PRZEGLĄD STYLÓW

PRZEGLĄD STYLÓW
I. STAROŻYTNOŚĆ
ok. 3000 p.n.e.-ok. 600 n.e.
SZTUKA EGIPSKA ok. 3000-1000 p.n.e.
Świadectwa historyczne poświadczają istnienie państwa
starożytnych Egipcjan od około 3000 p.n.e. Na ten czas
przypada! już szczytowy rozwój kultury tego kraju, który
po 1000 p.n.e. zaczął chylić się ku upadkowi.
SZTUKA ASYRYJSKA ok. 1500-600 p.n.e.
SZTUKA WCZESNOCHRZEŚCIJAŃSKA ok. 200-ok. 600
Rozwijała się w basenie Morza Śródziemnego, na tere­
nie rzymskiego imperium, czerpiąc wzorce z antyku, ale
nadając im nową, religijną treść. Do edyktu mediolańskie­
go w 313 była tworzona w ukryciu.
Państwo asyryjskie stanowiło kontynuację starożytnego
Babilonu, powstałego ok. 3000 p.n.e. Wraz z powstaniem
SZTUKA BIZANTYŃSKA
Rozkwit w najstarszym okresie: 527-563; późniejszy
okres: 867-1056. Upadek po 1453. Gdy Rzym w czasach
państwa asyryjskiego w połowie II tysiąclecia p.n.e. rozwi­
cesarstwa osiągnął szczyt rozwoju kultury klasycznej,
jała się też sztuka asyryjska, której apogeum przypadało na
panowanie Aszurnasirpala III (884-859), Salmanasara III
w Bizancjum pod wpływem chrześcijaństwa rozwijała się
nowa sztuka. Posługiwała się znanymi formami rzymski­
(859-824) i Sargona II (722-705).
mi, wypełniając je nową treścią.
SZTUKA PERSKA ok. 700-300 p.n.e.
OKRES WCZESNOGERMAŃSKI. CZASY WĘDRÓWKI
Rozwój sztuki perskiej datuje się na okres od ok. 700 do
LUDÓW epoka brązu - VII w.
334 p.n.e. Szczyt rozwoju osiągnęła za Dariusza I i w krót­
kim czasie po zakończeniu jego panowania.
brązu i żelaza. U schyłku starożytności i w pierwszych
SZTUKA INDYJSKA od ok. 250 p.n.e.
wiekach naszej ery Germanie przemieszczali się z półno­
cy na południe Europy, zajmując tereny zachodniego ce­
Na początku II tysiąclecia p.n.e. jeden z odłamów Ariów
przewędrował na Półwysep Indyjski. Najstarsze zachowane
budowle i rzeźby pochodzą z czasów dynastii Maurjów, któ­
rych najbardziej znaczącym władcą był Aśoka, panujący
w latach 272-232 p.n.e.
SZTUKA GRECKA ok. 600-100 p.n.e.
W całej starożytności najbogatszą spuściznę artystyczną
pozostawiła światu sztuka grecka. Częściowo była to oryginal­
na twórczość Hellenów, a częściowo kontynuacja motywów
staroorientalnych. Najdoskonalsza faza twórczości artystycz­
nej Greków przypadła na czasy Peryklesa (468-429 p.n.e.)
Sztuka plemion germańskich rozwijała się w epoce
sarstwa rzymskiego.
CZASY WIKINGÓW koniec VII w.-poł. Xl w.
Rzemiosło skandynawskie w czasach wypraw wikin­
gów osiągnęło wysoki poziom i wypracowało oryginalną
ornamentykę.
II. ŚREDNIOWIECZE
ok. 700-ok. 1500
WCZESNE ŚREDNIOWIECZE VII-XI w.
Po upadku cesarstwa zachodniorzymskiego w 476
i wielkiej wędrówce ludów w VII w. powstały w Europie
silne organizmy państwowe. W 800. Karol Wielki, władca
SZTUKA RZYMSKA ok. 100 p.n.e.-ok. 300 n.e.
Sztuka rzymska wykorzystywała elementy sztuki grec­
kiej. W architekturze i zdobnictwie Rzymianie wypraco­
wali charakterystyczne własne formy i doszli do wielkiej
perfekcji.
http://d-nb.info/1047114186
państwa Franków, koronował się na Cesarza rzymskiego.
W czasach karolińskich kwitła architektura i sztuka, roz­
wijało się iluminatorstwo i złotnictwo.
PRZEGLĄD STYLÓW
SZTUKA MAURÓW 711-ok. 1500
Rozprzestrzenianie się islamu spowodowało, że w krajach
arabskich pojawił się w sztuce nowy styl, który nie pozostał
szym, bardziej indywidualnym metodom tworzenia. Rozpoczął
się on już w pierwszej ćwierci XV stulecia we Włoszech. Cenne
inspiracje przynosił odkrywany na nowo antyk - i to połączenie
bez wpływu na sztukę Zachodu. W 711 muzułmańscy Mauro­
indywidualizmu z fascynacją starożytnością wytworzyło nową
wie pokonali chrześcijańskich Wizygotów i zajęli Hiszpanię,
gdzie odtąd kwitła ich sztuka. W XIII i XIV w. osiągnęła ona
formę sztuki, nazywaną renesansem, czyli odrodzeniem kla­
sycznej starożytności.
najpełniejszy rozwój, ale pozostała ograniczona terytorialnie.
RENESANS WŁOSKI XV-XVI w.
SZTUKA ROMAŃSKA ok. 900-1250
Pod wpływem szerzącego się chrześcijaństwa tradycyjne
północne formy artystyczne stopiły się na terenie Niemiec
z formami późnego cesarstwa rzymskiego. Powoli wykształ­
cił się nowy styl, określany jako styl romański (panował od
ok. 900). Apogeum jego rozwoju przypada ok. 1150.
Wczesny: XV w.
Dojrzały: 1500-1520
Późny: 1520-ok. 1550
RENESANS FRANCUSKI ok. 1500-1650
Wczesny: Ludwik XII i Franciszek 1,1498-1547
Dojrzały: od Henryka II do Henryka IV, 1547 do 1610
ROMANIZM NORDYCKI ok. 1100-1300
SZTUKA ROSYJSKA X-XV w.
Wpływy orientalne nadały specyficzny charakter stylo­
wi bizantyńskiemu w Rosji, gdzie stał się on stylem naro­
dowym i niezależnie od wpływów Zachodu przetrwał aż do
czasów najnowszych jako najchętniej stosowany ludowy
środek wyrazu.
SZTUKA GOTYCKA od poł. XII w. do ok. 1500
Późny: Ludwik XIII, 1610-1643
RENESANS NIEMIECKI po 1500-pocz. XVII
Wczesny: 1. poł. XVI w.
Dojrzały: 2. poł. XVI w.
Późny: koniec XVI w. i pocz. XVII w.
RENESANS NIDERLANDZKI ok. 1500-1600
Wczesny: 1500-1560
Dojrzały: 2. poł. XVI i pocz. XVII w.
Za kraj pochodzenia gotyku uchodzi Francja. Za sprawą
wypraw krzyżowych oraz ruchu monastycznego ta typowo
RENESANS PÓŁNOCNY: koniec XVI w.-l. poł. XVII w.
północna sztuka rozprzestrzeniła się na cały świat zachodni.
Wczesny: koniec XVI w.
Na terenie Niemiec i Anglii wykształciła właściwą dla cha­
Dojrzały i późny: 1. poł. XVII w.
rakteru tych krajów specyficzną postać.
RENESANS W HISZPANII I PORTUGALII 2. poł. XVI w.
SZTUKA CHIŃSKA od ok. 3000 p.n.e.
Chiny miały wpływ na kulturę całej wschodniej Azji.
Sztuka chińska wskutek zmiennych dziejów tego obszaru za­
chowała się jedynie we fragmentach. Etapy jej rozwoju okre­
śla się nazwami poszczególnych dynastii i w ten sposób dzie­
RENESANS ANGIELSKI 1558-1688
Wczesny: panowanie królowej Elżbiety, 1558-1603
Dojrzały: panowanie Jakuba I do końca panowania
Jakuba 11,1603-1688
li się je na epoki. Sztuka chińska i sztuka japońska pojawiły
się w Europie na większą skalę w XVIII w. i wywarły silny
BAROK FRANCUSKI poł. XVII w. do pocz. XVIII w.
wpływ na ornamentykę rokoka (porcelana).
(Ludwik XIV)
Około poł. XVI w. zrodził się we Włoszech ruch traktują­
SZTUKA JAPOŃSKA od ok. 800
Japonia od początku podążała drogą, którą w sztuce wy­
tyczyły Chiny jako kraj o starszej tradycji kulturalnej. Opie­
rając się na tym dziedzictwie, potrafiła jednak stworzyć włas­
ne formy artystyczne. Dla Europy sztuka japońska miała
cy ściśle określone formy klasyczne jako nadmierne ograni­
czenie. Wymogi obrzędów kościelnych domagały się bogatszej
duże znaczenie w okresie secesji (drzeworyty).
III.
NOWOŻYTNOŚĆ
od ok. 1500
Ścisłe reguły, którymi kierować się mieli budowniczowie
średniowiecza, zburzył niepowstrzymany pęd ku swobodniej­
oprawy i większej swobody w zakresie ornamentyki, co osta­
tecznie doprowadziło do wykształcenia się stylu barokowego.
BAROK NIEMIECKI - BAROK AUSTRIACKI
koniec XVII do poł. XVIII w.
BAROK ANGIELSKI
Maria O i Wilhelm III Orański, królowa Anna: 1689-1714
Epoka georgiańska (Jerzy I Hanowerski, Jerzy II): do 1740
VIII
PRZEGLĄD STYLÓW
FRANCJA - STYL REGENCJI (Filip Orleański 1715-1723)
MEBLE RUSTYKALNE - koniec XVIII i pocz. XDC w.
Styl regencji jest stylem przejściowym; w dużym stopniu
stanowi kontynuację baroku.
BIEDERMEIER
ROKOKO FRANCUSKIE (styl Ludwika XV) 1725-1760
Po wojnach napoleońskich w Niemczech i Austrii za­
panował styl mieszczański, który rozwinął się wprawdzie
Rokoko jest przede wszystkim stylem zdobnictwa. Orna­
ze stylu empire, ale wzorców szukał w postępowej
ment staje się tu samodzielnym, podporządkowującym sobie
Anglii. Koniec tej ostatniej odmiany stylu klasycyzujące-
wszystko organizmem.
go (po Zopf i empire) przypada na 1848 rok. We Fran­
cji ten okres w sztukach zdobniczych nazywany jest
ROKOKO NIEMIECKIE 1730 do ok 1780
Ludwik Filip.
ROKOKO NIDERLANDZKIE 1730-1760
HISTORYZM (neostyle)
ROKOKO ANGIELSKIE (Chippendale) 1740-1780
LUDWIK XVI 1774-1792
i barokowe formy stylistyczne, czerpano też z innych sty­
lów historycznych. Ta tendencja po 1830 roku stała się po­
wszechną praktyką w poczynaniach artystycznych. Za rów­
NIEMIECKI ZOPFSTU (Ludwik XVI) 1770 do końca XVIII w.
noprawne wzorce uważano wszystkie style z przeszłości, ale
też wszystkie kultury. O ile wczesna faza nosiła pewne zna­
Już od końca XVIII w. zaczęto naśladować gotyckie
W ponownym zwrocie ku klasycyzmowi jego antykizujące
miona romantyczne, o tyle po 1850 roku, kiedy zakończył
formy mieszały się ze zbyt bogatymi formami rokokowej kultury
się czas eksperymentowania, dominowały formy wzorowa­
dworskiej, prowadząc do powstania nieco sztywnego stylu Zopf.
ne na przeszłości.
ANGLIA
Bracia Adamowie: 1760-1812
SECESJA
Pod koniec XIX w. przeciwko historyzmowi niemal
Hepplewhite: 1760-1786
Sheraton: ok. 1800
równocześnie zaczynają się buntować artyści Anglii, Fran­
cji, Belgii i Niemiec. Uważają, że jest nieprawdziwy, a na­
wet „niehigieniczny". Poszukują nowych, prostszych, ory­
EMPIRE (STYL CESARSTWA) - FRANCJA 1 NIEMCY
Za Napoleona I szczególne znaczenie zyskały style staro­
ginalnych środków wyrazu i form, a za wzór biorą tylko
naturę, wykorzystując przede wszystkim wijące się, miękkie
żytne, których formy w połączeniu z niektórymi formami
wzory floralne. Rozwijają się różne techniki rzemieślnicze,
z czasów Ludwika XVI stworzyły styl Pierwszego Cesarstwa
dzięki którym artyści próbują sprostać nowym wyzwa­
(empire, 1800-1815)
niom, rozpoczyna się produkcja na skalę przemysłową.