PORÓWNAWCZE BADANIA EKSPOZYCJI ŚWIATOWEGO
Transkrypt
PORÓWNAWCZE BADANIA EKSPOZYCJI ŚWIATOWEGO
PORÓWNAWCZE BADANIA EKSPOZYCJI ŚWIATOWEGO DZIEDZICTWA KULTURY UNESCO NA ZANIECZYSZCZENIA MOTORYZACYJNE W ramach Studenckiego Koła Naukowego Ochrony Środowiska pod opieką prof. J.W. Dobrowolskiego od ponad trzydziestu lat prowadzone są jedyne w skali europejskiej badania zmian ekspozycji zabytków Krakowa, zaliczanych przez UNESCO do Światowego Dziedzictwa Kultury na zanieczyszczenia motoryzacyjne. Wskaźnikiem tych zanieczyszczeń jest średniodobowe stężenie NO2. Zanieczyszczenie powietrza jest najważniejszym źródłem skażenia środowiska przyrodniczego ze względu na szkodliwość i ilość emitowanych substancji oraz łatwość ich rozprzestrzeniania się. Ma ono niekorzystny wpływ na zdrowie ludzi, zwierząt i roślin, pogarsza stan gleby, wody oraz innych elementów środowiska przyrodniczego. Ponadto jest przyczyną przyspieszonej korozji materiałów i niszczenia budynków. Poza czynnikami niezależnymi od mieszkańców, wynikającymi z warunków geograficznych czy też czynników klimatycznych do głównych przyczyn wzrastającej degradacji jakości powietrza zalicza się: w okresie całego roku: transport samochodowy, a w okresie grzewczym: spalanie węgla w piecach domowych i kotłowniach oraz spalanie odpadów komunalnych w paleniskach domowych. Sieć pomiarowa obejmowała cztery punkty: po jednym punkcie pomiarowym przy Barbakanie (od strony ul. Basztowej) i Kościele Św. Krzyża (od strony ul. św. Krzyża) oraz z dwóch przeciwległych stron Zamku na Wawelu (od strony ul. św. Idziego i przy Smoku Wawelskim). Badania przeprowadzono w oparciu o metodę Amaya-Sugiura, która powstała w Japonii w połowie lat 70 – tych. Metoda ta polega na pasywnym monitoringu zanieczyszczeń poprzez ekspozycję próbników. Podczas ekspozycji zanieczyszczenia przenikają na drodze dyfuzji do wnętrza próbnika i są pochłaniane przez krążek absorbujący. Zawartość zaabsorbowanych przez krążek jonów azotanowych oznacza się w laboratorium. Najwyższe średnie stężenie NO2 stwierdzono przy Barbakanie, a najniższe obok Smoczej Jamy. Podobne badania przeprowadzono w Krościenku nad Dunajcem, Szczawnicy i Oświęcimiu. Porównując otrzymane wyniki Kraków odznacza się najwyższą średnią koncentracją ditlenku azotu. Praktyczne zastosowanie badań polegać może na odsunięciu tych miejsc od unikatowych budynków oraz wykorzystaniu bardziej ekologicznych środków transportu bądź paliw alternatywnych, a szczególnie biopaliw. Szkodliwy wpływ zanieczyszczeń na zabytki można dodatkowo ograniczyć poprzez wprowadzenie zakazu wjazdu do niektórych stref miasta, a także zwiększenie powierzchni i odpowiednie zagospodarowanie obszarów zieleni miejskiej. Uzyskane informacje przydatne są również dla zwiększenia skuteczności działań konserwatorów zabytków, którzy znając szczególnie narażone miejsca mogą skupić się na ich zabezpieczaniu. Badania wykorzystać można do stworzenia baz danych dotyczących rozkładów przestrzennych i trendów zmian zanieczyszczeń oraz do organizacji rozległych sieci pomiarowych, ze względu na niski koszt i nieskomplikowaną technologię tej metody.