Przyszłość Przesyłu i Dystrybucji energii elektrycznej w Europie

Przyszłość Przesyłu i Dystrybucji energii elektrycznej w Europie

Przyszłość Przesyłu i Dystrybucji
energii elektrycznej w Europie
Katowice, 1 czerwca 2010
1
Organizacja spotkania (w minutach)
Sprawy organizacyjne / przedstawienie uczestników
5
Prezentacja wprowadzająca
15
Dyskusja panelowa – temat nr 1 – Regulacje
25
Konkluzje – temat nr 1
Dyskusja panelowa – temat nr 2 - Technologie
Konkluzje – temat nr 2
5
25
5
Prezentacja LitGrid
10
Dyskusja panelowa – temat nr 3 – Modele biznesowe
25
Konkluzje – temat nr 3
Razem
5
120
2
PODEJŚCIE DO ZAGADNIENIA NA SZCZEBLU MAKRO
Przesył i Dystrybucja energii elektrycznej odgrywają kluczową rolę w
łańcuchu bezpieczeństwa energetycznego
Łańcuch bezpieczeństwa systemu energetycznego
Podmioty
odpowiedzialne
Administracja państwowa (Regulator, Ministerstwo Gospodarki)
OSP / OSD
Prawo ( w tym rozwiązania rynkowe stymulowane przez prawo)
Narzędzia
Taryfa
Kontrola operacyjna
Element
łańcucha
bezpieczeństwa
Kluczowe
kreatory
bezpieczeństwa
WYDOBYCIE
SUROWCÓW
ENERGETYCZNYCH
• Stabilne źródła
zaopatrzenia w
surowiec
GENERACJA
• Stymulacja generacji
w obszarach
deficytowych
PRZESYŁ /
DYSTRYBUCJA
KOORDYNACJA I
KONTROLA
SYSTEMU
• Inwestycje w sieć
przesyłową i
dystrybucyjną
• Sprawne
zarządzanie pracą
KSE
3
PODEJŚCIE DO ZAGADNIENIA NA SZCZEBLU MIKRO
Przesył i Dystrybucja charakteryzują się innymi kreatorami wartości i
wymagają innych umiejętności niż pozostałe segmenty sektora ee
Talent:
1) umiejętności
negocjacyjne w
środowisku B2B,
2) podwójna kultura
finansowo-handlowa,
3) zarządzanie
ryzykiem finansowym
Handel hurtowy
• Poziom obrotów w MWh
• Marża jednostkowa
w PLN/MWh
• Poziom kosztów struktury
Wytwarzanie
Talent:
1) umiejętność
redukcji kosztów
wytwarzania,
2) znajomość nowych
technik produkcji i
zarządzania
• Jednostkowy koszt zmienny
• Jednostkowy koszt stały
Handel detaliczny
• Liczba klientów
• Średnia marża na klienta
• Koszt pozyskania nowego
klienta i utrzymania starego
• Poziom kosztów struktury
Przesył / Dystrybucja
• Wartość regulacyjna aktywów
zaakceptowana przez regulatora
• Zwrot z kapitału przyjęty w
wynegocjowanej taryfie
• Poziom oszczędności w
stosunku do taryfy
Łańcuch wartości
_____________________________
_____________________________
Talent:
1) umiejętność
budowania kanałów
sprzedaży detalicznej,
2) umiejętności
marketingowe typu B2C
Talent:
1) umiejętność
budowania i
negocjowania taryfy
(negocjacje z
regulatorem),
2) zarządzanie
operacyjne tworzące
oszczędności w
stosunku do taryfy
4
Główne tezy prezentacji
1. Sektory przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej potrzebują
nowych systemów regulacyjnych
2. Nowe technologie zmienią sposób zarządzania Przesyłem i
Dystrybucją w horyzoncie czasowym 10-20 lat (w zależności od
kraju)
3. Nowe modele biznesowe zmienią sposób patrzenia na Przesył i
Dystrybucję zarówno od strony operacyjnej jak i inwestorskiej
5
Główne tezy prezentacji
1. Sektory przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej potrzebują
nowych systemów regulacyjnych
2. Nowe technologie zmienią sposób zarządzania Przesyłem i
Dystrybucją w horyzoncie czasowym 10-20 lat (w zależności od
kraju)
3. Nowe modele biznesowe zmienią sposób patrzenia na Przesył i
Dystrybucję zarówno od strony operacyjnej jak i inwestorskiej
6
W Europie dominuje model taryf wieloletnich, a regulatorzy
sprzyjają budowie stabilności finansowej operatorów
Wnioski z analizy europejskich OSP i OSD

Krajowi i regionalni operatorzy rozbudowują wartość regulowaną aktywów w celu uzyskania
wyższych przychodów z regulowanej działalności przesyłowej i dystrybucyjnej

W Europie dominuje model taryf wieloletnich, a regulatorzy w poszczególnych krajach coraz
bardziej sprzyjają budowie stabilności finansowej operatorów
Kwestie do rozwiązania w najbliższym okresie:

W Europie istnieją jeszcze kraje, w których należy zmodyfikować mechanizmy określania
wartości regulacyjnej aktywów tak aby podstawą taryfy była wartość rzeczywista aktywów

Oczekuje się, że wszędzie zostanie wprowadzony model wynagradzania OSP i OSD w oparciu
o taryfę wieloletnią w celu umożliwienia optymalnego planowania biznesowego w średnim
okresie

W wielu krajach oczekuje likwidacji barier prawnych utrudniających prowadzenie ruchu i
inwestycji
7
W przyszłości, optymalizacja funkcjonowania systemu elektroenergetycznego wymaga również modyfikacji systemu taryfowego
Nowy system taryfowy
• Konieczność modyfikacji systemów taryfowych i wprowadzenia mechanizmów optymalizujących
funkcjonowanie systemu elektroenergetycznego, w tym:
‒ wprowadzenie taryfy węzłowej (odchodzenie od taryf typu znaczek pocztowy lub strefowej)
‒ podział taryfy pomiędzy odbiorców i generację
‒ wykorzystanie mechanizmu opłaty przyłączeniowej jako narzędzia do optymalizacji decyzji
lokalizacyjnych w generacji
• W wielu krajach konieczne jest przygotowanie oraz wdrożenie reformy rynków energii
elektrycznej zapewniającej efektywne, w sensie bezpieczeństwa oraz kosztów, funkcjonowanie
systemu w krótkim i długim horyzoncie czasu, ze szczególnym uwzględnieniem następujących
zagadnień:
– architektury segmentów rynku administrowanych przez OSP, w tym głównie rynku czasu
rzeczywistego
– zasad realizacji funkcji operatorskich OSP i OSD
– zasad rozliczania kosztów korzystania z systemu
8
Pierwsza teza – tematy do dyskusji
1.
Czy kraje europejskie definitywnie odeszły od idei systemu taryfowego koszt+? Jakie czynniki
mogą odwrócić obecne trendy ewolucji modeli taryfowych ? (analiza 2 modeli: koszt+ i RWA)
2.
Jakie elementy uważa się za najważniejsze w danym systemie regulacyjnym ? (z punktu
widzenia: regulatora / ministra gospodarki, ministra skarbu, inwestora, itd.)
3.
Jak poszczególne kraje podchodzą do tematu możliwości realizowania synergii pomiędzy
dystrybucją a innymi segmentami pionowo zintegrowanej grupy energetycznej ?
4.
Jak oceniany jest nowy system regulacyjny w Niemczech ?
5.
Czy systemy taryfowe w Europie Środkowej spełniają standardy europejskie ?
6.
Czy prywatyzacja aktywów sieciowych ma sens przy braku atrakcyjnego modelu regulacji ? (z
punktu widzenia sprzedającego, z punktu widzenia kupującego)
7.
Jakie znaczenie ma wybór systemu taryfowego (znaczek pocztowy, taryfy strefowe, węzłowe) ?
W jakim stopniu wybór systemu jest: aktem polityki socjalnej, wizerunku danej ekipy rządowej,
narzędziem do stymulacji inwestycji, przyciągnięcia kapitału, itd.
8.
Czy – a jeżeli tak, to w jakim horyzoncie czasowym – można spodziewać się ujednolicenia
systemów regulacyjnych w odniesieniu do przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej w Unii
Europejskiej ?
9
Główne tezy prezentacji
1. Sektory przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej potrzebują
nowych systemów regulacyjnych
2. Nowe technologie zmienią sposób zarządzania Przesyłem i
Dystrybucją w horyzoncie czasowym 10-20 lat (w zależności od
kraju)
3. Nowe modele biznesowe zmienią sposób patrzenia na Przesył i
Dystrybucję zarówno od strony operacyjnej jak i inwestorskiej
10
Nowe rozwiązania technologiczne zmienią konfigurację obu
segmentów, zarówno przesyłu jak i dystrybucji energii elektrycznej
Innowacje technologiczne w Przesyle i Dystrybucji energii elektrycznej
1.
2.
3.
Najciekawsze innowacje przydatne w przesyle i dystrybucji energii elektrycznej znajdujemy na
trzech poziomach:
a.
Rozwiązania technologiczne poprawiające jakość przesyłu i dystrybucji
b.
Technologie magazynowanie energii
c.
Inteligentne sieci
Rozwiązania technologiczne poprawiające jakość przesyłu i dystrybucji koncentrują się na dwóch
zagadnieniach:
a.
Zmniejszenie strat w przesyle i dystrybucji energii elektrycznej
b.
Zarządzanie mocą bierną (określanie zapotrzebowania, optymalna alokacja dostępnych
zasobów w czasie rzeczywistym, monitorowanie stabilności napięciowej)
Trzy technologie magazynowania energii elektrycznej, ciekawe z punktu widzenia OSP i
przechodzą nową rewolucję:
a.
Magazynowanie z użyciem skompresowanego powietrza
b.
Elektrownie szczytowo-pompowe
c.
Baterie
OSD,
11
Istniejące w różnych krajach programy wdrażania Inteligentnych
Sieci zakładają cztery etapy
Proces wdrażania Inteligentnych Sieci
1. Stworzenie infrastruktury umożliwiającej uaktywnienie odbiorców (CE – customer enabling)
2. Zbudowanie zaawansowanych systemów dystrybucji (ADO – advanced distribution
operations)
3. Uruchomienie zaawansowanych systemów przesyłowych (ATO – advanced transmission
operations)
4. Zbudowanie zaawansowanych mechanizmów zarządzania aktywami (AAM – advanced asset
management)
Ale uwaga:
Większość krajów, które przystąpiły do wdrażania Inteligentnych Sieci jest w etapie 1-wszym
(Smart Metering)
Ciekawe tematy z dziedziny Inteligentnych Sieci wdrażane poza powyższym harmonogramem to:
a. Integracja generacji zmiennej
b. Przygotowanie sieci na masowe, efektywne ładowanie samochodów elektrycznych
12
Druga teza – tematy do dyskusji
1.
Jak można uszeregować zapotrzebowanie na nowe technologie w sektorach Przesyłu i
Dystrybucji energii elektrycznej ?
2.
Kiedy można się spodziewać przełomu w technologiach magazynowania energii elektrycznej ?
3.
Jaka przyszłość czeka układy przesyłowe prądu stałego ?
4.
Jakie są szanse na pełne, efektywne wdrożenie idei Inteligentnych Sieci na naszym
kontynencie?
5.
Czy proces wdrażania idei Inteligentnych Sieci będzie tylko przedsięwzięciem na szczeblu
narodowym ?
6.
W jakim stopniu nowe technologie wpłyną na kształt podsektorów Przesyłu i Dystrybucji energii
elektrycznej w horyzoncie czasowym 20 lat ?
13
Główne tezy prezentacji
1. Sektory przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej potrzebują
nowych systemów regulacyjnych
2. Nowe technologie zmienią sposób zarządzania Przesyłem i
Dystrybucją w horyzoncie czasowym 10-20 lat (w zależności od
kraju)
3. Nowe modele biznesowe zmienią sposób patrzenia na Przesył i
Dystrybucję zarówno od strony operacyjnej jak i inwestorskiej
14
Model biznesowy, a więc podstawowy zakres codziennej działalności
firmy, jest określony przez trzy czynniki
Definicja modelu biznesowego
Składniki modelu biznesowego
Komentarz
• Definicja produktów i rynków określa
produkty/usługi oferowane przez firmę oraz
jej rynki docelowe w ujęciu funkcjonalnym,
demograficznym lub geograficznym
Definicja
produktów
i rynków
• Łańcuch wartości opisuje wartość dodaną
kreowaną przez firmę, konfigurację biznesu
(integracja pionowa, specjalizacja lub
koordynacja łańcucha wartości) oraz zakres
i sposób, w jaki realizowane są jej
podstawowe funkcje biznesowe
Wartość dla
odbiorców
Model
generowania
przychodów
Konfiguracja
łańcucha
wartości
• Model generowania przychodów określa
charakter/strukturę przychodów firmy oraz
względną wagę ich źródeł
15
W sektorze energetycznym funkcjonują cztery modele
biznesowe
Modele biznesowe w energetyce
PRZEDSIĘBIORSTWO
DOSTARCZAJĄCE
ENERGIĘ
• Przesył energii
• Dystrybucja energii
PIONOWO
ZINTEGROWANA GRUPA
ENERGETYCZNA
• Wytwarzanie energii
• Trading
• Handel detaliczny
NIEZALEŻNI
PRODUCENCI ENERGII
• Wytwarzanie
energii
• Handel hurtowy
NIEZALEŻNI HANDLARZE
ENERGIĄ
• Trading
• Handel detaliczny
Powyższe cztery modele biznesowe zostały uszeregowane wg ich historycznej atrakcyjności na
rynkach kapitałowych  obecnie na nowo wzrasta atrakcyjność generacji i dwa środkowe modele
zyskują na znaczeniu (ważne jest dobre zdefiniowanie drugiego modelu)
16
Wśród pionowo zintegrowanych grup energetycznych, aktualnie
dominuje model firmy zarządzającej także dystrybucją energii
Historyczny model pionowo zintegrowanej grupy energetycznej
Biznesy komercyjne
Biznesy sieciowe (monopol naturalny)
GENERACJA
NISKIE NAPIĘCIA
TRADING
ŚREDNIE NAPIĘCIA
HANDEL DETALICZNY
WYSOKIE NAPIĘCIA
Pionowo Zintegrowana Grupa Energetyczna
17
Analiza strategiczna pozwala na określenie podstawowych
wyznaczników przyszłych modeli biznesowych OSP i OSD
Wyznaczniki przyszłych modeli biznesowyh OSP i OSD
Uwarunkowania/możliwości
Komponent modelu biznesowego
• Synergie z sektorem gazowym
• Wejście w Przesył i Dystrybucję gazu
• Komplementarność Przesyłu i Dystrybucji
energii elektrycznej
• Przesył i Dystrybucja energii elektrycznej w
jednej grupie kapitałowej
• Rozwój regionalnych rynków energii
• Ekspansja na rynki krajów ościennych
• Zapewnienie dostępu do rezerwy
interwencyjnej
• Zakup / budowa źródeł rezerwy
interwencyjnej
• Uwarunkowania prawne i doświadczenie
w biznesie
• Łańcuch wartości biznesu
sieciowego
• Regulacja biznesu sieciowego
• Model wynagradzania oparty na RWA
Uwarunkowania i możliwości tworzone przez otoczenie i pozycję OSD i OSP mogą zostać
wykorzystane do zredefiniowania ich modeli biznesowych
18
OSP i OSD będą poszukiwać nowych modeli biznesowych opartych
na działalności w przesyle i dystrybucji energii elektrycznej i gazu
Produkt-rynek:
• Przesył energii elektrycznej i gazu na poziomie kraj
pochodzenia + bliskie rynki zagraniczne
• Dystrybucja energii elektrycznej i gazu na poziomie
kraj pochodzenia + bliskie rynki zagraniczne
• Wytwarzanie energii elektrycznej w rezerwach
regulacyjnych
Model generowania przychodów:
Łańcuch wartości:
• Taryfa w systemie RWA
• Zarządzanie aktywami sieciowymi
• Aukcje na przepływy transgraniczne
• Przychody z wytwarzania w rezerwach
regulacyjnych
• Zarządzanie operacyjne systemem
• Prowadzenie operacji rynkowych
19
Trzecia teza – tematy do dyskusji
1.
Czy należy oczekiwać pełnego wyjścia grup pionowo zintegrowanych z dystrybucji energii
elektrycznej w Europie ?
2.
Czy i jaką rolę mogą odegrać samorządy w rekonfiguracji europejskiego sektora dystrybucji
energii elektrycznej ?
3.
Czy inwestorzy już uznają, że przesył i dystrybucja mogą stać się klasą aktywów, w które można
(dostępność oferty inwestycyjnej) i warto (potencjalne zwroty z inwestycji) inwestować ?
4.
Czy w Europie kontynentalnej można się spodziewać łączenia przesyłu i dystrybucji energii
elektrycznej w ramach jednej grupy kapitałowej tak jak w przypadku National Grid ?
5.
Czy UE pójdzie w kierunku pełnego „ownership unbundling” dla aktywów sieciowych ?
6.
Czy rzeczywiście Generacja strąciła Model Przedsiębiorstwa Dostarczającego Energię na drugie
miejsce pod względem atrakcyjności inwestycyjnej ?
7.
Na przykładzie prywatyzacji dystrybucji w Europie Środkowej - dlaczego politycy nie dążą do
prywatyzacji atrakcyjnych modeli biznesowych tylko sprzedają na rynku pojedyncze aktywa
energetyczne, najczęściej sieciowe (w tym przypadku z konieczności po niskiej cenie) ?
8.
Scenariusze dla niemieckiego rynku przesyłu energii elektrycznej za 10 lat ? Jakie modele
można brać pod uwagę ? Czy idea „National Grid of Germany” może jeszcze odżyć ?
20