Uzasadnienie

UZASADNIENIE
Projektowane rozporządzenie dotyczy zaniechania poboru podatku dochodowego od osób
fizycznych od dochodów uzyskanych przez lekarzy, pielęgniarki i wolontariuszy z tytułu
świadczeń udzielanych przez organizacje poŜytku publicznego oraz przez organy samorządu
zawodowego lekarzy i pielęgniarek w postaci bezpłatnych szkoleń w zakresie opieki
paliatywnej i hospicyjnej.
Rzecznik Praw Obywatelskich (dalej „Rzecznik”) zwrócił się do Ministra Finansów w
sprawie zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych nieodpłatnych świadczeń
otrzymywanych od fundacji organizującej bezpłatne szkolenia dotyczące opieki paliatywnej i
hospicyjnej. W wystąpieniu tym Rzecznik podał przykład szkoleń organizowanych przez
Fundację Warszawskie Hospicjum dla Dzieci.
Ponadto Rzecznik powołał się na Rekomendację Rady Europy Rec(2003)24, w której
zalecono aby podjęte zostały programowe, legislacyjne i inne działania konieczne dla
opracowania ram dla spójnych i wszechstronnych narodowych regulacji prawnych w zakresie
opieki paliatywnej.
Celem działań medycyny paliatywnej nie jest zatrzymanie procesu chorobowego oraz jego
wyleczenie, ale poprawienie jakości Ŝycia osób w tej fazie choroby. Uzyskuje się to przez
złagodzenie objawów choroby, eliminowanie bólu, wsparcie psychiczne i duchowe chorego i
jego najbliŜszych. Opieka paliatywna powinna być sprawowana przez wykwalifikowany
zespół wielodyscyplinarny, posiadający bogate doświadczenie medyczne oraz niemedyczne.
Zalecenia Komitetu Ministrów Rady Europy nie mają jednak mocy prawnie wiąŜącej, a
jedynie charakter polityczny wynikający z faktu, iŜ państwo wyraziło dobrowolnie zgodę na
przyjęcie danego tekstu.
Ministerstwo Finansów zwróciło się do Ministerstwa Zdrowia o informacje w zakresie
realizacji tej Rekomendacji.
W odpowiedzi Ministerstwo Zdrowia wskazało, iŜ zalecenia zawarte w rekomendacji Rec
(2003)24 Komitetu Ministrów Rady Europy są realizowane w ramach obowiązujących
uregulowań prawnych związanych z organizacją i funkcjonowaniem systemu ochrony
zdrowia, w tym prowadzenia szkoleń dla lekarzy, pielęgniarek i innych grup zawodowych
uczestniczących w procesie leczenia, rehabilitacji i pielęgnacji pacjenta. Kształcenie w
dziedzinie opieki paliatywnej moŜe być prowadzone między innymi przez podmioty, które
uzyskały wpis w rejestrze podmiotów prowadzących kształcenie Naczelnej Rady Lekarskiej
lub Okręgowych Rad Lekarskich oraz Naczelnej Rady Pielęgniarek i PołoŜnych.
Ministerstwo Zdrowia przekazało do Ministerstwa Finansów takŜe dane pochodzące od
konsultanta Krajowego w dziedzinie Opieki Paliatywnej oraz od Ośrodka Doskonalenia
Zawodowego Lekarzy i Lekarzy Dentystów Naczelnej Izby Lekarskiej, z których wynika, iŜ
w 2008 r. w szkoleniach (zorganizowanych między innymi przez Warszawskie Hospicjum dla
Dzieci) dotyczących opieki paliatywnej i hospicyjnej wzięło udział 74 uczestników, a średni
koszt udziału kursanta wyniósł 2.100 zł.
W szkoleniach dla lekarzy i pielęgniarek w hospicjach dla dorosłych koszt szkolenia jest
szacowany na ok. 100 zł - 300 zł na osobę. Najczęściej jest on pokrywany przez samych
uczestników. Dwóch konsultantów wojewódzkich zgłosiło bezpłatne szkolenia, w których
udział wzięło ok. 300 osób.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób
fizycznych (Dz.U. z 2010 r. Nr 51, 307, z późn. zm.) wolna od podatku jest wartość
świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie
kwalifikacji zawodowych, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas zwolnienia z
całości lub części dnia pracy oraz za czas urlopu szkoleniowego. Zatem zwolnieniem od
podatku objęta jest wartość świadczeń otrzymanych wyłącznie od pracodawcy.
Ponadto na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 113 powołanej ustawy, wolna od podatku
dochodowego jest wartość świadczeń otrzymanych przez wolontariuszy na podstawie ustawy
o działalności poŜytku publicznego. Ze zwolnienia w tym zakresie korzystają zatem
świadczenia w postaci szkoleń udzielanych wolontariuszom przez organizacje poŜytku
publicznego (w tym teŜ szkoleń z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej). Nie moŜna
jednakŜe wykluczyć sytuacji, w których w bezpłatnych szkoleniach organizowanych przez
organizacje samorządu zawodowego lekarzy i pielęgniarek udział biorą nie tylko
przedstawiciele tych grup zawodowych ale równieŜ wolontariusze. Powołane zwolnienie nie
obejmuje jednakŜe tego stanu faktycznego.
Na podstawie art. 22 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa
(Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.), minister właściwy do spraw finansów
publicznych moŜe, w drodze rozporządzenia, w przypadkach uzasadnionych interesem
publicznym lub waŜnym interesem podatników, zaniechać w całości lub w części poboru
podatków, określając rodzaj podatku, okres, w którym następuje zaniechanie, i grupy
podatników, których dotyczy zaniechanie.
Objęcie zwolnieniem podatkowym opisanych świadczeń spełnia przesłanki uzasadniające
wydanie przez Ministra Finansów rozporządzenia.
Proponuje się, aby rozporządzenie weszło w Ŝycie z dniem ogłoszenia i miało zastosowanie
do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2010 r. do dnia 31 grudnia 2012 r.
Ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów
prawnych (Dz.U. z 2010 r. Nr 17, poz. 95), stosownie do przepisu art. 4 ust. 2, dopuszcza w
uzasadnionych przypadkach wejście w Ŝycie aktu normatywnego w terminie krótszym niŜ
czternaście dni, a jeŜeli waŜny interes państwa wymaga natychmiastowego wejścia w Ŝycie
aktu normatywnego i zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na
przeszkodzie, dniem wejścia w Ŝycie moŜe być dzień ogłoszenia tego aktu w dzienniku
urzędowym.
Z uwagi na trwający obecnie okres rozliczeniowy podatku dochodowego za 2010 r. waŜnym
interesem państwa jest jak najszybsze wejście w Ŝycie proponowanego zaniechania (wejście
w Ŝycie regulacji z dniem ogłoszenia zminimalizuje obowiązek dokonywania zwrotu
nadpłaconego podatku).
Projekt rozporządzenia został przekazany do zaopiniowania przez Komisję Wspólną Rządu
i Samorządu Terytorialnego.
Ocena skutków regulacji rozporządzenia (OSR)
1. Podmioty, na które oddziałuje akt normatywny - przedmiotowy akt normatywny będzie
oddziaływał na lekarzy, pielęgniarki i wolontariuszy biorących udział w bezpłatnych
szkoleniach w zakresie opieki paliatywnej, organizowanych przez organizacje poŜytku
publicznego oraz przez organy samorządu zawodowego lekarzy i pielęgniarek.
2. Konsultacje społeczne - proponuje się przekazać przedmiotowy projekt do konsultacji
społecznych z Naczelną Izbą Lekarską, Naczelną Izbą Pielęgniarek i PołoŜnych oraz z
Radą Działalności PoŜytku Publicznego. Ponadto projekt rozporządzenia został
zamieszczony na stronach Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa Finansów
z chwilą jego wysłania do uzgodnień zewnętrznych. Od tego momentu kaŜdy mógł
zgłosić zainteresowanie pracami nad projektem rozporządzenia (art. 7 ust. 1 ww. ustawy).
3. Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym budŜet państwa i budŜety
jednostek samorządu terytorialnego – rozporządzenie wpłynie na wysokość dochodów
budŜetu państwa i budŜetów jednostek samorządu terytorialnego.
Mając na uwadze podane przez Ministerstwo Zdrowia dane moŜna przyjąć, iŜ wartość
nieodpłatnych świadczeń osiągniętych przez lekarzy i pielęgniarki uczestniczących w
bezpłatnych formach kształcenia dotyczącego opieki paliatywnej i hospicyjnej wyniosła w
2008 r. 155.400 zł + 90.000 zł = 245.400 zł. W konsekwencji podatek od tej kwoty wahać
się moŜe w granicach od 44.172 zł (przy stawce 18%) do 78.528 zł (przy stawce 32%).
Przyjmując powyŜsze dane (oraz uwzględniając ewentualny wzrost cen szkoleń) moŜna
załoŜyć, iŜ maksymalny koszt zaniechania poboru podatku wyniesie w skali roku
podatkowego ok. 100.000 zł.
Szacowany skutek dla dochodów budŜetu państwa wyniósłby 51.030 zł, a dla dochodów
jednostek samorządów terytorialnego 48.970 zł (przy uwzględnieniu wskaźnika udziału
jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z podatku dochodowego od osób
fizycznych za 2011 r. w wysokości 48,97%).
5. Wpływ regulacji na rynek pracy – przedmiotowe rozporządzenie nie wpłynie na rynek
pracy.
6. Wpływ regulacji na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na
funkcjonowanie przedsiębiorstw – brak wpływu na konkurencyjność gospodarki
i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw.
7. Wpływ regulacji na sytuację i rozwój regionalny – brak wpływu na sytuację i rozwój
regionalny.
8. Ocena zgodności projektu z prawem Unii Europejskiej –materia regulowana przez projekt
rozporządzenia nie jest objęta prawem Unii Europejskiej.
Sprawę prowadzi:
Iwona Molenda-Detyna, tel. (022) 694-34-20
główny specjalista ds. legislacji
Departament Podatków Dochodowych
Wydział podatku dochodowego od osób fizycznych
nieprowadzących działalności gospodarczej