Materiały dla wszystkich z Nadleśnictwa Ujsoły

Materiały dla wszystkich z Nadleśnictwa Ujsoły

"Przyroda nie zna nagrody ni kary, zna tylko konsekwencje". R. Ingersoll
Beskid Żywiecki to najwyższe pasmo Beskidów i drugie co do wielkości góry w
Polsce. Leży pomiędzy Przełęczą Zwardońską na zachodzie i Przełęczą Sieniawską na
wschodzie. Na północy graniczy z Beskidem Śląskim, Małym i Wyspowym. Dolina
Skawy oraz dolina Raby oddzielają go od Gorców. Południowymi stokami przebiega
granica państwa ze Słowacją i jednocześnie wododział bałtycko-czarnomorski.
Beskid Żywiecki jest objęty ochroną: Żywieckim Parkiem Krajobrazowym.
Zajmuje on ponad 35 tys. ha z czego 82% to Lasy. Park ma charakter górski: ponad 80
% jego powierzchni leży powyżej 500 m npm (w przedziale gór średnich), Pilsko
(1557m) wkracza w strefę gór wysokich.
W Beskidzie Żywieckim można wyróżnić kilka wyraźnych grup górskich:
Wielkiej Raczy (1236m), Pilska (1557m), Romanki (1366m), Babiej Góry (1725m) i
Policy (1369m).
Najwyższy szczyt Beskidu Żywieckiego - Babią Górę (1725m) objęto najwyższą
formą ochrony przyrody w Polsce – Parkiem Narodowym (Babiogórski Park
Narodowy), dodatkowo jest wpisany na listę UNESCO jako rezerwat biosfery.
Beskid Śląski składa się z dwóch pasm górskich, położonych po obu stronach
doliny Wisły w jej górnym biegu. Jedno to Pasmo Czantorii, drugie to Pasmo Baraniej
Góry (zwane też Wiślańskim), do którego zalicza się także masyw Klimczoka.
1
Najwyższy szczyt to Skrzyczne (1257m). Na stokach Baraniej Góry (1220m) bierze
swój początek Wisła, połączone potoki – Biała i Czarna Wisełka – uchodzą do Jeziora
Czerniańskiego. Z niego Wisła wypływa już pod swoją nazwą.
Beskid Śląski objęty jest ochroną: Parkiem Krajobrazowym Beskidu Śląskiego.
Powierzchnia Parku to ok. 38 tys. ha w tym Lasy zajmują 87 % powierzchni. Teren ten
należy do najbardziej interesujących pod względem florystycznym regionów Polski.
Charakterystyczną dla tej krainy rośliną jest: cieszynianka. Roślina ta wpisana jest do
Czerwonej księgi roślin zagrożonych wyginięciem. Lasy Beskidu zostały uznane za
Leśny Kompleks Promocyjny.
Beskid Mały jest najdalej na północ wysuniętym pasmem beskidzkim.
Rozciąga się pomiędzy Bramą Wilkowicką i Doliną Białej na zachodzie a doliną Skawy
na wschodzie. Pasmo jest dodatkowo przecięte na dwie nierówne części przez
przełom rzeki Soły. Zachodnia część, położona bliżej Bielska-Białej to pasmo Magurki
(909m) i Czupla (654m), zaś wschodnia, większa, to pasma Jaworzyny (861m),
Kocierza (884m) i Madohory (929m).
Beskid Mały to góry niskie, intensywnie urzeźbione dolinami licznych rzek i
potoków.
Beskid Mały jest objęty ochroną: Parkiem Krajobrazowym Beskidu Małego.
Powierzchnia to ok. 25 tys. ha w tym 54% to Lasy.
2
Nadleśnictwo Ujsoły w całości jest położone w Beskidzie Żywieckim w jego
zachodniej i środkowej części . Od południa i wschodu oraz w większej części od
zachodu lasy nadleśnictwa graniczą ze Słowacją. Granicą przebiega również Główny
Europejski Dział Wodny (Basen Morza Bałtyckiego oraz Basen Morza Czarnego).
Najważniejsze szczyty:
Wielka Racza (1236 m npm)
Wielka Rycerzowa (1226 m npm)
Lipowska, Rysianka (1324 m npm, 1322m npm)
Nadleśnictwo Węgierska Górka leży na terenie Beskidu Żywieckiego oraz
Beskidu Śląskiego. Od strony południa graniczy z Nadleśnictwem Ujsoły, od wschodu
z Nadleśnictwem Jeleśnia, od zachodu z Nadleśnictwem Wisła od Północy z
Nadleśnictwem Bielsko-Biała.
Najważniejsze szczyty leżące na terenie nadleśnictwa to:
Skrzyczne (1257 m npm – Beskid Żywiecki)
Romanka (1366 m npm – Beskid Żywiecki)
Barania Góra (1220 m npm – Beskid Śląski)
Lasy Nadleśnictwa Węgierska Górka wchodzą w skład: Leśnego Kompleksu
Promocyjnego „Lasy Beskidu Śląskiego”.
Leśny Kompleks Promocyjny to miejsca stworzone po to aby odwiedzający więcej
dowiedział się o lesie i współczesnym, polskim leśnictwie. Tam właśnie, korzystając z
licznych ścieżek edukacyjnych, dydaktycznych, wielu izb, muzeów leśnych, a nawet
czynnych przez cały rok zielonych szkół – można odkrywać leśne tajemnice.
Stworzono 10 LKP w całej Polsce, (min. Lasy Puszczy Białowieskiej, Lasy Janowskie,
Lasy Puszczy Kozienickiej). Zajmują one ok. 445 tys. ha. Wyodrębniono je tak, aby
reprezentowały rozmaite regiony przyrodniczo-leśne.
Nadleśnictwo Jeleśnia to nadleśnictwo położone na terenie trzech Beskidów:
Żywieckim, Małym i Makowskim (Średnim – niewielki obszar).
Nadleśnictwo graniczy z 5 Nadleśnictwami: Andrychów, Sucha Beskidzka, Ujsoły,
Węgierska Górka oraz Bielsko-Biała. Granicę południową Nadleśnictwa stanowi
granica państwa ze Słowacją.
Nadleśnictwo Jeleśnia jest nadleśnictwem typowo górskim, a tylko niewielka część
gruntów ma charakter podgórski. Na jego terenie znajdują się najwyżej w Polsce
położone lasy gospodarcze. Do najwyższych wzniesień leżących w zasięgu
nadleśnictwa należą:
 Madohora (Łamana Skała – 929 m npm) – Beskid Mały
 Czupel (934 m npm) – Beski Mały
 Pilsko (1557 m npm) – Beskid Żywiecki
 Trzy Kopce (1216 m npm) – Beskid Żywiecki
3
Beskid Żywiecki podobnie jak pozostałe Beskidy zbudowany jest ze skał osadowych .
Bardzo długo pozostawał obszarem dzikim. Szumiała tu prapuszcza karpacka, której
fragmenty możemy jeszcze do dziś podziwiać w kilku miejscach. Największym
bogactwem tego obszaru są lasy.
Las to najwyżej zorganizowany ekosystem lądowy, jest zbudowany z kilku
warstw roślinności z których warstwa drzew jest najważniejsza. Decyduje bowiem o
produkcyjności ekosystemu, tworzy jego strukturę i określa warunki życia wszystkich
innych organizmów.
4
Szata roślinna lasu wykazuje wyraźną strukturę warstwową. Najwyższą
warstwę, złożoną niekiedy z kilku poziomów, tworzą drzewa stanowiące drzewostan
(jednogatunkowy lub różnogatunkowy). Pod ich koronami rozwija się podszyt –
warstwa, w której skład wchodzą krzewy, oraz podrost – czyli drzewa, które nie
osiągnęły właściwej im wysokości. Trzecia, najniższa warstwa, zwana runem to
krzewinki, rośliny zielne, mchy, porosty i grzyby. Ponadto w lesie wyróżnia się
warstwę powierzchni gleby, zwaną ściółką leśną, tworzoną przez opadłe liście, igły,
gałązki, owoce, szyszki, nasiona i szczątki zwierząt, oraz warstwę podziemną w skład
której wchodzi gleba i jej mieszkańcy (nornice, krety, dżdżownice, nicienie.)
Wśród zwierząt, poza dużymi ssakami, w lesie żyją drobne ssaki, różne gatunki
ptaków, płazów i gadów, liczne bezkręgowce. Bogato reprezentowany jest świat
drobnoustrojów.
Określając, czym jest las – w ujęciu potocznym- możemy przedstawić go jako
wspólnotę żywych organizmów , w której wszystkie rośliny, grzyby, drobnoustroje są
od siebie uzależnione. W leśnej glebie rosną mchy, paprocie, krzewy, trawy, liczne
gatunki grzybów i, oczywiście, drzewa. Wszystkie te organizmy czerpią z niej wodę i
sole mineralne (fosforowe, sodowe, potasowe, wapniowe, magnezowe). Krety,
nornice, dżdżownice, nicienie spulchniają i przewietrzają glebę. Ilość soli mineralnych
zwiększa się w glebie dzięki opadłym liściom przetwarzanym na urodzajny humus
przez grzyby, drobnoustroje i inne organizmy. Ptaki niszczą owady, zjadają owoce i
roznoszą nasiona. Najważniejsze są jednak drzewa, gdyż to one dostarczają
składników odżywczych wszystkim organizmom należącym do wspólnoty. W procesie
fotosyntezy, za pomocą światła słonecznego, dwutlenku węgla pobieranego z
powietrza oraz wody czerpanej z gleby, produkują cukier. Ponadto, wydzielają tlen,
który jest produktem ubocznym fotosyntezy.
Lasy Ziemi dostarczają ok. 50% tlenu potrzebnego organizmom żywym.
Zmniejszają ilość dwutlenku węgla, który powstaje podczas procesów spalania.
Drzewa istnieją na Ziemi od ponad 300 milionów lat. Dzięki swym
przystosowaniom oraz osiąganym rozmiarom są osobliwością przyrody. Największymi
roślinami lądowymi są drzewa eukaliptusowe występujące w Australii. Osiągają one
wysokości rzędu 150 metrów!. Niewiele mniejsze są sekwoje – do 130 metrów.
Drzewa rosnące w klimacie umiarkowanym są nieco mniejsze, jodła dorasta do 75
metrów, dąb do 50 metrów, a buk do 40 metrów.
5
Aby osiągnąć taki wzrost, drzewa musiały pokonać wiele trudności:
 Korony drzew ważą wiele ton, lecz budowa drewna składającego się z
celulozy i ligniny umożliwia ich unoszenie się nad ziemią,
 Do liści znajdujących się w koronach musi dotrzeć woda, pobierana przez
korzenie z gleby, transportują ją naczynia, martwe komórki o grubych
ścianach tworzących wiązki,
 Pnie drzew przyrastają na grubość dzięki cienkiej warstwie tkanki
twórczej umiejscowionej na obwodzie pnia.
Funkcje lasu
Las spełnia różnorodne funkcje, min:
1. Produkcyjne
W pewnym sensie las to fabryka, wytwarza drewno i dziesiątki innych użytecznych
dla człowieka produktów. Można powiedzieć, że jest to jednak najczystsza i
najbardziej przyjazna środowisku fabryka na świecie. Drewno jest to produkt
ekologicznie czysty jak mało który, ponieważ powstaje z energii Słońca, dwutlenku
węgla, wody i składników mineralnych zawartych w glebie, stale krążących w
przyrodzie w cyklach obiegu materii. Drewno jako surowiec niemal doskonały
znalazło dziś w świecie ponad 30 tys. zastosowań. Domy, meble, mosty, słupy oraz
tysiące innych konstrukcji i urządzeń wykorzystują właściwości fizykochemiczne
drewna: wytrzymałość, lekkość, elastyczność i trwałość. Ogromną ilość drewna
zużytkowuje przemysł celulozowo-papierniczy. W samej Polsce rocznie jest to 6 – 7
mln m3 drewna. Z drewna produkuje się też węgiel drzewny, płyty wiórowe i
pilśniowe, stemple górnicze i wiele innych przedmiotów codziennego użytku. Warto
pamiętać, że także węgiel kamienny powstał z żyjących miliony lat temu drzew.
Oprócz produktów pochodzenia drzewnego, ludzie czerpią z lasów także inne dobra.
Należą do nich m.in. owoce leśne i grzyby, które stały się ulubionym „owocem” runa
leśnego. Lasy nazywane są również „zieloną apteką”, gdyż dostarczają wielu
gatunków ziół przydatnych dla rozwoju medycyny. Lista roślin służących człowiekowi
do rozmaitych kuracji jest długa, warto jednak wymienić choćby kilka z nich:
dziurawiec zwyczajny, dziki bez czarny, jałowiec pospolity, borówki, berberys
zwyczajny, kruszynę pospolitą czy miodunki.
W leśnym powietrzu znajduje się 50 - 70 razy mniej chorobotwórczych zarazków niż
w powietrzu miast. Sprawcami tego są między innymi olejki eteryczne wydzielane
przez drzewa, zwłaszcza iglaste. Naukowcy odkryli w tych olejkach blisko 1500
substancji chemicznych, działających bądź to bakteriobójczo, bądź uspokajająco czy
przeciwzapalnie.
6
2. Pozaprodukcyjne:
Ekologiczne - stabilizacja obiegu wody w przyrodzie, kształtowanie klimatu,
stabilizacja składu atmosfery i jej oczyszczanie, przeciwdziałanie powodziom,
lawinom, ochrona gleb przed erozją i stepowieniem, tworzenie warunków do
zachowania potencjału biologicznego wielkiej liczby gatunków, zapewnienie lepszych
warunków zdrowia i życia ludzi.
Najważniejszą funkcją lasów jest ochrona klimatu. Są one wielkimi fabrykami tlenu.
Rośliny w procesie fotosyntezy pobierają z powietrza dwutlenek węgla, a oddają
życiodajne dla reszty ziemskich organizmów O2. Jedna dorosła sosna „produkuje”
tlen niezbędny do życia trzech osób! Łącznie lasy Ziemi zaspokajają połowę
zapotrzebowania na tlen wszystkich ludzi i zwierząt, produkując go rocznie około 26
mld ton. Lasy także absorbują dwutlenek węgla - jeden hektar lasu wchłania rocznie
140-250 ton CO2.
Las może zatrzymać ogromną ilość wody. Leśne gleby i ściółka są chłonne niczym
gąbka i w czasie dużych opadów czy topnienia śniegów zatrzymują wiele wody,
oddając ją potem stopniowo. Chronią w ten sposób m.in. przed powodziami.
Kolejne zagrożenie, przed którym osłaniają nas lasy, to zanieczyszczenia
przemysłowe. Lasy są naturalnym filtrem, który osłania glebę i wody gruntowe przed
szkodliwymi związkami emitowanymi przez fabryki. Zbyt wielkich emisji lasy nie
zniosły i zaczęły wymierać. Czasem przybierało to formy katastrof ekologicznych, jak
np. w Sudetach, gdzie osłabione, na wpół martwe lasy zostały dobite przez owady. Na
szczęście nie wszędzie zamieranie lasów miało tak katastrofalny przebieg. Mimo to
dziś, na skutek zanieczyszczeń przemysłowych, blisko połowa polskich drzewostanów
uszkodzona jest w stopniu silnym lub średnim. Lasy pełnią także funkcję
wiatrochronną - zmniejszając kilkakrotnie siłę wiatru osłaniają osiedla ludzkie i
uprawy rolne.
3. Społeczne - kształtowanie warunków zdrowotnych i rekreacyjnych, wzbogacanie
rynku pracy, tworzenie różnorodnych form użytkowania lasu przez społeczność
lokalną, zagospodarowanie terenów zdegradowanych.
Znaczenie funkcji pozaprodukcyjnych stale rośnie, do tego stopnia, że niektórzy
naukowcy, próbując przeliczyć je „na pieniądze”, dochodzą do wniosku, że ich
7
wartość od kilku do kilkunastu razy przewyższa wartość efektów funkcji
produkcyjnych.
Chyba wszyscy lubimy spacery czy po prostu odpoczynek w lesie. Cisza, świeże
powietrze i piękno leśnych ostępów łagodzą nerwy skołatane coraz szybszym
tempem życia, pozwalają wypocząć. Na szczęście dla naszego zdrowia aktywny
wypoczynek na świeżym powietrzu staje się coraz modniejszy i powszechniejszy.
Można zatem powiedzieć, że lasy spełniają także funkcję rekreacyjną i turystyczną.
Coraz więcej osób chce korzystać z uroków lasów, szczególnie mieszkańcy miast,
pragnący się oderwać od szarych murów zanieczyszczonych osiedli. Dla spragnionych
bliższego kontaktu z naturą przygotowywane są co roku pola namiotowe i biwaki. Jak
grzyby po deszczu powstają w Polsce leśne ścieżki edukacyjne, na których przy okazji
spaceru można odkryć wiele tajemnic lasu. Polska stworzyła także unikatowy na skalę
europejską system leśnych kompleksów promocyjnych, których celem jest między
innymi krzewienie wiedzy o lesie.
Polska jest w europejskiej czołówce, jeśli chodzi o powierzchnię lasów. Lasy
zajmują prawie 30% terytorium kraju, rosną na obszarze 9,3 mln ha. Zdecydowana
większość to lasy państwowe, z czego 7,1 mln ha zarządzane jest przez Państwowe
Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe.
W Polsce lasów wciąż przybywa. Lesistość kraju zwiększyła się z 21 proc. w roku
1945 do 29,2 proc. obecnie. Od roku 1995 do 2011 powierzchnia lasów zwiększyła się
o 388 tys. ha. Podstawą prac zalesieniowych jest „Krajowy program zwiększania
lesistości", zakładający wzrost lesistości do 30 proc. w 2020 r. i do 33 proc. w 2050 r.
Lasy Polski są bogate w rośliny, zwierzęta i grzyby. Żyje w nich 65 proc. ogółu
gatunków zwierząt.
8
Polskie lasy zaliczają się do najbardziej palnych lasów Europy Środkowej. Jest to
skutek m.in. dużego udziału siedlisk borowych występujących na 52,6% powierzchni
lasów, dominacji sosny w składzie gatunkowym , wieku drzewostanów oraz
powszechnej dostępności lasów.
Potencjalne zagrożenie pożarowe lasów w Polsce dotyczy około 85% powierzchni, tj.
7,4 mln ha. Najbardziej podatnymi drzewostanami na powstanie pożarów jest las
poniżej 60 lat – w takich miejscach powstaje 65% pożarów w naszym kraju. Są to
najgroźniejsze pożary, gdyż w tego typu lasach występują najbardziej sprzyjające
warunki zarówno do powstania jak i rozwoju pożaru.
Dotyczy to przede wszystkim drzewostanów z bogatym runem leśnym i podszytami,
które to składniki przyczyniają się niejednokrotnie do przeistoczenia się pożarów
pokrywy gleby (pożar powierzchowny) w pożar całkowity(wierzchołkowy).
Zagrożenie pożarowe lasu w różnych porach roku
Największe zagrożenie pożarowe lasu występuje w okresie wczesnej wiosny, ze
względu na duże ilości łatwopalnych materiałów: opadłe listowie, chrust, sucha
roślinność dna lasu. W miarę rozwoju roślinności runa leśnego, zagrożenie pożarowe
lasu maleje. W miesiącach letnich trwa pełnia wegetacji roślin. Jednak, w wyniku
silnego promieniowania słonecznego, zagrożenie pożarowe lasu może wzrosnąć.
9
Utrzymujące się wysokie temperatury bez opadów powodują wysychanie ściółki i
roślinności dna lasu - wystarczy iskra aby spowodować pożar.
Okres jesienny z niższymi temperaturami i na ogół większymi opadami charakteryzuje
się mniejszym zagrożeniem pożarowym. Bardzo ważnym czynnikiem kształtującym
zagrożenie pożarowe lasu w poszczególnych porach roku są warunki pogodowe. Od
nich zależy podatność lasu na zapalenie. Największe znaczenie w ocenie zagrożenia
pożarowego mają:





opady,
prędkość wiatru,
natężenie promieniowania słonecznego,
temperatura powietrza,
wilgotność powietrza.
Co to są stopnie zagrożenia pożarowego ?
Na podstawie wilgotności ściółki sosnowej, wilgotności powietrza oraz współczynnika
opadowego leśnicy określają aktualny stopień zagrożenia pożarowego. W okresie od
1.04 do 31.10 pomiary dokonywane są codziennie i podawane do wiadomości Służb
Leśnych a w okresie szczególnego zagrożenia pożarowego również do radia i telewizji.
Wyróżnia się następujące stopnie zagrożenia pożarowego lasu:




0 - brak zagrożenia,
1 - zagrożenie małe,
2 - zagrożenie średnie ,
3 - zagrożenie duże
Po wystąpieniu 5 dniowego okresu, w którym wilgotność ściółki mierzona o godz. 9
była niższa niż 10% nadleśniczy wprowadza zakaz wstępu do lasu.
Lasy są przyporządkowane do następujących kategorii zagrożenia pożarowego:
I kategoria – lasy o dużym zagrożeniu pożarowym
II kategoria – lasy o średnim zagrożeniu pożarowym
III kategoria – lasy o małym zagrożeniu pożarowym
Lasy Nadleśnictwa Ujsoły należą do kategorii III – lasy o małym zagrożeniu
pożarowym.
10
Krótka charakterystyka poszczególnych przyczyn powstania pożaru:
1.
Nieostrożność dorosłych – pożary powstałe przy uprawianiu turystyki i
rekreacji ( szczególnie wokół dużych aglomeracji miejskich), pozyskiwanie owoców
runa leśnego oraz wykonywaniu czynności gospodarczych przez właścicieli i
użytkowników lasu, a także innej nieostrożności; bezpośrednią przyczyną tych
pożarów są najczęściej: palenie tytoniu, palenie ogniska, używanie grilla, spalanie
gałęzi, chrustu poeksploatacyjnego i pozostałości roślinnych, łamanie zakazów – np.
wjeżdżanie do lasu samochodem.. Katalizatory są umieszczone z reguły przy
podwoziu. Wjeżdżając samochodem na ściółkę leśną , na igliwie itp. samochód
osiada. Wystarczy, że dotknie igliwia – rozgrzany katalizator może mieć temperaturę
rzędu kilkuset st. C
2.
Nieostrożność nieletnich – pożary powstałe w wyniku braku możliwości oceny
ryzyka przy zabawach z ogniem; bezpośrednią przyczyną tych pożarów są najczęściej
palenie tytoniu, zabawa otwartym ogniem, palenie ognisk, używanie sztucznych ogni;
3.
Maszyny i urządzenia – pożary powstałe w wyniku eksploatacji bądź awarii linii
energetycznych, środków transportu drogowego lub szynowego; bezpośrednią
przyczyną tych pożarów są najczęściej: zerwanie przewodów elektrycznych pod
napięciem, iskrzenie układu wydechowego pojazdu samochodowego, kontakt
gorącego katalizatora układu wydechowego z materiałem roślinnym, iskrzenie układu
hamulcowego pojazdu szynowego, zerwanie elektrycznej trakcji kolejowej, zatarcie
osi wagonu kolejowego, iskry z parowozu.
4.
Wyładowania atmosferyczne – rzadka przyczyna w naszym kraju, gdyż
wyładowaniom z reguły towarzyszą opady deszczu;
5.
Przenoszenie się ognia z terenów nieleśnych – pożary powstałe na gruntach
nieleśnych, np. podczas wypalania traw;
6.
Umyślne podpalenia – pożary powstałe w wyniku podpaleń umyślnych oraz
przez osoby chore psychicznie (np. piromania); (najczęstsza przyczyna pożarów)
7.
Pozostałe – należą tu przyczyny, których przewidzenie od ww. grup jest
niemożliwe, np. pożary powstające w wyniku katastrof, ćwiczeń wojskowych,
testowania broni amunicji, magazynowanie broni i sprzętu wojskowego;
11
bezpośrednią przyczyną tych pożarów są: strzelania, bombardowanie i inne działania
z wykorzystaniem materiałów wybuchowych lub zapalających;
8.
Nieustalone – nie można ustalić przyczyn pożarów.
Ustalenia popożarowe dokonane zarówno przez Państwowe Gospodarstwo Leśne
Lasy Państwowe, jak i Państwową Straż Pożarną dały bardzo zbliżone do siebie wyniki
w poszczególnych grupach przyczyn pożarów. Dominującymi przyczynami są
podpalenia i nieostrożność dorosłych. Wysoki odsetek mają również przyczyny
zakwalifikowane jako nieustalone.
Od wielu lat główną przyczyną pożarów lasu w Polsce jest działalność człowieka,
który umyślnie powoduje ponad 95-99% wszystkich pożarów . Umyślne podpalenia
stanowią w Polsce od lat grupę o największym udziale w ogólnej liczbie pożarów.
Pożary lasów mają katastrofalne skutki ale nawet ogólnie tolerowane wypalanie traw
przynosi środowisku same straty:
 Pożar traw oznacza zniszczenie miejsc lęgowych wielu gatunków
gnieżdżących się na ziemi i w krzewach ptaków. Palą się gniazda już zasiedlone, a
zatem z jajeczkami lub pisklętami . Płomienie niszczą miejsca bytowania zwierzyny
łownej, m.in. bażantów, kuropatw, zajęcy, a nawet saren czy dzików. W pożarach
traw ginie wiele pożytecznych zwierząt kręgowych: płazy (żaby, ropuchy, jaszczurki),
ssaki (krety ryjówki, jeże, zające, lisy, borsuki, kuny, nornice, badylarki, ryjówki i inne
drobne gryzonie). Niejednokrotnie od palącego się poszycia gleby, zajmują się
torfowiska. Pożary torfu są wyjątkowo trudne do ugaszenia, mogą trwać nawet kilka
miesięcy. Torfowiska na regenerację potrzebują kilku tysięcy lat. Często pożar traw
przenosi się na sąsiadujące lasy, niszcząc bezpowrotnie cenne drzewostany. Spalony
las regeneruje się kilkadziesiąt lat.
 Wypalanie traw wyjaławia ziemię. Ziemia na „wypaleniskach” wbrew temu,
co sądzą zwolennicy wypalania traw staje się jałowa. Ogień hamuje asymilację azotu z
powietrza oraz proces gnicia pozostałości roślinnych, które tworzą urodzajną
warstwę gleby. Przy wypalaniu giną mrówki. Owady te zjadając resztki roślinne i
zwierzęce ułatwiają rozkład masy organicznej i wzbogacają warstwę próchnicy,
„przewietrzają” glebę. Jedna kolonia mrówek może zniszczyć do 4 milionów
szkodliwych owadów rocznie. W pożarach traw giną biedronki, zjadające mszyce.
Ogień uśmierca dżdżownice, które mają pozytywny wpływ na strukturę gleby i jej
12
właściwości. Płomienie i dym zabijają pszczoły i trzmiele, co powoduje zmniejszenie
liczby zapylonych kwiatów, a w konsekwencji obniżenie plonów roślin. Wypalona łąka
potrzebuje kilku lat na regenerację.
Podczas pożaru rośnie temperatura w glebie. Jeśli na powierzchni panuje
temperatura ok. 438 st. C, to na głębokości 3 cm temperatura wynosi 25.6 st. C a na
głębokości 7 cm – 17 st. C. Taka nagła zmiana temperatury powoduje zagładę
zwierząt
glebowych
niezbędnych
do
wytwarzania
próchnicy.
 Wypalanie traw stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi
Wysuszone trawy palą się bardzo szybko, wystarczy zmiana kierunku wiatru, żeby
pożar wymknął się spod kontroli i przeniósł na zabudowania. Co roku w pożarach
wywołanych wypalaniem traw giną ludzie. Inni tracą dobytek całego życia. Płonące
trawy w przydrożnych rowach oraz w pobliżu infrastruktury kolejowej to także
zagrożenie dla kierowców i podróżnych. Co roku dym z płonących nieużytków jest
przyczyną groźnych kolizji drogowych. Może powodować także zatrucia.
 Utrata dopłat bezpośrednich
Zakaz wypalania traw jest jednym z "Wymogów dobrej kultury rolnej". Rolnikowi,
który nie przestrzega zakazu, grozi zmniejszenie należnej wysokości wszystkich
rodzajów dopłat bezpośrednich o 3%. Jeśli zostanie stwierdzone, że rolnik wypalał
trawy na którymkolwiek z uprawianych przez niego gruntów, o tyle mogą być
pomniejszone jednolita płatność obszarowa, płatności do krów i owiec, a także
płatności rolnośrodowiskowe (PROW 2007 - 2013), pomoc na zalesianie gruntów
rolnych (PROW 2007 - 2013) oraz płatności z tytułu ONW.
Wypalanie traw to przestępstwo
Ustawa o ochronie przyrody i ustawa o lasach zabrania wypalania traw na łąkach,
pozostałości roślinnych na nieużytkach, skarpach kolejowych i rowach przydrożnych.
Sprawcy podpalenia grozi grzywna do 5 tys. zł, a w przypadku spowodowania pożaru
stanowiącego zagrożenie dla życia, zdrowia czy mienia, od roku do 10 lat więzienia.
13