Stan cieków na terenie powiatu kamiennogórskiego w aspekcie
Transkrypt
Stan cieków na terenie powiatu kamiennogórskiego w aspekcie
Kamienna Góra dnia 19.09.2010 r. Informacja na Zarząd Powiatu Kamiennogórskiego Temat: Stan cieków na terenie powiatu kamiennogórskiego w aspekcie zabezpieczeń przeciwpowodziowych I. Charakterystyka zagrożenia powodziowego na terenie powiatu kamiennogórskiego Z wieloletnich analiz i obserwacji stanu wód, oraz w świetle badań, jakie prowadziło biuro projektów Hydroprojekt Wrocław do opracowania studium ochrony przed powodzią zlewni rzeki Bóbr wynika, że na niżej przedstawionych odcinkach powodowane są zagrożenia dla budowli, budynków i urządzeń hydrotechnicznych i tak: Dolina Bobru od zapory w Bukówce do Kamiennej Góry zalewana jest na szerokości 50 m, lokalnie do 100. Lokalne rozlewiska utworzą się w rejonie 258 km przy ujściu Żywicy (Opatówki). Na tym odcinku zalewane są trzy mosty gospodarcze w Bukówce, woda dochodzi do drogi Lubawka-Kamienna Góra. Lokalnie podtapiane są zabudowania w Bukówce, Błażkowej i Janiszowie. W Janiszowie zagrożenie stanowi mały ciek płynący między budynkami. W Kamiennej Górze- dzielnicy Daleszewo Górne zalewany jest jeden most gospodarczy zlokalizowany poniżej zabudowań, woda opiera się o drogę biegnącą wzdłuż brzegu Bobru. Na odcinku Kamienna Góra - Dębrznik zalew powodziowy ma szerokość od 100 do 350 m. Opiera się on na prawym brzegu o drogę Kamienna Góra - Dębrznik na długości 1,5 km. Przecieki obwałowań występują w Dębrzniku. Na odcinku Dębrznik - Marciszów zalew ma szerokość od 100 do 200 m. W Marciszowie zagrożona jest droga po prawej stronie doliny oraz nasyp linii kolejowej – rejon 248 km. Na odcinku Marciszów do granicy działania powiatu kamiennogórskiego zalew ograniczony jest wąską i głęboką doliną rzeki i osiąga maksymalnie szerokość do 100 m. Podtapiany jest most w Ciechanowicach i w Marciszowie. Zestawienie ilości zagrożonych gospodarstw: Ø wieś Janiszów 5 gospodarstw wymaga ewakuacji Ø dzielnica Daleszów Górny - 2 gospodarstwa wymagają ewakuacji miasto Kamienna Góra- 25 budynków wymaga ewakuacji. W tym: ul. Katowicka 7a/2.3 ul. Plac Browarowy 1/1.2 ul. Lubawska 18/1 ul. Ściegiennego 8/1.2 ul. Jana Pawła II 4/1 7a/1 ul. Nadrzeczna 4/1.3 ul. M . Fornalskiej 18/2 ul. Mała 1/1 3/1 Ø wieś Dębrznik - 8 gospodarstw wymaga ewakuacji, Ø wieś Marciszów - 11 gospodarstw wymaga ewakuacji, oraz zagrożone ujęcie wody dla Wałbrzycha Ø wieś Ciechanowice - 6 gospodarstw wymaga ewakuacji. Dolina Zadrny – W ekstremalnych sytuacjach powstają rozlewiska powyżej zbiorników przeciwpowodziowych o szerokości do 150 m, poniżej zbiorników przeciwpowodziowych Krzeszówek I i II około 250 m, do drogi Grzędy-Krzeszów rozlewa się na długości 800 m na szerokość 250 m. W Krzeszowie i Czadrowie lokalne rozlewiska sięgają 150 m. W Kamiennej Górze poniżej mostu przy ulicy Krzeszowskiej po lewej stronie tworzy się rozlewisko do 150 m. Na odcinku od mostu w dół lokalne rozlewiska przy ul. Kościuszki i na osiedlu Zadrna. Budynki Komunalne w m. Kamienna Góra Zadrna: ul. Tadeusza Kościuszki - 3/1.2, 8/1.2. 19/1, 31/1.2 44/1 45/1.2 60/1 82/1. ul. Leśna 1/1.2 3/1.2 5 5/1.2 ul. Stefana Okrzei 10/1 12c/1 12c/4.5 ul. Słoneczna 6/1 ul. Rossenbergów 2/2 ul. Armii Ludowej 1/1 ul. Wojska Polskiego 44/2 II. Działania ochronne Działania ochronne polegają na przygotowaniu się organizacyjno-technicznym, aby maksymalnie złagodzić skutki spływu wód powodziowych. Całkowita eliminacja zagrożenia powodziowego jest niemożliwa. Bóbr jest ciekiem II rzędu największym lewobrzeżnym dopływem Odry, długość całkowita rzeki 271,6 km, z czego w Polsce 269,6 km. Całkowita powierzchnia zlewni Bobru to 5876,1km². Powierzchnia zlewni do przekroju Marciszów wynosi 425,0 km². Na terenie powiatu kamiennogórskiego na rzece Bóbr od źródła do 250.6 km zlokalizowanych jest szereg odcinków wałów przeciwpowodziowych chroniących zabudowania i grunty przed zalaniem wielkiej wody. Obwałowania te chronią zabudowania Jawiszowa, Kamiennej Góry i Dębrznika. Obserwacje prowadzone są na wodowskazach w Kamiennej Górze, Błażkowej, Bukówce (IMGW) oraz Marciszowie (wodowskaz zamontowany przez UG Marciszów) L.p Wodo Km wskaz rzeki na rzece Nazwa wodowskazu 1 2 3 Kamienna Góra 436,08 Błażkowa 465,25 Bukówka 507,61 Bóbr Bóbr Bóbr 248,0 255,7 262,9 Rzędna zera wodows kazu Stan ostrzega wczy 1,20 1,50 1,50 Stan pogotowi a przeciwp owodzio wego 1,60 1,70 1,60 Stan Stopień zagrożenia alarmu I II III przeciw powodziow ego 200 200 200 200 210 210 240 230 250 250 260 270 Wydział Zarządzania Kryzysowego w 2010 roku wystąpił do Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej z wnioskiem o ponowne uruchomienie wodowskazu na 243,1 km rzeki Bóbr w miejscowości Sędzisław w gminie Marciszów (zlikwidowanego w 1992 roku ze względów oszczędnościowych). Obecnie funkcjonujące wodowskazy znajdujące się w miejscowościach Kamienna Góra na 248 km oraz w miejscowości Wojanów na 218 km, stanowią niewystarczające źródło informacji w systemie monitorowania sytuacji powodziowej na terenie powiatu kamiennogórskiego. Uruchomienie wodowskazu w Sędzisławiu miałoby bezpośredni wpływ na ocenę zagrożenia powodziowego w gminie Marciszów, a w szczególności w miejscowościach Marciszów, Ciechanowice oraz miejscowościach powiatu jeleniogórskiego: Janowice Wielkie, Trzcińsko i Bobrów. Na przestrzeni 5 km od Kamiennej Góry do Marciszowa, do rzeki Bóbr wpływają: Zadrna, Lesk oraz liczne potoki, które w sumie w normalnych warunkach dostarczają do Bobru ok. 50% wody, a w czasie gwałtownych opadów deszczu powodują znaczne podniesienie stanu wód w rzece i lokalne powodzie. Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Jeleniej Górze podejmuje decyzję w sprawie regulacji wypływu wody ze zbiorników retencyjnych Bukówka, Krzeszów I i II na podstawie odczytu na wodowskazie Wojanów, tymczasem fala powodziowa zasilona w/w dopływami zalewa już miejscowości Marciszów i Ciechanowice. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ze względu na brak środków finansowych w chwili obecnej nie ma możliwości realizacji tej inwestycji. Drugim ciekiem a zarazem największym w tej części zlewni Bobru jest jego prawobrzeżny dopływ Zadrna, płynąca z okolic Chełmska Śląskiego poprzez Krzeszów wpada do Bobru w Kamiennej Górze. Rzeka ta jest głównym odbiornikiem wód z kotliny Krzeszowskiej. Spływają nią wody ze wschodnich stoków Gór Kruczych /końska 810 m n.p.m./, Wzgórz Krzeszowskich i północnych krańców Gór Stołowych. Przepływy charakterystyczne wskazują na typowo górski charakter rzeki, znaczne wartości odpływów jednostkowych wskazują na duże zasoby zlewni i szybkie odpływy powodujące gwałtowne wezbrania powodziowe. W okresach bezdeszczowych występują głębokie niżówki. Te niekorzystne zjawiska w pewnym stopniu regulowane są zbiornikami suchymi Krzeszów I i Krzeszów II. W opracowanej 2003 roku Instrukcji Eksploatacji i Gospodarki Wodnej zbiorników przeciwpowodziowych Krzeszów I i Krzeszów II określono przepływ dozwolony poniżej zbiornika Krzeszów II na poziomie przepływu bezpiecznego dla koryta potoku Zadrna 12m³/s. Z obserwacji koryta rzeki można zauważyć, iż koryto z biegiem lat w skutek naniesienia mułu uległo wypłyceniu, a zachowanie dotychczasowych norm przepływu powoduje piętrzenie wody podtopienie pobliskich terenów. Aby w przyszłości zapobiegać takim sytuacjom należy podjąć działania zmierzające do oczyszczenia koryta potoku. Taki też wniosek został skierowany przez Starostwo Powiatowe do RZGW. W 2010 r. pracownicy RZGW przeprowadzili wizję terenową i stwierdzili, że koryto potoku Zadrna jest dobrym stanie technicznym, a wystąpienia wody związane są z lokalnym obniżeniem terenu. Mimo to przyznali rację, że przepustowość cieku nie jest wystarczająca dla wielkich przepływów wód. W latach 2010-2011 RZGW zrealizowało zadanie „Remont zabudowy regulacyjnej potoku Zadrna w km 0+820-1+601 w miejscowości Kamienna Góra”, które polegało na oczyszczeniu oraz konserwacji koryta potoku Zadrna. Informacje zawarte w Studium Ochrony Przed Powodzią Zlewni Rzeki Bóbr wskazują, jakie należy podejmować prace dla poprawy przepływu wód na poszczególnych ciekach. Zakreślono precyzyjnie strefy zagrożenie powodzią 10% i 1 % (10 i 100 letnich) na ciekach takich jak Bóbr, Lesk, Zadrna. Analizy dokonane przez biuro projektów wskazują również na konieczności budowy suchych zbiorników wodnych na cieku Świdnik w Starej Białce oraz cieku Lesk w Sędzisławiu. Budowa zbiorników dopełni bierną ochronę przeciwpowodziową dla całego obszaru powiatu kamiennogórskiego. Na terenie powiatu znajduje się zbiornik przeciwpowodziowy Ø Bukówka na rzece Bóbr. Pojemność zbiornika to 18 mil m3 wody. Na co dzień w zbiorniku, z różnych względów, zgromadzonych jest 10. ml m3. Zapas powodziowy to około 8 ml. m3 Szacuje się, że dzięki zbiornikowi następuje ok.40-50 % redukcji kulminacji fali powodziowej. Ø Suche zbiorniki Krzeszów I i Krzeszów II na potoku Zadrna o pojemności łącznej 1 milion m³. III. Instytucje odpowiedzialne z utrzymanie cieków wodnych Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych Wg. Rozporządzenia RM z dnia 17.12.2002 r. w sprawie śródlądowych wód powierzchniowych lub ich części stanowiących własność publiczną, Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych jest odpowiedzialny za śródlądowe wody powierzchniowe, istotne dla regulacji stosunków wodnych na potrzeby rolnictwa. Prawa właścicielskie ma tu Marszałek Województwa, jako zadanie z zakresu administracji rządowej wykonywane przez samorząd województwa. Na terenie województwa dolnośląskiego opiekę nad powyższymi ciekami posiada Dolnośląski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych. Łącznie na terenie powiatu występuje 57,7 km cieków oraz 5,2 km wałów przeciwpowodziowych. Wykaz cieków w poszczególnych gminach: Lubawka: - Nidka -Bącharzyna - Świdnik - Olszanica 4,2 km 4,9 km 2,2 km 0,8 km Kamienna Góra: - Olszanica 1,7 km - Świdnik 10,4 km - Białka 3,2 km - Bystrek 4,9 km - Jawiszówka 3 km - Łężec 3 km Marciszów: - Bobrek - Świdnik - Zakręta - Ostrężnik - Zimna 3 km 3,8 km 4,2 km 4,9 km 3,5 km Wykonane roboty konserwacyjno- budowlane w 2011 roku: 1. Konserwacja wałów przeciwpowodziowych przy rzece Bóbr w m. Ciechanowice, Marciszów, Dębrznik, Kamienna Góra, Jawiszów na dł. 5,2 km (koszt 21 179,02 zł brutto) 2. Konserwacja cieku Nidka w m. Lubawka i Bukówka na dł. 2,6 km (koszt 26 128,54 zł brutto) 3. Naprawa umocnień brzegowych i odbudowa koryta cieku Bystrek w m. Raszów na d ł. 220 m ( koszt 11 704,99 zł brutto) 4. Konserwacja cieku Zakręta w m. Marciszów, Ciechanowice na dł. 2,2 km (koszt 18 482,20 zł brutto) W trakcie robót: 1. Ciek Zimna w m. Sędzisław na dł. 1,49 km 2. Ciek Świdnik w m. Ogorzelec (naprawa stopnia nacieku i budowa nowych murów oporowych) 3. Ciek Łężec w m. Czadrów W trakcie przetargów na wykonanie prac: 1. Ciek Jawiszówka w m. Jawiszów 2. Ciek Olszanica w m. Olszyny, Chełmsko Śląskie, Błażejów 3. Ciek Ostrężnik w m. Ciechanowice, Pastewnik (mury oporowe) Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej Krajowy Zarząd Gospodarki wodnej jest właścicielem w stosunku do wód istotnych dla kształtowania zasobów wodnych oraz ochrony przeciwpowodziowej: - w potokach górskich oraz ich źródłach, - ciekach naturalnych, od źródeł do ujścia, o średnim przepływie z wielolecia równym lub wyższym od 2,0 m³/s w przekroju ujściowym, - w jeziorach oraz sztucznych zbiornikach wodnych przez które przep ływają cieki, - ciekach granicznych, - śródlądowych drogach wodnych. W tym roku realizowane są zadania min. w miejscowości Pisarzowice na potoku Żywica oraz w miejscowości Wieściszowice na potoku Mienica (naprawa muru oporowego na dł. 150 m). Dokładne informacje z realizacji prac remontowych przedstawi przedstawiciel Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej. W nowelizacji ustawy „Prawo wodne” ochronę przed powodzią prowadzi się z uwzględnieniem map zagrożenia powodziowego, map ryzyka powodziowego oraz planów zarządzania ryzykiem powodziowym. Wstępną ocenę ryzyka powodziowego przygotowuje Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej. Dla obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi wskazanych we wstępnej ocenie ryzyka powodziowego, sporządza się mapy zagrożenia powodziowego oraz mapy ryzyka powodziowego (KZGW). Po sporządzeniu w/w dokumentów RZGW przekazuje je min. starostom. Powstałe mapy należy uwzględnić w koncepcji przestrzennego zabudowania terenu. Na tej podstawie RZGW opracuje Plany zarządzania ryzykiem powodziowym.