Artykuł zawiera 21237 znaków ze spacjami
Transkrypt
Artykuł zawiera 21237 znaków ze spacjami
DOBROSTAN A EDUKACJA ROZDZIAŁ XVI Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Zakład Ekonomiki i Zarządzania w Ochronie Zdrowia School of Public Health in Bytom, Medical University of Silesia in Katowice, Departament of Health Care Economics and Management 1 2 Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu, Instytut Zdrowia Publicznego Jan Kochanowski University in Kielce, Faculty of Medicine and Health Sciences, Institute of Public Health MAGDALENA SYRKIEWICZ-ŚWITAŁA1, AGNIESZKA STRZELECKA2 Instamatka szansą na skuteczne prowadzenie działań w zakresie promocji zdrowia za pośrednictwem narzędzi social media marketingu Insta-mother as an opportunity for effective implementation of health promotion through social media marketing tools Słowa kluczowe: komunikacja marketingowa, informacja cyfrowa, media społecznościowe, social media marketing, ochrona zdrowia Key words: marketing communication, digital information, social media, social media marketing, health care Internet zrewolucjonizował świat i stał się bardzo silnym środkiem przekazu informacji. Dzięki stale poszerzającemu się dostępu do sieci wzrasta liczba jego użytkowników co staje się polem dla usprawnienia komunikacji w każdym zakresie. Od momentu pojawienia się współczesnych sposobów przekazywania informacji online sposób komunikacji międzyludzkiej uległ diametralnej zmianie. Portale społecznościowe stały się areną do wyrażania własnych opinii, pozyskiwania informacji oraz platformą dialogu społecznego. Zmianie uległo także tradycyjne podejście do działań marketingowych, które zdezaktualizowało dotychczasowe schematy postępowania a znaczenie social mediów znacząco wzrosło [3]. DOBROSTAN A EDUKACJA Świat oparł aktualną komunikację na technologiach informacji cyfrowej. Jej wykorzystanie obserwuje się na każdym polu egzystencji grup społecznych. Zmienia to także działania na rzecz zdrowia publicznego. Osoby je projektujące zmuszone są podążać za aktualnymi trendami i oczekiwaniami odbiorców oraz wprowadzać nowe narzędzia komunikacyjne skuteczniejsze w promocji i edukacji zdrowotnej [4]. W działaniach tych niezbędne staje się ukierunkowanie na indywidualnego, spersonalizowanego odbiorcę [1]. Adekwatnymi do tych potrzeb mediami wydają się zatem portale społecznościowe, opierające się na dwukierunkowej komunikacji [6]. Choć najpopularniejszym medium jest Facebook to warto zwrócić uwagę również na Instagram [20]. Codziennie korzysta z niego połowa wszystkich zarejestrowanych Internautów [5]. Wynika to z faktu, że obecne czasy opierają się na kulturze obrazkowej. Internet jest tego dowodem, bowiem media społecznościowe, a w szczególności Instagram nie istnieją bez fotografii [15]. Instagram jest serwisem społecznościowym, którego fundamentem jest fotografia. Staje się on coraz to popularniejszym portalem społecznościowym dzięki prostej aplikacji do wykonywania zdjęć i materiałów filmowych w każdym momencie. Połączony jest praktycznie z większością aplikacji mobilnych. Dzięki temu możliwa jest edycja zdjęć oraz filmów przesyłanych do różnych serwisów społecznościowych, gdzie możliwe jest ich komentowanie przez innych jego użytkowników. Od 2015 roku wprowadzono do niego wyszukiwarkę pozwalającą na odnalezienie tzw. hasztagów, umożliwiających grupowanie wiadomości, profili użytkowników i ich lokalizacji [10]. Wprowadzono również udogodnienia pozwalające na wyłonienie najpopularniejszych postów [2]. Wszystkie te zmiany pozwalają na efektywniejsze dotarcie z komunikatem do jego odbiorców i wykorzystywanie Instagramu także do celów biznesowych i marketingowych. Medium to daje szereg możliwości skutecznej komunikacji w różnych obszarach życia i działań rynkowych. Serwis ten ma ogromny potencjał, bowiem wpisuje się w ogólny trend komunikacji obrazkowej. Moda ta spowodowana jest spełnianiem oczekiwań odbiorców różnych komunikatów, którzy w gąszczu informacji oczekują krótkiego przekazu, zwłaszcza, że korzystają z urządzeń mobilnych (tabletów czy smartfonów), na których lepiej prezentują się zwięzłe treści [8]. Przekaz graficzny jest łatwiejszy do zrozumienia i lepiej koncentruje uwagę odbiorcy. Za pośrednictwem obrazów można również szybciej wywołać pożądane reakcje czy emocje [ 9]. Wskaźnik interakcji na Instagramie jest o 15 razy większy niż na popularnym Facebooku [8]. Na popularność tego portalu społecznościowego wpływa jego prostota i sposób komunikowania się oraz możliwość prowadzenia dialogu z pozostałymi jego użytkownikami [7]. Komunikacja w mediach społecznościowych jest bardzo aktualnym tematem. Standardowe, schematyczne i szablonowe działania w wielu obszarach życia już nie wystarczają, by osiągnąć pełną skuteczność. Stosowanie współczesnych narzędzi, treści i kanałów staje się koniecznością i wyzwaniem wobec przyszłości także dla zdrowia publicznego a w nim dla promocji i edukacji zdrowotnej [5]. To stało się przesłanką do podjęcia problemu badawczego, którego celem jest określenie możliwości wykorzystania narzędzi social media marketingu w komunikacji prozdrowot212 Magdalena Syrkiewicz-Świtała, Agnieszka Strzelecka Instamatka szansą na skuteczne prowadzenie działań w zakresie promocji zdrowia za pośrednictwem narzędzi social media marketingu nej z matkami w czasie ciąży i po urodzeniu dziecka na przykładzie ich aktywności na popularnym portalu społecznościowym - Instagramie. MATERIAŁ I METODA Analiza źródeł wtórnych na podstawie przeprowadzonej wnikliwej kwerendy bibliotecznej. W celu realizacji koncepcji pracy posłużono się przeglądem i analizą literatury naukowej, publikacji internetowych oraz publikowanych raportów z badań związanych z aktywnością kobiet na jednym z popularniejszych portali społecznościowych (Instagramie) w czasie ciąży i po urodzeniu dziecka zrealizowanych przez firmę IRCenter. Analizę przeprowadzano pod kontem wykorzystania współczesnych mediów społecznościowych i narzędzi social media marketingu, w szczególności Instagramu na rzecz usprawnienia komunikacji prozdrowotnej skierowanej do młodych matek. WYNIKI Instagram to przestrzeń internetowa szczególnie ludzi młodych 18-24 latków (33%) oraz 25-34 latków (29%). Zdecydowanie mniej osób korzysta z niego w wieku 35-44 lata (14%) czy 45-55 (12%) oraz 55+ (12%) [18]. W tych grupach wiekowych obserwuje się jednak co roczny wzrost aktywności na tym portalu społecznościowym nawet o 5% w stosunku do 2014 r. [15]. Korzystają z niego osoby, które chętnie posługują się wszelkimi cyfrowymi urządzaniami mobilnymi [15]. Prezentowane dane obejmowały grupę osób, które co najmniej raz w tygodniu aktywnie korzystały z Instagramu w 2015 roku. Portal ten zdecydowanie przyciąga kobiety (63%), mężczyzn mniej interesują jego zasoby (35%) [18]. Powodem tego zainteresowania może być to, że publikowane są tam treści głównie będące domeną kobiet jak np. moda czy uroda. Pojawiają się na nim również zdjęcia związane z okresem ciąży i macierzyństwem, które stają się naturalną formą kontynuacji już prowadzonego profilu na tym portalu, w tym szczególnym dla nich okresie. Popularność tego medium stale wzrasta, matki w przeciągu tylko jednego półrocza są wstanie wygenerować na tej platformie aż około pół miliona informacji, w których skład wchodzą zarówno publikowane wpisy jak ich komentarze. Umieszczane tam przez kobiety treści dotyczą w szczególności ich dzieci (79%) tylko co piąta matka (21%) publikuje tam informacje o sobie [17]. Najprawdopodobniej powodem takiej dysproporcji treści jest skoncentrowanie uwagi wokół nowonarodzonego dziecka, który staje się automatycznie głównym tematem wpisów na Instagramie. Głównie na zdjęciach dominują postaci samych pociech (45%), ale również i przedmiotów (18%) niezbędnych do ich pielęgnacji, zabawy czy rozwoju. Często publikowane są wizerunki samych kobiet (18%) przed i po urodzeniu dziecka, rzadziej zaobserwować można obrazy matki z dzieckiem (13%) jeszcze rzadziej z innymi osobami czy przedmiotami (1%). W komentarzach pojawiają się porady matek na temat ciąży, połogu, macierzyństwa, stosowanych produktów czy usług a także zwykłe opinie na temat umieszczonego zdjęcia [17]. 213 DOBROSTAN A EDUKACJA Obserwuje się, że wpisy o dzieciach mają bardzo różnorodną treść i formę w przeciwieństwie do postów dotyczących samych kobiet. Tu zazwyczaj pojawiają się zdjęcia pociech w różnych sytuacjach czy stylizacjach (56%), zdjęcia samych przedmiotów używanych przez dziecko (11%), zdecydowanie rzadziej są to obrazy z różnymi przedmiotami (2%) czy innymi osobami (5%). Kobiety umieszczają tu także wpisy informujące o wieku dziecka, zabawnym wydarzeniu czy kreatywnym spędzeniu czasu z dzieckiem, informujące o zaangażowaniu matki w wychowanie i rozwój własnej latorośli. Sprzyja to dzieleniu się z innymi własnymi emocjami. Wszędzie tam gdzie pojawia się wizerunek dziecka towarzyszą im hastingi typu: #babyboy, #babygirl czy #instadziecko. Takie wpisy pozwalają na szersze rozpowszechnienie się informacji, odnalezienie jej przez zainteresowane danym problemem osoby, nie koniecznie będące w grupie najbliższych znajomych. Taka forma niewątpliwie wpływa na zwiększenie zasięgu przekazu [17]. Na Instagramie pojawiają się też trendy „fitmum” czy „sexymum”. Można to zauważyć poprzez komentarze i treść umieszczanych zdjęć. Matki najczęściej tu zwracają uwagę na swój wygląd (49%) np. publikują swoje selfie. Zdjęcia kobiet prezentują także przedmioty wykorzystywane przez nie w wolnym czasie, dotyczące dbania o siebie, diety czy zdrowego stylu życia (44%). Okazuje się, że jest to dość ważne dla młodych matek aby dbać o zdrowe odżywianie (42%) czy uprawiać sport (39%), co pozwala im nie tylko wrócić do formy po ciąży ale również oderwać się od codziennych obowiązków nad dzieckiem. Ważnym aspektem staje się także podkreślanie swojej atrakcyjności i seksualności, dotyczy to zwłaszcza kobiet w ciąży (26%). Na zdjęciach starają się podkreślać swoją kobiecość, pomimo zwiększającego się rozmiaru ich ciała w czasie ciąży [17]. Matki na Instagramie wymieniają się również swoimi wątpliwościami o okresie ciąży lub zaraz po jej rozwiązaniu. Chętnie wymieniają się poradami dotyczącymi świadczeń finansowych (17%), porodu (16%) czy problemów zdrowotnych (8%). Tyle samo uwagi poświęcają dyskusjom na temat rozwoju dziecka, badań, odżywiania czy produktów (po 7%). Najrzadziej konsultują się w sprawach pracy (6%), wychowania dziecka (4%) czy wyglądu (4%). Niektóre z nich konsultują się w tematach nie związanych z dzieckiem lecz z nimi samymi (matkami). W tym kontekście kobiety były zainteresowane świadczeniami finansowymi, zadawały pytania dotyczące formalności związanych z ich otrzymaniem (40%), innymi pytaniami (20%), z wyglądem (10%), pracą (10%), odżywianiem (10%) oraz z lekami i suplementami (10%) tu szczególnie pojawiały się problemy związane ze stosowaniem antykoncepcji [19]. Zainteresowania matek ulegają zmianie wraz z okresem ciąży lub macierzyństwa. W momencie zajścia w ciążę Instamatki uaktywniają się na forach i najczęściej zadają pytania dotyczące: porodu (22%), świadczeń (18%), badań (10%), pracy (8%), fizjologii (6%), problemów zdrowotnych (6%), szpitala/lekarza (6%), wyglądu (5%), leków/suplementów (4%) oraz produktów (4%). Zaraz po urodzeniu dziecka koncentrują się na rozwoju noworodka (19%), odżywianiu (19%), wychowaniu (16%), produktach (14%), problemach zdrowotnych (14%), świadczeniach (11%), wyglądzie (3%), lekach/ suplementach (3%), pracy (1%) oraz porodzie (1%). Kobiety najczęściej zainteresowane są użytecznością i jakością produktów: 214 Magdalena Syrkiewicz-Świtała, Agnieszka Strzelecka Instamatka szansą na skuteczne prowadzenie działań w zakresie promocji zdrowia za pośrednictwem narzędzi social media marketingu do karmienia (23,7%), wyposażenia niezbędnego dla dziecka (23,7%), na dolegliwości, typu leki czy inhalatory (18,4%), higienicznych (15,8%), pielęgnacyjnych (13,2%) oraz smoczków (5,3%) [19]. Instamatka ma także wymiar biznesowy, organizacyjny lub prawny. Część kobiet prezentuje swoją własną aktywność zawodową, a dzięki sieci kontaktów zbudowanej za pośrednictwem tego portalu promuje swoje inicjatywy. Panie wymieniają się także opiniami na temat prawnych aspektów macierzyństwa: urlopów macierzyńskich, umów o pracę czy zasiłków. Publikowane treści informują także o sprawnym zorganizowaniu czasu wolnego, domowego czy zawodowego po pojawieniu się nowego członka rodziny [17]. OMÓWIENIE WYNIKÓW I PODSUMOWANIE Z raportu Digital in 2016 przygotowanym przez We are social media wynika, że aktualnie jest już 3,42 mld, użytkowników Internetu, co stanowi 46% całej ludzkiej populacji na świecie [13]. Z samych mediów społecznościowych korzysta już ponad 2,31 mld osób na świecie. Warto zauważyć, że stale obserwuje się tendencje wzrostowe, bo przyrost w ciągu roku to 219 mln osób. Na samym Instagramie jest 400 mln aktywnych użytkowników miesięcznie. Sieć stała się najważniejszym medium nie tylko dla młodego pokolenia, ale również wzrasta liczba internautów w grupie osób starszych 60+ [12]. W Polsce podążamy za światowymi trendami, bowiem w 2016 roku korzystało z Internetu już 25,71 mln osób. Wśród nich użytkowników mediów społecznościowych było aż 14 mln co stanowi 36% całej polskiej populacji [13]. Przydatne jest zatem monitorowanie i badanie cyfrowych mediów, które może opierać się o analizę treści i dyskusji prowadzonych na portalach społecznościowych. Cenna staje się wiedza o czym rzeczywiście rozmawiają w wirtualnym świecie Internauci. Jakich tematów dotyczą ich wpisy, jakie problemy za pośrednictwem tego medium starają się rozwiązać oraz jakich usług czy produktów poszukują na rynku. Również w sektorze ochrony zdrowia dla wzrostu skuteczności przekazów prozdrowotnych ważna jest analiza ich zachowań, treść przekazywanych informacji czy tematów jakimi Internauci są zainteresowani [14]. Chcąc skutecznie komunikować się w zakresie zdrowia, nie wystarczy obecnie koncentrować się na tradycyjnych mediach. W szczególności to dotyczy komunikacji z osobami, które aktywnie wykorzystują wszelkie dostępne kanały cyfrowe. Odbiorcy Ci zrzeszają się w internetowych sieciach społecznych tworząc swoiste social media, w których bez skrepowania i w dowolnym korzystnym dla siebie momencie wypowiadają się na temat: marek, usług, produktów oraz dzielą się własnymi doświadczeniami oraz problemami. Znaczące staje się to, że osoby aktywne w mediach społecznościowych zrzeszają się wokół określonych tematów, zainteresowań, problemów czy wspólnych doświadczeń. Zaobserwowano aktywizację i działalność matek w różnych mediach społecznościowych. Ich aktywność można zaobserwować także na Instagramie. Analizując wpisy i tematykę umieszczanych zdjęć czy filmików przez Instamatki można wywnioskować, że prowadzą one tam swoisty pamiętnik ciąży i wczesnego macierzyń215 DOBROSTAN A EDUKACJA stwa. Nadal aktywniejsze są kobiety, które wcześniej korzystały z tej platformy i w naturalny sposób za pośrednictwem tego portalu dzielą się swoimi przeżyciami i problemami w czasie ciąży oraz po jej rozwiązaniu. Ale do ich grona coraz częściej dołączają także i te kobiety, które nie korzystały wcześniej z Instagramu a ich zainteresowanie się tym medium pojawiło się dopiero w czasie poszukiwania informacji o ciąży i macierzyństwie. Ta grupa kobiet chętnie obserwuje codzienne problemy i przeżycia innych matek, starając się za pośrednictwem Instagramu wymieniać z nimi swoje doświadczenia [16]. Instagram może się stać platforma dla przekazów prozdrowotnych, pod warunkiem, że w sposób umiejętny wykorzysta się jego potencjał komunikacyjny. Wymaga to nie tylko obserwacji jego uczestników (zarówno tych zwykłych jak i bardziej aktywnych i opiniotwórczych np. blogerów) ale także wnikliwej analizy informacji umieszczanych na tym serwisie oraz odpowiedniego komentowania zawartych na nim treści. Można zastosować również metody dedykowanych społeczności internetowych a dzięki użyciu technologii internetowych prowadzić dyskusje w mediach społecznościowych o zadanej tematyce. Daje to możliwość na obserwacje trendów i stylów życia danych grup odbiorców oraz pozwala na kreowanie wzorców prawidłowych zachowań prozdrowotnych [14]. Media społecznościowe, a wśród nich także Instagram, wpływają na nową jakość porozumiewania się i tworzą współczesną platformę w komunikacji marketingowej sektora ochrony zdrowia. WNIOSKI Instagram dla aktywnych w sieci osób staje się znaczącym i opiniotwórczym medium, także w kategorii informacji zdrowotnych. Pozwala na bardzo precyzyjne skierowanie wszelkich treści i przekazów prozdrowotnych do określonej grupy odbiorców co niewątpliwie potęguje jego skuteczność. Na obecnym Instagramie w Polsce obserwuje się również aktywność Pań w czasie ciąży i wczesnego macierzyństwa, które chętnie zrzeszają się za pośrednictwem tego portalu społecznego wokół problemów związanych z tym okresem. Matki angażują się w media społecznościwe gdzie poszukują nie tylko informacji o prawidłowych zachowaniach zdrowotnych czy organizacyjnych ale oczekują również wsparcia emocjonalnego. Ich aktywność jest na tyle duża, że można je nawet określić mianem „Instamatek”[11]. Dzięki temu obserwuje się możliwość dotarcia z komunikatami prozdrowotnymi skierowanymi do aktywnych w sieci matek za pośrednictwem Instagramu i z wykorzystaniem narzędzi social media marketingu. PIŚMIENNICTWO 1. Amrita, Biswas D. Health Care Social Media: Expectations of Users in a Developing Country, “Medicine 2.0”, Vol. 2, Nr 2, [online] http://www.medicine20.com/2013/2/e4/ (dostęp: 04. 04. 2016r.) 2. Bogusz M., Polskie marki na Instagramie – wybraliśmy najciekawsze, http://socialpress.pl/2014/03/polskie-marki-na-instagramie-wybralismynajciekawsze-profile/(dostęp: 20. 04. 2016r.) 216 Magdalena Syrkiewicz-Świtała, Agnieszka Strzelecka Instamatka szansą na skuteczne prowadzenie działań w zakresie promocji zdrowia za pośrednictwem narzędzi social media marketingu 3. Dryl T. Komunikacja marketingowa z wykorzystaniem mediów społecznościowych jako źródło sukcesu, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, 2011, Nr 171, ss. 62-72. 4. Evans W. D. How social marketing works in health care, “British Medical Journal”, (2006), Nr 332 (7551), ss. 1207-1210 5. Facebook czy Instagram (autor nieznany), https://questus.pl/facebook-czyinstagram/(dostęp: 18.04.2016r.) 6. Frąckiewicz E., Marketing internetowy, PWN , Warszawa 2006, ss. 30-32. 7. Instagram dlaczego warto tam być (autor nieznany) http://marketingdlaludzi.pl/instagram-dlaczego-warto-tam-byc/(dostęp: 19.04.2016r.) 8. Instagram komunikacja obrazkowa dla marek (autor nieznany) http://socialdots.pl/instagram-komunikacja-obrazkowa-dla-marek/(dostęp: 15.04.2016r.) 9. Instagram platforma z potencjałem w komunikacji marketingowej https://www.grupa-tense.pl/blog/instagram-platforma-z-potencjalem-wkomunikacji-marketingowej/(dostęp: 20.04.2016r.) 10. Instagram wprowadza komunikację tekstową co za innowacja (autor nieznany) http://antyweb.pl/instagram-wprowadza-komunikacje-tekstowa-coz-zainnowacja/(dostęp: 15.04.2016r.) 11. Instamatki mamy podbijają Instagram - życie na zdjęciach (autor nieznany) http://www.edziecko.pl/rodzice/56,79353,18215304,Instamatki__mamy_podbija ja_Instagram__ZYCIE_NA_ZDJECIACH_.html/ (dostęp: 21.04.2016r.) 12. Królewski J., Sala P. (red.), E-marketing. Współczesne trendy. Pakiet startowy. Warszawa, PWN, 2014, s. 100-109. 13. Liczby polskiego Internetu 2016 (autor nieznany), http://smmeasure.eu/liczbypolskiego-internetu-2016/ (dostęp: 30.04.2016r) 14. Metody badań marketingowych (autor nieznany) https://ircenter.com/metodybadan-marketingowych/(dostęp: 21.04.2016r.) 15. Polskie marki na Instagramie (autor nieznany) http://marketerplus.pl/teksty/artykuly/polskie-marki-na-instagramie/(dostęp: 18.04.2016r.) 16. Przychodzień A., Instamatka prowadzi swój pamiętnik ciąży, https://ircenter.com/instamatka-prowadzi-swoj-pamietnik-ciazy//(dostęp: 19.04.2016r.) 17. Raport, IRCenter_Instamamy.pdf, www.ircenter.com 18. Raport, IRCenter_SM2015_pres2.pdf, www.ircenter.com 19. Raport, O-czym-rozmawiają-matki-na-forach.pdf, www.ircenter.com 217 DOBROSTAN A EDUKACJA 20. Smolicki A., Marketing z Instagramem czyli social media nie tylko na Facebooku, http://www.newcreative.pl/blog/social-media/marketing-z-instagram-czylisocial-media-nie-tylko-na-facebooku/ (dostęp: 20.04.2016r.) STRESZCZENIE Media społecznościowe stały się źródłem informacji o zdrowiu, to też szansa dla działań prozdrowotnych z wykorzystaniem narzędzi social media marketingu. Określenie możliwości wykorzystania narzędzi social media marketingu w komunikacji prozdrowotnej z matkami w czasie ciąży i po urodzeniu dziecka na przykładzie ich aktywności na popularnym portalu społecznościowym – Instagramie. Analiza źródeł wtórnych, literatury i raportów. Na Instagramie obserwuje się aktywność Pań w czasie ciąży i wczesnego macierzyństwa gdzie poszukują informacji o prawidłowych zachowaniach, także prozdrowotnych w tym okresie. Obserwuje się możliwość dotarcia z komunikatami prozdrowotnymi skierowanymi do aktywnych w sieci matek za pośrednictwem Instagramu i tym samym narzędzi social media marketingu. ABSTRACT Social media have become a source of information on health so it is also a chance for health-related activities with the usage of social media marketing tools. To determine the possibility of using the tools of social media marketing in healthrelated communication with mothers during pregnancy and after birth. The article concerns the activities on a popular social networking site - Instagram. Analysis of literature and reports. Activity of women during pregnancy and early motherhood is observed on the Instagram. These women look for information about correct behaviour and healthy. It is observed the ability to reach active in the net mothers with pro-health messages via Instagram, and thus social media marketing tools. Artykuł zawiera 21237 znaków ze spacjami 218