Borowanie? Nie, dziękuję!

Ścieżki wiedzy| Magdalena Kurek
Borowanie? Nie, dziękuję!
Magdalena Kurek
Stomatologia mikroinwazyjna jest nową gałęzią stomatologii, która ma na celu zachowanie zarówno
zdrowych, jak i chorych tkanek zęba. Zapewnia ona nieinwazyjność zabiegu, tzn. pozwala na uniknięcie konieczności stosowania wiertła, dzięki czemu staje się przyjazna pacjentom, szczególnie tym
najmłodszym. Jedną z metod należącą do tego rodzaju stomatologii jest infiltracja żywicą, której
poświęcony jest niniejszy artykuł.
Próchnica zębów jest wieloprzyczynową i przewlekłą chorobą infekcyjną, wywoływaną przez
czynniki zewnętrzne – głównie przez bakterie i węglowodany [1, 2]. Bakterie kariogenne
(próchnicotwórcze) wraz z bezpostaciową substancją (matriks) tworzą na powierzchni zęba miękki
nalot, tzw. biofilm. Ślina człowieka zawiera liczne białka, m.in. prolinę, której N-koniec wiąże się
z powierzchnią zęba, natomiast C-koniec zostaje związany z komórką bakteryjną, wskutek czego
następuje kolonizacja bakterii. W wyniku przeprowadzonej przez mikroorganizmy fermentacji
beztlenowej cukrów, występujących w pożywieniu, powstają kwasy organiczne. Powodują one
obniżenie pH środowiska jamy ustnej, a tym samym demineralizację szkliwa, czyli transport jonów
wapniowych Ca2+ i jonów fosforanowych(V) PO43- do otoczenia [2, 3].
Zjawisko infiltracji żywicą w stomatologii oparte jest na wnikaniu światłoutwardzalnej żywicy
w głąb odwapnionej tkanki szkliwnej (czyli miejsc objętych próchnicą) dzięki działaniu sił kapilarnych.
Po spolimeryzowaniu, wewnątrz porów szkliwa, tworzy się przestrzenna sieć polimerowa, która
utrudnia wnikanie bakteriom kariogennym oraz produktom ich przemian metabolicznych. Dzięki
temu następuje zahamowanie rozwoju procesu próchnicotwórczego[4].
Infiltrant dentystyczny, czyli substancja na bazie żywic polimerowych, przede wszystkim
powinien wykazywać zdolność do wnikania w kanaliki szkliwa. Powinien również charakteryzować
się szeregiem właściwości, do których należą [5]:
 zdolność polimeryzacji do stanu stałego,
 odporność na działanie chemiczne i mechaniczne,
 brak interakcji z przyjmowanym pokarmem i lekami,
 odpowiedni wygląd kosmetyczny i estetyczny na powierzchni zęba,
 brak właściwości toksycznych dla jamy ustnej,
 bakteriostatyczność (hamowanie rozwoju bakterii).
Ponadto wskazane jest, aby charakteryzował się właściwościami fizykochemicznymi, takimi
jak: hydrofilowość, niska lepkość, niski kąt zwilżania i wysokie napięcie powierzchniowe,
umożliwiającymi penetrację w głąb szkliwa [5]. Jedynym - jak do tej pory – preparatem na rynku,
stosowanym jako infiltrant dentystyczny jest Icon firmy DMG (Hamburg, Niemcy).
Ścieżki wiedzy| Magdalena Kurek
Zestaw zawiera trzy strzykawki (rysunek 1) [6]:


Icon-Etch (wytrawiacz) – 15% kwas solny w zelu;
Icon-Dry (osuszacz) – 99% alkohol etylowy;

Icon-Infiltrant (własciwy infiltrant) – w swoim składzie
zawiera metakrylany, akrylany oraz inicjatory
polimeryzacji wolnorodnikowej.
Zabieg składa się z kilku etapów.
Na początku nanosi się Icon-Etch,
pozostawia go na 2 minuty, po czym
spłukuje wodą przez 30 sekund i suszy
strumieniem powietrza wolnym od oleju
i wody. Następnie powierzchnię zęba
dokładnie się osusza za pomocą IconDry, pozostawia się go na 30 sekund,
a następnie suszy powietrzem pod
ciśnieniem. Na końcu aplikuje się IconInfiltrant. Końcowy etap powtarza się
dwukrotnie, za każdym razem utwardzając lampą polimeryzacyjną. Pierwsza
warstwa infiltranta pozostaje na zębie
przez 3 minuty, druga przez 1 minutę,
natomiast utwardzanie prowadzi się
z każdej strony łącznie przez co najmniej
40 sekund [7].
Na rysunku 2 została przedstawiona
procedura nakładania preparatu Icon
Rysunek 1. Infiltrant dentystyczny Icon
z zastosowaniem końcówki do leczenia
ubytków na powierzchni proksymalnej
(międzyzębowej). W czerwonej ramce został zamieszczony rysunek końcówki stosowanej w przypadku ubytków na powierzchni przedsionkowej [7].
Technika infiltracji żywicą może
być stosowana tylko i wyłącznie w przypadku tzw. białych plam próchnicowych
– zmian próchnicowych obejmujących
jedynie demineralizację, bez uszkodzenia
szkliwa. Jest ona również skuteczna w leczeniu fluorozy, hipoplazji zębów, a także
w maskowaniu białych plam powstałych
na skutek uszkodzeń po leczeniu ortodontycznym, np. po noszeniu aparatu
ortodontycznego[8,9].
Ze względu na wiele zalet, ciągle
rośnie zainteresowanie wśród stomatologów oraz naukowców właściwościami,
zastosowaniem oraz opracowaniem nowych preparatów mających właściwości
infiltranta dentystycznego. Być może
dzięki temu możliwa będzie zamiana
„chirurgicznego” podejścia, na „biologiczne”, a wizyta u dentysty nie będzie już
przykrym doświadczeniem, zwłaszcza dla Rysunek 2. Procedura nanoszenia preparatu Icon [7]
dzieci.
Ścieżki wiedzy| Magdalena Kurek
Źródła:
1.
2.
Obersztyn A., „Próchnica zębów”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 1973.
Wójtowicz A., Malm A., „Mikrobiologiczne podłoże próchnicy w aspekcie jej profilaktyki”,
Mikrobiologia, 2009, 65, 5, 327 – 330.
3. Lachowicz L.,Turska E., „Biochemia jamy ustnej”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa,
2008.
4. Turska – Szybka A., Andrzejczuk M., Lewandowska M., Gozdowski D., Olczak
5. Kowalczyk D., „Infiltracja żywicą naturalnych plam próchnicowych na powierzchniach gładkich
zębów mlecznych – badania in vitro”, Dental Medical Problems, 2014, 51, 3, 308 – 317.
6. Kielbassa A.M., Műller A., Gerhard C.R., „Closing the gap between oral hygiene and minimally
invasive infiltration technigue of incipient (proximal) enamel lesions”, Quintessence
International, 2009, 40, 8, 663 – 681.
7. Karta charakterystyki preparatów: Icon-Etch, Icon-Dry, Icon-Infiltrant.
8. Instrukcja użycia preparatu Icon: http://pl.dmg-dental.com/produkty/infiltracja
prochnicy/icon/produkt/infiltrant-prochnicy-/?download=49 (odczyt 09.05.2015 rok).
9. Munoz M. A., Arana – Gordillo L. A., Gomes G. M., Gomes O. M., Bombarda N.
10. H. C., Reis A., Loguercio A. D., „Alternative Esthetic Management of Fluorosis and Hypoplasia
Stains Blending Effect Obtained with Resin Infiltration Techniques”, Journal of Esthetic and
Restorative Dentistry, 2012, 25, 1, 32 – 39.
11. Paris S., Schwendicke F., Dorfer C. E., Keltsch J., Meyer – Luckel H., „Masking of white spot lesions
by resin infiltration in vitro”, Journal of Dentistry, 2013, 41, 5, 28 – 34.