łożyska konstrukcyjne
Transkrypt
łożyska konstrukcyjne
ŁOŻYSKA KONSTRUKCYJNE elastomerowe wydanie 2, 2013 Szanowni Państwo, Firma Betomax Polska posiadając długoletnie doświadczenie w branży budowlanej, oferuje Państwu szeroki zakres akcesoriów mostowych takich jak: kotwy talerzowe i punktowe, wsporniki do szalowania gzymsów, elementy mocujące do wsporników lub pomostów oraz sprzętu budowlanego: wózki montażowe, formy stalowe, pojemniki na beton i materiały sypkie, kosze do transportu osobowego i podesty rozładunkowe. Oferta zawiera także łożyska konstrukcyjne wytwarzane zgodnie z obowiązującymi normami oraz posiadające oznakowanie CE. Jako szanująca się firma dokładamy wszelkich starań aby każdy dostarczany przez nas element był najwyższej jakości, spełniał wymogi bezpieczeństwa i był gwarantem wysokiej trwałości i niezawodności. Mamy nadzieję, że przekazując w Państwa ręce niniejszy katalog ułatwimy dokonanie wyboru właściwego rozwiązania technicznego. W przypadku dodatkowych pytań do Państwa dyspozycji pozostają wyspecjalizowani Przedstawiciele Handlowi oraz Doradcy Techniczni. Dziękujemy Państwu za zainteresowanie naszymi produktami i zapraszamy do współpracy. Betomax Polska S.A. Pozostałe zeszyty z tej serii: PRODUKTY DO BUDOWY MOSTÓW i sprzęt budowlany i łożyska elastomerowe wydanie 2, 2011 Okładka: Wiadukt na odcinku autostrady A1 Rusocin - Swarożyn 2 PODKŁADKI SPRZĘT BUDOWLANY wydanie 1, 2012 wydanie 1, 2012 spis treści 1. Łożyska elastomerowe n Informacje ogólne 5 6 n Podstawa obliczeń i doboru łożysk 14 n Formularz zapytania 18 2. Łożyska elastomerowe z konstrukcjami podtrzymującymi n Informacje ogólne n Przykłady wykonania łożysk elastomerowych z konstrukcjami podtrzymującymi 3. Łożyska elastomerowo-ślizgowe n Informacje ogólne n Typy łożysk 4. Zalecenia montażowe n Informacje ogólne 21 22 24 27 28 29 31 32 n Prace montażowe 33 n Wymiana łożysk konstrukcyjnych 34 5. Certyfikaty, referencje n Certyfikaty 35 36 n Referencje 37 n Lista referencyjna 39 6. Galeria 45 3 4 ŁOŻYSKA ELASTOMEROWE 5 Łożyska konstrukcyjne ŁOŻYSKA ELASTOMEROWE INFORMACJE OGÓLNE Oparcie elementów przejazdowych konstrukcji obiektów inżynierskich: mosty, wiadukty, kładki dla pieszych - realizowane jest najczęściej za pośrednictwem elementów elastycznych. Elementami takimi są łożyska elastomerowe. Odporność na obciążenia zapewnia wewnętrzne zbrojenie stalowymi płytami. Łożyska te wykonane są z kauczuku chloroprenowego CR lub naturalnego NR. Dzięki różnym typom łożysk możliwe jest spełnienie wszelkich wymagań stawianych im na obiektach inżynierskich. Zgodnie z PN-EN 1337-3 łożyska konstrukcyjne elastomerowe posiadają oznakowanie CE potwierdzające spełnienie przez producenta w tym wypadku firmę GUMBA GmbH szczegółowych wymagań wspomnianej normy. Certyfikat CE nadany łożyskom konstrukcyjnym elastomerowym firmy GUMBA GmbH przez jednostkę notyfikowaną w Unii Europejskiej MPA Stuttgart jednoznacznie potwierdza spełnienie wymogów normy PN EN 1337-3. Jest on dokumentem dopuszczającym wprowadzenie na rynek europejski, w tym polski, łożysk mostowych. przemieszczenie pionowe przemieszczenie poziome obrót statyczny Właściwości elastomeru umożliwiają, do pewnego stopnia, przesuw samego materiału oraz obrót poprzez deformację. W porównaniu do innych typów łożysk posiadają one szczególną zaletę - w wielu przypadkach można zrezygnować z kosztownej konstrukcji z elementami ślizgowymi. Jeśli przesuw wynikający z właściwości łożyska elastomerowego nie jest wystarczający dla danego przypadku, możliwe jest rozszerzenie zakresu funkcjonalności. UWAGA: Efektem błędów na etapie projektowania i doboru łożysk może być blokowanie się konstrukcji obiektu, parcie konstrukcji głównej na przyczółki i w konsekwencji pękanie ścian przednich, czołowych oraz ciosów podłożyskowych. Przewymiarowanie łożysk także powoduje nieprawidłowości, a w konsekwencji niepotrzebnie zawyża koszty budowy i eksploatacji konstrukcji. Każde łożysko elastomerowe posiada zwulkanizowaną naklejkę identyfikującą łożysko, która zawiera następujące informacje (zdjęcie poniżej): - numer certyfikatu CE, - norma według której wykonane jest łożysko, - logo producenta - numer łożyska 6 Typy łożysk Ze względu na sposób kotwienia rozróżniamy cztery podstawowe typy łożysk elastomerowych: Typ B(1), Typ C(2), Typ B/C(1/2) oraz Typ C-PSP(5). Typ B(1) – łożysko zbrojone niekotwione, składające się z co najmniej dwóch stalowych płyt jako zbrojenie. Spełnienie warunku minimalnego obciążenia oraz tarcie zapobiegają poślizgowi tego łożyska. Brak kotwienia ułatwia wymianę i serwisowanie łożysk. Typ B/C(1/2) – łożysko zbrojone jednostronnie kotwione. Zawulkanizowana blacha zewnętrzna zapobiega poślizgowi tego łożyska i stanowi dolną powierzchnię podporową elementu. Możliwa jest dowolna konfiguracja sposobu kotwienia łożyska: spawane kotwy, krążki zabezpieczające lub otwory gwintowane. W przypadku mostów kolejowych niezależnie od obciążeń zawsze należy stosować Typ B/C(1/2) Typ C(2) - łożysko zbrojone obustronnie kotwione. Zawulkanizowane blachy zewnętrzne (powierzchnie podporowe) zapobiegają poślizgowi tego łożyska. Podobnie jak w przypadku wcześniej opisanego typu, możliwa jest dowolna konfiguracja sposobu kotwienia łożyska: spawane kotwy, krążki zabezpieczające lub otwory gwintowane. Wymiana tego typu łożyska jest dość skomplikowana i wymaga dodatkowych operacji. spoina pierwotny typ C sytuacja montażowa łożysko pierwotne, sytuacja przed wymianą (nowe łożysko nie może być tak zamontowane) rozwiązanie: wymiana łożyska bez przesuwu z przyspawaną górną płytą Typ C-PSP(5) - łożysko zbrojone obustronnie kotwione. Zawulkanizowane blachy zewnętrzne żeberkowe (powierzchnie podporowe) zapobiegają poślizgowi tego łożyska. Wymiana tego typu łożyska jest dość skomplikowana i wymaga niszczenia nie tylko podlewki łożyska ale także części żelbetowej nad łożyskiem. 7 Łożyska konstrukcyjne ŁOŻYSKA ELASTOMEROWE Tabele z wymiarami łożysk standardowych GUMBA Typ B(1) Typ C(2) Typ C(5) Maksymalne dopuszczalne obciążenie pionowe Typ B/C(1/2) Maksymalny dopuszczalny kąt obrotu wokół osi wzdłużnej lub kąt obrotu dla łożysko osiowosymetrycznych Minimalny nacisk na łożysko zabezpieczający przed poślizgiem min. nacisk 2 ≥ 3N/mm min. nacisk < 3 N/mm2 Typ B(1) Typ C (2) i C (5) Obciąże- Wymiary Ilość Przesuw Wyso- Grubość Przesuw Grubość nie łożyska warstw +/kość +/łożyska elastoelastołożyska meru Typ 2 meru Nz,k axb n ex ex d d t kN 100 150 300 310 630 750 1000 mm 100x100 100x150 150x200 ø200 200x250 200x300 200x400 szt. mm Grubość łożyska Typ 5 d Grubość Przesuw Grubość Grubość elasto+/łożyska elastomeru meru t ex mm d Kąt obrotu t Ø mm rad/1000 1 7 14 10 - - - - - - - 4 2 11 21 15 7 42 32 10 9 31,5 12,5 8 3 14 28 20 11 49 39 15 12 38,5 17,5 12 4 16 35 25 14 56 46 20 15 45,5 22,5 16 5 18 42 30 16 63 53 25 17 52,5 27,5 20 6 - - - 18 70 60 30 - - - 24 1 7 14 10 - - - - - - - 3 2 11 21 15 7 42 32 10 9 31,5 12,5 6 3 14 28 20 11 49 39 15 12 28,5 17,5 9 4 18 35 25 14 56 46 20 16 45,5 22,5 12 5 21 42 30 18 63 53 25 19 52,5 27,5 15 6 23 49 35 21 70 60 30 22 59,5 32,5 18 7 25 56 40 23 77 67 35 24 66,5 37,2 21 8 27 63 45 25 84 74 40 26 73,5 42,5 24 9 28 70 50 27 91 81 45 28 80,5 47,5 27 10 - - - 28 98 88 50 - - - 30 1 9 19 13 - - - - - - - 3 2 15 30 21 11 49 39 16 13 39,5 18,5 6 8 3 20 41 29 17 60 50 24 19 50,5 26,5 9 12 4 26 52 37 22 71 61 32 24 61,5 34,5 12 16 5 30 63 45 28 82 72 40 29 72,5 42,5 15 20 6 34 74 53 32 93 83 48 33 83,5 50,5 18 24 7 36 85 61 35 104 94 56 36 94,5 58,5 21 28 8 - - - 37 115 105 64 - - - 24 32 Maksymalny dopuszczalny przesuw między elementami obiektu mosotowego 8 Typ B/C (1/2) Wysokość nieobciążonego łożyska 4 Tabele z wymiarami łożysk standardowych GUMBA Typ B(1) Typ C(2) Typ C(5) min. nacisk ≥ 3N/mm2 min. nacisk < 3 N/mm2 Typ B(1) Obciąże- Wymiary nie łożyska Nz,k axb Ilość warstw elastomeru n kN mm szt. 600 1300 900 1800 1200 Ø250 250x400 Ø300 300x400 Ø350 Przesuw +/ex Typ B/C(1/2) Typ C (2) i C (5) Typ B/C (1/2) Wyso- Grubość Przesuw Grubość Grubość Grubość Przesuw Grubość Grubość kość +/łożyska łożyska elasto+/łożyska elastoelasto łożyska -meru Typ 2 Typ 5 meru meru d t ex d mm d t ex mm 1 9 19 13 2 15 30 3 20 41 4 26 5 32 6 d Kąt obrotu t Ø mm rad/1000 - - - - - - - 3 4 21 11 49 39 16 13 39,5 18,5 5 8 29 17 60 50 24 19 50,5 26,5 8 12 52 37 22 71 61 32 24 61,5 34,5 10 16 63 45 28 82 72 40 30 72,5 42,5 13 20 37 74 53 34 93 83 48 35 83,5 50,5 15 24 7 40 85 61 38 104 94 56 39 94,5 58,5 18 28 8 43 96 69 41 115 105 64 42 105,5 66,5 20 32 9 46 107 77 44 126 116 72 45 116,5 74,5 23 36 10 - - - 46 137 127 80 - - - 25 40 1 9 19 13 - - - - - - - 2 3 2 15 30 21 11 49 39 16 13 39,5 18,5 4 6 3 20 41 29 17 60 50 24 19 50,5 26,5 6 9 4 26 52 37 22 71 61 32 24 61,5 34,5 8 12 5 32 63 45 28 82 72 40 30 72,5 42,5 10 15 6 37 74 53 34 93 83 48 35 83,5 50,5 12 18 7 43 85 61 39 104 94 56 41 94,5 28,2 14 21 8 46 96 69 44 115 105 64 45 105,5 66,5 16 24 9 50 107 77 48 126 116 72 49 116,5 74,5 18 27 10 52 118 85 51 137 127 80 52 127,5 82,5 20 30 11 55 129 93 53 148 138 88 54 138,5 90,5 22 33 24 36 12 - - - 56 159 149 96 - - - 1 11 24 16 - - - - - - - 2 19 39 27 15 56 46 22 17 47,5 24,5 8 3 27 54 38 23 71 61 33 25 62,5 33,5 12 4 34 69 49 31 86 76 44 33 77,5 46,5 16 5 42 84 60 39 101 91 55 40 92,5 57,5 20 6 50 99 71 46 116 106 66 48 107,5 68,5 24 7 55 114 82 52 131 121 77 53 122,5 79,5 28 8 59 129 93 57 146 136 88 58 137,5 90,5 32 9 63 144 104 61 161 151 99 62 152,5 101,5 36 10 66 159 115 64 176 166 110 65 167,5 112,5 40 4 9 Łożyska konstrukcyjne ŁOŻYSKA ELASTOMEROWE Tabele z wymiarami łożysk standardowych GUMBA Typ B(1) Typ C(2) Typ C(5) min. nacisk ≥ 5 N/mm2 min. nacisk 2 < 5 N/mm Typ B(1) Obciąże- Wymiary nie łożyska Nz,k axb Ilość warstw elastomeru n kN mm szt. 2400 1900 3000 2400 4050 10 350x450 Ø400 400x500 Ø450 450x600 Przesuw +/ex Typ B/C(1/2) Typ C (2) i C (5) Typ B/C (1/2) Wyso- Grubość Przesuw Grubość Grubość Grubość Przesuw Grubość Grubość elastokość +/łożyska łożyska elasto+/łożyska elastomeru łożyska Typ 2 Typ 5 meru meru d t ex d mm d t ex mm 3 27 54 38 23 4 34 69 49 5 42 84 60 6 50 99 7 55 114 8 59 9 63 10 3 d Kąt obrotu t Ø mm rad/1000 81 61 33 25 67,5 33,5 8 31 96 76 44 33 82,5 46,5 10 39 111 91 55 40 97,5 57,5 13 71 46 126 106 66 48 112,5 68,5 15 82 52 141 121 77 53 127,5 79,5 18 129 93 57 156 136 88 58 142,5 90,5 20 144 104 61 171 151 99 62 157,5 101,5 23 66 159 115 64 186 166 110 65 172,5 112,5 25 27 54 38 23 81 61 33 25 67,5 35,5 6 9 4 34 69 49 31 96 76 44 33 82,5 46,5 8 12 5 42 84 60 39 111 91 55 40 97,5 57,5 10 15 6 50 99 71 46 126 106 66 48 112,5 68,5 12 18 7 57 114 82 54 141 121 77 56 127,5 79,5 14 21 8 62 129 93 60 156 136 88 61 142,5 90,5 16 24 9 67 144 104 65 171 151 99 66 157,5 101,5 18 27 10 70 159 115 69 186 166 110 70 172,5 112,5 20 30 11 74 174 126 72 201 181 121 73 187,5 123,5 22 33 12 - - - 75 216 196 132 - - - 24 36 3 27 54 38 23 81 61 33 25 67,5 33,5 6 9 4 34 69 49 31 96 76 44 33 82,5 46,5 8 12 5 42 84 60 39 111 91 55 40 97,5 57,5 10 15 6 50 99 71 46 126 106 66 48 112,5 68,5 12 18 7 57 114 82 54 141 121 77 56 127,5 79,5 14 21 8 65 129 93 62 156 136 88 63 142,5 90,5 16 24 9 70 144 104 67 171 151 99 68 157,5 101,5 18 27 10 74 159 115 72 186 166 110 73 172,5 112,5 20 30 11 78 174 126 76 201 181 121 77 187,5 123,5 22 33 12 82 189 137 80 216 196 132 81 202,5 134,5 24 36 13 85 204 148 83 231 211 143 84 217,5 145,5 26 39 Tabele z wymiarami łożysk standardowych GUMBA Typ B(1) Typ C(2) Typ C(5) min. nacisk ≥ 5 N/mm2 min. nacisk < 5 N/mm2 Typ B(1) Obciąże- Wymiary nie łożyska Nz,k axb Ilość warstw elastomeru n kN mm szt. 2900 3600 4500 4100 5000 6300 Ø 500 Ø 550 500x600 Ø 600 Ø 650 600x700 Przesuw +/ex Typ B/C(1/2) Typ C (2) i C (5) Typ B/C (1/2) Wyso- Grubość Przesuw Grubość Grubość Grubość Przesuw Grubość Grubość kość +/łożyska łożyska elasto+/łożyska elastoelasto łożyska -meru Typ 2 Typ 5 meru meru d t ex d mm d t ex mm 3 27 54 38 23 4 34 69 49 5 42 84 60 6 50 99 7 57 114 8 65 d Kąt obrotu t Ø mm rad/1000 81 61 33 25 67,5 33,5 6 6 31 96 76 44 33 82,5 46,5 8 8 39 111 91 55 40 97,5 57,5 10 10 71 46 126 106 66 48 112,5 68,5 12 12 82 54 141 121 77 56 127,5 79,5 14 14 129 93 62 156 136 88 63 142,5 90,5 16 16 9 72 144 104 69 171 151 99 71 157,5 101,5 18 18 10 77 159 115 75 186 166 110 76 172,5 112,5 20 20 11 82 174 126 80 201 181 121 81 187,5 123,5 22 22 12 86 189 137 84 216 196 132 85 202,5 134,5 24 24 13 89 204 148 88 131 211 143 89 217,5 145,5 26 26 14 93 219 159 91 146 226 154 92 232,5 156,5 28 28 15 - - - 94 161 141 165 - - - 30 30 3 35 70 50 32 95 75 45 33 82,5 47,5 6 6 4 46 90 65 42 115 95 60 44 102,5 62,5 8 8 5 56 110 80 53 135 115 75 54 122,5 77,5 10 10 6 67 130 95 63 155 135 90 65 142,5 92,5 12 12 7 77 150 110 74 175 155 105 75 162,5 107,5 14 14 8 86 170 125 84 195 175 120 85 182,5 122,5 16 16 9 93 190 140 91 215 195 135 92 202,5 137,5 18 18 10 99 210 155 98 235 215 150 98 222,5 152,5 20 20 11 105 230 170 103 255 235 165 104 242,5 167,5 22 22 12 109 250 185 108 275 255 180 109 262,5 182,5 24 24 13 113 270 200 112 295 275 195 113 282,5 197,5 26 26 11 Łożyska konstrukcyjne ŁOŻYSKA ELASTOMEROWE Tabele z wymiarami łożysk standardowych GUMBA Typ B(1) Typ C(2) Typ C(5) min. nacisk ≥ 5 N/mm2 min. nacisk < 5 N/mm2 Typ B(1) Obciąże- Wymiary nie łożyska Nz,k axb Ilość warstw elastomeru n kN mm szt. 5800 6600 8400 7500 8500 9600 12 Ø 700 Ø 750 700x800 Ø 800 Ø 850 800x800 Przesuw +/ex Typ C (2) i C (5) 35 4 5 Typ B/C (1/2) Wyso- Grubość Przesuw Grubość Grubość Grubość Przesuw Grubość Grubość kość +/łożyska łożyska elasto+/łożyska elastoelastołożyska Typ 2 Typ 5 meru meru meru d t ex d mm 3 Typ B/C(1/2) d t ex mm 70 50 32 95 46 90 65 42 56 110 80 53 6 67 130 95 63 155 7 77 150 110 74 175 8 88 170 125 84 d Kąt obrotu t Ø mm rad/1000 75 45 33 82,5 47,5 6 6 115 95 60 44 102,5 62,5 8 8 135 115 75 54 122,5 77,5 10 10 135 90 65 142,5 92,5 12 12 155 105 75 162,5 107,5 14 14 195 175 120 86 182,5 122,5 16 16 9 98 190 140 95 215 195 135 96 202,5 137,5 18 18 10 105 210 155 103 135 215 150 104 222,5 152,5 20 20 11 112 230 170 110 255 235 165 111 242,5 167,5 22 22 12 118 250 185 116 275 255 180 117 262,5 182,5 24 24 13 123 270 200 121 295 275 195 122 282,5 197,5 26 26 14 127 290 215 126 315 295 210 127 302,5 212,5 28 28 15 131 310 230 130 335 315 225 131 322,5 227,5 30 30 3 41 79 59 38 104 84 54 40 91,5 56,5 6 6 4 54 102 77 50 127 107 72 52 114,5 74,5 8 8 5 67 125 95 63 150 130 90 65 137,5 92,5 10 10 6 79 148 113 76 173 153 108 77 160,5 110,5 12 12 7 92 171 131 88 196 176 126 90 183,5 128,5 14 14 8 104 194 149 101 219 199 144 103 206,5 146,5 16 16 9 115 217 167 113 242 222 162 114 229,5 164,5 18 18 10 124 240 185 122 265 245 180 123 252,5 182,5 20 20 11 131 263 203 129 288 268 198 130 275,5 200,5 22 22 12 138 286 221 136 311 291 216 137 298,5 218,5 24 24 13 144 309 239 142 334 314 234 143 321,5 236,5 26 26 14 149 332 257 147 357 337 252 148 344,5 254,5 28 28 Tabele z wymiarami łożysk standardowych GUMBA Typ B(1) Typ C(2) Typ C(5) min. nacisk ≥ 5 N/mm2 min. nacisk < 5 N/mm2 Typ B(1) Obciąże- Wymiary nie łożyska Nz,k axb Ilość warstw elastomeru n kN mm szt. 9500 12000 Ø 800 900x900 Przesuw +/ex Typ B/C(1/2) Typ C (2) i C (5) Typ B/C (1/2) Wyso- Grubość Przesuw Grubość Grubość Grubość Przesuw Grubość Grubość kość +/łożyska łożyska elasto+/łożyska elastoelasto łożyska -meru Typ 2 Typ 5 meru meru d ex t d mm d ex t d mm Kąt obrotu t Ø mm 3 41 79 59 38 104 84 54 40 4 54 102 77 50 127 107 72 5 67 125 95 63 150 130 90 6 79 148 113 76 173 153 7 92 171 131 88 196 176 8 104 194 149 101 219 199 rad/1000 91,5 56,5 5 5 52 114,5 74,5 6 6 65 137,5 92,5 8 8 108 77 160,5 110,5 9 9 126 90 183,5 128,5 11 11 144 103 206,5 146,5 12 12 9 117 217 167 113 242 222 16 115 229,5 164,5 14 14 10 128 240 185 126 265 245 180 127 252,5 182,5 15 15 11 137 263 203 135 288 268 198 136 275,5 200,5 17 17 12 145 286 221 143 311 291 216 144 298,5 218,5 18 18 13 152 309 239 150 334 314 234 151 321,5 236,5 20 20 14 158 332 257 156 357 337 252 157 344,5 254,5 21 21 15 163 355 275 162 380 360 252 163 367,5 272,5 23 23 16 168 378 293 167 403 383 270 391 390,5 290,5 24 24 F d ex a d M b a Ø d a Tabele dla zbrojonych łożysk elastomerowych odnoszą się do standardowej budowy łożysk GUMBA. Dotyczą wymiarów wstępnych, które umożliwiają jedynie ogólne i szybkie oszacowanie wielkości łożyska. Wartości w nich zawarte są wielkościami charakterystycznymi dla stanu granicznego użytkowalności (SGU). Dla dokładniejszego zwymiarowania łożysk konstrukcyjnych zapraszamy do kontaktu z przedstawicielami w oddziałach handlowych, pracownikami działu technicznego lub skorzystania z programu EDV na stronie producenta łożysk www.gumba.de. Program umożliwia optymalny dobór łożysk. Zamieszczono w nim ogólnie znane wielkości łożysk z budową warstwową według standardów firmy GUMBA oraz regularne wielkości łożysk według EN 1337-3. 13 Łożyska konstrukcyjne ŁOŻYSKA ELASTOMEROWE Podstawa obliczeń według EN 1337-3 Projektowanie i produkcja łożysk elastomerowych odbywa się w oparciu o polską normę PN-EN 1337-3, która jest z harmonizowana z dyrektywą budowlaną 89/106/EWG. Norma ta obejmuję swym zakresem m.in. łożyska elastomerowe zbrojone o powierzchni 1200x1200 mm użytkowanych w temperaturach od -25°C do 50°C. Poniżej przedstawiono zalecany tok obliczeniowy, którego rozwinięcie znajduję się we wspomnianej wcześniej normie. Uwagi i dalsze wskazówki dotyczące przedstawionych etapów obliczeń znajdują się w normie PN-EN 1337. Do obliczeń łożysk elastomerowych należy stosować charakterystyczne wielkości obciążeń. Przeprowadzenie dowodu zaś następuje w stanie granicznym nośności (SGN) dla łącznego odkształcenia wynikającego z obciążenia, przesuwu i obrotu jak i odkształcenia z wynikającego przesuwu. Tabela na str. 30 zawiera informacje konieczne do wymiarowania łożyska według PN-EN 1337-3. W tabeli tej znajdują się również konieczne warunki brzegowe. Może ona posłużyć do wyznaczenia i określenia parametrów łożysk konstrukcyjnych projektowanych dla konkretnego obiektu. Uwaga: Zgodnie z PN-EN 1337-3 projektant obiektu mostowego przedstawia wszelkie niezbędne informacje, które umożliwiają dobór łożysk konstrukcyjnych dla tegoż obiektu. Nie jest możliwe wyliczenie tych danych przez producenta łożysk. Obliczenia łożysk elastomerowych Łożyska muszą sprostać następującym wymogom: 1. Maksymalne odkształcenie obliczeniowe W dowolnym punkcie łożyska suma odkształceń (Ɛt,d) wywołanych efektami obciążenia obliczeniowego (Ed) jest dana wyrażeniem: Ɛt,d=KL(Ɛc,d + Ɛq,d + Ɛɑ,d) ≤ 7 Ɛc,d - odkształcenie obliczeniowe wywołane ściskającymi obciążeniami obliczeniowymi Ɛq,d - odkształcenie obliczeniowe ścinające wywołane obliczeniowymi przemieszczeniami poziomymi Ɛɑ,d- odkształcenie obliczeniowe wywołane obliczeniowym kątem obrotu KL - współczynnik typu obciążenia n Odkształcenie obliczeniowe wywołane ściskającymi obciążeniami obliczeniowymi Ɛc,d = 1,5 · Nz,d G · Ar · S Nz,d - wartość obliczeniowa siły pionowej G - wartość nominalna zwykłego modułu odkształcenia postaciowego łożyska elastomerowego Ar - zredukowane efektywne pole łożyska elastomerowego ( Ar = A’ · 1- vx,d a’ vy,d b’ ) A’- efektywne pole łożyska zbrojonego (powierzchnia blach stalowych zbrojenia) A’= a’·b’ (dla łożysk prostopadłościennych bez otworów) a’ - efektywna szerokość łożyska zbrojnego (szerokość blach zbrojenia) b’ - efektywna długość łożyska zbrojnego (długość blach zbrojenia) vx,d - max. poziome przemieszczenie względne części łożyska w kierunku wymiaru a łożyska wywołane wszystkimi efektami obciążenia obliczeniowego vy,d - max. poziome przemieszczenie względne części łożyska w kierunku wymiaru b łożyska wywołane wszystkimi efektami obciążenia obliczeniowego 14 Obliczenia łożysk elastomerowych S - współczynnik kształtu S= A’ lp · te A’- efektywne pole łożyska zbrojonego (powierzchnia blach stalowych zbrojenia) A’= a’·b’ (dla łożysk prostopadłościennych bez otworów) a’ - efektywna szerokość łożyska zbrojnego (szerokość blach zbrojenia) b’ - efektywna długość łożyska zbrojnego (długość blach zbrojenia) lp - obwód łożyska nieobciążonego lp = 2 ·(a’+b’) te - efektywna grubość pojedynczej warstwy elastomeru przy ściskaniu n Odkształcenie obliczeniowe ścinające wywołane obliczeniowymi przemieszczeniami poziomymi Ɛq,d = vxy,d ≤ 1,0 Tq vxy,d - max. wypadkowe poziome przemieszczenie względne części łożyska otrzymane z sumy wektorowej vx,d i vy,d Tq - całkowita grubość elastomeru przy odkształceniu postaciowym wraz z górną i dolną otuliną n Odkształcenie obliczeniowe wywołane obliczeniowym kątem obrotu Ɛα,d = (a’ ·ɑ a,d+b’3·ɑb,d)·ti 2 2 2·Σ (ti ) a’ - efektywna szerokość łożyska zbrojnego (szerokość blach zbrojenia) ɑa,d - kąt obrotu względem szerokości, a, łożyska b’ - efektywna długość łożyska zbrojnego (długość blach zbrojenia) ɑb,d - kąt obrotu (o ile występuję) względem długości, b, łożyska ti - grubość pojedynczej warstwy elastomeru 2. Maksymalne naprężenie rozciągające w blachach zbrojeniowych. n Grubość płyt zbrojenia ts = Kp·Nz,d·(t1+ t2 )·Kh·Ɣm ≥ 2mm Ar·fy Kp - współczynnik korekcyjny Kp = 1,3 Nz,d - wartość obliczeniowa siły pionowej t1, t2 - grubość elastomeru po obu stronach blachy Kh - współczynnik naprężeń rozciągających wywołanych w blasze zbrojenia: Kh =1 (bez otworów ) Kh = 2 (z otworami ) Ɣm - częściowy współczynnik bezpieczeństwa Ɣm= 1,0 Ar - zredukowane efektywne pole łożyska elastomerowego fy - granica plastyczności stali 3. Warunki graniczne n Warunek ograniczonego obrotu W przypadku łożysk zbrojonych graniczny obrót nie powinien być osiągnięty wtedy, gdy całkowite pionowe ściśnięcie ∑Vz,d spełnia następujące warunki: W przypadku łożysk prostopadłościennych ( Ʃvz,d= Nz,d·ti 1 1 + ∙ 5·G·S12 Eb A’ Ʃvz,d- (a’·ɑa,d+b’∙ɑb,d ) ≥0 K r,d ) W przypadku łożysk kołowych: Ʃvz,d- (D’·ɑd ) ≥0 Kr,d ∑vz,d - całkowite pionowe ściśnięcie wywołujące ɑa i ɑb Nz,d - wartość obliczeniowa siły pionowej 15 Łożyska konstrukcyjne ŁOŻYSKA ELASTOMEROWE Obliczenia łożysk elastomerowych ti - grubość pojedynczej warstwy elastomeru A’- efektywne pole łożyska zbrojonego (powierzchnia blach stalowych zbrojenia) G - wartość nominalna zwykłego modułu odkształcenia postaciowego łożyska elastomerowego S1 - współczynnik kształtu najgrubszych warstw Eb - moduł odkształcenia objętościowego Eb= 2000 MPa a’ - efektywna szerokość łożyska zbrojnego (szerokość blach zbrojenia) ɑa,d - kąt obrotu względem szerokości, a, łożyska b’ - efektywna długość łożyska zbrojnego (długość blach zbrojenia) ɑb,d - kąt obrotu (o ile występuję) względem długości, b, łożyska Kr,d - współczynnik obrotu Kr,d = 3 D’ - efektywna średnica łożyska ɑd - kąt obrotu względem średnicy D łożyska kołowego n Stateczność wyboczeniowa W zbrojonych łożyskach elastomerowych nacisk N z,d Ar powinien spełniać następujące wyrażenie: Nz,d 2·a’·G·S1 < Ar 3·Te Nz,d - wartość obliczeniowa siły pionowej Ar - zredukowane efektywne pole łożyska elastomerowego a’ - efektywna szerokość łożyska zbrojnego (szerokość blach zbrojenia) G - wartość nominalna zwykłego modułu odkształcenia postaciowego łożyska elastomerowego S1 - współczynnik kształtu najgrubszych warstw Te - suma wszystkich warstw elastomeru n Warunek braku poślizgu Łożyska niekotwione muszą spełniać następujące wyrażenie: Nxy,d ≤ µe · Nz,d min a pod obciążeniami stałymi σcd min = Nz,d min ≥ 3 N/mm2 Ar Nxy,d - wypadkowa wszystkich sił poziomych Nz,d min - minimalna pionowa siła obliczeniowa sprzężona z Nxy,d Ar - zredukowane efektywne pole łożyska elastomerowego µe - współczynnik tarcia wg następującego równania: µe = 0,1 + 1,5 Kf σm Kf = 0,6 w przypadku betonu Kf = 0,2 we wszystkich innych powierzchniach wraz z zaprawami żywicznymi, podlewki σm - średnie naprężenie docisku wynikające z Nz,d min 16 Obliczenia łożysk elastomerowych 4. Siły, momenty i odkształcenia oddziałujące na konstrukcje n Docisk powierzchni kontaktowych Wystarczy sprawdzić, czy średni docisk na powierzchnię nie przekracza wytrzymałości materiału podstawy. n Wypadkowa sił oporu na przemieszczenie poziome Rxy = A·G·vxy,d Te A - całkowite pole łożyska w planie G - wartość nominalna zwykłego modułu odkształcenia postaciowego łożyska elastomerowego vxy,d - max. wypadkowe poziome przemieszczenie względne części łożyska otrzymane z sumy wektorowej vx,d i vy,d Te - suma wszystkich warstw elastomeru n Opór przy obrocie Łożyska prostopadłościenne M = G· ɑ ·a’5·b’ n·ti3·K s G - wartość nominalna zwykłego modułu odkształcenia postaciowego łożyska elastomerowego ɑ - kąt obrotu łożyska a’ - efektywna szerokość łożyska zbrojnego (szerokość blach zbrojenia) b’ - efektywna długość łożyska zbrojnego (długość blach zbrojenia) n - liczba warstw elastomeru ti - grubość pojedynczej warstwy elastomeru Ks - współczynnik momentu odporowego Łożyska kołowe ·π·D’6 M = G· ɑ 512·n·ti3 G - wartość nominalna zwykłego modułu odkształcenia postaciowego łożyska elastomerowego ɑ - kąt obrotu łożyska D’ - efektywna średnica łożyska n - liczba warstw elastomeru ti - grubość pojedynczej warstwy elastomeru Do wyznaczenia współczynnika momentu odporowego Ks służy poniższa tabela. b/a 0,5 0,75 1 1,2 1,25 1,3 1,4 1,5 Ks 137 100 86,2 80,4 79,3 78,4 76,7 75,3 b/a 1,6 1,7 1,8 1,9 2 2,5 10 × Ks 74,1 73,1 72,2 71,5 70,8 68,3 61,9 60 17 Łożyska konstrukcyjne FORMULARZ ZAPYTANIA FORMULARZ ZAPYTANIA TYPOWY FORMULARZ ZAPYTANIA Klient Adres Osoba do kontaktu: NIP Tel.: Telefon e-mail: Inwestycja Uwagi Lp Obiekt Typ łożyska 1 2 Ilość Nośność [kN] Siły horyzontalne [kN] Przesuw [+/-mm] szt. Fzk,max Fzk,min Fxk Fyk vx vy 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Uwagi: 1. Nazwa, oznaczenie obiektu 2. Typ łożyska: -łożysko stałe (V 1.6) -łożysko jednokierunkowo przesuwne poprzecznie stałe (V1x 1.2) -łożysko jednokierunkowo przesuwne podłużnie stałe (V1y 1.2) -łożysko wielokierunkowo przesuwne (V2 1.1- z konstrukcją podtrzymującą, E - sam blok elastomerowy) 3. Ilość łożysk 4. Maksymalna siła pionowa (obciążenia charakterystyczne) 5. Minimalna siła pionowa (obciążenia charakterystyczne) 6. Siła horyzontalna wzdłuż osi obiektu (obciążenia charakterystyczne) 7. Siła horyzontalna w poprzek osi obiektu (obciążenia charakterystyczne) 8. Przesuw wzdłuż osi obiektu 9. Przesuw w poprzek osi obiektu Załączniki: 1.Schemat łożyskowania 2. Przekrój obiektu 3. Specyfikacja Techniczna 18 Typ konstrukcji 10 Formularz zapytania - przykładowo wypełniony TYPOWY FORMULARZ ZAPYTANIA Klient BETOMAX Adres Ul. Górna 2a, 26-200 Końskie NIP Osoba do kontaktu: Tel.: 658-17-00-296 Telefon e-mail: 41 375 1347 Inwestycja Budowa wiaduktu drogowego w ciągu drogi 42 w miejscowości Końskie Uwagi Łożyska kotwione Typ łożyska Ilość Nośność [kN] Siły horyzontalne [kN] Lp Obiekt 1 2 3 4 5 1 WD-1 stałe V 1.6 1 1800 500 2 WD-1 jednokierunkowe V1x 1.2 1 1800 500 3 WD-1 jednokierunkowe V1y 1.2 1 1800 4 WD-1 wielokierunkowe V2 1.1 1 1800 szt. Fzk,max Fzk,min Fxk Przesuw [+/-mm] Typ konstrukcji Fyk vx vy 6 7 8 9 10 120 120 - - beton/beton - 120 20 - beton/beton 500 120 - - 10 beton/beton 500 - - 20 10 beton/beton 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Uwagi: 1. Nazwa, oznaczenie obiektu 2. Typ łożyska: -łożysko stałe (V 1.6) -łożysko jednokierunkowo przesuwne poprzecznie stałe (V1x 1.2) -łożysko jednokierunkowo przesuwne podłużnie stałe (V1y 1.2) -łożysko wielokierunkowo przesuwne (V2 1.1- z konstrukcją podtrzymującą, E - sam blok elastomerowy) 3. Ilość łożysk 4. Maksymalna siła pionowa (obciążenia charakterystyczne) 5. Minimalna siła pionowa (obciążenia charakterystyczne) 6. Siła horyzontalna wzdłuż osi obiektu (obciążenia charakterystyczne) 7. Siła horyzontalna w poprzek osi obiektu (obciążenia charakterystyczne) 8. Przesuw wzdłuż osi obiektu 9. Przesuw w poprzek osi obiektu Załączniki: 1.Schemat łożyskowania 2. Przekrój obiektu 3. Specyfikacja Techniczna 19 20 ŁOŻYSKA ELASTOMEROWE Z KONSTRUKCJAMI PODTRZYMUJĄCYMI 21 Łożyska konstrukcyjne ŁOŻYSKA ELASTOMEROWE Z KONSTRUKCJAMI PODTRZYMUJĄCYMI INFORMACJE OGÓLNE W celu zablokowania przesuwu, wprowadzenia obciążeń równolegle do powierzchni łożyska wyposaża się je w dodatkowe konstrukcje stalowe zwane konstrukcjami podtrzymującymi. Zastosowanie konstrukcji podtrzymujących pozwala na przeniesienie znacznych obciążeń horyzontalnych, niż tych wynikających z własności kauczuku i budowy wewnętrznej łożyska. Ochrona antykorozyjna stalowych konstrukcji do łożysk elastomerowych GUMBA® spełnia wymogi normy PN EN 1337-9. Standardowo stosowany jest system ochronny nr 1 podany w ZTV-ING. Składa się on z: n 100 μm nakładanej poprzez metalizowanie natryskowe cynku na powierzchni oczyszczonej do stopnia Sa3, n 80 μm warstwy podkładowej, n 80 μm warstwy wierzchniej. Podane powyżej warstwy powłok przyporządkowane są według kolejności nakładania na powierzchnię metalu. Zastosowany system antykorozyjny jest, jak wynika z naszego wieloletniego doświadczenia, najlepszy. Przy braku uszkodzeń mechanicznych powłoki gwarantuje zachowanie stalowej konstrukcji łożyska w bardzo dobrym stanie na okres co najmniej kilkudziesięciu lat. Inne systemy powłok antykorozyjnych są dostępne na zamówienie. Konstrukcje podtrzymujące do łożysk elastomerowych dzielimy we względu na sposób działania łożyska i możliwości blokady kierunku przesuwu. Konstrukcja V2 – łożysko elastomerowe wielokierunkowo przesuwne 1.1 kierunek podłużny obiektu łożysko elastomerowe płyta stalowa Konstrukcja V1x – łożysko elastomerowe jednokierunkowo przesuwne poprzecznie stałe 1.2 płyta stalowa z elementami oporowymi kierunek podłużny obiektu łożysko elastomerowe Konstrukcja V1y – łożysko elastomerowe jednokierunkowo przesuwne podłużnie stałe 1.2 kierunek podłużny obiektu łożysko elastomerowe płyta stalowa z knagerami płyta stalowa z otworami płyta stalowa z elementami oporowymi 22 łożysko elastomerowe kierunek podłużny obiektu Konstrukcja V – łożysko elastomerowe stałe nieprzesuwne 1.6 INFORMACJE OGÓLNE W zależności od potrzeb konstrukcja podtrzymująca dostosowywana jest do potrzeb obiektu. Kotwimy łożyska w zależności od rodzaju materiału z jakiego wykonany jest obiekt – obiekty stalowe lub żelbetowe. Przykłady połączeń/mocowań konstrukcji łożysk do elementów obiektu Beton / Beton przęsło mostowe beton lany na miejscu przęsło mostowe element prefabrykowany górne płyty kotwiące z bolcami czołowymi mocowanie przy pomocy śrub element blokujący przyczółek/cios warstwa zaprawy wyrównującej przyczółek/cios Stal / Beton przęsło ze stali mocowanie przy pomocy śrub warstwa zaprawy wyrównującej dolna płyta kotwiąca z bolcami czołowymi przyczółek/cios Stal / Stal przęsło ze stali przęsło ze stali mocowanie przy pomocy śrub spoina przyczółek/cios przyczółek/cios 23 Łożyska konstrukcyjne ŁOŻYSKA ELASTOMEROWE Z KONSTRUKCJAMI PODTRZYMUJĄCYMI PRZYKŁADY WYKONANIA ŁOŻYSK ELASTOMEROWYCH Z KONSTRUKCJAMI PODTRZYMUJĄCYMI Elementy te stosuje się w obiektach, których część przejazdowa mostu wykonywana jest z betonu. Dolne kotwy montowane są w ciosie podłożyskowym, zaś kotwy górne w poprzecznicy lub betonowej części przejazdowej obiektu. Łożysko elastomerowe wielokierunkowo przesuwne Typ 1.1 wraz z konstrukcją podtrzymującą obustronnie kotwioną w betonie. Łożysko elastomerowe jednokierunkowo przesuwne poprzecznie stałe Typ 1.2 wraz z konstrukcją podtrzymującą obustronnie kotwioną w betonie. Łożysko elastomerowe jednokierunkowo przesuwne podłużnie stałe Typ 1.2 wraz z konstrukcją podtrzymującą obustronnie kotwioną w betonie. Łożysko elastomerowe stałe nieprzesuwne Typ 1.6 wraz z konstrukcją podtrzymującą obustronnie kotwioną w betonie. UWAGA: Wymiary, rozstaw kotew stalowej konstrukcji podtrzymującej łożyska dostosowywane są do potrzeb obiektu inżynierskiego. 24 PRZYKŁADY WYKONANIA ŁOŻYSK ELASTOMEROWYCH Z KONSTRUKCJAMI PODTRZYMUJĄCYMI Elementy te są do zastosowania w obiektach, których część przejazdowa mostu wykonywana jest ze stali. Wskazują na to występujące w górnej blasze konstrukcji podtrzymującej otwory do przytwierdzenia łożysk do konstrukcji stalowej. Do połączenia konstrukcji stalowej łożyska ze stalową konstrukcja obiektu, należy stosować elementy złączne zgodne z PN-EN 14399. Dolne kotwy montowane są w ciosie podłożyskowym. Łożysko elastomerowe wielokierunkowo przesuwne Typ 1.1 wraz z konstrukcją podtrzymującą. Górna płyta łożyska przystosowana do kotwienia w konstrukcji stalowej obiektu mostowego. Łożysko elastomerowe jednokierunkowo przesuwne poprzecznie stałe Typ 1.2. Górna płyta łożyska przystosowana do kotwienia w konstrukcji stalowej obiektu mostowego. Łożysko elastomerowe jednokierunkowo przesuwne podłużnie stałe Typ 1.2. Górna płyta łożyska przystosowana do kotwienia w konstrukcji stalowej obiektu mostowego. Łożysko elastomerowe stałe nieprzesuwne Typ 1.6. Górna płyta łożyska przystosowana do kotwienia w konstrukcji stalowej obiektu mostowego. UWAGA: Wymiary, rozstaw kotew i otworów stalowej konstrukcji podtrzymującej łożyska dostosowywane są potrzeb obiektu inżynierskiego. 25 26 ŁOŻYSKA ELASTOMEROWE-ŚLIZGOWE 27 Łożyska konstrukcyjne ŁOŻYSKA ELASTOMEROWO - ŚLIZGOWE INFORMACJE OGÓLNE Łożyska odkształcalno-ślizgowe GUMBA rozszerzają możliwości łożysk elastomerowych pod względem przenoszenia przesuwów horyzontalnych. Łożyska odkształcalno-ślizgowe składają się ze zbrojonego łożyska elastomerowego, urządzenia ślizgowego i jeśli to konieczne, konstrukcji do przenoszenia sił horyzontalnych. Łożysko elastomerowe przejmuje najmniejsze ruchy wynikające z obciążeń poziomych i pozwala na obroty wokół osi poziomych łożyska. Przesuwy horyzontalne, które wykraczają poza możliwości odkształcenia łożyska elastomerowego, są realizowane przy pomocy urządzenia ślizgowego, czyli współpracującego teflonu z blachą ze stali austenitycznej. Ze względu na duże możliwości przesuwu łożyska te standardowo wyposażone są w urządzenie pomiarowe w celu kontroli przesuwu. Przy konstruowaniu łożysk odkształcalno-ślizgowych konieczna jest bliska współpraca pomiędzy projektantem obiektu i producentem łożysk. Zazwyczaj stosuje się 3 rodzaje łożysk odkształcalno-ślizgowych 1.4 Wielokierunkowo ślizgowe (VG2) 1.1 Podłużnie ślizgowe, poprzecznie stałe (VG1) 1.5 Podłużnie ślizgowe, poprzecznie odkształcalne (VGE2) 28 Typy łożysk 1.4 wielokierunkowo ślizgowe (VG2) przód góra płyta ślizgowa urządzenie ślizgowe łożysko elastomerowe Stalpodłużnie 1.3 / Beton ślizgowe, poprzecznie stałe (VG1) listwa prowadząca kierunek podłużny mostu płyta ślizgowa urządzenie ślizgowe łożysko elastomerowe trzpień przesuwający/przesuwany 1.5 podłużnie ślizgowe, poprzecznie odkształcalne (VGE2) płyta ślizgowa listwa prowadząca urządzenie ślizgowe łożysko elastomerowe 29 30 ZALECENIA MONTAŻOWE 31 Łożyska konstrukcyjne ZALECENIA MONTAŻOWE INFORMACJE OGÓLNE Firma Betomax oprócz współpracy z biurami projektowymi i firmami wykonawczymi w zakresie doboru i projektowania łożysk konstrukcyjnych oferuje nadzór oraz od 2010r również montaż łożysk konstrukcyjnych. Aktualnie dysponujemy dwoma wyspecjalizowanymi ekipami monterów łożysk konstrukcyjnych. Montaż obejmuje ustawienie łożyska na podporze wypoziomowane i ustawienie łożyska w osiach, wykonanie szalunku, wykonanie podlewki z zaprawy niskoskurczowej oraz zabezpieczenie łożyska po montażu. Nasze ekipy wyposażone są w specjalistyczne narzędzia potrzebne do prawidłowego montażu łożysk. Posiadają przyrządy pomiarowe: poziomice o dużej dokładności, niwelatory elektroniczne, termometry na podczerwień oraz niezbędne elektronarzędzia pomocne podczas montażu. Montaż kończy się wystawieniem protokołu montażu łożysk przekazywanym wykonawcy obiektu. Współpracujemy z największymi firmami budowlanymi działającymi na terenie naszego kraju, m.in. Skanska, Strabag, Polimex Mostostal, Budimex. Braliśmy udział w realizacji pierwszych odcinków Autostrady A1, oraz kilku odcinkach Autostrady A2. W przypadku montażu łożysk konstrukcyjnych kierujemy się obowiązującą normą PN-EN 1337-11 zachowując najwyższe standardy unijne co znajduje uznanie u zadowolonych klientów. Montaż łożysko poprzedzony jest stworzeniem dokumentacji rysunkowej i przekazaniem jej na budowę. Po jej zatwierdzeniu można przystąpić do prac przygotowawczych. Pierwszym etapem jest wykonanie ciosów pod łożyskowych. Ciosy realizowane są indywidualnie pod każde łożysko z uwzględnieniem wskazówek zawartych w rysunkach montażowych przekazywanych przez firmę Betomax. Cios musi być zazbrojony i zaszalowany na odpowiednią wysokość. W przypadku łożysk kotwionych, wyposażonych w trzpienie należy pozostawić otwory w ciosie. Po uzyskaniu odpowiedniej wytrzymałości betonu można przystąpić do montażu łożyska. Część na której będzie wykonywana podlewka musi być odpowiednio przygotowana. Łożyska ustawiane są zgodnie z naniesionymi przez obsługę geodezyjną osiami. Następnie łożyska są poziomowane a ich ustawienie sprawdzane kontrolnie i odbierane przez geodetę. Kolejnym etapem jest przygotowani szalunku po czym można wykonać podlewkę. Podlewka wprowadzana jest w sposób zapewniający usunięcie powietrza spod łożyska tak aby nie powstały tzw. poduszki powietrzne pod łożyskiem. W zależności od rodzaju podlewki po uzyskaniu odpowiedniej jej wytrzymałości można przystąpić do wykonywania konstrukcji nośnej obiektu. Łożyska na czas transportu i montażu zabezpieczone są śrubami montażowymi które należy zwolnić gdy konstrukcja obiektu zacznie sama przenosić obciążenie i pracować. 32 PRACE MONTAŻOWE 1. Przygotowanie powierzchni ciosu poprzez groszkowanie 2. Oczyszczenie powierzchni ciosu podłożyskowego 3. Przyporządkowanie łożysk 4. Ustawienie i wypoziomowanie łożyska elastomerowego 5. Wykonanie podlewki 6. Zabezpieczenie łożyska 33 Łożyska konstrukcyjne ZALECENIA MONTAŻOWE WYMIANA ŁOŻYSK KONSTRUKCYJNYCH W Polsce obecnie na szeroką skalę prowadzone są inwestycje związane z wykonywaniem nowych odcinków dróg oraz obiektów inżynierskich, równolegle prowadzone są także naprawy oraz modernizacje istniejących obiektów oraz dróg. W przypadku istniejących obiektów stare, wyeksploatowane łożyskowanie należy wymienić na nowe. Często spotyka się wiadukty i mosty oparte na skorodowanych łożyskach rolkowych, które nie pracują prawidłowo, narażając całą konstrukcje obiektu na awarie. Firma BETOMAX oferuje pełną pomoc w doborze odpowiedniego rozwiązania oraz w przeprowadzeniu montażu nowego łożyska. Pierwszym etapem jest zaprojektowanie odpowiednich łożysk, które zapewnią przenoszenie obciążeń pionowych, sił horyzontalnych oraz odkształceń termicznych istniejącego obiektu. Powyższe rozwiązania muszą być zaakceptowane przez biuro projektowe wykonujące projekt modernizacji obiektu. Sam etap wymiany dostarczonych łożysk polega na podniesieniu istniejącego obiektu za pomocą siłowników hydraulicznych na odpowiednią wysokość, zapewniając tym samym przestrzeń niezbędną do demontażu istniejących łożysk najczęściej poprzez ich odkucie oraz montaż nowych łożysk. Fachowa ocena stanu łożysk elastomerowych wymaga w dużym stopniu znajomości i doświadczenia i musi być przeprowadzona przez wykwalifikowany personel. W przypadku stwierdzenia odchyleń, zalecamy konsultacje z producentem łożysk. W trakcie inspekcji mostu łożyska konstrukcyjne również podlegają kontroli. W czasie inspekcji sprawdzane są między innymi następujące czynniki: n pozycja łożyska elastomerowego, n wielkość powierzchni kontaktowych łożyska elastomerowego z otaczającymi powierzchniami, n jakość powierzchni łożyska elastomerowego (następstwa sprężynowania, powstanie pęknięć), n przesuw horyzontalny w dopuszczalnym zakresie, n obrót w dopuszczalnym zakresie, n jakość powierzchni ślizgowych, n jakość ochrony antykorozyjnej. Poniżej przedstawiamy kilka przykładów przeprowadzonych renowacji. Zdjęcia udostępnione przez Other Montagen. Przed 34 Po Przed Po CERTYFIKATY, REFERENCJE 35 Łożyska konstrukcyjne CERTYFIKATY CERTYFIKATY W roku 1989 Komitet Techniczny CEN pracujący nad rozwiązaniami dotyczącymi łożysk konstrukcyjnych podjął prace nad ustaleniem wspólnych wymagań dotyczących łożysk mostowych. Jako dokumenty odniesienia posłużyły krajowe normy: niemiecka, brytyjska oraz francuska. W wyniku prac Komitetu Technicznego CEN nr 167 powstał zbiór norm z serii EN 1337, których ostatnia część została wprowadzona w roku 2008. Norma EN 1337 składa się z 11 części, które obejmują: reguły projektowania, specjalne elementy łożysk, rozwiązania konstrukcyjne poszczególnych rodzajów łożysk oraz informacje dotyczące kontroli, transportu, magazynowania i ustawiania łożysk konstrukcyjnych. Aktualnie norma ta jest obowiązująca i zharmonizowana we wszystkich krajach Unii Europejskiej. W związku z wdrożeniem normy EN 1337 w Polsce, certyfikat zgodności łożyska z EN 1337 jest jedynym dokumentem dopuszczający wprowadzenie łożysk konstrukcyjnych na rynek. Oznacza to, iż produkt spełnia wymagania materiałowe i konstrukcyjne ww. normy. Certyfikat ten wydawany jest przez akredytowane laboratoria lub instytucje np. MPA NRW. W przypadku łożysk elastomerowych, łożyska spełniające wymagania normy oznaczone są znakiem zgodności wg. EN 1337-3. Prawidłowe oznaczenie łożyska zawiera nr certyfikatu zgodności, nr normy , nazwę producenta łożysk oraz unikalny niepowtarzalny numer. 36 REFERENCJE 37 Łożyska konstrukcyjne REFERENCJE REFERENCJE 38 LISTA REFERENCYJNA 39 Łożyska konstrukcyjne LISTA REFERENCYJNA LISTA REFERENCYJNA Łożyska konstrukcyjne - dostawa Lp. Obiekt Typ łożysk Realizacja Zamawiający 1. Kładka dla pieszych nad rz. Łódką, Łódź elastomerowe 2006 Zakład Inżynierii Budowlanej ADOR Łódź 2. Kładka dla pieszych, Święta Katarzyna elastomerowe 2006 KOLBET Sp.z o.o. Kiełczów 3. Autostrada A1, odc. Rusocin - Nowe Marzy, 14 obiektów inzynierskich elastomerowe 2006, 2007 SKANSKA S.A. 4. Centrum rozrywki wodnej AQUA PARK - FALA, Łódź elastomerowe 2006 Zakład Remontowo - Budowlany Stryków 5. Most w Lęborku elastomerowe 2006 Grot Sp. z o.o. Lębork 6. Kompleks Handlowy GALA, Lublin elastomerowe 2006 Budimex Dromex S.A. 7. Trasa WZ, Bydgoszcz elastomerowe 2007 STRABAG Sp. z o.o. W-wa 8. Most nad Jeziorem Pakowskim, Janikowo elastomerowe 2007 Zakład Napraw Infrastruktury,St. Szczecińskim 9. Wiadukt przy ul. Szubińskiej w Bydgoszczy elastomerowe 2007 MOST Sp. z o.o., Sopot 10. Most nad Kanałem Sołtysowskim, Wrocław elastomerowe 2008 TARCOPOL Sp. z o.o. Wrocław 11. Modernizacja Satcji Gdynia Główna Osobowa-Etap I elastomerowe 2008 POLWAR S.A., Gdańsk 12. Wiadukt nad linią kolejową nr 007 elastomerowe 2008 INTOP Sp z o.o. 13. Obwodnica Płońska, 2 obiekty inżynierskie elastomerowe 2008 Mosty Mazowieckie Sp z o.o. 14. Obwodnica Płońska, obiekt WS-7 elastomerowe 2008 INTOP Sp z o.o. 15. Most w m. Smolajny elastomerowe 2008 Most Sp z o.o. 16. Obiekt drogowy na DK nr 7 elastomerowe 2008 INTOP Sp z o.o. 17. Most w m. Komorów elastomerowe 2008 A-Z BUD Zbigniew Frąk 18. Wiaduk drogowy w Chełmie elastomerowe 2008 INTOP Sp z o.o. 19. Most w m. Garnek elastomerowe 2008 PRI Kampol 20. Obwodnica Płońska: WS-1, MS-2 elastomerowe 2008 Mosty Mazowieckie Sp z o.o. 21. Most w Bobrowicach elastomerowe 2009 LPBP Projprzem 22. Kładka dla pieszych we Wrocławiu elastomerowe 2009 Yomeco Sp z o.o. 23. Most w m. Zaliwie Pigawka elastomerowe 2009 DOMOST Sp z o.o. 24. Kładka dla pieszych w m. Lipno elastomerowe 2009 BIA - STAL Sp z o.o. 25. Rozbudowa zakładu Nivea elastomerowe 2009 Budimex - Dromex S.A. 26. Most w m. Kołoząb elastomerowe 2009 Polimex - Mostostal S.A. 27. Most w m . Lubsza elastomerowe 2009 Mota - Engil S.A. 28. Budowa autostrady A1 elastomerowe 2009 SKANSKA S.A. 29. Most w Koniecpolu elastomerowe 2009 Zakład Usług Komunalnych w Koniecpolu 30. Przebudowa DK nr 74 elastomerowe 2009 Fart Sp z o.o. 31. Most w m. Ropa elastomerowe 2009 GODROM Sp z o.o. 32. Garden Residence elastomerowe 2009 Intrakat 33. Most w Bystrzycy elastomerowe 2009 INTOP Sp z o.o. 34. Most w Stąporkowie elastomerowe 2009 SKANSKA S.A. 35. Wiadukt w Sędziszowie elastomerowe 2009 INTOP Sp z o.o. 36. Obwodnica Gostynina elastomerowe 2009 Polimex - Mostostal S.A. 37. Most w m. Wawrzeńczyce elastomerowe 2009 Budownictwo Komunikacyjne 38. Most w Brzeźnicy elastomerowe 2009 F.I.B. Talaga 39. Most w Nowym Targu elastomerowe 2009 UPiB Stanisław Adamczyk 40. Most w m. Kocin Stary elastomerowe 2009 PRI Kampol 41. Autostrada A1 Nowe Marzy-Czerniewice k.Torunia, 17 obiektów inżynierskich elastomerowe 2009 SKANSKA-NDI Joint Venture 42. SPORTPARK- Park sportowy elastomerowe 2010 SATBUD 43. Obwodnica Mińska Mazowieckiego elastomerowe 2010 PBL Mosty Mazowieckie 44. Most na Czarnym Dunajcu elastomerowe 2010 PPD-M S.A. 45. Most na rzece Wełna elastomerowe 2010 STALMONT Szczecin 40 LISTA REFERENCYJNA Łożyska konstrukcyjne - dostawa Lp. Obiekt Typ łożysk Realizacja Zamawiający 46. Most na rzece Chełst, Ciekocino elastomerowe 2010 MOSTOR S.C. 47. WD-1, WD-2, Tczew elastomerowe 2010 INTERCOR Sp. z o.o. 48. Most przez Wisłę, Grudziądz elastomerowe 2010 AWANBEK Sp. z o.o. 49. Wiadukty 4- i 16-przęsłowe, Mielec elastomerowe 2010 INTOP Tarnobrzeg 50. Most kolejowy Chorzów Batory-Tczew elastomerowe 2010 POLWAR S.A., Gdańsk 51. Most w m. Kębłowo elastomerowe 2010 MOSTY Poznań 52. Mosty na DW nr 110, Lędzin-Cerkwica elastomerowe 2010 APEX-ROBOZIEM Sp.z o.o. 53. Hala w Koszalinie elastomerowe 2010 EXBUD SKANSKA S.A. 54. Most w m.Łukowica k/Limanowej elastomerowe 2010 F.I.B. Talaga 55. Kładka w Gdańsku elastomerowe 2010 CETECH Sp. z o.o. 56. Most w m. Brzóza Królewska elastomerowe 2010 INTOP Tarnobrzeg 57. Perony kolejowe elastomerowe 2010 INFRAKOL s.c. 58. Kładka w Piechowicach elastomerowe 2010 PPU MIRS 59. Kładka w Skaryszewie elastomerowe 2010 JAWAL Sp. z o.o. 60. Most w m.Obrąb elastomerowe 2010 Mosty Mazowieckie Sp z o.o. 61. Kładka dla pieszych elastomerowe 2010 ANGO Płock 62. Most w m. Borek Wielki elastomerowe 2010 STALMOST Sp. z o.o. Stalowa Wola 63. Most kolejowy w Międzyrzeczu elastomerowe 2010 PNI Sp. z o.o. Zakład Zachodniopomorski 64. Kładka w m. Męcikał elastomerowe 2010 WANT S.C. 65. Podparcie dźwigarów nad stacją rozrządową Lublin-Tatary elastomerowe 2010 INTOP Tarnobrzeg 66. Kładka nad Cybiną w Swarzędzu elastomerowe 2010 MOSTY Poznań 67. Most zwodzony elastomerowe 2010 Stocznia KONSTAL Sp. z o.o. 68. Mosty na rzece Prosna elastomerowe 2010 POLAR S.A. 69. Budowa kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni ścieków, Krzyszkowice elastomerowe 2010 ALBAU Sp. z o.o. 70. Kładka w Skoszewach Starych elastomerowe 2010 ADOR Łódź 71. Modernizacja Infrastruktury Kolejowej, Wrocław elastomerowe 2010 INFRAKOL s.c. 72. Most przez rz.Grabię w m.Marzenin elastomerowe 2010 STRABAG Sp. z o.o. 73. Most w m.Skrzyszów elastomerowe 2010 INTOP Tarnobrzeg 74. Przebudowa mostu przez rz.Parsętę w m.Wielawino elastomerowe 2010 APEX-ROBOZIEM Sp.z o.o. 75. Mosty w m.Przesławice elastomerowe 2010 ZRB MURDZA 76. Most w m.Nowe Bystre elastomerowe 2010 FBU Władysław Kułach 77. Most na rz.Rudna w m.Przedmoście elastomerowe 2010 LPBP Projprzem 78. Kładka w m.Grybów elastomerowe 2010 INTOP Tarnobrzeg 79. Most na rz.San w m.Zarzecze elastomerowe 2010 INTOP Tarnobrzeg 80. Budowa obwodnicy w Płońsku elastomerowe 2010 Warszawskie Przedsiębiorstwo Mostowe OSTY S.A. 81. Kładka dla pieszych nad DK1, Częstochowa elastomerowe 2010 P.W.Banimex Sp. z o.o. 82. Budynek dydaktyczny AWF, Poznań elastomerowe 2010 MOSTOSTAL Wa-wa S.A. 83. Autostrada A2 Stryków-Konotopa, odc. D, 23 obiekty inżynierskie elastomerowe 2011 STRABAG Sp. z o.o. 84. Autostrada A2 Stryków-Konotopa, odc. B, 17 obiektów inżynierskich elastomerowe 2011 Polimex-Mostostal S.A. 85. Autostrada A2 Stryków-Konotopa, odc. A, 10 obiektów inżynierskich elastomerowe, 2011 MOSTY Łódź S.A. 86. Wiadukt w Skowarczu na E65 elastomerowe 2011 INTERCOR Sp. z o.o. 87. Most w Rzeszowie elastomerowe 2011 STALMOST Sp. z o.o. Stalowa Wola 88. Wiadukt drogowy, Warszawa-Działdowo-Gdynia elastomerowe 2011 POLWAR S.A., Gdańsk 89. Szpital w Rzeszowie elastomerowe 2011 Inżynieria Rzeszów S.A. 90. Rozbudowa DK nr8 na odc. Rawa Mazowiecka - gr. woj. łódzkiego, 5 obiektów inżynierskich elastomerowe 2011 Bilfinger Berger Budownictwo S.A. 41 Łożyska konstrukcyjne LISTA REFERENCYJNA LISTA REFERENCYJNA Łożyska konstrukcyjne - dostawa Lp. Obiekt Typ łożysk Realizacja Zamawiający 91. Południowa obwodnica Warszawy S2, od węzła Konotopa do węzła Puławska, 8 obiektów inżynierskich elastomerowe 2011 INTERCOR Sp. z o.o. 92. Most w Krośnie elastomerowe 2011 STALMOST Sp. z o.o. 93. Most przez rz. Utratę elastomerowe 2011 Mazowieckie Mosty Sp.z o.o. 94. Estakada stalowa elastomerowo - ślizgowe 2011 REMSTAL 95. Zmiana ukladu komunikacyjnego, Galeria Echo, Kielce elastomerowe 2011 Eiffage Budownictwo Mitex S.A. 96. Przebudowa DW nr 203 elastomerowe 2011 STALMONT Szczecin 97. Przebudowa mostu przez Kanał Kozienicko-Gniewoszowski elastomerowe 2011 JAWAL Sp. z o.o. 98. Budowa Węzła Dąbrowskiego w Białymstoku elastomerowe 2011 Mota - Engil S.A. 99. Most przez rzekę Pławianka w Grybowie elastomerowe 2011 UDB Zygmunt Jurczak 100. Most na rzece Rów Młyński i Motława elastomerowe 2011 POLWAR S.A., Gdańsk 101. Most przez Wisłę k.Kwidzyna elastomerowe 2011 BUDIMEX S.A. 102. Przebudowa mostu nad rz. Wierzyca w m. Kolincz elastomerowe 2011 POLWAR S.A., Gdańsk 103. Most na rz. Kocince w m.Trzebca elastomerowe 2011 KAMPOL J. Żurawski 104. Most na rz. Pukawka elastomerowe 2011 DOMOST Sp z o.o. 105. Most przez rz.Kalniczka w m. Łukowe elastomerowe 2011 STALMOST Sp. z o.o. 106. Most na rzece Iłowica w m. Landek elastomerowe 2011 BANIMEX Sp. z o.o. 107. Most przez rzekę Czarną w m. Stanisławów elastomerowe 2011 JAWAL Sp. z o.o. 108. Most przez potok Harta w m. Dynów elastomerowe 2011 INTOP Tarnobrzeg 109. Przebudowa mostu przez rz.Sawa w m.Dębina elastomerowe 2011 AJ Profibud Sp. z o.o. 110. Kładka dla pieszych przez rz.Radunię w Straszynie elastomerowe 2011 WANT S.C. 111. Most na rz.Czarna Struga w Nowej Soli, Most na Kanale Stara Odra k.Nowej Soli elastomerowe 2011 LPBP Projprzem 112. Most na potoku Wapieniczanka w Bielsku Białej elastomerowe 2011 SATBUD 113. Centrum Cyklotronowe Bronowice, Kraków elastomerowe 2011 STRABAG Sp. z o.o. 114. Most przez rz. Iłowica w m. Bronów elastomerowe 2011 BANIMEX Sp. z o.o. 115. Mostek przez rz. Brdę w m. Przechlewo elastomerowe 2011 MARBRUK M.Kwiatkowski 116. Kładka Skarżysko Kam. ul. Wierzbowa elastomerowe 2011 PPU KAWECKI s.c. 117. Most przez rz. Kanię w Gostyniu elastomerowe 2011 Mosty Poznań Sp.z o.o. 118. Zachodnia obwodnica Poznania, budowa wiaduktu nad linią PKP WarszawaKunowice elastomerowe 2011 Mosty Poznań Sp.z o.o. 119. Hala sportowo- widowiskowa w Chęcinach elastomerowe 2011 WMS Budownictwo Sp.z o.o. 120. Budowa Zielonej Drogi w Gdańsku elastomerowe 2011 WANT S.C. 121. Wiadukt nad ul.Krasickiego, obwodnica Radomska, 3 obiekty inżynierskie elastomerowe, 2011 RADKO 122. Cementownia Chelm elastomerowe 2012 ABM SOLID S.A. 123. Obiekt DAUDA Technology, LITWA elastomerowe 2012 DAUDA Technology, LITWA 124. Rozbudowa DW 231 stanowiącej dojazd do A1- węzeł Kopytkowo elastomerowe 2012 Przedsiębiorstwo Budowy Dróg S.A. 125. Kładka dla pieszych w Katowicach elastomerowe 2012 BUDIMEX S.A. 126. Obiekty inżynierskie w Malborku elastomerowe 2012 INTERCOR Sp. z o.o. 127. Przebudowa mostu przez rz.Gwoźnica w m. Wyżne elastomerowe 2012 STALMOST Sp. z o.o. 128. Mosty w Myślenicach elastomerowe 2012 Mota - Engil S.A. 129. Most na potoku Brzezinka w m. Żdżary elastomerowe 2012 FPHU REMOST 130. Port Morski Elbląg elastomerowe 2012 WARBUD S.A. 131. Budowa mostu w m. Paczynka elastomerowe 2012 Mota - Engil S.A. 132. Wiadukt drogowy, LCS Malbork elastomerowe 2012 PIP INKOM Sp. z o.o. 133. Obiekt 24 - Lwówek Śląski elastomerowe 2012 PUHP MOSTMAR-PAL Sp.z o.o. 42 LISTA REFERENCYJNA Poniżej przedstawiono listę referencyjną ważniejszych inwestycji w Polsce, na których dostawę i montaż łożysk wykonała firma BETOMAX. Nadmienić nalezy, iż prowadziliśmy także nadzór nad montażem łożysk na różnych inwestycjach m.in. Autostrada A1, odc. Rusocin - Nowe Marzy; Autostrada A1 Nowe Marzy-Czerniewice k.Torunia; Południowa obwodnica Warszawy S2, od węzła Konotopa do węzła Puławska. Łożyska konstrukcyjne - montaż Lp. Typ łożysk Realizacja Zamawiający 1. Autostrada A2 Stryków-Konotopa, odc. D, 302 sztuki Obiekt elastomerowe 2011 STRABAG Sp. z o.o. 2. Autostrada A2 Stryków-Konotopa, odc. B, 438 sztuk elastomerowe 2011 Polimex-Mostostal S.A. 3. Autostrada A2 Stryków-Konotopa, odc. A, 160 sztuk elastomerowe 2011 MOSTY Łódź S.A. 4. Rozbudowa DK nr8 na odc. Rawa Mazowiecka - gr. woj. łódzkiego, 138 sztuk elastomerowe 2011 Bilfinger Berger Budownictwo S.A. 5. Zmiana ukladu komunikacyjnego, Galeria Echo, Kielce - 10 sztuk elastomerowe 2011 Eiffage Budownictwo Mitex S.A. 6. Wiadukt nad ul.Krasickiego, obwodnica Radomska, 20 sztuk elastomerowe 2011 RADKO 7. DK nr 8 na odc. Rawa Mazowiecka- granica woj. Łódzkiego, 138 sztuk elastomerowe 2011, 2012 Bilfinger Berger Budownictwo S.A. 8. Kładka dla pieszych w Katowicach, 18 sztuk elastomerowe 2012 BUDIMEX S.A. 43 44 GALERIA 45 Łożyska konstrukcyjne GALERIA GALERIA 46 GALERIA 47 Łożyska konstrukcyjne GALERIA GALERIA 48 GALERIA 49 Łożyska konstrukcyjne NOTATKI Notatki 50 Gdańsk sieć sprzedaży 5 Szczecin 1 Maciej Przygoda Przedstawiciel Handlowy M: +48 661 614 746 [email protected] 8 Zielona Góra 2 7 Łódź Lublin Wrocław Końskie 3 Opole Oddział handlowy Kraków Tomasz Kujawski Dyrektor Regionu M: +48 602 191 219 [email protected] Białystok Warszawa Poznań ul. Górna 2a, 26-200 Końskie, tel: +48 41 375 1347, fax: +48 41 375 1348 Łukasz Mączyński Dyrektor Regionu M: +48 665 139 210 [email protected] 6 Toruń 4 Oddział handlowy Końskie Olsztyn 1 Kielce Katowice Kraków Grzegorz Nabożny Przedstawiciel Handlowy M: +48 661 618 840 [email protected] Siedziba firmy/ Magazyn główny 2 Rzeszów Magazyn oddziału handlowego Oddział handlowy Katowice 3 Wojciech Michoń Dyrektor Regionu M: +48 607 618 654 [email protected] Dariusz Klimczyk Przedstawiciel Handlowy M: +48 693 445 458 [email protected] Oddział handlowy Szczecin 4 Tomasz Zięba Dyrektor Regionu M: +48 603 797 698 [email protected] Jacek Lewanda Przedstawiciel Handlowy M: +48 661 619 189 [email protected] Oddział handlowy Gdańsk ul. Budowlanych 46a, 80-298 Gdańsk, [email protected] 5 Tomasz Nitek Dyrektor Regionu M: +48 607 216 373 [email protected] Piotr Sawicki Przedstawiciel Handlowy M: +48 661 610 855 [email protected] Paweł Bendek Przedstawiciel Handlowy M: +48 661 612 470 [email protected] Oddział handlowy Białystok 6 Paweł Gardulski Dyrektor Regionu M: +48 605 311 638 [email protected] Oddział handlowy Warszawa al. Krakowska 94, 05-552 Kolonia Warszawska, [email protected] 7 Wojciech Muszyński Dyrektor Regionu M: +48 601 381 509 [email protected] Mateusz Mączyński Przedstawiciel Handlowy M: +48 693 445 438 [email protected] Konrad Plichta Przedstawiciel Handlowy M: +48 693 445 480 [email protected] Oddział handlowy Łódź ul. Ogrodowa 76, 91-071 Łódź, tel: +48 42 632 2157, fax: +48 42 633 9200, [email protected] 8 Mirosław Mielczarek Dyrektor Regionu M: +48 602 316 103 [email protected] 51 Siedziba główna BETOMAX Polska S.A. ul. Górna 2a, 26-200 Końskie tel.: +48 41 375 1347 fax: +48 41 375 1348 e-mail: [email protected] www.betomax.pl Doradca techniczny Tomasz Kaczmarski tel.: +48 41 375 6355 tel.: +48 693 567 438 e-mail: [email protected] Nasz Partner handlowy: