Taneczne formy aktywności ruchowej

,, Taniec to niemy rytm, muzyka,
którą się widzi ...,,
Teofil Gautier
,,Taneczne formy aktywności ruchowej”
Program własny zajęć pozalekcyjnych
w Zespole Szkół Ekonomicznych im. A. i J. Vetterów
Lublinie
Opracowała: mgr Klaudia Krzos
nauczyciel mianowany wychowania fizycznego
w Zespole Szkół Ekonomicznych im. A. i J. Vetterów w Lublinie
Spis treści:
1. Wstęp
2. Zadania programowe
3. Uwagi o realizacji
4. Cele edukacyjne
cele ogólne
cele szczegółowe
5. Treści programowe
6. Procedury osiągania celów po realizacji całego programu
7. Przewidywane osiągnięcia
7. Warunki realizacji programu
• metody
• formy pracy
• formy organizacyjne
• środki dydaktyczne
• baza dydaktyczna
8. Ewaluacja
9. Literatura pomocna w realizacji programu.
Wstęp
Brak ruchu w obecnych czasach jest następstwem szybkiego rozwoju
cywilizacyjnego. Szybki rozwój i postęp przyniósł wiele pozytywnych rozwiązań, ale równieŜ
wpłynął negatywnie na ogólny stan zdrowia społeczeństwa. Widać to we wciąŜ wzrastającym
tempie pojawiających i szerzących się chorób, zwanych obecnie ,,cywilizacyjnymi”.
Tryb Ŝycia, jaki narzuciły nam społeczeństwa doprowadza do rujnowania
krzewionych przez tysiące lat ideałów człowieka zdrowego. Słynne powiedzenie ,, w
zdrowym ciele zdrowy duch” stało się tylko hasłem przewodnim nielicznych jednostek,
pozostali w pogoni za cywilizacją nieświadomie stają się jej ofiarą.
Zatracając naturalne potrzeby ruchu doprowadzili do nieodwracalnych chorób
natury psychiczno-fizycznej: stres, choroby układu krąŜenia, układu kostnego
(skrzywienia), układu mięśniowego, otyłości i wiele innych, które dotyczą nie tylko
dorosłych, ale niestety dzieci i młodzieŜy równieŜ.
Program ten przygotowałam w oparciu o :
Wiedzę i umiejętności zdobytą podczas własnych doświadczeń, praktyki zdobytej
podczas uczestnictwa w zajęciach klubu tanecznego LIDER jako tancerka jak równieŜ
podczas warsztatów, kursów doskonalących z zakresu ruchu, tańca i muzyki.
Dostępną literaturę na temat zajęć rytmiczno - tanecznych.
Doświadczenie i praktykę zdobytą podczas pracy z młodzieŜą w szkole.
Mam nadzieję, Ŝe program ten będzie pomocny w pracy z młodzieŜą i przyczyni się
do dbania przez młodzieŜ o swoje zdrowie, sprawność fizyczną, wyeksponuje rolę
ruchu tanecznego w ogólnym rozwoju młodzieŜy na etapie rozwoju szkolnego.
Uwagi o realizacji:
Program realizowany będzie przez cały rok szkolny trzy godz. tygodniowo z grupą
chętnych uczniów z Zespołu Szkół Ekonomicznych im. A. i J. Vetterów w Lublinie.
Metody, zasady i formy pracy będą uwzględniały ogólne załoŜenia podstawy
programowej wychowania fizycznego ( DZ. U. Nr 14, poz.129, luty 1999) i będą
dostosowane do aktualnych moŜliwości uczniów, poziomu sprawności i wydolności
fizycznej, wieku, zainteresowań uczestników zajęć pozalekcyjnych realizowanych w
ramach tego programu.
W trakcie realizacji programu naleŜy przestrzegać ogólnych zasad kształcenia i
wychowania:
Podmiotowego traktowania ucznia.
Integracji kształcenia i wychowania.
Łączenia teorii z praktyką
Aktywnego i świadomego udziału uczniów w procesie nauczania i uczenia się.
3
Jedynym lekarstwem i profilaktyką jest ruch, który stanowi podstawę rozwoju
uzdolnień muzycznych.
Udział w zespole np. tanecznym pomaga w zaspokajaniu naturalnych potrzeb
prezentowania siebie i swoich uzdolnień na forum szkoły. Nie beŜ znaczenia jest takŜe
promowanie aktywnego zdrowego stylu Ŝycia oraz kulturalnego i bezpiecznego spędzania
wolnego czasu. Ponadto terapeutyczna funkcja muzyki sprzyja kształtowaniu pozytywnych
postaw i cech osobowości młodego człowieka. Muzyka zaspokaja potrzebę przeŜyć
estetycznych, sprzyja i jest przyczyną bezinteresownych wzruszeń. Oprócz działania
relaksującego pobudza do podejmowania szybkich decyzji, kształci wolę a wykonywanie
poleceń w swobodnej, radosnej atmosferze łagodzi kompleksy, nieśmiałość i lęk.
Wychodząc naprzeciw zainteresowaniom młodzieŜy oraz aby zachęcić ją do
aktywnych form zajęć w czasie wolnym postanowiłam zaproponować chętnym dziewczętom
udział w pozalekcyjnych zajęciach muzyczno-ruchowych.
Własne doświadczenia z taką formą zajęć nabyte podczas prowadzenia lekcji
wychowania fizycznego oraz wiadomości i umiejętności zdobyte na kursach, warsztatach
pozwoliły mi opracować program zajęć pozalekcyjnych z ćwiczeń muzyczno-ruchowych.
Program ten moŜna wykorzystać w całości lub dostosować do zapotrzebowania i oczekiwań
grupy.
Moim załoŜeniem jest wskazanie wpływu muzyki i ruchu na pełniejszy i harmonijny
rozwój dziecka.
Cele ogólne :
Rozwijanie zainteresowań młodzieŜy róŜnymi formami aktywności
fizycznej.
Zachęcanie do aktywnego spędzania czasu wolnego.
Rozwijanie i doskonalenie sprawności ruchowej..
Udział w uroczystościach szkolnych.
Zadania programowe:
1. Dostarczenie wiedzy na temat róŜnorodnych form spędzania czasu i
przygotowanie młodzieŜy do korzystania z tych form.
2. Zapewnienie warunków do rozwoju zainteresowań uczennic poprzez zajęcia
pozalekcyjne (rozbudzenie zainteresowań i zachęcenie do uczestnictwa w
kole tanecznym).
3. Dokonywanie oceny postawy ciała i poziomu sprawności ucznia.
4. Stymulowanie i umoŜliwienie uczniom podejmowania aktywności ruchowej i
wyraŜania własnych przeŜyć w zabawach, grach i tańcach.
5. Tworzenie warunków do doskonalenia aktywności relaksacyjno-zdrowotnej
oraz aktywności estetyczno - tanecznej.
6. Kształtowanie nawyków dbania o swoje zdrowie.
Cele szczegółowe :
Przygotowanie uczestników do świadomego korzystania z dorobku
rodzimej kultury muzycznej.
Zapoznanie uczennic z podstawowymi wiadomościami dotyczącymi
tańców-rozwój wiadomości i umiejętności pozwalających na udział w
poznawanych układach tanecznych.
4
Praca nad swoją sprawnością – dbanie o utrzymywanie prawidłowej
postawy ciała, akceptacja siebie jako uczestnika grupy tanecznej,
umiejętności rozwiązywania problemów w grupie tanecznej.
PrzybliŜanie zasad zachowania się wobec siebie w róŜnych sytuacjach –
zasady savoire – vivreu na co dzień.
Poznawanie róŜnych form aktywności fizycznej.
Uświadomienie sobie celowości pracy nad sobą – wdraŜanie do
zachowań prozdrowotnych.
Rozwijanie poczucia rytmu i estetyki ciała.
Rozwijanie wraŜliwości na muzykę i kształtowanie ekspresji twórczej.
Kształtowanie umiejętności tańców integracyjnych. – rozwijanie
kreatywności ucznia.
Przekazanie wiedzy potrzebnej do rozwijania własnych zainteresowań
umoŜliwiającej poprawę swojej sprawności i sylwetki.
Kształcenie poczucia rytmu i formy.
Wyrabianie poczucia solidarności z grupą i współodpowiedzialności w
pracy zespołowej.
Wyzwalanie radości i optymizmu poprzez wspólne zabawy muzyczno –
ruchowe i tańce integracyjne.
Osiąganie zadowolenia i satysfakcji z własnych osiągnięć twórczych
Rozwijanie celowego i twórczego działania za pomocą środków
muzycznych
Promowanie zdrowego i aktywnego stylu Ŝycia.
PrzybliŜenie uczniom wiadomości o historii i pochodzeniu oszczególnych
tańców
W realizacji powyŜszych celów szczególną rolę odegra współpraca z dyrekcją
szkoły, rodzicami powierzonych mi uczennic, wychowawcami klas, w których będę
realizowała program.
Treści programowe:
Na zajęciach muzyczno-ruchowych prowadzonych podczas spotkań pozalekcyjnych
zamierzam realizować następujące treści:
Kształtowanie umiejętności i postaw, przekazywanie wiadomości umoŜliwiających poprawę
swojej sprawności i sylwetki
Zapoznanie uczniów z BHP na zajęciach tanecznych
WdraŜanie doodpowiedzialności za bezpieczeństwo swoje i współćwiczących
przy wykonywaniu ćwiczeń.
Elementy tańca ludowego, klasycznego, towarzyskiego, integracyjnego.
Aerobik (nowoczesne formy fitness obejmujące ćwiczenia, które są przede
wszystkim relaksem i przyjemnością
Podstawowe kroki do róŜnych form ruchowych.
Nauczanie poszczególnych elementów techniki wybranych tańców
traktowane jako środek podnoszący sprawność fizyczną, kształtujący
prawidłową postawę, rozwijający poszczególne grupy mięśniowe oraz
wyrabiający kondycję ruchową ćwiczących.
Techniki oddychania w czasie zajęć.
5
Aktywność relaksacyjno – zdrowotna pozycje wyjściowe do ćwiczeń,
gimnastyka przy muzyce, ćwiczenia kształtujące prawidłową postawę ciała,
rola rozgrzewki w czasie wysiłku fizycznego, ćwiczenia gibkościowe, :
zamachowe i stretching, proste techniki relaksacji.
Aktywność estetyczno – taneczna: ćwiczenia rytmiczne, zabawy
naśladowcze, improwizacje ruchowe przy muzyce, ćwiczenia estetyki ruchu,
krok podstawowy wybranych tańców.
Reaktywność emocjonalna – poznanie swoich moŜliwości, nauczenie się
opanowywania emocji, akceptacji siebie jako uczestnika grupy, nabycie
umiejętność rozwiązywania problemów w grupie tanecznej.
Wyrabianie poczucia rytmu, koordynacji, estetycznych nawyków ruchowych.
Rozbudzanie zdolności rytmiczno – tanecznych, harmonii i piękna ruchu,
wyzwalanie naturalnej ekspresji.
Rozwijanie motywacji do podejmowania samodzielnych działań na rzecz
harmonijnego rozwoju fizycznego
Ćwiczenia muzyczno – ruchowe: z przyborami (skakanki, wstąŜki, laski
gimnastyczne, hula – hop, piłka).
Ćwiczenia gimnastyczno – taneczne przy muzyce o Ŝywym, radosnym i
łatwym do zrozumienia charakterze.
Ćwiczenia relaksacyjne: stretching, joga, relaksacja.
Wykorzystywanie zasobu ćwiczeń rytmiczno – tanecznych oraz elementów
tańca nowoczesnego, klasycznego, ludowego, integracyjnego.
Wpływ ćwiczeń na zachowanie smukłej sylwetki, kondycji, energii oraz
dobrego samopoczucia.
UwraŜliwienie młodzieŜy na tempo i metrum.
Treść i rodzaj muzyki dostosowany do wieku, umiejętności i zainteresowań
uczestników.
Stwarzanie okazji do przeŜywania radości z aktywności ruchowej przy
muzyce.
Wyzwalanie pozytywnych emocji.
Rozwijanie śmiałości i odwagi.
Kształtowanie aktywności ruchowej poprzez rozwijanie inwencji twórczej
uczestników pozalekcyjnych zajęć muzyczno – ruchowych.
WdraŜanie do samodyscypliny, samooceny i samokontroli działania na rzecz
poprawy swojej sylwetki i swojego zdrowia.
Wypoczynek czynny i bierny- uświadomienie roli tańca jako jeden z form
aktywności ruchowej.
Stwarzanie okazji do pełnienia przez uczennice roli prowadzącej niektóre
ćwiczenia np. rozgrzewkę, ćwiczenia rozciągające itp.
Standardy wymagań umiejętności z zakresu ćwiczeń muzyczno – ruchowych przewidziane do
opanowania przez uczniów podczas zajęć pozalekcyjnych koła tanecznego.
Procedury osiągania celów:
•
•
•
Przygotowanie układów choreograficznych na okazjonalne imprezy szkolne i
pozaszkolne
Praca nad doskonaleniem techniki wykonywanych układów tanecznych
Prezentacja opracowanych układów na terenie szkoły i poza nią
6
•
•
•
•
•
•
•
Współzawodnictwo podczas przeglądów, konkursów szkolnych zespołów
artystycznych
Przygotowanie doboru propozycji doboru rekwizytów i projektu strojów,
zgodnie z charakterem układu
Analiza własnych układów tanecznych, poprzez wspólne oglądanie zdjęć i
nagrań z występów
Wspólny dobór muzyki i opracowanie układu choreograficznego
Próby tworzenia krótkich układów tanecznych przez uczniów podczas zajęć
Pokazy samodzielnie przygotowanych układów na zajęciach
Udział w mini konkursach tańca zorganizowanych podczas zajęć
Przewidywane osiągnięcia:
ZałoŜone osiągnięcia uczniów w zakresie wiedzy, umiejętności, postaw i zachowań:
W efekcie realizacji załoŜonego programu uczeń:
Zna i potrafi stosować zasady higieny (ubiór i higiena osobista).
Chętnie i aktywnie uczestniczy w pozalekcyjnych zajęciach rytmiczno – tanecznych.
Wie, jak moŜna wykorzystać muzykę do ćwiczeń, jak poŜytecznie spędzać czas
wolny.
Zna relaksacyjną funkcję muzyki i tańca – potrafi odpoczywać przy muzyce.
Dostrzega piękno oraz estetykę muzyki i tańca.
Potrafi odtworzyć róŜnorodne formy ruchu z wyobraźni i z pokazu, dostosować je do
rytmu ruchów współćwiczącego – tworzy własną koncepcję ruchową.
Porusza się w rytm muzyki i wykonuje układ ćwiczeń z przyborem.
Łączy pojedyncze tematy ruchowe w prosty układ ruchowy.
Wie, Ŝe ruch moŜe być sposobem przekazu informacji.
Dba o rozwój swoich zdolności ruchowych.
Wie, jakie jest znaczenie tańców dla kultury.
Kształci swoją wyobraźnię ruchową i inwencję twórczą.
Opanował wiedzę i umiejętności pozwalające na wybór form aktywności ruchowych,
zgodnych z własnymi potrzebami i zainteresowaniami.
Umie współpracować w zespole, odczuwa poczucie więzi i odpowiedzialności za
wspólną pracę.
Zna podstawowe kroki nauczanych tańców i układów muzyczno – ruchowych.
Potrafi zachować dyscyplinę wewnętrzną, wyraŜającą się gotowością do
wykonywania zadań.
Odczuwa potrzebę częstego kontaktu ruchu, ćwiczeń przy muzyce.
Wykazuje się dbałością o zdrowie, prawidłową postawę i estetyczną sylwetkę.
Zna i stosuje zasady bezpiecznego wykonywania ćwiczeń.
Umie przygotować i pokazać kroki układ muzyczny, improwizację ruchową do
dowolnego utworu muzycznego, oddając charakter i nastrój muzyki.
Wykonuje ruch w zmiennym tempie – indywidualnie i grupowo.
Zna tańce narodowe i towarzyskie.
Potrafi wykonać układ ćwiczeń aerobicu według inwencji nauczyciela.
Umie zaprezentować wybrany taniec integracyjny, ludowy, towarzyski, dyskotekowy.
WyraŜa gotowość do przeciwdziałania złym nawykom ruchowym.
Potrafi wykorzystać swoją wiedzę i umiejętności do rozwoju pozytywnych motywacji
kształtujących zachowania prozdrowotne teraz i na przyszłość.
7
Wie jak zorganizować i przeprowadzić wśród rówieśników zabawy, gry, tańce
integracyjne zachęcając ich swoim pogodnym nastawieniem i pozytywną postawą do
aktywności fizycznej.
Potrafi respektować i dostosować się do zasad i ustaleń obowiązujących w zespole
podczas zajęć.
Zna historię tradycję tańców swojego regionu.
Warunki realizacji programu:
Metody:
Metoda blokowa( całościowa) słuŜy do nauczania prostych kroków,
opartych na krokach bazowych, których nie zmieniamy. Wersja początkowa jest wersją
końcową. Najczęściej stosujemy ją w rozgrzewce lub w części głównej dla grupy
początkującej
Metoda połączeń-fragmentaryczna(indukcyjna) polega na rozłoŜeniu sekwencji
choreograficznej na czynniki pierwsze. Krok bazowy stopniowo utrudniamy, dochodząc do
kroku docelowego. Łączenie kroków docelowych to kolejny etap zajęć prowadzący do
stworzenia układu ćwiczeń
Metoda połączeń(tematyczna) róŜni się tym od poprzedniej, Ŝe ćwiczącym podaje
się kierunek ruchu juŜ w pierwszej fazie poruszania
Metoda cztery strony świata -nie jest to metoda lecz moŜliwość uatrakcyjnienia
zajęć wprowadzając do p-0rostej choreografii zmiany w przestrzeni. Zastosowanie metody
związane jest z poziomem grupy
1. Metody wpływu sytuacyjnego np. instruowanie, przydzielanie funkcji, rol.
2. Metody podające np.pogadanka, rozmowa, opis, opowiadanie, pokaz,
wykład, wykonywanie zadań ruchowych.
3. Metody poszukujące- dyskusja.
4. Metody audiowizualne- film, kaseta, bądź płyta z muzyką.
5. Metody poznawcze- obserwacja.
6. Metody aktywizujące- zabawowa, zabawowo – naśladowcza, bezpośredniej
celowości ruchu, ścisła – zadaniowa.
7. Metody nauczania ruchu- syntetyczna, analityczna, złoŜona (kompleksowa).
8. Metody odtwórcze (podające).
9. Metody twórcze (opowieści ruchowej, gimnastyki twórczej Rudolfa Labana,
metoda wiązania ruchu z muzyką).
Formy pracy:
1.
2.
3.
4.
5.
Ruch przy muzyce.
Tańce, układy muzyczne.
Układy ćwiczeń gimnastycznych z elementami tanecznymi.
Słuchanie muzyki.
Tworzenie układów tanecznych do muzyki.
8
Formy organizacyjne
1. Zajęcia pozalekcyjne z tańca
2. InstruktaŜ ćwiczeń dla chętnych do domu opracowane w formie broszur –
zestawy ćwiczeń utrwalające nauczany element ruchowy.
3. Rozmowy indywidualne z uczennicami uczęszczającymi na zajęcia
muzyczno – ruchowe.
4. Tworzenie atmosfery sprzyjającej realizacji treści programu poprzez
współpracę z rodzicami i innymi nauczycielami
Środki dydaktyczne:
Literatura pomocnicza, magnetofon, kasety, płyty z utworami muzycznymi,
rekwizyty do ćwiczeń, zabaw ruchowych, stroje, elementy scenografii, dekoracji.
Baza dydaktyczna:
Zajęcia pozalekcyjne z tańca odbywać się będą na terenie szkoły - sala
gimnastyczna.
Propozycje ewaluacji:
Co podlega ewaluacji;
• uŜyteczność- czy wiadomości i umiejętności są przydatne w Ŝyciu
• ciekawość- czy realizowany program wyzwala spontaniczną aktywność uczniów
i zainteresowania
• strategia- czy stosowane metody są skuteczne
• umiejętności uczniów
Narzędziami badawczymi będą;
Przeprowadzenie próby Ruffnera w celu sprawdzenia wydolności fizycznej oraz
skuteczności efektywności pracy na początku i na końcu prowadzonych zajęć.
Przeprowadzenie ankiety wśród młodzieŜy biorącej udział w pozalekcyjnych zajęciach
muzyczno – ruchowych i na temat walorów takiej formy zajęć w czasie wolnym,
analiza i opracowanie wyników ankiety.
Przygotowanie szkolnego konkursu tanecznego oraz pokazy wybranych choreografii
tanecznych na niektóre uroczystości szkolne i pozaszkolnego.
Obserwacja pracy oraz aktywność ucznia na zajęciach
9
Literatura pomocna w realizacji programu:
1. Aerobic dla wszystkich. Ćwiczenia gimnastyczne z muzyką. Praca zbiorowa pod red.
Bednarzowi. Nowak. Gorzów wielkopolski 1988.
2. Bednarzowi B., Młodzikowska M.: Tańce. Rytm Ruch Muzyka. Warszawa 1983
3. Ławrowska R.: Muzyka i ruch. Warszawa 1988
4. Grodzka – Kubiak E.: Aerobic czy fitness.
5. Gablanowski A.: Stretching w szkole.
6. Kuźmińska O.: Aerobic taniec i gimnastyka. Warszawa 1985.
7. Kuźmińska O.: Ćwiczenia gimnastyczne w rytmie tanecznym.
8. Młodzikowska M.: Formy muzyczno – ruchowe w szkolnym wychowaniu fizycznym.
9. Nowak M.: Gimnastyka przy muzyce w szkole. Warszawa 1985
10. Siedlecka B., Bliński W.: Taniec w edukacji dzieci i młodzieŜy.
11. Siemkowicz J.: Ćwiczenia muzyczno – ruchowe.
12. Skowrońska – Lebecka E.: Dzwięk i gest.
13. Muzyczna Pedagogika Zabawy w pracy z grupą. Część I ksiąŜka
+ płyta. Lublin 2002.
14. Tańce i zabawy dla grupy. KsiąŜka + płytach. Lublin 2002.
15. Program wychowania fizycznego Piotr Wróblewski DKOS 4015-87/02
10
KARTA EWALUACJI ZAJĘĆ TANECZNYCH
W skali od 1 do 5 (gdzie 5 to najwyŜsza nota) oceń następujące elementy zajęć zakreślając
ocenę.
1. Ogólna organizacja zajęć
1
2
3
4
5
2. Atrakcyjność zajęć
1
2
4
5
3. Urozmaicenie zajęć ruchowych i ćwiczeń
1
2
3
4
5
3
Odpowiedz na pytania podkreśl wybraną odpowiedź?
1. Czy zastosowany pokaz i objaśnienie ułatwia Ci przyswojenie nowych umiejętności?
tak
chyba tak
nie wiem
chyba nie
nie
JeŜeli odpowiedziałeś nie lub chyba nie to dlaczego?
.......................................................................................................................................................
2. Czy podoba Ci się muzyka na zajęciach?
tak
chyba tak
nie wiem
chyba nie
nie
3. Co przeszkadzało Ci na zajęciach?
.......................................................................................................................................................
4. Co zaproponowałbyś nowego aby zajęcia stały się bardziej atrakcyjne?
.......................................................................................................................................................
11
1
2