
prawem i poszanowaniem praw autorskich. W przypadku wątpliwości należy zwrócić się z prośbą o wyrażenie takiej zgody przez właścicieli tych
praw lub wydawców. W sytuacji jej braku należy zrezygnować z publikacji.
Ponieważ w tworzenie stron parafialnych bądź też stron ruchów, stowarzyszeń, kół oraz innych wspólnot działających w parafiach i diecezji
zaangażowani są często ludzie młodzi, należy z twórcami takiej strony
zawrzeć umowę, najlepiej na czas określony.
Umowa powinna zawierać m.in. informację o okresie jej trwania, okolicznościach i czasie wypowiedzenia umowy, zakres prac i obowiązków
twórcy strony związanych z jej prowadzeniem, a także informację o stosownym wynagrodzeniu ze strony zleceniodawcy. W przypadku podjęcia
się prowadzenia strony społecznie (gratisowo), taka informacja również
powinna być zawarta.
Umowa taka (np. na 1 rok) pozwala na swego rodzaju kadencyjność
administratorów i redaktorów strony, co z kolei może pomóc w łatwiejszym przejmowaniu funkcji przez ich następców. Ma to znaczenie wtedy,
kiedy np. młodzi dotychczasowi administratorzy opuszczają rodzinne parafie i wyjeżdżają na studia, a tym samym ich aktywność i zaangażowanie
w życie parafii się zmniejsza.
W przypadku skorzystania z usług firm i osób zawodowo zajmujących
się administrowaniem stron www należy również zawrzeć stosowną umowę.
16
WYWIADY
Częstą formą kontaktu z mediami są osobiste wypowiedzi bądź udział
w programach radiowych, telewizyjnych czy tez na forach internetowych.
W tym zakresie obowiązują wydane 9 III 2005 r. Normy Konferencji Episkopatu Polski dotyczące występowania duchownych i osób zakonnych
oraz przekazywania nauki chrześcijańskiej w audycjach radiowych i telewizyjnych, szczególnie wskazania zawarte w nr 8-15 (dokument dostępny
pod adresem: www.episkopat.pl/?a=dokumentyKEP&doc=200539_1).
Zgodnie z tymi Normami (nr 11) biskup diecezjalny oprócz rzecznika
może domyślnie udzielić zgody na wypowiedzi dla mediów proboszczom,
dziekanom, przełożonym i asystentom instytucji diecezjalnych, ruchów
i stowarzyszeń czy dyrektorom duszpasterstw. W przypadku pełnienia innej funkcji w diecezji wymagana jest zgoda biskupa diecezjalnego.
Zgoda biskupa diecezjalnego może być udzielona czasowo, w związku
z okresem i zakresem wypełniania funkcji.
Jeśli zaistnieje taka potrzeba, Referat ds. Mediów może okresowo przeprowadzić szkolenia praktyczne z zachowania się wobec mediów, udzielania wywiadów i zapoznania z obowiązującym prawem prasowym.
EDUKACJA MEDIALNA
Właściwe i owocne korzystanie z mediów będzie możliwe tylko wtedy,
kiedy podejmowane będą wysiłki edukacyjne skierowane do dzieci, młodzieży i dorosłych. Dlatego zachęca się do wspierania działań i programów
edukacyjnych stosowanych w szkołach, uczelniach i innych instytucjach
służących edukacji w zakresie korzystania z mediów. Dotyczy to nie tylko
jednostek oświatowych i uczelnianych świeckich, ale także kościelnych.
Umiejętność świadomego, krytycznego i selektywnego odbioru treści medialnych jest dziś bardzo ważna.
Pomocą w wychowaniu do mediów mogą służyć obchodzone w ciągu
roku dni poświęcone mediom, np. Dni Środków Społecznego Przekazu
(w Polsce III niedziela września), Dzień Bezpiecznego Korzystania z In-
17
ternetu (9 II). Stwarzają one możliwość promocji mediów i właściwego
sposobu korzystania z nich. Można w tym celu wykorzystać okolicznościową katechezę, sympozja, kongresy, spotkania na tematy medialne,
pikniki z udziałem dzieci, młodzieży i dorosłych, którym może towarzyszyć demonstracja nowych narzędzi technicznych i programów. Warto w
dostępnych mediach promować dobre, bezpieczne strony internetowe czy
inne źródła pozyskiwania informacji. Edukacji medialnej mogą też służyć
organizowane konkursy na temat znajomości katolickich stron www, a
także znajomości czasopism, wydawnictw, książek, filmów, zespołów muzycznych, spektakli teatralnych itp. Owocem takich działań mogą być także wystawy pokonkursowe dotyczące mediów czy praktyczne warsztaty.
EDUKACJA MEDIALNA DLA PRZYSZŁOŚCI
Szczególne zadania w obszarze edukacji medialnej ma do spełnienia
Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Legnickiej. Powinno ono przygotować nowych księży do korzystania z nowoczesnych środków przekazu
i kontaktów z mediami.
Należy realizować szkolenia dla proboszczów i wikariuszy w celu
przygotowania ich do wykorzystania nowych form cyfrowego przekazu
i komunikacji.
Należy stworzyć system corocznych warsztatów doskonalących parafialne zespoły redakcyjne.
ZAKOŃCZENIE
W podejmowanej pracy duszpasterskiej należy jak najszerzej korzystać
z narzędzi, jakie udostępniane są w dziedzinie mediów i komunikacji.
Chociaż takie media, jakie znamy dzisiaj, jutro mogą się zmienić, zawsze jednak mogą służyć dziełu ewangelizacji i dawaniu osobistego świadectwa chrześcijańskiego. Na ten aspekt zwraca uwagę Ojciec Święty Benedykt XVI w Orędziu na 44. Światowy Dzień Środków Społecznego
Przekazu (2010), pisząc: „Rozwój nowych technologii i w swoim wymiarze całościowym cały świat cyfrowy stanowi wielkie bogactwo dla ludz-
18
kości jako takiej i dla człowieka w wyjątkowości jego bytu oraz bodziec
do konfrontacji i dialogu. Jednocześnie jednak jawią się one również jako
wielka szansa dla wierzących. Żadna droga bowiem nie może i nie powinna być zaniedbana przez tego, kto w imię zmartwychwstałego Chrystusa zobowiązuje się być coraz bliżej człowieka. Dlatego nowe media dają
przede wszystkim kapłanom stale nowe i z duszpasterskiego punktu widzenia nieograniczone perspektywy, które mobilizują ich do tego, aby docenić powszechny wymiar Kościoła; do budowania szerokiej i konkretnej
wspólnoty; do bycia w dzisiejszym świecie świadkami życia wciąż nowego, rodzącego się ze słuchania Ewangelii Jezusa, Syna przedwiecznego,
który przybył pośród nas, by nas zbawić. Nie należy jednak zapominać,
że owocność posługi kapłańskiej pochodzi przede wszystkim od Chrystusa, spotykanego i słuchanego w modlitwie; głoszonego przepowiadaniem
i świadectwem życia; poznawanego, miłowanego i celebrowanego w Sakramentach, przede wszystkim Najświętszej Eucharystii i Pojednania.
Raz jeszcze wzywam was, najdrożsi kapłani, do uchwycenia z mądrością tych szczególnych możliwości, jakie daje współczesna komunikacja.
Niech Pan uczyni z was zapalonych głosicieli dobrej nowiny także na nowej «agorze», jaką tworzą dzisiejsze środki przekazu”.
Dokument przygotowała Komisja ds. Mediów
pod przewodnictwem ks. Piotra Nowosielskiego
STATUT
DIECEZJALNEGO DUSZPASTERSTWA
MŁODZIEŻY DIECEZJI LEGNICKIEJ
Rozdział I
POSTANOWIENIA OGÓLNE
Art. 1.
1. Diecezjalne Duszpasterstwo Młodzieży Diecezji Legnickiej powołane
zostało do życia decyzją biskupa legnickiego […].
2. W dalszej części Statutu określenie Diecezjalne Duszpasterstwo Młodzieży zastępowane będzie skrótem DDMDL.
3. Terenem działania DDMDL jest obszar diecezji legnickiej.
Art. 2.
DDMDL jest referatem w ramach struktury Legnickiej Kurii Biskupiej i na
jego czele stoi biskup legnicki oraz powołani przez niego pracownicy.
Art. 3.
DDMDL używa podłużnej pieczęci o treści:
Diecezjalne Duszpasterstwo Młodzieży
Diecezji Legnickiej
Rozdział II
CELE DIECEZJALNEGO DUSZPASTERSTWA MŁODZIEŻY DIECEZJI
LEGNICKIEJ I SPOSOBY ICH REALIZACJI
Art. 4.
Celem działania DDMDL jest duszpasterstwo młodzieży w zakresie:
a) pracy formacyjnej,
20
b) pracy duszpasterskiej,
c) pracy ewangelizacyjnej.
Art. 5.
DDMDL realizuje swoje cele poprzez:
a) współpracę z wydziałami Legnickiej Kurii Biskupiej oraz ruchami,
stowarzyszeniami i organizacjami, także charytatywnymi;
b) organizowanie i koordynowanie działań duszpasterskich wśród młodzieży na terenie diecezji legnickiej;
c) działania formacyjne;
d) pomoc w przygotowaniu młodzieży do sakramentów;
e) organizowanie działań edukacyjnych w formie szkoleń, kursów, warsztatów i innych form dokształcania;
f) służenie pomocą w kształtowaniu formacji dla prezbiterów i diakonów, osób konsekrowanych oraz świeckich, pełniących funkcję animatorów w strukturach DDMDL;
g) organizowanie wydarzeń kulturalnych, sportowych, turystycznych
oraz innych;
h) inspirowanie, organizowanie oraz tworzenie, samodzielnie lub we
współpracy, klubów i kół: turystycznych, sportowych oraz innych,
mających na celu integrację młodzieży diecezji legnickiej;
i) programowanie działań duszpasterskich w realizowaniu diecezjalnego
programu duszpasterskiego we współpracy z innymi formacjami eklezjalnymi, a zwłaszcza z Katolickim Stowarzyszeniem Młodzieży;
j) organizowanie samodzielnie lub we współpracy: turniejów, konkursów, festiwali i innych imprez.
Art. 6.
DDMDL w celu realizacji swoich zadań może posiadać:
a) siedzibę;
b) ośrodki rekolekcyjne, które będą stanowiły centra formacyjno-wypoczynkowe dla wszystkich ruchów, stowarzyszeń i organizacji młodzieżowych diecezji legnickiej;
Dokument roboczy: Statut Diecezjalnego Duszpasterstwa Młodzieży…
21
Rozdział III
FINANSOWANIE DZIAŁALNOŚCI DIECEZJALNEGO DUSZPASTERSTWA
Art. 7.
Podstawowym źródłem finansowania działalności DDMDL są środki z
budżetu diecezji legnickiej.
Art. 8.
DDMDL może prowadzić działalność gospodarczą zgodnie z przepisami
prawa.
Art. 9.
Diecezjalny duszpasterz młodzieży jest zobowiązany do przygotowania
budżetu i składania biskupowi legnickiemu rocznych sprawozdań z gospodarowania środkami finansowymi DDMDL.
Rozdział IV
STRUKTURA ORGANIZACYJNA DIECEZJALNEGO DUSZPASTERSTWA
Art. 10.
Na czele struktury DDMDL stoi biskup legnicki.
Art. 11.
DDMDL kieruje diecezjalny duszpasterz młodzieży mianowany przez biskupa legnickiego, będący jednocześnie pracownikiem Legnickiej Kurii
Biskupiej.
Art. 12.
Diecezjalny duszpasterz młodzieży wchodzi z nominacji biskupa legnickiego w skład rady ekonomicznej diecezji legnickiej.
22
Art. 13.
1. Terenowe struktury DDMDL tworzą rejonowi duszpasterze młodzieży
i inni duszpasterze młodzieży.
2. Ustanawia się dla celów duszpasterstwa młodzieży podział diecezji na
rejony.
3. O mianowanie rejonowych duszpasterzy młodzieży wnioskuje do biskupa legnickiego diecezjalny duszpasterz młodzieży, przedstawiając propozycje personalne.
Art. 14.
1. Diecezjalny duszpasterz młodzieży kieruje pracami Kolegium DDMDL.
2. W skład Kolegium DDMDL wchodzą:
a) diecezjalny duszpasterz młodzieży;
b) diecezjalny duszpasterz akademicki;
c) rejonowi duszpasterze młodzieży reprezentujący rejony: Bolesławiec,
Jelenia Góra, Legnica, Lubin, Zgorzelec;
d) 5-10 osób duchownych i świeckich powołanych przez diecezjalnego
duszpasterza młodzieży.
Wszyscy członkowie Kolegium mianowani są dekretami biskupa legnickiego na prośbę diecezjalnego duszpasterza młodzieży.
1.
2.
3.
4.
5.
Art. 15.
Do zadań diecezjalnego duszpasterza młodzieży wraz z Kolegium
DDMDL należy planowanie oraz kierowanie pracami DDMDL na terenie całej diecezji legnickiej.
Diecezjalny duszpasterz młodzieży składa biskupowi legnickiemu sprawozdania z działalności DDMDL przynajmniej raz w roku.
Diecezjalny duszpasterz młodzieży wraz z Kolegium DDMDL opracowuje instrukcje i regulaminy niezbędne do realizacji zadań statutowych DDMDL.
Diecezjalny duszpasterz młodzieży wraz z Kolegium DDMDL zobowiązany jest do przekazywania informacji o inicjowanych działaniach
duszpasterskich do ośrodków rejonowych oraz do prowadzenia strony
internetowej DDMDL.
W zakresie realizacji zadań statutowych diecezjalny duszpasterz młodzieży wraz z Kolegium DDMDL wypełniają zalecenia biskupa legnickiego.
Dokument roboczy: Statut Diecezjalnego Duszpasterstwa Młodzieży…
23
Art. 16.
1. Do zadań rejonowego duszpasterza młodzieży należy planowanie oraz
kierowanie pracami DDMDL na terenie powierzonego jego pieczy rejonu.
2. Rejonowy duszpasterz młodzieży składa diecezjalnemu duszpasterzowi
młodzieży sprawozdania z działalności przynajmniej raz w roku.
3. W zakresie realizacji zadań statutowych rejonowy duszpasterz młodzieży wypełnia wskazania biskupa legnickiego oraz diecezjalnego
duszpasterza młodzieży.
Art. 17.
Diecezjalny duszpasterz młodzieży służy pomocą biskupowi legnickiemu
w sprawie planowanych zmian personalnych księży pełniących funkcje
duszpasterzy młodzieży.
Rozdział V
ZMIANY W STATUCIE I ROZWIĄZANIE DIECEZJALNEGO
DUSZPASTERSTWA MŁODZIEŻY DIECEZJI LEGNICKIEJ
Art. 18.
1. Zmiany w statucie DDMDL mogą być dokonane przez biskupa legnickiego.
2. O dokonanie zmian może wnioskować diecezjalny duszpasterz młodzieży.
Art. 19.
1. DDMDL może zostać rozwiązane dekretem biskupa legnickiego.
2. W razie rozwiązania DDMDL o przeznaczeniu majątku pozostałego po
jego likwidacji decyduje biskup legnicki.
Dokument przygotowała Komisja ds. Młodzieży
pod przewodnictwem ks. Andrzeja Jarosiewicza
STATUT RADY PARAFIALNEJ
W DIECEZJI LEGNICKIEJ
I. NAZWA I KOMPETENCJE
1. II Polski Synod Plenarny (1991-1999) przypomniał, że Kodeks Prawa
Kanonicznego zobowiązuje do tworzenia parafialnych rad ekonomicznych oraz zaleca tworzenie rad duszpasterskich. Istnienie tych rad było
utrudnione w czasach komunizmu. Obecnie nic nie stoi na przeszkodzie
w ich powoływaniu i działaniu (II Polski Synod Plenarny: Potrzeby i zadania nowej ewangelizacji na przełomie II i III Tysiąclecia Chrześcijaństwa, p. 46 s. 23).
2. Wedle uchwały Synodu Archidiecezji Wrocławskiej (1985-1991) rada
ekonomiczna i rada duszpasterska zostały nazwane Radą Parafialną,
która spełnia funkcje obu rad wymienionych przez Kodeks Prawa Kanonicznego. Zwyczaj ten zostaje zachowany również w diecezji legnickiej. Dlatego też statut ten mówi o Radzie Parafialnej.
3. Rada Parafialna jest organem doradczym wspierającym proboszcza w
sprawach dotyczących całokształtu życia parafialnego, a szczególnie w
realizowaniu Programu Duszpasterskiego Diecezji Legnickiej.
II. SKŁAD RADY I SPOSÓB JEJ POWOŁYWANIA
4. Radę Parafialną tworzą:
a. z urzędu: proboszcz jako przewodniczący Rady, wikariusze, rektorzy
kościołów nieparafialnych, przedstawiciele zgromadzeń zakonnych męskich i żeńskich działających na terenie parafii;
26
b. przedstawiciele wybrani z poszczególnych grup: katechetów, służby liturgicznej (nadzwyczajni szafarze Komunii Świętej, lektorzy, ceremoniarze, organiści, zakrystianie), parafialnych wspólnot apostolskich;
c. ze wskazania proboszcza: katolicy świeccy odznaczający się właściwymi cechami moralnymi i charyzmatami potrzebnymi do rozwoju życia
religijnego w parafii.
5. Nie wyklucza się możliwości powołania części członków Rady w drodze
wyborów przez głosowanie wszystkich wiernych. Wówczas 2/3 Rady
powinni stanowić członkowie wybrani drogą wyboru. Wymaga to opracowania regulaminu wyborów do Rady Parafialnej, który musi być zatwierdzony przez biskupa diecezjalnego.
6. Członkowie Rady Parafialnej powinni być dobierani według kryteriów:
reprezentatywności, kompetencji oraz przydatności.
7. Rada powinna odzwierciedlać przekrój społeczny i wiekowy parafii.
Liczba jej członków winna być dostosowana do wielkości parafii (od
10 do 30 członków).
8. Członkiem Rady Parafialnej może być wierny zamieszkały na terenie
parafii, pełnoletni, bierzmowany, odznaczający się roztropnością, wolny
od kar kościelnych i cieszący się dobrą opinią wśród parafian.
9. Spośród świeckich członków Rady wybierany jest wiceprzewodniczący
i sekretarz.
10. Lista zawierająca skład Rady powinna znajdować się również w archiwum dekanatu. Należy informować dziekana o wszelkich zmianach
personalnych dokonywanych w Radzie.
11. Przed objęciem funkcji członkowie Rady składają – podczas niedzielnej Mszy św. – następujące przyrzeczenie:
„Ja N.N. przyrzekam Bogu Wszechmogącemu w Trójcy Świętej Jedynemu, że powierzoną mi funkcję członka Rady Parafialnej będę wypełniał sumiennie i rzetelnie oraz zgodnie z przepisami prawa. Tak mi
dopomóż Bóg oraz Święta Ewangelia, którą ręką dotykam”.
Dokument roboczy: Statut Rady Parafialnej w diecezji legnickiej
27
12. Postępowanie członka Rady budzące publiczne zgorszenie, jak również
trzykrotna nieusprawiedliwiona nieobecność na zebraniach Rady daje
podstawę do pozbawienia członkowstwa w Radzie.
III. ZADANIA I KOMPETENCJE RADY
13. Do zadań Rady należy budzenie postaw apostolskich wśród parafian,
wspomaganie duchowieństwa w pracy duszpasterskiej, wyrażanie opinii i wysuwanie propozycji dotyczących doskonalenia duszpasterstwa
parafialnego w oparciu o Program Duszpasterski Diecezji Legnickiej,
wspomaganie proboszcza w zarządzaniu dobrami gospodarczo-materialnymi parafii.
14. Rada nie wydaje opinii o nauczaniu Kościoła w dziedzinie wiary i moralności. W zakres jej kompetencji nie wchodzi także personalna obsada duchowieństwa parafialnego.
15. Przed podjęciem ważnych decyzji związanych z życiem duszpasterskim i gospodarczym parafii proboszcz winien wziąć pod uwagę opinię Rady. W sprawach spornych należy zwrócić się o rozstrzygnięcie
do dziekana, a jeśli trzeba, w dalszej kolejności do Legnickiej Kurii
Biskupiej.
16. Sekretarz protokołuje obrady i odczytuje protokół na następnym posiedzeniu Rady. Księgę protokołów należy przechowywać w archiwum
parafialnym oraz przedstawić ją do wglądu podczas wizytacji dziekańskiej i kanonicznej.
IV. KADENCJA I SPOSÓB DZIAŁANIA RADY
17. Kadencja Rady trwa 3 lata. Istnieje możliwość przedłużenia kadencji
w niezmienionym składzie, wskazana jest jednak przynajmniej częściowa zmiana jej składu.
28
18. Proboszcz w uzasadnionym przypadku może odwołać wybranego przez
siebie członka Rady Parafialnej i na jego miejsce powołać inną osobę
(patrz pkt. 12). Na rozwiązane całej Rady przed upływem kadencji
musi uzyskać pisemną zgodę Legnickiej Kurii Biskupiej.
19. Z chwilą wakansu na urzędzie proboszcza uprawnienia Rady Parafialnej wygasają.
20. Najpóźniej po upływie 6 miesięcy od kanonicznego objęcia parafii proboszcz ma obowiązek powołać do życia nową Radę Parafialną lub potwierdzić umocowanie dotychczasowej.
21. Zebrania Rady zwołuje proboszcz, on też ustala porządek obrad oraz
im przewodniczy. W przypadku nagłej przeszkody ze strony proboszcza, posiedzenie Rady prowadzi wiceprzewodniczący lub inna osoba
wyznaczona przez przewodniczącego.
22. Gdy zajdzie potrzeba głosowania czy też przyjmowania uchwał, liczyć
się będzie większość głosów.
23. Członkowie Rady Parafialnej mogą utworzyć sekcje odpowiedzialne
za poszczególne odcinki życia parafialnego. Należą do nich:
a. katechetyczno-młodzieżowa
b. liturgiczna
c. charytatywna
d. duszpasterstwa rodzin
e. ekonomiczno-gospodarcza
f. ewangelizacyjno-misyjna i inne.
24. Posiedzenia Rady odbywają się raz na kwartał. Gdy proboszcz lub
większość Rady uzna to za konieczne, można zwoływać je częściej.
25. Program zebrania winien być wcześniej podany przez proboszcza do
wiadomości członkom Rady. Należy w nim przewidzieć wolne głosy
oraz możliwość zgłoszenia tematów do podjęcia na następnym posiedzeniu.
Dokument roboczy: Statut Rady Parafialnej w diecezji legnickiej
29
26. Ważniejsze ustalenia Rady winny być podane do wiadomości całej
wspólnocie parafialnej w ramach niedzielnych ogłoszeń duszpasterskich albo na łamach gazetki parafialnej lub na stronie internetowej
parafii.
27. Przynależność do Rady Parafialnej jest funkcją honorową i z racji jej
pełnienia nie należy się żadne wynagrodzenie.
28. Członkowie Rady Parafialnej spotykają się z biskupem przeprowadzającym wizytację kanoniczną i informują go o sprawach związanych z
działalnością parafii.
29. Przedstawiciele Rady uczestniczą w spotkaniach formacyjnych organizowanych przez Legnicką Kurię Biskupią oraz biorą udział w inicjatywach formacyjnych (dni skupienia, rekolekcje zamknięte) organizowanych w dekanacie i parafii.
V. PRZEPISY KOŃCOWE
30. Wszelkie zmiany niniejszego Statutu, a także jego zniesienie może
być dokonane jedynie przez nowy dekret biskupa legnickiego.
Dokument przygotował ks. Bogusław Wolański
Dyrektor Wydziału Duszpasterskiego
Legnickiej Kurii Biskupiej
WSKAZANIA PASTORALNE DOTYCZĄCE
MAŁŻEŃSTW I RODZIN
ORAZ PORADNICTWA RODZINNEGO
1. DO JAKIEJ GODNOŚCI WYNIÓSŁ CHRYSTUS MAŁŻEŃSTWO
MIĘDZY OCHRZCZONYMI?
Związek małżeński między ochrzczonymi Chrystus wyniósł do godności
sakramentu. Małżonkowie przez ten sakrament spotykają się z Chrystusem
jako Odkupicielem i Zbawicielem. Chrystus wówczas łączy ich ściślej ze
sobą i z Kościołem oraz ubogaca łaską Bożą, wysłużoną Męką, Śmiercią
i Zmartwychwstaniem. Małżonkowie przez sakrament małżeństwa zostają
jakby konsekrowani, czyli specjalnie poświęceni przez Ducha Świętego do
wypełnienia zadań swego stanu, zwłaszcza do zadań rodzicielskich, tj. do
wzajemnej miłości oraz urodzenia i wychowania potomstwa. Między
chrześcijanami nie może istnieć ważne małżeństwo, które nie byłoby jednocześnie sakramentem.
2. CZYM JEST MAŁŻEŃSTWO KONKORDATOWE?
Małżeństwo konkordatowe to inaczej małżeństwo kanoniczne (kościelne),
które pociąga za sobą skutki cywilnoprawne przewidziane w prawie polskim. Aby małżeństwo kanoniczne wywarło skutki cywilnoprawne, muszą
zostać spełnione następując warunki:
– między nupturientami nie ma przeszkód wynikających z prawa polskiego;
– nupturienci przy zawieraniu małżeństwa złożą zgodne oświadczenie woli
dotyczące wywarcia takich skutków;
32
– zawarcie małżeństwa zostanie wpisane w aktach stanu cywilnego na
wniosek przekazany do USC w terminie 5 dni od zawarcia małżeństwa.
Małżeństwo kanoniczne bez skutków cywilnoprawnych (niekonkordatowe)
może być zawarte wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody ordynariusza
miejsca.
3. JAKIE KONSEKWENCJE PŁYNĄ Z POŻYCIA
BEZ ŚLUBU KOŚCIELNEGO?
Ludzie ochrzczeni żyjący bez ślubu kościelnego:
– poważnie naruszają porządek moralny ustanowiony przez Boga;
– skazują się na brak pomocy Bożej (łaski);
– świadomie dają zły przykład i zgorszenie.
Ponieważ są w stanie grzechu ciężkiego, nie mogą otrzymać rozgrzeszenia
i przyjąć Komunii św., tak długo, jak długo nie uregulują tej sprawy. Nie
mogą też być rodzicami chrzestnymi ani świadkami bierzmowania.
4. DLACZEGO KOŚCIÓŁ TAK NIEUSTĘPLIWIE BRONI
NIEROZERWALNOŚCI MAŁŻEŃSTWA?
Kościół broni nierozerwalności małżeństwa:
– ponieważ taka jest nauka Chrystusa: „Co Bóg złączył człowiek niech
nie rozdziela” (Mt 19,6);
– ponieważ do dobrego wychowania dzieci potrzebna jest rodzina żyjąca
w stałej wspólnocie;
– ponieważ prawdziwa miłość chce trwać wiecznie między małżonkami;
– ponieważ tylko stałość związku małżeńskiego może zapewnić małżonkom wspólne doskonalenie się, dając im możność skutecznego pomagania
sobie i wzajemnego uzupełniania się we wszystkich dziedzinach życia;
– ponieważ według myśli Bożej związek małżeński już od samego początku swego ustanowienia miał być obrazem i symbolem nierozerwalnego
zjednoczenia Chrystusa i Kościoła – sakramentalny związek małżeński
Dokument roboczy: Wskazania pastoralne dotyczące małżeństw i rodzin…
33
jest nadto urzeczywistnieniem tego nierozerwalnego związku, musi więc
i on być nierozerwalny;
– ponieważ złączenie sakramentalne jest związkiem dokonanym przez
Chrystusa. Szacunek dla powagi Syna Bożego domaga się szacunku dla
trwałości związku dokonanego przez Niego.
5. CZY ROZWÓD PRZEPROWADZONY W SĄDZIE CYWILNYM
ROZWIĄZUJE MAŁŻEŃSTWO KATOLICKIE?
Rozwód sądu cywilnego nie rozwiązuje katolickiego małżeństwa ważnie
zawartego, ponieważ żadna władza, ani duchowna, ani świecka nie może
takiego małżeństwa unieważnić. Na mocy rozwodu cywilnego przestaje
ono istnieć wobec prawa państwowego, ale trwa dalej wobec Boga i Kościoła.
6. CO MAJĄ CZYNIĆ MAŁŻONKOWIE, KTÓRZY DOPIERO
PO ŚLUBIE STWIERDZAJĄ, ŻE SIĘ NIE DOBRALI?
Powinni pracować nad sobą, aby przez wzajemne zrozumienie, pracę nad
swoim charakterem scalić swoje małżeństwo. W wyjątkowych sytuacjach,
gdy życie małżeńskie staje się niemożliwe – sąd kościelny może zezwolić
na separację, bez prawa zawierania nowego małżeństwa.
7. DO CZEGO SIĘ ZOBOWIĄZUJĄ MAŁŻONKOWIE PRZEZ ŚLUB MIŁOŚCI?
Małżonkowie zobowiązują się do okazywania sobie miłości i jej pogłębiania, czyli do życia w miłości. Bóg chce, aby małżonkowie kochali się
wzajemnie prawdziwą miłością przez całe życie. Prawdziwa miłość polega
na świadczeniu dobra, czyli na wzajemnej pomocy do tego, by stawać się
coraz bardziej pełnym człowiekiem i dzieckiem Bożym. Prawdziwa miłość, w przeciwieństwie do egoizmu, jest życzliwa, bezinteresowna, odpowiedzialna, gotowa do ofiary dla dobra drugiego, zdobywająca się na prze-
34
baczenie. Do osiągnięcia łaski miłości potrzebny jest stały wysiłek ze
strony człowieka, który wspierany jest pomocą (łaską) samego Boga. Łaskę tę daje Chrystus małżonkom w sakramencie małżeństwa. W małżeństwie należy ją pomnażać przez modlitwy i przyjmowanie sakramentów
św. Akt małżeński jest jednym z wielu sposobów okazywania miłości
przez małżonków. Przez wzajemne oddanie się sobie małżonków, im tylko
właściwe i wyłączne, dążą oni do takiej wspólnoty ze sobą, aby doskonalić się wzajemnie, współpracować równocześnie z Bogiem w wydaniu na
świat i wychowywaniu nowych ludzi.
8. JAKA POWINNA BYĆ MIŁOŚĆ MAŁŻEŃSKA?
Miłość małżeńska powinna być na wskroś ludzka, tzn. zmysłowa i duchowa zarazem, z tym że rozum powinien kierować przejawami miłości; pełna, tzn. powinna być miłością przyjaźni, która skłania małżonków do
dzielenia się wszystkim, bez niesprawiedliwych wyjątków, oraz wykluczająca egoistyczne nastawienie i egoistyczne postępowanie; wyłączna i wierna, tzn. skierowana wyłącznie do współmałżonka i dochowana wiernie aż
do śmierci; płodna, tzn. skierowana do zrodzenia i wychowania potomstwa, którym ich Bóg obdarzy. Przez praktykowanie takiej miłości małżonkowie realizują Boży plan miłości.
9. NA CO TRZEBA ZWRACAĆ SZCZEGÓLNĄ UWAGĘ
W WYCHOWANIU DZIECI?
Dobre wychowanie dzieci wymaga troski rodziców nie tylko o ich należyty rozwój fizyczny (zdrowie, utrzymanie, ubranie, mieszkanie), ale przede
wszystkim o ich wychowanie duchowe, a mianowicie: odpowiednie wykształcenie, wypracowanie charakteru, uczulenie na potrzeby innych i wyrabianie ducha ofiary. Stwarzanie dzieciom cieplarnianych warunków, zaspakajanie wszystkich ich zachcianek, zezwalanie na wszystko, na co mają
ochotę jest błędem w wychowaniu i krzywdzi dzieci. Takie działanie wychowuje ich na egoistów, którzy nie będą mogli dostrzec drugiego człowieka i jego potrzeb oraz nie będą umieli żyć w społeczności. Dobrze
35
wychować dzieci – to współdziałać z Bogiem w ich uświęceniu i zbawieniu. Wychowanie dziecka zaczyna się już od chwili poczęcia. Wielką rolę
w procesie wychowania spełniają: wzajemny szacunek rodziców oraz
wzorowe życie małżonków.
10. JAKIE GŁÓWNE ZADANIE STAWIA BÓG
MAŁŻEŃSTWU CHRZEŚCIJAŃSKIEMU?
Bóg wyznacza małżeństwu chrześcijańskiemu następujące zadania:
– utworzenie z rodziny chrześcijańskiej wspólnoty miłości;
– przekazywanie życia i wychowanie dzieci na dobrych ludzi i na czcicieli Boga;
– znalezienie wspólnej drogi do Boga, do świętości, do doskonałości
chrześcijańskiej – czyli zjednoczenie z Bogiem przez miłość nadprzyrodzoną;
– oddziaływanie apostolskie na drugich; rodzina chrześcijańska jest rodziną otwartą, która ubogaceniem otrzymanym od Boga na poziomie naturalnym i nadprzyrodzonym chce się podzielić z drugimi.
11. JAKIE OBOWIĄZKI MA RODZINA WOBEC
WSPÓLNOTY PARAFIALNEJ?
Młoda rodzina powinna brać żywy udział w życiu liturgicznym i duszpasterskim swojej parafii. Nadto winna uczestniczyć w spotkaniach młodych małżeństw, pamiętając o małżeństwach i rodzinach przeżywających
kryzysy oraz świadczyć miłosierdzie ubogim.
12. DLA JAKIEGO CELU BÓG USTANOWIŁ MAŁŻEŃSTWO?
Przymierze małżeńskie mężczyzny i kobiety zostało ustanowione przez
Stwórcę i wyposażone we własne prawa. Z natury jest ono nastawione na
dobro małżonków, a także na zrodzenie i wychowywanie potomstwa. Przy-
36
mierze małżeńskie jest według pierwotnego zamysłu Bożego nierozerwalne, jak sam oświadcza Jezus Chrystus: „Co więc Bóg złączył, tego człowiek niech nie rozdziela” (Mk 10,9).
13. CZEGO ŻĄDA SIĘ, GDY JEDNO Z MAŁŻONKÓW
NIE JEST KATOLIKIEM?
Małżeństwo mieszane (między katolikiem i niekatolikiem ochrzczonym)
wymaga do swej dopuszczalności wyraźnego zezwolenia władzy kościelnej. W przypadku różnicy religii (między katolikiem i nieochrzczonym)
do ważności małżeństwa wymagana jest wyraźna dyspensa od przeszkody.
W każdym przypadku trzeba zachować istotne właściwości małżeństwa.
Małżonek katolicki ma również potwierdzić swoje zobowiązania, które
winny być znane małżonkowi niekatolickiemu, że zachowa swoją wiarę
i zapewni chrzest oraz wychowanie katolickie dzieci.
14. JAKIE SĄ SKUTKI SAKRAMENTU MAŁŻEŃSTWA?
Sakrament małżeństwa rodzi między małżonkami węzeł wieczysty i wyłączny. Zgoda, przez którą małżonkowie oddają się sobie i przyjmują wzajemnie, zostaje przypieczętowana przez samego Boga. Dlatego zawarte
i dopełnione małżeństwo osób ochrzczonych nie może być nigdy rozwiązane. Ponadto sakrament ten udziela małżonkom koniecznej łaski do osiągnięcia w życiu małżeńskim świętości oraz odpowiedzialnego przyjęcia
dzieci i ich wychowania.
15. KIEDY KOŚCIÓŁ DOPUSZCZA FIZYCZNĄ SEPARACJĘ MAŁŻONKÓW?
Kościół dopuszcza fizyczną separację małżonków, gdy ich wspólne życie
małżeńskie z bardzo ważnych powodów staje się praktycznie niemożliwe,
jakkolwiek najlepszym rozwiązaniem byłoby ich pojednanie. Jednakże
dopóki żyje współmałżonek nie są oni wolni i nie mogą zawrzeć nowego
37
związku, chyba że ich małżeństwo nigdy nie zaistniało, o czym może orzec
kompetentna władza kościelna.
16. JAKA JEST POSTAWA KOŚCIOŁA WOBEC ROZWIEDZIONYCH
ZAWIERAJĄCYCH PONOWNE MAŁŻEŃSTWO?
Kościół będąc wierny Chrystusowi, nie może uznać małżeństwa, jeśli rozwiedzeni zawarli cywilnie drugi związek: „Kto oddala żonę swoją, a bierze
inną, popełnia cudzołóstwo względem niej. I jeśli żona opuści swego męża,
a wyjdzie za innego, popełnia cudzołóstwo” (Mk 10,11-12). Osoby te Kościół otacza dużą troską, zachęcając je do życia w wierze, do modlitwy, do
wspomagania dzieł miłości, do chrześcijańskiego wychowywania dzieci.
Nie mogą one jednak otrzymać sakramentalnego rozgrzeszenia ani przystępować do Komunii eucharystycznej, ani też pełnić funkcji kościelnych
tak długo, jak długo trwa ta sytuacja, która obiektywnie wykracza przeciw prawu Bożemu.
17. CO CZYNI KOŚCIÓŁ, ABY RODZINA STAWAŁA SIĘ
CORAZ BARDZIEJ „KOŚCIOŁEM DOMOWYM”?
Kościół nazywa rodzinę chrześcijańską „Kościołem domowym”, ponieważ w niej objawia się i urzeczywistnia wymiar wspólnotowy – zarówno
samej rodziny, jak i Kościoła – jako rodziny Bożej. Każdy członek według własnej roli praktykuje tu kapłaństwo chrzcielne, przyczyniając się
do tego, że rodzina staje się wspólnotą łaski i modlitwy, szkołą cnót ludzkich i chrześcijańskich, miejscem pierwszego głoszenia wiary dzieciom.
Kościół chce, by również małżeństwa i rodziny niesakramentalne znajdowały stosowną duchową pomoc, dlatego otacza je troską duszpasterską,
aby pomóc im w życiowych problemach poprzez poradnie, rekolekcje,
konferencje czy prelekcje.
W każdym dekanacie, jak również większej parafii według uznania winno
być dobrze zorganizowane ogólne poradnictwo rodzinne z odpowiednią
liczbą specjalistów, np. psychologów, pedagogów, lekarzy i prawników.
Tylko taka pomoc rodzinie może sprostać problemom codzienności. W
38
miarę możliwości zwłaszcza w dekanatach winny powstawać poradnie
specjalistyczne. To poradnictwo winno być wielowymiarowe. Powinno również proponować np. spotkania dla teściów, by pokazać zasadę odrębności
i intymności nowego małżeństwa, jak również leczyć syndrom „pustego
gniazda”.
Troska Kościoła o każdą rodzinę bez wyjątku wynika z faktu, że jest ona
„drogą Boga do człowieka” i zarazem „drogą człowieka do Boga”. Jako
komunia osób rodzina jest znakiem zbawczej miłości Boga. Jeżeli – jak
podkreślał papież Jan Paweł II w pierwszej swej encyklice – „człowiek
jest drogą Kościoła” wyznaczoną przez samego Chrystusa, to tym bardziej rodzina staje się „drogą Kościoła”. Wpisuje się ona bowiem w misterium Chrystusa i Kościoła. Na uwagę zasługuje fakt, że w świetle nauczania papieskiego rodzina jest także „drogą ludzkości” w tym sensie, że
jest właściwym (w znaczeniu: własnym) miejscem każdej osoby ludzkiej,
a zarazem najbardziej fundamentalnym dziedzictwem ludzkości. Z tego
wynika konieczność ścisłej współpracy Kościoła i instytucji świeckich dla
dobra rodziny.
Dokument przygotowała Komisja ds. Duszpasterstwa małżeństw i rodzin
pod przewodnictwem ks. Dominika Drapiewskiego
WYTYCZNE DOTYCZĄCE APOSTOLSTWA
KATOLIKÓW ŚWIECKICH
1. „Pod nazwą świeckich rozumie się wszystkich wiernych chrześcijan nie
będących członkami stanu kapłańskiego i stanu zakonnego prawnie ustanowionego w Kościele, mianowicie wiernych chrześcijan, którzy jako
wcieleni przez chrzest w Chrystusa, ustanowieni jako Lud Boży i uczynieni na swój sposób uczestnikami kapłańskiego, prorockiego i królewskiego urzędu Chrystusowego, ze swej strony sprawują właściwe
całemu ludowi chrześcijańskiemu posłannictwo w Kościele i świecie”
(Konstytucja Lumen gentium, 31).
2. Świecki charakter laikatu polega na odniesieniu wiernych świeckich do
świata, na ich powiązaniu ze sprawami doczesnymi. „Zadaniem ludzi
świeckich z tytułu właściwego im powołania jest szukać Królestwa
Bożego zajmując się sprawami świeckimi i kierując nimi po myśli Bożej. Żyją oni w świecie, to znaczy pośród wszystkich razem i poszczególnych spraw i obowiązków świata i zwyczajnych warunków życia rodzinnego i społecznego, z których niejako utkana jest ich egzystencja”
(Konstytucja Lumen gentium, 31). Świeccy winni być świadkami Chrystusa, nadając rzeczywistości ziemskiej nowe oblicze i kształtując nowy
świat.
3. Godność wiernych świeckich jawi się w pełnym wymiarze w świetle
ich powołania do świętości, bowiem święty jest najwspanialszym świadkiem godności otrzymanej przez ucznia Chrystusa. Świeccy na równi
ze wszystkimi członkami Kościoła są powołani do pełni życia chrześcijańskiego, do doskonałej miłości, do osiągnięcia świętości i doskonałości własnego stanu. Do tego prowadzi życie według Ducha, który
wydaje owoc uświęcenia przez naśladowanie Chrystusa, przyjęcie Jego
błogosławieństw, słuchanie i rozważanie słowa Bożego, świadome i aktywne uczestniczenie w liturgicznym i sakramentalnym życiu Kościoła;
40
przez modlitwę, praktykowanie cnót i służenie braciom, zwłaszcza cierpiącym i biednym. Powołanie świeckich do świętości oznacza wezwanie, aby żyli wedle Ducha włączeni w rzeczywistość doczesną i poprzez uczestnictwo w działalności ziemskiej.
4. Świeccy powinni dążyć do przemiany rzeczywistości świata według
zasad Ewangelii. Swoim zaangażowaniem mają uświęcać świat i jego
urządzenia, eliminując stamtąd zło i grzech, nadając sprawom świeckim nowy wymiar oraz kierując nimi po myśli Bożej i kształtując je na
modłę Chrystusową. W szczególny sposób katolicy świeccy są powołani, by krzewić poszanowanie dla godności osoby ludzkiej, otaczać
głębokim szacunkiem prawo do życia – od chwili poczęcia do naturalnej śmierci.
5. Do swoich istotnych obowiązków Kościół zalicza wydawanie „oceny
moralnej (...) w kwestiach dotyczących spraw politycznych, kiedy domagają się tego podstawowe prawa osoby lub zbawienie dusz, stosując
wszystkie i wyłącznie te środki, które zgodne są z Ewangelią i dobrem
powszechnym według różnorodności czasu i warunków” (Konstytucja
Gaudium et spes, 76). W ten sposób Kościół pełni niejako funkcję sumienia krytycznego w społeczeństwie. Świeccy angażując się w życie
społeczno-polityczne, wspierają oficjalne nauczanie Kościoła własną
postawą i odpowiednimi formami publicznych wypowiedzi.
6. Jednym z wymiarów życia społecznego jest aktywne zaangażowanie się
w życie polityczne. Świeccy są wezwani wprost do uczestnictwa w życiu politycznym. Polityka może stać się znaczącym sposobem promocji
człowieczeństwa. Ponieważ zaś promocja ta stanowi nieodłączną część
ewangelizacji, chrześcijanie świeccy są powołani do przeżywania swojej odpowiedzialności za życie polityczne jako koniecznego powołania,
wypływającego z sakramentu chrztu. „Wszyscy chrześcijanie niech odczuwają swoje szczególne i sobie właściwe powołanie we wspólnocie
politycznej, na mocy którego winni świecić przykładem, sumiennie
spełniać obowiązki i służyć dobru wspólnemu” (Konstytucja Gaudium
et spes, 75). Kościół nieustannie wzywa do podjęcia podstawowej odpowiedzialności politycznej, przez świadome i odpowiedzialne wyłanianie swoich przedstawicieli w wyborach różnych szczebli (Konstytucja Gaudium et spes, 75).
Dokument roboczy: Wytyczne dotyczące apostolstwa katolików świeckich
41
7. Wierni świeccy powinni włączyć się aktywnie w posługę charytatywną
Kościoła. Posługa ta „nigdy nie pozostaje aktem czy też procesem jednostronnym. Nawet w wypadkach, w których wszystko zdawałoby się
wskazywać na to, że jedna strona tylko obdarowuje, daje – a druga tylko
otrzymuje, bierze – (...) w istocie rzeczy zawsze również i ta pierwsza
strona jest obdarowana” (Encyklika Dives in misericordia, 14). Osoba
świadcząca dobro jest również obdarowywana, chociaż w inny sposób,
bądź to przez samego obdarowanego, bądź też przez Jezusa Chrystusa.
Dzięki zaangażowaniu w dzieło miłosierdzia, każdy człowiek ma szansę
rozwinąć swoją osobowość. Wspierać należy wszelkie formy wolontariatu, a w szczególności te działania, które potrafią łączyć pomoc potrzebującym z formacją wolontariuszy.
8. Jednym ze znaków czasów stało się zjawisko trwałego bezrobocia. „Kościół musi przypominać, że praca jest dobrem, za które odpowiedzialne
jest całe społeczeństwo. Przypominając kryteria etyczne, które winny
przyświecać kierowaniu rynkiem i gospodarką, aby na centralnym miejscu zawsze był człowiek, Kościół będzie dążył do dialogu z przedstawicielami polityki, związków zawodowych i przedsiębiorczości” (Adhortacja Ecclesia in Europa, 87). Organizacje kościelne powinny przypominać właścicielom i kierownikom przedsiębiorstw zasady poszanowania godności i praw pracowników oraz zachęcać do zwiększenia wysiłków mających na celu humanizację procesu pracy. „Jest obowiązkiem
płynącym z wiary i miłości, by chrześcijanie, którzy dysponują środkami produkcji, tworzyli miejsca pracy, przyczyniając się w ten sposób
do rozwiązania problemu bezrobocia w najbliższym środowisku” (Jan
Paweł II, Homilia podczas Mszy św., Legnica 2.06.1997). Do pracowników zaś należy kierować zachętę o uczciwą i rzetelną pracę oraz budowanie wzajemnych stosunków na fundamencie cnoty solidarności.
„Świeccy muszą wykonywać swoją pracę z zawodową kompetencją,
uczciwością i w duchu chrześcijańskim, traktując ją jako drogę do osobistego uświęcenia” (Adhortacja Christifideles laici, 43). „Jako chrześcijanie, ludzie wierzący, musimy uwrażliwiać nasze sumienia na wszelkiego rodzaju niesprawiedliwość czy formy jawnego lub zakamuflowanego wyzysku” (Jan Paweł II, Homilia podczas Mszy św., Legnica
2.06.1997). W szczególny sposób należy zwrócić uwagę na potrzeby
bezrobotnych, tworząc przy parafiach ośrodki wspierające bezrobotnych
oraz ich rodziny.
42
9. Kościół winien tworzyć wartościową kulturę jako odpowiedź na powszechne zjawisko płytkiej kultury masowej. „Wiara, która nie staje się
kulturą, jest wiarą nie w pełni przyjętą, nie w całości przemyślaną, nie
przeżytą wiernie” (Jan Paweł II, Przemówienie do uczestników kongresu
włoskich organizacji zajmujących się kulturą, Rzym 16.01.1982). Krzewicielami autentycznej kultury powinny stawać się najrozmaitsze stowarzyszenia, wspólnoty i grupy religijne. Ogromną rolę w tej dziedzinie
ma do odegrania szkolnictwo katolickie, zwłaszcza na poziomie szkół
ponadgimnazjalnych. W szkołach tych istotne znaczenie ma wprowadzenie młodzieży w rozumienie dzieł sztuki: poezji, prozy, teatru, filmu
itp., oraz stwarzanie możliwości bezpośredniego obcowania z nimi.
Wierni świeccy powinni zająć się organizowaniem wystaw, spotkań
i konkursów, zachęcając artystów do tego, aby dzieląc się swym talentem poprzez słowo pisane, teatr, radio, telewizję i film, przekazywali
wartości Ewangelii. Szczególną płaszczyzną aktywności wiernych powinno się stać organizowanie tygodni kultury chrześcijańskiej, parafialnych dni kultury i innych przedsięwzięć kulturalnych na poziomie
lokalnym.
10. Jedną z form aktywności wiernych świeckich może stać się pełniejsze
przeżywanie odpustu parafialnego. Niewątpliwie jest to święto parafialne, ale może stać się również świętem kultury chrześcijańskiej. Można
wówczas zorganizować festyn, przedstawienie teatralne, koncert chóru
czy orkiestry, konkursy recytatorskie czy wokalne, wystawę fotografii
i plastyki, spotkanie z pisarzami czy artystami itp. Ważnym elementem
działań kulturalnych na terenie parafii jest pogłębienie znajomości historii środowiska i regionu.
11. Należy również pielęgnować już istniejące formy aktywności świeckich w organizowaniu życia religijnego. Obchodzone przez wiele środowisk zawodowych dni związane z patronem, na przykład uroczystości
związane ze św. Barbarą czczoną przez górników, św. Florianem czczonym przez strażaków, hutników i kominiarzy, św. Łukaszem czczonym przez służbę zdrowia oraz wieloma innymi patronami czczonymi
przez różne środowiska, są znakomitą okazją do pogłębienia więzi we
wspólnocie i przekazywania treści orędzia chrześcijańskiego. W środowiskach wiejskich należy przykładać duże znaczenie do organizowania
uroczystości związanych z etapami wegetacji w przyrodzie, które mogą
posiadać charakter religijny, na przykład przez błogosławienie pól we
Dokument roboczy: Wytyczne dotyczące apostolstwa katolików świeckich
43
wspomnienie św. Marka, modlitwę o błogosławieństwo dla pracujących
w rolnictwie w Dni Krzyżowe, uroczystości dożynkowe jako dziękczynienie za otrzymane błogosławieństwo Boże. Wierni świeccy mogą się
zastanawiać jak ubogacić istniejące tradycje poprzez organizowanie
festynów, spotkań, konkursów, występów artystycznych, prelekcji i innych form świętowania.
12. Turystyka stała się w naszych czasach zjawiskiem powszechnym. Powiększa ona obszary ludzkiej wrażliwości, otwiera nowe horyzonty,
może być poglądową lekcją braterstwa i solidarności. „Trzeba myśleć
o modelu turystyki, zdolnym promować prawdziwe poznanie wzajemne,
nie pomniejszając przestrzeni dla odpoczynku i zdrowej rozrywki”
(Encyklika Caritas in veritate, 61). Należy przypominać katolikom, że
podróże i wycieczki powinny być dla nich okazją do przeżywania powszechności Kościoła. Szczególną formą integrującą wspólnotę jest
uczestnictwo w różnych for-mach pielgrzymowania.
13. Sport i rekreacja rozwija ciało i ducha, uczy dzielności, wytrwałości,
aktywnego stosunku do życia, umiejętności zwyciężana i przegrywania.
Jest więc zjawiskiem, któremu powinna towarzyszyć życzliwość ludzi
Kościoła. Winni oni dostrzegać walory etyczne i stwarzać, w miarę
możliwości, warunki do uprawiania sportu. Przy parafiach należy organizować kluby sportowe, tworzyć boiska i sale, wspomagać duchowo
miejscowe kluby itp.
14. Wobec wzrastającej roli różnych form oddziaływania przez media,
zachęca się wiernych do aktywnego włączenia się w promocję odpowiedzialnego, zgodnego z Ewangelią korzystania z proponowanych
treści. „Zadaniem Kościoła – duszpasterzy i wiernych świeckich – jest
zdecydowane popieranie rozwoju prasy katolickiej i powiększanie zasięgu oddziaływania, jak również zachęcanie do jej czytania w celu
pogłębienia znajomości prawd wiary, nauki Kościoła oraz kultury religijnej” (Jan Paweł II, Przemówienie do trzeciej grupy biskupów polskich podczas wizyty ad limina apostolorum 1998, 5). Należy zadbać o
funkcjonowanie gazetek parafialnych, zakładanie i odnawianie parafialnych stron internetowych. Świeccy powinni angażować się w dyskusję
na portalach społecznościowych, prezentując stanowisko Kościoła w
omawianych zagadnieniach.
44
15. Funkcjonowanie wspólnot parafialnych opiera się na ofiarności wiernych, co wynika z przykazania kościelnego zobowiązującego ich do
wspierania wspólnoty Kościoła w potrzebach materialnych. Świadomość tej odpowiedzialności powinna obejmować Kościół powszechny,
diecezjalny i lokalny, jakim jest parafia. W skali Kościoła powszechnego szczególną troską należy otoczyć dzieła misyjne i charytatywne.
W skali diecezji troską wiernych powinno być otoczone Wyższe Seminarium Duchowne oraz funkcjonujące dzieła związane z duszpasterstwem młodzieży. W skali parafii odpowiedzialność materialna jest
zróżnicowana w zależności od posiadanych zasobów materialnych. Inne
potrzeby materialne przeżywają parafie budujące kościoły, inne troszczące się o zabytki. Inna jest problematyka troski materialnej o kościół
w parafii miejskiej, a jeszcze inna w parafiach wiejskich, gdzie jest
często kilka kościołów.
16. Cmentarze są miejscami, w których w szczególny sposób wyraża się
wiara w Zmartwychwstałego Chrystusa obwieszczającego zmartwychwstanie każdego umarłego człowieka. Wierni powinni otaczać troską
nie tylko groby swoich bliskich, ale mieć poczucie odpowiedzialności
za całość cmentarza parafialnego. Opieką należy otaczać kalwarie, krzyże, kaplice, figury przydrożne, a także ruiny dawnych świątyń i cmentarzy. W duchu ekumenicznego braterstwa, z poszanowaniem obowiązującego prawa, podobną troską należy objąć cmentarze i pomniki innych religii i wyznań.
Dokument przygotowała Komisja ds. Katolików świeckich
pod przewodnictwem ks. Jana Klinkowskiego
WYTYCZNE ODNOSZĄCE SIĘ
DO FORMACJI I SPOSOBÓW
ZAANGAŻOWANIA SIĘ KATOLIKÓW
ŚWIECKICH W GRUPACH, RUCHACH
I STOWARZYSZENIACH KATOLICKICH
1. Celem wspólnoty Kościoła jest doprowadzenie wszystkich wiernych do
pełni zbawienia. Na tej drodze obecny jest Chrystus w swoim słowie
i w życiu sakramentalnym. W Chrystusie świeccy realizują swoje powołanie do świętości. Na drodze ku świętości pomocą staje się formacja duchowa i doktrynalna. „Nie ulega wątpliwości, że w życiu każdego
człowieka, który jest wezwany do stałego pogłębiania zażyłości z Jezusem Chrystusem, wierności woli Ojca oraz oddania się braciom w miłości i sprawiedliwości, miejsce uprzywilejowane winna zajmować formacja duchowa” (Adhortacja Christifideles laici, 60). „Dzisiaj [również]
coraz bardziej odczuwa się pilną potrzebę formacji doktrynalnej katolików świeckich, nie tylko ze względu na naturalny proces pogłębiania
ich wiary, ale także na wymóg uzasadnienia tej nadziei, która w nich
jest, wobec świata i w obliczu jego poważnych i złożonych problemów.
Wynika z tego bezwzględna konieczność katechezy, dostosowanej do
wieku i różnych sytuacji życiowych, oraz bardziej zdecydowana chrześcijańska promocja kultury, jako odpowiedź na odwieczne pytania nurtujące człowieka i współczesne społeczeństwo” (Adhortacja Christifideles laici, 60). „Nadto świeccy, którzy idąc za swoim powołaniem,
wstąpili do któregoś ze stowarzyszeń lub instytutów uznanych przez
Kościół, niech starają się równocześnie wiernie zachowywać im właściwe szczególne znamię życia duchowego. Niech również wysoko
cenią kwalifikacje zawodowe, zmysł rodzinny i obywatelski i owe
cnoty, które odnoszą się do życia społecznego, to jest: uczciwość, ducha
sprawiedliwości, szczerości, łagodności, siły ducha, bez których nie
46
może istnieć prawdziwe życie chrześcijańskie” (Dekret Apostolicam
actuositatem, 4).
2. Biorąc pod uwagę konkretne powołania osób należących do kościelnego
stanu ludzi świeckich, należy uznać, że istnieje ogromna ilość odrębnych indywidualnych duchowości. Każda bowiem osoba ludzka jest
wezwana przez Boga „po imieniu” do spełnienia konkretnego zadania,
do którego realizacji jest odpowiednio wyposażona przez dary naturalne
i nadprzyrodzone. Uwzględniając tę autonomię duchowości poszczególnych członków Kościoła, należy także budować komunię. Ostateczną
racją, dla której gromadzą się chrześcijanie jest fakt, że uważają się za
zgromadzonych przez Chrystusa, powołanych i ustanowionych przez
Niego we wspólnocie.
3. Szczególnie ważnym elementem świeckiej duchowości jest uświęcenie
siebie przez pracę. Człowiek świecki trudząc się nad przekształcaniem
i udoskonalaniem świata przez pracę, wykonuje Boży nakaz: „czyńcie
sobie ziemię poddaną” (Rdz 1,28). Codzienne obowiązki człowiek powinien umieć łączyć z modlitwą. „Pomocy [modlitewnych] powinni
świeccy tak używać, aby przy należytym spełnianiu świeckich zajęć
wśród zwyczajnych warunków życiowych, nie oddzielali swego życia
od łączności z Chrystusem, ale umacniali się w niej, wykonując swoją
pracę według woli Bożej” (Dekret Apostolicam actuositatem, 4). Świeckim zaleca się: „czynny udział w świętej liturgii” (Dekret Apostolicam
actuositatem, 4). Jest to niewątpliwie środek najdoskonalszy, bo łączy w
sobie czytania duchowne, modlitwę ustną i w myślach oraz ofiarę, a
przez to przyczynia się do wzrastania miłości chrześcijańskiej. Centrum
życia duchowego świeckich powinno ogniskować się w Eucharystii,
która, właściwie przeżyta, staje się źródłem mocy ewangelizacyjnej.
4. Apostolstwo może być w pełni skuteczne tylko dzięki różnorodnej i pełnej formacji: ludzkiej, duchowej, intelektualnej (przygotowanie doktrynalne tj. teologiczne, etyczne, filozoficzne), pastoralnej, czyli praktycznej. Formacja do apostolstwa winna rozpoczynać się z początkiem wychowania dzieci i trwać przez całe życie. Pierwszą szkołą apostolstwa
jest rodzina. Następnymi po rodzicach w formowaniu do apostolstwa są
kapłani, zwłaszcza w katechezie i posłudze słowa. W końcu ruchy i stowarzyszenia świeckich. W nich bowiem ma miejsce formacja doktry-
Dokument roboczy: Wytyczne odnoszące się do formacji i sposobów…
47
nalna, duchowa i praktyczna. Przygotowanie do apostolstwa staje się
szczególnie palące w wieku dojrzałym. Różne formy apostolstwa wymagają także odpowiedniej formacji:
– świeccy winni być formowani do nawiązywania dialogu z innymi,
– świeccy winni przyswoić sobie zasady życia chrześcijańskiego, a przede wszystkim naukę społeczną Kościoła,
– świeccy winni zdobyć umiejętność życia w miłości chrześcijańskiej
i praktykowania postawy miłości i miłosierdzia wobec wszystkich potrzebujących.
Świeccy oddani apostolstwu mają do dyspozycji liczne formy pomocnicze: sesje, kongresy, konferencje, rekolekcje, ćwiczenia duchowe, dni
skupienia, pielgrzymki, zjazdy, książki, prasę katolicką, programy katolickie w radiu i telewizji.
5. Duchowość każdej grupy religijnej często rodzi się w trakcie wspólnej
działalności, najczęściej w oparciu o charyzmat założyciela. Istnieje
jednak duże niebezpieczeństwo zamykania się poszczególnych grup w
kręgach własnej duchowości, co przejawia się poprzez włączenie do
działalności wspólnoty tylko osób ze środowiska własnych znajomych
i przyjaciół. Członkowie ruchu czy stowarzyszenia czują się dobrze we
własnej grupie i gubią poczucie odpowiedzialności za ewangelizację
parafii. Wskazane jest zatem, aby oprócz formacji w ramach ruchów
i stowarzyszeń otwierać się na różne formy pogłębiania więzi z Chrystusem, które organizowane są w ramach duszpasterstwa ogólnego na
szczeblu parafii i diecezji. Znakomitą płaszczyzną współdziałania jest
Diecezjalna Rada Ruchów i Stowarzyszeń Katolickich.
6. Każde stowarzyszenie i ruch powinny dbać o właściwą formację intelektualną ludzi świeckich. Ośrodkiem centralnym kształcenia laikatu jest
Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu – studia w Legnicy. We
współpracy z tą uczelnią są organizowane różne formy kształcenia laikatu. W celu pogłębienia wiedzy religijnej laikatu, biskup legnicki erygował Diecezjalne Centrum Edukacyjne. Zaleca się, by członkowie grup,
ruchów i stowarzyszeń korzystali z form kształcenia organizowanych w
tym ośrodku. Członkowie wspólnot, a zwłaszcza liderzy, powinni przejść
przez formację biblijną, która jest oferowana w ramach programów
Dzieła Biblijnego realizowanego w diecezji legnickiej.
48
7. Powszechna formacja charytatywna powinna zawierać dwa istotne
elementy. Po pierwsze – musi ona kształtować w każdym chrześcijaninie postawę otwartości na potrzeby bliźnich, po drugie – postawę odwagi i dynamizmu w działaniu. To wychowanie do miłości czynnej należy
podejmować w Kościele i poprzez Kościół, który jako instytucja zbawcza dysponuje nie tylko środkami naturalnymi, ale również nadprzyrodzonymi. Trzeba przede wszystkim wskazać na inspirującą rolę Słowa
Bożego, na liturgię Kościoła oraz na autentyczne świadectwo. W zakresie formacji charytatywnej szczególnie ważnym zadaniem jest przygotowanie świeckich animatorów posługi charytatywnej.
8. W skali diecezji nad poszczególnymi grupami, ruchami i stowarzyszeniami czuwają prezbiterzy delegowani przez biskupa diecezjalnego.
Wspólnoty parafialne powinny aktywni włączać się w spotkania organizowane na szczeblu diecezjalnym i weryfikować swoją działalność w
oparciu o zalecenia kierowane przez przedstawicieli Kościoła. Na płaszczyźnie parafii proboszcz powinien ciągle czuwać nad nauczaniem we
wspólnotach i sądami wygłaszanymi przez członków poszczególnych
grup.
9. Szczególną troską duszpasterską należy otoczyć liderów poszczególnych
wspólnot. Od ich postawy, wiedzy i sposobu prowadzenia grupy zależy
w dużej mierze eklezjalność ruchów i stowarzyszeń. Należy zadbać o
ciągłą współpracę liderów z proboszczami oraz prezbiterami odpowiedzialnymi za powierzone im wspólnoty. Na płaszczyźnie diecezjalnej
należy umożliwiać stałą formację liderów oraz łączność z biskupem diecezjalnym poprzez cykliczne spotkania.
10. Każdy ruch i stowarzyszenie, uznane przez Kościół, posiada własną
specyfikę funkcjonowania, co najczęściej reguluje statut lub dokument
erygujący wspólnotę. Współpracę między ruchami koordynuje Rada
Ruchów i Stowarzyszeń oraz prezbiterzy odpowiedzialni na płaszczyźnie diecezjalnej za odpowiednie wspólnoty. W ramach parafii działalność tę koordynuje proboszcz. Jednak dla właściwego funkcjonowania
ewangelizacji środowiska parafialnego nie wystarcza koordynacja działań, ale konieczna jest forma wspólnego wypracowywania priorytetów
potrzeb środowiska lokalnego. Stowarzyszenie, ruch czy grupa modlitewna nie powinny koncentrować się tylko na własnych celach, stąd
Dokument roboczy: Wytyczne odnoszące się do formacji i sposobów…
49
warto określać wspólne cele dla wszystkich wspólnot w parafii. Wartym polecenia sposobem integracji różnych grup w ramach parafii jest
wspólne przeżywanie Eucharystii. Należy pielęgnować spotkania z okazji odpustu parafialnego, spotkania opłatkowe, wielkanocne i inne specyficzne dla lokalnej wspólnoty.
11. W przypadku mniejszych parafii proboszcz zobowiązany jest otoczyć
troską duszpasterską wszystkie grupy w parafii. W większych parafiach
może zlecić opiekę nad niektórymi grupami prezbiterom współpracownikom, starając się koordynować ich współdziałanie w parafii. Proboszcz może skorzystać również z pomocy odpowiedzialnych za odpowiednie ruchy i stowarzyszenia na szczeblu diecezjalnym. Członkowie
stowarzyszeń i ruchów w sposób sobie właściwy powinni czuć się odpowiedzialni za korzystanie z dóbr materialnych Kościoła.
Dokument przygotowała Komisja ds. Katolików świeckich
pod przewodnictwem ks. Jana Klinkowskiego
SPIS TREŚCI
Od Redakcji .............................................................................................. 3
Instrukcja na temat korzystania ze środków społecznego przekazu
i technologii informacyjnej w duszpasterstwie ........................................ 5
Statut Diecezjalnego Duszpasterstwa Młodzieży
Diecezji Legnickiej ................................................................................. 19
Statut Rady Parafialnej w diecezji legnickiej ......................................... 25
Wskazania pastoralne dotyczące małżeństw i rodzin
oraz poradnictwa rodzinnego ................................................................. 31
Wytyczne dotyczące apostolstwa katolików świeckich ......................... 39
Wytyczne odnoszące się do formacji i sposobów
zaangażowania się katolików świeckich w grupach,
ruchach i stowarzyszeniach katolickich ................................................. 45

biuletyn i synodu diecezji legnickiej nr 9

Transkrypt

Podobne dokumenty

Komunikat biskupa koszalińsko-kołobrzeskiego Edwarda Dajczaka

ŚWIETLICE PARAFIALNE - i synod diecezji legnickiej

„ZOMO na Legnickiej”

Komunikat Biskupa Kaliskiego dotyczący pomocy dla ofiar wydarzeń

Pelety w kosciele